Jamoat salomatligi va sog‘likni saqlashni tashkil etish modulning o‘rni, asosiy vazifalari

  Mavzu:  Jamoat salomatligi va sog‘likni 
saqlashni tashkil etish modulning o‘rni , 
asosiy vazifalari . Tibbiyot statistika, 
uning sog‘liqni saqlashdagi ahamiyati, 
statistik tadqiqotlarni tashkil etish                 •
O‘zbekiston Respublikasining 
Konstitutsiyasida fuqarolarning 
malakali tibbiy xizmatdan 
foydalanish huquqlari, sog‘liqni 
saqlash   va   aholi   sog‘lig‘ini,  atrof   
muhitni   muhofaza   qilish 
masalalariga keng o‘rin berilgan va 
davlat muhofazasiga olingan.                      •
S h u munosabat bilan O‘zbekiston 
Respublikasi Prezidenti Farmonlari 
(1998-2017 yil) bilan tasdiqlangan 
O‘zbekiston Respublikasi sog‘liqni 
saqlash tizimini isloh qilish davlat 
dasturida amalga oshirilishi va 
islohatlarni yanada 
chuqurlashtirish    bo‘yicha  dolzarb 
vazifalar   belgilab   beril gan                       •
Hozirgi kunda sog‘liqni saqlash  
ko‘rsatkichlarini rivojlangan   
mamlakatlar   darajalariga   
etkazish ,  tibbiy yordamni ommabop, 
sifatli va samaraliligini yanada 
oshirish bo‘yicha davr   talablariga   
mos   bo‘lgan   mutaxassislarni  
tayyorlash   va   malakasini   oshirish 
usullari va shakllarini 
takomillashtirish,                      aholi   salomatligini muhofaza  
qilishning biosotsial  negizlarini  
chuqur  tushunib  etuvchi, aholiga 
ko‘rsatilayotgan tibbiy xizmatni jahon 
andozalariga muvofiq tashkil eta 
oluvchi, faol tashkilotchilar va 
shifokorlarni tayyorlash kabi  muhim 
vazifalardan biri hisoblanadi.                      •
Jamoat salomatligi va sog‘liqni saqlashni 
boshqarish fani tibbiyot ta’limidagi eng 
murakkab fanlardan biri bo‘lib, u bo‘lg‘usi 
shifokorni, aholi salomatligining muhofazasi 
bilan shug‘ullanuvchi sog‘liqni sa q lash 
tashkilotchisini shakllantirishda katta ahamiyat 
kasb etadi. 
•
       Y u qoridagi qonun va dasturlardan kelib 
chiqadigan vazifalarni bajarish uchun hamda 
bo‘lg‘usi - umumiy amaliyot  shifokori ning, 
sog‘liqni saqlash menedjerlari - tashkilotchi, 
boshqaruvchilarni ,  magistrlarni tayyorlashda 
Jamoat salomatligi va sog‘liqni saqlashni 
boshqarish fani muhim ahamiyatga ega                     •
Jamoat salomatligi va sog‘liqni saqlashni 
boshqarish fani ma’lum tarixiy davr 
xususiyatlaridan kelib chiqqan holda 
ijtimoiy sharoit va tash q i muhit omillarini 
inson salomatligiga ta’sirini o‘rganadi.                             •
Mazkur fan aholi salomatligini muhofaza 
qilish, inson o‘rtacha umrini uzaytirish va 
uning faol mehnat faoliyatini saqlab qolish 
maqsadida  tibbiy xizmatning yangi shakl 
va usullarini ishlab chiqadi va amaliyotga 
tadbiq etish jarayonida bevosita ishtirok 
etadi                      Jamoat salomatligi fanining vazifalari
•
  1.Jamoat salomatligini o‘rganish usullari va uslublarini 
ishlab chiqish,   aholi salomatligi   va   unga  ta’sir   
etuvchi   ijtimoiy   shart - sharoitlarni o‘rganish. 
