Dokument ma'lumotlari

Narxi 10000UZS
Hajmi 217.9KB
Xaridlar 0
Yuklab olingan sana 06 Mart 2025
Kengaytma pptx
Bo'lim Dars ishlanmalar
Fan Iqtisodiyot

Sotuvchi

Nozimov Eldor Anvarovich

Ro'yxatga olish sanasi 06 Mart 2025

4 Sotish

Sug‘urta faoliyatini amalga oshirishning huquqiy asoslari va sug’urta kompaniyalarining tashkiliy-huquqiy shakllari

Sotib olish
SUG‘URTA FAOLIYATINI AMALGA OSHIRISHNING HUQUQIY ASOSLARI VA SUG’URTA KOMPANIYALARINING TASHKILIY-HUQUQIY SHAKLLARI REJA: 1. Sug‘urta munosabatlarini tartibga solishda huquqning ahamiyati, sug‘urta huquqi va uning mazmuni. 2. Sug‘urta faoliyati klassifikatori uning tarkibiy tuzilishi 3. Aksiyadorlik shaklidagi sug‘urta tashkilotlari va xususiy mulk huquqiga ega jamiyatlari 1. SUG‘URTA MUNOSABATLARINI TARTIBGA SOLISHDA HUQUQNING AHAMIYATI, SUG‘URTA HUQUQI VA UNING MAZMUNI Sug‘urta sohasida vujudga keladigan huquqiy munosabatlar fuqarolik-huquqiy munosabatlar tarkibiga kiradi. Bunday munosabatlar fuqarolik muomalasi ishtirokchilarining huquqiy holatini, mulk huquqi va boshqa ashyoviy huquqlarning, shartnoma majburiyatlarini, shuningdek mulkiy hamda shaxsiy nomulkiy munosabatlarni tartibga soladi SUG‘URTA SOHASIDAGI FUQAROLIK-HUQUQIY MUNOSABATLAR QUYIDAGI YO‘NALISHLARDA NAMOYON BO‘LADI  fuqarolar va sug‘urta tashkilotlari o‘rtasida shakllanadigan fuqarolik-huquqiy munosabatlar;  sug‘urta tashkilotlari o‘rtasida yuzaga keladigan o‘zaro munosabatlar;  fuqarolar va maxsus davlat organlari o‘rtasida paydo bo‘ladigan fuqarolik-huquqiy munosabatlar; • sug‘urta tashkilotlari va maxsus vakolatli davlat organi o‘rtasida paydo bo‘ladigan fuqarolik-huquqiy munosabatlar Sug‘urta tashkilotlari va maxsus vakolatli davlat organi o‘rtasida paydo bo‘ladigan fuqarolik-huquqiy munosabatlar qonun hujjatlari asosida tartibga solinadi. Maxsus vakolatli organning sug‘urta tashkilotlariga nisbatan paydo bo‘ladigan fuqarolik- huquqiy munosabatlari o‘zbekiston Respublikasining Fuqarolik kodeksi va «Sug‘urta faoliyati» to‘g‘risidagi Qonunda o‘z aksini topgan. Maxsus vakolatli davlat organi qonunda belgilangan tartibda sug‘urta tashkilotlarining faoliyatini nazorat etib boradi. Zaruriyat bo‘lganda esa, sug‘urtalanuvchilarning manfaatini himoya etish maqsadida undan sug‘urta faoliyatini amalga oshirish huquqini beruvchi litsenziyani chaqirib olish huquqiga ega Sug‘urtani huquqiy tartibga solish davlat tomonidan sug‘urta munosabati qatnashchilarining hatti-harakatini huquqiy normalar vositasida amalga oshiriladi. Jismoniy va yuridik shaxslarning mulkiy huquqlarini har xil oldindan ko‘rib bo‘lmaydigan sug‘urtaviy himoya qilish uchun ko‘pchilik shaxslar tomonidan tashkil etiladigan maxsus fond hisobidan amalga oshiriladigan sug‘urta faoliyati jarayonida paydo bo‘ladigan ijtimoiy munosabatlar mavjud. Ushbu munosabatlarni tartibga soladigan normalar yig‘indisiga sug‘urta huquqi deyiladi. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Sug‘urta xizmatlari bozorini yanada rivojlanlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” qaroriga asosan sug‘urta faoliyati klassifikatori tasdiqlangan. Unda hayotni sug‘urta qilish tarmog‘i 4 ta klassdan, umumiy sug‘urta tarmog‘i 17 ta klassdan iborat ekanligi ko‘rsatilgan SUG‘URTA FAOLIYATINI TARTIBGA SOLUVCHI QONUN HUJJATLARINI IKKI TURGA BO‘LISH MUMKIN:  sug‘urta faoliyatini tartibga soluvchi maxsus qonunlar; • sug‘urta faoliyatini tartibga soluvchi umumiy qonunlar O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI QONUNLARI  « Tashuvchining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urta qilish to‘g‘risida»gi O‘zbekiston Respublikasi qonuni • Hujjat raqami: O‘RQ-386 Kuchga kirish sanasi: 2015-yil 28-noyabr  « Ish beruvchining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urta qilish to‘g‘risida » O‘zbekiston Respublikasi Qonuni • Hujjat raqami: O‘RQ-210 Kuchga kirish sanasi: 2009-yil 17-aprel  «Transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urta qilish to‘g‘risida»gi O’zbekiston Respublikasi Qonuni • Hujjat raqami: O‘RQ-155 Kuchga kirish sanasi: 2008-yil 23-oktabr Prezident qarorlari 1) « Sug‘urta bozorini raqamlashtirish va hayot sug‘urtasi sohasini rivojlantirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida » O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti qarori  Hujjat raqami: PQ-5265  Qayd etish sanasi: 2021-yil 23-oktabr 2) « O‘zbekiston Respublikasining sug‘urta bozorini isloh qilish va uning jadal rivojlanishini ta’minlash chora-tadbirlari to‘g‘risidagi » O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti qarori  Hujjat raqami: PQ-4412  Qayd etish sanasi: 2019-yil 2-avgust 3) « Sug‘urta xizmatlari bozorini yanada isloh qilish va rivojlantirishga oid qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida»gi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti qarori  Hujjat raqami: PQ-872  Qayd etish sanasi: 2008-yil 21-may 4) « Sug‘urta xizmatlari bozorini yanada isloh qilish va rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti qarori  Hujjat raqami: PQ-618  Qayd etish sanasi: 2007-yil 10-aprel Sug‘urta faoliyatini tartibga soluvchi maxsus qonunlarga O‘ zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi tomonidan 2002 yilning 5 aprelida qabul qilingan va shu yilning 28 mayida amaliyotga joriy etilgan «Sug‘urta faoliyati to‘g‘risida»gi (29 modda) Qonun i hamda 2008 yil 21 aprelda qabul qilingan “Transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urtalash to‘g‘risida”gi (6 bob, 41 modda) Qonuni sug‘urta faoliyatini tartibga soluvchi maxsus qonun lar hisoblanadi O'zbekiston Respublikasi qonuni “ Sug'urta faoliyati to’g’risidagi” O'RQ-730- сон 23.11.202 1-yil (10 bob, 72 ta m odda ) Qonunchilik palatasi tomonidan 2021 yil 15 iyunda qabul qilingan Senat tomonidan 2021-yil 27-avgustda tasdiqlangan 2 . SUG‘URTA FAOLIYATI KLASSIFIKATORI UNING TARKIBIY TUZILISHI Sug‘urta faoliyati klassifikatori - sug‘urtalovchilar hamda sug‘urta brokerlari sug‘urta faoliyatini litsenziyalash jarayonida ularning faoliyat yo‘nalishlarini belgilashda huquqiy asos bo‘lib xizmat qiladigan me’yoriy hujjatdir. Sug‘urta faoliyati klassifikatorida keltirilgan klasslar yordamida sug‘urtalovchilarning sug‘urta xizmat turlari bo‘yicha sug‘urta shartnomalari tuziladi. Sug‘urta xizmatlarini ko‘rsatish ikki xil yo‘l bilan amalga oshiriladi: - ixtiyoriy; - majburiy. Sug‘urta faoliyati klassifikatorida ikkala turda amalga oshiriladigan sug‘urta turlari ham mavjud bo‘lib, ular: javobgarlik sug‘urtasi , mulkiy sug‘urta va hayot sug‘urtasi ga bo‘linadi Davlatimiz rahbarining 2019-yil 2- avgustdagi “O‘zbekiston Respublikasi sug‘urta bozorini isloh qilish va jadal rivojlantirishni ta’minlash chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori bilan sug‘urta kompaniyalarining eng kam ustav kapitaliga qo‘yiladigan talablarni bosqichma- bosqich oshirish bo‘yicha qaror qabul qilindi. sug'urta faoliyati turi bo'yicha. SUG’URTACHILAR UCHUN USTAV KAPITALINING ENG OZ MIQDORLARI (01.07.2021) • Umumiy sug’urta sohasida - 20 