Boburnoma asarini o‘rganishda fanlararo aloqadan foydalanish - Adabiyot - Kurs ishlari

Dokument ma'lumotlari

Narxi	50000UZS
Hajmi	70.5KB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	04 Dekabr 2025
Kengaytma	docx
Bo'lim	Kurs ishlari
Fan	Adabiyot

Sotuvchi

Amriddin Hamroqulov

Ro'yxatga olish sanasi 23 Fevral 2025

50 Sotish

Boburnoma asarini o‘rganishda fanlararo aloqadan foydalanish

Sotib olish

2Mavzu: Boburnoma asarini o‘rganishda fanlararo aloqadan foydalanish
Mundarija
Kirish …………………………………………………………………..……….3
I Bob. Boburnoma asarining nazariy va tarixiy asoslari
1.1. Boburnoma asarining mazmuni va badiiy xususiyatlari ………………..….7
1.2. Boburnoma va tarixiy fanlar bilan bog‘liqlik ………………………….….11
1.3. Boburnoma va boshqa fanlar bilan integratsiya …………………………..15
II Bob. Boburnomani o‘qitishda fanlararo aloqani amalga oshirish
metodikasi
2.1. Dars jarayonida fanlararo yondashuv ……………………………………..19
2.2. Boburnoma asosida misol dars senariylari …………………………….….25
2.3. Fanlararo yondashuvning samaradorligini tahlil qilish ……………...……30
Xulosa …………………………………………………………………………
32 Foydalanilgan adabiyotlar ……………………………………………….
…..33

3 Kirish
Kurs ishi mavzusining dolzarbligi “Boburnoma” asari nafaqat tarixiy
manba, balki adabiy meros sifatida ham juda muhimdir. Bu asar Bobur
hayotini, uning siyosiy va harbiy faoliyatini, shuningdek, o‘sha davr madaniy
va ijtimoiy hayotini aks ettiradi. Asardagi voqealar, tavsiflar va tafsilotlar
tarixshunoslik uchun bebaho ma’lumotlarni taqdim etadi. Shu bilan birga,
Boburning o‘z hayotini tasvirlash uslubi, tilining go‘zalligi va adabiy qiyofasi
adabiyotshunoslik nuqtai nazaridan katta qiziqish uyg‘otadi.
Bugungi kunda ilmiy tadqiqotlarda fanlararo yondashuvlar juda dolzarb.
Tarixiy matnlarni o‘rganishda lingvistika, madaniyatshunoslik va
adabiyotshunoslik metodlarini birlashtirish orqali yanada chuqur va kompleks
tahlil qilish imkoniyati paydo bo‘ladi. “Boburnoma”ni faqat tarixiy asar sifatida
emas, balki madaniyatshunoslik, adabiy tahlil va tilshunoslik nuqtai nazaridan
o‘rganish, asarning yangi jihatlarini ochib beradi.Shuningdek, zamonaviy ta’lim
va ilmiy izlanishlarda fanlararo yondashuvning ahamiyati ortib bormoqda.
Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev ta’kidlaganidek: “Har bir xalqning tarixiy,
ma’naviy va madaniy merosi — uning o‘tmishidan, kelajagiga ko‘prik.
Zahiriddin Muhammad Bobur va uning Boburnoma asari — bizning boy tarixiy
adabiy, madaniy merosimizdir.” Ushbu fikr mavzuning dolzarbligini yanada
oshiradi, chunki u milliy merosni o‘rganishning nafaqat ilmiy, balki ma’naviy
va amaliy ahamiyatini ko‘rsatadi. Prezidentning e’tibori asarning yosh avlodga
tarbiyaviy va madaniy ahamiyatini ham ta’kidlaydi, bu esa fanlararo
yondashuvning dolzarbligini mustahkamlaydi. 1
“Boburnoma”ni fanlararo
metodlar orqali o‘rganish, talabalarga tarix, adabiyot va madaniyatshunoslik
fanlarini birlashtirish imkonini beradi. Shu bois, ushbu mavzu nafaqat ilmiy,
balki amaliy jihatdan ham dolzarb hisoblanadi. Asarni chuqur o‘rganish orqali
1
Mirziyoyev, Shavkat. “Shavkat Mirziyoyev Andijondagi ‘Bog‘i Bobur’ istirohat bog‘ida
bo‘ldi” — O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti rasmiy sayti. 02.06.2017. President of
Uzbekistan+2Kun.uz+2

4tarixiy voqealarning, madaniy qadriyatlarning va adabiy merosning o‘zaro
bog‘liqligi haqida kengroq tasavvur hosil qilish mumkin.
Kurs ishi mavzusining nazariy va amaliy ahamiyati: “Boburnoma”
asarini fanlararo yondashuv orqali o‘rganish ilmiy metodologiyani
rivojlantirishga muhim hissa qo‘shadi. Ushbu yondashuv yordamida tarixiy,
adabiy va madaniy jihatlar bir vaqtning o‘zida tahlil qilinadi, shuningdek,
asarning turli fanlar doirasidagi talqinlarini aniqlash imkoniyati yaratiladi.
Fanlararo metodologiya ilmiy tadqiqotlarda murakkab matnlarni chuqurroq
o‘rganishga xizmat qiladi va tarixiy manbalarni yanada kengroq tushunishga
yordam beradi.
Nazariy ahamiyati shundaki bu yondashuv orqali o‘rganilgan bilimlar
boshqa tarixiy yoki adabiy manbalarga ham tatbiq etilishi mumkin. Masalan,
tarixiy voqealarni tahlil qilishda lingvistik va adabiy metodlardan foydalangan
holda yangi ilmiy natijalar olinadi. Shuningdek, madaniyatshunoslik
metodlarini qo‘llash orqali asardagi ijtimoiy va madaniy hodisalarni aniqlash,
ularni xalq hayoti bilan bog‘lash mumkin. Bu ilmiy izlanishlar metodologik
jihatdan ham mustahkam asos yaratadi.
Amaliy jihatdan, fanlararo yondashuv o‘quv jarayonida talabalarga tarix,
adabiyot va madaniyatshunoslik fanlarini birlashtirib o‘rganish imkonini beradi.
Shu orqali talabalar murakkab matnlarni tahlil qilishni o‘rganadi, tarixiy
voqealar va madaniy hodisalarni to‘g‘ri kontekstda tushunadi. Bu metod ilmiy
tadqiqotlarda qo‘llanishi mumkin bo‘lib, nafaqat universitet darajasida, balki
ilmiy maqolalar, kurs va diplom ishlari, shuningdek, ilmiy loyihalarda ham
foydali hisoblanadi.Shuningdek, amaliy jihatning ahamiyati shundaki,
“Boburnoma”ni fanlararo yondashuv bilan o‘rganish milliy merosimizni yosh
avlodga yetkazishda samarali vosita bo‘lib xizmat qiladi. Talabalar nafaqat
tarixiy faktlarni o‘rganadi, balki adabiy va madaniy qadriyatlarni ham
chuqurroq anglaydi. Bu esa milliy ong va ma’naviyatni rivojlantirishga xizmat
qiladi.

5Kurs ishi mavzusining o‘rganilganlik darajasi “Boburnoma” asari
bo‘yicha turli fanlar doirasida bir qator ilmiy tadqiqotlar olib borilgan.
Tarixshunoslar asarni asosan tarixiy manba sifatida o‘rganib, Boburning hayoti,
harbiy yurishlari va siyosiy faoliyati haqida ma’lumotlarni yoritgan. Ushbu
tadqiqotlar orqali o‘sha davr siyosiy vaziyatini, davlat tuzilmasini va xalq
hayotini chuqurroq tushunish mumkin.
Adabiyotshunoslar “Boburnoma”ning adabiy qiyofasini tahlil qilgan, uning
til va uslubini, hikoya usullarini va poetik jihatlarini o‘rganishgan. Asarning
matn tuzilishi, nutq uslubi, tasviriy va badiiy vositalari adabiy tahlil uchun
qimmatli manba hisoblanadi. Lingvistik tadqiqotlar esa matnning til
xususiyatlari, leksik va morfologik o‘ziga xosliklarini aniqlashga yordam
beradi.
Madaniyatshunoslar esa “Boburnoma” orqali o‘sha davr odatlari, urf-
odatlari, diniy va ijtimoiy qadriyatlarni tahlil qilgan. Shu bilan birga, asardagi
tabiiy manzaralar, san’at va me’morchilik haqida ma’lumotlar ham o‘rganilgan.
Biroq, fanlararo yondashuv yordamida “Boburnoma”ni bir vaqtning o‘zida
tarix, adabiyot va madaniyatshunoslik nuqtai nazaridan chuqur tahlil qilishga
oid tadqiqotlar hali kam va cheklangan. Bu esa mavzuning ilmiy yangiligini va
dolzarbligini oshiradi.
Kurs ishi mavzusining obyekti “Boburnoma” asari va u orqali tarixiy,
adabiy va madaniy ma’lumotlarni o‘rganish jarayoni.
Kurs ishi mavzusining predmeti Fanlararo metodlar yordamida
“Boburnoma”ni tahlil qilish va uning ilmiy tadqiqotdagi imkoniyatlarini
aniqlash.
Kurs ishi mavzusining maqsadi “Boburnoma” asarini fanlararo
yondashuv orqali o‘rganishning mohiyati, usullari va ahamiyatini aniqlash.
Kurs ishi mavzusining vazifalari
 “Boburnoma”ning tarixiy va adabiy xususiyatlarini o‘rganish.

