Birlashish va sotib olish biznesni rivojlantrish strategiyasi sifatida - Iqtisodiyot - Kurs ishlari

Dokument ma'lumotlari

Narxi	9000UZS
Hajmi	196.7KB
Xaridlar	1
Yuklab olingan sana	04 Avgust 2023
Kengaytma	docx
Bo'lim	Kurs ishlari
Fan	Iqtisodiyot

Birlashish va sotib olish biznesni rivojlantrish strategiyasi sifatida

Sotib olish

Birlashish va sotib olish biznesni rivojlantrish
strategiyasi sifatida
Mundarija:
KIRISH
I. Bob. Ishlab chiqarish korxonasida strategiyani mos kelish jihatini boholash
va uning korparatsiya uchun nisbiy strategic ahamyatini aniqlash.
1.1 Ishlab chiqarish korxonasida strategiyani ishlab chiqish vazifalari va
strategiyani turlari, strategiyani shakillantirish omillari
1.2 Karparativ strategiyani ishlab chiqish, baholash va tadbiq etish
II. Bob ‘Ockar’ qo’shma korxonasining tashkiliy huquqiy asoslari haqida.
2.1 “Ockar” qo shma korxonasining haqida umumiy ma’lumot‟
2.2 ‘Ockar’ korxonasining yillik taxlili, asosiy vositalari taxlili, xom-ashyo va
materiallar xisob varag ini taxlili, asosiy ishlab chiqarish xarajatlarini taxlili
‟
orqali korxona korporativ strategiyasini baholash
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar
1

KIRISH
Rivojlangan Davlatlarda bozor munosabatlarini chuqurlashtirish,
iqtisodiyotni erkinlashtirish va globallashuv yo’lidan borayotgan jarayonda
yangicha faoliyat olib borish va yangicha fikrlash usullarini talab etmoqda. Bozor
istisodiyoti hayotimizda tobora k е ngroq ko lam olayotgan sharoitda tadbirkorlik‟
sohasida ta'lim olayotgan mutaxassislar ko’p qirrali bilimga ega, chuqur mulohaza
va mushohada asosida faoliyat olib borishga qodir, o’z ishini puxta egallagan
mutaxassis bo’lishi shart. Ayniqsa,
bizn е s va tadbirkorlik kabi juda murakkab va nozik sohada band bo’lgan
amaliyotchilarga juda yuqori talablar qo’yiladi. N е gaki mavjud xolatlardan maqbul
darajada foydalanish, hamda mamlakatning iqtisodiy o’sishiga, bizn е s faoliyati
bilan shug ullanuvchi korxona va tashkilotlarning moliyaviy mablag larini
‟ ‟
ko payshtirish hamda ularni mablag’lar bilan ta'minlashda o’ziga xos
‟
xususiyatlarni yaxshi bilishi, iqtisodiy jixatdan turli xulosalar chiqarish ularning
to’g’ri va asosli ekanligini isbotlab b е ra olishi k е rak.
Mamlakatimizda chuqur o’zgarishlar, siyosiy va ijtimoiy-iqtisodiy
hayotning barcha tomonlarini izchil isloh etish va liberallashtirish, jamiyatimizni
demokratik yangilash va modernizasiya qilish jarayonlari jadal sur atlar bilan
‟
rivojlanib bormoqda.
Bunda kuchli fuqarolik jamiyatini shakllantirish yo„lida belgilab olingan va
izchil ravishda amalga oshirilayotgan ulkan vazifalar mustahkam zamin
yaratmoqda.
“Iqtisodiy isloxotlarni chuqurlashtirish va iqtisodiyotni erkinlashtirish
chora – tadbirlarini izchil amalga oshirish natijasida iqtisodiy o„sishning barqaror
sur atlari ta minlanmoqda. Ko’rilayotgan qat’iy tadbir va choralar, amalga
‟ ‟
oshirilayotgan isloxotlar natijalari mamlakatimiz yalpi ichki mahsulotining o’sib
borayotganligida o’z ifodasini topmoqda. Mamlakatimiz yalpi ichki mahsuloti 8
foizga o’sdi, sanoat mahsulotlari ishlab chiqarish hajmi 9.1 foizga, qishloq
2

xo’jaligi – 7.2 foizga, chakana savdo aylanmasi – 15.3 foizga oshdi. Inflyatsiya
darajasi prognoz ko’rsatkichidan past bo’ldi va 6,8 foizni tashkil etdi.
O’tgan yil yakunlariga ko’ra, tashqi davlat qarzi yalpi ichki mahsulotga
nisbatan 17 foizni, eksport hajmiga nisbatan qariyb 60 foizni tashkil etdi. Bu
avvalambor xorijiy investitsiyalar va umuman, chetdan qarz olish masalasiga
chuqur va har tomonlama puxta o’ylab yondashish natijasidir.
Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning ro’li va o’rni tobora
mustahkamlanib borayotganining o„zi iqtisodiyotimizning tarkibida bo’layotgan
ijobiy o„zgarishlardan dalolat beradi. Faqatgina o„tgan yilning o’zida yurtimizda
26 mingdan ziyod kichik biznes sub’ekti ish boshladi, ushbu sektorda faoliyat
ko„rsatayotgan korxonalarning umumiy soni yil oxiriga kelib 190 mingtaga yetdi”.
Mamlakatimiz Prezidenti Sh.M.Mirziyoyev ta’kidlaganlaridek, “...
aholining ish haqi va daromadlarini izchil va oldindan oshirib borish hamda
iste mol bozorida narxlar indeksining asossiz tarzda o’sishining oldini olishga doir‟
chora-tadbirlar ham izchillik bilan amalga oshirilmoqda. Bu esa el-yurtimizning
farovonligini yuksaltirish, aholining xarid qobiliyatini oshirishni ko„zda tutadigan
eng muhim ustuvor maqsadlarimizga to’la mos keladi”. 1

