1991-2010 yillar oralig’ida Janubiy Koreya O’zbekiston Respublikalari o’rtasidagi iqtisodiy va madaniy aloqalari

Mundarija
KIRISH………………………………………………………………..….2-6
I   bob:   Janubiy   Koreya   Respublikasining   O’zbekiston   bilan   iqtisodiy
aloqalari.
I. 1. Janubiy Koreya Respublikasi tarixidan lavhalar…………….…6-9
I.2.Mashinasozlik va kadrlar tayyorlash sohasidagi hamkorliklar..10-28
I.3. Elektronika sanoatini rivojlantirish yo’lidagi aloqalar………...29-35
II.BOB. Ikki davlat o’rtasidagi do’stlik va madaniy aloqalarning 
rivojlanishi
II.1. Janubiy Koreya respublikasi bilan O’zbekiston aloqalarining yangi
bosqichga ko’tarilishi………………………………………………....36-43
II.2. Ikki mamlakat   o’rtasidagi madaniy   hamkorlikni rivojlanishi 
…………………………………………………………………..……..44-47
Xulosa………………………………………………………………....48-50
Foydalanilgan adabiyotlar…………………………………………...51-52
1 KIRISH.
Mavzuning dolzarbligi
Bugungi   kunda   o’z   mustaqil   tashqi   siyosati   konstitutsiyaviy
qoidalarga   tayanib   yuritilayotgan   O’zbekiston   Respublikasi   xalqaro
munosabatlarning   to’la   xuquqli   sub’ektidir.   Uning   tashqi   siyosati
davlatlarning suveren tengligi, kuch ishlatmaslik yoki kuch bilan (hal etish )
tahdid   qilmaslik,   chegaralarining   dahlsizligi,   nizolarni   tinch   yo’l   bilan   hal
etish,   boshqa   davlatlarning   ichki   ishlariga   aralashmaslik   qoidalariga   va
xalqaro   xuquqning   umume’tirof   etgan   boshqa   qoidalari   va   normalariga
asoslanadi.
Shu   ma’noda   ikkala   davlat   o’rtasidagi   iqtisodiy   va   madaniy
aloqalarini bugungi kun ruhi asosida o’rganish eng muhim masalalardan biri
hisoblanadi.
Yurtboshimiz   ta’kidlaganidek:   “O’zbekiston   bugun   xalqaro
hamjamiyatimizning   va   global   moliyaviy-iqtisodiy   bozorning   ajralmas
tarkibiy qismi hisoblanadi” 1
.
Mavzuning o’rganilish darajasi.
Ma’lumki,   mamlakatlar   o’rtasidagi   xalqaro   munosabatlar   tizimida
Janubiy   Koreya   va   O’zbekiston   Respublikalari   o’rtasidagi   iqtisodiy   va
madaniy   aloqalari   tarixini   o’rganish   bugungi   kunda   katta   ahamiyat   kasb
etadi.   Shu   boisdan   ham   ilmiy   adabiyotlardan   ushbu   holatni   yorutuvchi
asarlar juda ozchilikni tashkil etadi.
Mavzuga   oid   adabiyotlardan   eng   muhimlari   albatta,bu   Prezidentimiz
I. A. Karimov asarlari alohida o’rin tutadi 2
. 
Shu bilan birga tarixchi olim M. Lafasovning yaratgan asarlarida ham
ushbu mavzu bo’yicha yetarlicha ma’lumotlarni olish mumkin 3
.
1
  ?
  I.A. Karimov “Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, O’zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo’llari 
va y o a l lari. T. 2009. b-11.
2
I.A. Karimov “Istiqlol yo’li: muammolar va rejalar, T.1992 yil, O’zbekiston: Milliy istiqlol, iqtisod, 
siyosat, mafkura. T.,1993.
3
 M.T. Lafasov.O’zbekiston Respublikasining xalqaro aloqalari. T. 1995 ,  Jahon tarixi. T. 2009.
2 Bituruv-malakaviy ishning maqsad va vazifalari.
Bizga ma’lumki, Jahon tarixida va sivilizatsiyasida  ikkala davlatning
tutgan  o’rni   nihoyatda   yuqori.   Shu   ma’noda  mavzuga   yangicha   qarashlarni
va   mulohazalarni   tarixiy   aspektda   kompleks   tarzda   tadqiq   etish   ishning
asosiy bosh maqsadi hisoblanadi.
Bitiruv malakaviy ishning yuqorida qayd etilgan maqsadlaridan kelib
chiqqan holda, ishda quyidagilar asosiy vazifalar tarzida belgilab olindi:
-o’rganilayotgan   mavzuning   o’ziga   xos   xususiyatlarini   tadqiq   etish
uchun   ushbu   mavzuga   oid   ilmiy   manba   va   adabiyotlarni   to’plash   va   tahlil
etish;
-Janubiy Koreya Respublikasi tarixini qisqacha yoritib berish;
-mashinasozlik   va   kadrlar   tayyorlash   sohasidagi   hamkorlarni   asosiy
tamoyillarni ochib berish;
-elektronika sanoatini rivojlantirish yo’llarini o’rganish;
-ikki   davlat   o’rtasidagi   aloqalarni   yangi   bosqichga   ko’tarilishini
yoritib berish;
-madaniy   hamkorlikni   rivojlanishini   o’ziga   xos   xususiyatlarini   ochib
berish;
-tadqiqot natijalariga asoslangan holda yangi ilmiy xulosalar qilish;
-ikki   davlat   o’rtasidagi   aloqalarni   o’ziga   xos   tomonlariga   oid
mulohazalar   bilan   birga   mavzu   yuzasidan   qator   amaliy   tavsiyalar   ishlab
chiqish. 
Bituruv-malakaviy ishning davriy chegarasi va ob’ekti.
1991-2010   yillar   oralig’ida   Janubiy   Koreya   O’zbekiston
Respublikalari o’rtasidagi iqtisodiy va madaniy aloqalari tarixini tadqiq etish
ishning davriy chegarasi va ob’ektini tashkil etadi.
Bitituv malakaviy ishning nazariy - uslubiy asoslari.
Bitiruv-malakaviy   ishda   o’rganilayotgan   muammoni   to’g’ri   talqin
etishda   ilmiy   bilishning   xolislik,   haqqoniylik   tamoyillariga   amal   qilindi.
Turli   manba   va   ma’lumotlarni   tahlil   qilishda   ularga   qiyosiy   va   tanqidiy
3 nuqtai-nazardan   yondashildi.   Davr   xususiyatlarini   nazarda   tutgan   holda
voqealar   tarixiylik,   tadrijiylik,   sivilizatsion   yondashuv   usullari   asosida
umumlashtirildi va tahlil etildi. 
Tadqiqotning   nazariy-uslubini   ishlab   chiqishda   O’zbekiston
Respublikasi   Prezidenti   I.A.Karimovning   asarlari,   ma’ruza   va   nutqlarida
ilgari   surilgan   ilmiy-nazariy   ko’rsatmalari,   tarixiy   shaxslar   va   qadimiy
shaharlarning   yubiley   tantanalarida   so’zlagan   nutqlari,   O’zbekiston
Respublikasi   Vazirlar   Mahkamasi-ning   qarorlarida   ilgari   surilgan   muhim
vazifalar haqidagi ko’rsatmalar muhim ahamiyat kasb etadi.Bundan tashqari
vaqtli  matbuotda  chop etilgan  qator  maqollar  ham   mazmunini  ochib  berish
uchun xizmat qiladi 1
.
Bitiruv – malakaviy ishining ilmiy yangiligi
Ushbu   bitiruv   –   malakaviy   ishning   ilmiy   yangiligi   avvalo   shundan
iboratki,  Janubiy   Koreya  va  O’zbekiston  Respublikalari  o’rtasidagi   iqtisodi
va   madaniy   aloqalari   tarixi   tarixiy   aspektda   ilk   bor   bitiruv   malakaviy   ish
sifatida tatqiq qilinmoqda.
Biz ilmiy iste’molga ilk bor olib kirilayotgan faktik materiallar va turli
tarixiy   manba   va   adabiyotlarga   tayangan   holda   Janubiy   Koreya   va
O’zbekiston o’rtasidagi  iqtisodiy va madaniy aloqalarga yangicha qarashlar
va yondashuvlar asosida ko’rsatib berilgan. 
- Mavzuga   oid   dastlabki   tarixiy   manbalar   va   ular   ilmiy
tahlil qilindi; 
- Janubiy Koreya tarixiga qisqacha to’xtalib o’tildi;
- Mashinasozlik   va   kadrlar   tayyorlash   sohasidagi
hamkorlikj yangicha ruhda tahlil qilindi. 
- Janubiy   Koreya   va   O’zbekiston   o’rtasidagi   aloqalarning
yangicha bosqichda ko’tarilish atroflicha bayon etildi;
1
 Nizomov K. “O’ZDEUAVTO” uchun mahsulot // Xalq so’zi, 1996 y, 23 fevral, Jo’raboyev A. O’zbek 
avatomobilining to’ng’ichi // Xalq so’zi, 1994 y. 1 noyabr N. Ikromiy “O’rtaosiyoning mo’jizasi” // 
Savdogar 1996 y. 9 aprel. V. Drachev “Samsung” O’zbekistonda dadil kirib kelmoqda // Xalq so’zi, 1995 
y. 5 may.
4 - Ikki   mamlakat   o’rtasidagi   madaniy   hamkorlikni   rivojlanishi
masalalari ilmiy tahlil qilindi. 
Yurtboshimiz   ta’kidlaganidek:   “Tariximizga   kirib   kelayotgan   bu
buyuk   marra   munosabati   bilan   o’tgan   davr   mobaynida   hayotimiz   sifati,
mamlakatimz   qiyofasi   qanday   o’zgarib   borayotgani,   qanday   yutuq   va
natijalarga   erishganimiz,   ijtimoiy   yo’naltirilgan   bozor   iqtisodiyotiga
asoslangan   ochiq   demokratik   davlat   va   fuqarolik   jamiyatini   barpo   etish
yo;lida qanday su’ratlar bilan rivojlanib borayotganimizni baholash ehtiyoji
tug’ilmoqda 1
”.  
Bitiruv malakaviy ishining amaliy ahamiyati.
Bitiruv   malakaviy   ishining   tadqiqot   qismi   va   xulosa   qismida
keltirilgan   ma’lumotlardan   umumiy   o’rta   ta’lim   maktablari,   akademik
litseylar,   o’rta   maxsus   kasb-hunar   kollejlarida   tarix   fani   darslarida,   o’lka
tarixini o’rganishda foydalanish mumkin.
Bitiruv malakaviy ishining tuzilishi.
Bitiruv   malakali   ish   kirish,   ikki   bob   to’rt   fasl,   xulosa,   foydalanilgan
manba va adabiyotlar ro’yxatidan hamda ilova qismidan iborat.
I bob:        Janubiy Koreya Respublikasining O’zbekiston bilan   
iqtisodiy aloqalari.
1
 I.A. Karimov “ Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini 
rivojlantirish konsepsiyasi. T. 2010. b-3
5 I. 1. Janubiy Koreya Respublikasi tarixidan lavhalar.
Sharqiy   Osiyoda   joylashgan,   Koreya   yarim   oroli   va   qit’aning   o’ziga
tutash   bir   qismini   va   sohilga   ya’ni   3.5   mingga   yaqin   orolni   egallaydi.
Territoriyasi   -   220,8   ming   km.   Aholisi   salkam   60   mln   (1985y),   asosan,
koreyslar.
1945   yil   avgustida   Koreya   Yaponiyaning   mustamlakachilik
hukmronligidan sobiq sovet  armiyasi  tomonidan ozod qilindi. Sobiq SSSR,
AQSh,   Buyuk   Britaniya   tashqi   ishlari   ministrlarining   Moskva   kengashi
(1945   yil   dekabr)Kore-yani   yaxlit,   mustaqil,   demokratik   davlat   tarzida
tiklashni   nazarda   tutib,   muvaqqat   markaziy   Koreya   hukumati   tuzilishini
yoqlab chiqdi hamda sobiq sovet va Amerika qo’shinlarining qo’mondonligi
vakillaridan   iborat   qo’shma   komissiya   ta’sis   etildi.Biroq   AQSh   Sovet   –
Amerika   komissiyaning   ishini   barbod   qildi   va   1947   yilning   sentabrida
Koreya masalasini  qonunga xilof  ravishda BMT  muhokamasiga  topshirdi,u
yerda   AQSh   BMT   komissiyasining   kuzatuvi   ostida   saylov   o’tkazish
to’g’risidagi   qarorni   majburan   qabul   qildirish-ga   muvaffaq   bo’ldi.1948
yilning mayida Janubiy Koreyada seperat saylovi o’tkazildi va 1948 yili 15
avgustida “Koreya Respublikasi” rasmiy ravishda e’-lon qilindi.
Imperialistlar   bilan   ichki   nizo   reyaksiyaning   buzg’unchilik
harakatlariga   javoban   Shimol   va   Janubning   ilg’or   kuchlari   1948   yilning
avgustida   Koreya   Oliy   ‘Xalq   Majlisi   (OXM)ga   umumkoreya   saylovi
o’tkazdilar. OXM ning Pxenyandagi bo’lib o’tgan birinchi sessiyasi 1948 yil
9 sentabrida Koreya Xalq Demokratik Respublikasi (KXDR) ni e’lon qildi.
Sobiq   Sovet   ittifoqi   KXDRni   birinchi   bo’lib   (1948   yil   12   oktabr)
diplomati-ya   munosabatlari   o’rnatdi   va   1948   yilning   oxirida   uning
territoriyasidagi o’z qo’shinlarini olib chiqib ketdi. 
1950   yil   25-iyunda   Janubiy   Koreya   rejimi   KXDR   ga   qarshi
tajovuzkorlik   urushi   boshladi,   bu   urushda   AQSh   qurolli   kuchlarining
muntazam   qo’shinlari,   keyinchalik   esa   boshqa   ba’zi   kapitalistik
mamlakatlarning   bo’linmalari   ham   qatnashdi.   Urush   davomida   (1950-53)
6 KXDR   mehnatkashlari   sobiq   sotsializm   mamlakatlarining   va   butun
taraqqiyparvar   insoniyatning   madadiga   tayanib   o’z   mustaqilligini   himoya
qilib qoldilar.1953 yil 27 iyulda Koreyada Yarash to’g’risidagi bitim tuzildi.
Urushdan   keyingi   davrda   KXDR   janubga   bir   necha   bor   murojaat   etib,
mamlakatni tinch demokratik yo’l bilan birlashtirishni taklif qildi, biroq Seul
rejimi KXDRning hamma tshabbuslarini rad qildi.
1972   yildagina   dastlabki   uchrashuvlar   o’tkazilib,   Shimol   bilan
Janubning Qo’shma bayonati kelishib olindi (1972 yil 4iyul). Bu bayonatda
Koreyani   birlashtirishning   umumiy   prinsiplari   belgilandi.   Keyingi   yillarda
KXDR OXM bir necha yangi takliflarni,shu jumladan mamlakatning ikkala
qismida   mavjud   bo’lgan   siyosiy   sistemalarni   saqlab   qolib,”Koreya
demokratik   konfederativ   res-publikasi”   ni   tuzish   to’g’risidagi   (1980   yil
oktabr   ),   KXDR,AQSh   va   Janubiy   Koreya   o’rtasidagi   uch   tomonlama
muzokaralar o’tkazish haqidagi (1984yil yanvar) KXDR OXM bilan Janubiy
Koreya   millat   majlisi   o’rtasida   hujum   qil-maslik   xususida   deklarasiyani
ishlab   chiqish   uchun   muzokaralar   o’tkazish   to’g’risidagi(1986   yil   dekabr),
1988-91   yillarda   Shimol   va   Janub   Armiyalari-ning   har   birini   100   ming
kishigacha   qisqartirib,   ayni   vaqtda   Janubiy   Koreyada-gi   Amerika
qo’shinlarini  bosqichma-bosqich olib chiqib ketish haqidagi  (1987 yil  iyul)
Shimol   va   Janub   ma’murlari,   siyosiy   partiyalari   va   jamoat   tashkilotlari
vakillarining   qo’shma   kengashini   o’tkazish   to’g’risidagi   1988   yil   yanvar
taklif-lari   vakillarining   qo’shma   kengashini   o’tkazish   to’g’risidagi   1988   yil
yanvar   takliflarini   o’rtaga   qo’ydi.1985   yil   kuzida   birinchi   marta   Shimol
bilan Janub ba-diiy kollektivlarni va “Tug’ilib o’sgan joylarni borib ko’rish”
gruppalarini KXDR va Janubiy Koreya qizil krest jamiyatlari vositachiligida
bir-biriga yubordi. 
