Документ

Всего документов: 5844
Число пользователей: 15251

Информация о документе

Цена	12000UZS
Размер	95.0KB
Покупки	22
Дата загрузки	29 Январь 2025
Расширение	docx
Категория	Дошкольное и начальное образование

Boshlang’ich sinflarda sifat so’z turkumini o’rganish

so’z birikmalar va gaplar tuzish topshiriladi. Bu usul o’quvchilarda tilshunoslik
bilimini mustahkamlashga yordam beradi.
Lingvistik materiallardan foydalanish orqali o ’ quvchilarning sifat so ’ z
turkumini chuqurroq o ’ zlashtirishlari ta ’ minlanadi . Bu materiallar ularning mavzu
haqida kengroq bilimga ega bo ’ lishlariga va sifatlarni nutqda to ’ g ’ ri qo ’ llash
ko ’ nikmalarini shakllantirishga yordam beradi .
Boshlang ’ ich sinf o ’ quvchilarining diqqatini jalb qilish va mavzuni osonroq
tushunishlari uchun ko ’ rgazmali vositalar juda muhim . O ’ zbekiston
Respublikasining ta ’ lim tizimiga zamonaviy texnologiyalar va innovatsion
yondashuvlarni kiritish haqidagi qonun va qarorlari ko ’ rgazmali yondashuvlar
ta ’ lim samaradorligini oshirishda muhimligini qayd etgan .
Ko’rgazmali vositalarning ahamiyati
1. Rangli kartochkalar va rasmlar : O’quvchilarga sifatlarni o’rgatish
jarayonida rangli kartochkalar va rasmlardan foydalanish ularning tasavvurini
kengaytiradi. Masalan, har bir rang yoki shaklni ifodalovchi kartochkalar yordamida
o’quvchilarga sifatlarni tushuntirish darsni qiziqarli va samarali qiladi.
2. Interaktiv doskalar va taqdimotlar : Interaktiv doska orqali o’qituvchi
sifatlarni vizual tarzda ko’rsatishi mumkin. Masalan, doskada sifatlar uchun maxsus
rangli belgi yoki grafiklar yordamida sifatlarning turli xususiyatlarini namoyish
qilish mumkin. Bu vosita o’quvchilarning mavzuni tez va aniq anglashiga yordam
beradi.
3. Audiovizual materiallar : O’quvchilarga turli audio va video
materiallardan foydalanib sifatlarning talaffuzi va ularning nutqda ishlatilishini
eshittirish o’quvchilarning idrok qobiliyatini oshiradi va ularni dars jarayoniga
yanada chuqurroq jalb qiladi.
4. Maket va ko’rgazmali predmetlar : O’quvchilarga sifatlarni turli
predmetlar orqali tushuntirish ham samarali usullardan biridir. Masalan, turli
buyumlar yordamida “katta-kichik”, “yashil-ko’k” kabi sifatlar orasidagi farqlarni
ko’rsatish orqali o’quvchilarda sifatlarni aniqroq idrok qilish ko’nikmasi
shakllanadi.

