• Всего документов: 5844
  • Число пользователей: 15251

Информация о документе

Цена 10000UZS
Размер 336.1KB
Покупки 1
Дата загрузки 26 Ноябрь 2023
Расширение docx
Категория Водное хозяйство

Продавец

Lobarxon96

Дата регистрации 21 Ноябрь 2023

27 Продаж

Шахтадаги сувни чиқариб ташлашнинг технологик схемаси. Насос турини танлаш

20. http://www.biblus.ru/ , http://www.rosugol.ru/ , http://www.conver.ru/ 21. http://mggu.da.ru 22. http://www.biblus.ru/ , http://www.rosugol.ru/ , http://www.conveer.ru/ 27 Иш даги Зах ирадаг и Таъм ирлаш даг и Ж ам и 1 1 1 3 Насос эл е к тр юритгичини танл аш . Насос ўқ идаги қ увват сув чи қ ариш қ урилма иш режимининг к ў рсатгичлари QE,HE , ηE асосида ҳ исобланади. N B= Q E⋅H E⋅γ 102 ⋅3600 ⋅ηE , к Вт N B = 18 5 ∗ 285 ∗ 1020 102 ∗ 3600 ∗ 0. 69 = 2 12,2 квт B АО-450-4 маркали электродвигател кабул киламиз N =250 к вт қ у ввати η =0,93 Ф .И.К cos φ =0.88 қ у вват к оэф ф ициенти Насос иш ғ илдирагининг айланиш тезлиги ва ҳ исобланган қ увват қ ийматига қ араб электр юритгич тури танланади ва унинг захира коэффициенти ҳ исобланади. K= N NB ≥ (1,10 ÷1,15 ) бу ерда N -танланган электр юритгичнинг қ уввати, кВт. K = 250 212,2 =1.1 7 17 МУНДАРИЖА 1. Кириш ……………………………………………………………… ............. .. .2 2. Бошланғич маьлумотлар.................................................................................4 3. Шахтадаги сувни ч иқ ариб ташлаишинг технологи к схемаси .....................5 4. Насос турини танлаш.......................................................................................7 5. Сув қ увурларни ҳ исоблаш ва уларни танлаш ............................................... 10 6. Иш режимини ани қ лаш ...................................................................................12 7. Насос электр юритгичини танлаш .................................................................1 7 8. Сув чи қ ариш қ урилманинг техника - и қ тисодий к ў р- сатгичлари..............1 8 9. Насосхонанинг ў лчамларини ҳ исоблаш .................................................... 20 10. Сув т ў плагич ў лчамлари ................................................................................ 21 11. Хулоса..............................................................................................................2 2 12. Адабиётлар рўйхати.......................................................................................2 3 1 h3-насоснинг энг баланд ну қ тасидан юк к ў тариш машинагача б ў лган баландлик, 1м; h4 -юк к ў тариш машинаси жойлаштириладиган рельснинг баландлиги.0.5 м Су в т ў плагич ў лчам лари . Бош сув чи қ ариш қ урилмасининг сув т ў плагичи икки қ анотли (икки б ў лакдан иборат) б ў либ, ҳ ар бир қ аноти камида т ў рт соатли нормал сув о қ имини си ғ дирадиган ҳ ажмга эга б ў лиши керак, яъни v≥ 4⋅Q H , м 3 v ≥4∗100= 400 м3 