1973   yilda   BMT   bosh   assambleyasining   XXYSH   sessiyasi   “BMT
ning   Koreyani   tiklash   va   birlashtirish   komissiyasi   “ni   tarqatib   yuborishga
rozilik   berdi.   O’sha   yilning   o’zida   KXDR   ga   BMT   huzuridagi   rasmiy
kuzatuvchi   statusi   berildi.   BMT   Bosh   assambleyasining   XXX   sessiyasi
7 (1975   yil)   “BMT   qo’shinlari   “   qo’mondonligini   tugatishga,   Janubiy
Koreyada   BMT   bayrog’I   ostida   joylashtirilgan   barcha   chet   el   qo’shinlarini
olib   chiqib   ketishga,   yarash   bitimini   sulh   shartnomasi   bilan   almashtirishga
vashimol  va janub o’rtasidagi  keskinlikni  yumshatish, tinchlikni  ta’minlash
yuzasidan amaliy chora – tadbirlarni ko’rishga da’vat etadigan rezolyutsiya
loyihasini ma’qulladi.
Keyingi 20 yil davomida Koreya Respublikasi  taraqqiyotning yuksak
bosqichiga   chiqib   oldi   va   hozirgi   kunda   dunyodagi   engrivojlangan
mamlakatlardan   biridir.   “   Bugungi   dunyoda,   -   deb   yozadi   Prezidentimiz
I.Karimov,-har   qanday   mamlakatning   nufuzi,avvalo,   uning   eng   yangi
tehnologiyalarni qabul qilish va foydalanish qobiliyatiga qarab belgilanadi” 1
.
Mamlakatning   texnik   iqtisodiy   potensiali   kuchaydi,   asosiy   e’tibor
xaridorgir   tayyor   mahsulotlar   ishlab   chiqarishga   qaratildi.   Dunyoning
ko’pgina   mamlakat-larida   hozirgi   bosqichda   Koreya   Respublikasi
korxonalar qurmoqda hamda bu soha iqtisodiyotga katta daromad keltirdi.
Koreya   Respublikasi   sobiq   sho’ro   respublikalari   mustaqillikka
erishgandan   so’ng   ular   bilan   texnik-iqtisodiy   hamkorlikni   kuchaytirib
yubordi.   O’zbekiston   ham   jahon   hamjamiyatiga   tezroq   qo’shilishi   uchun
barcha   mintaqalardagi   iqti-sodiy   taraqqiyotda   katta   yutuqqa   erishgan
davlatlar   bilan   samarali   hamkorlik   qilmoqda.   Koreya   Respublikasi   ana
shunday davlatlardan biridir.
Tabiiy   resurslari   ancha   cheklangan   bo’lishiga   qaramay   Koreya
Respublikasi  eksportida 96%  ni  tayyor mahsulotlar 2
  tashkil  etadi  .Bu yerda
xalq   xo’jaligining   turli   sohalari   yildan-yilga   rivojlanib   bormoqda.   Shu
sababli   ham   O’zbekiston   Respublikasi   bu   mamlakat   bilan   iqtisodiy
aloqalarni yanada rivoj-lantirishga alohida ahamiyat bermoqda.
1992yil   iyun   oyida   O’zbekiston   Respulikasi   Prezidenti   I.Karimov
boshchili-gidagi   davlat   delegasiyasining   Koreya   Respublikasiga   rasmiy
1
 I.A. Karimov O’zbekistonning siyosiy-ijtimoiy va iqtisodiy istiqbolining asosiy tamoyillari. T. O’zb. 1995
y. b-60.
2
  Jahon mamlakatlari. T. 1990 y. b-185.
8 tashrifi   bo’lib   ikkala   mamlakat   o’rtasidagi   munosabatlar   va   hamkorlik
qoidalari,vizalar   berish   masalalarida   o’zaro   hamkorlik   kapital   mablag’larni
rag’batlantirish   va   o’zaro   himoya   qilish,savdo   ilmiy   texnikaviy   hamkorlik
to’g’risida bitimlar 1
 imzolandi
Bu   bitimlarning   imzolanishi   tufayli   sobiq   Ittifoq   davrida   deyarli
rivojlanmagan   O’zbekiston-Koreya   hamkorligi   yanada   kengaydi   va   yangi
bosqichga chiqdi.
  “Koreya Respublikasi  bugungi kunda jahondagi eng rivojlangan o’n
davlat-dan   biridir.Mamlakat   iqtisodiyoti   tez   sur’atlar   bilan   yuksalib
boryapti…   Koreya   demokratiyasi   o’ziga   xos   jihatlarga   ega.Ya’ni   bu   yerda
hech   kim   demokratiyani   boshboshdoqlik   deb   tushunmaydi.Biz   bu   yerdagi
fazilatlardan  ibrat  olishimiz,  o’z  amaliyotimizda,  demokratik  jamiyat  barpo
etishda   foydalanishimiz   zarur,” 2
  -   degan   edi   O’zbekiston   Prezidenti
I.Karimov.
I.2.Mashinasozlik va kadrlar tayyorlash sohasidagi hamkorliklar.
1
  Tarraqqiyot va hamkorlik yo’llarida. Toshkent. 1993-yil, 231- bet
2
  Xalq so’zi, 1994-yil 7-iyun.
9 O’zbekiston   bilan   Koreya   Respublikasi   o’rtasida   tuzilgan
shartnomalar   asosida   iqtisodiyotning   muhim   tarmoqlari   asosiy   o’rin
tutadi.Ayniqsa,   mashinasozlik   va   bu   sohaga   kadrlar   tayyorlash   o’zaro
hamkorlikning muhim bo’g’inini tashkil etadi.
O’zaro   manfaatli   aloqalarni   rivojlantirish,   xalqlarni   bir-biriga
yaqinlashti-rish   maqsadida   “O’zbekiston-Koreya”   (O’z-Kor)   jamiyati
tuzilgan va u faol ishlamoqda.
Janubiy   Koreyada   ham   xuddi   shunday   jamiyat   tuzilib,   unga   “O’z-
Kor”nomi   berilgani   diqqatga   sazovor.Jamiyatning   direktorlar   kengashiga
23ta   yirik   firmaning,   jumladan,   “Samsung”,   “Xengay”   va   boshqa
firmalarning   vakillari   kirgan.   Bu   ikkala   jamiyat   tashkil   etilganidan   so’ng
o’tgan  vaqt   juda  samarali   bo’ldi.  O’zaro  hamkorlik  to’g’risidagi   shartnoma
imzolandi va qo’shma eksportlar guruhi xulosalariga ko’ra, O’zbekistonning
qayta ishlash sanoatiga 50 mln Amerika dollari miqdorida sarmoya sarflash
ko’zda tutildi.
Koreya   Respublikasidan   O’zbekiston   ko’pgina   tayyor   mahsulotlar,
mashina-uskunalar,elektronika   asboblari,   televizorlar,   kiyim-kechak   va
boshqa   xalq   iste’moli   mollarini   xarid   qilmoqda.   Ayniqsa,   respublikamiz
transport   xodimlari-ga   manzur   bo’lgan   “DEU”   avtobuslari   va   yengil
mashinalar shular jumlasidan-dir.
Andijon   viloyatining   Asaka   shahrida   prinsep   zavodi   o’rnida   bunyod
etilgan   O’zbekiston-Jqnubiy   Koreya   qo’shma   korxonasida   dastgohlar
uskuna   va   mosla-malarni   o’rnatish   jadal   suratlar   bilan   olib
borilmoqda.Bo’yash   sexi   kengayib   aloqa   yo’llari   barpo   etildi.Bo’lajak
zavodda   ishlash   uchun   200dan   ortiq 1
  yosh   yigitlar   Janubiy   Koreyada   ish
o’rganib keldilar. Ular ingliz, koreys tillarini o’rganishdi.
Haqiqatdan   O’zbekistonda   yagona   hisoblangan,   o’z   oldiga   “Damas”
mikro-avtobuslarini, “Tiko” yengil mashinalarini ishlab chiqarishni  maqsad
qilib   qo’ygan   bu   korxonaning   tarixi   hammani   qiziqtiradi.O’zbekiston
1
  Xalq so’zi, 1994-yil  1-noyabr
10 Respulikasi Prezidentining 1992 yilning iyun oyida Janubiy Koreyaga qilgan
amaliy   tashrifi   chog’ida   bir   guruh   koreyalik   ishbilarmonlar   fan-texnika
sohasida   hamkorlik   qi-lish   uchun   O’zbekistonga   taklif   qilingandi.Ana   shu
o’tgan   qisqa   fursat   davomida   koreyalik   ishbilarmonlar   yurtimizda   xalq
ehtiyoji   mollari   ishlab   chiqaradigan   20   dan   ziyod   qo’shma   korxona   barpo
etishdi.
Darhaqiqat, Toshkentdagi “O’zDEU-elektroniks” O’zbekiston-Koreya
qo’shma korxonasining bosh direktori Kyung Cho bilan bo’lgan suhbatda u:
“O’zbekiston   biz   ishbilarmonlarni   o’ziga   ohangrabodek   jalb   etgan   tomoni
sobiq   ittifoq   hududida   eng   barqarorligi,   ulkan   tabiiy   resurslar   salohiyatiga
boy   o’lka   ekanligidir.   Maqsadimiz   bu   yerga   ulkan   sarmoya   sarflab,   katta
boylik orttirish  emas,  balki  o’zbek  mutaxasislarini  ko’plab tayyorlash,  teng
sherikchilik   asosi-da   O’zbekiston-Koreya   hamkorligini   yanada
rivojlantirishdan iboratdir” 1
, - degan edi.
Haqiqatdan   ham   so’nggi   paytda   mamlakatimizda   faoliyat
ko’rsatayotgan   qo’shma   korxonalarning   aksariyat   qismini   O’zbekiston-
Koreya   qo’shma   korxonalari   tashkil   etadi.   Mamnuniyat   bilan   shuni
ta’kidlash   joizki,   o’zbekiston-   Koreya   hamkorligida   mashhur   “O’zDEU
“firmasining   Andijon   filialida   zamonaviy   avtomobillar   ishlab   chiqarish
uchun   tamal   toshining   qo’yilayotganligi   ikki   davlat   o’rtasidagi   hamkorlik
qirralarini yana bir bor yuksakroq cho’qqiga yetdi. 
O’rni   kelganda   shu   narsani   ham   ochiq   aytish   kerakki,   yaqin
yillargacha O’zbekiston avtomobili xaqida gap borgudek bo’lsa erish tuyular
edi. 
Istiqlol   sharofati,   yurtboshimizning   katta   sa’y-   harakati   tufayli   yangi
avtomobilsozlik   tizimiga   asos   solindi.   Asaka   shahrida   janubiy   koreyalik
hamkorlar   bilan   “O’zDEU”   inshooti   boshlab   yuborildi.   Ta’bir   joiz   bo’lsa
endilikda   u   nafaqat   respublikamizda   balki   MDX   hududida   ham   yagona
ulkan qurilish inshootiga aylandi. 
1
  Xalq so’zi, 1998 yil 1 noyabr
11   “O’ZDEU   “qurilishidan   oldin   bu   yerda   Asaka   priseplar   zavodi
joylashgan   edi.   Mustaqqillikning   dastlabki   yillarida   zavod   mahsulot   ishlab
chiqarishda   qiynalib   qoldi.   Chunki   Rossiya   bilan   aloqalar   oldingiday   emas
edi. 
O’shanda   hayhotday   bino   huvillab   yotar,   ishchilrning   qo’li   ishga
bormas   edi.   Korxona   gardaniga   qadar   qarzga   botgan,   sexlarning   deyarli
uchdan ikki qismi to’xtash arafasida. Boisi xomashyo yetishmasdi. Byog’ini
so’rasangiz   haybarakallachilik   bilan   bitkizilgan   inshootning   ma’lum   qismi
hali   foydalanishga   topshirilib   ulgurmasdan   konservatsiya   qilingandi.
Qishloq xo’jaligi uchun zarur texnik-jihoz chiqariladigan korxonada mayda-
cho’yda   xalq   ehtiyoji   mollari   ishlab   chiqarish   yo’lga   qo’yilayotgangandi.
Zavot   mutasadilari   bunday   “yo’ldan   “uzoqqa   bormasliklarini   bilar   edilar,
lekin   noiloj.   Qo’lni   qovushtirib   turavergan   bilan   ish   yurisharmidi.   Ana
shunday   kunda   “O’zDEU   “qurulishining   boshlab   yuborilishi   ayni   muddao
bo’ldi. 
Yangi   inshootning   bu   yerda   qurilishi   ancha   tejamli   bo’ldi.   Chunki
binoning   asosiy   ustqurmasi   deyarli   saqlanib   qoldi.   Agar   yopiq   binoning
ustki   qismidagi   temir   quvirdan   qilingan   to’sinlar,   yopqichlar   ustunlarni
yangitdan tiklansa millionlab so’mlar qo’shimcha ketishi turgan gap edi. 
Janubiy korealik hamkorlarimiz ish boshlashdan avval asdosiy sexlar
joylashadigan   40   gektarlik   maydonning 1
  tuproq   zichligini   o’rganishdi.
Ma’lum   bo’lishicha   u   talabga   javob   bermas   edi.   Shundan   so’ng   inshoot
tuproqlarini Asaka adirlarining shag’al toshlari bilan almashtirish boshlandi.
Peshma-pesh   kelayotgan   yuk   mashinalari   navbatga   tizilib   qolmasliklari
uchun   kovlanayotgan   tuproqni   tez   yuklab   berish   kerak.   Lekin   ertadan
kechgacha   mashinalarning   shovqinida,   buning   ustiga   bir   joyda   o’tirib
ishlashning   o’zi   bo’lmaydi.   Kishining   asabi,   bardoshi   temirdan   bo’lishi
kerak.
1
Xalq so’zi, 2004-yil 1-noyabr. 
12 Shunday   bo’lsada   korxonani   o’z   vaqtida   foydalanishga   topshirish
ma’suliyati   har   bir   ishchini   yanada   unumli   ishlashga   undayapti.   Har   kuni
mashinalarga 100-110 tonnadan ziyod tuproqlar ortishmoqda. Rejalar ortig’i
bilan   uddalanyapti.   Eng   muhimi   horijlik   hamkorlarimiz   oldida   yuzimiz
yorug’   bo’lishi   lozim.   Ana   shu   tuyg’u   ishchilar   g’ayratiga   g’ayrat
qo’shayapti. 
Jamoamiz   ishchilarining   zimmasidagi   yuk   yanada   salmoqli.
Viloyatdagi   boshqa   yumushlardan   tashqari   qo’shma   korxona   hududi,
ko’chalariga   asfalt   yotqishimiz   lozim.   Dadil   aytish   mumkinki   ana   shu
vazifaning   uddasidan   chiqayapti.   Yo’llar   shu   qadar   ravon   bo’lishi   lozimki,
xorijdan kelgan hamkorlarimizning ko’ngli  ranjimasin. Bu maydonchalarda
“Reyser“, “Damas”, “Tiko” kabi mashinalar sinovdan o’tkazildi. 
Zavodning   Bosh   direktori   Sh.   F.   Yusupov   shunday   deydi:
“Yurtboshimiz   Islom   Abdug’aniyevichning   korxonamizga   tashrifi,   -   so’z
boshladi   u,   -   Ishchilarimizni   yanada   unumli   mehnatga   ruhlantirib   yubordi.
Ularning   bergan   maslahatlari,   yo’l-   yo’riqlari   asosida   ishni   yanada
jadallishtirayapmiz.   Qolaversa   koreys   birodarlarimiz   bilan   hamkorlik
shartnomasini tuzish uchun yurtboshimiz ozmuncha jon kuydirdilarmi 1
? 
Albatta avtomobil sanoatining yurtimiz kelajagi uchun naqadar foyda
keltirishini   tasavvur   qilsh   qiyin   emas.   Axir   o’nlab   yuzlab   sanoat
korxonalarining   ish   maromi   izga   tushadi.   Yo’ldosh   korxonalar   ishga
tushgach   ishsizlik   masalasiga   ham   yechim   topiladi.   Hozirning   o’zidayoq
respublikamizda o’nlab korxonalar zavodga ehtiyoj qismlari yetkazib berish
tayyorgarligini   ko’rishayotir.   Andijondagi   “Irmash   “,   Xonobotdagi   kabel
zavodi singari korxonalar shular jumlasidandir.