mlrd. so’m • Hayotni sug’urtalash sohasida - 20 mlrd. so’m • Majburiy sug’urtalash bo’yicha - 35 mlrd. so’m • Faqat qayta sug’urtalash bo’yicha - 40 mlrd. so’m Mamlakatimiz sug‘urta kompaniyalari tomonidan amalga oshiriladigan sug‘urta turlari bo‘yicha klassifikator ham 2002 yil 27 noyabrda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Sug‘urta xizmatlari bozorini yanada rivojlantirish chora- tadbirlari to‘g‘risida”gi 413-sonli Qarorining 1-ilovasi “Sug‘urtalovchilar va sug‘urta brokerlarining sug‘urta faoliyatini litsenziyalash to‘g‘risida”gi Nizomga 1-ilova sifatida sug‘urta faoliyati klassifikatori tasdiqlangan. mln so‘mda T/r Sug‘urta faoliyati turlari 1-oktabrdan 2025-yil 2027-yil 2029-yil 1. Umumiy sug‘urta sohasida ixtiyoriy sug‘urta 35 000 45 000 60 000 2. Umumiy sug‘urta sohasida majburiy sug‘urta 50 000 75 000 100 000 3. Hayotni sug‘urta qilish sohasida ixtiyoriy sug‘urta 25 000 30 000 35 000 4. Hayotni sug‘urta qilish sohasida majburiy sug‘urta 40 000 45 000 50 000 5. Faqat qayta sug‘urta 80 000 100 000 120 000Sug‘urtalovchilarning tabaqalashtirilgan ustav kapitalining ENG KAM MIQDORLARI O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2024-yil 1-martdagi PQ-108-son qaroriga 3-ILOVA 3. AKSIYADORLIK SHAKLIDAGI SUG‘URTA TASHKILOTLARI VA XUSUSIY MULK HUQUQIGA EGA JAMIYATLAR I Aksiyadorlik shaklidagi sug‘urta t ashkilotlarining faoliyati «Sug‘urta faoliyati to‘g‘risida»gi Qonun bilan bir qatorda «Aksiyadorlik jamiyatlari va aksiyadorlarning huquqlarini himoya qilish to‘g‘risida»gi Qonunga muvofiq huquqiy tartibga solinadi. Aksiyadorlik sug‘urta tashkilotlari yopiq va ochiq turda tashkil etilishi mumkin. Bugungi kunda O‘zbekiston Respublikasi sug‘urta bozorida boshqa mulk shaklidagi sug‘urta tashkilotlari bilan bir qatorda aksiyadorlik sug‘urta tashkilotlari ham muvaffaqiyatli faoliyat ko‘rsatishmoqda. Ular jumlasiga ochiq aksiyadorlik jamiyati shaklida tashkil etilgan «O‘zagrosug‘urta» va «Kafolat» davlat aksiyadorlik sug‘urta kompaniyalarini, «Madad» sug‘urta agenligini, «Kapital sug‘urta» aksiyadorlik jamiyatlarini misol sifatida keltirish mumkin Ochiq aksiyadorlik jamiyati shaklida tashkil etilgan sug‘urta tashkilotlarining o‘ziga xos xususiyatlaridan biri – ular aksiyalarining fond bozorida erkin savdoga qo‘yilishidir. hozirgi kunda ushbu sug‘urta tashkilotlari tomonidan sotuvga chiqarilgan aksiyalar to‘liq investorlar o‘rtasida joylashtirilgan bo‘lsada, ular ikkilamchi qimmatli qog‘ozlar bozorida oldi-sotdi ob’ektiga aylangani yo‘q. O‘zbekiston Respublikasining «Aksiyadorlik jamiyatlari va aksiyadorlarning huquqlarini himoya qilish to‘g‘risida»gi Qonuniga muvofiq, aksiyadorlik shaklidagi jamiyatlarning, shu jumladan sug‘urta tashkilotlarining oliy boshqaruv organi – aksiyadorlarning umumiy yig‘ilishi hisoblanadi AKSIYADORLARNING UMUMIY YIG‘ILISHI MAXSUS VAKOLATIGA QUYIDAGILAR KIRADI  Sug‘urta tashkiloti nizomiga qo‘shimcha va o‘zgartirishlar kiritish;  Sug‘urta tashkilotini qayta tashkil etish;  Sug‘urta tashkilotini tugatish, tugatish komissiyasini tayinlash hamda oraliq va yakuniy balansni tasdiqlash;  Sug‘urta tashkiloti kuzatuv kengashining tarkibi va sonini aniqlash, uning a’zolari va raisini saylash;  E’lon qilingan aksiyalarning eng ko‘p miqdorini belgilash;  Sug‘urta tashkilotining ustav kapitalini ko‘paytirish; • Sug‘urta tashkilotining auditorini tasdiqlash

Sug‘urta faoliyatini amalga oshirishning huquqiy asoslari va sug’urta kompaniyalarining tashkiliy-huquqiy shakllari

Sotib olish