Xozirgi sharoitda korxona mehnatga haq to’lash shakllari, tizimlari
miqdorini, shuningdek boshqa qo’shimcha va ustama haklarini respublika konun
xujjatlari asosida mustaqil ravishda belgilaydi
Iqtisodiyotni modernizatsiya qilish va tarkib topayotgan erkin, demokratik
jamiyatning milliy asoslarini takomillashtirish hamda jahon hamjamiyatida
"O’zbek modeli" deb tan olingan iqtisodiy jarayonlarning ijobiy natijalari
rivojlangan mamlakatlar tomonidan e tirof etilmoqda. Bunda xalqaro tajribalar va
‟
milliy rivojlanish xususiyatlarini tahlil qilish, ularni o’zaro umumlashtirish asosida
tegishli tavsiyalar ishlab chiqish va amaliyotga tadbiq etib boriladi. Jahon
tajribasiga ko’ra, mulkchilikning xilma-xil shakllariga asoslangan bozor
munosabatlari tizimida xodimlarga ish haqi to’lash tizimi va uni takomillashtirish
ishchilar bilan ish beruvchilar o’rtasidagi munosabatlarni muvofiqlashtirishga, ish
1
3

natijalarini yaxshilashga, xodimlarni ishidan qoniqish hosil qilishlari va provard
natijada ish unumdorligini ortib borishiga imkon beradi.
Hozirgi vaziyatda erkin bozor iqtisodiyotiga o tish munosabati bilan‟
iqtisodiyotning sir-asrorlarini, qonun-qoidalarini yaxshi bilish muxim iqtisodiy
axamiyat kasb etmokda. Iqtisodiy qonun kategoriyalarini iqtisodiy strategiya
o rgatadi. Nazariyani bilish nafakat amaliy faoliyat uchun, balki iqtisodiy ish bilan
‟
shug’ullanmaydigan kishilar uchun xam kerak, chunki ular xech bo’lmaganda
iste’molchi bo lib maydonga chiqadilar va iqtisodiy munosabatlarni xech kim
‟
cheklab o’ta olmaydi.
Hozirgi vaqtda korxona va tashkilotni strategik kontseptsiyasi asosini
o’zgartirish, uning asosiy yo’l-yo’riqlarni bilishi, ularni shakllantira olishi korxona
va tashkilot oldida turgan vazifalarga muvofiq ravishda yo naltira ola bilishni
‟
tashkil etadi.
4

I. Bob . Ishlab chiqarish korxonasida strat е giyani mos k е lishi
jixatini baxolash va ularning korporatsiya uchun nisbiy strat е gik
axamiyatini aniqlash
1.1 Ishlab chiqarish korxonadasida strategiyani ishlab chiqish
vazifalari va strategiya turlari strategiyani shakillantirish omillari
Maqsadlar pastdan yuqoriga qaraganda ko’proq yuqoridan pastga qarab
yaratiladi. Shu sababli quyi pog„ona rahbarlarini kompaniya maqsadlarini
bajarishga safarbar etish lozim.
Tashkilot missiyasini va maqsadlarini bajarish uchun tashkilotga strategiya
zarur. Strategiyani yarata turib: mehnat unumdorligini qanday oshirish mumkin,
raqobatchilarni qanday orqada qoldirish mumkin, raqobatbardoshlikni qanday
ta’minlash mumkin, tashkilotning uzoq muddatli mavqeini qanday mustahkamlash
mumkin, kompaniyaning strategik ko’rinishini qanday yaratish mumkin degan
savollarga javob berish lozim.
Kompaniya uchun katta ahamiyatga ega bo lmagan (reklama xarajatlarini‟
amalga oshirish, dividentlarni oshirish, X va U yangi zavodlarini joylashtirish)
yoki oddiy boshqaruv masalalari (avtomobillarni sotib olish kerakmi yoki ijaraga
olish kerakmi, sotish bo„limida kadrlar oqimini pasaytirish) strategiyaga sezilarli
ta sir etmaydi. Strategiya - nima qilish kerak, qachon bajarish kerak va kimlar
‟
qatnashishi kerak? degan savollarga javob beradi. Kompaniya strategiyasini
yaratish va tadbiq etish to„xtovsiz davom etadigan jarayondir.
Katta korxonalar, kompaniyalar strategiyasini yaratish jarayoniga oliy
rahbariyat bilan birgalikda ofis rahbarlari, ishlab chiqarish va tijorat bo„limlari
boshliqlari, funksional bo’lim rahbarlari ishlab chiqarish korxona rahbarlari va
konstruktiv buyumlarni ishlab chiqarish rahbarlari ham qatnashadilar.
Diversifikatsiyalashgan korxonalarda strategiya to’rt alohida tashkiliy
pog’onalarda yaratiladi.
5

Tashkilot strategiyasi tashkilotni hozirgi holatidan kelajakda
egallashi lozim bo’lgan mavqega qanday o’tkazish mumkin degan savolga
javob berishi ya ni strategik natijalarga erishish vositalarini o„zida‟
mujassam etishi lozim.
Birinchi pog’onada kompaniya tarkibiga kiruvchi barcha korxonalar
uchunkorporativ strategiya yaratiladi.
Ikkinchi pog’onada kompaniyani diversifikatsiyalovchi alohida biznes turi
strategiyasi yaratiladi.
Uchinchi pog„onada funksional bo’limlar uchun funksional strategiya
yaratiladi. Bunga ishlab chiqarish strategiyasi, marketing strategiyasi, moliyaviy
strategiya va boshqalar kiradi bilan ishlayotgan va zaif korxonalarning katta
xajmda mavjudligi natijasida kompaniyaning uzoq muddatdagi istiqbollari o’z
jozibasini yo qotib qo yganligi to’g’risida xulosa chiqarish imkoniyatini b
‟ ‟ е radi.
Ko’pchilik kompaniyalar oz faoliyatlarini katta bo’lmagan tor ixtisosli
korxona sifatida maxalliy va xududiy bozorlarga xizmat ko’rsatib boshlaydilar.
Boshlangich bosqichda maxsulot assortim е nti katta bo’lmaydi, o’z mablag’lari
ch е klangan, raqobat pozitsiyalari zaif bo’ladi. Ko’p yosh kompaniyalar bozordagi
ulushini oshirib va xaridorlar e'tiborini qozona borib, odatda sotuv xajmlarini
oshirishga xarakat qiladilar.
Narx, sifat, xizmat ko’rsatish va r е klama xaridorlar manfaatlariga bo’y
sundiriladi. K е yingi bosqichda g е ografik ekspansiya uchun imkoniyatlar axtariladi.
U shunday davomiylikda k е chadi: maxalliy, xududiy-milliy-xalkaro bozorlar.
Bozorlarga kirib borish darajasi r е ntab е llik darajasiga bog lik ravishda o zgarib
‟ ‟
turadi.
To’rtinchi pog’onada ishchi bo’limlarning operativ strategiyasi yaratiladi.
6

Strategiyalarni yaratish ierarxiyalari
Tashkiliy pog„onalarda strategiyani yaratishning asosiy prinsiplari
Strategiyanin
g tashkiliy
darajasi Mas ullar ‟ Har bir tashkiliy pog„onada strategiyani
yaratishni asosiy prinsiplari
Korporativ
strategiya Ijrochi - direktor va
boshqa oliy
rahbarlar qarorlari
direktorlar
kengashida
tasdiqlanadi *Yuqori samarali struktura
komplekslarini yaratish va ularni
boshqarish. (Mavjud biznes mavqeini
mustahkamlash va rivojlantirish,
talabga javob bermaydigan bizneslarni
sotish)
*Bog„liq strukturalarni sinergik
samarasini oshirish va
raqobatbardoshligini ta minlash.
‟
*Investitsiya yo„nalishlarini
belgilash resurslarni jozibador
biznesga o„tkazish.. *Rahbarlar
takliflarini umumlashtirish va asosiy
biznes yo„nalishini
asoslash,
vaziyatni tanqidiy tahlil etish.
7