•
  2.O‘zbekiston Respublikasining sog‘liqni sa q lash 
borasidagi siyosatini nazariy asoslash va sog‘liqni 
sa q lash, aholiga tibbiy yordam ko‘rsatishning yangi 
shakllari va usullarini ishlab chiqish, hamda ularni 
amaliyotga tadbiq etish. 
•
  3.Sog‘liqni sa q lashning boshqaruv tizimini ishlab 
chiqish va takomillashtirish. 
•
  4.Tibbiyot xodimlarini zamon talablariga mos holda 
tay o rlash jarayonini takomillashtirish                      •
Klinik fanlardan farqli o‘laroq, Jamoat 
salomatligi alohida olingan shaxslar, individlar 
salomatligini emas, balki bir butun jamoa, 
aholining, jamiyat salomatligini (demografik 
jarayonlar, kasallanish, nogironlik, jismoniy 
rivojlanish) uning turmush tarzi va sharoitlari 
bilan bog‘lab o‘rganadi. 
•
       Sog‘liqni sa q lashni boshqarish Jamoat 
salomatligining ajralmas qismi bo‘lib, uni 
amaliyotdagi ko‘rinishi hisoblanadi, shuning 
uchun ularni bir-biridan ajralgan holda talqin va 
tahlil qilish mumkin emas                      •
Jamoat  salomatligi  va  sog‘liqni  saqlashni 
boshqarish  fani  aholi salomatligining holati, 
kasallanishi, insonning jismoniy rivojlanishi, 
demografik jara yo n va ularga ta’sir etuvchi 
ijtimoiy-iqtisodiy omillarni yoritib va ilmiy 
asoslab beradi. 
•
        Sog‘liqni saqlash – ayrim individlar, barcha 
aholi salomatligini saqlash, yaxshilash borasida 
olib borilayotgan tibbiy va ijtimoiy-iqtisodiy 
tadbirlar majmuasidir.                      •
  Jamoat salomatligi va sog‘liqni saqlashni 
boshqarish quyidagi tarkibiy qismlardan tashkil 
topadi. 
-  Sog‘liqni sa q lash sohasining tarixi. 
- Tibbiy va sog‘liq jarayonining nazariy asoslari, 
muammolari va   konsepsiyalari. 
- Aholining turmush  sharoiti va turmush  tarzi, va 
boshqa  unga  ta’sir qiluvchi omillar. 
- Aholi salomatligi holatini o‘rganish usullari, 
tibbiyot    statistikasi - biostatistika asoslari.                      - Tibbiy ijtimoiy muhofaza ,  Ijtimoiy ta’minot va
salomatlikni sug‘urtalash. 
- Aholiga tibbiy xizmat ko‘rsatish jarayonini tashkil 
etish. 
- Sog‘liqni sa q lash tizimining iqtisodiyoti, uni 
rejalashtirish   va moliyalashtirish. 
- Sog‘liqni saqlashga rahbarlik qilish va boshqarish 
(menedjment). 
- Xorijiy    davlatlar    sog‘liqni    sa q lash    tizimini    
o‘rganish,   ulardagi ijobiy va salbiy holatlarga baho 
berish.                      •
Aholining  kasallanish i ,  nogironlik,  o‘lim, 
jismoniy rivojlanishiga ijtimoiy-gigienik 
sharoitlarning ta’sirini o‘rganish uchun  maxsus 
kuzatuv, anketa-so‘rov va instrumental 
usullar  qo‘llaniladi (antropometriya, atmosfera 
havosi, suv, tuproqning ifloslanganligini maxsus 
usullar bilan o‘rganish va hakozo). 