Bu pedagogik tamoyillar o’quvchilarning mavzuni samarali o’zlashtirishiga
yordam beradi va ularning sifatlarni mustaqil ravishda aniqlash va nutqda qo’llash
ko’nikmalarini rivojlantiradi.
1.2. Boshlang’ich sinfda sifat so’z turkumini o’rgatishda qo’llaniladigan
asosiy amaliy mashg’ulotlar
O’quvchilarning sifat so’z turkumiga qiziqishini oshirish uchun dars
jarayonida turli interaktiv va amaliy usullardan foydalanish samaralidir.
Boshlang’ich sinf o’quvchilari ko’pincha o’yinlar va qiziqarli mashg’ulotlarga katta
qiziqish bildiradilar. Shunday ekan, sifatlarni o’rganishda quyidagi usullarni
qo’llash tavsiya etiladi:
1. O’yin shaklida mashg’ulotlar : Boshlang’ich sinflarda o’yin orqali
o’rganish o’quvchilarni darsga qiziqtiradi. Masalan, “Rangli dunyo” o’yini orqali
o’quvchilardan ranglarni sifatlar sifatida ishlatib, narsalarni ta’riflash so’raladi. Bu
o’yin o’quvchilarda rang va shakllarni so’z orqali ifodalash qobiliyatini
shakllantiradi.
2. Ko’rgazmali materiallardan foydalanish : Sifatlarni o’rganishda vizual
vositalardan foydalanish o’quvchilarning diqqatini tortadi va ularni mavzuga jalb
qiladi. Masalan, rangli suratlar yoki narsalar yordamida o’quvchilarga sifatni
tushuntirish yanada samarali bo’ladi.
Topshiriqlar va ijodiy mashqlar: O’quvchilarga sifat so’zlarini o’z ichiga
olgan topshiriqlar va ijodiy mashqlar berish orqali ularda sifatlarni mustaqil
ravishda o’rganish va o’zlashtirish ko’nikmalarko’nikmalarini rivojlantirish
mumkin. Masalan, o’quvchilarga uy atrofidagi narsalarni turli sifatlar bilan ta’riflash
vazifasini berish orqali ular sifatlarni kundalik hayotda qo’llashni o’rganadilar.
Bunday ijodiy mashqlar o’quvchilarning tasavvurini kengaytiradi va ularni o’z-
o’zini ifoda qilishga undaydi.
4. Krossvord va jumboqlar : O’quvchilar uchun sifatlarni o’z ichiga olgan
krossvord va jumboqlar tayyorlash ularni dars jarayoniga faol jalb qilish imkonini
beradi. Masalan, krossvord orqali sifat so’zlarining ma’nosini topish yoki bu so’zlar
ishtirokidagi gaplarni tuzish o’quvchilarda fikrlash qobiliyatini rivojlantiradi.

KIRISH
Mavzuning dolzarbligi. Boshlang’ich sinflarda o’quvchilarga sifat so’z
turkumini o’rgatish, ularni rang, shakl, xususiyat va boshqa belgilarni ifodalash
uchun asosiy so’zlar bilan tanishtirishga xizmat qiladi. Sifat so’z turkumi
o’quvchilarning nutqini boyitadi va ularning o’z fikrlarini aniq ifoda qilish
imkoniyatini kengaytiradi. O’zbekiston Respublikasining “Ta’lim to’g’risida”gi
qonuni va davlat tomonidan tasdiqlangan o’quv dasturlarida ona tilini puxta
o’rgatish, o’quvchilarning ona tilida to’g’ri va boy nutq qila olish ko’nikmalarini
rivojlantirish muhim yo’nalishlardan biri sifatida qayd etilgan.
Boshlang’ich sinflarda sifatlarni o’rgatish jarayonida o’yin, ko’rgazmali va
amaliy mashqlar orqali dars samaradorligini oshirish, o’quvchilarni mavzuga jalb
qilish va ularning sifatlarni aniqlash ko’nikmalarini shakllantirish imkonini beradi.
Sifat so’z turkumining lug’at boyligini oshirishda muhim roli mavjud bo’lib, bu
o’quvchilarning so’z boyligi va nutqiy madaniyatini shakllantirish uchun juda zarur.
Kurs ishining maqsadi. Kurs ishining maqsadi – boshlang’ich sinf
o’quvchilariga sifat so’z turkumini o’rgatishning samarali usullarini o’rganish, dars
jarayonida interaktiv, ko’rgazmali va ijodiy metodlardan foydalangan holda sifatni
o’rganish ko’nikmasini shakllantirishdan iborat.
Kurs ishining obyekti
Boshlang’ich sinflarda sifat so’z turkumini o’qitish jarayoni va unga oid
pedagogik metodlar.
Kurs ishining predmeti
Sifat so’z turkumini o’rgatishda qo’llaniladigan metodik yondashuvlar,
pedagogik va didaktik vositalar.
Kurs ishining vazifalari
 Boshlang’ich sinf o’quvchilari uchun sifat so’z turkumini o’rganishning
ahamiyatini aniqlash;
 Sifat so’z turkumini o’qitishda o’yin, ko’rgazmali, ijodiy va amaliy
metodlardan samarali foydalanish usullarini tadqiq qilish;