6 Asarni tahlil qilishda tarix, adabiyotshunoslik va madaniyatshunoslik
metodlarini qo‘llash imkoniyatlarini ko‘rsatish.
 Fanlararo yondashuv yordamida asarni kompleks tahlil qilishni amaliy
jihatdan namoyish etish.
Kurs ishi mavzusining metodlari:
Tarixiy-tahliliy metod;
Matnni lingvistik va adabiy tahlil qilish metodlari;
Fanlararo yondashuv va solishtirma tahlil usullari;
Manbalarni o‘rganish va umumlashtirish metodlari.
Kurs ishi mavzusining tuzilishi Kurs ishi ikki bobdan iborat bo‘lib, har bir
bob uch bo‘limdan tashkil topgan. I bobda “Boburnoma”ning tarixiy va adabiy
xususiyatlari tahlil qilinadi. II bobda esa asarni o‘rganishda fanlararo
yondashuvlar qo‘llanilishi va ularning ilmiy ahamiyati ko‘rib chiqiladi.

7I Bob. Boburnoma asarining nazariy va tarixiy asoslari
1.1. Boburnoma asarining mazmuni va badiiy xususiyatlar
Boburnoma — jahon adabiyoti va manbashunosligidagi muhim va noyob
yodgorlik; o zbek adabiyotida dastlabki nasriy memuar va tarixiy-ilmiy asar.ʻ
Muallifi Zahiriddin Muhammad Bobur. Eski o zbek (chig atoy) tilida yozilgan
ʻ ʻ
(taxminan 1518/1519—1530). Boburiya, Voqeoti Bobur, Voqeanoma, Tuzuki
Boburiy, Tabaqoti Boburiy, Tavorixi Boburiy kabi nomlar bilan ham ma lum.
ʼ
Boburning o zi esa Vaqoye va Tarix degan nomlarni ishlatgan. Boburnomada
ʻ
1494—1529-yillarda Markaziy Osiyo, Afg oniston va Hindistonda sodir
ʻ
bo lgan tarixiy-siyosiy voqealar yilma-yil o ta aniqlik bilan bayon qilingan
ʻ ʻ
bo lib, ular muallifning hayoti va siyosiy faoliyati bilan bevosita bog liqdir.
ʻ ʻ 2
“ Boburnoma ” o zida bayon qilingan voqealar jarayoniga ko ra 3 qismga:
ʻ ʻ
Boburning Movarounnahr (1494—1504), Afg oniston (1504—1524) va
ʻ
Hindiston (1524— 1530)dagi hukmdorlik davriga bo linadi. Birinchi qismda
ʻ
Boburning otasi — temuriylarning Farg ona ulusi hokimi Umarshayx Mirzo
ʻ
(1461—1494) xususida hamda Boburning Farg ona taxtiga o tirishi (1494-yil
ʻ ʻ
iyun), ammo Temuriylar davlatida avj olgan taxt uchun kurash oqibatida o z
ʻ
ulusidan mahrum bo lishi (15-asr 90- yillari), Samarqand uchun
ʻ
Shayboniyxonga qarshi olib borgan jangu jadallari (1497— 1501)ning behuda
ketishi va nihoyat, toju taxtdan butunlay ajrab, Hisor tog lari orqali taxminan
ʻ
250 navkar bilan Afg onistonga yuz tutishi (1504) haqidagi voqealar batafsil
ʻ
zikr qilingan. Ikkinchi qismda Boburning Kobulni zabt etgani, so ng u yerda
ʻ
mustaqil davlat tuzgani (1508), Eron shohi Ismoil Safaviyning harbiy yordami
bilan Samarqandni yana ishg ol qilgani (1511), lekin shayboniylar (Ubaydulla
ʻ
Sulton, Muhammad Temur Sulton va Jonibek Sulton)dan yengilib (1512),
2
Bobur, Z.
M. Boburnoma. Toshkent: “Yangi asr avlodi” nashriyoti, 2018. hilolnashr.uz

8Kobulga qaytgani, keyin esa Hindistonni zabt etishga hozirlik ko ra boshlaganiʻ
xususidagi voqealar bayon etilgan. Uchinchi qism esa Boburning Dehli sultoni
Ibrohim Lo diyni mag lub etib (qarang Panipat janglari), Shim. Hindistonni
ʻ ʻ
bosib olgani (1526) va Boburiylar davlatini barpo qilgani haqidagi
ma lumotlardan iborat.
ʼ
“ Boburnoma ” da keltirilgan barcha ma lumotlar, xususan Farg ona,
ʼ ʻ
Toshkent, Samarqand, Hisor, Chag oniyon va Shim. Afg onistonning 15-asr 80
ʻ ʻ
—90- yillari va 16-asr 1choragidagi siyosiy ahvoliga doir xabarlar o zining
ʻ
batafsilligi bilan shu xususdagi boshqa adabiyotlardan tubdan farq qiladi.
Shuningdek, asar muallifning muayyan tarixiy voqea haqida hamda o zaro
ʻ
dushmanlik qilgan temuriylar — Umarshayx, Sulton Ahmad, Sulton Mahmud,
Boysung ur Mirzo, Sulton Husayn va boshqalarning xulq-atvori, tabiati
ʻ
xususida bildirgan fikr-mulohazalari bilan ham ahamiyatlidir. Asarda, ijtimoiy-
tabiiy fanlar, tarix, falsafa, fiqh, din ta limoti, tilshunoslik, jug rofiya,
ʼ ʻ
tabiatshunoslik, ma danshunoslik, dehqonchilik, bog dorchilik va boshqalarga
ʼ ʻ
oid aniq va hanuzgacha o z tarixiy va ilmiy ahamiyatini yo qotmagan
ʻ ʻ
ma lumotlar, ilmiy asoslangan xulosalar keltirilgan. Asarda bevosita Boburning
ʼ
o zi lashkarboshi sifatida qatnashgan bir necha katta-kichik jang manzaralari
ʻ
mahorat bilan berilgan. O sha davrdagi qo shin tuzilishi, urush olib borish, jang
ʻ ʻ
usullari, qamal holatlari, qurol-yarog turlari, qurg onbuzar qurilmalar bilan bir
ʻ ʻ
qatorda asarda ko plab harbiy ma muriy istilohlar (tuman, ulus, ko kaltosh,
ʻ ʼ ʻ
eshikog a, axtachi, tarxon, shig ovul, sharbatchi (sharbatdor), mubashshir,
ʻ ʻ
tug chi, miroxur, rikobdor, dorug a, murchil, manjaniq, o ron va boshqalar)
ʻ ʻ ʻ
ham uchraydi. Shuningdek, “Boburnoma” da temuriylar qo shinining tuzilishi,
ʻ
harbiy san ati va boshqa haqida ham noyob ma lumotlar bor. Bundan tashqari,
ʼ ʼ
Movarounnahr, Afg oniston, Xuroson va Hindiston o tmishi va zamonaviy
ʻ ʻ
holati, xalqlari, qabilalari, ularning tili, madaniyati, kasb-hunari, urf-odatlari,
rasm-rusumlari, an anaviy tadbir-marosimlari, shuningdek o sha davr
ʼ ʻ
jamiyatiga xos ijtimoiy tabaqalarga tegishli ma lumotlar bayon etiladi. Ayniqsa
ʼ

9Farg ona, Andijon, Samarqand, Kobul, Hirot, Agra kabi yirik shahar,ʻ
viloyatlarning jug rofiy-ma muriy tuzilishi, madaniy hayoti, tumanlari, aholisi,
ʻ ʼ
qishloq xo jaligi, daryo va suv havzalari, cho l-adirlari, tog , sahrolari, bog u -
ʻ ʻ ʻ ʻ
rog lari, tabiati, iqlimi, hayvonot va o simliklar dunyosi, tabiiy boyliklari
ʻ ʻ
haqida mufassal ma lumotlar beriladi. Xususan 15-16-asrlarda Turkiston
ʼ
viloyatida yashagan qora qo yluk (qo yunluk) qabilasining hamda
ʻ ʻ
Movarounnahrdagi turk-mo g ul qabilalarining urf-odatlari, harbiy mahoratlari
ʻ ʻ
haqidagi ma lumotlar, ayniqsa ilmiy jihatdan g oyatda qimmatli bo lib, ular
ʼ ʻ ʻ
o zbek, qozoq, qirg iy, turkiy zabon xalqlar etnik tarixini o rganuvchilar uchun
ʻ ʻ ʻ
muhim ahamiyatga egadir. “Boburnoma” da Farg ona, Samarqand shaharlari va
ʻ
shu nomdagi viloyatlar, Ohangaron vodiysi, O ratepa va uning atrofi, Mascho,
ʻ
Hisor, Chag oniyon, Badaxshon, Kobul viloyati va boshqa joylar geografik
ʻ
jihatdan g oyatda qiziqarli tavsif qilingan bo lib, muallif o zi yurgan yo llar,
ʻ ʻ ʻ ʻ
o zi bo lgan shahar va qishloqlarni g oyat darajada aniq tasvirlagan.
ʻ ʻ ʻ 3
“Boburnoma” da Alisher Navoiy, Abdurahmon Jomiy, Shayxim Suhayliy,
Husayn Ali Tufayliy, Osafiy, Binoiy, Sayfiy Buxoriy, Ohiy, Muhammad Solih
kabi o nlab ijodkorlar, Xoja Abdullo Marvariy, Qul Muhammad Udiy, Shayx
ʻ
Noyiy, Yusuf Ali, Mullo Yorak, Shohquli G ijjakiy, Husayn Udiy, Behzod,
ʻ
Shoh Muzaffar kabi ko plab san atkorlar tavsif etilib, ularning ijodiy
ʻ ʼ
faoliyatlariga xolis baho beriladi. Jumladan, Alisher Navoiy haqida shunday
deyiladi: „Alisherbek naziri yo q kishi edi. Turkiy til bila to she r aytibturlar,—
ʻ ʼ
hech kim oncha ko p va xo b aytqon emas“.
ʻ ʻ
“Boburnoma” 15-asr o zbek badiiy nasrining yorqin namunasi sifatida sof
ʻ
badiiy lavhalar, jonli tasvirlar, an anaviy lirik chekinishlarga boy. Nasriy matn
ʼ
ichida keltirilgan xalq maqol, matallari, iboralari, ibratli o gitlar, she riy
ʻ ʼ
parchalar uning badiiyligini yanada oshiradi, o ziga xos joziba bag ishlaydi.
ʻ ʻ
3
Majidov A.S., Majidov A.F. “Boburnoma – A Classical Realistic Example of Turkic
Prose.” Journal of Social Sciences and Humanities Research Fundamentals, 2025, №
5.
inLIBRARY