Janubiy   Koreya   katta   miqdorda   AQSH   dollarini   imtiyozli   kredit
sifatida taqdim qilishdi. Lekin shart qo’yishdi: - Butlovchi ehtiyot qismlarni
imkon boricha xorijdan olmay, o’zlaringiz chiqaringlar, dep. Agar  shunday
1
  O’zbekiston ovozi. 2009 y. 12 noyabr.
13 yo’l tutilsa, eng avval, mahsulot tannarxi arzonlashadi. O’zbekistonda yangi
sanoat korxonalari qad rostlaydi. 
Korxona   ishga   tushgach   4000   ga   yaqin   mutaxasisni   ishga   jalb   qilish
imkoniyati paydo bo’ladi. Kelgusida xodimlarining bir qismini Yaponiyaga
yuborish ham ko’zda tutilmoqda. 
Bu haqda Bosh direktorning umumiy bo’lim hamda kadrlar masalalari
bo’yicha orinbosari Zafarjon Zulunov 1994-yilda: “Korxona ishga tushgach,
3750 mutaxasisni ishga jalb qilish imkoniyati paydo bo’ladi. Hozirdan ularni
o’qitish,   tayyorlashni   boshlab   yubordik.   Axir   vaqt   g’animat.,   uni   boy
bermasligimiz   kerak.   Dastlab   200   nafar   ishchini   3oy,   ustalarni   9oyga
hamkor   mamlakatga   yubordik   Ish   o’rganib,   mutaxasis   bo’lib   qaytishdi.
Keyin   yana   shuncha   yigitni   jo’natdik.   Shuningdek   yoshlarimizni
Yaponiyaga   ham   yuiborishni   mo’ljallayapmiz.   O’rni   kelganda   aytib   o’tay,
Korxonamizga   hammani   ham   qabul   qilavermaymiz.   Bizda   ishlashni
xohlaganlar tanlov asosida sinovdan o’tishi kerak” 1
 –degan edi. 
Haqiqatdan   ham   bu   yerga   qabul   qilinayotgan   ishchilar   yuqori   tanlov
asosida olinib, o’shanga yrasha maosh bilan ta’minlanadi. Zavod qurilishida
ishlayotgan   ishchilar   bu   yerga   kelganlaridan   norozi   emaslar.   Ular   o’z
vazifalarini sidqidildan bajaroyotganliklarini matbuotda ham elon qilganlar.
Shulardan   bir   nechtasisini   misol   qilib   keltiramiz:   “Shu   korxonaga   kirib
adashmagan   ekanman,   -   deb   yozadi   10-   ko’chma   mexanizatsiyalashgan
colonna   ishchisi   A.   Turg’unov,   -   Jamoa   axil,   bir   yoqadan   bosh   chiqarib
ishlasa har qanday yumushning mushkullik joyi yo’q, yigitlarimiz yillardan
buyon   birga   ishlashib   qadrdon   bo’lib   ketishgan.   Saflarimizga   yangi
qo’shilayotgan   ham   dilkash   insonlar.   Shuning   uchun   ham   ishlagan   sayin
charchoq bilinmaydi. 
 “O’ZDEU “da qurilish ishlari boshlangan dastlabki kunlardanoq bizni
inshootga   taklif   qilishdi.   G’oyat   xursand   bo’ldik.   Lekin   yangi   joyda   oson
1
Xalq so’zi,  2008 -yil  5 - may.  
14 bo’lmasligini   his   etardik.   Har   qalay   do’stligimiz   qudrati   tufayli
qiyinchiliklar ortga chekindi. 
Yopiq binoning deyarli barcha qismi oyoq ostiga beton yotqizilyapti.
U   shundayin   sifatliki   oynaday   yaltiraydi.   Ko’rgan   odamning   dili   yayraydi.
Shunda o’zimga o’zim savol beraman: “Ishlasa bo’lar ekan- ku?”
Brigadamizda yaxshi muhit qaror topgan. Har kim bohona qidirmaydi,
bajarilishi   lozim   bo’lgan   yumushga   vijdonan   yondashiladi.   Koreys
birodarlarimizning   yigitlarimiz   uyushqoqligi,   mehnatkashligi,   dilkashligiga
havaslari   kelayotgani   boisi   ham   shunda.   Axir   dillar   yaqin,   maqsadlar
mushtarak bo’lsa tog’ni talqon qilish hech gap emas 1
. 
“Ertangi   natijani   ko’z   oldimga   keltirayapman”   –   deb   boshlaydi   o’z
xatini   10-   ko’chma   mexanizatsiyalashgan   kolonna   elektr   payvandchisi   M.
Abdumannonov,   -“inson   qilayotgan   ishidan   ko’ngli   to’lsagina   mehnati
unumli   bo’ladi.   O’nyildan   buyon   elektr   payvandchi   bo’lib   ishlayman.   Juda
ko’p inshootlarda ter to’kdim. Lekin “O’ZDEU” qurilishidagidek manzaraga
birinchi duch kelishim”. 
Hozir   ayrim   qurilish   tashkilotlarida   ish   kamligidan   quruvchilarning
aksari bekor o’tirishibdi. Buyerda tinim yo’q. Yuzlab elektro payvandchilar
tongni   tunga   ulab   mehnat   qilishyapti.   Qolaversa   har   birimiz   qilayotgan
ishimizning   ertangi   natijasini   ko’zoldimizga   keltirayapmiz.   Avlodlardan
avlodlarga meros bo’lib qolayotgan yumushni bajarayapmiz. 
Ishdan   noliydigan   joyim   yo’q.   Har   kuni   ertalab   va   ishdan
qaytishimizda   maxsus   avtobuslar   manzilimizga   eltib   qo’yadi.   Maoshimiz
ham   durustgina.   To’g’ri   gohida   elektrotlar   yetishmaydi.   Sovuq   kunlar
kelayapti,   issiq   oyoq   kiyimlari   zarur.   Maxsus   kiyimboshlar   yo’g’risida
va’dalar bo’lsa-da, ularga yetisha olmayatganimiz ham ham bor gap. Ammo
bularning hammasi yo’lga tushib ketishiga ishonchimiz komil. Eng muhimi,
odamlarimiz shijoat, matonat bilan ishlayapti Ertangi yorug’ kunlarimiz sari
dadil qadam tashlayapmiz” 2
. 
1
 Xalq so’zi, 1999-yil 9-noyabr
2
 Xalq so’zi, 1996-yil 1-oktabr
15 Zavod   ishchilarining   dil   so’zlaridan   ko’rinib   turibdiki,   ular   o’zlari
tanlagan   mutaxasislikdan   xursand.   Respublikamiz   kelajagi   yo’lida   sabot
bilan ongli ravishta mexnat qilmoqdalar. 
  “Hisobni   bilgan   yanhlishmaydi,   -deb   o’z   xatini   boshlaydi   quruvchi
muhandis   M.   Raximov,   -   yangi   inshoatning   avvalgi   pritseplar   zavodi
bazasida   tiklanayotgani   g’oyat   maqbul   ish   bo’ldi.   Binoning   asosiy
ustqurmasi   deyarli   saqlanib   qolindi,   Ex-e,   agar   yopiq   binoning   ustki
qismidagi temir quvirdan qilingan to’sinlar, yopqichlar, ustunlarni yangitdan
tiklash lozim bo’lganda bormi?
Muammolar   tuguni   yanada   chigallashib   ketgani   turgan   gap   edi.
Afsuski, og’izga kuchi yetmaganlar bunday oqilona yo’lni o’z kuchlari bilan
o’lchayapdilar. Masalaning ikkinchi tomoni vaqtincha iqtisodiy qiyinchilikni
yengib o’tayotgan kezimizda bundayin ulkan qurulishni barpo etishning o’zi
bo’lmaydi. Uni g’oyat tez tiklayotganimiz boisi ham shunda.
Qurilishda tejamkorlik bilan ish tutilayapdi. Delik beton plitalar yangi
korxonaga   yaroqsiz.   Ammo   ularni   tashlab   yuborilayotgani   yo’q.   Yangi
beton yotqizilayotganda tosiq – qolip sifatida foydalaniladi. 
Korxonamiz   xududida   zudlik   bilan   omborxonalar   tiklanoyotir.
Mavjudlariga   esa   Koreyadan   keltirilgan   dastgohlar   asbob   uskunalar
joylashtirilgan. Bir tomondan qurulish, ikkinchi tomondan butlovchi jihozlar
jamlanyapti.
Xalqimiz   va’da   vafosi   bilan   ulug’   deyiladi.   Insoniyatni   ham
belgilangan   muddatda   foydalanishga   topshirishga   ishonchimiz   komil.
Chunki   har   birimiz   g’ayratimiz,   qobiliyatimiz,   imkoniyatimizni   shunga
safarbar etayapmiz 1
.
Korxona uchun eng zarur mutaxassislarning bir qismi Koreyaga borib
ish o’rganib qaytdilar. Ular Janubiy Koreyada ish o’rganish bilan mehnatga
munosabatni,   qobiliyatlarini   o’stirish   va   qo’llab-quvvatlash   haqidagi
1
 “O’ZDEU” joriy arxivi. 1999 y.
16 dunyoqarashlari   ham   ancha   o’zgarganligi   ko’rinadi.   Bu   narsani   ularning
quyidagi fikrlaridan ham bilish mumkin.
Hasanboy   Hojiyev:   Asaka   pritseplar   zavodida   payvandchi   bo0’lib
ishlardim.   O’z   mutaxxassisligim   bo’yicha   kasbga   yo’naltirishgaa   bordim.
“DEU”   korporatysiyasida   25-26   kundan   keyinoq   ish   qurolini   tutqazdilar.
Ishonib   dastgohlar   yoniga   qo’yishdi.   Yer   chizib   qolmadim   Menga   ma’qul
kelgani   koreyslarning   hamma   ishni   o’z   vaqtida   bajarishlari   bo’ldi.   Vaqtida
ishladi, vaqtida dam olishadi.
Baxromboy   Maxkamov:   Avvalgi   korxonamda   preslovchi   bo’lib
ishlardim.   “DEU”   da   mashina   oldi   yopqichlarining   nuqsonli   joylarini
nazorat   qildim.   Oyiga   100   dollardan   ish   haqi   oldik.   Muhimi   ular   bizga
erinmay   ish   o’rgatishdi.   O’zlaridan   begonasiramadilar.   Shuning   uchun
bo’lsa   kerak   biz   tez   orada   koreys   tilini   ham   o’zlashtirib   oldik.   Olisdagi
yurtning   go’zal   shahrlarini   tomosh   qildik.   Xullas   olam-olam   taasurotlar
bilan   qaytdik.   Yangi   korexonamiz   ish   boshlasa   bemalol   sohamizni   davom
ettiraveramiz.   Abduqahhor   Abdulazizov:   Men   asaka   shahridagi   50-
maktabda   o’qituvchi   edim.   Avvaliga   korxonaga   qabul   qilish   uchun
ro’yhushlik   berishmadi   lekin   aviatsiya   texnikomini   bitirganligimdan
xabardor   bo’lishgach,   quyoshli   o’lkaga   yubordilar.   U   yerda   ozgina   xatolik
o’tsa   yoki   nimadir   bo’lsa,   birinchisining   ishini   ikkinchisi   davom   ettiradi.
Ammo uzrsiz xatoga yo’l qo’ysang, ishchilar jam bo’lishadi-da o’zlari chora
ko’rishadi.   Murakkab   jarayonlarni   rabotlar   boshqaradi.   Ishonchim   komilki,
bizda ham texnika ishchilar bo’lishadi-da og’irini yengil qiladi…
Inshootga Andijondagi 162 qurilish trestining 10- ko’chma kalonnasi
pudratchi   bo’ldi.   2   mingdan   ziyod   ishchilar,   370   ta   muhandis   hodimlar
qurilish ishlarida ish boshladilar. 
Qurilishdagi   enh   muhim   uchastkalardan   biri   zichlash   (   preslash   )
sexidir.   Yer   osti   yo’lagi   4metr   chuqurlikda,   4   metr   kenglikda   qazilgan   va
zich   armaturalar   joylashtirilgan,   bu   yerda   yuqori   bosimdagi   mexanizmlar
ishlaydi   va   bunga   bunga   bardoshli   zamin   bo’lishi   lozim.   140   metrga
17 cho’zilgan   va   zich   armaturalar   joylashtirilgan,   yer   osti   yo’lagidan   metal
chiqindilar   zichlanib   tashqariga   chiqarib   yuboriladi.   Bu   narsa   yuqorida
ishlayotganlarga xalal bermasligi uchun shunday qilinadi. 
Korxonada   uch   smenada   ish   tashkil   qilinganligi   mehnat
unumdorligining   oshishiga   sabab   bo’lmoqda.   Ishchilarning   mehnatga
munosabati ham o’zgacha
Bu   yerda   kun   o’targa   ishlanmaydi.   Yeng   uchida   ish   bajarilmaydi.
Buxaqda payvandchi M. Xoliqovning quyidagi so’zi xarakterlidir: “Aniqlik
kerak.  Ozgina   shoshma-   shosharlikka   yo’l   qo’ysangiz   yana   qaytadan   qilish
kerak. Bizda sifatsiz ishlovchiga o’rin yo’q” 1
.
1994-   yilning   oxiriga   kelib   zavodning   asosiy   1-2-3-   konfeyerlari
bitkazib   bo’lindi.   Buyerda   mashina   qismlari   yig’ilib   butlanadi.   Har   bir
jabhada turli yumushlar amalgam oshiriladi. Konveyer qurilishini kopreyalik
mutaxasislar   qabul   qilib   olishadi.   Bu   yerda   ko’pgina   ishlar   betochilar
tomonidan bajariladi. 
Betonchilar   brigadasida   A.   Mirzayev,   S.   Ismoilov,   Q.
Abdumannonovlar eng ilg’or ishchilar deb topildilar. Ular ish rejalarini 110-
120 foizga uddalaganlar. Muhimi taminotda uzilishlar bo’layotgani yo’q.
Quruvchilarning   unumli   ishlari   uchun   barcha   sharoitlar   yaratib
berilgan.   Ayniqsa   betonchilar   bepul   sut-   qatiq,   issiq   ovqat   bilan
ta’minlangan Turar joylariga qatnov uchun maxsus avtobuslar ajratilgan.
Odiljon   Sodiqov:   “Promenergomontaj   “boshqarmasida   rahbar.
“Xonobod- Andijon“ suv qurilishida alohida ibrat ko’rsatgan. Uning yigitlari
korxona   qurilishida   ham   g’ayrat   bilan   ishlayotir.   Quvonarlisi   metall
konstruksiyalarni   payvand   qilishda   sifatli   ish   bajarilayotir.   Ularga   ishonib
topshirilgan   eng   murakkab   ish   uchastkalari   ko’ngildagidek   qabul   qilib
olinayotir.   Odiljon   yetakchiligidagi   azamatlar   safida   “O’ztalkonstruksiya”
tizimidagi Olmaliq, Bekobot, Buxoro, O’sh singari shaharlardan kelgan 101
nafar ishchi mehnat qilayotir. Qurilish davomida zamon talabiga qarab ba’zi
1
“O’ZDEU” joriy arxivi. 2000 y. 
18 o’zgartirilishlar   ham   kiriyilmoqda.   Jumladan   yangi   yig’uv   sexini   qurish
rejalashtirildi. 
Bu joyda avval  modeldagi  avtomashinani  butlash  rejalashtirilgandi.
Keyin   niyatlar   o’zgardi.   Korxonaning   istiqboli,   xalqimiz   kelajagi   o’ylab
to’g’ri   qadam   tashlandi.   Xalqaro   bozordagi   chaqqon   sotilayotgan
avtomobilining eng so’ngi – supermodeli kun tartibiga qo’yildi. 
Koreys birodarlarimiz xalqimizning sabr- bardoshi, mehnatkashligi,
tadbirkorligiga   tan   berishdi   chog’i.   Shu   bois   konveyerlardan   “Reyser”   va
uning   so’gi   modeli   “Damas”,   ‘Tiko”   mashinalarini   chiqarish   ko’zlanyapyi.
Yana   shuni   qzyd   etish   lozimki,   1996-   yilning   so’ngi   oylaridan   dastlabki
turkum mashinalari chiqa boshlaydi. 
