Oʻgʻitlar qoʻllanilish - Biologiya - Dars ishlanmalar

Dokument ma'lumotlari

Narxi	10000UZS
Hajmi	61.0KB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	29 Yanvar 2025
Kengaytma	pptx
Bo'lim	Dars ishlanmalar
Fan	Biologiya

Sotuvchi

Ilyosbek Muminov

Ro'yxatga olish sanasi 29 Yanvar 2025

0 Sotish

Oʻgʻitlar qoʻllanilish

Sotib olish

O’g’itlar qo’llanilishining fiziologik
asoslari.
Muminov Ilyosbek

O’g’itlar
organik anorganikUmumiy tushuncha

•
O'g'itlarning qo'llanishining fiziologik asoslari o'ziga xos bo’ladi. O'g'itlar o'zida turli mineral va
organik komponentlarni saqlaydi, ular o’simliknining fiziologik jarayonlarida muhim rol o'yna
ydi.
•
Mineral o'g'it lar:
•
Azot : O'g'itlarning asosiy komponenti bo'lib, o’simliknining rivoji va o'sishini tezroq qiladi.
•
Fosfor : Rivojlanish va gullash jarayonlarida muhim rol o'ynaydi.
•
Kaliy : Fotosintez jarayonida va suv almashinuvi bilan bog'liq bo'lib, o'g'itlarning samaradorligi
ni oshiradi.
•
Magniy :
Magniy fotosintez jarayonida va oqsillar sintezida muhim rol o'ynaydi. Bu o'g'itlar o'simliklarning stressga chi
damliligini oshiradi va hosildorligini yaxshilaydi.
•
Mik roo'g'i t lar :o’simlikniningo'zida turli mikroelementlar mavjud bo'lib, ular o'g'itlarning sama
radorligini ta'minlaydi.
•
Organik o'g'it lar:
•
Go'ngl ar : o’simliklarga kerak bo'lgan azot va boshqa mineral oziqlanishlarni ta'minlaydi.
•
X ay v on qoldiqlari : o’simliklarga
kerak bo'lgan organik materialni ta'minlaydi va ularni rivojlantiradi.
•
Torf : o’simliklarga kerak bo'lgan suv va mineral oziqlanishini ta'minlaydi.
•
O'g'itlar oddiy va murakkab bo'lishi mumkin, ularning tarkibi va o'rni o'g'itlarning samaradorli
gini ta'minlaydi. O'g'itlarni qo'llash orqali o’simliklarning samaradorligini oshirish mumkin, leki
n ularning tarkibini va o'rni nazorat qilish zarur.Umumiy tushuncha

•
Azot (N) : O'simliklarda hujayra bo'linishi va oqsillar sintezida
muhim
rol o'ynaydi. Xlorofillning asosiy komponenti sifatida o'simlik
larning barglarini yashilligini saqlaydi.
•
Fosfor (P) : Energiya uzatishda muhim ATF molekulalarining
asosiy qismini tashkil etadi. Ildizlarning rivojlanishi va meval
arning shakllanishiga yordam beradi.
•
Kaliy (K) : Suv va tuz balansi, fotosintez jarayoni va oqsillar si
ntezida
ishtirok etadi. Stressga chidamlilikni oshiradi va kasalliklard
an himoya qiladi.Anorganik o’g’itlar
qo’llanilishi
Makroelementlar

1. Temir (Fe) : Xlorofill sintezida ishtirok etadi, temir yetishmasligi xlor
ozga olib kelishi mumkin.
2. Rux (Zn) : O'simliklarning o'sish gormonlari va fermentlar faoliyatid
a muhim.
Rux yetishmasligi barglarning kichiklashishiga sabab bo'ladi.
3. Boron (Br) : Huayra devorining mustahkamligini ta'minlaydi, gul va
meva rivojlanishida muhim rol o’ynaydi.Anorganik o’g’itlar
qo’llanilishi
Mikroelementlar

•
Keng tarqalgan qo’llanish usullari asosan to’rtta.
•
1)yuzaga sepish
•
2)barg ustiga sepish
•
3)tuproqqa aralashtirish
•
4)sug’orish orqaliqo’llanish metodlari

1. Yuzaga Sepish :
O'simlik barglariga va tanasiga suv bilan aralashtirilgan o'g'itlarni se
pish texnikasi.
1. Afzallik lari : Tez ta'sir qiladi va ozuqa moddalarini tez o'zlashtiradi.
2. Kamchilik lar : Yomg'irli ob-havo sharoitida yuvilishi mumkin.qo’llanish metodlari

•
2.Barg Ust iga Sepish
•
O'g'itlarni o'simliklarning barglariga sepish orqali tezroq o'zl
ashtiriladi. Bu usul o'simliklarning tez rivojlanishini ta'minlay
di.
•
Afzallik lari: o’g’itlarning ta’siri tez namoyon bo’ladi va
kamxarajat.
•
Kamchilik lari : ko’proq vaqt sarflanadi va har bir o’simlik
uchun individual yondashuv talab etiladi.qo’llanish metodlari