Механик аралашмалар ч ў киб сув тиниши учун сув т ў плагичдаги сув о қ ими тезлиги- C= 2÷ 5 мм орали ғ ида б ў лади. Сувнинг тинишига кетадиган ва қ т 6-12 соат б ў лишини ҳ исобга олинса, сув т ў плагич узунлиги қ уйидаги ифода билан топилади. l= C⋅tОТС ⋅3600 1000 , м l = 2 ∗ 6 ∗ 3600 1000 =43.2 Су в йи ғ гичнинг к ў ндаланг к есим юзаси F = v l , м 2 22 25 Насос турини танлаш Насос тури ҳисобий унумдорлик — Q p ҳисобий зўриқма — Н p ва кон сувининг физика — кимёвий ҳусусиятлари асосида танланади. Ҳисобий унумдорлик — Q p . Бу—сутка давомида шахтага оқиб келадиган сув хажмининг, сув чикариш қурилмасининг шу давр ичида тавсия этилган ишлаш вактига нисбатига тенг, яъниt Q Q H P   24 м 3 /соат бу ерда: t — сув чиқариш қурилмасининг сутка давомида тавсия этиладиган ишлаш вақти. Бу курсаткич хавфсизлик қоидалари бўйича маъдан конлари учун 20 соат олинади. Q P = 24 ∗ 100 20 = 120 м 3 /соат Ҳиисобий зўриқма — Н p . Бу—ҳисобий унумдорликни ер сатҳига чиқариш учун зарур буладиган зўриқма. У геодезик баландлик — Н г ва сув қувурдаги қаршиликларнинг—iL йиғиндисига тенг. Н р =Н г + iL , м Н р = 253 +0.05* 31 2= 260.8 м Геодезик баландлик қуйидаги ифода билан ҳисобланади. Н г =Н н + Н в м Н г = 250+3 = 253 бу ерда: Н н —сув зҳайдалиш баландлиги. Бу баландлик шахтанинг чу қ урлиги — Н ш билан сув қ увурнинг кон стволида чи қ иб турган қ исмининг йи ғ индисига тенг. Н н =Н ш + h n 7 H0-унумдорлик нолга тенг б ў лгандаги насоснинг з ў ри қ маси, м. Демак насос тўғри танланган. Су в қ у ву рларни ҳ исоблаш ва у ларни танлаш . С у в ҳ айдалу вчи қ у ву рнинг ичк и диам етри d Н= 1 30 √ Q P π⋅νH ; м бу ерда: νН -сув ҳ айдалувчи қ увурдаги сув о қ имининг тежамли тезлиги. Унинг қ иймати 2 м / сек қабўл қиламиз . dH= 1 30 √ 120 3.14 ∗2=0.145 м Су в с ў рилу вчи қ у ву рнинг ичк и диам етри dВ= 1 30 √ Q P π⋅νВ ; м бу ерда: νВ -сув с ў рилувчи қ увурдаги сув о қ имининг тежамли тезлиги. Унинг қ иймати 1 м / сек қабўл қиламиз . dВ= 1 30 √ 120 3.14 ∗1= 0.205 м Су в ҳ айдалу вчи қ у ву рдаги су внинг босим и. Pp=10 −6∗ρgН Н , МПа бу ерда: ρ − ¿ шахтадагисувнинг зичлиги. ρ = ¿ 1020 кг/ м3 P p = 10 − 6 ∗ 1020 ∗ 9,8 ∗ 250 = 2,4 МПа Су в ҳ айдалу вчи қ у ву рнинг девор қ алинлиги 9 tH= 24 ⋅QH QE , соат t н = 24 ∗ 100 18 5 = 12,9 с Мак сим ал су в о қ им и даврида tM= 24 ⋅QM QE , соат t м = 24 ∗ 150 18 5 = 19,4 с Максимал сув оқими даврида заҳирадаги насосни ҳам ишлатамиз. Иккаласи баравар ишлайди ва алоҳида қувурлар орқали сувни ер сатҳига чиқариб ташлайди. 19 Шахтадаги сувни ч иқ ариб ташлаишинг технологи к схемаси Б у ерда: l 1 = 7 м, сув с ў рилиш қ увуринингузунлиги; l 2 = 25 м, насосхонадагисув қ увуринингузунлиги; l 3 = 20 м, қувур йўлагидаги сув қувурининг узунлиги; l 4 = 30 м, ер сатхидаги сув қувурининг узунлиги. Н В = 3 м, сув сўрилиш баландлиги. h0 = 0 м ер сатхи билан сув қувури орасидаги масофа. 