  “Agrostroy”   korporatsiyasi   bunyotkorlarining   ishlari   alohida
diqqatga   sazovor.   maskur   tizimdagi   ‘Andijon-2”,   “Andijon-3”   tresti
bunyodkorlari   tezkor   ish   olib   boryaptilar.   Ular   zimmasiga   to’rt   qavatli
ma’muriy   binoni   tiklash   vazifasi   yuklatilgan.   Azamatlar   1995-   yilga   qadar
inshootda   so’ngi   ishlarini   poyoniga   yetkazishdi.   400   kishiga   mo’ljallangan
100 o’rinli oshxona, zamon talablariga javob beradigan bino mutasaddilarga
ixtiyoriga berildi. Ayni kunlarda esa yuqori qismidagi ishlar jadal borayapti.
Korxona   sexlaridagi   mehnat   ko’tarinkiligi   dilingizga   zavq   bag’ishlaydi.
Tog’ri,   bundan   bir   necha   oy   muqaddam   armaturalar   o’z   vaqtida   olib
kelinmagani   bois   qurilishda   biroz   depsinish   bo’ldi.   Ammo   kamchiliklarga
barham berildi. 
Shu   sababli   o’nlab   korxonalar   zavodga   ehtiyot   qismlar   yetkazib
berish tayyorgarligini ko’rayotir. Andijondagi “Irmash”, Xonobotdagi kabel
zavodi   singari   korxonalar   shular   jumlasidandir.   Bu   korxonaning   ishga
tushishi   mamlakatimizda   ishsizlik   kamayishiga   va   mahalliy   vakillaridan
ishchilar sinfining ko’payishidan yordam beradi. 
Quvasoydagi   “Kvars”   ishlab   chiqarish   birlashmasida   DEU
korporatsiyasida   tayyorlanadigan   mashinalarning   oynalari   ishlab
chiqarilmoqda.
19 Asaka pritseplar zavodi hissadorlik jamiyatiga aylantirigandan keyin
korxonada   ishlab   chiqarilayotgan   mahsulot   turi   ko’paydi.   1996-   yilda
Gollandiyaning   “Fontasi”   firmasi   bilan   zamonaviy   texnalogiya   yetkazib
berish hususida shartnoma tuzildi. Endilikda korxona ana shu texnalogiya va
horijdan   keltirilgan   uskunalar   yordamida   ‘O’ZDEUAvto”   qo’shma
korxonasidaishlab   chiqarilayotgan   yengil   avtomashinalar   uchun   yigirma
turdan   ko’proq   butlovchi   qismlar   tayyorlashni   yo’lga   qo’yish
imkoniyatlariga ega bo’ldi.
Bu zavodning qurilishi O’zbekistondagi qator yangi korxonalarning
faoliyatiga ijobiy ta’sir etish bilan bir qatorda qo’shni qardosh respublikalar
bilan iqtisodiy aloqalarni kuchaytirishga yaxshi ta’sir ko’rsatishi tabiiy.
Jumladan,   Asakada   bunyot   etilayotgan   “UzDEUAvto”   avtomobil
zavodi   mahsulotlari   uchun   zarur   ehtiyot   qismlarini   ishlab   chiqarishda
Qirg’iziston   avtomobilsozlarining   ishtiroki   o’zaro   foydali   bo’lishi
shubhasizdir.   O’zbekiston   Prezidenti   Islom   Karimov   va   qirg’iziston
prezidenti Askar Akayev “O’zDEUAvto” zavodiga tashrif chog’ida ana shu
fikrni alohida ta’kidladilar. 
Prezidentlar   zavodda   amalga   oshirilayotgan   bunyotkorlik   ishlarini
ko’zdan   kechirdilar,   ishchilar   bilan   suhbatlashdilar.   Ma’lumki,   Janubiy
koreyaliklar bilan hamkorlikda qurilayotgan bu avtomobil korxonasi kelgusi
yil   mart   oyidan   boshlab   mahsulot   ishlab   chiqarishga   kirishadi.   Zavodda
“Neksiya”,   “Tiko”,   “Damas”   avtomobillarining   yeti   turdagi
modifikatsiyasini   ishlab   chiqarish   mo’ljallanmoqda.   1998-   yilga   kelib   to’la
quvvat   bilan   ishlay   boshlaydigan   zavod   yiliga   200   ming   dona   zamonaviy
avtomobillar   ishlab   chiqara   boshlaydi.   Ushanda   zavodda   2300   nafar   kishi
mehnat   bilan   band   bo’ladi 1
.   Prezidentlar   Islom   Karimov   va   Askar   Akayev
zavodda   yig’ilgan   dastlabki   mashinalarni   ko’zdan   kechirib,   bu   zamonaviy
avtomobillar   texnik   imkoniyatlari   afzalligi   bilan   xaridorlarga   juda   manzur
bo’lishiga ishonch bildirdilar. 
1
 Xalq so’zi. 1995 y. 5 dekabr.
20  “O’zaro muzokaralar davomida biz davomida ko’pgina muammolar
xususida fikrlashib oldik “- dedi janob Kim En Sam. - Ular orasida Koreya
yarim  orolini yadrosiz  mintaqaga aylantirish masalasi  ham bor  edi. Shunisi
quvonchliki   bizning   bu   boradagi   sa’y-   harakatlarimiz   qo’llab-   quvvatlandi.
Biz   O’zbekiston   bilan   hamkorlikini   yangi   bosqichga   ko’tarish   niyatimiz.
Yaqinda   bu   borada   imkoniyatlarni   o’rganish   uchun   mutaxasislar   guruhini
yuboramiz.  O’zbekiston  iqtisodiyotiga sarmoya sarflash  maqsadida  bo’lgan
koreyalik   ishbilarmonlarni   qo’llab-   quvvatlash,   rag’barlantirish   choralarini
ko’rish niyatidamiz. Koreyalik ishbilarmonlar O’zbekistonda mashinasozlik,
elektronika,   aloqa   tarmoqlarini   rivojlanytirish,   gaz   qazib   olisgda
ko’maklashadilar” 1
. 
Koreya   Respublikasi   Prezidenti   1985-yilning   15-17   -   fevralida
Koreyaga qilgan tashrifi chog’ida O’zbekiston yoshlarining Koreyada talim
olish, kasb egallash masalalariga alohida e’tibor qaratgan edi. Xususan, shu
yilning o’zida respublikamizdan bir5r yarim mingdan ko’proq yosh yigitlar
va qizlarni jo’natish ko’zda tutilgandi.
Zero,   yurtboshimiz   Oliy   majlisning   birinchi   sessiyasidagi   dasturiy
nutqida   ta’kidlab   o’tganidek,   biz   farzandimizning   baxti   va   kelajagi   uchun
mehnat qilamiz. Chunki ertangi kunimiz yoshlarimizning qanday bo’lishiga
bog’liq. 
Ikkinchidan,   respublikadea   iqtisodiy   islohotlarni   amalgam   oshirish,
ayniqsa, ularni chuqurlashtirish chet el sarmoyalarini keng jalb qilish, kichik
va   o’rta   biznesni   jadal   rivojlantirish,   yoshlarning   dunyoqarashini
o’zgartirish,   boqimandalik   kayfiyatini   yo’   q   qilish   muhimahamiyat   kasb
etadi. Bu o’z navbatida yangi texnalogiyalarni egallashga qobiliyati bo’lgan
yoshlar   orasida   ishchi   kadrlar   va   yuqori   mutaxasislar   tayyorlashni   talab
qiladi.   Bu   vazifani   hal   qilishning   asosiy   yo’nalishlaridan   biri   yoshlarni
jahonning   taraqqiy   etgan   mamlakatlariga,   jumladan,   Koreyaga   kasb
o’rganish   va   ishlashga   yuborishdan   iboratdir.   Bu   yo’nalishda   yo’nalishda
1
 Xalq so’zi. 1994 y. 7 iyun
21 respublikamizda   ma’lum   ishlar   olib   borilishining   dalili   sifatida
“O’zDEUAvto”,   “O’zDEUelektroniks”,   “Goldstar”   korxonalari   uchun
Koreyadan   sarmoyalarni   jalb   qilish   yo’li   bilan   ishchi   kuchini   tayyorlashni
tashkil etish tajribasini keltirish mumkin.
Eng   muhimi,   yoshlarimizga   tadbirkorlik   malakasini   singdirish
lozim. Ishlab chiqarilayotgan mahsuloytlarning 70 foizdan ko’prog’i kichik
va   o’rta   biznes   korxonalariga   to’g’ri   kelayotgan   Koreya   imkoniyatlaridan
foydalanish   bunda   alohida   ahamiyat   kasb   etadi.   Chunki   faqat   shu   yilning
o’zidagina O’zbekistonda bir necha ming kichik biznes korxonalarini ochish
mo’ljallangan. 
- Prezidentimizning   1992-   yili   Koreyaga   qilgan   tashrifidan   so’ng
Mehnat   vazirligi   Koreyaning   zahiralar   kompaniyasi,   o’qitish   bo’yicha
xalqaro   korparatsiya   maqomiga   ega   bo’lgan   Koreyaning   kichik   biznes
federatsiyasi   (Kitko),   mamlakatning   mehnat   va   sanoat   vazirligi   bilan
birgalikda O’zbekistondan Koreyaga yoshlarni o’qish va ishlashga yuborish
to’g’risida qator shartnomalar tuzdi. Shunga muvofiq, vazirlikning mahalliy
tashkilotlari   tomonidan   yoshlarni   tanlash   amalgam   oshiridi.   Ularni   koreys
tiliga  o’rgatish tashkil  qilindi. Hozirgi  kunda 200 nafar  yoshlarni  yengil  va
to’qimachilik   sanoati   sohasidagi   kichik   va   o’rta   biznes   korxonalarida
o’qitish va ishlatish uchun Koreyaga jo’natish boshlandi. 
Tanlovdan   o’tgan   va   Koreyaga   jo’natiladiganlarning   har   biri   bilan
uning   huquq   va   majburiyatlarini,   o’qitish   shartlari   hamda   ishga
joylashtirilishini  ko’zda  tutgan shaxsiy   shartrnoma  tuzildi. Buning  yana  bir
ahamiyatli   tomoni   Koreyaga   o’qish   vca   ishga   jo’nab   ketayotganlar   qaytib
kelganlaridan   so’ng   O’zbekistonning   tegishli   korxonalarida   ishlash   yo’li
bilan   olgan   bilim   va   malakalaridan   foydalanish   majburiyatini   o’z
zimmalariga oldilar. 
1995-   yilga   kelganda   Asaka   shahrida   yengil   mashinalar   va   kichik
avtobuslar   ishlab   chiqaradigan   zavod   qurilishi   yanada   qizg’in   tus   oldi   va
nihoyasiga   yetishiga   yaqinlashdi.   Bo’lajak   avtomobilsozlardan   185   nafari
22 “DEU” korparatsiyasi korxonalarida va o’quv markazlarida tajriba o’rganish
uchun Koreya respublikasigs jo’nab ketdi 1
. 
Ularning   orasida   “O’zDEUAvto”   qo’shma   korxonasi   huzurida
ochilgan   kursda   ingliz   va   koreys   tillarini   o’rgangan   ishchilar,   muhandis-
texnik   xodimlar   bor.   Ular   avtomobillar,   konveyerlar,   stanoklarning
texnikaviy jihatlarini, ishlab chiqarishga doir bilimlarini chuqurlashtiradilar. 
Shu morinda aytib otish kerakki, tuzilgan shartnomalarga o’qish va
ishlash   davri   biryillik   qilib   belgilandi   va   u   ikki   yilga   uzaytirilishi   ham
mumkin.   Har   bir   ishchimizga   asosiy   vaqtda   ishlashi   uchun   260   AQSH
dollari   miqdorida   ish   haqi   belgilangan.   Ish   vaqtidan   tashqari   bajargan   ishi
uchun   qo’shimcha     ravishta   300   dan   500   dollargacha   ishlash   imkoniyati
mavjud. Ishchilar bepul uch mahal ovqat va qulay sharoitlari bo’lgan turar-
joy   bilan   ta’minlanadi.   Bunga   ish   beruvchi   245   AQSH   dollarigacha
sarflaydi 2
.   Shuningdek,   ishchining   Koreyaga   borishi   va   u   yerda   yurish
harajatlari   ish   beruvchi   hisobidan   bo’ladi.   Bunda   yana   muhimi   shuki,
shartnoma   shartlarida   yoshlarimizni   tabiiy   sug’urta   qilish,   mehnat
xafsizligini   ta’minlash,   mustahkam   ijtimoiy   himoya   qilish   masalalari   ham
ko’zda tutilgan.
- O’zbekiston   Respublikasi   Prezidentining   Koreyaga   bo’lgan   1995   yilgi
tashrifi   natijalari   bo’yicha   bir   yarim   minga   yaqin   yigit   va   qizni   malaka
oshirishga   yuborish   to’g’risida   kelishib   olingani   istiqbolning   yaxshiligini
ko’rsatib turibdi. 
- Shuni ham nazarda tutish kerakki, Koreyada amalda bo’lgan tartib bo’yicha
ish   beruvchilar   o’rta   va   kichik   biznesga   chet   el   ishchi   kuchini   shundagina
jalb   qilishlari   mumkin   bo’ladiki,   qachonki   ular   chiqarayotgan
mahsulatlarning   50   foizdan   kam   bo’lmagan   mahsuloti   chetga   chiqarishga
mo’ljallangan bo’lsa. Demak bizning yoshlarimiz korxonalarda ishlab turib,
yangi   texnalogiyalar   bilan   ishlashning   katta   imkoniyatlari   va   mehnat
malakasiga ega bo’ldilar.
1
 Xalq so’zi. 1995 y. 5 aprel.
2
Xalq so’zi. 1995 y. 11 mart. 
23 - Respublikamiz   yoshlari   aynan   shu   sohaga,   hozircha   poyabzal   va
to’qimachilik   sanoatiga   yuborilmoqda.   Kiyinchalik   esa   buning   miqyosini
metalni   qayta   ishlash   va   mashinasozlik   korxonalari,   mebel   sanoati,
radioelektronika zamonaviy ofisva tibbiy asbob – uskunalar ishlab chiqarish
sanoati hisobiga kengaytirish imkoni bor.
    Ammo   ko’p   narsa   biz   yoborayotgan   dastlabki   200   nafar   yoshlarning
qanchalik   mvofaqiyat   bilan   ishlashlariga   bog’liq   bo’ladi.   Ularning
zimmasiga   katta   masu’liyat   yuklangan,   albatta.   Darxaqiqat,   tuzilgan
shartnomalar   bo’yicha   ular   o’z   vazifalarini   qanday   bajarishlari,   o’zlarini
qanday   tutishlariga   qarab   koreys   biznesmenlarining   O’zbekistondan   ishchi
kuchini   jalb   qilishga   intilishlari   belgilanadi.   DEU   tajribasidan   kelib   chiqib
shuni   aytish   mumkinki   yoshlarimiz   zimmasiga   yuklangan   ishonchni   sharaf
bilan ado etishlariga shubha bo’lishi mumkin emas.
  1995 yil 1 – iyun kuni O’zbekiston Respublikasi Prezdenti Islom Karimov
Koreya   Respublikasining   “DEU“   kompaniyalari   gruhi   raisi   Kim   U   Zun
rahbarligida   delegatsiya   azolarini   qabul   qiladi   .   “O’zbekisto   mustaqillikga
erishganidan   buyon   qisqa   davr   o’tganiga   qaramay,   -   dedi   mamlakatimiz
rahbari, - biz xorijiy sheriklar bilan ishlash bo’yicha talay tajribaga va ushbu
hankorlik   natijalarini   qiyoslab   ko’rish   imkoniga   ega   bo’ldik.   Shu   ma’noda
“DEU”   kompaniyasi   bilan   hamkorligimiz,   xususan,   Asakada   qurilayotgan
avtomobil   zavodi   o’zaro   munosabatlarimiz   tarixida   muhim   sahifa   bo’lib
qolishiga ishonch hosil qilmoqdamiz” 1
.
  O’zbekistondagi   barqarorlik   vag’arb   kuzatuvchilari   ham   etirof   etayotgan
iqtisodiy   o’sish,   qolaversa,   O’zbekistonlik   hamkorlarning   ishga   ma’suliyati
koreyalik   tadbirkorlarning   mamlakatimizga   nisbatan   katta   qiziqishga   sabab
bo’lmoqda.   “Asakadagi   avtomobil   zavodi   qurilishini   borib   ko’rganimizdan
so’ng,   bunga   yana   bir   marotaba   amin   bo’ldik.   Biz   bugundan   binoan
O’zbekistonga   sarmoya   kiritish   borasidagi   rejalarimizni   yanada
muvofiqlashtirish va kengaytirish niyatidamiz “- dedi Kim U Jun.
1
 Xalq so’zi. 1995 y. 2 iyun.