yuqori natijalar berishi aniqlandi. Masalan, sifatlarni o’rganishda “Sifatni top”, “Top
va ta’rifla” kabi o’yin usullari orqali o’quvchilar mavzuga yanada qiziqish
bildirishlari va darsda faol ishtirok etishlari kuzatildi. O’yin usullari o’quvchilarning
mavzuni o’zlashtirishga bo’lgan motivatsiyasini oshirib, darsni qiziqarli va esda
qolarli qilishda samarali ekanligi isbotlandi.
2. Ko’rgazmali va texnologik vositalarning afzalliklari : Sifat so’z
turkumini o’qitishda rangli taqdimotlar, interaktiv dasturlar, videolar kabi
ko’rgazmali va texnologik vositalardan foydalanish o’quvchilarning mavzuni puxta
o’zlashtirishiga yordam berdi. O’quvchilar ko’rgazmali materiallar orqali sifatlarni
ko’rib va tinglab idrok qilishni o’rgandilar. Bu esa ularning eslab qolish qobiliyatini
kuchaytiradi va mavzuga chuqurroq tushuncha beradi.
3. Guruhli va jamoaviy ishlash usullari : Sifatlarni o’rgatishda guruhli va
jamoaviy faoliyatni tashkil etish o’quvchilarning bir-birlaridan o’rganishlariga
imkon berdi. Guruh bo’lib ishlash o’quvchilar o’rtasida ijtimoiy ko’nikmalarni
rivojlantirdi, bu esa ularni jamoa bo’lib ishlashga va boshqalardan o’rganishga
undadi. Bu yondashuv o’quvchilarning sifatlarni samarali o’zlashtirishlariga katta
hissa qo’shdi.
4. Baholash va rag’batlantirish usullarining ahamiyati : O’quvchilarning
mavzuni qanchalik to’g’ri o’zlashtirganini aniqlash va ularni yanada yaxshi bilim
olishga rag’batlantirish uchun turli baholash usullari qo’llanildi. “Eng yaxshi
sifatlovchi” tanlovi, qiziqarli baholash kartochkalari va rag’batlantiruvchi sovg’alar
o’quvchilarning dars jarayoniga faolroq ishtirok etishiga yordam berdi.
Rag’batlantirish va baholash orqali o’quvchilar mavzuga yanada katta qiziqish
bildiradilar va darsda samarali ishtirok etadilar.
5. Refleksiya va o’z-o’zini baholash usullarining samaradorligi : Har bir
dars oxirida o’quvchilar tomonidan o’tkaziladigan refleksiya va o’z-o’zini baholash
ularda o’z bilimlariga nisbatan mas’uliyatni oshirdi. Ushbu usul orqali o’quvchilar
mavzuni qanchalik tushunganliklarini tahlil qilish va kerak bo’lganda o’zlarini
takrorlashga jalb qilish imkoniyatiga ega bo’ldilar. Bu esa o’quvchilarning

topshiriladi. Bu daftar o’quvchilarga sifat so’zlarini yaxshi o’zlashtirganlik
darajasini tahlil qilishga yordam beradi va ularni o’z ustida ishlashga undaydi.
Refleksiya va o’z-o’zini baholash usullari orqali o’quvchilar mavzuni chuqur
o’zlashtirishga intiladi va o’z bilimlariga tanqidiy yondashishga o’rganadilar. Shu
orqali ularning bilim darajasi mustahkamlanadi va sifatlarni o’z nutqida samarali
ishlatishga tayyorlanadilar.