•
3.Tuproqqa Aralasht irish
•
O'g'itlarni tuproqqa aralashtirish orqali ildiz tizimi tomonida
n
o'zlashtiriladi. Bu usul o'simliklarning oziqlanishini yaxshilay
di va
tuproqning fizik va kimyoviy xossalarini yaxshilaydi.
•
Afzallik lari : Ozuqa moddalarining ildizlar tomonidan oson
o'zlashtirilishi.
•
Kamchilik lar : Ko'proq mehnat talab qiladi.qo’llanish metodlari

•
4.Tomchilab Sug'orish
•
Suv bilan aralashtirilgan o'g'itlarni tomchilab sug'orish tizimi
orqali berish. Bu usul suvni tejash va o'g'itlarning maksimal
samaradorligini ta'minlash imkonini beradi.
•
Adv ant ajlar : Suvni tejash va o'g'itlarning maksimal samarad
orligini ta'minlash.
•
Kamchilik lar : Dastlabki sarmoyani talab qiladi.qo’llanish metodlari

•
1. Ammoniy N it rat (N H₄NO₃) Tark ibi : Ammoniy va nitrat azoti.
•
Afzallik lar : Tez ta'sir qiluvchi va har xil tuproqlarda foydalanish mumkin.
•
Qo'llanishi : Asosan dalalarda va o'rmonlarda ishlatiladi.
•
2. Ammoniy Sulfat ((N H₄)₂SO₄) Tark ibi : Ammoniy azoti va oltingugurt.
•
Afzallik lar : Kislota muhitini yaxshi ko'radigan o'simliklar uchun samarali.
•
Qo'llanishi : Oziq-ovqat va yem-xashak ekinlarida ishlatiladi.
•
3. Karbamid (Mochev ina) (CO(N H₂)₂) Tark ibi : Yuqori konsentratsiyali azot (46%).
•
Afzallik lar : Eng yuqori azot kontentiga ega o'g'it, suvda yaxshi eriydi.
•
Qo'llanishi : Har xil ekinlar uchun universal o'g'it.
•
4. Ammoniy Fosfat ((N H₄)₃PO₄) Tark ibi : Ammoniy azoti va fosfor.
•
Afzallik lar : Azot va fosforning mukammal kombinatsiyasi.
•
Qo'llanishi : Sabzavot, mevali ekinlar va don ekinlarida ishlatiladi.
•
5. Kalt aly ashgan O'g'it lar (Cont rolled-Release Fert ilizers)
Tark ibi : Azotli moddalar bilan qoplangan.
•
Afzallik lar : Azotni asta-sekin chiqaradi, uzoq muddatli samaradorlik.
•
Qo'llanishi : Bo'lar ekinlar va qishloq xo'jaligida uzoq muddatli ta'sir talab qiladigan joylar.Azotli o’g’itlar

1. To'g'ridant o'g'ri Tuproqqa : Azotli o'g'itlar tuproqqa qo'llanil
adi va u yerdan ildizlar orqali o'simliklarga so'riladi.
2. Sug'orish orqali : O'g'itlar suv bilan aralashtirilib, tomchilab
sug'orish tizimi orqali beriladi.
3. Barglarga Sepish : O'g'itlar suv bilan aralashtirilib, o'simlikla
rning
barglariga sepiladi, bu esa ozuqalarni tezroq o'zlashtirish im
konini beradi.Azotli o’g’itlar
Qo’llanilishi

•
. Superfosfat Tark ibi : 20-
22% fosforni o'z ichiga oladi.
•
Qo'llanishi : Keng qamrovli, turli xil ekinlar uchun ishlatiladi.
•
2. Dv ojnoj Superfosfat (Double Superphosphat e)
•
Tark ibi : 40-50% fosforni o'z ichiga oladi.
•
Qo'llanishi : Yuqori kontentli fosfor talab qiladigan ekinlar uchun.
•
3. Monok aliy Fosfat (MKP) Tark ibi : Fosfor va kaliy.
•
Qo'llanishi : Sabzavotlar va mevali ekinlar uchun mos.
•
4. Diammoniy Fosfat (DAP) Tark ibi : 18% azot va 46% fosfor.
•
Qo'llanishi : Qishloq xo'jalik ekinlari uchun juda samarali.
•
5. Tripel Fosfat (Triple Superphosphat e) Tark ibi : 45-50% fosfor.fosforli o’g’itlar

1. To'g'ridant o'g'ri Tuproqqa : Fosforli o'g'itlar tuproqqa qo'llanil
adi va
ildizlar orqali so'riladi. Bu usul o'simliklarning ildiz tizimini rivojl
antirishda samarali.
2. Sug'orish Bilan : O'g'itlar suv bilan aralashtirilib, tomchilab sug'
orish
tizimi orqali beriladi. Bu usul fosforning ildizlarga tez yetib bori
shini ta'minlaydi.
3. Barglarga Sepish : Fosforli o'g'itlar barglarga sepilishi kamroq
uchraydi, lekin bu usul ham ba'zan qo'llaniladi.Qo'llanilish Usullari :fosforli o’g’itlar

