• Всего документов: 5844
  • Число пользователей: 15251

agrumentlash (dalillash)ning mantiqiy xulosa chiqarishdagi ahamiyati

DALILILLASH
Dalilillash jarayonida retsipiyentlarga (lot — qabul qiluvchi) – 
tinglovchilarga biror fikrning to‘g‘ri yoki xatoligi asoslab beriladi 
va ularda shu fikrga nisbatan ishonch tuyg‘usi shakllantiriladi. 
Dalillovchi shaxsning so‘z san’atini qay darajada egallaganligi, 
ya’ni notiqlik maxorati tinglovchilarda ishonch-e’tiqodning 
shakllanishida muxim rol o‘ynaydi.
Faktlar va boshqa dalillarga tayanib yuritiladigan fikr yuksak 
ishontirish kuchiga ega bo‘ladi, kishilarda ishonch-e’tiqodni 
shakllantiradi. Bilishning maqsadi ilmiy asosga ega bo‘lgan 
e’tiqodni yaratishdan iborat.                  TEZISNI RAD ETISHNING QUYIDAGI USULLARI 
MAVJUD
1. Faktlar orqali rad etish. Bu eng ishonchli va 
samarali usuldir. Bunda bo‘lib o‘tgan voqealarga, 
statistik ma’lumotlarga asoslanib tezis rad etiladi. 
Masalan: «Sovet davrida o‘zbekiston mustaqil 
respublika bo‘lgan» degan tezisni rad etish, ya’ni 
uning noto‘g‘ri ekanligini isbotlash uchun tarixiy 
faktlarga asoslanamiz. o‘sha davrda Respublika 
raxbariyati birorta muxim masalani Moskvaning 
ruxsatsiz xal qila olmaganligiga dalillar keltirib, 
tezisni rad etamiz.   AGRUMENTLASH (DALILLASH)NING 
MANTIQIY XULOSA CHIQARISHDAGI 
AHAMIYATI 
•
RE JA;

AGRUMENTLASHNING UMUMIY TASNIFI

ISBOTLSH, RAD ETISH QOIDALAR 

RADDIYA, RAD ETISH USULLARI.  RADDIYA UCH XIL USUL BILAN AMALGA 
OSHIRILADI
1) tezisni rad etish;
2) argumentlarni rad 
etish;
3) demonstratsiyani rad 
etish.  ARGUMENTLARNI RAD ETISH
Tezisni isbotlash uchun opponent tomonidan keltirilgan 
argumentlar tanqid qilinib, ularning xatoligi yoki tezisni isbotlash 
uchun yetarli emasligi aniqlanadi.
Argumentlarning xatoligi tezisning xam xato ekanligini 
isbotlamaydi, bunda tezis chin bo‘lishi xam mumkin:
Argumentlarni rad etish orqali tezisning isbotlanmaganligi asoslab 
beriladi.  ADABIYOTLAR
1. Islom Karimov. o‘zbekiston buyuk kelajak sari. — T.: «o‘zbekiston», 
1998.
2. Islom Karimov. Tarixiy xotirasiz kelajak yo‘q. «Muloqot», 1998, №5.
3. Islom Karimov. Barkamol avlod-o‘zbekiston taraqqiyotining 
poydevori. /Islom Karimov. Xavfsizlik va barqaror taraqqiyot yo‘lida: 
T.6-T.: «o‘zbekiston», 1998.
4. Islom Karimov. o‘zbekiston XXI asrga intilmoqda. — T.: 
«o‘zbekiston», 1999.
5. I.A. Karimov. Milliy istiqlol mafkurasi – xalq e’tiqodi va buyuk 
kelajakka ishonchdir: «Fidokor» gazetasi muxbiri savollariga 
javoblar. T., o‘zbekiston 2000.    ISBOTLASH VA UNING STRUKTURASI, 
ISBOTLASH TURLARI.
Fikrning chinligini tasdiqlash uchun uni 
xodisaning (faktning) o‘zi bilan solishtirish 
mumkin. Lekin ko‘p xollarda bilish jarayonida 
natijalarining chinligi ularni ilgari vujudga 
kelgan bilimlar bilan bog‘lash orqali aniqlanadi. 
Buni amalga oshirishning mantiqiy usuli 
isbotlashdir.
Isbotlash bir xukmning chinligini u bilan 
bog‘langan boshqa chin xukmlar yordamida 
asoslashdan iborat bo‘lgan mantiqiy amaldir. 
Uning tarkibi uch elementdan tashkil topgan: 
tezis, argumentlar (asoslar), isbotlash usuli-
demonstratsiya.