10“Boburnoma” 16-asrdan boshlab hozirgacha dunyoning ko p tillariʻ —
ingliz, golland, fransuz, fors, nemis, italyan, rus, hind, urdu va boshqa tillariga
bir necha martalab tarjima qilindi, sharh-izohlar bilan nashr etildi. Angliya,
Amerika, Fransiya, Rossiya, Hindiston, Pokiston, Afg oniston, Turkiya,
ʻ
Yaponiya kabi o nlab mamlakat olimlarining ilmiy tadqiqotlarida
ʻ
“Boburnoma” ning insoniyat yaratgan o lmas obidalar qatorida alohida o rinda
ʻ ʻ
turishi ta kidlanadi.
ʼ “Boburnoma” ning jahonga mashhur bo lishida, asosan ʻ
ingliz sharqshunoslarining xizmati katta bo ldi. Yevropadagina emas, balki
ʻ
jahonda birinchi to liq nashrini (ingliz tilida) 1826-yilda J. Leyden va V. Erskin
ʻ
amalga oshirdi. F. Talbot esa mazkur nashr asosida 2-marta (1878, 1909) uning
qisqartirilgan nashrlarini chop ettirdi. 1921-yilda ingliz sharqshunosi A. Beverij
“Boburnoma” ni mustaqil suratda asl nusxadan qayta tarjima qildi. Birgina
Angliyaning o zida
ʻ “Boburnoma” tarjimalari to qqiz marta nashr etildi. ʻ 4
Keyingi yillarda “Boburnoma” ning professor V.Takston tomonidan
AQShda (Kembrij shahri, Garvard universiteti, 1993) hamda ikki jild hajmda,
mukammal so zlik, ko rsatkich va sharhizohlar bilan Yaponiyada (Kioto, 1995
ʻ ʻ
—96) ilmiytanqidiy matni nashr etildi.
Ma lumki,
ʼ “Boburnoma” qo lyozmalari matnida ba zi yillar (1504—05, ʻ ʼ
1509—18, 1520—24) tafsiloti uchramaydi, 1508 va 1520-yil voqealari bayoni
tugal emas. Mana shu uzilish bo lgan o rinlarni ingliz sharqshunoslari boshqa
ʻ ʻ
tarixiy manbalar asosida ma lum darajada tiklaganlar.
ʼ “Boburnoma” forschaga
(1586), undan parchalar Vitsen tomonidan golland tiliga (1705), A. Keyzer
tomonidan qisqartirilgan holda nemis tiliga (1828), Pave de Kurteyl tomonidan
to la holda fransuz tiliga (1871) tarjima qilingan.
ʻ “Boburnoma” ni tarjima qilish
va tadqiq etishda, shuningdek Afg oniston (Abdulxay habibiy), Pokiston
ʻ
(Rashid Axtar Nadviy, Shoh Olam Mavliyot), Hindiston (Mirzo Nasriddin
Haydar, Muhibbul Hasan Rizviy), Turkiya (R. R. Arat va N. I. Bayur) kabi
4
Bobur, Z.
M. Boburnoma. Toshkent: “O‘zbekiston” nashriyot-matbaa ijodiy uyi, 2024.

11mamlakatlar olimlarining xizmati ham katta. Rus sharqshunoslari
(N. I. Pantusov, S. I. Polyakov, V. Vyatkin) ham “Boburnoma” dan parchalarni
tarjima qilganlar. N. I. Ilminskiy “Boburnoma” ni Qozonda nashr ettirdi (1857).
“Boburnoma” ni hamda Boburning she riy merosini o rganishdaʼ ʻ
o zbekistonlik olimlar ham salmoqli hissa qo shdilar. Prof. Fitrat tomonidan
ʻ ʻ
tuzilgan „O zbek adabiyoti namunalari“ xrestomatiyasida
ʻ “Boburnoma” dan
parchalar, Boburning 31 g azali, 2 masnaviy va 28 ruboiysi berilgan. M. Salye
ʻ
“Boburnoma” ni rus tiliga to la tarjima qilib, 3-marta (1958, 1982, 1993) nashr
ʻ
ettirdi (S. Azimjonovaning kirish so zi va tahriri ostida). P. Shamsiyev va S.
ʻ
Mirzayevlar tomonidan “Boburnoma” ning ikki jildli (1948) va bir jildli (1960)
nashri chop etildi. 1956—66 yillarda Boburning uch jildli tanlangan asarlari
chop etilib, unga Boburning she riy devoni (1jild) va
ʼ “Boburnoma” (2—
3jildlar) kirgan. Bobur va uning ilmiy merosini o rganishga S. Azimjonova
ʻ
katta ulush qo shgan.
ʻ “Boburnoma” ning M. Salye tomonidan qilingan
tarjimalari uning batafsil so z boshisi va tahriri ostida nashr etil ga n.
ʻ
1.2. Boburnoma va tarixiy fanlar bilan bog‘liqlik
Zahiriddin Muhammad Boburning “Boburnoma” asari nafaqat adabiy
meros, balki tarixiy fanlar nuqtai nazaridan ham beqiyos manbadir. Asar o‘z
davrining siyosiy, ijtimoiy va madaniy hayotini aks ettiruvchi batafsil yozuvlar,
shuningdek, muallifning o‘zi ishtirok etgan tarixiy voqealarni ta’riflash bilan
tarixshunoslik uchun noyob ma’lumotlarni taqdim etadi. Boburnoma asarida
bayon qilingan voqealar yilma-yil, hududlar bo‘yicha tartiblangan bo‘lib, bu
metodologik jihatdan tarixiy tahlil va kronologik izlanishlarni osonlashtiradi.
Asarda Boburning Movarounnahrdagi harbiy yurishlari, temuriylar bilan
kurashlari, o‘z taxtiga da’vogar bo‘lgan vaqtlaridagi siyosiy murakkabliklar,
shuningdek, Samarqand va boshqa shaharlar uchun olib borgan janglari batafsil
yoritilgan. Ushbu ma’lumotlar tarixshunoslar uchun o‘sha davr siyosiy
vaziyatini, shuningdek, davlatlararo munosabatlarni tushunishda asosiy manba

12sifatida xizmat qiladi. Boburning shaxsiy mulohazalari va kuzatuvlari esa
tarixiy voqealarni yanada aniqroq va jonli ifodalaydi.
Boburnoma tarixiy fanlar bilan bevosita bog‘liq bo‘lishining yana bir jihati
— u geografiya va ijtimoiy tuzilmani ham yoritadi. Muallif Farg‘ona vodiysi,
Toshkent, Samarqand, Hisor, Kobul va Hindiston hududlarini batafsil tavsiflab,
o‘sha davrning hududiy va siyosiy tuzilishini aks ettiradi. Shuningdek, u
aholining urf-odatlari, kasb-hunar, etnik tarkibi, madaniy an’analari, shahar va
qishloq xo‘jaligi bilan bog‘liq ma’lumotlarni beradi. Bu esa tarixiy
demografiya, etnografiya va madaniyatshunoslik fanlari uchun bebaho
manbadir.
Harbiy fanlar bilan bog‘liqligi jihatidan, Boburnoma qo‘shin tuzilishi, jang
usullari, qamal texnikasi, qurol-yarog‘ turlari va janglarda qo‘llanilgan
strategiyalarni batafsil tasvirlaydi. Shuningdek, harbiy ma’muriy istilohlar,
masalan, tuman, ulus, sharbatchi, miroxur, manjaniq kabi terminlar bilan o‘sha
davr harbiy tizimi haqida noyob ma’lumot beradi. Bu jihatlar esa harbiy
tarixshunoslik va strategik tadqiqotlar uchun asosiy manba bo‘lib xizmat qiladi.
Boburnoma asari tarixiy fanlar bilan bog‘liqlikda metodologik ahamiyatga
ham ega. Asar tarixiy faktlar, shaxsiy mulohazalar, siyosiy voqealar va harbiy
yurishlarni birlashtiradi, bu esa tarixshunoslikda kompleks yondashuvni tatbiq
etishga imkon beradi. Shu bilan birga, asarni o‘rganish davomida lingvistika va
madaniyatshunoslik metodlarini qo‘llash mumkin. Masalan, eski o‘zbek
(chig‘atoy) tilidagi matnni o‘rganish orqali tilshunoslar tarixiy leksika, ibora va
stilistik xususiyatlarni aniqlaydi.
Boburnoma shuningdek, tarixiy manba sifatida boshqa davr manbalari bilan
solishtirilganda o‘zining noyob ahamiyatini ko‘rsatadi. Muallifning yozgan
voqealari ko‘plab boshqa tarixiy manbalar bilan taqqoslanganda, o‘sha davr
voqealarining shaffofligi va haqqoniyligini aniqlash imkonini beradi. Masalan,
Eron manbalari bilan solishtirganda, Boburning Movarounnahr va
Afg‘onistondagi siyosiy jarayonlarni tasvirlash uslubi o‘zining aniqligi bilan

