• Всего документов: 5844
  • Число пользователей: 15251

“Oʻzagrolizing” amalyot hisoboti

shug ullanadi,   O zbekiston   Respublikasi   hududida   va   undan   tashqarida   o zigaʻ ʻ ʻ
majburiyatlar qabul qiladi.
–   O ziga   qabul   qilgan   har   qanday   majburiyatlarni   ko chmas   mulk   yoki	
ʻ ʻ
majburiyatlarni ta minlashning boshqacha usullari bilan ta minlaydi.	
ʼ ʼ
–   O z   sho ba   va   tobe   xo jalik   jamiyatlari   faoliyatini   ta minlash   uchun   zarur	
ʻ ʻ ʻ ʼ
bo lgan hollarda kafillik berish bo yicha bitimlar tuzadi.	
ʻ ʻ
– O z maqsadlariga erishish uchun qarz va kredit mablag lari oladi va olingan	
ʻ ʻ
mablag larning   qaytarilishini   ta minlash   maqsadida   ularni   moddiy   va   nomoddiy	
ʻ ʼ
aktivlar ko rinishida ko char va ko chmas mulk sifatida sarmoya qilib kiritadi.	
ʻ ʻ ʻ
–   O zbekiston   Respublikasining   amaldagi   qonunchiligi   doirasida   tashqi
ʻ
iqtisodiy faoliyatni amalga oshiradi.
–   Asosiy   faoliyatdan   tashqari   qo shimcha   foyda   olish   maqsadida   Jamiyat,	
ʻ
O zbekiston   Respublikasining   amaldagi   qonunchilik   hujjatlari   bilan   taqiqlanmagan	
ʻ
boshqa faoliyat turlarini amalga oshirishi mumkin.
–   O zbekiston   Respublikasi   va   chet   el   fuqarolarini   amaldagi   qonunchilik	
ʻ
hujjatlarida   belgilangan   tartiblarda   ishga   qabul   qiladi,   ularga   oylik   ish   haqi   miqdori
va   to lov   shaklini   belgilaydi,   rag batlantirish   va   imtiyozlar   berish   tartiblarini   ishlab	
ʻ ʻ
chiqadi va qo llaydi.	
ʻ Shu   kabi   meva-sabzavotlarni   yuqori   texnologiyalar   asosida   qayta   ishlovchi
korxonalar   va   logistika   markazlarini   tayyor   holda   lizingga   berish   bo yichaʻ
hududlar bilan hamkorlikda investitsion loyihalar ishlab chiqilmoqda.
Shuningdek,   26   ta   tumanda   har   bir   loyihani   qiymati   0,9   mlrd   so m   bo lgan	
ʻ ʻ
fermer  va   tomorqa   xo jaliklariga   mexanizatsiya   va   xizmat   ko rsatish   servislari	
ʻ ʻ
bosqichma-bosqich ishga tushiriladi. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI
1.  “O‘zbekiston Respublikasida pensiya ta’minoti to‘g`risida”gi qonun.
2. “Ijtimoiy nafaqalar to‘g`risida”gi qonun.
3. “Pensiya jamg`armasi faoliyati to‘g`risida”gi nizom.
4. Farg`ona viloyati pensiya jamg`armasining ichki hujjatlari.
5.   O‘zbekiston   Respublikasi   Davlat   statistika   qo‘mitasining   yillik   statistika
hisobotlari.
Internet saytlari
1. www.gov.uz . (O‘zbekiston Respublikasi hukumat portali)
2. www.lex.uz .   (O‘zbekiston   Respublikasi   Qonun   hujjatlari   ma’lumotlari
milliy)
3. www.stat.uz . (Statistika agentligi tarmog‘i)
4. www.pfru.uz .   (O‘zbekiston   Respublikasi   budjatdan   tashqari   pensiya
jamg`armasi sahifasi)
5. Farg`ona viloyati budjatdan tashqari pensiya jamg`armasi sahifasi.
27 c)   muallif   yoki   boshqa   huquq   egasining   integral   mikrosxemalarning
topologiyalariga bo'lgan mutloq huquqi;   
d)   huquq   egasining   tovar   belgisi   va   xizmat   ko'rsatish   belgisiga   bo'lgan
mutlaq   huquqi,   shuningdek   tovar   ishlab   chiqarilgan   joy   nomidan   foydalanish
huquqi;   
e) huquq egasining selektsiya yutuqlariga bo'lgan mutlaq huquqi;  
f) gudvill;
g)   tabiiy   resurslardan   foydalanish   huquqi,   ya'ni   yer   osti   boyliklari,   atrof-
muhitdagi   boshqa   resurslar,   atrof-muhit   to'g'risidagi   geologik   va   boshqa
ma'lumotlar va shu kabilardan foydalanish huquqi;  
h) yer uchastkasidan foydalanish huquqi; 
i)   boshqa   nomoddiy   aktivlar   (mahsulot   ishlab   chiqarish,   ishlar   bajarish   va
xizmatlar ko'rsatish, iqtisodiy va boshqa imtiyozlardan foydalanish huquqi va shu
kabilar).   Tashkilotda   ishlab   chiqarish   yo‘qligi   tufayli   ham   asosiy   vositalarning
katta qismi mamuriyatga tegishli asosiy vositalar edi. 
Amaliyotning to‘rtinchi   va beshinchi  haftasida  tashkilotdagi  TMZ   harakati,
tasnifi   va   turlari   haqida   malumot   oldim.   Tovar-moddiy   zaxiralar   -   keyinchalik
sotish   maqsadida   normal   faoliyat   yuritish   jarayonida   tutib   turiladigan   va   ishlab
chiqarish   jarayonida   mavjud   bo'lgan,   shuningdek   mahsulot   ishlab   chiqarish,
ishlarni bajarish yoki xizmatlar ko'rsatish jarayonida yoxud ma'muriy va ijtimoiy-
madaniy   vazifalarni   amalga   oshirish   uchun   foydalaniladigan   moddiy   aktivlardir.
Tovar   moddiy   zaxiralarga   Xo‘jalik   va   konselyariya   materiallari,   o‘quv   ilmiy   va
boshqa   maxsus   maqsadlar   uchun   materiallar,   mavsumda   tayyorlanadigan   oziq-
ovqat   maxsulotlari,   oziq-ovqat   maxsulotlari   (mavsumiy   tayyorlashdan   tashqari),
dori-darmonlar,   reaktivlar,   bog‘lash   materiallari   va   dorixona   anjomlari,   qurilish
ta’mirlash   materiallari   va   boshqalar   kiradi.  Tovar-moddiy   zaxiralari   tashkilotning
buxgalteriya   balansiga   tannarxi   bo‘yicha   kiritiladi   va   ular   o‘z   ichiga   xarid
qiymatini   (mol   yetkazib   beruvchiga   to‘lanadigan   summalar)   va   xarid   qilish   bilan
bog‘liq   bo‘lgan   barcha   xarajatlarni   kiritadi.   Tovar-moddiy   zahiralar   kirimi
19 buxgalteriya     hisobida   alohida   aks   ettriladi.   Ma’lumki   tovar-   moddiy   zaxiralar
quyidagilar   natijasida   tashkilotga   kirim   qilinadi:   yetkazib   berish   (oldi-sotdi)
shartnomasi   bo‘yicha   xarid   qilish;   beg‘araz   kelib   tushish   (hadya   shartnomasi
bo‘yicha);   uzoq   muddatli   aktivlar   tarkibidan   o‘tkazish;   ortiqcha   (hisobga
olinmagan)   tovar-moddiy   zaxiralarni   aniqlash;   tashkilotning   o‘zida   tayyorlanishi;
qonunchilikda   nazarda   tutilgan   boshqa   hollar.Tashkilotga   kirimga   olinayotgan
tovar   moddiy   zahiralar   bo‘yicha   aloxida   qaydnomalar   ochilib   barcha   amalga
oshirilgan   xarajtlar   boshlang‘ich   xujjatlarga   asosan   rasmiylashtiriladi.     Tovar
moddiy   zaxiralarni   kirim   qilishda   aveco,   fifo   va   ishlab   chiqarish   kabi   usullarda
foydalaniladi.