24 Suhbat   davomida   Asakadagi   O’zDEUAvto   “O’zbekiston-   Koreya
qo’shma   korxonasi   qurilishini   tezroq   yakunlash,   zavodga   jamlovchi
uskunalar   yetkazib   berish,   qo’shma   bank   tashkil   etish,   mahsulotni
realizatsiya   qilish   hamda   Koreyada   o’zbek   mutaxasislarining   malakasini
oshirish bilan bog’liq masalalar muhokama etildi.
Bugun   Koreyadagi   avtomobil   zavodida   500   dan   ortiq
o’zbekistonliklar   ish   o’rganmoqda 1
.   Shuni   yashirmay   aytishim   kerakki,   biz
ularga   qanchalik   murkkab   talablar   qo’ymaylik,   barchasini   uddasidan
chiqishdi. Hozir ular ishlab chiqargan mahsulotni koreyalik ishchilarnikidan
farqlay   olmaymiz.   Koreyslar   o’zbeklarning   qo’li   gul   xalq   ekanligiga   yana
bir   bor   amin   bo’ldilar.   Kelgusida   yana   2   mingga   yaqin   o’zbek   yigit   qizini
malaka oshirish uchun koreyaga taklif qilish niyatidalar. 
Asakadagi   avtomobil   zavodi   o’zaro   hamkorligimizning   ulkan
yutug’iga   aylanishi   shubhasiz.   “DEU”   kompaniyalari   esa   O’zbekiston   va
Koreya   o’rtasidagi   munasabatlarning   yanada   mustahkamlanishi   uchun
xizmat qiladi. 
1996-   yil   bahorida   mustaqillik   sharofati   bilan   tamal-   toshi   qo’yilgan
ulkan   sharoitlardan   biri   o’zining   ilk   “qaldirg’ochlarini   hayotga   uchirma
qilishga “ muyassar bo’ldi. Andijonning so’lim Asaka shahrida barpo etilgan
“O’zDEUAvto”   qo’shmaq   korxonosi   o’zining   birinchi   mahsulotini
xaridorlar e’tiboriga havola qildi. 
Ma’lumki,   Janubiy   Koreyaning   “DEU”   avtomobilsozlik   korxonasi
mahsaulotlari   butun   dunyo   avtomobil   ishqibozlarining   xolis   baxosiga
sazovor   bo’lgan.   Umuman,   “DEU”   turdosh   korxonalarining   tayyorlagan
mahsulotlari   ham   jahon   bozorida   o’z   qiymatiga   ega.   Shuning   uchun   ham
1992-yilda   Prezidentimiz   I.   Karimov   Koreyaga   tashrif   buyurgan   chog’ida
“DEU”   avtomobilsozlik   korporatsiyasi   bilan   O’zbekistonda   qo’shma
korxona   tuzish   to’g’risida   kelishib   qaytgandi.   O’sha   safarning   samarasi
o’laroq   ayni   kunda   mamlakat   aholisi   quvonchli   voqeaning   shohidi   bo’ldi.
1
  Xalq so’zi. 1995 y.  2 iyun.
25 Bu,   aytish   mumkinki,   asrga   tatigulik   voqea,   deya   sharh   qilishi   mumkin
bo’lgan   va   O’zbekiston   Respublikasi   tarixiga   zarhal   harflar   bilan   bitishga
loyiq xodisadir. 
“O’zDEUAvto”   qo’shma   korxonasi   birinchi   liniyasining   ochilishi
marosimiga   mamlakat   Bosh   vaziri   U.   Sultonov,   Bosh   vazirning   birinchi
o’rinbosari   I.Jo’rabekov,   Andijon   viloyati   hokimi   K.   Obidov,   “DEU”
turdosh korxonalari prezidenti Kvan Ki Li janoblari tashrif buyurdilar. Ular
ko’p   ming   kishilik   mitingda   so’zlagan   nutqlarida   mazkur   korxonaning
naqadar dolzarbligi, jahon ahamiyatiga molik mahsulotlarni ishlab chiqarishi
va bu, O’zbekiston kelajagida muhim o’rin tutajagini alohida e’tirof etishdi:
-   “O’zDEUAvto”ni   “Orta   Osiyoning   mo’jisasi”   deya   atshayotgani   bejiz
emas   dedi   o’z   so’zida   Bosh   vazir   janoblari.   Chunki   do’stlik   qudrati   bilan
barpo   etilgan   bu   inshoot   iqtisodiyotimizning   barqarorlashuviga   xizmat
qiladi.   Bunday   quvonchli   voqeaga   Prezidentimiz   Islom   Abdug’aniyevich
Karimov   tashabbusi   bilan   asos   solingan   edi.   Korxonaning   qisqa   fursatda
qurib bitkazilishiga Janubiy Koreya Prezidenti Kim Yan janoblari hamkatta
hissa qoshdilar” 1
. 
Darhaqiqat,   juda   qisqa   vaqtda   shunday   ulkan   korxonani   bunyod
etishning   o’zi   bo’lmaydi.   Bunda   mamlakat   viloyatlaridankelib   bu   yerda
halol ter to’kkan quruvchilar mehnati bor. 4000 ming kishilik katta jamoa bir
tan,   bir   jon   bo’lib   uni   yo’qdan   bor   qildilar.   Qolaversa,   minglab   andijonlik
yoshlar   Janubiy   Koreyada   avtomobilsozlik   sirlarini   o’rganib   qaytishdi.
Ularning kecha do’st mamlakat tuprog’ida o’rgangan bilimlari ertaga, aytish
mumkinki,   bugndan   mustaqil   O’zbekiston   iqtisodiyotini   barqarorlashtirish,
uni   jahon   hamjamiyati   oldida   nufuzini   oshirishga   xizmat   qilishi   shubhasiz.
Qo’shma   korxonani   bunyod   etish   tadbirlarida   viloyat   hokimligining   ham
o’ziga yarasha xizmati bor. Ayni vaqtda ham hokimlik katta tashkilotchilik
ishlarini olib bormoqda.
1
  Savdogar. 1996 y. 9 aprel.
26 Miting   paytida   so’zga   chiqqan   “DEU”   tutdosh   korxonasi   prezidenti
Kvan   Ki   Lining   e’tirofi8   barchaning   qalbiga   faxr   tuyg’ularini   uyg’otdi:
“Bugungi   kun   hech   qachon   sedan   chiqmasa   kerak,   chunki   O’zbekistonda
birinchi avtomobil ishlab chiqarilgan kundir, - dedi u. Bukorxona juda qisqa
vaqt – ikki yilda ishga tushirildi. Albatta, bu vaqt ichida o’zaro hamkorlikda
katta   ishlar   qilindi.   Xatto   bunga   ishonging   kelmaydi.   Ishimiz   samarasi
ko’rina   boshladi.   Endigi   vazifa   avtomobillarning   jahon   bozorida   xaridorgir
bo’lishini ta’minlashdir. 
Albatta,   bu   eng   dolzarb   vazifalardan   biri.   Buning   uchun   o’zbek
mutaxasislarida bilim va ko’nikma, eng asosiysi, hohish mavjud. O’gan yili
qo’shma   korxona   lavha   tayyorlagan   paytda   korxonaning   ishlab   chiqarish
bo’limi menenjeri Xotamjon Sotvoldiyev bilan suhbatlashgan edim. Esimda,
o’shanda   unda   “O’bekistonda   ushlab   chiqarilgan   mashina   DEU   ning   farq
qilishi   mumkinmi?”   deya   savol   bergan   edim.   Ayni   paytda   uning   javobi
xotiramda aylandi. 
-Bizning   maqsadimiz   farq   qilmasligiga   erishishdir,   -   degan   edi   u.
Shunday  mahsulot   ishlab   chiqarishimiz   kerakki,  ikkita   mashinani   bir   joyga
qo’yib,   “Qaysisi   O’zbekistonda   tayyorlangan”   deyilsa,   hech   kim   ajrata
olmasin…
Bu xaqiqiy mutaxassis, yosh o’zbek avtomobilsoz ustaning javobidir.
Demak, u shunday qat’iyat va ishonch bilan korxona kelajagiga yorqin fikr
bilan qarar ekan, nega biz ishonmaylik?” 1
. 
Jahon   mashina   bozor   raqobati   kuchli   bozorlardan   biridir.   Buni   hatto
bugun   yetti   yoshdan   yetmish   yoshgacha   bo’lgan   fuqarolarning   barchasi
biladi.   Shunday   ekan,   sifatli   avtomobil   tayyorlash   uchun   zamonaviy
texnalogiya   va   uskunalar   kerak   bo’ladi.   Qo’shma   korxona   sexlarida   ayni
paytda  ishlayotgan   barcha   jihozlar  ishining   sifati   va  sanog’i   bilan  ham  eng
zamonaviydir.   Buni   suhbatlar   jarayonida   koreys   mutaxasislari   ham   a’atirof
etishdi. 
1
  Savdogar. 1996 y. 9 aprel.
27   …Mitingdan   so’ng   O’zbekiston   Respubliukasi   Bosh   vaziri   U.
Sultonov   va   DEU   prezidenti   Kvan   Ki   Li   janoblari   alvon   lentani   qirqishib,
birinchi   o’zbek   avtomobili   -0001   raqamli   “Damas   “ga   yo’l   ochishdi.
Shundan   so’ng   ikkinchi   va   uchinchi   avtomobillar   ham   “hayotga   yo’llanma
“olishdi.   Eng   birinchi   avtomobillardan   mamlakat   Bosh   vaziri   U.   Sultonov,
Bosh   vazir   o’rinbosari   I.   Jo’rabekov,   viloyat   hokimi   Q.   Obidov   va
DEUprezidenti Kvan Ki Li janoblari sayr qilishdi.
“O’zDEUAvto”   qo’shma   korxonasi   uchun   haqiqiy   bayram   yilning
ikkinchi   yarmida   boshlanadi.   Chunki   bu   yerda   “Tiko”   va   “Neksiya”
avtomobillari ishlab chiqariladi boshlanadi. Birinchi yil o’ttiz mingga yaqin
mashina   tayyorlash   ko’da   tutilgan   bo’lsa,   keyingi   yillardan   boshlab   yiliga
200 ming dona avtomobil ishlab chiqariladi.
Korxonada tayyorlangan mahsulot birinchi navbatta mamlakat bozori,
so’ngra,   Hamdo’stlik   davlatlari,   Sharqiy   Yevropa   va   Osiyo   mamlakatlari
bozorida sotiladi.
…1996- yil, 25- mart …Bu sana mamlakat tarixi zarvaraqlariga oltin
harflar   bilan   bitilishi   shubhasiz.   Chunki   hududi   shu   kuni   O’zbekistonning
birinchi   avtomobili   tayyorlangan   kundir.   Zero,   hoh   avtomobil   bo’lsin,   xoh
boshqa   o’z   yurtimizda   ishlab   chiqarilgan   mahsulot   bizning,   o’zbeklarning
faxridir.
  
 
  
I.3. Elektronika sanoatini rivojlantirish yo’lidagi aloqalar.
Ma’lumki,   hozirgi   davrda   hayotni   elektronikasiz   tasavvur   qilib
bo’lmaydi.   O’zbekistonda   ham   bu   sanoatning   tarmog’ini   rivojlantirish
uchun imkoniyatlar mavjud va bu borada Koreyadan yordamga kelmoqda.
Chunki Koreya Respublikasi  elktronika sanoatining dovrug’ini dunyoning
ko’p   joylarida   yaxshi   bilishmadi.   Mamlakatimizdagi   ko’pgina   savdo
do’konlarida   bu   mahsulot   sevib   harid   qilinmoqda.   Elektronika   sanoatini
28 rivojlantirish uchun Farg’onadagi bir necha qo’shma korxona hamkorliklar
bilan   samarali   hamkorlik   qilishmoqda.   “Arlan”   qo’shma   korxonasining
faoliyatini   Koreyada   ham   yaxshi   bilishadi.   DEU   firmasi   ham   Farg’onada
ko’p   tarmoqli   telefon   stansiyasining   qurilishini   jadallik   bilan   davom
ettiryapti. 
1994- yil boshida respublika hukumati tashabbusi bilan mazkur firma
bilan hamkorlikda Toshloqda to’qimachilik korxonasi 1
 bunyod etish haqida
kelishib olindim.
Bozor   munosabatlari   o’zining   butun   murakkabliklari   bilan   kundalik
hayotimizga   kirib   borayotgan   hozirgi   damda   barcha   mehnat   jamoalari
oldida bir qator muammolarni ko’ndalang qilib qo’ymoqda. Ularni oqilona
hal   etishga   erishayotganlarning   odimlari   tobora   ishonchli   va   mustahkam
bo’moqda. 
Xuddi   shunday   korxonalardan   biri   Toshkentdagi   “Zenit”   zavodidir.
Bu   yirik   korxona   xalq   xo’jaligi   mollariga   bo’lgan   talab   va   ehtiyojni
qondiradirish maqsadida bir qancha ishlarni amalgam oshirdi. 
Korxona   qoshida   tashkil   etilgan   O’zbekiston   va   Janubiy   Koreyaning
“O’zDEUelektroniks”   qo’ma   korxonasida   ishlab   chiqarilgan   ixcham   va
bejirim rangli televizorlarni poytaxtimizning barcha markaziy do’konlarida
uchratish mumkin. 
Bundan   bir   necha   yil   muqaddam   O’zbekistonda   shunday   ajoyib
mahsulotlar ishlab chiqarilishi hech kimning hayolioga ham kelmagan edi.
Tasviriy   ekranning   halmi   29   dyum,   og’irligi   yarim   pud   bo’lgan,   40
dasturli 2
 ushbu rangli televizorlar mustaqiligimizning mevasidir. 
Qo’shma   korxona   respublikadagi   iste’molchilar   uchun   rangli
televizorlarning   ikki   xil   turini   –   katta   va   kichik   hajmdagi   shuningdek
radiotelefonlar,   videomagnitafonlar,   electron   to’lqinli   pechlar,
muzlatgichlar,   kir   yuvish   mashinalari,   chang   yutgichlar,   magnitafonlar,
audiokassetalar,   electron   dazmollar   kabi   mahsulotlarni   ishlab   chiqarishda
1
 Xalq so’zi. 1994 y. 22 yanvar.
2
  O’zbekiston ovozi. 1993 y. 23 dekabr.
29 O’rta   Osiyoda   yagona   korxonadir.   Undan   tashqari   mazkur   tarmoqda
radioapparatlar,   musiqiy   qo’ng’iroq,   “oynai   jahon”   uchun   boshqaruv
kanali,   avtomobil   uchun   qo’riqlovchi   signalizatsiyalar   mahsulotlar   ishlab
chiqarilmoqda.
  Magsulotlar   asosan   O’zbekistonning   xom   ashyosi   hisobiga
tayyorlashmoqda   Zarur   anjomlar,   uskunalar,   texnalogik   qurilmalarning
barisi   Janubiy   Koreya   zimmasiga   tushadi.   Tushayotgan   daromadning   50
foizi O’zbekistonda qolsa, 50 foizi Janubiy Koreyaga o’tadi. 
“O’zDEUelektroniks”   O’zbekiston-   Koreya   qoshma   korxonasining
bosh   direktori   Kyung   Cho:   “O’zbekistonning   biz   ishbilarmonlarni   o’ziga
ohangrabodek   jalb   qilgan   tomoni   sobiq   ittifoq   hududida   eng   barqarorligi,
ulkan   tabiiy   resurslar   salohiyatiga   boy   o’lka   ekanligidir.   Maqsadimiz   bu
yerlarga   sarmoya   sarflab,   katta   boylik   orttirish   emas,   balki   o’zbek
mutaxasislarni   tayyorlash,   teng   sheriklik   asosida   O’zbekiston   –   Koreya
hamkorligini yanada rivojlantirishdan iboratdir” 1
- degan edi. 
Endilikda   zavod   boshqa   yetakchi   firmalarning   ham,   korlikni   yo’lga
qo’yib   “Gold   star   “video   va   audio   pleyirlarini   ham   ishlab   chiqaradigan
zavod   Buxoroda   mahsulot   chiqara   boshladi.   Ishga   tushirilgan   navbattagi
hamkorlik   mahsuli   –   paxtani   qayta   ishlab   keng   istemol   mollari
tayyorlaydigan qo’shma korxonadir. 
Janubiy Koreya bilan hamkorlikda O’zbekiston chiqarayotgan telefon
apparatlari nafaqat respublikamiz xonadonlari va muassalarida balki, MDX
tarkibidagi qo’shni mamlakatlarda ham yaxshi xizmat qila boshladi.