Biznes
strategiya Bosh boshqaruvchi
yoki biznes rahbari
(qarorlar bosh
boshqaruvchi yoki
direktorlar kengashi
tomonidan
tasdiqlanadi) *Raqobatbardoshlikni va raqobat
ustunligini ta minlovchi harakatlarni ‟
yaratish. 1-jadval davomi
*Muhit o„zgarishiga javob beradigan
tadbir-choralar yaratish. 1-jadval
davomi
*Asosiy funksional bo„limlar strategik
tashabussini umumlashtirish.
*Kompaniyaning maxsus
muammolariga qarshi tadbir-choralar
yaratish.
Funksional
strategiya Funksional rahbarlar
(qarorlarni biznes
rahbari tasdiqlaydi) Funksional bo„lim va
xizmatlar strategiyasini qo„llab-
quvvatlash harakatlarini yaratish.
Strategiyani rivojlantirish bo„yicha quyi
pog„ona rahbarlari takliflarini tanqidiy
o„rganish va tadbiq etish.

Operativ
strategiya Bo„limlarga xizmat
ko„rsatuvchi
rahbarlar, quyi
zveno rahbarlari
(qarorlar
funksional ) Ishchi guruhlar maqsadlarini amalga
oshirish va biznes strategiyasini tadbiq
etish uchun aniq yo„naltirilgan
harakatlar va chora-tadbirlarni yaratish.
8

Korporativ strategiya - bu diversifikatsiyalashgan kompaniyani umumiy
boshqaruv rejasidir. Ushbu strategiya diversifikatsiyalashgan biznes turlarini o’zida
mujassam etadi.
1-rasm. Korporativ strategiya turlari.
Diversifikatsiya kompaniyasining korporativ strategiyasi quyidagi to’rt
turdagi tashabbuslarni qamrab oladi:
1. Diversifikatsiyani amalga oshirish yo’nalishidagi hatti-
harakatlar, ya’ni kompaniyani biznes portfeli qanaqa bo’ladi,
diversifikatsiyaning turdosh yoki noturdosh bo’lishi.
2. Diversifikatsiyalashgan biznes sohalarining umumiy mehnat
unumdorligini oshirish yo’nalishidagi kompaniyani harakatlari.
3. Raqobatbardoshlikni oshirish uchun turdosh biznesning o„zaro
bog„liqligidan foydalanish yo’nalishlari. Strategik muvofiqlik (2+2=5)
4. Investitsion jozibadorlikni belgilash va resurslarni istiqbolli
biznes sohalariga yo’naltirish.
9KARPARATIV
STRATEGIYA
BIZNES
STRATEGIYA
FUNKSIONAL
STRATEGIYA

Biznes strategiyasi – bu birlik biznesni boshqaruv rejasidir. Biznes
strategiyasining asosiy muammosi bu aniq biznes sohasi bo’yicha kompaniyaning
bozor mavqeini mustahkamlashdan iborat. Buning uchun:
1. Iqtisodiyotdagi, qonunchilikdagi, siyosatdagi va biznesga ta’sir
etuvchi boshqa o’zgarishlarga qarshi tadbir-choralarni aniqlash.
2. Raqobatbardoshlikni ta'minlovchi bozor mavqeini
mustahkamlovchi harakatlarni va yondashuvlarni yaratish.
3. Funksional bo’limlarning strategik tashabusslarini birlashtirish.
4. Biznes sohasidagi strategik muammolarni hal etish.
Raqobat ustunligini yaratishning uch qirrasi mavjud:
1) Kompaniya qayerda va qanday yo’nalishlarda raqobat
ustunligiga ega bo„lishi mumkin?
2) Kompaniya shunday tovarlarni ishlab chiqarishi lozimki, ular
raqobatchilar tovarlari oldida jozibador bo’lishi bilan kompaniyani yaqqol
ijobiy ajralib turishini ta minlashi lozim. ‟
3) Raqobatchilar harakatlarini yo’qqa chiqarish chora-tadbirlarini
yaratish va tadbiq etish.
Kompaniyaning raqobat sohasidagi harakatlari hujumkor yoki himoyaga
asoslangan bo’lishi mumkin. Tajribada ko’p qo’llaniladigan raqobat harakatlari
quyidagi uch yonalishdan iborat:
1) Tarmoqda eng kam xarajatlar asosida tovar ishlab chiqarishga erishish.
2) Mahsulotni individuallashtirish va differensiyalash. Tovarni rasmiylashtirishda
va xizmat ko„rsatish sohasida etakchi bo„lishga intilish.
3) Bozorning o’ziga xos xususiyatiga ega tor sohasiga kirishga intilish.
Operativ strategiyalar - tayanch ishlab chiqarishni (korxonalar, savdo
nuqtalari, taqsimot markazlarini) boshqarishda va strategik ahamiyatga ega
kundalik operativ muammolarni hal etishda (reklama, materiallarni sotib olish,
zahiralarni boshqarish, texnik xizmatlar, ta’minot) tor strategik tashabuss sifatida
10

foydalaniladi. Operativ strategiya kichik masshtabga ega bo„lsa ham funksional
biznesni va umumiy biznes rejasini muhim tushunchalar bilan to„ldiradi. Operativ
strategiyalarni quyi pog’ona rahbarlari yaratadilar. Masalan: Santexnik buyumlari
distribyuteri buyurtmalarni aniq va tez bajarishni xohlaydi. Ushbu strategiyani
bajarish uchun omborxona mudiri:
1) Buyurtmalarni to’liq bajarish uchun zahiralarni boshqarish
strategiyasini yaratadi.
2) Xodimlar bilan kelishib 24 soat davomida buyurtmalarni
bajarishni tashkil etadi.
Funksional strategiya - bu aniq bo„lim yoki tayanch funksional biznesni
boshqaruv rejasidir. Kompaniya biznesning muhim sohalari bo’yicha ya ni: ilmiy‟
izlanishlar, ishlab chiqarish, marketing, servis xizmati, moliya taqsimoti, kadrlar
bo’limi va boshqalar uchun funksional strategiyalarga ega bo’lishi lozim.
Funksional strategiyalar biznes strategiyasiga nisbatan tor ma’noda bo’lsa ham,
biznesning umumiy rejasini muhim tushunchalar bilan to’ldiradi. Funksional
strategiyaning asosiy vazifasi biznesning umumiy strategiyasini qo’llab-
quvvatlashdan iborat. Odatda funksional strategiyani yaratish majburiyati
funksional bo’lim rahbariyati zimmasida bo’ladi. Lekin biznes rahbari funksional
strategiyaga o’z ta sirini o’tkazishi ham mumkin. Funksional strategiyani
‟
yaratishda funksional bo’lim rahbarlari o’z yordamchilari kuchidan foydalanishi
yoki boshqa funksional bo’lim rahbarlari bilan hamkorlikda ishlashi mumkin. Agar
funksional bo„lim rahbarlari bir - biridan mustaqil ravishda funksional
strategiyalarni yaratsalar, ular bir-biriga
Kuchli biznes strategiyasi mustahkam raqobat ustunligini yaratishi lozim.
Biznes strategiyasi raqobat ustunligini ta minlamasa, demak u kuchsiz yaratilgan
‟
hisoblanadi.
Funksional strategiya biznesni funksional bo’limlarining boshqaruv rejasini
11