Budjet   tashkilotlarida   materiallar   bo‘yicha   moliya   yili   oxiriga   bo‘lgan
qoldiqlar   aniqlangan   me’yorlar   asosida   tahlil   qilinadi.   Agar   budjet   tashkilotini
moliya   yili   oxirida   bo‘lgan   materiallar   bo‘yicha   qoldiq   qiymati   belgilangan
me’yor(limit)dan ortiqcha bo‘lsa keyingi moliya yilida budjet mablag‘lari bo‘yicha
xarajat   smetasida   materiallar   sotib   olish   uchun   kiritilgan   summa   me’yordan   ortiq
summaga kamaytiriladi.     Materiallar bo‘yicha yil oxiridagi qoldiqni me’yorlarini
aniqlash   uchun   “Nomoliyaviy   aktivlar   xarakati   to‘g‘risida”   hisobotning   060-069
subschyotlar   bo‘yicha   yil   davomida   tashkilot   extiyojlari   uchun   sarflangan
materiallar   qiymati   olinib   yoqilg‘i   va   moylash   materiallari   bo‘yicha   isitish
mavsumidagi   kunlar   soni   (asosan   5   oylik   isitish   mavsumi   –   150   kun   olinadi),
tibbiyot muassasalari bo‘yicha oziq-ovqat maxsulotlarining har bir guruxi bo‘yicha
ko‘rsatilgan   summa   360   ga   ,   boshqa   budjet   tashkilotlari   bo‘yicha   tashkilot
ehtiyojlari  uchun sarflangan materiallar  va oziq ovqat  mahsulotlari har  bir  guruhi
bo‘yicha  305 ga bo‘linadi  va chiqqan  natija materiallar  bo‘yicha belgilangan kun
me’yorlariga ko‘paytiriladi. Chiqqan natija me’yor hisoblanib balansning 060-069
subschyotlari   qoldig‘i   bilan   solishtiriladi.   Agar   materiallar   qoldig‘i   chiqqan
me’yordan ortiq bo‘lsa o‘sha summaga keyingi yil xarajatlar smetasida materiallar
xarajat moddasi summasini moliyalashtirish kamaytiriladi.   
20 XULOSA VA TAKLIFLAR
Xulosa:
“O‘ZAGROLIZING” tashkiloti o‘zining yuqori malakali kadrlar va samarali
boshqaruv tizimi bilan qishloq xo‘jaligi texnikalari va uskunalarini ijaraga berishda
muhim   rol   o‘ynaydi.   Tashkilotning   asosiy   maqsadi   qishloq   xo‘jaligi   ishlab
chiqaruvchilari   uchun   texnika   va   uskunalar   bilan   ta'minlash,   ularni   samarali
boshqarish   va   yuridik   shartnomalar   asosida   ijaraga   berishni   ta'minlashdir.
Tashkilotning   ishlash   jarayonida   samaradorlikni   oshirish,   texnika   va   uskunalar
xizmatining   sifati   va   vaqtida   taqdim   etilishi,   jamiyatga   o‘z   huquqlarini   amalga
oshirishda katta yordam beradi.
"O‘ZAGROLIZING"   tashkiloti,   nafaqat   texnikalarning   yetkazib   berilishiga
alohida   e'tibor   qaratadi,   balki   ularning   muntazam   xizmat   ko‘rsatish,   saqlash   va
ta'mirlash masalalarini ham samarali hal etadi. Tashkilotning xodimlari o‘zlarining
malakali   bilimlari   va   yuqori   mas’uliyat   bilan   viloyatdagi   qishloq   xo‘jaligi   ishlab
chiqaruvchilariga   texnikalar   bo‘yicha   doimiy   yordam   va   maslahatlar   ko‘rsatib,
tizimni yanada barqaror qiladi.
Shuningdek,   jamg‘arma   va   tashkilot   faoliyatini   takomillashtirish   uchun
zamonaviy   texnologiyalarni   joriy   etish   va   avtomatlashtirish   orqali   sifatli   xizmat
ko‘rsatish va samaradorlikni oshirishga intiladi. Bu esa qishloq xo‘jaligi  sohasida
samarali ish yuritish imkonini beradi.
Takliflar:
1. Elektron   Hisob-kitob   Tizimini   Joriy   Etish:   Buxgalteriya
xizmatlarini raqamlashtirish va barcha texnika ijarasi bilan bog‘liq hisob-kitoblarni
onlayn   platformalarda   amalga   oshirish.   Bu   tizim   orqali   jarayonlar   tezlashadi   va
xatoliklar kamayadi.
2. Buxgalteriya Xodimlarining Malakasini Oshirish:  Xodimlar uchun
malaka   oshirish   kurslari   va   seminarlar   tashkil   etish,   shuningdek,   xalqaro
buxgalteriya standartlari (IFRS) bo‘yicha ta'lim olish imkoniyatlarini kengaytirish.
25 3. Moliyaviy   Hisobotlarni  Avtomatlashtirish:   Moliyaviy   hisobotlarni
tayyorlash   va   tasdiqlash   jarayonlarini   avtomatlashtirish   uchun   maxsus   dasturlarni
joriy etish. Bu hisobotlarning aniq va vaqtida tayyorlanishini ta’minlaydi.
4. Buxgalteriya   Dasturlarini   Modernizatsiya   Qilish:   Zamonaviy
buxgalteriya   dasturlarini   joriy   etish   va   avtomatlashtirilgan   hisob-kitob   tizimlarini
yaratish. Bulutli texnologiyalar va avtomatlashtirish orqali tizimni yanada samarali
boshqarish.
5. Soliq   va   Moliya   Qonunchiligini   Yangilash   va   O'rgatish:
Buxgalterlar   uchun   soliq   va   moliya   qonunchiligidagi   o‘zgarishlar   bo‘yicha
muntazam   treninglar   va   kurslar   tashkil   etish.   Bu   yangiliklarga   tezda   moslashish
imkonini yaratadi.
6. Soliq   To‘lovlari   Bo‘yicha   Axborot   Tizimini   Yaxshilash:   Soliq
to‘lovlari   va   hisob-kitoblarini   avtomatlashtirilgan   tizimlar   orqali   amalga   oshirish.
Shuningdek,   soliq   to‘lovlarini   ko‘rib   chiqish   va   to‘g‘ri   hisoblashni   osonlashtirish
uchun onlayn platformalarni joriy etish.
7. Ichki Audit va Nazoratni Kuchaytirish:   Buxgalteriya va moliyaviy
jarayonlarda   ichki   auditni   kuchaytirish.   Tizimni   shaffofligini   oshirish   va
firibgarliklarni   oldini   olish   maqsadida   audit   jarayonlarini   muntazam   amalga
oshirish.
8. Moliyaviy   Ma'lumotlar   Xavfsizligini   Ta'minlash:   Moliyaviy   va
buxgalteriya   ma'lumotlarining   xavfsizligini   ta’minlash   uchun   zamonaviy
kriptografik   usullarni   joriy   etish.   Bu   tizimning   xavfsiz   va   shaffof   ishlashini
ta’minlashga yordam beradi.
26 MUNDARIJA
KIRISH…………………………………………………………………3
"O‘ZAGROLIZING"   AJ   FARG‘ONA   VILOYAT   FILIALI
TARIXI …………………………………………...…………………..…5
"O‘ZAGROLIZING"   AJ   FARG‘ONA   VILOYAT   FILIALI
STRUKTURASI………………………………….……………………10
ASOSIY QISM……………………………………………….……….17
XULOSA VA TAKLIFLAR…………………………………………..25
ILOVALAR…………………………………………………………...26
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI……………….27 "O'ZAGROLIZING" AJ FARG'ONA VILOYAT FILIALI
STRUKTURASI
O zagrolizing”   aksiyadorlik   jamiyatining   Xalqaroʻ   Moliya   bozoriga
chiqishdagi   istiqbolli   yutuqlari   hamda   birinchi   yarim   yillikda   amalga   oshirilgan
ishlar
Hammamizga   ma lumki,   respublikamiz   qishloq   xo jaligi   korxonalarini	
ʼ ʻ
zamonaviy   va   yuqori   unumli   texnikalar   bilan   ta minlash   vazifasi   “O zagrolizing”	
ʼ ʻ
aksiyadorlik jamiyati faoliyatining asosini tashkil etadi.
Jamiyatimiz   bu   borada   o z   yo nalishi   bo yicha   dunyoda   yetakchi   o rinlarni	
ʻ ʻ ʻ ʻ
egallovchi   bir   qator   qishloq   xo jaligi   texnikasi   ishlab   chiqaruvchilari   bilan   uzviy
ʻ
hamkorlik qilib kelmoqda.