4. Amaliy mashqlar orqali mustahkamlash : Har bir darsdan so’ng
o’quvchilarga uyga sifatlarni ishlatgan holda kichik matn yoki hikoya yozish
topshirig’i beriladi. Bu usul orqali o’quvchilar o’z o’rgangan bilimlarini
mustahkamlash va o’zlashtirish darajasini oshirish imkoniyatiga ega bo’ladilar.
5. Refleksiya va qayta tahlil : Dars oxirida o’quvchilar bilan dars
davomida o’rgangan bilimlarini tahlil qilish uchun qisqa refleksiya o’tkaziladi.
Misol uchun, o’quvchilardan “Bugungi darsda nimalarni o’rgandingiz?” yoki
“Qaysi sifatlarni eslab qoldingiz?” kabi savollar berish orqali ularga o’z bilimlarini
mustahkamlash va tahlil qilish imkonini yaratish mumkin.
Baholash va bilimni mustahkamlash usullari yordamida o’quvchilar mavzuni
puxta o’zlashtirish imkoniyatiga ega bo’ladilar. Bu usullar ularga sifat so’zlarini
aniqroq idrok qilish va ulardan nutqda to’g’ri foydalanishni o’rgatadi, shu bilan
birga o’quvchilarning mustaqil fikrlash va tanqidiy yondashuv ko’nikmalarini
rivojlantiradi.
Lingvistik materiallar sifat so’z turkumini o’rganishda o’quvchilarning
mavzuni yanada aniqroq tushunishlariga yordam beradi. Lingvistik materiallar
orqali o’quvchilar sifatlarning o’ziga xos xususiyatlarini, ularning gapda tutgan
o’rnini va ularning nutqdagi ahamiyatini yaxshiroq anglab oladilar[4].
Lingvistik materiallardan foydalanishning ahamiyati
1. Izohli lug’atlar va tushuntirishlar : O’quvchilarga yangi sifat so’zlarini
izohli lug’atlar yordamida tushuntirish orqali ularning so’z boyligi va mazmunni
to’g’ri idrok qilish qobiliyati rivojlantiriladi. Masalan, “katta” va “kichik” kabi
so’zlar izohlanib, ularning ma’nosi o’quvchilarga tushuntiriladi.
2. Sifatlar haqida misollar va qoidalar : Har bir qoidani o’quvchilarga
turli misollar orqali tushuntirish, ularning lingvistik bilimlarini oshiradi. Qoidalarni
misollar yordamida tushuntirish o’quvchilarning sifatlarni eslab qolishini
osonlashtiradi va ularda mavzuga oid tahliliy fikrlash ko’nikmalarini rivojlantiradi.
3. O’quvchilarning nutqiy rivojlanishi uchun lingvistik mashqlar :
Lingvistik mashqlar yordamida o’quvchilarga sifatlarni nutqiy faoliyatda qanday
qo’llash kerakligini o’rgatish mumkin. Masalan, o’quvchilarga sifatlar ishtirokida

Bu usul o’quvchilarning ijodiy fikrlash qobiliyatini oshirish bilan birga, ularni
mavzuni yaxshiroq o’zlashtirishga undaydi.
4. Maktab yoki uy atrofidagi narsalarni ta’riflash : O’quvchilarni sinf
yoki uy atrofidagi buyumlarni turli sifatlar yordamida ta’riflashga undash orqali
ularning mavzuga bo’lgan idroki va bilimlarini mustahkamlash mumkin. Bu
topshiriq o’quvchilarda kuzatuvchanlik va analiz qilish ko’nikmalarini
rivojlantiradi.
Loyiha va ijodiy topshiriqlar yordamida o’quvchilar sifat so’z turkumini
hayotiy va amaliy misollarda qo’llashga o’rganadilar. Shu bilan birga, ijodiy
faoliyat ularni o’z so’z boyliklarini oshirish va sifatlarni to’g’ri qo’llashda mustaqil
yondashishga rag’batlantiradi.
O’quvchilarni mavzuni yanada chuqur o’zlashtirish va o’z bilimlarini
mustaqil mustahkamlashga undashda mustaqil ishlash usullari katta rol o’ynaydi.
Mustaqil ishlar o’quvchilarning mavzuga nisbatan javobgarlik hissini oshiradi va
ularni o’z-o’zini baholashga o’rgatadi.
Mustaqil ishlash usullarining afzalliklari
1. Uyda bajarish uchun topshiriqlar : O ’ quvchilarga sifatlarni qo ’ llagan
holda gaplar yoki kichik matnlar tuzish topshirig ’ i beriladi . Masalan , uyda ota -
onalar bilan birga o ’ z xonasidagi buyumlar yoki sevimli o ’ yinchoqlarni sifatlar
yordamida ta ’ riflash topshirig ’ i berilishi mumkin . Bu orqali o ’ quvchilar mavzuni uy
sharoitida ham o ’ zlashtiradi va mavzuga nisbatan mas ’ uliyatliroq yondashadi .
2. Sifat so ’ zlar ro ’ yxatini tuzish : Har bir o ’ quvchi mavzu bo ’ yicha
o ’ rgangan yangi sifat so ’ zlarining ro ’ yxatini yuritib boradi . Bu daftar yoki ro ’ yxat
o ’ quvchilarning mavzu bo ’ yicha bilimi va yangi o ’ rganilgan so ’ zlarni nutqida
qo ’ llashga yordam beradi .
3. Mustaqil ravishda hikoyalar o ’ qish : O ’ quvchilarga sifat so ’ z turkumi
ishtirok etgan qisqa hikoyalarni mustaqil o ’ qish topshirig ’ i beriladi . O ’ qish
jarayonida ular yangi sifatlarni o ’ rganadilar va hikoyalardagi sifat so ’ zlarini
aniqlashga o ’ rganadilar .