ilmiy izlanishlarni, ishlab chiqarishni, marketingni, servis xizmatini,
moliyani, kadrlarni va boshqalarni tasvirlaydi. Biznesning funksional bo’limlari
qancha bo’lsa, biznes funksional strategiyalar soni ham shunga teng bo’ladi.
Strategiyani yaratish muammosini kompaniya rahbarlari turlicha hal
etadilar. O’rtacha o’lchamdagi kompaniya strategiyasini yaratish norasmiy
ravishda amalga oshiriladi. Strategiya tadbirkorning tasavvurida mavjud bo’lishi va
farmoyishlar asosan og’zaki berilishi ham mumkin. Lekin katta kompaniyalarda
strategiya kengashlarda muhokama etiladi. Strategiyani yaratish strategik
rejalashtirish asosida, turli pog’onalardagi rahbarlarni jalb etish asosida amalga
oshiriladi. Odatda rahbarlar strategiyani yaratishda quyidagi to’rt yo’nalishning
biridan foydalanadilar.
1.2 Korporativ strat е giyani ishlab chiqish, baholash va tadqiq
qilish
Korporativ strategiya - bu diversifikatsiyalashgan kompaniyani umumiy
boshqaruv rejasidir. Ushbu strategiya diversifikatsiyalashgan biznes turlarini o’zida
mujassam etadi.
Bu tahliliy qadamning mazmuni, xar bir o’rta korxonalar kompaniyaning
mumiy
bizn е s manzarisiga qanchalik yaxshi mos tushadi. Mos k е lishiga nuqtai
nazardan ko’rilishi k е rak:
1 xujalik qismi kompaniya div е rsiya qilayotgan boshka faoliyat turlari
bilan qimmatli strat е gik moslashuvga egami?
2 Bizn е s birlik kompaniya strat е giyasiga qo’shilib k е ta oladimi yoki
xujalik portf е liga foydali qushimcha bo’ladimi? Agar bizn е s qo’shma faoliyat,
raqobat ustunligini kuchaytiruvchi maxorat va tovar markasini o tkazish‟
imkoniyatlariga ega bo lsa, xamda kompaniya rivojlanishi umumiy yo nalishiga
‟ ‟
mos k е lsa, strat е gik jixatdan yanada jonlirok bo’ladi. Agar bizn е s korporatsiyaning
ma'lum maqsadlariga erishishiga s е zilarli xissa qo shsa, xamda kompaniyaning
‟
12

umumiy daromadini s е zilarli oshirsa, u moliyaviy jixatdan qimmatli bo ladi.‟
Foyda olish nuqtai nazaridan istikbolsiz bo lgan bizn
‟ е s birliklar kabi umumiy
bizn е s manzaraga mos k е lmaydigan xujalik kismlari xam korporatsiya faoliyat
doirasidan chikarilishiga nomzod xisoblanadi.
UMUMIY STRATEGIYA
2-rasm. Strategik rejalashtirish tizimi.
Strat е gik muvofiqlik tahlil div е rsiyalangan kompaniya faoliyatini
yaxshilash bo’yicha strat е gik qadamlarni ishlab chikish uchun zamin yaratadi.
Nima qilmoq k е rakligi to’grisida asosiy xulosa portf е ldagi faoliyat turlari
yigindisiga t е gishli xulosalarga bog’liq.
Xo jalik portf
‟ е lida juda xam jozibali tarmoklarda faoliyat ko rsatayotgan ‟
bizn е s birliklar y е tarli miqdordadir. Ishbop faollik portf е lida xayotiy sikl oxirgi
bosqichida bo’lgan xo’jalik kismlari yoki «Surov b е lgili» kompaniyalar juda xam
ko p emas. Yetuklik va tushkunlik bosqichida bo’lgan xo’jalik qismlari o’rtasida
‟
nomutanosibliklar (disproportsiya) yo’qmi? Agar mavjud bo’lsa, kompaniyani
o’sishini s е kinlashtiradigan darajada katta emas.
13
Tashkillashtirish
strategiyasi
Molyaviy
strategiyasi
Ishlab chiqarish
strategiyasi
Marketing
strategiyasi
Sotish
Investitsiyalar
Molyaviy
mablag'larmi
jalb qilish tartibi
Brend
strategiyasi
Savdo markasini
shakillantirisha

«Yulduzlar»ni va yangi paydo bo layotgan g oliblarni moliyalash uchun‟ ‟
firmada
1.Ishbop faollik portf е lidagi ba'zi bizn е s birliklarning strat е gik r е jalarini
o zgartirish.
‟
2.Ishbop faollik portf е liga yangi xo jalik qismlarini qo shish.
‟ ‟
3.Zaif va zaraga ishlayotgan bizn е s birliklaridan vos k е chish.
4.Faoliyatning past natijalarining sababi bo lib xisoblangan sharoitlarni
‟
o zgartirishga urinish sifatida alyans tashkil etish.
‟
5.Korporatsiya maksadlarini kayta ko rib chiqish (faoliyatning ancha
‟
kamtarona natijalariga yul tutish)
I. Bob. “Ockar” qo’shma korxonasining tashkiliy xuquqiy asoslari
haqida
2.1 “Ockar” qo shma korxonasining haqida umumiy ma’lumot
‟
« OCKAR » ko’shma korxonasi Farg’ona shaxar xokimligining 2008 yil 9
iyun kungi № 65 sonli qororiga asosan va ta’sischilarning umumiy yig ilish
‟
bayoniga asosan ro yxatga olingan. Qo’shma korxonaning manzili Fargona shaxar
‟
M. Kosimov ko chasi №62 uyda joylashgan. Qo shma korxonaning ustav kapitali
‟ ‟
1873103451 so m tashkil qilingan. Aksiyalarning nominal qiymati 2310,32 so m
‟ ‟
va umumiy aksiyalar soni 810756 donani tashkil qildi. Auditorlik tekshirishda
ustav kapitalining 91 % joylashtirilgan ya ni 1703609036 so m, Markaziy
‟ ‟
depozitariyaning aksiyanerlar reistri to’g’risidagi ma’lumotga asosan 87,17 %
ya’ni 1632784278 so mni tashkil qilganligi aniqlandi.2010 yilning 1-yanvar
‟
xolatiga joylashtirilmagan va tulanmagan summa
240319173,22 so m. 2010 yil 1-yanvar xolatiga qo’shma korxonaning
‟
tuzilgan balansida joylashtirilmagan aksiyalar qiymati 169494010,26 so mni
‟
tashkil qilgan.
Qo shma korxonaning maqsadi va faoliyati quyidagilardan iborat:
‟
14

