• Всего документов: 5844
  • Число пользователей: 15251

Tabiatda energiyaning saqlanishi. Foydali ish koeffitsiyenti

      Masala yechish namunasi
   Formula:
= t  Yechish:
(1)  
(2)  
(3)  =mgh
=  100% =   180) J= 1800 000J
=(5000   10   27) J = 1350 kJ
=   100% = 75 %
Javob: =  75 %                  31- mashq
1.  Avtomobilga  quvvati  100  kW  bo‘lgan 
dvigatel  o‘rnatilgan.  U  1  minutda  2,4  MJ 
foydali ish bajardi. Avtomobilning FIKni toping. 
      MASALA YECHISH NAMUNASI
   Berilgan:
=  
m = 5000 kg
h = 27 m
t = 3 min= 180 s
g = 10 
   Topish kerak:
   Formula:
= t  (1)  
(2)  
(3)  = mgh
=  100% 
                 31-mashq (2)
Berilgan:
=   1,8 M
= 70 % = 0,7
Topish kerak:
  Formula:
= t  (1)  
(2)  =  100%
  (3) va(2) 
=  =100% (3)  = ??????	??????	=	
??????	∙	??????	
??????	
??????	
∙	??????????????????	% Kinetik energiya
Saqlanish qonuni Potensial energiya1
2
3     ASOSIY TUSHUNCHALAR
4
5 Energiya
Foydali ish 
koeffitsiyenti6 Quvvat       F I Z I K A
M AVZU: Tabiatda energiyaning 
saqlanishi. Foydali ish 
koeffitsiyenti                   FIK nima?
Foydali  ishning  sarflangan  ishga  nisbati  bilan 
o‘lchanadigan  kattalik  foydali  ish  koeffitsiyenti 
deb ataladi va  harfi bilan belgilanadi.
Qisqacha qilib FIK deb yoziladi.            TABIATDA ENERGIYA
Energiyaning  saqlanish  qonuni  faqat 
mexanik  hodisalar  doirasidagina  emas, 
balki boshqa barcha fizik hodisalarda o‘rinli. 
                 31-mashq (1)
Berilgan :
=  
= 2,4 MJ
t = 1 min = 60 s
   Topish kerak:
   Formula:
= t 
Yechish: (1)  
(2)  =  100%
(2) 
=  100%
(3)  
=  
Javob:
= 40 % Masala chizmasi??????	=	??????????????????	????????????	/	??????
h           FIK  NING FORMULASI
=  100%
   =  =  100%                    31- mashq (2)
2.  Samolyot  to‘g‘ri chiziq bo‘ylab 900 km/h 
tezlik  bilan  tekis  uchmoqda.  Dvigatellarining 
quvvati  1,8  MW  va  FIK  70%  ga  teng  bo‘lsa, 
tortish kuchi qanchaga teng bo‘ladi?            Masala yechish namunasi
Ko‘tarma  kranga  quvvati  10  kW  bo‘lgan 
dvigatel  o‘rnatilgan.  Kran  massasi  5000  kg 
bo‘lgan  yukni  3  minut  ichida  27  m  balandlikka 
ko‘taradi. Kranning FIK ni toping.            KUCH BIRLIGINI KELTIRIB CHIQARAMIZ??????	??????	=	
??????	∙	??????	
??????	
??????	∙	??????????????????	%
=   =
=    =
N  
                 31-mashq (2)
Formula:
= t  Yechish:
(1)  
(2)  =  100%
  (3) va (2)  (3)  
Javob:= ??????	??????	=	
??????	∙	??????	??????	
??????	∙	??????????????????	%
(4)   =
   =   = 5040 N
  5040 N   Eslab qoling!
Har  qanday  mashina  yoki  dvigatelning 
foydali ishi to‘liq energiyadan kichik bo‘ladi.              TABIATDA ENERGIYA
Bu hodisalarda energiya bir turdan boshqa 
turga aylanishi mumkin. 
Bir  vaqtning  o‘zida  jismda  bir  nechta 
energiya mavjud bo‘lishi mumkin.    Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar:
1. Darslikdan  mavzu  oxiridagi  savollarga 
javob yozing.
2. 31-mashqdagi  qolgan  masalalarni 
yeching. Energiya 
turlari  Yorug‘lik 
energiyasi
Yadroviy 
energiya
Elektr 
energiyaMexanik 
energiya
Issiqlik 
energiyasiKimyoviy 
energiya            Eslab qoling!
Tabiatda energiya hech qachon bordan yo‘q 
va  yo‘qdan  bor  bo‘lmaydi.  U  faqat  bir  turdan 
boshqa  turga  yoki  bir   jismdan  boshqa  jismga 
o‘tib, miqdor jihatdan o‘zgarishsiz qoladi.

Tabiatda energiyaning saqlanishi. Foydali ish koeffitsiyenti