O’zbekiston   aloqachilari   oldida   yaqin   yillar   ichida
telekommunikatsiya   vositalarini   rivojlantirish   va   zamonaviylashtirish
borasida   katta   va   rang-   barang   vazifalar   turibdi.   Hukumat   tomonidan
tastiqlangan   milliy   dasturda   1995-2000   yillarda   respublika   shaharlari   va
qishloqlarida   400ming   raqamli   yangi   ATS   qurish,   tarmoq   quvvatini   1,5
1
 Xalq so’zi. 1994 y. 1 noyabr.
30 barobar   oshirib,   har   100   kishi   hisobiga   10,1telefon   bo’lishini   ta’minlash
nazarda tutilgan 1
. 
Aloqa   vazirligi   korxonalari   ana   shu   vazifani   amalgam   oshirish
maqsadida   hozirdanoq   bir   qator   muhim   vazifalarni,   jumladan,   horijiy
firmalar   bilan   hamkorlik   asosida   hal   etishga   kirishdilar.   Janubiy
Koreyaning “DEUtelekom” firmasi bilan hamkorlikda bundan bir yil ilgari
Farg’ona   vilayatida   qurilgan   50   ming   raqamli   ATS   ishlab   turibdi.   Shu
firma   hamkorligida   qurilgan   40   ming   raqamli   ATS   foydalanishga
topshirish arafasida. 
Yangi   ishga   tushirilayotgan   hamma   obyektlar   raqamli,  elektron  ATS
lar   bo’lib,   eng   zamonaviy   jahon   talablari   darajasidadir.   Toshkent   va
Andijon   zavodlari   bazalarida   kabel   telefon   mahsulotlari,   Urganchdagi
aloqa   zavodi   bazasida   o’zimizning   raqamli   ATS   mizni,   Toshkentdagi
qurilayotgan   aloqa   zavodida   yangi   aloqa   yo’nalishlari   ochish   apparatlar
ishlab chiqarish masalasi ochiq qolgan edi. 
Toshkentdagi   aloqa  loyiha-   konstruktorlik  byurosi  o’z  shaxsiy   ishlab
chiqarish   bazasida   keng   doiradagi   abanentlarning   hamyoni   ko’taradigan
telefon   telefon   apparatlari   ishlab   chiqarishni   zimmasiga   oldi.   Jamoa   bu
borada bir muncha tajribaga ega- bir necha yildan beri taksafon va telefon
apparatlari   uchun   ayrim   qismlar   ishlab   chiqarib   keldi.   Endi   esa   telefon
apparatlari   ishlab   chiqarishga   qaror   qilindi.   O’zbekistondagi   va   MDX
mamlakatlaridagi ayrim ishlab chiqaruvchilar bilan bazi qismlarni yetkazib
berish hususida bitimlar tuzildi.
Radioodagi   taniqli   “UEFtelefon”   zavodi   loyiha-   konstruktorlik
byurosiga   btelefon   apparatlari   korpusining   plastmassali   zagatofkasini
yetkazib   bera   boshladi.   Aloqa   loyiha-   konstruktorlik   byurosi   esa   hamma
texnalogik   va   ishlab   chiqarish   jarayonlarini   o’zi   bajarmoqda.   Hamma
ishlab   chiqarish   uchastkalari   ishchilari   yagona   texnalogiya   asosida
tayyorlangan   qismlar   malakali   ishchilardan   tashkil   topgan   yig’uv   sexida
1
 Xalq so’zi. 1994 y. 3 noyabr.
31 butlanib,   tayyor   telefon   apparatlariga   aylantirilmoqda,   so’ng   sinovdan
o’ykazish uchun topshirilmoqda.
Shunday   qilib,   abanentlarning   apparatlarga   bo’lgan   talablarini   to’la
qondirish   mumkin.   Narxi   ham   xorijdan   keltirilayotganiga   nisbatan   30-40
foiz   arzon.   Shunisi   diqqatga   sazovorki,   O’zbekistonning   bunday   birinchi
telefon   apparatlari   yirik   korxonada   emas,   balki   konstruktorlikbyurosining
sexlarida ishlab chiqarilmoqda. Chunki, bu yerda istedodli  konstruktorlar,
mohir muxandis- texnik xodimlar mehnat qiladi. Ular erishgan boy tajriba
raqobatdosh murakkab apparatlar yaratish imkonini bermoqda.
Tabiiyki   aloqa   loyiha-   konstruktorlik   byurosi   jamoasining   o’ziga
yarasha muammolari bor. Chunonchi, ayrimzarur qismlarni hozircha MDX
va   Boltiqbo’yi   mamalakatlaridan   olishga   majbur   bo’lishmoqda.   Hisob-
kitob   qilish   uchun   esa.   AQSH   dollari   zarur.   Uni   o’zimizning   banklardan
so’mga olish hozircha oson emas. 
Shu   bois   telefon   apparatlari   ishlab   chiqarish   banklardan   valyuta
olishni biroz osonlashtirish istagini bildirmoqdalar. Uzoq o’lkalardan xarid
qilinayotgan   ayrimqismlarni   ba’zan   “O’zbekiston   havo   yo’llari
“aviyatsiyasi   samalyotlarida   keltirishga   to’g’ri   kelayotir.   Buning   uchun
aviakoimpaniya   bilan   bog’lanish   va   kelishishga   to’g’ri   kelayotir.
Binobarin,   hech   qanday   imtiyoz   haqida   gap   bo’lishi   mumkin   emas,   faqat
rozi bo’lsalar bas.
Aloqalik   loyiha-   konstruktorlik   byurosi   talab   katta   bo’lgan   mahsulot
ishlab   chiqarilayotgani   hisobga   olinib,   unga   ba’zi   imkoniyatlar   yaratib
berilsa maqsadga muvofiq bo’lar edi. Uning rahbarlari respublikada ayrim
korxonalar bilan birgalikda ish yuritish imkonini izlamoqdalar. Chunonchi,
“Rele   va   avtomatik”,   “Vastok”,   “Promsayaz”,   “Foton”   ishlab   chiqarish
birlashmalari   bilan   hamkorlik   yo’lga   qo’yildi.   Mahalliy
telekomunikatsiyalar   uchun   ko’pgina   qismlar   bu   yerda   shu   yo’l   bilan
ishlab   chiqarilmoqda.   Kelajakda   apparat   hamda   aloqa   tarmoqlarini
rivojlantirish   va   foydalanishda   asqotadigan   turli-   tuman   qismlarni
32 respublikaning   o’zida   ishlab   chiqarishni   yo’lga   qoyish   mumkin.   Buning
uchun hamma imkoniyatlar bor. 
Janubiy   Koreyaning   yana   bir   mashhur   firmalaridan   biri   “Samsung”
bilan   Respublikamiz   o’rtasida   muhim   aloqalar   o’rnatildi.   Bu   hamkorlik
natijasida   O’zbekiston   elektronika   sanoatini   barpo   etish   imkoniyati
tug’ilmoqda.
Sifat   bo’yicha   jahon   andazalari   sinovidan   o’tkazish   maqsadida
“Foton”   ishlab   chiqarish   birlashmasi   1995-yil   aprelida   bu   yerda
tayyorlangan   20   turdan   ko’proq   elektronika   buyumlarining   namunalarini
Janubiy   Koreyadea   mashhur   bo’lgan   “Samsungelektroniks   grupp”
firmasiga yubordi 1
. Bu bilan jahon bozoriga ishonchli qadam qo’yildi. 
Bugungi   kunda   O’zbekiston   sanoatining   turli   tarmoqlarini   jumladan,
elektronikani rivojlantirishi uchun muayyan imkoniyatlarga ega. Biroq biz
texnalogiya va mahsulot sifati bo’yicha hali dunyo mezonidan orqadamiz.
Muddao   esa   elektronika   sohasining   peshqadam   firmalarining   ko’magisiz
erishib   bo’lmaydi.   “Samsung-   elektroniks   “-   shulardan   biridir.   Bundan
ancha yil avvalqator korxonalarimiz ushbu firma bilan shartnoma tuzishga
kirishgan edi. Lekin bu o’z samarasini bermadi. Chunki Janubiy Koreyalik
ishbilarmonlar   jahon   miqyosidagi   obro’-   e’tiboriga   putur   yetishidan
cho’chishdi. 
Va,   nihoyat,   o’zaro   foydali   hamkorlikning   g’ildiragi   ko’rib
turganingizdek, sekin- asta yura boshladi. Bunda O’zbekiston Prezidenti I.
Karimovning   yaqinda   Koreya   Respublikasiga   qilgan   davlat   tashrifi   turtki
bo’ldi.   Rasmiy   uchrashuvlar   barobarida   yurtboshimiz   “Samsung
elektroniks   grupp”   ning   raisi,   janob   Jin   Ku   Kong   bilan   ham
suhbatlashdilar.   Muloqot   chog’ida   esa   elektronika   sohasida   ikki
tomonlama   samarali   hamkorlik   qilish   masalalari   muhokama   qilindi.
Prezidentimizning   mustaqil   O’zbekistonni   rivojlantirish   bo’yicha   rejalari,
uning   bilimdonlik   bilan   bu   jarayonga   yondashuvi   janubiy   koreyalik
1
 Xalq so’zi. 1994 y. 5 may.
33 ishbilarmonlarni   qoyil   qoldirdi.   Oqibatda   “Samaung   “elektronika
mahsulotlari   ishlab   chiqarishning   iqtisodiy   va   texnikaviy   imkoniyatlarini
o’rganish maqsadida yurtimizga delegatsiya yubordi. 
1995-   yil   aprel   oyida   “Samsung”ning   bosh   guruhi
”O’zelektrotexnikasanoat”   assotsatsiyasiga   qarashli   6   ta   korxona   bo’lib,
elektron   tarkibiy   qismlar   ishlab   chiqarishning   qanday   tashkil   etilganligi
bilan   tanishdilar.   Pirovardida   janubiy   koreyalik   mutaxasislar   bizning
korxonalarimizda   elektronoka   tizimi   uchun   bir   qator   qismlar
tayyorlashning   texnikaviy   imkoniyatlari   birligi,   ular   xalqaro   standartlar
talabiga   javob   bera   olishini   ta’kidladilar.   O’tgan   oyning   oxirida   esa
“Samaung   “rahbariyati   Toshkentga   ekspertlarning   ikkinchi   qismini
jo’natdi.  Bu   tashrifning  samarasi  shu   bo’ldiki,  yuqorida  qayd  etilganidek,
Seulga   o’zimizda   ishlab   chiqarilgan   ayrim   elektronika   mahsulotlari   sinov
uchun yuborildi.
Amaliy   hamkorlikni   mustahkamlash   ishiga
“O’zelektronikatexnikasanoat’   assatsatsiyasi   bilan   birgalikda   respublika
Tashqi iqtisodiy aloqalar vazirligi munosib hissa qo’shdi. Shuni ta’kidlash
kerekki,   1995-   yilning   fevral   oyida   Seulda   O’zbekistonda   elektronika
mahsulotlari tarkibiy qismlarning eksport imkoniyatlarini yaratish bo’yicha
erishilgan   kelishuvga   muvofiq,   rspublikamizdagi   elektrnika   sanoatining
yetakchi korxonalari ishi puxta tekshirilib, taklif loyihalari ishlab chiqildi.
Shu   nuqtai   nazardan   kelib   chiqib,   “Foton”   ishlabchiqarish
birlashmasiga  va “Samsung “o’tasida qo’shma loyiha ishlab chiqildi. Ana
shu   hujjatga   binoan,   iyul-   avgust   oyida   “Foton”,   “Samsung”   ga   yuqori
quvvatlio’zgaruvchan   tokni   o’zgarmas   tokka   aylantiradigan   asboblarini
yetkazib   beradi.   Bu   esa   rangli   televizorlarning   speit   transformatorlariga
ishlatiladi.   Hozirgi   kunda   ana   shu   asboblarni   Yaponiyadan   olmoqda.
“Foton”da   esa   har   yili   10   million   dona   shunday   mahsulot   ishlab
chiqariladi.  
34   “Samsung”   firmasining   vakillari,   shunikdek,   “O’zbekelektroapparat”
ilmiy-ishlab chiqarish birlashmasiga ham tashrif buyurishdi. Bu yerda ular
elektr   tokining   yo’nalishini   o’zgartiruvchi   va   sozlovchi   asboblar,
plastmassa   va   boshqa   buyumlar   ishlab   chiqarilishi   jarayoni   bilan
tanishdilar.   Birlashma   rahbariyatiga   korxonada   kichik   quvvatli
elektrodvigatellar   tayyorlash   vazifasi   taklif   etildi.   Shunday   qilinsa,
vintelyatorlar, changyutgichlar va boshqa maishiy texnika vositalari ishlab
chiqarishning negizi yaratilardi. 
Mustaqil   O’zbekistonda   o’z   elektronika   sanoatimizni   rivojlantirish,
albatta,   murakkab   vazifa.   Buning   uchun   korxonalar   davlat   tomonidan
qo’llab- quvvatlanishi kerak. Bu borada dastlabki qadam qo’yildi. Endi esa
faqat olg’a qarab yurish kerak.
   
 
 
II.BOB. Ikki davlat o’rtasidagi do’stlik va madaniy aloqalarning
rivojlanishi
II.1. Janubiy Koreya respublikasi bilan O’zbekiston aloqalarining
yangi bosqichga ko’tarilishi.
O’zbekiston   Respublikasi   bilan   Koreya   Rwspublikasi   o’rtasida
do’stlikva   madaniy   aloqalarning   rivojlanishida   ikki   mamlakat
rahbarlarining o’zaro safarlari muhim ahamiyatga ega bo’ldi. 
35 1992-   yil   iyun   oyida   Respublikamiz   Prezidenti   I.   Karimov
boshchiligidagi   davlat   delegatsiyasi   Koreya   Respublikasiga   rasmiy   safar
qildi.
Prezidentimiz   Islom   Karimovning   bu   galgi   safari   aynan   Janubiy
Koreyadan   boshlangani   bejiz   emas.   Bu   yerda   mustaqil   O’zbekiston
Respublikasi oily darajadagi rahbarining Koreyaga ilk tashrifini juda katta
qiziqish   bilan   kutib   olishdi.   Qolaversa,   bizning   yurtimizda   istiqomat
qilayotgan 200 mingdan ortiq koreys xalqining tinch- totuv va hamjamiyat
yashayotganligi   ana   shu   safarga   xosiyatli   ta’sir   o’tkazayotganini   ham
aytishimiz kerak.
Islom Karimov Seuldagi harbiy havo kuchlarining aeraportida Koreya
tashqi ishlar vaziri Li Son Ok, vazir Von Yan Li va boshqa rasmiy kishilar
kutib oldilar. 
  Bu   yerdan   Prezident   va   delegatsiya   a’zolariga   ajratilgan   eng   go’zal
mexmonxonalardan biri “Lotte”ga qarab yo’l oldilar. Ko’chalar bayramona
bezatilgan. Bizni hayratga solgan narsa shu bo’ldiki, hamma joyda yuzlab
O’zbekiston   bayrog’I   ilib   qo’yilgan.   Ularni   Koreya   hukumati   Islom
Karimovning rasmiy tashrifi uchun maxsus tayyorlangan ekan.
Ertasi   kuni   Chong   Va   De   Prezident   saroyi   maydonida   Islom
Karimovni   tantanali   kutib   olish   marosimi   bo’lib   o’tdi.   Mehmonlar
sharafiga  to’plardan  21   marotaba   o’q  uzilib,   davlat   madhiyalari   yangradi.
Koreya   Respublikasi   Prezidenti   Ro   De   U   mustaqil   O’zbekiston
Respublikasi   Prezidentini   qutladi.   Islom   Karimov   javob   nutqi   so’zladi.
Shundan so’ng ikkalamamlakat rahbari yakkama- yakka muzokaralar olib
bortishdi. 
O’zbekiston   Prezidenti   Koreyaning   savdo-   sanoat   palatasi
ishbilarmonlarini   uyushmasi,   ichki   biznes   va   sanoatchilik
federatsiyalarining   raislari   bilan   uchrashdi.   Koreya   eksport   –   bankining
Prezidenti   Kvang   Su   Li   bilan   suhbatlashdi.   Dunyoda   taniqli   “Samsung   “
36 korporatsiyasida  bo’ldi. Bu yerda Islom Karimovga universitetning faxriy
doktori unvoni topshirildi. 1
 
Koreya   Prezidenti   Ro   De   U   O’zbekiston   Respublikasi   Prezidenti
sharafiga   Chong   Va   De   saroyida   ziyofat   berdi.   Ziyofatda   deligatsiya
a’zolari va Prezidentga hamrohlik qiluvchilar ishtirok etishdi. 