Xususan,  “O zagrolizing” AJ	
ʻ  tashkil etilganidan buyon o tgan 	ʻ 25  yil davomida
jamiyatimiz   tomonidan   qariyb   95         mingdan   ziyod   6   trln   so mdan   ortiq   qishloq
ʻ
xo jaligi   texnikalari   lizing asosida  yetkazib  berilgan bo lib, agrar  sohani  zamonaviy	
ʻ ʻ
qishloq   xo jaligi   texnikalari   bilan   ta minlash   orqali   mexanizatsiya   darajasini	
ʻ ʼ
oshirishga o zining munosib hissasini qo shib kelmoqda.
ʻ ʻ
“O zagrolizing”  AJ	
ʻ ning   lizing   portfeli   2024-yilning   1-yanvar   holatiga   1   trln.
528   mlrd.   so mni   tashkil   etgan   bo lsa,   joriy   yilning   1-iyul   holatiga   kelib   bu	
ʻ ʻ
ko rsatkich  	
ʻ 2   trln.   111   mlrd.   so mni   tashkil   etdi.  Yil   boshiga   nisbatan   o sish  	ʻ ʻ 583
mlrd.  so mni tashkil etdi.	
ʻ
Shu   o rinda   alohida   ta kidlab   o tishim   lozimki,   oxirgi   yillar   davomida	
ʻ ʼ ʻ
faoliyatimizni   moliyaviy   manbalar   keskin   cheklangan   sharoitda,   yuqori
stavkadagi,   qisqa   muddatga   ajratilgan   bank   kreditlaridan   foydalangan   holda
amalga oshirishga majbur bo ldik.	
ʻ
Lekin   jamoamiz   qo l   qovushtirib   o tirgani   yo q,   tinimsiz   xarakat   qilib,   xorijiy	
ʻ ʻ ʻ
moliya institutlaridan jamiyat faoliyatiga   to g ridan-to g ri, uzoq	
ʻ ʻ ʻ ʻ   muddatli   va   past
foizli   kreditlarni jalb etish,   moliyalashtirishning   muqobil   manbalari ni izlab topish
va   ishga   tushirish   bo yicha   tizimli   ish   tashkil   etib,   mashaqqatli   jarayonni	
ʻ
muvaffaqiyatli yakunlashga erishdik.
Jumladan,   Qishloq   xo jaligi   texnikalarini   xarid   qilishni   davlat   tomonidan	
ʻ
qo llab-quvvatlashning   qo shimcha   chora-tadbirlari   to g risida”gi   2024-yil   20-	
ʻ ʻ ʻ ʻ
fevraldagi   PQ–78-son   qarori   qabul   qilinishi   natijasida,   qishloq   xo jaligi   texnikalari	
ʻ PQ-198-sonli   qaroriga   muvofiq,   Jamiyat   faoliyatini   diversifikatsiyalash,   xususan
xorijiy injiniring kompaniyalarini jalb qilgan holda:
fermer va tomorqa xo jaliklariga mexanizatsiya va xizmat ko rsatish servislari;ʻ ʻ
muqobil   energiya   manbalaridan   (quyosh,   shamol,   va   yer   qa ri   energiyasi)	
ʼ
foydalaniladigan zamonaviy issiqxona komplekslari va shaharchalari;
mayda   shoxli   mollarni   bo rdoqi   qilishga   mo ljallangan   zamonaviy	
ʻ ʻ
texnologiyalar bilan jihozlangan chorva komplekslari;
Respublikada   yetishtiriladigan   meva-sabzavotlarni   yuqori   texnologiyalar
asosida   qayta   ishlovchi   korxonalar   va   logistika   markazlarini   tayyor   holda   lizingga
berish amaliyotini yo lga qo yish to g risidagi takliflari ma qullandi.	
ʻ ʻ ʻ ʻ ʼ
Shuningdek,   yetakchi   xorijiy   konsalting   kompaniyalarini   jalb   qilgan   holda
“O zagrolizing”   aksiyadorlik   jamiyatini   rivojlantirishning   5   yillik   strategiyasini	
ʻ
ishlab   chiqildi,   Jamiyat   ustav   kapitali   285,9   mlrd   so‘mga   oshirildi.   2024-yilning   1-
yanvar   holatiga   Jamiyat   ustav   fondi   391,6   mlrd.   so‘mni   tashkil   etadi,   shundan   97,4
foizi   davlat   ulushi,   qolgan   2,6   foizi   esa   735   ta   yuridik   va   jismoniy   shaxslarga
tegishlidir.
Jamiyatning   Qoraqalpog‘iston   Respublikasi   va   barcha   viloyatlarda   hududiy
filiallari   mavjud   bo‘lib,   lizing   faoliyatini   amalga   oshirish   uchun   barcha   sharoitlar
mavjud.
Jamiyat   tomonidan   asosan   mahalliy   ishlab   chiqaruvchilar,   xususan   “Toshkent
Agro   Traktor”   MCHJ,   “Toshkent   Traktor   Zavodi”   AJ,   “Texnolog”,
“AGRIXIM”,Qibray Agriparts Group, “Urganchkormmash” aksiyadorlik jamiyatlari,
“Uz Klaas Agro”, “Uz Keys Mash” korxonalari texnikalarini lizing asosida yetkazib
berishda hamkorlik qilib kelmoqda.
Jamiyat   tomonidan   xalqaro   hamkorlik   doirasida   olib   borilayotgan   ishlar
to g risida
ʻ ʻ
Qishloq   xo jaligini   zarur   texnikalar   bilan   ta minlashning   hamda   qishloq	
ʻ ʼ
xo jaligi   mashinasozligini   rivojlantirishning   samarali   mexanizmlardan   biri   lizing	
ʻ
hisoblanadi.
Qishloq   xo jaligini   mamlakatimizda   ishlab   chiqarilgan,   zamonaviy   yuqori	
ʻ
unumli qishloq xo jaligi texnikasi bilan jihozlash darajasini  tubdan oshirish, qishloq
ʻ
xo jaligi   mashinasozligi   korxonalarini   modernizatsiya   qilish   uchun   yetakchi   xorijiy	
ʻ 3. Jarimalar   va   sanksiyalar   qo‘llash :   Ijaraga   olingan   texnikalar   va
uskunalarning noto‘g‘ri foydalanilishi  yoki qoidabuzarliklar holatida jarima
va sanksiyalar qo‘llash.
4. Sudga   murojaat   qilish :   Ijara   shartlari   buzilgan   yoki   qonunbuzarliklar
yuzaga   kelgan   hollarda   sudga   murojaat   qilish   va   huquqiy   chora-tadbirlarni
ko‘rish.
5. Moliyaviy   resurslarni   boshqarish :   Ijaraga   berilgan   texnika   va
uskunalarning moliyaviy resurslarini boshqarish, to‘g‘ri taqsimlash va ularni
samarali foydalanish huquqi.
15 –   “O zagrotexmash”   AJ   tarkibiga   kiruvchi   qishloq   xo jaligi   uchun   texnikaʻ ʻ
ishlab chiqaruvchilarning mahsulotini lizing asosida sotishni tashkil etish;
– Yetakchi lizing kompaniyalarining xalqaro tajribasini o rganish hamda lizing	
ʻ
operatsiyalarini amalga oshirishning ilg or usullarini joriy etish.	
ʻ
Bundan tashqari:
–   “O zagrotexsanoatxolding”   AJga   qishloq   xo jalik   texnikasining   yetakchi	
ʻ ʻ
xorijiy   namunalarini   respublika   qishloq   xo jaligi   mashinasozlik   korxonalarida	
ʻ
mahalliylashtirish asosida ishlab chiqarishni yo lga qo yish bo yicha takliflar kiritadi.
ʻ ʻ ʻ
–   Xalqaro   faoliyati   doirasida   “O zagrolizing”	
ʻ   aksiyadorlik   jamiyati   vakillari
yirik xalqaro qishloq xo jalik texnikalari ko rgazmalariga mazkur texnikalar bo yicha	
ʻ ʻ ʻ
dunyo bozorining   konyunkturasini o rganish maqsadda muntazam ishtirok etadilar.	