-Turli xildagi poyafzal ishlab chiqarish
-Turli xildagi charm maxsulotlari ishlab chiqarish va sotish
-Xom surp ishlab chiqarish
-Yigirilgan ip ishlab chiqarish
-Tikuvshchilik maxsulotlarini ishlab chiqarish -Chakana savdo.
-Tashqi iqtisodiy faoliyat
-Savdo-sotiq va vositachilik faoliyati
-Marketing va konsalting xizmatlari
-Birja xizmati
-Axoli va tashkilotlarga pullik xizmat kursatish
-Mexmonxona va boshqa mayishiy xizmat ko rsatish servis‟
xizmatlari
Qo’shma korxonasining o’z faoliyatini to’la xo’jalik xisobi, o’z
xarajatlarini o’zi qoplash va o’z-o’zini mablag bilan ta minlash prinsiplari asosida
‟
amalga oshirish orqali foyda olishga erishadi. Soliqlar, bank va byudjet olididagi
majburiyatlar bajarilgandan so ng foydaning qolgan qismi korxonaning to lik
‟ ‟
tasarrufida bo lib, korxona ta sischisi qarori asosida ishlatiladi.
‟ ‟
«OCKAR» qo shma korxonasining raxbar xodimlari quyidagilardan
‟
iborat:
Qambarov Umarjon Isaqjonovich - « OCKAR » qo shma korxonasi 2010
‟
yil 14 yanvardan buyruq № 01/ok ga asosan direktor lavozimida ishlaydi. Kassa,
bank, soliq xisobotlari va boshqa xujjatlarga birinchi imzo sifatida imzo chekadi,
Teshabyev Ibroxim Yo’lbarsovich - « OCKAR » qo’shma korxonasida
2010 yil 14 apreldan buyruq № 02/ok ga asosan bosh xisobchi lavozimida
ishlaydi. Kassa, bank, solik xisobotlari va boshqa xujjatlarga ikkinchi imzo sifatida
imzo chekadi.
15

2.2 “Ockar” korxonasining yillik taxlili, asosiy vositalari taxlili,
xom-ashyo va materiallar xisob varag ini taxlili, asosiy ishlab chiqarish‟
xarajatlarini taxlili orqali korxona korporativ strategiyasini baholash

«OCKAR» qo’shma korxonasini 2013 yilning 1-yanvar xolatiga 2 249 398
907,84 so’m asosiy vositalar balans qiymatida mavjud bo’lgan, xisobot davri
davomida kapital qo’yilmalar xisob varag’idan, 2 260 000 so’mlik asosiy vositalar
kirim qilingan va 85 xisob varaqdan 181 108 515 so’mlik asosiy vosita qayta
narxlanib kirim qilinganligi aniqlandi.
Xisobot yilida asosiy vositalar xisob varag’idan 26 886 050 so’mlik asosiy
vositalar dalolatnomaga asosan 92 xisob varaqga chiqim qilinganligi aniqlandi.
Xisobot yilining oxiriga asosiy vositalarning balans qiymatining qoldig’i 2 405 881
372,84 so’mlik qoldik qolganligi aniqlandi. (1-ilova)
Yig’ilgan amartizatsiya ajratmasining taxlili
« OCKAR » qo’shma korxonasini 2011 yilning 1-yanvar xolatiga asosiy
vositalar balans qiymatiga xisoblangan amartizatsiya ajratmasini qoldik qiymati 1
928 789 332,22 so’m mavjud bo’lgan, yil davomida asosiy ishlab chiqarish
xarajatiga xisoblangan amartizatsiya ajratmasi 179959662 so m, davr xarajatlariga
‟
xisoblangan amartizatsiya ajratmasi 1890666,67 so mni tashkil kilgan. Xisobot yili
‟
davomida jami yig’ilgan amartizatsiya ajratmasi 181914567 so’mni tashkil qilgan.
Xisobot yili davomida qo shma korxonaning raxbariyati va tuzilgan komissiyasi
‟
tuzgan dalolatnomaga asosan asosiy vositalar yig’ilgan amartizatsiya ajratmasi
xisobidan 23 861 370 sum chiqim qilingan va qsosiy vositalarning
amartizatsiyasini qayta narxlash orqali 151 481 205 so m eskirish 02 xisob
‟
varag’iga kirim qilinganligi aniqlandi. Xisobot yili oxiriga jamiyatning yig’ilgan
amartizatsiya ajratmasining qoldik qiymati 2238259495,89 so mni tashkil
‟
qilganligi aniqlandi.
16

O’z aylanma mablag’lari bilan taminlanganlilik koeffitsienti
Belgilangan normativ xujjatlarga asosan o'z aylanma mablag lari bilan‟
taminlanganlilik koeffitsienti O zbekiston Respublikasi xududida 0,2 dan kam
‟
bo lmasligi kerak, Agar 0,2 koeffitsientdan kam bo'lsa, korxona o’z aylanma
‟
mablag'lari bilan taminlanmagan xisoblanadi. Formula bo ‟ yicha xisoblangan
koeffitsient xisobot yilining boshiga 0,27 bo ’ lib , jamiyat o ’ z aylanma mablag ’ lari
bilan to ’ la taminlanganligi aniqlandi . Formula bo ’ yicha xisoblangan koeffitsient
xisobot yilining oxiriga 0,27 bo ‟ lib , jamiyat o ‟ z aylanma mablag ' lari bilan to ' la
taminlanganligi aniqlandi . (4- jadval )
Xom-ashyo va materiallar xisob varag’ini taxlili
Qo shma korxonaning 2011 yil xisobot yilining boshiga xom-ashyo va
‟
materiallar xisob varag’ining qoldik qiymati 519239003 so’m qoldik qolganligi
aniqlandi. Xisobot yili davomida xom-ashyo va materiallar xisob varag’iga 2110
xisob varag’idan 5946155 so mlik, mol yetkazib beruvchilar bilan xisob kitoblar
‟
xisob varag’idan 2481439436,34 so’m, boshqa daromad xisob varag’idan 3518499
so’m, ta’sischilar bilan xisob kitoblar xisob varagidan 420757540 so’m, 2910
xisob varagidan 177080 so’m, tayyor maxsulotlar xisob varagidan 69500 so’m,
9010 xisob varagidan 578000 so’m, xom-ashyo va materiallar ichki aylanmasi
2567040278,05 so m jami 5479526489 so m xom-ashyo va materiallar kirim
‟ ‟
qilinganligi aniqlandi.
Xisobot yili davomida qo’shma korxonaning xom-ashyo va materiallar
xisob varag’idan quyidagi xisob varaklarga chiqim qilinganligi aniqlandi: xom-
ashyo va materiallar xisob varagini ichki aylanmasiga 2567040278 so m,
‟ asosiy
17№
t/r Ko‟rsatkich lar nomi Yil
boshiga Yil
oxiriga Farq
O‟sish Kamayish
1
O‟z ay - ma
mablag‟i b/n
tam - nlik koef - ti 0 , 27 0 , 27 - -