13ajralib turadi. Shu bilan birga, Hindiston manbalarida Boburning Hindistonga
yurishlari va Dehli sultonligi bilan bo‘lgan munosabatlar haqida berilgan
ma’lumotlar Boburnoma yozuvlari bilan uyg‘un keladi, bu esa tarixiy
faktlarning ishonchliligini mustahkamlaydi.
Turkiya manbalari va boshqa markaziy Osiyo manbalarida ham Bobur va
uning davridagi siyosiy voqealar alohida qayd etilgan. Bu manbalarni
solishtirish orqali tarixchilar Boburning qarorlarini, harbiy yurishlarini va davlat
boshqaruvi bilan bog‘liq voqealarni yanada aniqroq tushunishlari mumkin. Shu
tariqa, Boburnoma o‘zining tarixiy manba sifatidagi qiymatini oshiradi va
tarixiy tahlil qilishda ishonchli asos sifatida xizmat qiladi.
Boburnoma tarixiy manba sifatida nafaqat faktlarni bayon qiladi, balki
muallifning shaxsiy tafakkurini, siyosiy qarashlarini va ijtimoiy qadriyatlarini
ham aks ettiradi. Asarda Bobur o‘z qarorlarini, urushdagi strategiyalarini va
siyosiy murosasini shaxsiy fikrlari bilan yoritadi. Bu esa tarixshunoslikda faqat
voqea-hodisalarga emas, balki tarixiy shaxslarning qarash va qadriyatlariga ham
e’tibor qaratish imkonini beradi.Shuningdek, Boburnoma o‘tmish voqealarini
yoritishda boshqa manbalarda uchramaydigan tafsilotlarni beradi. Masalan,
shaharlar va viloyatlar geografiyasi, aholi tarkibi, qabilalar va urf-odatlar haqida
batafsil ma’lumot beriladi. Bu jihatlar tarixiy manbalarni solishtirishda
qo‘shimcha kontekst yaratadi va voqealarni yanada kengroq tushunishga
yordam beradi.
Muallifning shaxsiy kuzatuvlari va fikr-mulohazalari ham tarixiy tadqiqotlar
uchun ahamiyatlidir. Boburning siyosiy qarashlari, davlat boshqaruvi va harbiy
yurishlardagi strategiyalari asarda ochiq va tushunarli tarzda berilgan. Shu bois,
tarixiy fanlar nuqtai nazaridan Boburnoma voqealarni tizimli ravishda tahlil
qilish imkonini beradi va boshqa manbalar bilan taqqoslash orqali tarixiy
haqiqatni aniqlashga yordam beradi.
Tarixiy manba sifatidagi Boburnoma nafaqat faktlar, balki o‘sha davrning
ijtimoiy tuzilishi, siyosiy muhit va madaniy hayotini ham yoritadi. Masalan,

14Bobur o‘z davridagi shahar va qishloqlarning geografik joylashuvi, aholining
turmush tarzi, kasb-hunar va madaniy an’analari haqida batafsil yozgan. Bu
ma’lumotlar boshqa tarixiy manbalar bilan taqqoslanganda yanada boy kontekst
hosil qiladi.Shuningdek, Boburnoma tarixiy tahlil qilishda o‘quvchilar va
tadqiqotchilar uchun metodologik ahamiyatga ega. Asarni boshqa manbalar
bilan solishtirish orqali voqealarning to‘liqligi va ishonchliligi aniqlanadi,
shuningdek, tarixiy tafakkur va siyosiy qarashlarni tushunish imkoniyati oshadi.
Shu tariqa, Boburnoma nafaqat tarixiy faktlarni, balki tarixiy tafakkur va
shaxsiy qarashlarni ham aks ettiruvchi noyob manbaga aylanishini ko‘rsatadi.
Boburnoma va boshqa davr manbalarini solishtirish nafaqat tarixiy haqiqatni
aniqlash, balki muallifning qarashlari, siyosiy va ijtimoiy qadriyatlarini
chuqurroq tushunishga yordam beradi. Bu esa tarixiy tadqiqotlarda kompleks
yondashuvni qo‘llash imkonini yaratadi. Shu sababli Boburnoma tarixiy manba
sifatida boshqa manbalar bilan solishtirilganda yanada boy ilmiy qiymatga ega
bo‘ladi va tarixiy fanlar uchun muhim tadqiqot maydoni hisoblanadi.
Madaniyatshunoslik nuqtai nazaridan, Boburnoma asari o‘sha davrning
madaniy va ma’naviy hayotini ochib beradi. Masalan, Farg‘ona, Toshkent,
Samarqand va Kobul shaharlaridagi madaniy tadbirlar, adabiy va san’atkorlar
faoliyati, shuningdek, xalqning an’analari va urf-odatlari batafsil tasvirlangan.
Bu tarixiy fanlar bilan birga etnografiya, folklor va san’atshunoslik tadqiqotlari
uchun ham qimmatli manbadir.Shuningdek, asarda Alisher Navoiy,
Abdurahmon Jomiy, Shayxim Suhayliy va boshqa ijodkorlarning ijodi haqida
xabarlar mavjud. Bu esa tarixiy va adabiy fanlarni birlashtirish imkonini beradi.
Tarixshunoslar asar orqali o‘sha davr madaniy hayoti, san’atkorlar faoliyati va
ilmiy rivojlanishini aniqlashlari mumkin. Shu bilan birga, Boburnoma asaridagi
geografik, ijtimoiy va siyosiy ma’lumotlar o‘rganilsa, tarixiy tadqiqotlarda
yangi natijalarga erishish mumkin.Boburnoma asari jahon tarixiy-adabiy
merosining bir qismi sifatida ham tarixiy fanlar uchun muhimdir. Asar nafaqat
o‘z davrining voqealarini yoritadi, balki global tarixiy kontekstda Markaziy

15Osiyo, Afg‘oniston va Hindiston tarixini tushunishga imkon beradi. Shu sababli
Boburnoma tarixiy fanlar bilan bog‘liqlikda tadqiqotlar uchun mustahkam
poydevor yaratadi.
Natijada, “Boburnoma”ning tarixiy fanlar bilan bog‘liqligi ko‘p qirrali va
boydir. Asar siyosiy, ijtimoiy, madaniy, harbiy va adabiy jihatlarni birlashtiradi.
Bu esa uni tarixshunoslik, etnografiya, harbiy tarix, madaniyatshunoslik va
tilshunoslik sohalarida tadqiq qilish imkonini beradi. Shu tariqa, Boburnoma
nafaqat tarixiy manba, balki ilmiy tadqiqotlar uchun keng imkoniyat
yaratadigan noyob yodgorlik hisoblanadi.
1.3. Boburnoma va boshqa fanlar bilan integratsiya
Zahiriddin Muhammad Boburning “Boburnoma” asari nafaqat tarixiy va
adabiy manba, balki boshqa fanlar bilan integratsiya qilish imkonini beruvchi
noyob yodgorlik hisoblanadi. Asar o‘zida siyosat, madaniyat, geografiya,
tilshunoslik, san’at, tabiatshunoslik va ijtimoiy fanlarga oid ko‘plab
ma’lumotlarni jamlagan. Shu sababli Boburnoma fanlararo tadqiqotlar uchun
keng imkoniyat yaratadi.
Boburnoma va tarix fanlari o‘rtasidagi bog‘liqlik avvalgi bo‘limda batafsil
yoritilgan bo‘lsa, boshqa fanlar bilan integratsiya qilish esa asarning ko‘p
qirraliligini namoyon etadi. Masalan, asardagi geografik tavsiflar va shaharlar,
vodiyslar, daryolar, tog‘lar va tabiiy resurslar haqidagi ma’lumotlar geografiya
fanlari uchun qimmatli manba hisoblanadi. Boburning Movarounnahr,
Afg‘oniston va Hindiston yo‘llari bo‘yicha yurishlari, shahar va qishloqlarning
joylashuvi, suv havzalari va tabiiy manzaralarni tasvirlashi bu fanlar bilan
bog‘liq tadqiqotlarda muhim ahamiyatga ega.
Madaniyatshunoslik nuqtai nazaridan Boburnoma o‘z davrining madaniy
hayotini aks ettiradi. Asarda san’atkorlar, shoirlar, ilm-fan vakillari, me’moriy
yodgorliklar va boshqa madaniy obidalar haqida ma’lumotlar berilgan.
Masalan, Alisher Navoiy, Abdurahmon Jomiy va Shayxim Suhayliy kabi

16ijodkorlarning faoliyati, ularning san’at va ilmiy ishlari asarda xolisona
yoritilgan. Shu bilan birga, xalqning urf-odatlari, an’analari, tadbir va
marosimlari ham batafsil bayon qilingan. Bu esa madaniyatshunoslik va
antropologiya sohalarida tadqiqotlar olib borish imkonini beradi. 5
Lingvistika va tilshunoslik fanlari nuqtai nazaridan Boburnoma o‘zining
yozilish tili va uslubi bilan qiziqarlidir. Asar eski o‘zbek (chig‘atoy) tilida
yozilgan bo‘lib, uning leksikasi, iboralari, grammatik tuzilishi va uslubiy
xususiyatlari tilshunoslar uchun boy manbadir. Shu orqali o‘sha davr tilining
rivojlanishi, boshqa turkiy tillar bilan aloqasi, she’riy va nasriy janrlarning
shakllanishi haqida xulosalar chiqarish mumkin.San’atshunoslik nuqtai
nazaridan, Boburnoma asarida keltirilgan obrazli tasvirlar, tabiiy manzaralar,
shaharlar va jang manzaralari asarning badiiy qiymatini oshiradi. Shuningdek,
asarda zikr qilingan me’moriy va dekorativ san’at yodgorliklari ham tarixiy va
san’atshunoslik tadqiqotlari uchun qimmatli manba hisoblanadi.
Boburnoma va fanlararo integratsiy asi
Fanlar Boburnomadagi ma’lumotlar Integratsiya va ahamiyati
Tarix Siyosiy voqealar, hukmdorlar
faoliyati, janglar, davlat
boshqaruvi Tarixiy faktlarni aniqlash,
boshqa manbalar bilan solishtirish,
tarixiy tafakkur va qarashlarni
tushunish
Adabiyot Nasr va she’riy lavhalar, xalq
maqollari, iboralar, badiiy
tasvirlar Badiiy tahlil, til va uslubni
o‘rganish, adabiy merosni tadqiq
qilish
Geografiya Shaharlar, vodiyslar, daryolar,
tog‘lar, tabiiy resurslar Geografik joylashuvni
aniqlash, hududlarning tabiiy va
iqtisodiy xususiyatlarini o‘rganish
Lingvistika / Eski o‘zbek (chig‘atoy) tili, Tilning rivojlanishini
5
Ozoda Zuparova. “Zahiriddin Muhammad Babur and His Literary Legacy.” European
International Journal of Philological Sciences, 2024. inLIBRARY