ʻ Moliyaviy   hisobotlar   shakllarining   manzil   (ust)   qismi   quyidagi   tartibda
to'ldiriladi:     “Tashkilot   nomi”   rekvizitida   tashkilotning   to'liq   nomi   ko'rsatiladi;
“Bo'lim, kichik bo'lim, bob” rekvizitida tashkilotning byudjet tasnifining vazifaviy
va   tashkiliy   jihatdan   bo'linishi   (belgilanishi)   keltiriladi;     “Hisobot   davri”
rekvizitida   hisobot   tuzilayotgan   tegishli   davr   (yil,   chorak,   oy)   ko'rsatiladi;
“Byudjet   turi”   rekvizitida   tashkilot   tomonidan   hisobot   berilayotgan   mablag'ning
manbasi   O'zbekiston   Respublikasi   byudjet   tasnifiga   muvofiq   mablag'lar   manbasi
va byudjetlar darajasi tasnifining kodlari keltiriladi;     “O'lchov birligi” rekvizitida
hisobot   tuzilayotgan   o'lchov   birligi   keltiriladi.     O'zbekiston   Respublikasining
respublika   byudjetida   turadigan   tashkilotlar   moliyaviy   hisobotlarni   O'zbekiston
Respublikasi   Moliya   vazirligining   tegishli   buyruqlariga   muvofiq   o'rnatilgan
muddatlarda   O'zbekiston   Respublikasi   Moliya   vazirligiga   taqdim   etadilar.
Qoraqalpog'iston   Respublikasi,   viloyatlar,   Toshkent   shahar   va   tuman   (shahar)lar
byudjetlarida   turadigan   tashkilotlar   moliyaviy   hisobotlarni   tegishli   vazirlik   va
idoralarga, hokimliklar boshqarmalariga (bo'limlariga) ular tomonidan belgilangan,
lekin   qonunchilik   bilan   o'rnatilgan   muddatlardan   kech   bo'lmagan   muddatlarda
taqdim etadilar.
O'zbekiston   Respublikasining   vazirlik   va   idoralari   choraklik   jamlama
moliyaviy   hisobotlarni   hisobot   davridan   keyin   25   kundan   kechiktirmasdan,   yillik
moliyaviy   hisobotlarni   esa,   hisobot   yilidan   keyin   keladigan   yilning   20   fevralidan
kechiktirmasdan O'zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligiga taqdim
etadilar.
  Boshqa   budjet   tashkilotlari   kabi   pensiya   jamg`armasida   ham   quyidagi
moliyaviy hisobotlar mavjud:
Balans
Yakuniy moliyaviy natija
Pul oqimlari to‘g`risidagi hisobot
Asosiy vositalar to‘g`risidagi hisobot
22 Ma lumot   uchun:   2023-yilda   lizing   asosida   1   170   dona   texnika   yetkazibʼ
berilgan.
Yaratilgan   keng   imkoniyatlar   natijasida,   xalqaro   moliya   institutlari
mablag laridan   uzoq   muddatli,   past   foizli   mablag larni   jalb   qilish   hisobiga   fermer,
ʻ ʻ
klaster   va   boshqa   qishloq   xo jaligi   korxonalariga   lizing   muddati   10   yilgacha,   yillik	
ʻ
19   foizdan,   avans   miqdori   20   foiz   hamda   2   yillik   imtiyozli   davr   bilan
texnikalar qisqa muddatda lizingga yetkazib berilmoqda.
Shu   bilan   birga   jori   yilda   –   Qishloq   xo jaligi   vazirligi   bilan   qiymati   1,9   trln	
ʻ
so mlik   609   dona   zamonaviy   paxta   terish   mashinalarini   yetkazib   berish   ishlari	
ʻ
boshlangan.
Ma lumot   uchun:   400   dona   Boshiran   (Xitoy),   50   dona   John   Deere   9970	
ʼ
(AQSH), 30 dona CASE SE-220 (O zbekiston), 79 dona TZST SE-220	
ʻ
(O zbekiston),   50   dona   SWAN   (Xitoy)   rusumli   paxta   terish   mashinalariga	
ʻ
buyurtmalar mavjud.
“O zagrolizing” AJ tomonidan 2024-yilning 1-yarim yilligida jami 1 trln. 174,8
ʻ
mlrd. so mlik mablag lar jalb qilindi. Jumladan:
ʻ ʻ
Yaponiya   Xalqaro   Hamkorlik   Agentligi   (JICA)ning   289   mlrd.   so mlik	
ʻ
mablag lari (23 mln dollar);	
ʻ
Jahon   Bankiga   qarashli   Xalqaro   Tiklanish   va   Taraqqiyot   Bankining   (IBRD)
483,4 mlrd. so mlik mablag lari (38,7 mln dollar);	
ʻ ʻ
O zbekiston   Respublikasi   Tiklanish   va   Taraqqiyot   Jamg armasi   (FRRU)ning	
ʻ ʻ
363,4 mlrd. so mlik mablag lari o zlashtirildi (29,1 mln dollar).	
ʻ ʻ ʻ
“Agrobank” ATBdan 39 mlrd so m.	
ʻ
Lizing portfeli joriy yilning 1-iyul holatiga 2 111 mlrd. so mni	
ʻ
tashkil etgan. (yil boshiga nisbatan o sish - 139 foiz).	
ʻ
Jamiyat tomonidan 353,7 mlrd. so mlik lizing to lovlari yoki o tgan yilning shu	
ʻ ʻ ʻ
davriga nisbatan 69,5 mlrd. so mga ko p undirildi (o sish 124,4 -foiz).	
ʻ ʻ ʻ
Joriy yil 1-yarim yillik yakunlari bo yicha sof foyda	
ʻ 7
mlrd. so mni  tashkil  etdi  (o sish  -135 foiz).                   	
ʻ ʻ 2024-yil        II        yarim        yillikda   
amalga        oshiriladigan        dolzarb      vazifalar.
1. Joriy   yil   yakuniga   qadar   5   416   dona   texnikalar   hududlarga   lizingga   yetkazib
beriladi.  (2023-yil mos davriga nisbatan o sish 	
ʻ 10 –  barobar ) . Vazifalari:
1. Qishloq   xo‘jaligi   texnikalarini   ijaraga   berish :   Qishloq   xo‘jaligida
foydalanish uchun texnikalarni, uskunalarni va transport vositalarini ijaraga
berish va ularning to‘g‘ri ishlashini ta'minlash.
2. Moliyaviy   resurslarni   boshqarish :   Texnika   va   uskunalar   ijarasi   orqali
olingan   mablag‘larni   boshqarish,   samarali   foydalanish   va   zarurat   bo‘lsa,
yangi investitsiyalarni amalga oshirish.
3. Mijozlarga   xizmat   ko‘rsatish :   Qishloq   xo‘jaligi   ishlab   chiqaruvchilariga
texnikalar   va   uskunalar   bo‘yicha   maslahatlar   berish,   ularning   ehtiyojlariga
mos xizmatlar taqdim etish.
4. Texnikalarni saqlash va xizmat ko‘rsatish : Ijaraga berilgan texnikalar va
uskunalarning texnik holatini nazorat qilish, muntazam xizmat ko‘rsatish va
ta'mir ishlarini tashkil etish.
5. Hisobotlar   tayyorlash :   Ijaraga   berilgan   texnikalar   va   uskunalar   bo‘yicha
moliyaviy hisobotlarni tayyorlash va tegishli organlarga taqdim etish.
6. Monitoring va nazorat : Ijaraga berilgan texnikalar va uskunalarning to‘g‘ri
ishlashini,   shuningdek,   qishloq   xo‘jaligi   faoliyatida  foydalanilishini   doimiy
ravishda monitoring qilish.
7. Tashkilotlar   bilan   hamkorlik :   Qishloq   xo‘jaligi   korxonalari   va   boshqa
tashkilotlar   bilan   hamkorlik   qilib,   ularning   ishlab   chiqarish   jarayonlariga
texnika va uskunalar ta'minotini amalga oshirish.
Huquqlari:
1. Tekshiruvlar   o‘tkazish :   O‘ZAGROLIZING   tomonidan   ijaraga   berilgan
texnika va uskunalar bo‘yicha o‘z vaqtida va to‘g‘ri ishlashini tekshirish.
2. Ma'lumotlarni   talab   qilish :   Mijozlardan   texnika   ijarasi   va   foydalanish
shartlari bo‘yicha ma'lumotlarni talab qilish huquqiga ega bo‘lish.
14 ASOSIY   QISM
Amaliyotning   dastlabki   haftasi   amaliyot   joyimning   rahbari   va   boshqa
hodimlari   bilan   tanishdim   xususan   amaliyot   rahbari   tayinlandi .   Amaliyot   joyim
“O zagrolizing”ʻ   bo ‘ lganligi   tufayli   asosiy   strukturasi   quyidagicha   edi :   Huquqiy
bo ‘ lim ,  Kadrlar   bo ‘ limi ,  Markazlashtirilgan   buxgalteriya   hisobi   va   hisoboti   bo ‘ limi
va   Iqtisodiy   masalalar   bo ‘ yicha   bo ‘ lim .   Bundan   tashqari   dastavval   tashkilotning
ichki   tartib   qoidalari   va   odob - axloq   qoidalari   bilan   tanishib   chiqdim .   Keyingi
haftada   esa   asosan   tashkilotning  3  xonalik   shotlar   rejasi   bilan   tanishdim   va   hozirgi
davrda   6   xonalik   yangi   shotlarni   ham   ko ‘ rdim .   Shuningdek ,   Tashkilot   davlatga
tegishli   bo ‘ lgani   uchun   asosiy   daromad   manbayi   davlat   budjetidan   keladigan   pullar
hisoblanadi   va   xarajati   ham   asosan   hozirda   mehnatga   layoqadsiz   va   pensiya
yoshiga   yetgan   shaxslarga   tegishli   miqdorda   pensiya   berish . 