•
1.Kaliy X lorid (KCl) Tark ibi : 60-62% kaliy.
•
Qo'llanishi : Eng ko'p ishlatiladigan kaliyli o'g'it; dalalarda, bog'larda va qishloq xo'jali
gida keng qo'llaniladi.
•
2. Kaliy Sulfat (K₂SO₄) Tark ibi : 50% kaliy va 18% oltingugurt.
•
Qo'llanishi : Tuzga sezgir ekinlar uchun mos, sabzavotlar va mevali ekinlarda ishlatila
di.
•
3. Kaliy magnezium Sulfat (K₂SO₄ · MgSO₄)
•
Tark ibi : Kaliy va magniy.
•
Qo'llanishi : Magniyga muhtoj ekinlar uchun mos, masalan, kartoshka va sabzavotlar.
•
4. Kaliy N it rat (KNO₃) Tark ibi : 13% azot va 44% kaliy.
•
Qo'llanishi : Ikkilamchi ozuqa moddalari sifatida ishlatiladi, sabzavot va mevali ekinlar
uchun ideal.
•
5. Kaliy Karbonat (K₂CO₃) Tark ibi : Kaliy.
•
Qo'llanishi : Asosan sanoatda ishlatiladi, kamdan-
kam hollarda qishloq xo'jaligida qo'llaniladi. kaliyli o’g’itlar

1. Suv v a Tuz Balansi :
1. Vazifasi : Kaliy o'simliklarning hujayralarida suv va tuz balansi uchun mu
him. Bu o'simliklarning suvni o'zlashtirish qobiliyatini yaxshilaydi.
2. Fot osint ez J aray oni :
1. Vazifasi : Kaliy fotosintezda muhim rol o'ynaydi va shakarlarni sintez qili
shda yordam beradi.
3. Oqsillar Sent ezi :
1. Vazifasi : Oqsillar sintezida ishtirok etib, o'simliklarning rivojlanishini ta'
minlaydi.kaliyli o’g’itlar
Qo'llanilish Usullari :

•
1. . Magniy Sulfat (Epsom Tuzlari )
•
Tark ibi : MgSO₄
•
Qo'll ani shi : O'simliklar uchun magniy va oltingugurt manbai. Barglarga sepish yoki tuproqqa qo'llashd
a ishlatiladi.
•
2. Dolomit
•
Tark ibi : CaMg(CO₃)₂
•
Qo'll ani shi : Magniy va kalsiy manbai. Tuproqni ohaklash uchun ishlatiladi va kislota muhitini neytrallay
di.
•
3. Kal iy magnezi um Sulfat (Ki eseri t )
•
Tark ibi : K₂SO₄·MgSO₄
•
Qo'll ani shi : Magniy va kaliy manbai. Sabzavotlar va mevali ekinlarda keng qo'llaniladi.
•
4. Magniy Ok si d
•
Tark ibi : MgO
•
Qo'll ani shi : Magniy manbai sifatida ishlatiladi, asosan dalalarda va yaylovlarda qo'llaniladi.
•
5. Kal t siy -Magniy Fosfat (Thermal Phosphat e)
•
Tark ibi : Ca₃(PO₄)₂·Mg
•
Qo'll ani shi : Magniy va fosfor manbai, asosan qishloq xo'jaligida foydalaniladi.kaliyli o’g’itlar

1. Tuproqqa Qo'llash :
1. Qo'llanishi : Magniyli o'g'itlar tuproqqa qo'llanadi va ildizlar orqali so'riladi. Bu usul o'simlik
larning ildiz tizimini kuchaytirish va oziqa moddalarini yaxshiroq olish imkonini beradi.
2. Afzallik lar : Magniyning tuproq orqali tez so'rilishi va o'simliklarda optimal magniy darajasi
ni ta'minlash.
2. Sug'orish Bilan :
1. Qo'llanishi : O'g'itlar suv bilan aralashtirilib, tomchilab sug'orish tizimi orqali beriladi. Bu us
ul magniyning ildizlarga tez yetib borishini ta'minlaydi.
2. Afzallik lar : Suv va oziqalar bilan birga beriladi, o'simliklar tezroq oziqa oladi.
3. Barglarga Sepish :
1. Qo'llanishi : Magniyli o'g'itlar barglarga sepish orqali o'simliklar tomonidan tezroq o'zlashti
riladi.
2. Afzallik lar : Magniyning barglar orqali tez o'zlashtirilishi va o'simliklarning tez rivojlanishini
ta'minlash.kaliyli o’g’itlar
Qo'llanilish Usullari :

Sotib olish