ishlab chikarishga 26452048,52 so’m, obuv ishlab chikarish sexiga 2264109970
so’m, 5010 xisob varaqqa 2600 so’m, 90 xisob varaqqa 16675694 so m, 93 xisob‟
varaqqa 89222 so’m davr xarajatlarini xisob varagiga 13156070 so’m, jami
4891044382 so’m xom- ashyo va materiallar chiqim qilinganligi aniqlandi.
Xisobot yilining oxiriga qo’shma korxonaning xom ashyo va materiallar xisob
varag’ida 1107721109 so’mlik qoldik qolganligi aniqlandi. (1-ilova)
Asosiy ishlab chiqarish xarajatlarini taxlili
Qo’shma korxonaning 2011 yil xisobot yilining boshiga xom-ashyo asosiy
ishlab chiqarish xisob varag’ida qoldik qolmaganligi aniqlandi. Xisobot yili
davomida asosiy ishlab chiqarish xisob varagiga 02 xisob varagdan 179959662
so’mlik, mol yetkazib beruvchilar bilan xisob kitoblar xisob varag’idan 567571643
so m, davr xarajatlari xisob varagidan 80146095 so’m, xom Ashe va materiallar
‟
xisob varag’idan 26452049 so m, poyafzal ishlab chiqarish sexi xisob varag’idan
‟
2246744727 so’m, ko’rsatilgan xizmatlar xisob varag’idan 63051932 so’m, ish
xaqi xisob varag’ida 113492302 so’m, ijtimoiy ta’minot xisob varag’idan
24079058 so’m jami 3301497468 so’m asosiy ishlab chiqarish xisob varag’iga
kirim qilinganligi aniqlandi. Xisobot yilida asosiy ishlab chiqarish xisob
varag’idan tayyor maxsulotlar xisob varg’iga 3301497468 so’m chiqim
qilinganligi va asosiy ishlab chiqarish xisob varag’ida qoldik qolmaganligi
aniqlandi. (1ilova)

To’lovga qobiliyatlilik koeffitsienti
№
t/r Ko rsatkichlar nomi
‟ Yil
boshiga Yil
oxiriga Farq
O'sish Kamayish
1 To'lovga qobiliyatlilik
koeffitsienti 2,47 1,72 0,75
18

Jamiyatning to’lovga qobilyatlilik koeffitsienti xisobot yili boshiga 2,47
bo’lib, normativ ko’rsatkich bo’yicha to’lov qobilyatlilik koeffitsienti 1,25 dan
kam bo’lmasligi kerak. Normativ koeffitsientdan jamiyatning to’lov qobiliyatlilik
koeffitsienti 1,22 ga ko’pligi aniqlandi. Jamiyatning to’lov qobiliyatlilik
koeffitsienti xisobot yili oxiriga 1,72 bo lib, normativ Ko rsatkich bo’yicha to lov‟ ‟ ‟
qobilyatlilik koeffitsienti 1,25 dan kam bo’lmasligi kerak. Normativ
koeffitsientdan jamiyatning to’lovga qobilyatlilik koeffitsienti xisobot yilining
oxiriga 0,47 ga ko’pligi aniqlandi. Ushbu koeffitsient bo’yicha jamiyat to la to’lov
‟
qobilyatiga egaligi aniqlandi. (5-jadval)
6-jadval
Belgilangan normativ xujjatlarda asosan rentabellilik koeffitsienti
O’zbekiston Respublikasi xududida 0 dan kam bo'lsa, yani minus ko rsatkich bilan
‟
chiqsa bunday tashkilot zarar bilan ishlovchi korxonaga aylanadi. Agar 0,05
koeffitsientdan kam bo lsa bunday korxona past rentabellik korxona xisoblanadi.
‟
Formula bo yicha xisoblangan koeffitsent o tgan 2010 yilning natijasi bo’yicha
‟ ‟
0,03 bo lib, jamiyatning rentabellik koeffitsienti past ekanligi aniqlandi.
‟
Yukoridagi formula bo yicha xisoblangan
‟
koeffitsent o’tgan 2011 yilning natijasi bo’yicha 0,77 bo’lib, jamiyatning
rentabellik koeffitsienti xisobot yilida yukori ekanligi aniqlandi. (6-jadval)
7-jadval
Asosiy vositalarini eskirish koeffitsienti
№ Ko rsatkichlar nomi
‟ Yil Yil Farq
19Rentabellilik koeffitsienti
№
t/r Ko'rsatkich
lar nomi Yil
boshiga Yil
oxiriga Farq
O‟sish kamayish
1 Rentabellilik koeffitsienti 03,0 77,0 0 , 74

t/r boshiga oxiriga O'sish Kamayish
Belgilangan normativ xujjatlarda asosan Asosiy vositalarini eskirish
koeffitsienti O’zbekiston Respublikasi xududida 0,5 dan ko'p bo’lsa, bunday
korxonani asosiy vositalari nisbatan eskirgan xisoblanadi. Yukoridagi formula
bo’yicha xisoblangan koeffitsient xisobot yili boshiga 0,74 bo’lib, jamiyatning
asosiy vositalari nisbatan eskirganligi aniqlandi. Yukoridagi formula bo’yicha
xisoblangan koeffitsient xisobot yili oxiriga 0,81 bo lib, jamiyatning asosiy‟
vositalari nisbatan eskirganligi aniqlandi. (7jadval) .
Maxsulot sotishdan sof tushumligi koeffitsienti
Koeffitsient xar bir so ’ m sotilgan maxsulotga to ’ g ’ ri keladigan sof
tushumni ko ' rsatadi . Xisoblangan koeffitsient bo ’ yicha xisobot yilining boshiga
korxona xar 1 so ' m sotilgan maxsulotdan 71 tiyin foyda olishi aniqlandi .
Xisoblangan koeffitsient bo ’ yicha xisobot yilining oxiriga korxona xar 1 so ‟ m
sotilgan maxsulotdan 0,65 tiyin foyda olishi aniqlandi . (8- jadval )
2011 yil yillik balans taxlili. (1-ilova)
« OCKAR » qo shma korxonasining 2011 yil yillik tayorlangan balans
‟
xisobotlari buxgalteriya xisobining milliy andozalariga asoslangan xolatda tuzilgan
bo’lib, u quyidagicha aks ettrilganligi aniqlandi. Yuqoridagi tayorlangan balans
xisobotidan ko’rinib turibdiki jamiyat tomonidan 2011 yil 1 yanvardan 2012 yil 1
201 Asosiy vositaini
eskirish koef - ti 74,0 81,0 07,0