O ' zbekiston   Respublikasi   Vazirlar   Mahkamasining   1999   yil   3   sentyabrdagi
414- sonli   « Byudjet   muassasalarini   mablag '   bilan   ta ' minlashni   takomillashtirish
to ' g ' risida » gi   Qarori   va   unga   ilova   qilingan   « Byudjet   tashkilotlarini
moliyalashtirish   tartibi » ga   muvofiq   byudjet   mablag ' lari   oluvchilar   Davlat
byudjetidan   mablag ' lar   bilan   xarajatlarning   4   ta   guruhi   bo ' yicha   ta ' minlanishi
belgilab   qo ' yilgan :
Smeta   xarajat   guruhlarining   tarkibi   xarajat   moddalari   asosiy   4   guruhga
bo ' linadi :
I   guruh   –   Ish   haqi   va   unga   tenglashtirilgan   to‘lovlar   (rag‘batlantirish
fondlari, stipendiyalar va boshqalar);
  II guruh – Ish beruvchilarning ajratmalari (Ish haqiga ustamalar);
  III   guruh   –   Kapital   qo‘yilmalar   (Davlat   investitsiya   dasturida   nazarda
tutilgan aniq ro‘yxatlarga muvofiq);
  IVguruh – Boshqa xarajatlar.
Smetalarni tasdiqlash va ro'yxatdan o'tkazish muddatlari: 
16 Byudjet   tashkilotlari   va   byudjet   mablag'lari   oluvchilarning   xarajatlar
smetalarini,   byudjet   mablag'larini   taqsimlovchining   jamlanma   xarajatlar
smetalarini   tasdiqlash   joriy   moliya   yilining   10   martidan   kechiktirmay   amalga
oshiriladi. 
Ro'yxatdan   o'tkazilgan   xarajatlar   smetasi   mavjud   bo'lmagan   taqdirda,   joriy
moliya   yilining   1   aprelidan   e'tiboran   byudjet   tashkiloti   va   byudjet   mablag'lari
oluvchining   byudjetdan   ajratiladigan   mablag'lar   hisobidan   xarajatlari   xarajatlar
smetasi ro'yxatdan o'tkazilguniga qadar to'xtatib turiladi. Byudjet tashkilotlarining
shtat jadvallarini tasdiqlash joriy moliya yilining 10 martidan kechiktirmay amalga
oshiriladi.   Xarajatlar   smetasi   va   shtatlar   jadvaliga   kiritiladigan   o'zgartirishlar
Iqtisodiyot   va   Moliya   vazirligi   tomonidan   belgilanadigan   tartibda   albatta
Iqtisodiyot   va   Moliya   vazirligi   G'aznachiligi   va   uning   hududiy   bo'linmalari   bilan
kelishiladi.
  Asosiy   valyuta   operatsiyalari   Uzasbo   dasturida   amalga   oshiriladi   va   bu
jarayon hozirgi davrda Uzasbo 2 dasturiga o‘tish arafasida. Amaliyotning uchinchi
haftasida tashkilotning asosiy vositalari bilan tanishdim, Tashkilot viloyat pensiya
jamg`armasi   bo‘lgani   uchun   ham   uning   Shahar   va   tumanlardagi   bo‘limi   asosiy
vositalari   ham   hisobga   olinar   ekan.   Asosiy   vositalarning   eskirishi   esa   Uzasbo
daturiga   kiritilgan   usul   yani   to‘g`ri   chiziqli   usulda   hisoblanadi.   Byudjet
tashkilotlaridagi   asosiy   vositalar   –  qonunchilikka   muvofiq   zimmasiga   yuklatilgan
vazifalarni   amalga   oshirish   maqsadida   tashkilot   tomonidan   uzoq   vaqt   davomida
(bir   yildan   ortiq)   foydalanadigan,   shuningdek,   ijaraga   berishi   mumkin   bo'lgan
moddiy   aktivlar   hisoblanadi.   Asosiy   vositalar   tarkibiga   inshootlar,   imoratlar,
mashina va  asbob uskunalar, kompyuter  texnikasi  va unga  qoshimcha qurilmalar,
transport vositalari  va boshqalar kiradi.
 Asosiy vositalarni kirim qilishda birqancha yo'llari mavjud. Bular Oldi-sotdi
shartnomasi   bo'yicha   ob'ektni   sotib   olish,   kapital   qo'yilmalar   tugaganidan   so'ng
tiklangan   ob'ektni   qabul   qilish-topshirish,   beg'araz   kelib   tushish,   asosiy
vositalarning   ortiqcha   (hisobga   olinmagan)   ob'ektlarini   aniqlash,   tovar-moddiy
17 I. Mayda  shoxli  mollarni  bo rdoqi  qilishga  mo ljallanganʻ ʻ   
fermalarning        tayyor        holda        lizing        asosida        berish    :
Avstraliya   tajribasi   asosida   “ Ausidore ”   va   “ Austrex ”   kompaniyalari   bilan
hamkorlikda   “ dorper ”   zotli   qo ylarni   O zbekiston   sharoitida   ko paytirish   bo yicha	
ʻ ʻ ʻ ʻ
loyihalar amalga oshiriladi.
Dastlab,   Navoiy   viloyati   Qiziltepa   tumanidagi   “Zarafshon   bo rdoqichilik”	
ʻ
MCHJga   2   000   bosh   dorper   ona qo ylari  olib kelinib lizing asosida  	
ʻ 3   yil   imtiyozli
davr, yillik  19   foiz  ( 9   foizi   subsidiya ) bilan  10   yilga  beriladi.
Ushbu   yo nalishda   hududlardan,   xususan  	
ʻ Qoraqalpog iston   Respublikasi	ʻ ,
Namangan,   Jizzax ,   Buxoro ,   Qashqadaryo   viloyatlaridan   qo shimcha  	
ʻ 5   ta
tashabbuskorlar   aniqlanib,   loyihalar   shakllantirilgan.   Ushbu   loyihalarni   amalga
oshirish uchun  30   mln   AQSH  dollari hisob- kitob qilingan.
II. Zamonaviy        issiqxona        komplekslari        va        shaharchalarini      tayyor        holda   
lizingga        berish    :
Gollandiya   va   Turkiya   tajribalari   asosida   muqobil   energiyadan   ( quyosh,
shamol, yer qa ri  energiyasi	
ʼ ) foydalanib, bir vaqtning o zida  	ʻ 3   xil   mahsulot   ( baliq,
limon,   rezavor   va   sabzavotlar )   yetishtirishga   mo ljallangan  	
ʻ zamonaviy   issiqxona
bilan   jihozlangan   xonadonlarni  qurib,aholiga lizing asosida beriladi.
Mazkur loyihani amalga oshirish uchun  Namangan  viloyati  Pop
tumanidan  12   gektar  yer ajratilgan.
Dastlabki   bosqichda   72   ta   oilaga   mo ljallangan   har   biri  	
ʻ zamonaviy   issiqxona
bilan  jihozlangan   uylar   qurilib,   3   yil   imtiyozli   davr   bilan  yillik   19   foizdan   ( 9   foizi
subsidiya )  10   yilga   lizingga  beriladi.
Har   bir   loyiha   13   sotixdan ,   shundan   10   sotix   issiqhona,   3   sotix   yashash
xonadonidan   iborat.   Bunda   har   bir   xonadonga   o rtacha  	
ʻ 1,2   mlrd   so m(	ʻ 100   ming
AQSH   dol )  sarflanadi.
Loyihaning umumiy qiymati  12   mln   AQSH   dollarini  tashkil qiladi.
