• Всего документов: 5844
  • Число пользователей: 15251

Yashil suvo’tlar bo’limi-Chlorophyota

14X eton em a n in g jin si y  
ko’pa y is h i ooga m iy a .  
Ula r d a gi b u  ja r a y on n i 1930 
y ild a  r u s  b ota n igi K. I.  
Mey er  a n iq la ga n .  
X eton em a n in g 
Ch . ir r ed u la r e d ega n  tu r id a  
er ka k va  u r g’och i  ip 
b o’la d i.  Er ka gid a n  2 
x ivch in li ova l s h a kl id a gi  
sper m a ta zoid  
r ivojla n a d i . Xlamidomanada qulay sharoitda, jinssiz yo’l bilan 
juda ham tez ko’payadi. Jinssiz ko’payish vaqtida 
monad hujayra xivchinlarini tashlab, ivib 
shilliqlanadi, keyin protaplasti bo’yiga 2-4-8 taga 
bo’linadi. Bola hujayralar xivchinlar hosil qilib, 
ona hujayra devori yirtilgandan so’ng suvga 
chiqib, ona hujayra devori yirtilgandan so’ng 
suvga chiqib, suza boshlaydi. Bular  zoosporalar  
deyiladi.  Zoosporalar ona hujayradan kichikligi 
bilan farq  qiladi, keyin bo’linib ko’payadi. 4Volvokslar tartibining 
tipik vakili 
xlamidomana- da . Ular 
ko’lmak va halqob 
suvlarda, ariqlarda 
bazan akvariumning 
devorlarida o’sadi. 
Xromatofori  ichida 
stigma deb  ataluvchi 
qizil ko’zchasi  
joylashgan. 15E’t iboringiz  uchun  
rahmat !!! 9BU t art ib 2 gur uhga:
1.X lorokokk-
zoosporalar 
2.X lorokokk-
avt ospora-
larga  bo’linadi.
X lorokokk tur kumi 
t ur li subsrat lar da: 
chuchuk suvlsr da, 
tupr oqda, toshlar da, 
darax t   po’st loqlar ida 
o’sadi. 
Hujayrasi sharsimon 
bir  yoki bir  necha 
pir enoidli. 
Z oosporalari cho’ziq, 
ikki x ivchinli. Jinsiy 
ko’payishi izogamiya. 12X etef or d osh la r  oila si-
Ch a etoph or a les.
Bu  oila  ich id a  
stigeoklon iu m  tu r ku m i 
a sosiy  o’r in n i ega lla y d i.  V.  
I.  Uspen ska y a  m a ’lu m otiga  
q a r a ga n d a ,  b u n i ipin in g 
sh ox la n ish i ta sh q i m u h it 
ta ’sir iga  b og’liq .   10Xloroxitrium 
turkumining 
vakillari endofit 
bo’lib, yuksak 
o’simliklarning 
hujayra oralig’ida 
o’sadi. Eng ko’p tar-
qalgan vakili 
Chlorochytrium 
lemnae ryaska 
o’simlik   6Volvokslar koloniyasi 
sharsimon yoki ellipssi- 
mon bo’lib diametri 2-3 
mm. Bitta koloniyadagi 
hujayralar soni 500-600 
mingga yetadi. Jinssiz 
ko’paygan vaqtda qiz 
koloniyalar hosil qiladi. 
Koloniya markazi 
shilimshiq suyuqlik  
bilan to’lgan. 3Ular ning ko’pchilik  vakillar i asosan 
chuchuk  suvlar da, ayr im vak illar i esa 
dengiz suvlar ida o’sadi. Yashil 
suvo’t lar ni 
3 sinfga bo’lib o’r ganamiz:
1.  C hin yashil suvo’tlar  sinfi - 
C hlor ophyceae. 
2.  Matashuvchisimonlar -
C onjugatophyceae.
3. X arasimonlar  sinfi -  C har ophyceae.
Jinsiy ko’payishi-oogamiya. Jinsiy 