5 Сув с ў рилувчи қ увурдаги, сувнинг қ увур ички сиртига б ў ладиган босими атмосфера босимидан кам б ў лганлиги учун у ҳ исобланган ички диаметр б ў йича танланади. Сув ҳ айдалувчи қ увурни танлашда унинг девор қ алинлиги ҳ ам ҳ исобланиши керак. Су в ҳ айдалу вчи қ у ву рнинг м иним ал чидам лилиги бў йича девор қ алинлигини топиш .δ 0= 1875 p ρD ρ σ ρ , мм , δ 0 = 1875 ∗ 3,4 ∗ 0,145 350 = 1.8 мм бу ерда: σ р – қувур материалининг вақтинчалик қаршилиги Су в ҳ айдалу вчи қ у ву рнинг ҳ исобий девор қ алинлигини топиш . δ x=1 ,18 [δ 0+(0 ,25 + δ кн)t] мм, бу ерда: 1,18 – қувурнинг манфий рухсат этилган девор қ алинлигини ҳисобга олувчи коэффициент. t – қувурнинг ишлаш вақти. δкн – қувурнинг бир йилда коррозияга учраши. δкн = 0.20м м /йил δх = 1.18 * [ 1. 8 + (0.25+0.2 5 ) *10 ] = 8.024 мм ГОСТ 8732-78 бўйича қ увур қабўл қиламиз. 10 ΔН = 253 +0.00 1 *1602 = 278,6 ΔН = 253 +0.00 1 *1802 = 285,4 ΔН = 253 +0.00 1 *2002 = 293 ΔН = 253 +0.00 1 *2402 = 310,6 Q ,м 3  соат 0 40 80 120 160 180 200 Н, м.с.у. 253 254,6 259,4 267,4 278,6 285,4 293 Танланган насос характеристикаси қ урилган чизмада жадвалдаги қ ийматлардан фойдаланиб сув қ увурнинг характеристикаси қ урилади ва режим параметрлари - QE,HE,ηE,HB ани қ ланади . 14 Насосх онанинг ў лчам ларини ҳ исоблаш . Ҳ исоблаш жараёнида танланган насос ва электр юритгичнинг турлари, насос агрегатларининг сони ва уларнинг насосхонада ў рнатилишига қ араб насосхонанинг геометрик ў лчамлари ҳ исобланади: Насосх онанинг у зу нлиги-LH LH= (lH+lд)⋅nАГР +l0(nАГР − 1) , м LH=(1.890 +1.495 )∗3+2∗(3−1)=14.15 м Насосх онанинг эни-Вн В Н = в1+ в АГР + в2 , м Вн =0,8+1,15+2,45=4,4м Насосх онанинг баландлиги-Нн Н Н = h1+ h2+ h3+ h 4 , м Н н = 0,5 + 0,71 + 1 + 0,5 = 2,71 м Бу ерда: lH -насоснинг узунлиги, 1.890 м; lд -электр юритгич узунлиги, 1.495 м; l0 -насос агрегатлари орасидаги масофа. 0.8м nагр -насос агрегатлар сони; n =3 в1 -агрегат пойдеворидан насосхона деворигача б ў лган масофа, 0.8м; вагр -агрегат пойдеворининг энг катта эни, 1.15м; в2 -агрегат пойдеворидан сув с ў рилиш томонидаги деворгача б ў лган масофа, м. h1 -пойдевор баландлиги, 0.5м; h2 -насоснинг баландлиги, 0.71м; 21 Конларда сув чиқариш ишларини ташкил этишда насосхона ва сув тўплагич клетли ствол атрофи қўрасида жойлаштирилади. Бундай жойлаштириш қуйидаги афзалликларга эга: -сув ҳайдалувчи қувурнинг насосхонадан стволгача бўлган бўлак узунлиги қисқа бўлади. Бу эса - сув чиқариш қурилмаси учун сарфланадиган харажатларни камайтиради; - насосхона тоза хаво оқими билан шамоллатилади. Натижада сув чиқариш қурилмасининг электр жиҳозлари учун хавфсиз ишлаш шароити яратилади; - сув чиқариш қурилмаси ускуналарини ствол атрофи қўрасидан насосхонагача ташиш ишларини осонлаштиради. Бу эса қурилма ускуналарини ўрнатиш (монтаж), техник хизмат курсатиш ва бузиш (демонтаж)да