•
       Oxirgi yillarda ayrim shaxslarni, aholining 
ma’lum guruhlarini, yoki oilani kuzatish uchun 
maxsus so‘rov usuli (intervyu o‘tkazish, anketa 
usuli) keng qo‘llanilmokda. So‘rov-anketa, so‘rov-
intervyu usullari yordamida iqtisodiy, sotsial, 
demografik masalalar bo‘yicha muhim 
ma’lumotlarni to‘plash mumkin.                      Statistika 
•
Statistika – bu musta qil ijtimoiy fan bo‘lib, 
ommaviy ijtimoiy hodisalarni miqdor 
jihatdan o‘rganadi .
•
Sanitar statistika – bu mustaqil fan bo‘lib 
ijtimoiy gigienaning bir qismiga 
kiradi ; mazmuni  -  aholi sog‘lig‘i va tibbiy 
muassasalarni miqdor jihatini  o ‘rganish, 
ya’ni sog‘liqni o‘zgarishini, siljishini, hamda 
sog‘liqni saqlash ishlar i da o‘zgarishlarni 
o‘rganadi .                     STATISTIKA 
•
STATISTIKA   - 
             « KOROLEVA   
                        VSEX NAUK »  
Ketle  (1796 -1874)
  (   Belgiyalik olim ).                     Tibbiyot statistikasi
•
Tibbiyot statistikasi - statistika fanining bir 
tarmog‘i va ijtimoiy gigiena hamda sog‘liqni 
saqlashni tashkil qilish jarayonida muxim 
usullaridan biri bo‘lib hisoblanadi. SHu sababli, 
tibbiyot statistikasi statistikaning umumiy 
prinsiplarini va usullarini o‘z vazifalariga 
kiritadi, hamda ayrim vaqtda o‘zining xususiy 
usullarini ishlab chiqadi va yaratadi. 
•
                      Sanitar statistika
•
Tibbiyotda s tatistik usullar keng qo‘llaniladi – bu maxsus 
tibbiyot muammolarda –  yani  klinik tekshirishlar, 
laborator – eksperimental, gigienik, epidemiologik  
tadqiqotlqrda .
•
Sanitar statistika  2 ta qismdan iborat: 
•
Uslubiy (metodik)  – bu tekshirish usullari 
(ko‘rsatkichlar,koeffitsientlar). 
•
Moddiy  (material) 
•
Moddiy qismi  – assosiy son ma’lumotlarni yig‘indisidir. 
Bu aholi sog‘lig‘i haqida ma’lumotlar, hamda sog‘liqni 
saqlash ishlari haqida ma’lumotlar va ularni taxlili, 
xulosalari.                      Statistikada xisob va xisobot  
•
Statistikada hamda har bir  shifokorni  ish 
faoliyatida  xisob va hisobot  asosiy o‘rin egallaydi.
•
  Xisob (uchet)  – bu birlamchi ro‘yxatga olish, 
shifokorni  xar kungi ish faoliyati (hujjat to‘ldirish, 
ko‘rsatkichlar echish va h.k).
•
Xisobot (otchetnost)  – bu har kungi va 
muntazam (sistematik) ravishda statistik 
ma’lumotlarni (svodka) savollarga binoan tuzish 
va topshirish.
•
 
                          Xisobot 
•
    Bu xisobot ma’lumotlari har kungi ishda, 
raxbarlikda, boshqarishda, nazoratda, sog‘liqni 
saqlash muassasalarni bo xo lashda asos bo‘ladi. 
Operativ xisob xujjatlariga quyidagilar  
kiradi: F-58, F-30, F-066  va boshqalar. 
•
      Bu ma’lumotlar chuqur xulosa (yillik) va 
perspektiv (kelajak) rejalar tuzish uchun 
ishlatiladi. 
•
                      Xisobot ma`lumotlari
•
Xisobot ma’lumotlariga qo‘yidagi talablar 
qo`yiladi . 
•
Tibbiy muassasalardan kelgan xujjatlarni haqiqiyligi 
va aniqligi. 