or ganlar i murak k ab t uzilishga ega.
  2Hujayra x romatofori 
tar kibida  x lor ofi ll “a” 
va “b” bor. 
X loroplast lar i 2 qavat 
membrana po’st  bilan 
qoplangan, 
endoplazmat ik t o’r 
bo’lmaydi. 
Lamellalari 2-6 ta yoki 
juda ko’p bo’lib, 
t ilakoidlar bilan 
t utashib ket gan. 
Ko’payishi veget ativ, 
jinsiy va jinssiz yo’l 
kuzat iladi.  11Gidroksion yoki suv 
to’rchasi- Hydrodictyon.
Yirik makroskopik 
senobial suvo’ti bo’lib, 
ko’proq ko’lmak va azotga 
boy chuchuk suvlarda 
o’sadi. Uzunligi 15-30 sm. 
Jinsiy ko’payishi 
izogamiya. Ona hujayra 
ichida ko’plab ikki 
xivchinli kichik gametalar 
hosil bo’ladi.Gametalar 
hujayra devorini  yir tib 
suvga chiqadi. 
Gomotalizm xususiyatiga 
ega.  1Mavzu:Yashil suvo’tlar bo’limi-
Chlorophyota
Reja:
1.Yashil suvo’tlarning  umumiy tavsifi.
2. Volvokslar tartibi  va ahamiyati
3.Xlorokokklilar tartibi  va vakillari
4.Xetofordoshlar oilasining turkumlari  8X lorok kok lilar  t ar tibi-C hlor ococcales.
Bu tartibga bir hujayrali, koloniyali va 
senobiy shaklidagi suvo’tlar kiradi. Hujayra 
ichida sitoplazma, pirenoidli kosachasimon 
xromatofor, markazida bitta yadro 
joylashadi. Ularda xivchin, qisqaruvchi 
vakuola va stigma bo’lmaydi. Ko’payishi 
jinsiy va jinssiz.  Jinsiy ko’payishi izo, getero, 
va oogamiya. Jinssiz ko’payishi zoosporalar 
orqali boradi.  13Ma s a la n ,  s u vd a gi n i tr a t tu z la r i  m i q d or i 
os h s a , u n in g s h ox l a n i s h i  ka m a y a d i ,  
a ks in ch a , b u  tu zl a r  ka m a y i b ,  y or u g’l i k 
ko’pa y s a  v a  a zot ka m a y s a  s ti geokl a n iu m  
pa l m el l oi d  h ola tga  o’ta d i .  Eva l u ts i y a  
ja r a y on i d a  tikka  o’s u v ch i  ta ll om n i n g 
r ed u ksi y a l a n ga n  f or m a la r i ga  x eton em a  va  
a f a n ox eta  tu r ku m i n i g va kil l a r i  m i sol  b o’l a  
ol a d i.  Bu l a r  ch u ch u k s u v la r d a gi  s u vo’tl a r  
u s ti d a  epi fi t h ol d a  o’s a d i .  Ji n s s i z ko’pa y i s h i  
zoospor a l i  b o’l a d i .   7Volvokslar   tartibining ko’pgina vakillari 
su’niy ravishda o’stirilib ularda ikki jinsli va 
har xil jinsli koloniyalar bo’lishligini olim V. 
Shreyber aniqlagan. Masalan, 
xlamidomanada turlarida bir nasldan 
chiqqan gametalar bir-biri bilan kapulyatsiya 
qiladi. Pandarika, evdarika dunalnella 
turkumining vakillarida esa  gatarotalizm 
uchraydi. Volvokslar tartibining aksariyat 
vakili chuchuk, halqob, buloq va kichik suv 
havzalarida tarqalgan. Dunalnellalar 
oilasining ba’zi vakillari sho;r suvlarda 
o’sishga moslashgan. Bularning oziqlanishi 
avtotrof ayrimlari gaterotrof oziqlanadi.

Yashil suvo’tlar bo’limi-Chlorophyota