қулайликлар яратади; - кондаги барча лахимлар ствол атрофи кўраси томон қия қилиб ўтилиши сабабли лахимлардаги сувлар ўз окими билан сув тўплагичга келиб қуйилади; - сув чиқариш қурилманинг электр энергия билан таъминлаш осонлашади; - зумфдаги сувни кутариш баландлиги минимал бўлади. Сув чикариш қурилмани лойихалаш жараёнида коннинг чукурлиги, ундаги сув оқимининг миқдори ва фойдали қазилмани қазиб олиш ишлари олиб бориладиган қаватлар сони асосида технологик схема танланади. 6 хулоса Мен бу курс лойиҳани бажариб сув чиқариш қурилмаларини кончилик корхонаси учун қанчалик зарурлигини билдим. Хисоб-китоблар натежаларни ҳисобга олиб сув чиқариш қурилмасининг техналогик схемасини чиздим, ЦНС-180-85...425 маркали насос қабул қилдим, ГОСТ 8732 бўйича сув қувурларини танлаб олдим, ВАО-450-4 маркали электр юритгич қабўл қилдим, насосхона ўлчамларини ҳисобладим,сув тўплагич ўлчамларини ва кундаланг кесим юзасини ҳисобладим. Бу курс лойиҳаси кон меҳаникаси фанидан олган билимларимни янада мустаҳкамлади. 24 Суюқликни ҳаракатга келитиришга мўлжалланган қурилмалар кўҳна тарихга эга. Сув таъминотини йўлга қўйиш ишлари эрамиздан аввалги 5 мингинчи йиллардан бошлангани маълум. Жамоаларни ичимлик суви билан таъминлаш ишлари қадимда Бобил, Ҳиндистон, Миср, Хитой каби мамлакатларда бошланди. Сув таъминоти қудуқлар ва коризлар қазишдан бошланган, аксарият ҳолларда сувни баландликлар фарқи ҳисобига ҳаракатлантирилган. Сув кўтариш механизмларининг ихтироси насос қурилмаларининг ибтидоси деб қаралса бўлади. Оддий чархпалак бизга маълум бўлган энг қадимий сув кўтариш механизмидир. Унинг унумдорлиги 8-10 м 3 /соат ва сув кўтариш баландлиги 3-8 м ни ташкил этади. Занжирли насослар (занжирга чўмичлар бириктирилган) эрамиздан 1700 йил аввал маълум бўлган. Қоҳирада шундай насос воситасида 91,5 м чуқурликдан сув олинган. Ўзбекистон чул ва саҳроларида қудуқдан сув чиқаришда арқонли ва тасмали насослардан фойдаланиш ҳам шундай қадимий тарихга эга. Эрамиздан 200 000 йил аввал Искандарияда (Миср) қурилган поршенли насос шу турдаги замонавий насосларнинг бобокалони десак бўлади. Тахминларга кўра Ктбиус яратган бу насос поршенли насосларнинг деярли хамма конструктив элементларига эга (плунжер, шарнирли клапинлар, плунжернинг экссентрик юритгичи ва ҳ.к). 3 АДАБИЁТЛА Р РУЙХ А ТИ. 1. СодиКов А. Олий таълимнинг бакалавр тайёрлаш бу'йича В 521600 "Кон электро механикаси" йу'налиши учун "Тург'унмашиналар ва ускуналар" фанидан маърузалар у'плами ТДТУ, "Кон электро механикаси" кафедраси; 2. Хаджиков Н.Г. Бутаков С.А. «Горнаямеханка» Недра, М. 1982й 3. Братченко Б.Ф. « СтационарнУе установки шахт» Недра. М. 1977 4. ШахтнУенасосУ. Каталог ЦНИЭИ. Уголь, 1979й 5. Картавий Н.Г. « СтационарнУемашинУ » Недра. М.1981г 6. Шерматов Ш.М. «СувчиКариш, вентилятор вапневматиКурилмалар» фаниданмаърузалар. БиринчиКисм. 