17Tilshunoslik leksika, iboralar, grammatik
tuzilma o‘rganish, boshqa turkiy tillar
bilan aloqani aniqlash
Madaniyatshu
noslik San’atkorlar, shoirlar, ilm-fan
vakillari, urf-odatlar, marosimlar Madaniyat va antropologiya
tadqiqotlari, ijtimoiy va madaniy
qadriyatlarni o‘rganish
San’atshunosli
k Me’moriy yodgorliklar,
dekorativ san’at, jang
manzaralari San’atshunoslik, vizual tasvir
va tarixiy obidalarni tahlil qilish
Tabiatshunosli
k /
Agronomiya Bog‘lar, dehqonchilik,
o‘simliklar va hayvonot dunyosi Ekologiya va tabiatshunoslik
tadqiqotlari, agronomik
ma’lumotlarni o‘rganish
Ijtimoiy fanlar
/ Sotsiologiya Qabila va tabaqalar, kundalik
hayot, ijtimoiy tuzilma Jamiyat strukturasini tahlil qilish,
ant
Tabiatshunoslik va agronomiya bilan bog‘liq jihatlar ham e’tiborga loyiqdir.
Bobur o‘tmishdagi bog‘lar, dehqonchilik, suvni boshqarish tizimi, daraxtlar,
hayvonot dunyosi va o‘simliklar haqida batafsil ma’lumot beradi. Bu esa
ekologiya, tabiatshunoslik va agronomiya fanlariga integratsiya qilish imkonini
yaratadi.Shuningdek, Boburnoma ijtimoiy fanlar bilan ham bog‘liqdir. Asarda
turli ijtimoiy tabaqalar, xalq qabilalari, ularning urf-odatlari va kundalik hayoti
tasvirlangan. Shu tariqa, sotsiologiya va antropologiya sohalarida asar
o‘rganilganda, o‘sha davr jamiyatining ijtimoiy tuzilishi, insonlarning turmush
tarzi va ma’naviy qadriyatlarini aniqlash mumkin.Natijada, Boburnoma nafaqat
tarixiy va adabiy asar, balki ko‘plab fanlar bilan integratsiya qilinishi mumkin
bo‘lgan murakkab va boy manbadir. Asarni tarix, adabiyot,
madaniyatshunoslik, tilshunoslik, geografiya, san’atshunoslik, tabiatshunoslik
va ijtimoiy fanlar nuqtai nazaridan o‘rganish ilmiy tadqiqotlarda fanlararo
yondashuvning samarali namunasini tashkil qiladi.Shu bilan birga, Boburnoma
o‘quv jarayonida talabalarga fanlararo integratsiya tamoyillarini tushuntirishda

18ham qulay vosita bo‘lib xizmat qiladi. Talabalar tarixiy voqealarni o‘rganish
bilan birga, madaniy, ijtimoiy, lingvistik va tabiiy kontekstni ham hisobga
olishni o‘rganadilar. Bu esa ularni kompleks fikrlashga, turli fanlarni
birlashtirish orqali tahlil qilishga o‘rgatadi.Shu tariqa, Boburnoma faqat tarixiy
yoki adabiy asar emas, balki boshqa fanlar bilan integratsiya qilinishi mumkin
bo‘lgan multidisipliner manbadir. U ilmiy tadqiqotlarda fanlararo yondashuvni
amalga oshirish, tarixiy va madaniy tafakkurni rivojlantirish, shuningdek,
talabalarga kompleks bilim berishda muhim ahamiyat kasb etadi.

19II Bob. Boburnomani o‘qitishda fanlararo aloqani amalga oshirish
metodikasi
2.1. Dars jarayonida fanlararo yondashuv
Dars jarayonida fanlararo yondashuvni qo‘llash talabalarga o‘qitilayotgan
materialni chuqurroq tushunish, turli fanlar o‘rtasidagi bog‘liqlikni sezish va
ularni birlashtirib tahlil qilish imkonini beradi. Boburnoma kabi tarixiy-adabiy
asarni o‘rgatishda bu yondashuv ayniqsa samarali bo‘ladi, chunki asar nafaqat
tarixiy voqealarni, balki badiiy, madaniy va tilshunoslik elementlarini ham o‘z
ichiga oladi.
Boburnoma va fanlararo integratsiyalar
Fanlararo yondashuvni darslarda qo‘llashning birinchi bosqichi –
talabalarga asarning mazmuni va badiiy xususiyatlarini tushuntirishdir.
O‘qituvchi Boburning hayoti, siyosiy va harbiy faoliyati, shuningdek, uBoburnoma va
fanlararo
integratsiyalar
Tarix
fanlari
bilan
integratsiya
Adabiyotsh
unoslik
bilan
integratsiya
Lingvistika
va
tilshunoslik
bilan
integratsiya
Madaniyats
hunoslik
bilan
integratsiya
Tabiatshun
oslik va
agronomiya
bilan
integratsiya

20yashagan davrning ijtimoiy va madaniy muhitini talabalarga yetkazadi. Shu
bilan birga, asardagi badiiy tasvirlar, xalq maqollari, she’riy lavhalar orqali
adabiyotshunoslik nuqtai nazarini rivojlantirish mumkin. Talabalar matnni faqat
voqealar zanjiri sifatida emas, balki badiiy va madaniy kontekstda ham
o‘rganadilar.
1. Tarix fanlari bilan integratsiya
Boburnoma tarixiy manba sifatida o‘zining noyobligi bilan ajralib turadi.
Darslarda Boburning hayoti, siyosiy va harbiy faoliyati talabalarga tarix fanlari
kontekstida chuqur o‘rgatiladi. Asar 15–16-asrlar Markaziy Osiyo, Afg‘oniston
va Hindiston tarixini batafsil yoritadi. Bu davrning siyosiy tuzilishi, temuriylar
va Shayboniylar orasidagi kurashlar, Boburning Farg‘ona va Samarqand uchun
olib borgan urushlari talabalarga aniq misollar bilan tushuntiriladi. Tarix fanlari
nuqtai nazaridan darslarda Boburnoma bilan birga boshqa manbalarni ham
qo‘llash muhimdir, chunki bu voqealarning haqqoniyligi va shaffofligini
tekshirish imkonini beradi. Masalan, Eron, Hindiston va Turkiya tarixiy
manbalari bilan taqqoslash orqali talabalar turli manbalarning solishtirma
tahlilini o‘rganadilar. Boburning shaxsiy qarashlari, siyosiy va ijtimoiy
qadriyatlari tarixiy tafakkur bilan bog‘lanadi. Shu tarzda talabalar o‘tmish
voqealarini faqat faktlar sifatida emas, balki ularni ijtimoiy va siyosiy
kontekstda tahlil qilishni o‘rganadilar. Tarix fanlari orqali dars jarayoni
interaktiv va guruhli ishlarga boyitilishi mumkin. Talabalar guruhlarga bo‘linib,
Boburning harbiy yurishlari yoki davlat boshqaruvi bo‘yicha tadqiqotlar olib
boradilar. Bu esa talabalarda tarixiy tafakkur, tahlil qilish va izlanish
ko‘nikmalarini rivojlantiradi. Shu bilan birga, Boburnomadagi yirik voqealar va
ular bilan bog‘liq shaxslar talabalarda tarixiy shaxslarni tanlash va baholash
qobiliyatini shakllantiradi. Tarix fanlari bilan integratsiya Boburnoma darslarini
nafaqat ma’lumot berish, balki tarixiy tafakkur va tahlil ko‘nikmalarini
rivojlantirish vositasiga aylantiradi.