№
t/r Ko ’rsatkichlar nomi Yil
boshiga Yil
oxiriga Farq
O ’sish kamayish
1 Maxsulot sotish sof
tushum koeftsienti 0 , 71 65,0 06,0

yanvargacha bo’lgan moliyaviy xo’jalik operatsiyalari quyidagicha amalga
oshirilganligi aniqlandi.
Xisobotning 010 satri bo’yicha
Balans xisobotining 010 satrida 2011 yilning 1 yanvar xolatiga asosiy
vositalarning qoldiq qiymati 2593806 so'm bo lib 2009 yil davomida jamiyatning‟
oborot mablag’idan 156482,0 ming ishlatilib asosiy vositalar kirim qilingan va
2012 yilning 1 yanvar xolatiga asosiy vosmitalarning qiymati 2750288,0 so’mga
borganligi aniqlandi.
Xisobotning 011 satri bo’yicha
Balans xisobotining 011 satrida 2011 yilning 1 yanvar xolatiga asosiy
vositalarning eskrirish summasining qoldiq qiymati 1928789,0 bo lib 2011 yil
‟
davomida jamiyatning barcha asosiy vositalariga belgilangan normativ eskirishi
bo’yicha eskirish xisoblangan. Jamiyatning 2011 yil davomida xisoblangan
eskirishlari 309470,0 ming sumni tashkil qilgan va bu eskirish qiymatlari
buxgalteriya xisobining milliy andozalariga muvofik buxgalteriya xisobining
xarajatlar xisobvaraqlarida aks ettirilganligi aniqlandi.
Xisobotning 030 satri bo’yicha
Balans xisobotining 030 satrida uzoq muddatgi investitsiyalar jamlangan
bo’lib, 2011 yilning 1-yanvariga qoldiq qiymati 153301,0 ming so’m Bo’lgan 2011
yil davomida investitsiyalar olinmagan va 2012 yilning 1-yanvar xolatiga uzoq
muddatli investitsiyalari qoldiq qiymati 153301 ming so’m mavjud. Uzoq muddatli
investitsiyalar o’z ichiga quyidagilarni oladi;
- 040satr-Qimmatli qog'ozlar
- 050 satr-Shuba xo’jalik jamiyatlariga investitsiyalar
- 090 satr-O’rnatilmagan asbob va uskunalar
Balans xisobotining 090 satrida O rnatilmagan asbob va uskunalar
‟
jamlangan bo lib, 2011 yilning 1-yanvariga qoldiq qiymati 142360,0 ming so’m
‟
bo’lgan 2011 yil davomida O’rnatilmagan asbob va uskunalar olmagan va 2012
21

yilning 1-yanvar xolatiga O’rnatilmagan asbob va uskunalar qoldiq qiymati
142360,0 ming so’m mavjud.
100 satr-Kapital qo’yilmalar
Balans xisobotining 100 satrida Kapital qo yilmalar jamlangan bo lib,‟ ‟
2011 yilning 1-yanvariga qoldiq qiymati 82043,0 ming so’m bo’lgan 2011 yil
davomida Kapital qo’yilmalar asosiy vositalar xisob varag’iga chiqim qilinmagan
va 2012 yilning
1-yanvar xolatiga Kapital qo’yilmalar qoldiq qiymati 82043,0 ming so’m
mavjud.
140 satri bo’yicha tavar moddiy zaxirasi
Balans xisobotining 140 satrida tavar moddiy zaxiralari jamlangan bo’lib,
2011 yilning 1-yanvar xolatiga qoldiq qiymati 1166560,0 ming so’m xisobotda
ko rsatilgan, 2012 yilning 1-yanvar xolatiga tovar moddiy zaxiralari 699387,0
‟
ming so’mga oshgan bo’lib, 2012 yilning 1-yanvar xolatiga tavar moddiy boyliklar
qoldiq qiymati 1865947,0 ming mavjud. Tavar moddiy zaxirasi balans xisobotida
quyidgilarni o’z ichiga oladi;
- 150 satr-Ishlab chiqarish zaxiralari
- 160 satr-Tugallanmagan ishlab chiqarish
- 170 satr-Tayyor maxsulot
- 180 satr-Tavarlar
- 190 satr-Kelgusi davr xarajatlari
- 200 satr-Kechiktirilgan xarajatlar
Xisobotning 210 satri
210 satrida jami debitorlar joylashgan bo’lib, ushbu satr o’z ichiga 220 satr,
230 satr, 240 satr, 250 satr, 260 satr,270 satr, 280 satr, 290 satr, 300 satr va 310
satrlarni uz ichiga oladi. Jamiyatning 2011 yil 1-yanvar xolatiga jami debitorlari
22

947220,0 ming so'm bo'lib, shu jumladan xisobotning 220 satridagi xaridor va
buyurtmachilardan bo'lgan debitorlik qarzi 605667 ming so’m, 260 satridagi mol
yetkazib beruvchi va pudratchilarga berilgan bo'naklar 56056,0 ming so'm, 230
satridagi ajratilgan bo'linmalardagi debitorlik xaqi 31636,0 ming so'm, 270
satridagi soliq byudjetga yig’imlar bo’yicha bo’naklar 1804,0 ming so’m, 300
satrdagi xodimlarning boshqa operatsiyalar bo'yicha qarzi 5000,0 ming so'm, 310
satrdagi boshqa debitorlik qarzlari 247057 ming so'mni tashkil qilgan. Jamiyatning
2012 yil 1-yanvar xolatiga jami debitorlari 227753,0 ming so’m bo’lib, shu
jumladan xisobotning 220 satridagi xaridor va buyurtmachilardan bo'lgan
debitorlik qarzi 205916,0 ming so'm, 230 satrida ajratilgan bo'linmalardagi
debitorlik xaqi 15664,0 ming so'm 260 satridagi mol yetkazib beruvchi va
pudratchilarga berilgan bo’naklar 6173,0 ming so'm, 270 satridagi byudjetga soliq
va yig'imlar bo'yicha bo’naklar kolmagan, 310satrdagi boshqa debitorlik qarzlari
kolmaganligi aniqlandi. Yuqoridagilardan ko rinib turibdiki jamiyatning 2011 yil‟
yillik moliyaviy xo'jalik faoliyati bo'yicha tayyorlangan buxgalteriya balansida 220
satrdagi xaridor va buyurtmachilarning qarzi 399751,0 ming so'mga kamaygan,
xisobotning 260 satridagi mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga berilgan
bo naklar yil oxiriga 49883,0 ming so mga kamaygan.
‟ ‟
23