1993й 7. «Горная промУшленность» 2000й № 6 8. «Водоотлив на шахтах Rheinbraun « Ruhzcole »ГорнаяпромУшленность 2001г 9. «Подбор материалов для изготовления насосов» ГорнаяпромУшленность 1999г№1 10. «ОпУт применения погружнУх насосов фирмУГ LYGT для откачки шахтнУх вод. ГорнаяпромУшленность2000 г № 5. 11. НасосУ шахтного водоотлива завода Южгидромаш» ГорнаяпромУшленность 2001 12. Математические модели функционирования и оптимизации комплексов главнУх водоотливнУх установок» Известие ВУЗов ГорнУй журнал № 4 2002 13. WWW.ZIYONET.UZ 14. WWW.GOOGLE.UZ 15. WWW.BAMPER.UZ 16. WWW.YANDEX.RU 17. WWW.SOLVER.UZ 18. http://www.elibrary.ru/menu_info.asp 19. http://www.rsl.ru 26 Н Н= 2 50+0= 2 50 i — гидравлик қиялик, яъни сув чиқариш қурилмаси сув қувурларидаги босимни йуқотиш (қаршилик)нинг қувур узунлигига булган нисбати. ҳисоблашда i = 0,025 оламиз; L —сув қ увурининг умумий узунлиги, м L=H ш +l 1 +l 2 +l 3 +l 4 , м L = 2 50+7+2 0 + 15 + 2 0= 31 2м Qнас ≥ Qр ва H нас ≥ Н р ш артлари асосида насос ту ри танланади. Q p = ¿ 120 м3/с Н р=260.8 м ЦНС – 180 – 85 … 425 маркали насостанлаймиз Танланган насоснинг техник характикаси Q = 180 м3/с ; Унумдорлик h =42.5 м.с.у ; Ишчи гилдирак зурик маси h 0 =48; Унумдорлик а-0 нуктадаги ишчи гилдирак зурикмаси H B =5.5м.с.у; Сув суриш баландлиги η =073 ; Фойдали иш коэффициенти иш чи ғ илдирак лар сони Ζ= Н Р hK Z = 260.8 42.5 = 6.1 = 7 Бунда: HP -унумдорлик QP га мос келган з ў ри қ ма, м. hK -танланган насоснинг битта иш ғ илдирагининг з ў ри қ маси. Ζ -нинг қ иймати бутун сонгача катталаштириб яхлитланади. Иш реж им ининг бар қ арорлиги қ у йидаги ш арт б ў йича тек ш ирилади . Н Г≤0,9 ⋅Н0 H 0= h0∗¿ z H 0= 48 ∗7=336 м 253 м ≤ 3 02.4 м ( 336 *0,9) Бунда: 8 Су в чи қ ариш қ у рилм анинг тех ник а - и қ тисодий к ў р-сатгичлари . Йиллик элек тр энергия сарф и .E= 1,05 ⋅Q E⋅H E⋅γE 102 ⋅3600 ⋅ηE⋅ηД⋅ηС ⋅[(365 − Т )⋅tH+T⋅tM] кВт. Соат E = 1.05 ∗ 18 5 ∗ 285 ∗ 1020 102 ∗ 3600 ∗ 0. 69 ∗ 0.9 3 ∗ 0.9 8 [(365-60)*12,9+60*19,4]= 1387538,673 к Вт. Соат Бу ерда: 1,05-Насосхонани ёритиш ва электр юритгич ч ў л ғ амларини қ уритиш учун сарфланадиган электр энергияни к ў рсатувчи коэффициент; ηд -электр юритгични фойдали иш коэффициенти; ηс -электр тармо ғ ини фойдали иш коэффициенти. Ҳ исоблашда уни 0,96 ¿ 0,98 орали ғ ида олинади. tH,tM - мос равишда сув о қ имининг ми қ дори нормал ва максимал б ў лган даврларда сув чи қ ариш қ урилманинг суткалик ишлаш ва қ ти, соат Норм ал су в о қ им и даврида 18 0 Q м3/ч80 120 24 6 Н вН м 280350 40 2400,7 0,20,4 0,6210 Нвη Н 245 315 160 200 262,5 η % 30 Бошланғич маълумотлар. - Шахтадаги нормал сув оқими — Q H = 100 м 3 /соат ; - Шахтадаги максимал сув о қ ими — Q м =150 м 3 /соат ; - Ш ахтанинг чу қ урлиги — Н ш = 2 50 м ; - К он сувининг физикавий ва кимёвий хоссалари (ҳажмий о ғи рлиги, қ атти қ лик даражаси, кислота к ў рсат г ичи ва ҳ .