Loyihaning keyingi bosqichida   50   gektar   maydonda ushbu texnologiya asosida
xonadonlar barpo etilib,   350   ta   oilaga lizingga beriladi. Natijada,   1   500   nafar   aholi
doimiy   yashash   xonadonlari   va   ish   o rinlari   bilan   ta minlanadi.   Loyiha  	
ʻ ʼ 2024-2026-
yillar  davomida ishga tushiriladi. hisobida   Debet   112   va   Kredit   262   yozuvi   bilan   rasmiylashtiriladi.   Mazkur
operatsiya   natijasida   tashkilotning   moliyaviy   aktivlari   (pul   mablag‘lari)   oshdi.
Demak   bu   muomala   hisobda   daromad   (kredit   262)   sifatida   aks   ettirilishi   lozim.
Yoki,tashkilotning   majburiyatlarini   kamayishi   ko‘rinishidagi   daromadlariga   misol
keltiradigan bo‘lsak, uning budjetdan tashqari mablag‘lari hisobiga yuzaga kelgan
deponent qilingan qarzining talab qilish muddati tugashi munosabati bilan tashkilot
daromadlariga hisoblanishini aytish mumkin. 
24 kompaniyalarning   to g ridan-to g ri   investitsiyalarini   jalb   etish   yuzasidanʻ ʻ ʻ ʻ
Hukumatimizning tegishli qaror va dasturlari qabul qilingan.
Germaniyaning   “CLAAS”   konserni   ishtirokida   tashkil   etilgan   “Uz   CLAAS
Agro”   qo shma   korxonasida   “Dominator   130”   rusumli   g alla   o rish   kombayni,	
ʻ ʻ ʻ
“Arion 630C” rusumli haydov traktori, .“LEMKEN GmbH & Co. KG” kompaniyasi
hamkorligida   tashkil   etilgan  “LEMKEN  Chirchiq”   qo shma   korxonasida   “EurOpal”	
ʻ
modelidagi   2,   3,   4   va   5   korpusli   aylanma   osma   pluglar,   “Rubin”   rusumli   diskli
boronalar   va   “Karat   9/300”   rusumli   tuproqqa   intensiv   ishlov   beruvchi   kultivatorlar
ishlab chiqarilmoqda.
“Toshkent   qishloq   xo jalik   texnikasi   zavodi”   AJ   tomonidan   Janubiy	
ʻ
Koreyaning   “U-62”   va   “I-38”     rusumidagi   mini   bog dorchilik   traktorlarini   ishlab	
ʻ
chiqarilishi o zlashtirildi.	
ʻ
Respublikada   ishlab   chiqarilayotgan   qishloq   xo jaligi   texnikalari   jami	
ʻ
hajmining   50   foizidan   ortig ini   “O zagrolizing”   aksiyadorlik   jamiyati   tomonidan	
ʻ ʻ
mijozlarga lizingga yetkazib bermoqda.
Jamiyat   tashkil   etilgandan   boshlab   o tgan   davr   mobaynida   umumiy   qiymati	
ʻ
2,3   trln.   so m   bo lgan   66,1   ming   dona   qishloq   xo jaligi   texnikalari   fermer	
ʻ ʻ ʻ
xo jaliklariga,   mashina-traktor   parklariga   va   “O zagrokimyohimoya”   hududiy	
ʻ ʻ
birlashmalariga lizingga yetkazib berildi.
O zbekiston   Respublikasi   Prezidentining   2016-yil   17-noyabrdagi   PQ-2658-	
ʻ
sonli “O zagrotexsanoatxolding” aksiyadorlik jamiyati faoliyatini tashkil etish chora-
ʻ
tadbirlari   to g risida”gi   qarorida   “O zagrolizing”   aksiyadorlik   jamiyati   faoliyatining	
ʻ ʻ ʻ
asosiy vazifalari va yo nalishlari belgilab berilgan:	
ʻ
–   Fermer   xo jaliklari,   mashina-traktor   parklari   va   boshqa   qishloq   xo jaligi	
ʻ ʻ
tashkilotlarining   lizing   asosida   topshiriladigan   qishloq   xo jaligi   texnikasiga   bo lgan	
ʻ ʻ
talab-ehtiyojlarni o rganish;	
ʻ
– Olingan  buyurtmalar   asosida  zamonaviy  qishloq  xo jaligi   texnikasini   ishlab	
ʻ
chiqaruvchi   tashkilotlar   tomonidan   shunday   texnikani   ishlab   chiqarish   va   yetkazib
berishga buyurtmani joylashtirish;
– Belgilangan tartibda lizing oluvchilarga yangi va xaridorgir qishloq xo jaligi	
ʻ
texnikasini lizingga topshirish; Tovar   –   moddiy   zahiralar   hisobi   buxgalteriya   hisobida   05   “Tayyor
mahsulot”,   06   “Boshqa   tovar   –   moddiy   zahiralar”   schotlarida   yuritiladi.   Tovar-
moddiy zaxiralari tashkilotning buxgalteriya balansiga tannarxi bo‘yicha kiritiladi
va   ular   o‘z   ichiga   xarid   qiymatini   (mol   yetkazib   beruvchiga   to‘lanadigan
summalar) va xarid qilish bilan bog‘liq bo‘lgan barcha xarajatlarni kiritadi. 
 Byudjet tashkilotlarida tovar-moddiy zaxiralarning chiqib ketishida ularning
qiymatini   aniqlashning   qo‘llaniladigan   usuli   tashkilotning   hisob   siyosatida   aks
ettirilishi lozim.
Tovar-moddiy   boyliklarni   ya'ni   material   qiymatliklarni   sotishdan   olingan
mablag'lar   byudjet   tashkilotlarining   byudjetdan   tashqari   mablag'lar   bo'yicha
G'aznachilik   bo'linmalarida   ochilgan   shaxsiy   hisob   raqamlarida   jamlanadi   va
byudjet tashkilotlari tomonidan quyidagi tartibda taqsimlanadi:   50 foizi - tegishli
byudjet   daromadiga;   50   foizi   -   byudjet   tashkilotlarining   byudjetdan   tashqari
mablag'lar bo'yicha G'aznachilik bo'linadi.
Oxirgi   haftada   esa   moliyaviy   hujjatlar   bilan   tanishdim.   byudjet
tashkilotlarining   va   byudjet   mablag'lari   oluvchilarning   moliyaviy   hisobotlari;
davlat   byudjetiga,   davlat   maqsadli   jamg'armalari   byudjetlariga   daromadlarning
tushumlari   to'g'risidagi   hisobot;   davlat   byudjetining   ijrosi   to'g'risidagi   hisobot;
davlat   maqsadli   jamg'armalari   byudjetlarining   ijrosi   to'g'risidagi   hisobot.     Yillik
moliyaviy   hisobotlar   hisobot   yilidan   keyingi   yilning   1   yanvar   holatiga   tuziladi.
Choraklik   moliyaviy   hisobotlar   hisobot   yilining   1   aprel,   1   iyul   va   1   oktyabr
holatiga, oylik moliyaviy hisobotlar hisobot oyidan keyingi oyning birinchi sanasi
holatiga   tuziladi.   Moliyaviy   hisobot   shakllaridagi   barcha   rekvizitlar   va   nazarda
tutilgan   ko'rsatkichlar   to'ldirilishi   kerak.  Tashkilotlarda   tegishli   aktivlar,   passivlar
va   operatsiyalarning   mavjud   emasligi   sababli   biror-bir   modda   (satrlar,   ustunlar)
to'ldirilmagan   taqdirda,   ushbu   modda   (satr,   ustun)   ustidan   chizib   qo'yiladi.
Moliyaviy   hisobotlar   shakllari   (jamlanma   hisobotlardan   tashqari)   “Bosh-jurnal
kitobi”   (308-shakl)   va   boshqa   tegishli   hisob   registrlari   ma'lumotlari   asosida
tuziladi. 
21 "O'ZAGROLIZING"   AJ   FARG'ONA   VILOYAT   FILIALI   TARIXI
“O‘zagrolizing”   aksiyadorlik   jamiyati,   O‘zbekiston   Respublikasi   Vazirlar
Mahkamasining   1999-yil   30-oktyabrdagi   486-sonli   Qarori   asosida
“O‘zqishloqxo‘jalikmashlizing”   aksiyadorlik   lizing   kompaniyasi   nomi   bilan   tashkil
etilgan.
O‘zbekiston   Respublikasi   Vazirlar   Mahkamasining   2000-yil   02-noyabrdagi
424-sonli qaroriga muvofiq Kompaniya faoliyati yanada kengaytirilgan hamda lizing
loyihalarini   imtiyozli   shartlarda   moliyalashtirish   maqsadida   O‘zbekiston
Respublikasi   Moliya   vazirligi   huzurida   “Qishloq   xo‘jaligini   texnika   bilan
ta’minlashni davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasi” tashkil etilgan.