212. Adabiyotshunoslik bilan integratsiya
Boburnoma asarining badiiy va nasriy xususiyatlari adabiyotshunoslik
fanlari bilan chuqur bog‘liq. Talabalarga asarning til uslubi, badiiy tasvirlar,
dramatik va lirik sahnalar tushuntiriladi. Matndagi xalq maqollari, matallar,
ibratli so‘zlar talabalarga adabiy didni rivojlantirishga yordam beradi. Badiiy
elementlar orqali talabalarga voqealarni vizualizatsiya qilish, tasavvur qilish va
matnni chuqurroq tushunish imkoniyati beriladi. Asardagi voqealar zanjiri faqat
tarixiy fakt sifatida emas, balki badiiy kontekstda tahlil qilinadi. Shu bilan
birga, adabiyotshunoslik integratsiyasi talabalarni matnni o‘zaro bog‘lab,
muallifning uslubini va ifoda vositalarini tushunishga o‘rgatadi. Talabalar
Boburning yozish texnikasi va badiiy tasvirlar orqali voqealarni qanday
jonlantirgani bilan tanishadilar. Darslarda interaktiv metodlar, masalan, matnni
sahnalashtirish yoki dramatik tahlil qilish orqali adabiy yondashuvni
rivojlantirish mumkin. Talabalar guruhlarga bo‘linib, Boburnoma sahnalarini
o‘qib, baholab, talqin qilishadi. Shu bilan birga, badiiy elementlar talabalarda
estetik did va ijodiy tafakkur rivojlanishiga yordam beradi. Adabiyotshunoslik
bilan integratsiya Boburnoma o‘qitish jarayonini nafaqat tarixiy, balki badiiy va
madaniy kontekstda ham boyitadi. 6
3. Lingvistika va tilshunoslik bilan integratsiya
Lingvistika va tilshunoslik integratsiyasi Boburnomani o‘qitishda muhim
ahamiyatga ega. Eski o‘zbek (chig‘atoy) tilining leksik, grammatik va stilistik
xususiyatlarini o‘rganish talabalar tilshunoslik nazariyasi va amaliyotini
uyg‘unlashtirish imkonini beradi. Talabalar matndagi so‘zlarni zamonaviy
o‘zbek tili bilan solishtirib, o‘zaro tafovutlarni aniqlaydilar. Shu orqali tilning
rivojlanishi, sinonimlar, metaforalar va ifoda vositalari tushuntiriladi. Talabalar
Boburning yozish uslubi va ifodalarini tahlil qilib, nasriy va badiiy matnni
mukammal o‘rganadilar. Tarjima va terminologiya orqali lingvistik ko‘nikmalar
6
Sitora Tojiddinova. “’Boburnoma’ ta’sirida yozilgan tarixiy asarlarning matniy - qiyosiy
tadqiqi.” Oltin bitiglar – Golden scripts, 2023. Oltin Bitiglar

22shakllanadi. Darslarda talabalarga matnni tarjima qilish yoki eski o‘zbek tilidagi
iboralarni aniqlash bo‘yicha amaliy mashqlar berilishi mumkin. Shu tarzda ular
tilshunoslik nazariyasini amaliyot bilan uyg‘unlashtiradilar. Lingvistika
integratsiyasi Boburnoma matnini tushunish, tarjima qilish va tahlil qilish
imkonini beradi, shu bilan birga talabalarni til va adabiyot bilan bog‘liq chuqur
tafakkurga o‘rgatadi.
4. Madaniyatshunoslik bilan integratsiya
Madaniyatshunoslik integratsiyasi darslarda o‘qitish jarayonini boyitadi.
Boburnomada keltirilgan san’atkorlar, shoirlar, olimlar va ularning ijodiy
faoliyati talabalarga o‘sha davr madaniyati bilan tanishish imkonini beradi.
Talabalar urf-odatlar, marosimlar, xalq bayramlari va ijtimoiy qadriyatlarni
o‘rganadilar. Shu bilan birga, o‘sha davr me’moriy yodgorliklari, musiqiy va
tasviriy san’at namunalarini tahlil qilish imkoniyati mavjud.
Madaniyatshunoslik integratsiyasi talabalarda tarixiy va madaniy tafakkur,
tanqidiy fikrlash va ijodiy yondashuvni rivojlantiradi. Darslarda vizual
materiallar, multimedialar, miniatyura tasvirlari va san’at namunalari
yordamida o‘quv jarayoni qiziqarli bo‘ladi. Shu tarzda talabalarga o‘tmish va
hozirgi madaniyat o‘rtasidagi bog‘liqlikni ko‘rsatish mumkin.
Madaniyatshunoslik integratsiyasi talabalarda madaniy tafakkur, estetik did va
multidisipliner yondashuvni shakllantiradi.
5. Geografiya bilan integratsiya
Boburnoma asarida geografik ma’lumotlar juda boy va talabalarga
geografiya fanini o‘rgatishda muhim manba hisoblanadi. Boburning harbiy
yurishlari, safarlari va har bir hududga bo‘lgan ta’siri xaritalar orqali talabalarga
tushuntiriladi. Shaharlar, vodiyslar, daryolar va tog‘lar tavsifi geografik nuqtai
nazardan o‘rganiladi. Talabalar Farg‘ona, Samarqand, Hisor, Kobul, Agra kabi
yirik markazlarning geografik va ijtimoiy ahvolini tahlil qiladilar. Hududning
iqlimi, tabiiy resurslari, suv havzalari va yer xo‘jaligi talabalarga tabiiy
sharoitlar bilan bog‘liq bilimlarni beradi. Geografiya fanlari bilan integratsiya

23orqali talabalarda hududiy tafakkur, xarita o‘qish va joylashuvni aniqlash
ko‘nikmalari rivojlantiriladi. Shu bilan birga, darslarda geografik o‘yinlar,
xarita ishlari va interaktiv mashqlar orqali bilimlar mustahkamlanadi.
Boburnoma matni asosida talabalarga geografik va tarixiy bog‘liqlikni
ko‘rsatish mumkin. Talabalar geografik faktlarni tarixiy voqealar bilan
solishtirib, hodisalarni yaxshiroq tushunadilar. Bu esa dars jarayonini interaktiv
va qiziqarli qiladi. Geografiya integratsiyasi nafaqat bilim berish, balki
talabalarda tizimli va mantiqiy tafakkur rivojlanishiga yordam beradi.
6. Tabiatshunoslik va agronomiya bilan integratsiya
Boburnomada tabiat, o‘simliklar va hayvonot dunyosi haqida batafsil
ma’lumot berilgan. Darslarda talabalarga Boburning tabiat tasvirlari,
dehqonchilik va bog‘dorchilik faoliyati tahlil qilinadi. O‘sha davr ekotizimi,
sug‘orish tizimi, qishloq xo‘jaligi usullari va tabiiy resurslardan foydalanish
metodlari o‘rganiladi. Talabalar o‘simliklar, hayvonlar va tabiat hodisalarini
ilmiy nuqtai nazardan baholashni o‘rganadilar. Shu bilan birga, darslarda
interaktiv mashqlar orqali talabalarga amaliy ko‘nikmalar beriladi, masalan,
tuproq turlari, suv resurslari va hosil yetishtirish usullari bilan ishlash.
Tabiatshunoslik integratsiyasi Boburnoma matnini ekologik va agronomik
kontekstda tahlil qilish imkonini beradi. Talabalar o‘tmish va hozirgi tabiat
muammolari o‘rtasidagi bog‘liqlikni o‘rganadilar. Darslarda o‘simlik va
hayvonot tasvirlarini chizish, modellar yaratish, hududiy tabiiy resurslarni
o‘rganish orqali bilimlar mustahkamlanadi. Shu tarzda talabalarda tabiiy
tafakkur va ilmiy kuzatuv ko‘nikmalari rivojlanadi. Tabiatshunoslik va
agronomiya integratsiyasi darslarni nafaqat tarixiy va badiiy, balki tabiiy va
ilmiy jihatdan boyitadi.
7. San’atshunoslik bilan integratsiya
Boburnoma darslarida san’atshunoslik integratsiyasi orqali talabalarga o‘sha
davr san’ati, miniatyura va me’moriy yodgorliklar tushuntiriladi. Asarda
keltirilgan san’atkorlar, shoirlar va ularning ijodiy faoliyati talabalarga

24madaniyat va san’at tarixini o‘rgatishda yordam beradi. Talabalar miniatyuralar,
portretlar va tasviriy san’at namunalari asosida tahlil qilish ko‘nikmasini
egallaydilar. Shu bilan birga, darslarda vizual materiallar, fotosuratlar,
multimedialar va ekskursiyalar orqali o‘quv jarayoni interaktiv qilinadi.
San’atshunoslik integratsiyasi talabalarga estetik did, ijodiy tafakkur va tarixiy
kontekstni vizualizatsiya qilish imkonini beradi. Talabalar Boburning
voqealarni badiiy va san’atkorona tasvirlash uslubini o‘rganadilar. Shu tarzda
darslar nafaqat faktlar va ma’lumotlar bilan boyitiladi, balki talabalarda
san’atga qiziqish va estetik tafakkur rivojlantiriladi. San’atshunoslik
integratsiyasi Boburnoma darslarini multidisipliner va interaktiv qiluvchi
muhim vosita hisoblanadi. Talabalar san’at va tarixni birlashtirib, voqealarni
yanada chuqurroq tushunadilar va tahlil qiladilar.
Lingvistika va tilshunoslik fanlari darslarda matnning tahlili orqali
o‘rgatiladi. Eski o‘zbek (chig‘atoy) tili, leksik va grammatik xususiyatlar,
uslubiy elementlar talabalarga tilshunoslik nazariyasi va amaliyotini
uyg‘unlashtirish imkonini beradi. Shu orqali talabalarga o‘sha davr boshqa
turkiy tillari va zamonaviy o‘zbek tili bilan solishtirish imkoniyati beriladi.
Madaniyatshunoslikni integratsiya qilish darslarni yanada boyitadi.
Boburnomada keltirilgan san’atkorlar, shoirlar, ilm-fan vakillari, urf-odatlar va
marosimlar talabalarga o‘sha davr madaniyati va ijtimoiy hayotini o‘rganishga
imkon beradi. Talabalar o‘quv jarayonida san’at, musiqa, me’moriy
yodgorliklar va xalq urf-odatlari bilan tanishadi, ularni tarixiy voqealar bilan
bog‘laydi. Bu jarayon talabalarda madaniy tafakkur va tanqidiy fikrlashni
rivojlantiradi.
Darslarda interaktiv metodlarni qo‘llash muhim o‘rin tutadi. Masalan,
talabalarga Boburning harbiy yurishlari, janglar va davlat boshqaruvi bo‘yicha
guruhli ishlar berilishi mumkin. Geografik xaritalar, multimedialar, tarixiy
replikalar va vizual tasvirlar yordamida dars jonli va qiziqarli bo‘ladi. Shu bilan
birga, bu metodlar talabalarning ijodiy va tahliliy fikrlash ko‘nikmalarini