Amaliy yondashuvlarning afzalliklari
1. Sifatlar bilan ta’rif berish : O’quvchilarga uyda yoki maktabda ko’rgan
narsalar haqida sifatlar yordamida ta’rif berish topshirig’i beriladi. Bu ularga
sifatlarni to’g’ri ishlatishga va o’z nutqida aniq ifodalashga o’rgatadi.
2. So’z birikmalari va gaplar tuzish : O’quvchilar turli sifatlar bilan
bog’liq so’z birikmalarini va gaplarni mustaqil tuzadilar. Masalan, “yashil daraxt”,
“katta uy”, “shirin meva” kabi birikmalar tuzish orqali o’quvchilar sifatlarni nutqda
qo’llashni amaliyotda mustahkamlaydilar.
3. Ko’rgazmali predmetlardan foydalanish : O’quvchilar turli buyumlar
bilan bevosita ishlaydigan mashqlar yordamida sifatlarni o’zlashtirishadi. Masalan,
sinf xonasidagi buyumlar yordamida rang, shakl va boshqa sifatlarni aniqlash orqali
ularda mavzuga amaliy yondashuv hosil bo’ladi.
4. Sifatlarni tasvirlash : O’quvchilar turli sifatlarni vizual tarzda tasvirlab,
ular bilan bog’liq xotiralarni kuchaytiradilar. Masalan, sifatlarni ranglar va shakllar
bilan bog’lab, ularni rasmlar orqali ifodalash o’quvchilarning qiziqishini oshiradi va
ularning mavzuga bo’lgan idrokini kuchaytiradi.
Amaliyot orqali o’rganish usullari o’quvchilarni darsda faol ishtirokchi
bo’lishga undaydi, ularning tasavvurini kengaytiradi va mavzuni hayotiy
vaziyatlarda qo’llashga o’rgatadi.
Refleksiya va tahlil o’quvchilarning mavzuga oid bilimlarini chuqurroq
o’zlashtirishiga va o’z bilimlarini mustaqil baholashiga yordam beradi. Bu usullar
o’quvchilarga dars jarayonida qanday bilimga ega bo’lganliklarini tahlil qilish
imkonini beradi va ularni mavzuni takrorlash yoki mustahkamlashga undaydi.
Refleksiya va tahlilning asosiy usullari
1. “Bugun nimalarni o’rgandim?” refleksiya kartochkalari : Dars oxirida
o’quvchilarga o’z bilimlarini mustaqil ravishda qayta ko’rib chiqish imkoniyatini
berish uchun kartochkalar tarqatiladi. Ular kartochkalarga bugungi darsda o’rgangan
sifat so’zlarini, qaysi sifatlarni qo’llashda qiynalganliklarini yoki yana nimalarni
o’rganishni xohlashlarini yozadilar.