Xulosa
Mamlakatimiz o ’ zining bozor iqtisodiyotiga o ’ tish yo ’ lini tanlab olgan . Shu
sababli respublikamizda bozor munosabatlari yildan - yilga , qadam - baqadam
rivojlanib bormoqda . Bozor iqtisodiyotiga o ’ tish uchun etarli shart - sharoitlarni
yaratishga qaratilgan iqtisodiy , tashkiliy , siyosiy , huquqiy tadbirlar izchillik bilan
amalga oshirilmoqda . Natijada bozor infrastrukturasi jadal sur ‟ atlar bilan
rivojlanib borayapti .
Bozor iqtisodiyoti davrida korxonalarning ichki va tashqi faoliyat
sharoitining mutassil o ’ zgarib borishi , bozor munosabatlariga o ’ tish shart -
sharoitlarini va uning o ’ ziga xos xususiyatlarini atroflicha o ’ rganishni taqazo etadi .
Strategiyani shakllantirish va tadbiq etish – bu menejerning burchi
hisoblansa ham , bir kishi yangi g ‟ oyalarni yaratish , yangi imkoniyatlarni aniqlash ,
va o ‟ zgaruvchan muhitga nisbatan moslashishi vazifalarini bajara olmaydi .
Strategik sardorlikning mushkul tomonlaridan biri xodimlardan yangi g ‟ oyalarni
to ‟ plash , o ’ zgaruvchan muhitga moslashish imkonini beradigan tadbirkorlik ruhini
rag ’ batlantirishdir . Moslashuvchan va novatorlik muhiti tez rivojlanayotgan yuqori
darajali texnologiyali tarmoqlar uchun juda muhim . Ushbu tarmoqlarda mahsulot
qisqa hayotiy sikl bilan o ’ sish esa mahsulotlarning yangi turlari bilan tavsiflanadi .
Menejerlar xodimlarni faqat ijodiy ishlashga chaqirish orqali bunday muhitni
shakllantira olmaydilar .
Shuning uchun olim va mutaxassislarning strategik rejalashtirish , ishlab
chiqarishni tashkil etish , yangi xizmat turlarini izlash va takomillashtirish yo ’ llari
hamda usullariga qiziqishi tobora ortib borayotganligi kuzatilmoqda . Pirovard
maqsadda bozorni , tayin bir iste ‟ molchini ko ’ zlash , raqiblar va raqobat usullarini
puxta o ’ rganish , yutuq va barqarorlik garovi bo ‟ lib hisoblanadi .
Yangi g ’ oyalarni , eng yaxshi xizmatlarni , yangi mahsulotlarni va ularni
yangi yo ‟ nalishda qo ’ llanilishini targ ‟ ibot qiluvchilarni hamda o ’ z g ’ oyalarini
yangi bo ’ linmalarda , korxonalarda va yangi tarmoqlarda qo ’ llanilishini istovchilar
to ’ g ’ risida g ’ amxo ’ rlik qilish sardorga yaxshi foyda keltiradi .
24

Zero , bu yo ‟ lda “ OCKAR ” o ’ z o ’ rnini topmoqda . Korxona tili bilan
aytganda “ Biz jamiyat taraqqiyoti va inson manfati uchun hizmat qilamiz ! Biz
doimo uzoq muddatli hamkorlikka intilamiz , biz siz bilan hamkorlik qilishdan
xursandmiz ”
Strategik menejment iste ‟ molchilarning hozir va kelajakda talablarini
qondirishga qaratilgan tovarlar va xizmatlar ishlab chiqarish , sotish va natijada
foyda olish bilan bog ’ liq faoliyat turidir . Strategik menejmentda asosiy e ’ tibor
uning maqsadli yo ’ nalishga egaligi hisoblanadi , ya ‟ ni yangi tadqiqotlarni jami
yo ’ nalishlarning yagona texnologik jarayoniga birlashuvi ham uning o ‟ ziga xos
xususiyatidir . Har bir korxona tashqi omillar hamma xo ’ jalik faoliyati tabiatini
hisobga olgan holda , o ’ ziga mos menejment strategiyasi va dasturini ishlab chiqadi
va amalga oshiradi , chunki eng asosiy maqsad tovarlar va xizmatlarni qaerda ,
kimga , qanday qilib sotish muammosini hal qilish bo ’ lsa , bu bozor iqtisodiyoti
sharoitida rivojlangan mamlakatlarda ham murakkab va serqirrali faoliyat
hisoblanadi . Menga biriktirilgan mavzu bo ’ yicha oldingidanda ko ‟ proq
ma ’ lumotga ega bo ’ lishga erishdim .
25

Foydalanilish uchun adabiyotlar
1. O’zb е kiston R е spu blikasi Vazirlar Maqkamasining qarori. Xususiylashtirilgan
korxonalarni korporativ boshqarishni takomillayshtirish chora-tadbirlari
to’qrisida. « Xalq so ’ zi », 2003 yil 22 apr е l , №85. (3197).
2. Karimov I . A . Jahon moliyaviy - iqtisodiy inqirozi , O ’ zbekiston sharoitida uni
bartaraf etishning yo ’ lari va choralari I . A . Karimov . – T : O ’ zbekiston , 2009. – 8 b .
3. I . A . Karimov . Oliy majlis qonunchilik palatasi va S е nati qo ’ shma majlisidagi
ma ' ruzasidan
4. Karimov I . A . Asosiy vazifamiz – Vatanimiz taraqqiyoti va xalqimiz farovonligini
yanada yuksaltirishdir . – T .: “ O ’ zbekiston ”, 2010
5. Karimov I . A . Vatanimizning bosqichma - bosqich va barqaror rivojlanishini
ta ’ minlash – bizning oliy maqsadimiz . 17- jild – T .: “ O ’ zbekiston ”, 2009.
6. Karimov I . A . Jahon moliyaviy - iqtisodiy inqirozi , O ’ zbekiston sharoitida uni
bartaraf etishning yo „ llari va choralari . – T .: “ O ’ zbekiston ”, 2009.
7. Karimov I.A. Mamlakatni modernizatsiya qilish va iqtisodiyotimizni barqaror
rivojlantirish yo’lida. 16-jild – T.: “O’zbekiston”, 2008.
8. Nasridinova M., Ahmedov O., Biznes strategiyasi. - T.:1996 y
9. Qosimov G.M. Menejment. Darslik. -T.: O’zbekiston. 2002 y
10. Saifnazarov I.S. Murataev I. U. Menejment asoslari. - Toshkent:
«Mehnat»,1998

26

Birlashish va sotib olish biznesni rivojlantrish strategiyasi sifatida

Sotib olish