25mustahkamlaydi.Fanlararo yondashuvni baholash tizimi ham moslashtirilishi
lozim. Talabalar faqat tarixiy faktlarni yodlab qolmasdan, ularni boshqa fanlar
bilan bog‘lay olishi, matndagi badiiy va madaniy elementlarni tushuntirishi,
geografik va lingvistik tafovutlarni aniqlashi baholanadi. Shu tarzda baholash
jarayoni kompleks va multidisipliner bo‘ladi.
2.2. Boburnoma asosida misol dars senariylari
Dars mavzusi:
Boburning Movarounnahrdagi hukmdorligi va harbiy yurishlari
Maqsad:
Tarixiy voqealarni tahlil qilish orqali talabalarda tarixiy tafakkur va
mantiqiy fikrlashni rivojlantirish;
Boburnoma matni orqali adabiy tahlil, geografik va madaniy kontekstni
o‘rganish;
Fanlararo integratsiya orqali tarix, adabiyot, geografiya, san’atshunoslik
va tabiatshunoslikni uyg‘unlashtirish.
Dars usullari:
Guruh ishlari, muhokama va taqqoslash;
Vizual materiallar va xaritalar orqali tushuntirish;
Interaktiv mashqlar va rol o‘yinlari;
Matnni dramatik o‘qish va badiiy tahlil.
Dars jarayoni:

261. Tashkiliy qism (5 daqiqa)
Dars mavzusi e’lon qilinadi, dars maqsadi tushuntiriladi.
Talabalar Bobur va uning davri haqida umumiy bilimlarini qisqacha
eslaydilar.
2. Yangi mavzu bayoni (20 daqiqa)
Tarixiy kontekst: Boburning Movarounnahrda hukmdorlik qilgan davri,
Samarqand va Farg‘ona shaharlaridagi siyosiy voqealar tahlil qilinadi.
Boburnoma matnidan olingan parcha o‘qiladi va talabalarga Boburning
voqealarni qanday tasvirlagani tushuntiriladi.
Fanlararo integratsiya:
Geografiya : Boburning yurish yo‘llari xaritada ko‘rsatiladi.
Madaniyatshunoslik : 15-asr o‘zbek jamiyatidagi urf-odat va
ijtimoiy hayotga doir qismlar muhokama qilinadi.
San’atshunoslik : Bobur davriga oid miniatyura va san’at asarlari
namunalari tahlil qilinadi.
Tabiatshunoslik : O‘simliklar, suv havzalari va tabiiy resurslar
matn orqali o‘rganiladi
3. Amaliy mashqlar (15 daqiqa)
Maqsad: Talabalarda Boburnoma matnini fanlararo yondashuv yordamida
o‘rganish, tarixiy, badiiy va geografik bilimlarni integratsiyalash, mantiqiy
fikrlash va ijodiy ko‘nikmalarini rivojlantirish.

273.1. Guruh ishlari (5 daqiqa)
Talabalar 3-4 kishilik guruhlarga bo‘linadi.
Har bir guruhga Boburning harbiy yurishlari, geografik joylashuvi va
ijtimoiy ta’siri bo‘yicha vazifa beriladi.
Guruhlar avval xarita ustida Boburning yurish yo‘llarini belgilaydilar va
asosiy voqealarni yozib chiqadilar.
Har bir guruh o‘z xaritasida quyidagilarni ko‘rsatadi:
Harbiy yurish yo‘llari
Boshqa hududlar bilan aloqalar
Ijtimoiy va madaniy ta’sir hududlari
Guruhlar shuningdek, hududlarning tabiiy resurslari va aholi
xususiyatlarini aniqlaydilar.
3.2. Diagramma va jadval mashqi (5 daqiqa)
Talabalar harbiy yurishlar muvaffaqiyatini va mag‘lubliklarini
diagramma va jadval yordamida ko‘rsatadilar.
Masalan, harbiy yurishlarning soni, davomiyligi va natijasi jadvalga
tushiriladi.
Bu mashq talabalarda tarixiy faktlarni tizimli ravishda tasniflash va
vizualizatsiya qilish ko‘nikmalarini rivojlantiradi.
Guruhlar natijalarni sinf oldida taqdim qiladi va boshqa guruhlar bilan
solishtiradi.

283.3. Badiiy tahlil va dramatizatsiya (5 daqiqa)
Talabalar Boburnoma matnidan berilgan sahnani dramatik tarzda
sahnalashtiradilar.
Har bir guruh sahnani o‘z ijodiy uslubida ifodalaydi: ovoz, imo-ishora va
dialog orqali.
Mashq orqali talabalarda matnni tushunish, Boburning hissiyotlari va
voqealarni tasvirlash ko‘nikmalari shakllanadi.
Ularni sahnalashtirishdan so‘ng “Boburning qarori yoki harakati nima
sababdan muhim?” kabi savollar bilan muhokama o‘tkaziladi.
3.4. Taqqoslash mashqi (5 daqiqa)
Talabalarga tarixiy voqealarni Eron va Hindiston manbalari bilan
solishtirish vazifasi beriladi.
Har bir guruh voqealarni boshqa mamlakat manbalari bilan taqqoslab,
faktlarning shaffofligi va haqqoniyligini aniqlaydi.
Guruhlar quyidagi savollarga javob beradi:
Qaysi voqealar bir xil talqin qilingan?
Qaysi voqealar tafovut ko‘rsatadi?
Nima sababdan farq yuzaga kelgan bo‘lishi mumkin?
Bu mashq talabalarda tarixiy manbalarni tahlil qilish va ishonchli
ma’lumotlarni aniqlash ko‘nikmalarini rivojlantiradi.
3.5. O‘yinlar va interaktiv mashqlar

29“Tarixiy xarita o‘yini” – har bir guruh xaritada Boburning yurish
yo‘llarini tezkor aniqlashadi.
“Voqea poygasi” – guruhlar voqealarni ketma-ketlikda joylashtiradi va
eng tez va to‘g‘ri tartibni aniqlaydi.
“Rol almashish” – talabalar Bobur yoki uning sarkardalarining nuqtai
nazaridan voqealarni tahlil qiladi.
“Madaniy izoh” – talaba Boburnoma matnidagi urf-odat, san’at va tabiat
tavsifini qisqa taqdimot bilan izohlaydi.
3.6. Yakuniy vzifalar
Har bir guruh tayyorlagan xarita, diagramma va dramatik sahnani sinf
oldida taqdim etadi.
Talabalar o‘z natijalarini qisqacha yozma shaklda bayon qiladilar.
Ushbu mashqlar orqali talabalar tarixiy, adabiy, geografik va madaniy
bilimlarni birlashtirgan holda Boburnomani chuqurroq o‘rganadilar.
4. Yakuniy qism (5 daqiqa)
Guruhlar ishlari taqdim etiladi, talabalarning tahlil va izohlariga
asoslangan muhokama o‘tkaziladi.

302.3. Fanlararo yondashuvning samaradorligini tahlil qilish
Boburnoma asarini o‘rganishda fanlararo yondashuv qo‘llash ilmiy
tadqiqotlarning samaradorligini sezilarli darajada oshiradi. Ushbu yondashuv
nafaqat tarixiy, balki adabiy, madaniy, tilshunoslik va etnografik jihatlarni
birlashtirishga imkon beradi. Fanlararo yondashuv orqali tadqiqotchilar
Boburning shaxsiy hayoti, siyosiy faoliyati va davr voqealarini yanada
chuqurroq anglay oladilar. 7
Tarixiy tahlil Boburnomadagi voqealarni aniq vaqt va makon kontekstida
joylashtirish imkonini beradi. Masalan, Boburning Samarqandni qayta ishg‘ol
qilish urinishlari, Shayboniylar bilan kurash, Kobulni zabt etish va Hindistonni
bosib olish kabi voqealar tarixiy nuqtai nazardan tahlil qilinsa, ular faqat voqea
sifatida emas, balki siyosiy strategiya va harbiy amaliyotlarning namunasi
sifatida ham ko‘rinadi. Tarixiy tadqiqotlar asosida voqealar ketma-ketligi,
davlatlararo munosabatlar, siyosiy ittifoqlar va nizolar yanada aniq tasvirlanadi.
Shu orqali Boburning qarorlari va harakatlari tarixiy haqiqat bilan mustahkam
bog‘lanadi.Adabiyotshunoslik nuqtai nazaridan esa Boburnoma nasriy memuar
sifatida o‘rganiladi. Badiiy tasvir vositalari, lirik paragraflar, she’riy kiritmalar,
maqol va matallar, shuningdek, Boburning ichki dunyosi va kayfiyatini
ifodalash uslubi tadqiq etiladi. Fanlararo yondashuv natijasida adabiy tahlil
tarixiy faktlar bilan uyg‘unlashadi, bu esa asarning badiiy va ilmiy ahamiyatini
yanada oshiradi. Masalan, Bobur tomonidan jang manzaralari, tabiat tasvirlari
va shahar hayotini badiiy uslubda bayon etish orqali tarixiy voqealarga jonli
rang bag‘ishlanadi. Shu bilan birga, asardagi shaxsiy mulohazalar, ibratli
o‘gitlar va falsafiy fikrlar tarixiy kontekst bilan uyg‘unlashganda yanada chuqur
ma’no kasb etadi.Tilshunoslik va madaniyatshunoslik tadqiqotlari esa asardagi
leksik, sintaktik va stilistik xususiyatlarni o‘rganish imkonini beradi. Chig‘atoy
tilining o‘ziga xosligi, so‘z boyligi, frazeologizmlar va iboralarning tarixi
7
Zubayda Anarkulova. “Boburning buyuk ‘Boburnoma’si va lirik asarlarining o‘zbek
adabiyotida badiiy talqini.” Tamaddun Nuri jurnali, 2024+. jurnal.tamaddunnuri.uz