Shu   bilan   birga,   mazkur   qarorga   asosan   “Respublika   qishloq   xo‘jaligi
mashinasozligi korxonalari tomonidan ishlab chiqarilgan qishloq xo‘jaligi texnikasini
lizingga olish tartibi” tasdiqlangan.
O‘zbekiston   Respublikasi   Prezidentining   2016-yil   17-noyabrdagi   PF-4857-
sonli   Farmoniga   muvofiq   “O‘zqishloqxo‘jalikmashlizing”   aksiyadorlik   lizing
kompaniyasi nomi “O‘zagrolizing” aksiyadorlik jamiyati etib o‘zgartirilgan.
“O‘zbekiston   Respublikasi   Prezidentining   2016-yil   17-noyabrdagi   PQ-2658-
sonli   qaroriga   muvofiq   esa   “O‘zagrolizing”   aksiyadorlik   jamiyati   huquq   va
majburiyatlar bo‘yicha “O‘zqishloqxo‘jalikmashlizing” ALK ning huquqiy vorisi etib
belgilangan.
Jamiyatning   asosiy   faoliyat   turi   –   qishloq   xo‘jaligi   mahsulotlarini   ishlab
chiqaruvchi   va   ularga   xizmat   ko‘rsatuvchi   korxonalarga   lizing   asosida   zamonaviy
qishloq   xo‘jaligi   texnikalarini   yetkazib   berishdan   iborat   bo‘lib,   respublika   qishloq
xo‘jaligiga   yetkazib   berilayotgan   texnikalarning   75   foizi   “O‘zagrolizing”   AJ
hissasiga to‘g‘ri kelmoqda.  
“O‘zagrolizing”  AJ   tashkil   etilganidan   buyon     o‘tgan   24-yil   davomida   qariyb
90   mingdan   ziyod   6   trln   so‘mdan   ortiq   qishloq   xo‘jaligi   texnikalari   lizing   asosida
yetkazib   berilgan   bo‘lib,   agrar   sohani   zamonaviy   qishloq   xo‘jaligi   texnikalari   bilan
ta’minlash   orqali   mexanizatsiya   darajasini   oshirishga   o‘zining   munosib   hissasini
qo‘shib kelmoqda.
O zbekiston Respublikasi Prezidentining 2023-yil 20-iyundagi “O zagrolizing”ʻ ʻ
AJ faoliyatini yanada takomillashtirishning qo shimcha chora-tadbirlari to g risidagi	
ʻ ʻ ʻ KIRISH
Jamiyat   tijorat   tashkiloti   bo lib   dehqon,   fermer   va   shirkat   xo jaliklariga,ʻ ʻ
“O zagrolizing”   aksiyadorlik   jamiyati   tizimidagi   hududiy   korxonalarga   hamda	
ʻ
boshqa   korxona   va   tashkilotlarga   (bundan   keyin   “lizing   oluvchilar”   deb   ataladi)
ularning   buyurtmalariga   muvofiq   sotib   olinadigan   qishloq   xo jalik   texnikalarining	
ʻ
barcha   turlari,   avtotransport   va   mototransport   vositalari,   ekskovatorlar,   texnologik
uskuna va jihozlarni, chorvachilik texnikalari, zootexnika jihozlari va mexanizatsiya
vositalarini   (bundan   keyin  “texnikalar”   deb  ataladi)   lizingga  berish   hisobidan   lizing
xizmati ko rsatish orqali foyda olish maqsadida tuzildi.	
ʻ
Jamiyatning faoliyat sohasi (asosiy yo nalishlari) quyidagilardan iborat:	
ʻ
– Lizing oluvchilarning lizing asosida realizatsiya qilingan zamonaviy qishloq
xo jaligi   va   boshqa   texnikalarga,   uskunalar   hamda   mini   texnologiyalarga   bo lgan	
ʻ ʻ
talablarini o rganish;	
ʻ
–   agrar   yo nalishdagi   faoliyatning   ustuvorligini   ta minlagan   holda   lizing	
ʻ ʼ
faoliyati yo nalishlarini diversifikatsiyalash va kengaytirish;	
ʻ
–   zamonaviy,   xalqaro   standartlarga   javob   beradigan   lizing   xizmatlari   turlarini
va innovatsion moliyaviy mahsulotlarni joriy etish;
–   agrosanoat   kompleksi,   iqtisodiyotning   real   sektori   korxonalarining   lizing
loyihalari va tadbirkorlikni moliyalashtirish uchun xorijiy kredit liniyalari va xalqaro
moliya institutlarining mablag larini jalb etish;	
ʻ
–   lizing   xizmatlarini   ko rsatish   sohasiga   zamonaviy   korporativ   boshqaruv	
ʻ
uslublarini joriy etish va kadrlar malakasini oshirish.
–   Moddiy   yoki   nomoddiy   aktiv   ko rinishidagi   ko char   va   ko chmas   mulkni	
ʻ ʻ ʻ
sotib   oladi,   lizingga,   shu   jumladan   qaytariladigan   shakldagi   lizingga   beradi,   ijaraga
beradi,   almashtiradi   yoki   mazkur   mulk   bilan   bog liq   bo lgan   boshqa   har   qanday	
ʻ ʻ
huquq va manfaatlarni amalga oshiradi.
–   Boshqa   yuridik   shaxslarning   aksiyalarini   sotib   olish   yoki   ularning   ustav
fondiga   ulush   qo shish   natijasida,   mazkur   yuridik   shaxsning   faoliyati   natijasidan	
ʻ
kelib tushadigan dividendlarni tasarruf etadi.
– Yuridik va jismoniy shaxslar bilan mustaqil ravishda kontrakt (shartnoma) va
bitimlar   tuzadi,   qonunchilik   hujjatlarida   man   etilmagan   va   ushbu   ustavda
ko rsatilmagan   faoliyat   turlari   bilan   qonunchilik   hujjatlarida   belgilangan   tartibda	
ʻ ishlab   chiqarish   hajmini   va   mahalliylashtirish   darajasini   oshirish,   texnikalarni
hududlarga o z vaqtida yetkazib berish,  korxonalarda ishlab  chiqarish  quvvatlaridanʻ
samarali foydalanish bo yicha tizimli ishlar amalga oshirilmoqda.	
ʻ
 Texnikalarni yetkazib berish.
Topshiriqqa asosan, hududlarga joriy yilda 10 500 dona (fevral- iyun oylarida –
6 317 dona) texnikalarni yetkazib berish belgilangan. Shundan, joriy yilning I-yarim
yilligida:
980,4   mlrd.   so mlik   5   084   dona   texnikalar   lizing   oluvchilarga   yetkazib   berildi	
ʻ
(2023-yil mos davriga nisbatan o sish 4– barobar).	
ʻ
Jumladan asosiy turdagi texnikalar kesimida.
- 313 dona haydov traktorlari (140 o.k va undan yuqori);
- 329 dona uneversal chopiq traktorlar (80 o.k dan 110 o.k. gacha);
- 170 dona yuqori klirenslik traktorlar;
- 96 dona bog dorchilik traktorlari;	
ʻ
- 44 dona lazerli yer tekislagichlar;
- 127 dona g alla o rish kombaynlari;
ʻ ʻ
- 111 dona omochlar;
- 1 060 dona boronalar;
- 216 dona ekish seyalkalari;
- 71 dona tirkamalar;
- 1 396 dona purkagichlar;
- 207 dona kultivatorlar;
- 944 dona boshqa texnika va agregatlar.
– 10   756   dona   shartnoma   imzolandi   (rejaga   nisbatan   –   170   foiz)   hamda   5   781
dona texnika uchun bo nak shakllandi (rejaga nisbatan – 91,5 foiz);	
ʻ
– 5   696   dona   texnika   yetkazilishi   ta minlandi   (rejaga   nisbatan   –   90,1   foiz),	
ʼ
shundan   5   084   dona   texnika   lizing   asosida   yetkazib   berildi   (rejaga   nisbatan   –   80,5
foiz).