Muzokaralar   yakuni   sifatida   bir   qancha   muhim   hujjatlar   imzolandi.
Islom   Karimov   va   Ro   De   U   O’zbekiston   bilan   Koreya   o’rtasidagi   o’zaro
aloqalarning prinsiplari to’g’risidagi delegatsiyaga imzo chekdilar.
Savdo   -   iqtisodiy   ayirboshlash,   O’zbekiston   iqtisodiyotini
rivojlantirishga   mablag’   sarflaydigan   Janubiy   Koreya   ishbilarmonlariga
berilayotgan   kafolatlar,   fan   va   texnika   sohasida   bitimlar   tuzildi   va   ikkala
mamlakat fuqarolariga ruxsatnoma berishga doir hujjatlar imzolandi. 
O’zbekiston   Prezidenti   Koreyaning   Pusan   shahriga   ham   tashrif
buyurdi.   Bu   yerda   “DEU”   kompaniyasining   avtomobilsozlik   va
to’qimachilik   korxonalarini   borib   ko’rdi.   O’zaro   hamkorlik   qilish
to’g’risida fikrlar bildirildi. 
Janubiy   Koreyada   bo’lgan   to’rt   kun   ana   shunday   voqealarga   boy,
qiziqarli va ikkala tomon uchun ham foydali bo’ldi.
1994-   yil   iyun   oyida   Koreya   Respublikasi   Prezidenti   Kim   Yen
Samning  O’zbekistonga   rasmiy   safari   ikki   mamlakat   o’rtasida   do’stlik   va
madaniy hamkorlikni mustahkamlashga muhimhissa bo’lib qo’shildi. 
O’zaro   muloqotlardan   so’ng   Koreya   Respublikasi   Prezidenti
Toshkentning diqqatga sazovor joylarini borib ko’rdi. 
Muzokaralar chog’ida O’zbekiston bilan Koreya hukumatlari o’rtasida
madaniy   sohadagi   hamkorlik   samalyotlar   qatnovini   Yo’lga   qo’yish
haqidagi bitimlar, fuqarolarning erkin bordi- keldilarini to’g’risidagi o’zaro
1
X.Ziyayev.   O’zbekistonning   xorijiy   malakatlari   bilan   iqtisodiy   va   madaniy   hamkorligi.   T.:
1999.b.34.
37 anglashmalar   memorandumi   hamda   maslhatlashuv   va   hamkorlikka   oid
protokollar 1
 imzolandi.
Darhaqiqat   respublikamizning   boy  tabiiy   zahiralari   insoniy   resurslari
hamda   Koreyaning   yuksak   darajada   rivojlangan   sanoati,   zamonaviy
texnalogiyalari   hamkorlikning   keng   rivojlanishiga   imkon   yaratadi.   Bu
hamkorlik teng huquqli bo’lib ikki tomon uchun ham foydalidir. 
1994- yil 6- iyun kuni Koreya Respublikasi  Prezidenti Kim Yen San
O’zbekiston   Prezidenti   Islom   Karimov   hamrohligida   Alisher   Navoiy
nomidagi   bog’iga   tashrif   tashrif   buyurdi.   Ikki   mamlakat   rahbarlari
she’riyat   mulkining   sultoni,   xalqlar   do’stligi   ko’ychisi,   ulug’   mutafakkir
haykali poyiga gullar qo’ydilar.
Shundan so’ng IslomKrimov va Kim Yen Sam janobi olylari yuksak
martabali   mehmonni   olqishlash   uchun   Milliy   boqqa   kelgan   urush   va
mehnat   faxriylari,   yoshlar   bilan   uchrashdi.   Mamlakatimiz   fuqorolari
bo’lgan   turli   millat   vakillari   o’zbek   va   koreys   xalqlari   do’stligi   va
hamkorligini   mustahkamlash   yo’lida   ikki   davlat   rahbari   olib   borilayotgan
siyosatni qo’llab- quvvatlashlarini izhor qildilar. 
Bog’   ziyoratidan   keyin  Xalqaro  dostlik  saroyida  rasmiy  muzokaralar
boshlandi.   Muzokaralar   chog’ida   o’zaro   munosabatlarni   yanada   yuqori
bosqichga   ko’tarish   istagi   yanada   zohir   bo’ldi.   O’zbekiston   bilan   Koreya
hukumatlari o’rtasida madaniyat sohasida hamkorlik va samalyot qatnovini
yo’lga   qo’yish   haqidagi   bitimlar,   fuqorolarning   erkin   bordi-   keldilari
to’g’risidagi   o’zaro  anglashmalar   memorandumi  hamda   ikki   davlat   tashqi
ishlar   vazirliklari  o’rtasida   maslahatlashuv  va  hamkorlikka  oid  protokolni
imzolanishi  ana   shu  ezgu  niyatning  ifodasidir.  Bu  hujjatlarni   O’zbekiston
tashqi   ishlar   vaziri   S.   Saidqosimov   va   Koreya   Respublikasining
O’zbekistondagi favqulotda va muxtor elchisi Se Gen I imzoladilar. 
1
Xalq so’zi. 1994 y. 7 iyun. 
38 Islom   Karimov   muzokaralar   samarali   bo’lganini   qayd   etar   ekan,
erishilgan   ahdnomalar   o’zaro   manfaatli   hamkorlik   uchun   katta
imkoniyatlar yaratilashini ta’kidladi. 
Kim Yen Samjanoblari tashrif chog’ida o’ziga ko’rsatilgan hurmat va
O’zbekistonda   koreys   millatiga   mansub   aholining   yaxshi   turmush
kechirishi,   milliy   o’ziga   xosligi   asrashi   borasida   yaratilgan   shart-   sharoit
uchun   minnatdorchilik   bildirdi.   “Koreya   Markaziy   Osiyoda   muhim   o’rin
tutgan O’zbekistonni ishonchli hamkor sifatida biladi va u bilan aloqalarni
kengaytirishga intiladi” 1
 – dedi Koreya Prezidenti.
Koreya   Rspublikasi   Prezidenti   Kim   Yen   Sam   tashrifining   ikkinchi
kuni Samarqand safaridan boshlandi. 
Koreya bilan O’zbekiston davlat bayroqlari tikilgan aeraportda ikkala
mamlakat   Prezidentlari   Samarqand   viloyatining   o’sha   vaqtdagi   hokimi
Po’lat Abdurahmonov va boshqa rasmiy kishilar kutib oldilar.
Mexmonlar   qadimiy   shaharlarning   tarixiy   obidalarini   tomosha
qildilar. Shohi Zinda va Go’ri Amir maqbaralarini ziyorat etdilar. Registon
maydonida oily martabali mehmonlar sharafiga Samarqand San’at ustalari
ijrosida konsert namoyish etildi. 
“Bu   ko’hna   zaminda   ko’rganlarim   menda   teran   tasavvur   qoldirdi,   -
dedi   Kim   Yen   Sam   janoblari,   ko’rkam   obidalar   bebaho   san’at
namunalarini   yaratgan   xalqning   qadimiy   madaniyati,   an’analaridan
dalolatdir.   Bu   yerda   men   o’ziga   xos   mahorat   va   zargarona   nafis   mehnat
samarasini   ko’rdim.   Har   ikkala   vaziyat   ham   meni   lol   qoldirdi.   Yana   bir
karra   sharq   xalqlari   ajdodlarining   yuksak   madaniyati   qarshisida   ta’zim
qilaman” 2
.
Koreya   Respublikasi   Prezidenti   Kim   Yen   Sam   Prezidentimiz   Islom
Karimov   hamrohligida   Samarqand   safaridan   so’ng   Toshkent   viloyatidagi
Kim   Pen   Xva   nomli   korparatsiyada   bo’ldi.   Martabali   mehmonlarni
1
 Xalq so’zi. 1994 y. 7 iyun.
2
 Xalq so’zi. 1994 y. 7 iyun.
39 korparatsiyaning   turli   millat   vakillaridan   iborat   mehnatkashlari   shodu-
hurramlik bilan kutib oldilar.
Kim   Yen   Sam   janoblarining   Islom   Karimov   hamrohligida   ushbu
xo’jalikka   tashrif   buyurishi   uzoq   yillardan   buyon   shu   yerda   yashab
kelayotgan   o’zbekistonlik   koreyslarning   qalblarini   to’lqinlantirib   yubordi.
Xo’jalik markazi chinakam bayramona tusga kirdi. Islom Karimov va Kim
Yen Sam kop yillar xo’jlikka rahbarlik qilgan va uning yuksalishiga katta
hissa   qo’shgan   mehnat   qahramoni,   turli   millat   vakillaridan   iborat   ahil
jaboani   shakllantirgan   inson   –   Kim   Pen   Xva   sharafiga   o’rnatilgan
yodgorlikni   ziyorat   qildilar.   Jamoaning   mehnat   faxriylari   bilan   suhbatda
bo’ldilar. Keksalik gashtini surayotgan Natalya Xvan Koreya Prezidentiga
bu yerda yashayotgan koreyslarning turmush tarsi xaqida gapirib berdi. 
KimYen   Sam   janoblari   korparatsiyaning   paxta   dalalarida   bo’lib,
g’o’zani   parvarishlash   agrotexnikasi   bilan   tanishdi.   Ikki   tomon   mamlakat
rahbarlari   korparatsiyaning   tarixi   haqida   so’zlovchi   mo’zeyni   borib
ko’rishdi. 
Korporatsiyaning “Qutb yulduzi” koshonasida Koreya va O’zbekiston
Respublikalari   Prezidentlari   yurtimizda   yashayotgan   koreyslarning
vakillari   bilan   uchrashdilar.   Prezidentimiz   Islom   Karimov   mustaqil
O’zbekistonda   amalgam   oshirilayotgan   iqtisodiy   islohotlarda
o’zbekistonlik koreyslarning munosib o’rni haqida gapirdi. 
“O’zbek   xalqi   koreyslarga   katta   hurmat   bilan   qaraydi-   dedi
O’zbekiston   Prezidenti   Seul   ro’znomasi   muhbirining   respublikamizda
yashayotgan koreyslar hususidagi savolga javoban. –Ma’lumki, ular 1937-
1939-   yillarda,   Stalin   qatag’oni   paytida   uzoq   sharqdan   bu   yerga
ko’chirilgan edi. Biz, qariyib, 50yildan buyon yelka dosh bo’lib, hayotning
achchiq- chuchugini birga totib kelayapmiz. 
Koreyslar   o’zining   mehnatkashligi,   ko’ngli   ochiqligi   bilan
o’zbeklarga   o’xshaydi.   Ana   shu   hususiyatlari   tufayli   ular   hurmat-   e’tibor
topdilar.   Kuni   kecha   Kim   Pen   Xva   korparatsiyasida   janob   Kim   Yen
40 Samning  jamoa   ahli   bilan   uchrashuvi   chog’ida   amin  bo’lish   mumkin  edi.
Uchrashuv   chog’ida   xo’jalik   xizmarchilaridan   biri   o’z   turmushi   xaqida
Prezidentiga   so’zlab   berdi.   Uch   farzandi   oily   ma’lumotga   egaligini   aytdi.
O’zbekistonda   22   mln   aholining   taxminan   16   foizi   oliy   ma’lumotga   ega.
Koreys   millatiga   mansub   fuqorolarimiz   orasida   bu   ko’rsatgich   yanada
yanada   yuqoriroq.   Ayni   zamonda   respublikamizda   28   ta   koreys   milliy-
madaniy   markazi   mavjud.   Koreyslar   mamlakatimizdagi   barcha   etnik
guruhlar   qatori   teng   huquqlardan   foydalanmoqdalar.   Hozir   200mingdan
ziyod   koreys   millatiga   mansub   fuqoromiz   bor.   Ular   boshqa   yurt   vakillari
qatori   mamlakatimiz   qudratini   oshirishda   yo’lida   mehnat   qilishyapti.
Milliy an’analarni saqlash, milliy madaniyatni rivojlantirish yo’lida ularga
barcha sharoitlar yaratilgan. Ana shunday bo’lsa kerak. Janubiy Koreyada
hayot farovonroq bo’lishiga qaramay, yurtimizning barcha koreys fuqarosi
o’zining zamonaviy vataniga ketib qolgani yo’q. Zero, ular yaqin kelajakda
O’zbekiston ham yuksak taraqqiyotga erishishiga qat’iy ishonadilar.
Koreya   Respublikasi   Prezidenti   Kim   Yen   Sam   ham   O’zbekistondagi
koreyslar   o’zaro   aloqalarni   yanada   mustahkamroq   bo’g’lovchi   bo’g’in
bo’liushiga   ishonch   bildirdilar.   Ular   hamkorlikni   hukumat   darajasidagina
emas,   balki   korxonalar,   jamoat   tashkilotlari   darajasida   ham   kengaytirish
lozimligini ta’kidladilar.
Muzokaralar   nihoyasiga   yetgach,   Islom   Karimov   va   Kim   Yen   Sam
o’zbekistonlik   va   horijlik   muhbirlar   bilan   uchrashdi.   Unda   Koreya
Respublikasi   bilan   O’zbekiston   o’rtasidagi   munosabatlar   izchil   rivojlanib
borayotgani yana bir karra qayd etildi. 
Biz   Koreya   Respublikasi   Prezidenti   Kim   Yen   Samning
mamlakatimizga   tashrifi   muvaffaqiyatli   va   samarali   bo’ldi-
debhisoblaymiz – dedi Islom Karimov.
O’zaro   uchrashuvlar,   muloqotlar   va   muzokaralar   chog’ida   xalqaro
hamda   mintaqaviy   muammolarga   munosabat   borasida   qarashlar   yaqinligi
ayon   bo’ldi.   O’zbekistonning   boy   tabiiy   zaahiralari,   insonit   resusrlari
41 hamda   Koreyaning   yuksak   darajada   rivojlangan   sanoati,   zamonaviy
texnalogiyalari   hamkorlikni   taqazo   etadi.   Bu   hamkorlik   foydali   bo’lishi
shubhasiz.   Munosabatlarimiz   boshlanganiga   ikki   yil   bo’lgan   bo’lsada,
hozirdanoq   yaxshi   natijalarga   erishmoqdamiz.   Janubiy   Koreyaning
“DEU“,   “Samsung”,   ”Goldstar”korparatsiya   va   firmalari   mamlakatimiz
ishbilarmonlari   bilan   samarali   hamkorlik   qilmoqda.   Ayni   peytda
respublikamizda   20   ga   yaqin   O’zbekiston   –   Koreya   qo’shma   korxonalari
faoliyat ko’rsatyapti” 1
. 
Prezidentimiz Islom Karimov jurnalistlarning savollariga javob berdi. 
Kim   Yen   Sam   bilan   bo’lib   o’tgan   suhbat   va   muzokaralardan   katta
qoniqish   hosil   qildim,   -   dedi   mamlakatimiz   rahbari.   Imzolangan   hujjatlar
har   ikki   mamlakat   xalqi   manfaatlariga   xizmat   qilishi   shubhasiz.   Koreya
Prezidentining   yurtimizga   tashrifi   o’zaro   hamkorliknigina   emas,   xalqimiz
o’rtasidagi do’stona aloqalarni ham yangi pog’onaga ko’taradi” 2
. 
Koreyaliki   muhbir   ikki   mamlakat   o’rtasidagi   hamkorlik   aloqalarini
kelgusidagi   ko’lamini   bilish   maqsadida,   O’zbekistonning   iqtisodiy
imkoniyatlari bilan qiziqdi. Bu savolga javoban Islom Karimov amerikalik
mutaxasislarining   xulosalarini   keltirdi.   Ma’lum   bo’lishicha,
O’zbekistonning   miniral   xom-   ashyo   resurslari   3   trillion   dollardan   ziyod
qiyomatga   ega   ekan.   Bundan   tashqari   O’zbekiston   paxta   yetishtiorishda
dunyoda   uchinchi,   oltin   zaxiralari   bo’yicha   beshinchi   va   uni   qazib   olish
bo’yicha   ham   jahonning   mamlakatlari   oraqsida   dastlabki   o’nlikdan   o’rin
olgan,   dedi   O’bekiston   Prezidenti.   Bu   faktlar   mamlakatimizning
imkoniyatlari naqadar katta ekanligini isbotlaydi.