31fanlararo yondashuv orqali izchil tahlil qilinadi. Bu esa Boburnoma matnining
o‘zbek va jahon madaniy merosidagi o‘rnini aniqlashga yordam beradi.
Madaniyatshunoslik nuqtai nazaridan asardagi urf-odatlar, xalq an’analari,
san’atkorlar va olimlarning faoliyati, shuningdek, turli hududlarning ijtimoiy va
madaniy hayoti batafsil o‘rganiladi.Fanlararo yondashuvning samaradorligi
shundan iboratki, u tadqiqotlarni yagona tizimga keltiradi. Tarix, adabiyot,
tilshunoslik va madaniyatshunoslikni integratsiyalash orqali tadqiqotchilar
Boburning siyosiy faoliyati, harbiy yurishlari, shaxsiy tajribalari va badiiy
tasvirlar o‘rtasidagi bog‘liqlikni aniqlay oladilar. Shu orqali asar nafaqat tarixiy
manba, balki badiiy, madaniy va ilmiy kontekstda mukammal tadqiq
qilinadi.Amaliy misol sifatida, Boburning Hindistonga yurishlari va Panipat
janglarini tahlil qiladigan bo‘lsak, tarixiy manbalar voqealarni fakt sifatida
berayotgan bo‘lsa, adabiy tahlil Boburning voqeaga munosabati, jang
manzaralarini jonli tasvirlash uslubi va hissiy ohangini ochib beradi.
Tilshunoslik esa janglar va harbiy amaliyotlar bilan bog‘liq maxsus
terminologiyani tushunishga yordam beradi. Madaniyatshunoslik esa o‘sha davr
shahar hayoti, aholining turmush tarzini va hududlarning ijtimoiy tuzilishini
tushunishga imkon yaratadi. Shuningdek, fanlararo yondashuv Boburnoma
bo‘yicha o‘quv-uslubiy ishlar samaradorligini ham oshiradi. O‘quvchilar asarni
faqat tarixiy faktlar yig‘indisi sifatida emas, balki badiiy, madaniy va ilmiy
jihatdan boy manba sifatida o‘rganadilar. Bu esa ularning tanqidiy fikrlash
ko‘nikmalarini rivojlantiradi, tarixiy voqealarni baholash va badiiy tasvirlarni
tahlil qilish qobiliyatini oshiradi.Fanlararo yondashuvning samaradorligini
yanada oshirish uchun tadqiqotchilar turli metodlarni qo‘llashlari mumkin:
tarixiy-tahliliy metod, solishtirma tahlil, matnni adabiy va lingvistik tahlil
qilish, etnografik va madaniy kontekstni o‘rganish. Shu metodlar yordamida
Boburnoma nafaqat tarixiy voqealarni, balki o‘sha davr jamiyati, siyosiy tizimi,
madaniy va badiiy hayotini to‘liq yorituvchi manba sifatida tadqiq qilinadi.

32 Xulsa
Men shu kurs ishini tayyorlash jarayonida “Boburnoma asarini o‘rganishda
fanlararo aloqadan foydalanish” mavzusini chuqur o‘rganish imkoniyatiga ega
bo‘ldim. Tadqiqot davomida ma’lum bo‘ldiki, Boburnoma nafaqat tarixiy
manba sifatida, balki adabiy, madaniy va lingvistik jihatdan ham boy asardir.
Fanlararo yondashuv yordamida asarni o‘rganish tarixiy faktlarni yanada to‘liq
va shaffof tahlil qilish, ijtimoiy va siyosiy jarayonlarni, shuningdek, madaniy
qadriyatlarni chuqurroq anglash imkonini beradi.
Kurs ishida dars jarayonida fanlararo metodlarni qo‘llashning samarali
usullari ko‘rib chiqildi. Tarix, adabiyot, geografiya va madaniyatshunoslik
fanlarini integratsiyalash orqali talabalar nafaqat matnni tushunadi, balki
analitik fikrlash, ijodiy tafakkur va hamkorlik ko‘nikmalarini rivojlantiradi.
Guruh ishlari, diagramma va xaritalar, dramatik sahnalashtirish va taqqoslash
mashqlari darslarni interaktiv va qiziqarli qiladi.
Shuningdek, tadqiqot davomida Boburnoma boshqa tarixiy manbalar bilan
taqqoslanganda, o‘tmish voqealarining haqqoniyligini aniqlash, tarixiy faktlarni
tasdiqlash va ishonchli ma’lumotlarni ajratib olish mumkinligi aniqlandi. Bu
esa tarixshunoslik va adabiyotshunoslik tadqiqotlari uchun muhim ahamiyatga
ega.
Xulosa qilib aytganda, fanlararo yondashuv Boburnoma matnini chuqur
o‘rganish va uni zamonaviy ta’lim jarayonida qo‘llash imkoniyatini beradi. Bu
usul nafaqat bilimlarni mustahkamlaydi, balki talabalarda tarixiy voqealarni
tahlil qilish, madaniy va badiiy qadriyatlarni anglash hamda ilmiy tafakkur
ko‘nikmalarini shakllantiradi. Shu sababli, Boburnomani fanlararo metodlar
yordamida o‘rganish zamonaviy ta’lim va ilmiy izlanishlarda katta ahamiyatga
ega ekanligini ishonch bilan ta’kidlay olaman

33Foydalanilgan adabiyotlari
1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti, “Xalq ta’limi tizimini 2030 - yilgacha
rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida”gi PF - 5712 - son,
29.04.2019.
2. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti, “Kimyo va biologiya yo‘nalishlarida
uzluksiz ta’lim sifatini va ilm - fan natijadorligini oshirish chora - tadbirlari
to‘g‘risida”gi PQ - 4805 - son, 12.08.2020.
3. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti, “O‘zbekiston Respublikasida
yoshlarga oid davlat siyosatini tubdan isloh qilish va yangi bosqichga olib
chiqish chora - tadbirlari to‘g‘risida”gi PF - 6017 - son, 30.06.2020, Yoshlar
ishlari agentligi tashkil etilishi.
4. Bobur, Z. M. Boburnoma . Toshkent: “Yangi asr avlodi” nashriyoti, 2018.
hilolnashr.uz
5. Bobur, Z.
M. Boburnoma . Toshkent: “O‘zbekiston” nashriyot-matbaa ijodiy
uyi, 2024. Uza.uz+1
6. Majidov A.S., Majidov A.F. “Boburnoma – A Classical Realistic Example
of Turkic Prose.” Journal of Social Sciences and Humanities Research
Fundamentals , 2025, №
5. inLIBRARY
7. Ozoda Zuparova. “Zahiriddin Muhammad Babur and His Literary Legacy.”
European International Journal of Philological Sciences , 2024.
inLIBRARY
8. Sitora Tojiddinova. “’Boburnoma’ ta’sirida yozilgan tarixiy asarlarning
matniy - qiyosiy tadqiqi.” Oltin bitiglar – Golden scripts , 2023. Oltin Bitiglar
9. Zubayda Anarkulova. “Boburning buyuk ‘Boburnoma’si va lirik
asarlarining o‘zbek adabiyotida badiiy talqini.” Tamaddun Nuri jurnali,
2024+. jurnal.tamaddunnuri.uz
10. M.R. Qodirova. “‘Boburnoma’ sharq va g‘arb adiblari asarlari uchun
muhim manba sifatida.” O‘zbekistonda xorijiy tillar , 2025, 11-jild, №
3.
JOURNAL.FLEDU.UZ

3411. Sherzod Muslimov. “Zahiriddin Muhammad Boburning ‘Boburnoma’
asarida inson va oila muammosi.” Ijtimoiy - gumanitar fanlarning dolzarb
muammolari , 2025. scienceproblems.uz
12. Xolboyeva Mohinur Nursaid qizi. “Zahiriddin Muhammad Boburning
‘Boburnoma’ asarining Yevropa va o‘zbek nasrida o‘rni.” (Konferensiya
maqolasi), 2025. conference.uzswlu.uz
13. “Boburnoma – tarixiy - adabiy memuar asar” maqolasi. (Boysunova C.
muallifligi), 2025. inLIBRARY
14. “Boburshunoslik” tahlili maqolasi — umumiy ko‘rinishda Bobur va uning
merosi haqida, 2025. universaljurnal.uz
15. “Boburnoma” asari qayta nashri haqida axborot. (2024 - yilda o‘zbekiston
matbaa ijodiy uyi tomonidan). https://yuz.uz+1
16. “Boburning pedagogik qarashlari va ularning ta’lim - tarbiya jarayonidagi
o‘rni” maqolasi — Bobur merosining pedagogik jihatlari haqida, 2025.
inLIBRARY
17. “Boburnoma” matnidagi o‘lchov birliklari va ularning tarjimalaridagi
lingvokulturologik xususiyatlar” maqolasi — UzMU xabarlari, 2024.
grafiati.com
18. “Boburnoma” hamda uni sharq va g‘arb adabiyoti orasida bog‘laydigan
tahlil: intertekstual va solishtirma tadqiqotlar, 2025. (maqola / jurnalda)
JOURNAL.FLEDU.UZ+1

Boburnoma asarini o‘rganishda fanlararo aloqadan foydalanish

Sotib olish