“O zagrolizing”  AJ   tomonidan   o tgan   yillarda   ichki   manbalardan   mablag   jalb	
ʻ ʻ ʻ
qilishda   resurs   mablag larini   cheklanganligi   (kichik   summada)   qisqa   muddatli   (3-5	
ʻ
yilgacha)   va  yuqori  foizli   (26-28  foizgacha)   shartlarda  kichik  qiymatdagi   texnikalar
yetkazib berilgan. zahiralar   tarkibidan   o'tkazish,   qonunchilikda   nazarda   tutilgan   boshqa   hollar
hisoblanadi.     Byudjet   tashkilotlarda     asosiy   vositalarining   eskirishi   “Byudjet
tashkilotlarining asosiy vositalarining eskirishini aniqlash va buxgalteriya hisobida
aks ettirish tartibi to'g'risidagi Nizom (O'zbekiston Respublikasi Adliya vazirligida
2009   yil   30   oktyabrda   2028-son   bilan   ro'yxatga   olingan)ga   muvofiq   asosiy
vositalarining yillik eskirish me'yorlaridan kelib chiqqan holda, har yili aniqlanadi
va   har   oyda   shu   tashkilotlarning   buxgalteriya   hisobi   va   hisobotida   aks   ettiriladi.
Asosiy   vositalar   qonunchilik   (“1   yanvar   holati   bo'yicha   asosiy   fondlarni   har   yili
qayta   baholashni   o'tkazish   tartibi   to'g'risida”gi   Nizom)da   belgilangan   tartibda   har
yili   qayta   baholanadi.   Asosiy   fondlar   qiymatini   qayta   baholash   har   yili   (joriy
yilning 1 fevraligacha) 1 yanvar holati bo'yicha qayta baholashni o'tkazish davrida
narxlar   darajasidan   kelib   chiqib   o'tkaziladi.   1   yanvar   holati   bo'yicha   asosiy
fondlarni   har   yili   qayta   baholash   oldingi   qayta   baholash   natijasida   olingan
ob'ektlarning   dastlabki   (tiklanish)   qiymatidan,   yil   davomida   kelib   tushgan   asosiy
fondlar   bo'yicha   esa   -   harid   qilish   qiymatidan   amalga   oshiriladi.       Byudjet
tashkilotlarida   asosiy   vositalarni   hisobdan   chiqarilishi   “Asosiy   vositalarni
balansdan  chiqarish  tartibi   to'g'risida”gi   Nizom   (O'zR  Moliya  vazirining  2004 yil
16   avgustdagi   101-son   Buyrug'i   bilan   tasdiqlangan)ga   va   boshqa   qonuniy
xujjatlarga asosan tartibga solinadi. 
Nomoddiy   aktivlar   -   tashkilot   tomonidan   ulardan   ishlab   chiqarish,   ishlar
bajarish,   xizmatlar   ko'rsatish   yoki   tovarlarni   sotish   jarayonida   foydalanish
maqsadida yoxud ma'muriy va boshqa funktsiyalarni amalga oshirish uchun uzoq
muddat   mobaynida   tutib   turiladigan,   moddiy-ashyoviy   mazmunga   ega   bo'lmagan
mol-mulk   ob'ektlaridir.Nomoddiy   aktivlarga   yuqoridagi   talablarga   javob   beruvchi
quyidagi ob'ektlar kiritilishi mumkin:  
a)  patent   egasining  ixtiro,  sanoat   namunalari  va  foydali  modellarga  bo'lgan
mutlaq huquqi; 
  b)   muallif   yoki   boshqa   huquq   egasining   EHM   uchun   dasturlar   va
ma'lumotlar bazalariga bo'lgan mutlaq huquqi;
18 Jumladan   asosiy   turdagi   texnikalar   kesimida .
- 37  dona haydov traktorlari  (140   o.k   va   undan   yuqori);
- 600  dona uneversal chopiq traktorlar  (80   o.k   dan   110   o.k.   gacha);
- 830  dona yuqori klirenslik traktorlar;
- 904  dona bog dorchilik traktorlari;ʻ
- 1   000  dona lazerli yer tekislagichlar;
- 189  dona omochlar;
- 609  dona paxta terish mashinalari;
- 1   247  dona boshqa texnika va agregatlar.
2. Qishloq   xo jaligi   texnikalarini   xarid   qilish   uchun   qo shimcha  	
ʻ ʻ 195,9   mln   dollar
mablag  yo naltiriladi (	
ʻ ʻ yil   boshiga   nisbatan   o sish – 	ʻ 2,1   barobar ) .
Shundan,
– 75   mln   dollar  – Jahon banki mablag lari;	
ʻ
– 70,9   mln   dollar  – O zbekiston tiklanish va taraqqiyot jamg armasi mablag lari;	
ʻ ʻ ʻ
– 50   mln   dollar  – Yaponiya xalqaro hamkorlik agentligi mablag lari.	
ʻ
3. Mahalliy tijorat banklaridan  40,0   mlrd.  so mlik kreditlar jalb	
ʻ
qilinadi.
4. 347   mlrd.  so mlik lizing to lovlari undiriladi, sof foyda 	
ʻ ʻ 25   mlrd.
so mga (	
ʻ o sish -	ʻ 163   foiz )  yetkaziladi.
5. Qishloq   xo jaligi   vazirligi   va   Iqtisodiyot   va   moliya   vazirligi   bilan   Jahon   banki
ʻ
kredit   liniyasidan   paxta   terish   mashinalari   xaridini   moliyalashtirishga   ruxsat
olish  choralari ko riladi.	
ʻ
Shuningdek   lizing   portfelini   O zbekiston   Respublikasi   Prezidentining   2023-yil	
ʻ
20-iyundagi   PQ   -   198-son   qaroriga   muvofiq   “O zagrolizing”	
ʻ   AJ   faoliyatini
diversifikatsiyalash   maqsadida   bir   nechta   loyihalarni   amalga   oshirish
rejalashtirilmoqda. Amaliyot   davomida   tashkilotning   moliyaviy   natijasida   asosan   salbiy   natija
lekin   davlat   tashkiloti   bo‘lgani   uchun   davlat   tomonidan   qoplab   berilgan.  Asosiy
vositalar to‘g`risidagi hisobotda esa asosan kirimi va chiqimi aks ettirilgan.
Moliyaviy   natijalar   –   bu   xo‘jalik   sub’ektlarida   ma’lum   bir   hisobot   davrida
xo‘jalik jarayoni natijasida o‘ziga qarashli mablag‘larni oshishi yoki kamayishidir.
Moliyaviy natijalar ijobiy yoki salbiy bo‘lishi mumkin. Ijobiy moliyaviy natija bu
foyda,   salbiy   moliyaviy   natija   bu   zarar.   Budjet   tashkilotlarida   moliyaviy   natijalar
deganda tashkilotning barcha daromadlari (tushumlari, budjet mablag‘lari bo‘yicha
g‘aznachilik   orqali   amalga   oshirgan   kassa   xarajatlari)   va   hisoblangan   barcha
xaqiqiy   xarajatlarining   o‘zaro   solishtirilishi   (ayrilishi)   natijasida   kelib   chiqadigan
aktivning sof qiymati tushuniladi.
Yoki boshqacha qilib aytganda, budjet tashkilotlarining moliyaviy natijasi bu
tashkilotning   barcha   aktivlari   (nomoliyaviy   aktivlari,   moliyaviy   aktivlari   va
debitorlari)   dan   uning   majburiyatlarini   (kreditorlik   qarzlarini)   ayirmasi   natijasida
hosil bo‘ladigan aktivning sof qiymati deb tushunish mumkin
Moliyaviy   natijalar   hisobini   tashkil   etishda   buxgalteriya   hisobi   oldiga   quyidagi
vazifalar qo‘yiladi:
- Moliyaviy natijalarni belgilangan tartibda shakllantirish;
-   Moliyaviy   natijalar   bilan   bog‘liq   muomalalarni   o‘z   vaqtida   buxgalteriya
hujjatlari hamda hisob registrlarida aks ettirish;
-   Buxgalteriya   hisobvaraqlarida   moliyaviy   natijalar   holati   to‘g‘risida   to‘liq
hamda aniq ma’lumotlarni shakllantirish;
-   Moliyaviy   natijalar   bo‘yicha   hisobotlarni   tuzish   hamdaular   bo‘yicha
asoslangan buxgalteriya axborotlarini shakllantirish.
Budjet   tashkilotlarining   daromadlari   bu   aktivning   sof   qiymatini   (moliyaviy
natijani)   oshishiga   sabab   bo‘luvchi   tashkilot   aktivlarini   oshishi   yoki   uning
majburiyatlarini   kamayishidir.   Buni   quyidagi   xolatlar   bo‘yicha   asoslash   mumkin,
jumladan   budjet   tashkilotlariga   homiylik   mablag‘larini   kelib   tushishi   natijasida
uning   aktivlari   (moliyaviy   aktivlari)   oshadi,   ya’ni   mazkur   muomala   buxgalteriya
23

“Oʻzagrolizing” amalyot hisoboti