• Всего документов: 5844
  • Число пользователей: 15251

Shilimshiqlar bo’limi (Myhophyta)

www.themegallery.com      Xivchinlarini  tashlab miksoamyobiylarga,  
plazmodiylarga aylanadi.
      Miksoamyobiylar boshqa sog’lom 
o’simliklarni ildiz tukchalari ichiga kiradi.         
      Ularda  miksoamyobiylar o’zaro  
qo’shiladi (plazmogamiya) hosil bo’lgan 
hujayralar bir necha marta bo’linib, dastlab 
birlamchi  gaploid plazmodiyalar hosil 
bo’ladi.   www.themegallery.com    www.themegallery.com                                     Reja:
     1.Shilimshiqlar bo’limiga umumiy tavsif.
     2.Shilimshiqsimonlar bo’limining sinflari.
     3. Ayrim vakilari haqida ma’lumot.   www.themegallery.com   www.themegallery.com      Karam plazmodioforasi    karamning ildizini 
zararlaydi. 
       
       Zararlangan o’simlikda  ildizning asosi  
qalinlashganini, barglari sarg’ayishini, ozroq  
egilganini va  cho’zilganini ko’rish  mumkin.
  
     Agar kasallangan o’simlik ildizidan preparat 
tayyorlab kuzatadigan bo’lsak , ko’plab sporalar 
bilan to’lgan yirik hujayralar ko’rinadi.   www.themegallery.com    
  Vegetativ tanasi plazmodiy, ya’ni k o’ p mi q dordagi 
diploid  yad rolarga ega. Plazmodiy , h ar xil kattalikda 
b o’ lib, ba’zi turlarida bir necha millimetr, ayrimlarida 
15—20 sm va un din  h am katta b o’ lishi mumkin.      
      Plazmodiy tarkibida suv, 30% o q sil, glikogen, yo g’ 
,  h ar xil rang beruvchi pigmen t lar, fermentlar, 
vitamin, sterol va bosh q a organik moddalar b o’ ladi, 
ba’zilarida 30% gacha o h ak t o’ planadi.    L/O/G/O
Shilimshiqlar bo’limi  
(Myhophyta)       www.themegallery.com    
     Plazmodiyalardan  gametangiyalar yoki 
zoosporangiyalar shakllanib, ulardan zoosporalar 
(yoki gametalar) rivojlanadi. 
    
      Zoosporalar ildiz tukchalari orqali tuproqqa 
chiqadi. Ular  o’zaro  qo’shiladi, lekin yadrolari  
qo’shilmaydi. Hosil bo’lgan ikki yadroli  hujayra karam 
 ildizini zararlaydi va dastlab yangi, nisbatan tirikroq 
ikkilamchi plazmodiyalarni hosil qiladi.   www.themegallery.com     www.themegallery.com    
Ko’payishi:  k o’pchilik shilimshiqlar vegetativ bosqichida 
amyobasimon  hujayralar shaklida bo’lib, oddiy  bo’linish yo’li 
bilan  ko’payadi. Boshqa  shilimshiqlarning  plazmodiyali 
vakillarida vegetativ  bosqichida  plazmodiyalari katta 
bo’lmagan qismlarga ajralib, keyinchalik ulardan ikki xivchinli  
zoosporalar  shakllanadi.   www.themegallery.com     Sporalar hosil bo’lishidan oldin meyoz jarayoni bo’lib 
o’tadi. Ildizlar  yerdan yulib olingandan so’ng sporalar 
tuproqda qoladi. 
     Sporalar tuproqda turli hayvonlar (yomg’ir 
chuvalchanglari, hasharotlar), yomg’ir, sug’orish suvlari 
oqimi, orqali tarqaladi. Tuproqda qolgan sporalar bir 
necha yil  o’sish xususiyatini yo’qotmaydi. 
    
     Qulay sharoit  tug’ilgach sporalar o’sib, ichki qismi 
ikki xivchinli, harakatchan zoosporalarga aylanadi.   www.themegallery.com    H A Q I Q IY    S H ILIMS H I Q SIMONLAR     SINFI        
— ( M YXODASTEROMUCETES )
     
      Bu shilimshi q lar  bo ' limining eng katta sinfi 
b o’ lib, 400 dan orti q  turni birlashtirad i .
    
      Yashash muhiti:   u lar  o’ rmonlardagi 
chiriyotgan daraxt  po’stloq larida, nam 
y erdagi  o’ simlik chirindilarida va organik 
moddaga boy  y erlarda yashaydi.   L/O/G/O
     Shilimshiqlar (Myxomycota) bo’limi  500 ta  
turlarini o’z ichiga oladi. Ular  xlorofillsiz  bo’lib, 
tuzilishi va  hayot tarzi jihatdan xilma-xil  
organizmlardir.
     
