Dokument ma'lumotlari

Narxi 9000UZS
Hajmi 1.2MB
Xaridlar 0
Yuklab olingan sana 11 Aprel 2025
Kengaytma pptx
Bo'lim Kurs ishlari
Fan Tibbiyot

Sotuvchi

Guli Ikromova

Ro'yxatga olish sanasi 11 Aprel 2025

0 Sotish

Kampliobakterioz. Etiologiyasi, patogenezi, epidemiologiya, klinikasi, diagnostika

Sotib olish
Mavzu: Kampliobakterioz. Etiologiyasi, patogenezi, epidemiologiya, klinikasi, diagnostika • Kambliobakteriozlar — bu Campylobacter turiga mansub bakteriyalar chaqiradigan o‘tkir ichak infeksiyalaridir. Ular asosan oziq-ovqat va suv orqali yuqadi. • Bu bakteriyalar yuqoriga qarab, spiral shaklida bo‘lib, o‘zining harakatchanligi bilan tanilgan. Ular, asosan, shilliq qavatga yopishib, o‘zlarini himoya qilish uchun mexanizmlar ishlab chiqadilar. ETIOLOGIYASI • Campylobacter turidagi bakteriyalar ko‘p hollarda Campylobacter jejuni, Campylobacter coli, Campylobacter fetus, va Campylobacter lari kabi turlarni o‘z ichiga oladi. • Campylobacter jejuni — eng keng tarqalgan va asosiy patogen hisoblanadi. Bu bakteriya, asosan, qushlar va qoramollarda ko‘p uchraydi. • Campylobacter coli — ko‘pincha cho‘chqa va boshqa uy hayvonlarida aniqlanadi. • Campylobacter fetus — ko‘proq hayvonlarga, ayniqsa, chorvachilikka zarar keltiradi, lekin insonlarda ham infeksiya chaqirishi mumkin. Patogenezi • Inkubatsiya davri: Campylobacter bakteriyalarining odam organizmiga tushgandan keyin ularning ko‘payishi 2–5 kun davom etadi. Bu davrda bakteriya ichak devoriga yopishib, yallig‘lanish reaktsiyalarini keltirib chiqaradi. • Toksinlar va o‘sish: Campylobacter bakteriyalari yallig‘lanishga sabab bo‘ladigan enterotoksinlar (bakterial toksinlar) ishlab chiqaradi, bu esa ichakni shikastlab, suyuqlik va elektrolitlarni yo‘qotishga olib keladi. Bu holat diareyaga va ko‘plab boshqa ichak muammolariga sabab bo‘ladi. • Bakteriemiya: Bakteriyalar ichakning pastki qismlaridan qon aylanish tizimiga kirib, boshqa organlarga tarqalishi mumkin. Bu holat sepsis (og‘ir infeksiya) yoki boshqa yallig‘lanishli kasalliklarga olib kelishi mumkin. Epidemiologiya • Yuqtirish manbai: • Go‘sht: Xususan, tovuq go‘shti (yuqori haroratda tozalash va pishirishda bakteriya o‘lishi mumkin). • Sut: Pasterizatsiya qilinmagan sutdan, shuningdek, past pastorizatsiya darajasidagi sutdan ham yuqtirish mumkin. • Suv: Ifloslangan suv, ayniqsa, toza bo‘lmagan ichimlik suvi, bu kasallikni tarqatishda asosiy rol o‘ynaydi. • Chorvachilik va uy hayvonlari: Campylobacter bakteriyalari hayvonlarning ichak tizimida yashaydi, ular bilan aloqa qilish, ularning go‘shti yoki sutini iste'mol qilish orqali yuqadi. • Insonlar o‘rtasida yuqish: Bu ko‘pincha, ba'zi hollarda, masalan, bevosita najas bilan aloqa qilish orqali sodir bo‘ladi. Ammo bu holat kamdan-kam uchraydi. Klinikasi • 1. Diareya: • Kasallikning eng asosiy va eng keng tarqalgan simptomi hisoblanadi. Diareya, ba'zan, qon yoki og‘ir suyuqlik yo‘qotish bilan birga keladi. • Boshida engil diareya bo‘lishi mumkin, ammo bu vaqt o‘tishi bilan og‘irlashadi. • 2. Qorindagi og‘riq va spazmlar: • Qorinda keskin og‘riqlar va spazmlar bo‘lishi mumkin. Bu, odatda, yallig‘lanish sababli ichak devorining zararlanishiga bog‘liq. • Og‘riqlar ko‘pincha pastki qorin sohasida seziladi. • 3. Isitma va boshqa simptomlar: • Kambliobakterioz bilan og‘rigan odamlar ko‘pincha isitma, ko‘ngil aynishi, qusish va bosh og‘rig‘idan shikoyat qilishadi. • Ba'zi bemorlar bosh og‘rig‘i va umumiy holsizlikni sezishadi. Asoratlar • Gullian-Barre sindromi: Bu sindromda nerv tizimi zarar ko‘radi, bu esa mushaklarning kuchsizlik va falajiga olib kelishi mumkin. • Reaktiv artrit: Kambliobakteriozdan so‘ng ba'zi bemorlarda qo‘shilma og‘rig‘i, yallig‘lanish va harakat qilishda qiyinchiliklar bo‘lishi mumkin. • Sepsis: Kam hollarda bakteriyalar qon orqali tarqalib, og‘ir infeksiyalarni chaqirishi mumkin. Diagnostika • 1. Klinik tekshiruv: • Kasallikning dastlabki tashxisi bemorning simptomlari va klinik tarixiga asoslanadi. • 2. Laborator tekshiruvlar: • Kultura usuli: Bakteriyalarning najas yoki boshqa namunalaridan olingan namunalar orqali kultivatsiya qilish. Bu usulni maxsus mikrobiologik laboratoriyalar amalga oshiradi. • PCR usuli (polimeraz zanjir reaksiyasi): Bu usul yordamida bakteriyalarning DNK si aniqlanadi va kasallikni tezda tashxislash mumkin. • Serologik testlar: Biroq bu testlar kamroq qo‘llaniladi va Campylobacter bilan bog‘liq infektsiyalarni tashxislashda unchalik ishonchli emas. • 3. Najas mikroskopiyasi: • Mikroskop yordamida najasdagi bakteriyalarni ko‘rish mumkin, lekin bu usul ham to‘liq aniqlik bermaydi. Davo va profilaktika • Davo: • Eng ko‘p ishlatiladigan dori-darmonlar antibiotiklar bo‘lib, ular bakteriyani yo‘qotish uchun ishlatiladi. • Suv va elektrolitlarni to‘ldirish (rehidratsiya) juda muhim, chunki diareya bilan katta miqdorda suyuqlik va elektrolitlar yo‘qoladi. • O‘tkir holatlarda antidiarreal dorilar (masalan, loperamid) qo‘llanilishi mumkin, lekin ba'zi hollarda bu noxush oqibatlarga olib kelishi mumkin. • Profilaktika: • Oziq-ovqat va ichimlik suvining xavfsizligi: Go‘shtni to‘g‘ri pishirish, sutni pastorizatsiya qilish va suyuqliklarni tozalash. • Gigiyena qoidalariga rioya qilish: Qo‘lni tez-tez yuvish va toza suv ichish. • Oziq-ovqatni tegishli tarzda saqlash va tayyorlash (xususan go‘shtni) infeksiyani kamaytiradi.

Kampliobakterioz. Etiologiyasi, patogenezi, epidemiologiya, klinikasi, diagnostika

Sotib olish