•
To‘liqligi, ya’ni hamma tibbiy muassasalarga jalb 
qilinishi 
•
Ma’lumotlarni solishtirilishi va taqqoslanishi, ya’ni 
ko‘rsatkichlar va xulosa bo‘lishi kerak. 
•
O‘z vaqtida va shoshilinch ravishda statistik 
ma’lumotlar berilishi kerak. 
•
                      Tibbiy statistikani asosiy vazifalari  :
•
Aholi    sog‘lig‘ini o‘rganish, hamda  ta’sir 
qiluvchi omillarni aniqlash.
•
Sog‘liqni saqlash muassasalar tarmoqlarini, 
turlarini, faoliyatini, hamda kadrlarni 
o‘rganish.
•
Sog‘liqni saqlashda tibbiy muassasalarni 
tibbiy, ijtimoiy va iqtisodiy samarasini 
baxolash.
•
Sanitar statistika usullarini  klinik, gigienik 
va boshqa laborator tekshiruvlarda qo‘llash. 
•
                      Tibbiy statistika 
•
Tibbiy statistika 2 ta asosiy bo‘lim dan 
iborat;
•
1.Aholi sog‘ligi statistikasi ;
•
2.  Sog‘liqni saqlash ishlarini uyushtirish 
statistikasi                     1.Aholi sog‘ligi statistikasi ga 
quyidagilar kiradi
1.Demografiya.
2.Kasallanish,nogironlik.
3. Jismoniy rivojlanish.
4.Uzoq o‘mr ko‘rish.                     Sog‘liqni saqlash ishlarini 
tashkillashtirishga quyidagilar kiradi: 
  
•
Sog‘liqni saqlash ishlarini moddiy asoslari 
•
Moddiy asoslardan foydalanish (muassasalar ish 
faoliyati). 
•
Ba’zi – bir aholi guruxlariga tibbiy yordam 
ko‘rsatish (shaxar axoli siga , qishloq axoli siga , 
ishchi larga , ayollar ga  , bolalar ga   va boshqalar                     Statistik tadqiqotlqr
•
Statistik tad q i q otlar axoli orasidagi tu g‘ ilish,  o‘ lim, 
kasallanishlarni, ularning kattaliklarini va 
q onuniyatlarini ochib berish uchun  q is q a umumiy 
dastur or q ali, ularga ta’sir etuvchi ijtimoiy-
gigienik, tibbiy-biologik omillar va tibbiy 
yordamning tashkil etilganligi keng va chu q ur 
dastur or q ali olib borilishi va  o` tkazilishi mumkin.
•
            Xar  q anday tashkil etilgan statistik 
tad q i q otlar bir turdagi sxemaga asoslangan va bir 
xil statistik bos q ichlardan iborat.
•
                        Statistik tadkikot quyidagi  4ta  bosqichlardan 
iborat:
•
1-bos q ich – tad q i q ot rejasini va dasturini 
tuzish.
•
2-bos q ich – statistik ma’lumot yi g‘ ish va 
kuzatish.
•
3-bos q ich – olingan statistik 
ma’lumotlarni guruxlash, jamlash va 
xisoblash.
•
4-bos q ich – statistik taxlil, xulosalar 
chi q arish va ularni amaliyotga tatbi q 
etish. 
   
                            Tayyorlov yoki tashkil etish bosqichi.
Tadqiqot mavzusi va maqsadi ni aniklash . 
Maqsadini aniqlashda ishning muximligi 
va amaliy ahamiyatliligini ko‘rsatish 
kerak. 
Adabiyotlar bilan tanishish. Savol tarixini, 
mavjud nazariy holatlarni o‘rganish, 
o‘zimizning davlatda va xorijiy davlatlarda 
bajarilgan amaliy tadqiqotlar bilan 
tanishish, alohida hodisalarda patent 
izlanishni o‘tkazish.
                      ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАХМАТ!

Jamoat salomatligi va sog‘likni saqlashni tashkil etish modulning o‘rni, asosiy vazifalari

  • O'xshash dokumentlar