   Yashash sharoiti:  tupro q va  go’ng  ,  suvo’tlarda, 
suvda yashovchi zamburug’ va yuksak 
o’simliklarda  parazit   .       www.themegallery.com      Plazmodiyaforasimonlar  -
( Plasmodiophoromycetes )
      Bu sinf vakillari  h ujayra ichiga joylashib, parazitlik 
q ilishga moslashgan.
       Shuning uchun  h am ularda maxsus spora xosil 
kil u vchi organlar b o’ lmaydi. Spora  xo’ ja y in  o’ simlik 
h ujayrasi ichida  o’ rnashgan plazmodiydan  h osil 
b o’ ladi.
      Eng mu him  vakillaridan biri karam kilasi 
(Plasmodiophora brassicae) dir. Ular karam  va 
krestguldoshlar oilasi vakillari ildizida  parazitlik qiladi.   www.themegallery.com    
     Rivojlanishi:    Shilimshiqlarning    turli  
guruhlarida  rivojlanish bosqichlari turlicha o’tadi. 
    Masalan,  erkin yashovchi plazmodiyali vegetativ 
tanali shilimshiqlarda rivojlanishining  ma’lum  
davri  plazmodiyalar  holatiga va muhit sharoitiga 
bog’liq bo’lib, meva tanasida qattiq qobiq bilan 
o’ralgan sporalar shakllanadi.   www.themegallery.comKlassifikatsiyasi bilan tanishish
•
Bo’lim: Shilimshiqlar –  Myxomycota
•
Ajdod: Plazmodihforasimonlar – 
Plasmodiophoromycetes
•
Qabila: Plazmodioforanamolar – 
Plasmodiophorales
•
Turkum: Plazmodiofora –  Plasmodiophora
•
Tur: Karam  plazmodioforasi –   R.  brassicae     L/O/G/O
       Ayrim  turlari mikroskopik 
o’lchamda bir yoki  ko’p yadroli 
amyobasimon shaklda bo’lsa, 
ba’zi turlari bir necha santimetrga 
etib, vegetativ tanasi yirik ko’p 
yadroli bo’lib, sitoplazmasidan 
plazmodiyalar  shakllanadi.       www.themegallery.com   www.themegallery.com BILIMNI  TEKS H IRIS H  UC H UN 
SAVOLLAR
  
    1 .   Shilimshiqlar bo’limining qanday sinflari bor  ?  
   2. Shilimshiqlar bo’limining vakillari  ?
   3. Karam plazmodioforasining ko’payishini tushuntiring  ?
   4. Shilimshiqlarning nechtaga yaqin turi bor  ?
     L/O/G/O
E’TIBORINGIZ 
UCHUN RAHMAT!       www.themegallery.com    Shilimshiqlar    tuzilishi va taraqqiyot bosqich iga  
qarab q u yida gi   ajdodlarga bo’linadi:
  1. Protosteliomtsetsimonlar   ( Protosteliomycetes ), 
  2.M iksogastromitsetsimonlar                                  
                                               
( Myxodasteromycetes ), 
  3. Plazmodiyaforasimonlar
  ( Plasmodiophoromycetes ),
  4.A kroziomitsetsimon yoki hujayra shilimshiqlari 
( Acrosiomycetes   www.themegallery.com Karam plazmodioforasi.   www.themegallery.com   www.themegallery.com  Plazmodiyaforasimonlar  
( Plasmodiophoromycetes ),  Bu sinf vakillari  h ujayra 
ichiga joylashib, parazitlik  q ilishga moslashgan. Shuning 
uchun  h am ularda maxsus spora xosil kil u vchi organlar 
b o’ lmaydi. Spora  xo’ jaiin  o’ simlik  h ujayrasi ichida 
o’ rnashgan plazmodiydan  h osil b o’ ladi.
  
    Eng mu him  vakillaridan biri karam kilasi 
(Plasmodiophora brassicae) dir. Ular karam  va 
krestguldoshlar oilasi vakillari ildizida  parazitlik qiladi.   www.themegallery.com   Protosteliomtsetsimonlar     ( Protosteliomycetes )  .
       Bu sinf vakillarini  chirigan daraxt 
qoldiqlaridan , eski daraxt po’stlog’idan , 
go’ngdan, uzilib tushmagan mevalardan va 
chirindiga boy tuproqlardan  ajratib olish 
mumkin.
       Bu sinfga  o’nga  yaqin turkum   ko’pgina 
turlar kiradi
     Ba’zi vakillarida amyobalaridan subsratga 
birikkan mevatana – sporakarp hosil bo’ladi.

Shilimshiqlar bo’limi (Myhophyta)