к); ph =7 - Шахтанинг йиллик унумдорлиги— А=500 000 т/йил 4 Насос иш реж им ини и қ тисодий сам арадорлик ва бар қ арорлик ш артлари б ў йича тек ш ирилади. а) И қ тисодий сам арадорлик қ у йидаги ш артга ж авоб бериш и к ерак .ηЕ≥ 0 ,85 ⋅ηМАК 0.69 ≥ 0.6 2 Бунда: hмак -насоснинг максимал ф.и.к. в) К авитация х одисаси юз берм аслик ш арти. hВАК ≤ Н В доп 3,78м.с.у ¿ 4.5 м.с.у Бунда: hВАК = Н в+ (λ⋅ l1 d d + ∑ ξВ)⋅ 8⋅Q Е 2 g⋅π 2⋅d В 4⋅3600 2 h вак = 3 + ( 0.03 ∗ 7 0.2 07 + 5,95 ) ∗ 8 ∗ 18 5 2 9.8 ∗ 3.14 2 ∗ 0.2 07 4 3600 2 = 3,78 м . с . у Ю қ орида келтирилган шартлар бажарилса тахмин қ илиб олинган насос типи энди узил-кесил қ абул қ илинади. Насос агрегатларининг сонини нормал суво қ имининг ми қ дори хал қ илади. Хавфсизлик қ оидалари талабларига асосан нормал Суво қ ими 50 м 3  соат-дан орти қ б ў лса насос агрегатларининг сони учтадан кам б ў лмаслиги керак. Агар сув о қ имининг ми қ дори насоснинг унумдорлигидан орти қ б ў лса насосларнинг умумийми қ дори қ абул қ илинади. Насос агрегатларининг сони 16 2-расм. 1- Сеткали сурилув. копкок 2- Сув с ў рилувчи қ увур 3- 90 0 ва 135 0 Бурчакли нормал тирсак 4- Насос 5- Сурилма задвиж 6- Тескарикопкок 7- Учтомонлик 8- сув ҳ айдалувчи қ увур R = K 8 g ∗ π 2 d H4 3600 2 R= 93,49 * 8 9.8 ∗ 3.14 2 ∗ 0.150 4 ∗ 3600 2 =0.00 1ΔН = Н Г+RT⋅Q2 Бу тенгламадаги Q га қ атор қ ийматлар берилади ва шу қ ийматларга мос келувчи з ў ри қ малар ҳ исобланади. Ҳ исобланган натижа жадвал холида к ў рсатилади. ΔН = 253 +0.00 1 *02 = 253 ΔН = 253 +0.00 1 *402 = 254,6 ΔН = 253 +0.00 1 *802 = 259,4 ΔН = 253 +0.00 1 *1202 = 267,4 13 28 29 0 Q м3/ч80 120 24 6 Н вН м 280350 40 2400,7 0,20,4 0,6210 Нвη Н 245 315 160 200 262,5 η % Характеристика насоса ЦНС 180 – 85 …425QE=18 5м3/c H E = 285 м ηE=0. 69 H B = 4. 5 м 15 ∑ ξ=(0.168*5)+(0.084*2)+(0.08*2)+ (5.2*1)+( 5.5 *1) +(1.5*4)+(0.2*2)+0.25+0.1 = 18.61 қ у ву р ди ам етр и , Ерли исроф коэффициентлари Бурчакли нормал тирсак Қ увур анжоми турлари 90 0 135 0 С ў рилм а задвиж Сеткал и с ў рилу в. қ оп қ о қ Тес- кари қ оп қ о қ Учтомон лик Компе нсатор Диффу зор Конфу зор 0.200 0.168 0.084 0.08 5.2 5.5 1.5 0.2 0.25 0.1 Сув чиқариш қурилмасини гидравлик схемаси 12 Элек тр энергиянинг нисбий сарф и ; а) Ҳ ар бир м 3 ҳ айдалган су вга нисбатанe= E V e = 1387538,673 0 943222,5 = 1. 47 квт ∗ соат м 3 Бу ерда : V - йил давомида ер сат ҳ ига чи қ арилган сувнинг ми қ дори , м 3 . V = [(365 − T )⋅ tH⋅Q E + T ⋅tM ⋅Q E ] , м3 V=[(365-60)* 12,9 *18 5 +60* 19,4 *18 5 ]= 943222,5 б ) қ азиб олинган ҳ ар бир тонна фойдали қ азилмага нисбатан e= E A , к Вт соат e = 1387538 , 673 500000 = 2,77 к Вт соат 20 Кириш. Республикамизнинг индустриал ривожланиши кон саноатиниг ўсиши билан узвий боғланган. Ўз навбатида, кон саноатининг ривожи ишлаб чиқораётган маҳсулотларнинг кўпайиши янги шахта, карьер ва разрезларни ишга тушириш, эскиларини таъмирлаш билан амалга оширилади.