O’zbekiston   milliy   axborot   agentligining   muhbiri   mamalakatimiz
Prezidentimizga   savol   bilan   murojaat   qildi:   respublikamizda   amalgam
oshirilayotgan   islohotlar   bilan   Koreya   Respublikasi   iqtisodiyotini   isloh
qilishda   qo’llanilgan   yondashuvlar   o’rtasida   o’xshash   jihatlar   ko’p.
Ularning   eng   asosiylari   –   kuchliu   ijroiya   hokimiyati,   rejalashtirish,
1
  O’zbekiston ovozi. 1994 y. 7 iyun.
2
  O’zbekiston ovozi. 199 8 y.  3 dekabr .
42 proggramatizim.   Koreyadagi   islohotlar   tajribasining   yana   qaysi   jihatlari
e’tiborga loyiq deb hisoblaysiz?
Koreya   Respublikasi  bugungi  kunda  eng   rivojlangan  o’nta  davlatdan
biridir.   Mmalakat   iqtisodiyoti   tez   su’ratlarbilan   o’sib   boryapti.   Albatta
buning   sabablari   ko’p.   Ulardan   eng   asosiylarini   aytib   otishim   mumkin.
Birinchisi-   koreys   xalqining   taraqqiyotga,   vatan   manfaati   yo’lida
fidokorona   mehnat   qilishga   doimiy   intilishdir.   Zero,   buyuk   maqsadlarga
ega   bo’lgan   va   har   kuni   anashu   maqsadlarga   erishish   uchun   sidqidildan
mehnat   qiladigan,   ulug’vor   intilishlar   yo’lida   birlashgan   millat   mo’jizalar
yaratishga   qodir.   Ikkinchidan,   Koreyada   har   bir   kishi   o’z-   o’zini   yaxshi
biladi va vazifasini sadoqatbilan bajaradi. 
II.2. Ikki mamlakat o’rtasidagi madaniy hamkorlikni rivojlanishi .
O’zbekiston   bilan   Koreya   o’rtasida   ilmiy   madaniy   aloqalarham
kengayib   bormoqda.   Jumladan,   koreyslarning   Farg’onada   milliy   markazi
koreys tilini, madaniy- maishiy an’analarini, urf- odatlarini o’rganish, o’zbek
va   koreys   xalqlari   o’rtasidagi   do’stlik   aloqalarini   mustahkamlash   sohasida
43 ibratli   ishlar   qilmoqda.   Bu   markaz   har   yili   koreys   xalq   bayrami   “Tano’   –
yilning   eng   uzun   kunini   tantanali   nishonlaydi.   Farg’ona   va   Qo’qon
shaharlaridagi   maktablarida   koreys   tilini   o’rganish   va   koreys   adabiyotini
targ’ib   qilish   ishlarini   olib   boradi.   Qirguli   tumanidagi   24-   maktab   koreys
tilini  o’rganish  bo’yicha  tayanch  o’quv  muassasisi  qilib  belgilandi.Buyerda
‘Mansay’  kichik  korxonasi  ham   tashkil   qilingan  bo’lib,  bu  korxona  bolalar
milliy raqs to’garagini o’z otalig’iga olgan 1
. 
Koreyada   ham   O’zbekistonning   bozor   iqtisodiyotiga   o’qitishga
qiziqish katta.
Ayni   paytda   O’zbekiston   haqida   turli   ma’lumotlar   beruvchi   asarlar
chop   etilmoqda.   Ayniqsa   Prezidentimiz   asarlarini   qiziqib   o’rganmoqdalar.
Shu   sababli   1993-   yilda   Seulda   “O’zbekiston   Respublikasi   Prezidenti   I.   A.
Krimovning   tanlangan   asarlari”   kitobo   koreys   tilida   chop   etildi.   Kitobni
mashhur   koreys   nashrioyoti   “Pekson”   bosmadan   chiqardi.   Unda   quyidagi
nutq,   intervyu   va   maqolalar   kiritilgan:   “Yangi   uy   qurmay   turub,   eskisini
buzmang”,   “O’zbekistonning   kelajagi   buyukligiga   ishonaman”,   “Biz
bugunni   inkor   qilmagan   holda,   ertangi   kun   uchun   ishlamoqdamiz”,
“O’zbekiston   Respublikasi   Prezidentining   BMT   bosh   assambleyasining48-
sessiyasidagi   nutqi.   Shuningdek,   O’zbekistondagi   koreys   madaniyatlari
markazlari   Assotsatsiyasi   markazlari   raislari   professor   P.   Kimning
“O’zbekistonning   birinchi   Prezidenti   I.   Karimov   haqida   so’z”   maqolasi,
Janubiy Koreyalik professor  Bang San Xenning kirish so’zi kitobidan o’rin
olgan” 2
.
Janubiy Koreya fuqarolari  ushbu kitob orqali  totalitar tartib tugatilib,
mustaqillikka   erishilgach,   O’zekistonda   yuz   berayotgan   xayrli   o’zgarishlar
haqida ma’lumot olish imkoniyatiga ega bo’ladilar. 
Professor   Bang   San   Xengning   kitob   so’ngidan   joy   olgan   o’zbek   va
koreys   xalqlari   o’rtasidagi   do’stlik   va   hamkorlikka   bag’ishlangan
1
Xalq so’zi. 2010 y. 7 oktabr. 
2
 Xalq so’zi. 1999 yil 25 dekabr
44 maqolasida   O’zbekistonda   millatlararo   totuvlikka   sharoit   atroflicha
yaratilgan.
Janubiy   Koreyada   tez-   tez   xalqaro   ko’rgazmalar   bo’lib   turadi.   Ana
shunday   ko’rgazmalardan   biri   1993-   yil   avgustida   Janubiy   Koreyaning
tayjon   shahrida   xalqaro   “Ekspo-93”   ko’rgazmasi   ochildi.   Unda   jahonning
120   mamlakati   va   20   ta   xalqaro   tashkilot   qatnashdi.   Bularning   orasida
O’zbekiston ham bor edi. 
Ko’rgazmaning   asosiy   mavzusi   “Rivojlanishning   yangi   yo’li”   deb
atalish,   shuningdek,   “Rivojlanayotgan   dunyo   uchun   an’anaviy   hamda
zamonaviy   fan   va   texnalogiya’,   “Jahon   resurslaridan   oqilona   foydalanishni
yaxshilash”   kabi   qo’shimcha   mavzular   mavjudligi   bejiz   emas.   Zero
insoniyat   yigirma   birinchi   asrga   katta   umid   bilan   qarab,   k’p   xayrli
o’zgarishlar   kutmoqda.   Shulardan   eng   muhimi   o’ta   ifloslangan   havo   va
atrof- muhitni sog’lomlashtirish muammosining muvaffaqiyatli yechimidir. 
Tayjon   shahrining   Taydok   fan   markazidan   umumiy   maydoni   902
ming kvadrat metr bo’lgan 15 ta paviloni xalqaro ko’rgazma ishtirokchilari
ixtiyoriga   berildi 1
.   Bu   yerdagi   O’zbekiston   jumhuriyati   ko’rgazmalar   zali
mamalakatimiz   bayrog’i,   tamg’asi   bilan   boshlandi.   O’zbekistonning
mustaqilligi   to’grisidagi   qonun,   davlatimizni   jahondagi   125   ta   davlat
taniganligi,   60   dan   ziyod   davlat   bilan   diplomatiya   aloqalari   o’rnatilgani,
1992-   yil   2-   martdan   O’zbekiston   Birlashgan   Millatlar   hamjamiyatiga   azo
bo’lganligi,   nufuzli   xalqaro   tashkilotlar   bilan   faol   tashqi   siyosat   olib
borayotgani zarhal harflar bilan bitilgan edi. 
Ko’rgazmaga   tashrif   buyurgan   mehmonlar   O’zbekistonning   bugungi
sanoati,   xususan,   mashhur   paxta   terish   mashinalari,   Chkalov   nomidagi
Toshkent   aviatsiya   ishlab   chiqarish   birlashmasining   tovushdan   tez
uchadigan havo laynerlari bilan tanishdilar. Mamalakatimiz zaminidagi 690
ta   foydali   qazilmalar   konidagi   ishlar   hamda   qishloq   xo’jaligi   sohasida
erishilayotgan yutuqlarga ham ko’rgazmada keng o’rin berildi. Shuningdek,
1
 Xalq so’zi. 2010 y. 5 avgust.
45 tomoshabinlar   xalq   ta’limi   tizimidagi   o’zgarishlar,   O’zbekiston   fanlar
akademiyasi   olimlarining   yangi   kashfiyotlaridan   voqif   bo’ldilar.   O’zbek
gilamiyu turfa palaklari, chinniyu billurlari, sopolu fayans idishlari, ”USTO”
firmasi   ustalari   sayqal   bergan   yodgorliklar,   buyumlar   va   sovg’alar
“EKSPPO 93” korgazmasidan keng o’rin olgan edi. 
Natijada,   ushbu   xalqaro   ko’rgazma   sharofati   bilan   O’zbekiston
diyorining shuhrati yanada oshdi, u bilan do’stlashish, halol hamkorlik qilish
istagini   bildirgan   davlatlar   safi   yanada   kengaydi.   Bu   korgazmada   ishtirok
etib   respublikamiz   “EKSPO-   93”   ning   kumush   medaliga   sazovor   bo’ldi.
1994-   yil   fevralida   respublikamiz   poytaxtida   koreys   san’ati   festivali   bo’lib
o’tdi.   Uni   O’zbekiston   yoshlar   ittifoqi,”Konchepron”   Koreya   Xalq   Yoshlar
uyushmasi bilan hamkorlikda tashkil etildi. Festival dasruri rang- barang edi.
Ikki   kun   davomida   “Bahor”   konsert   zalida   O’zbekiston,   Qozog’iston   va
Rossiyaning 30 ga yaqin havaskorlik jamoasi o’z san’atini namoyish etdi. 
“Festevalni   uyushtirishimizdan   asosiy   maqsadimiz-   yoshlarning
e’tiborini   milliy   madaniyat,   uning   manbalari,   xalq   tarixiga   ega   edi,-   deydi
koreys   san’ati   forumining   direktori   va   badiiy   rahbari   Emiliya   Li.   –
Nazarimda,   niyatimizga   yetganga   o’xshaymiz:   Festival   kunlari   zal   doimo,
asosan yoshlar bilan to’la bo’ladi. Bu juda quvonchli holder. Chunki, milliy
madaniyat   asoslarini   yaxshi   boshlamay   turib,   mukammal   kishi   bo’lib
yetishish qiyin” 1
. 
Bu   anjuman   O’zbekistonda   otgan   koreys   san’ati   festivalining   ikkinchisidir.
Sobiq   SSSR   respublikalarining   ko’pchiligida   koreyslar   istiqomat   qilishadi.
Ammo ular  O’zbekistonni  ikkinchi  vatan deb bilishadi. Chunki,1937-  yilda
Uzoq   Sharqdan   kelishganida   O’zbekiston   ularni   bag’rini   ochib   kutib   olgan
edi.   O’zbekiston   hozir   ham   tinch-   totuv   va   ahil   yashab   kelyotgan   barcha
millatlarga ona vatandir.
  
1
 Xalq so’zi. 1999 y. 8 fevral
46 Xulosa
Respublikamiz   mustaqillikka   erishgandan   keyin   Janubiy   Koreya
Respublikasi   bilan   amaliy   aloqalar   yo’lga   qo’yildi.   Bu   aloqalarning
boshlanishiga   va   undan   keyin   taraqqiy   etishiga   Prezidentimiz   I.   A.
Karimovning 1992- yilning iyunidagi Janubiy Koreya Respublikasiga qilgan
dastlabki   rasmiy   tashrifi   sabab   bo’ldi,   olib   berilgan   tatqiqotlar   jarayonida
47 Janubiy   Koreya   va   O’zbekiston   Respublikalari   o’rtalaridagi   iqtisodiy   va
madaniy   aloqalari   hususidagi   manbalarda   keltirilgan   ma’lumotlar
qiyoslanib, quyidagicha xulosaga kelindi:
Birinchidan ,   Janubiy   Koreya   Respublikasi   tarixiga   nazar   tashlar
ekanmiz,   ular   o’z   an’analariga   va   mentalitetiga   ega   bo’lgan   xalq   ekanligi
ma’lum bo’ldi;
Ikkinchidan ,   mashinasozlik   sohasida   ikki   davlat   o’rtasidagi
aloqalarning yangi bosqichga ko’tarilganligi aniqlandi;
Uchinchidan ,   mutaxasis xodimlar tayyorlash bo’yicha yangi aloqalar
qo’llanilayotgani ma’lum bo’ldi;
To’rtinchidan ,   ikki mamlakat  o’rtasidagi  madniy aloqalarning yangi
bosqichga ko’tarilgani ayon bo’ldi;
Beshinchidan ,   Janubiy   Koreya   va   O’zbekiston   Respublikalari
o’rtasidagi iqtisodiy va madaniy aloqalari tarixini o’rganishda Prezidentimiz
I.   A.   Karimov   nutq   va   asarlaridan,   M.   Lafasov,   A.   Jo’raboyev,   F.
Ostonaqulovlarning   ilmiy   tatqiqotlarini   va   vaqtli   matbuotda   chop   etilgan
maqolarni o’rni va ahamiyatini alohida ko’rsatib o’tish lozim. 
Yurtboshimiz   takidlaganlaridek:   “Koreys   xalqi   asrlar   davomida
shakllanib, katta bunyodkor kuchga aylangan o’ziga xos milliy ma’naviyati
xisobidan ham rivojlangani bugungi kunda hech kimga sir emas” 1
.
Shunday   qilib,   Janubiy   Koreya   va   O’zbekiston   Rerspubliklari
o’rtasidagi   iqtisodiy   va   madaniy   aloqalari   tarixini,   ularning   xalqaro
maydonda   tutgan   o’rnini   o’rganish   bugungi   kunda   ham   o’z   ahamiyatini
yo’qotgani   yo’q.   Hamda   bu   borada   keng   ko’lamli   tatqiqotlar   olib
borilmoqda.
 
1
  I.A. Karimov “Yuksak ma’naviyat yengilmas kuch” T. 2008. b-27.
48 Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati.
1. I.A.Karimov. Istiqlol yo’li: muammolar va rejalar. T.: ”O’zbekiston”, 
1992 
2. I.A.Karimov.O’zbekiston : milliy istiqlol, iqtisod, siyosat, mafkura, T.: 
“O’zbekiston”, 1993
3. I.A.Karimov .“Tarixiy xotirasiz kelajak yo’q”. T: “Sharq”, 1998
49 4. I.A.Karimov. “Yuksak manaviyat yengilmas kuch” T.: “Manaviyat”,2008
5. I.A.Karimov. Jahon moliyaviy- iqtisodiy inqirozi, O’zbekiston sharoitida 
uni bartaraf etishning yo’llari va choralari, T.: “O’zbekiston”, 2009.
6. I.A.Karimov. Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada 
chuqurlashtirish va fuqorolik jamiyatini rivojlantirish konsepsiyasi. T.: 
“O’zbekiston”, 2010.
7. M.Lafasov. O’zbekiston Respublikasining xalqaro aloqalari. T.: 
“O’zbekiston”, 1995
8. S.Azizov, D.Eltazarov. Yuksalish pog’onasi. T.: “O’zbekiston”, 1998
9. X.Ziyayev. O’zbekistonning xorijiy malakatlari bilan iqtisodiy va madaniy
hamkorligi. T.: “O’zbekiston”, 1999
10. B,Mannonov, G.Maksimalla. O’zbekistonning tashqi aloqalari. T.: “ 
O’zbekiston”, 1999
11. Sh.Xo’jayev, Iftixor. T.: “O’zbekiston”, 1993
12. Taraqqiyot va hamkorlik yo’lida T.: “O’zbekiston”, 1993
13. Ensiklopedik lug’at. T: “Qomuslar tahririyati”, 1990.
14. K.Nizomov “O’zDEUAvto”uchun mahsulot // Xalq so’zi ,1996-yil, 23- 
fevral.
15. A.Jo’raboyev, F.Shodmonaliyev. O’zbekiston avtomobilining 
to’ng’ichi //Xalq so’zi, 1997-yil 1- noyabr.
16. Ikromiy. O’rta Osiyoning mo’jizasi.// Savdogar, 1998- yil 9- aprel.
17. J.Razzoqov. Osiyo- Tinch okeani mintaqasiga safar. // Xalq so’zi, 2006-
yil 25-iyun.
50

1991-2010 yillar oralig’ida Janubiy Koreya O’zbekiston Respublikalari o’rtasidagi iqtisodiy va madaniy aloqalari