бу борада ишлабчиқариш жараёнларини комплекс механизациялаш ва автоматлаштириш асосида фойдали қазилмаларни қазиб олиш технологиясининг илғор усулларига суянилади. Замонавий шахталар қудратли электромеханик хўжалиги билан таъминланган бўлиб, булар жумласига сувчиқариш, вентилятор ва пневматик қурилмалари киради. Бу қурилмалар муайян жойга ўрнатилиб ишлатилиши билан бошқа қурилмалардан фарқланади ва турғун (стационар) қурилмалар деб аталади. Турғун қурилмаларнинг равон ишлаши технологик жараёнларга ижобий таъсир қилади ва иш унумдорлигининг ортиб боришини таъминлайди. Кон сувчиқариш қурилмалари ер ости лаҳимлардаги сувларни ер сатҳига чиқариб ташлаш учун хизмат қилади. Деярли хамма шахталарда (айрим сувсиз конлардан ташқари) сувчиқариш қурилмалари мавжуд. Ер сатҳига чиқариладиган сув миқдори кўпинча қазиб олинаётган фойдали қазилма миқдоридан катта бўлади. Масалан 1т кўмир қазиб олиш учун 2-3 м 3 сувни ер сатҳига чиқаришга тўғри келади. Сувчиқариш қурилмаларига ўрнатилган насосларнинг унумдорлиги соатига 1000 м 3 сувни кўтаришини хам таъминлай олади. Серсув шахталарда бир неча насос қурилмаси ўрнатилган бўлади. Битта насос агрегатнинг қуввати 1000 кВт ва ундан хам кўпроқ бўлиши мумкин. Шунинг учун сувчиқариш қурилмаларининг иши тежамли ва барқарор бўлиши лозим. Турбомашина ташқи тармоққа (сув қурилмалари ёки лаҳимга) бевосита уланиб ишлайди. Бинобарин, турбомашинадан ўтаётган суюлик оқими ташқи тармоқ бўйлаб хам ҳаракатланади. Бу хол ташқи тармоқнинг тузилиши, хусусиятлари ва машина ишига қай даражада таъсир ўтказиш каби билимларга эга бўлишимизни тақозо этади. Сувчиқариш, вентилятор қурилмаларининг назарий асослари иш услуби ва тузилишидаги умумийлик бу қурилмаларни бир-биридан ажратмасдан ўрганиш имконини беради. Бу фанни ўрганиш математика, умуммий физика, гидравлика, назарий механика, кон электромеханикаси каби фанлардан олинган билимларга асосланади. 2 F= 4 00 43.2 ¿ = ¿ ¿ 9,26 м2 23 Су в ҳ айдалу вчи қ у ву р .dн1 = 1 50 м м σ н = 9 мм Су в ҳ айдалу вчи қ у ву рни 2 та танлайм из (иш чи ва заҳ ира) Су в су рилу вчи қ у ву р. dв = 2 07 м м σ в = ¿ 6 м м Иш реж им ини ани қ лаш . Қурилманинг иш режими насос ва таш қ и тармо қ з ў ри қ ма храктеристикаларининг кесишиш ну қ таси ор қ али ани қ ланганади Таш қ и тарм о қ х арак теристик асининг аналитик тенглам аси . ΔH = H Г+ К ⋅ 8⋅Q 2 g⋅π2⋅d 4⋅3600 2 Бунда : K - исроф коэффициентлари йи ғ индиси. К = λ⋅ L dH +∑ ξ K= 0.036* 312 0.150 + 18.61 = 93.49 Бунда : λ - қ увур узунлиги б ў йича олинган исроф коэффициенти ; λ = 0.0195 3 √ 0.150 = 0.036 ∑ ξ -ерли исроф коэффициентларининг йи ғ индиси. ∑ ξ = n1⋅ξ 1+ n2⋅ξ 2+ n 3⋅ξ3+ n 4⋅ξ 4+ n5⋅ξ 5+ n6⋅ξ 6+ n7⋅ξ 7+ ξ + ξ 11

Шахтадаги сувни чиқариб ташлашнинг технологик схемаси. Насос турини танлаш

Купить