Ko’rgazmali vositalar yordamida dars jarayonida o’quvchilarning diqqatini
mavzuga jalb qilish, ularning sifat so’z turkumiga oid bilimlarini mustahkamlash va
qiziqishlarini oshirish mumkin.
Zamonaviy ta’lim tizimida texnologik vositalardan foydalanish o’quv
jarayonini yanada qiziqarli va samarali qiladi. Texnologik vositalar, jumladan,
interaktiv dasturlar, taqdimotlar va audio-vizual materiallar yordamida sifat so’z
turkumini boshlang’ich sinf o’quvchilariga o’rgatish osonlashadi. Prezidentning
ta’limni raqamlashtirishga doir qaror va farmonlari ta’lim jarayonida
texnologiyalardan foydalanishning ahamiyatini ta’kidlagan.
Texnologik yondashuvlarning afzalliklari
Interaktiv taqdimotlar : Interaktiv taqdimotlar yordamida sifatlarni rangli
grafikalar, animatsiyalar va ovozli izohlar orqali tushuntirish mumkin. Bu
o’quvchilarning mavzuni aniq aniq va qiziqarli tarzda o’zlashtirishlariga yordam
beradi. Interaktiv taqdimotlar orqali o’quvchilar sifat so’zlarini eslab qolishlari
osonlashadi, chunki rangli grafikalar va animatsiyalar ular uchun vizual asosda
mustahkam xotira hosil qiladi.
2. Multimedia materiallari : O’quvchilarga sifat so’z turkumini
o’rgatishda video va audio materiallardan foydalanish samarali hisoblanadi.
Masalan, rang, shakl va kattalikni ifodalovchi videolar o’quvchilarga sifatlarni
eshitib va ko’rib o’rganish imkonini beradi. Bu usul sifatlarni talaffuzda to’g’ri
qo’llash va ularning nutqdagi rolini yaxshi tushunish imkonini beradi.
3. Mobil ilovalar va interaktiv dasturlar : Ta’lim uchun mo’ljallangan
maxsus dasturlar yordamida o’quvchilar sifatlarni mustaqil ravishda o’rganishi
mumkin. Misol uchun, sifat so’zlarini farqlash, ular bilan bog’liq mashqlarni
bajarish uchun turli mobil ilovalar o’quvchilarning mustaqil ta’lim olish
imkoniyatini kengaytiradi.
4. Audio yozuvlar va qayta tinglash : O’quvchilarning talaffuz va idrok
ko’nikmalarini rivojlantirish uchun sifat so’zlarini o’qituvchi talaffuz qilib, keyin
ularni qayta tinglash imkoniyati yaratiladi. Bu orqali o’quvchilar sifatlarni talaffuz
qilishda o’z xatolarini tuzatishga va to’g’ri talaffuzni o’rganishga intiladilar.

4. O ’ z - o ’ zini baholash kartochkalari : Har bir dars yakunida o ’ quvchilar
o ’ zlarini baholash uchun kartochkalarda mavzuga oid bilimlari darajasini
ko ’ rsatadigan belgilar qo ’ yib boradilar . Bu usul o ’ quvchilarning o ’ z bilimlarini
muntazam kuzatib borishlariga va kerak bo ’ lsa , mavzuni takrorlashga undaydi .
Mustaqil ishlash usullari orqali o ’ quvchilarning sifat so ’ z turkumi bo ’ yicha
bilimlari mustahkamlanadi va ularda o ’ z - o ’ zini baholash , o ’ z ustida ishlash
ko ’ nikmalari shakllanadi . Shu tariqa o ’ quvchilar mavzuni yanada chuqur
o ’ zlashtiradilar va mustaqil ishlashga o ’ rganadilar .
Rolli va muloqotga asoslangan o ’ yinlar sifat so ’ z turkumini o ’ rgatishda
o ’ quvchilarning mavzuni qiziqarli tarzda o ’ zlashtirishiga xizmat qiladi . Ushbu
usullar orqali o ’ quvchilar sifatlarni nutqiy faoliyatda samarali ishlatishga va ularni
turli vaziyatlarda qo ’ llashga o ’ rganadilar . O ’ zbekiston Respublikasi Prezidentining
yoshlarni bilimga va zamonaviy ta ’ lim texnologiyalaridan foydalanishga undashga
qaratilgan qarorlari o ’ quvchilarning ta ’ lim jarayonida faol ishtirokini oshirishning
muhimligini ta ’ kidlaydi [6].
Rolli va muloqotga asoslangan o’yinlarning afzalliklari
1. Rolli o’yinlar yordamida ta’riflash : O’quvchilarga turli rollar berilib,
ular sifat so’zlarini qo’llagan holda narsalarni ta’riflaydilar. Masalan, bir o’quvchi
“do’konchi”, boshqasi esa “xaridor” bo’lib, mahsulotlar haqida turli sifatlarni
qo’llab ta’riflashadi. Bu o’yin o’quvchilarning nutqiy rivojlanishini oshiradi va
ularning mavzuni yanada puxta o’zlashtirishlariga yordam beradi.
2. “Qanday?” o’yini : O’quvchilar juft-juft bo’lib, turli buyumlar yoki
predmetlarni ta’riflaydilar. Masalan, biri boshqa o’quvchiga bir so’z beradi,
ikkinchisi esa unga “Qanday?” savoliga javoban sifat orqali javob beradi. Ushbu
muloqotga asoslangan o’yin o’quvchilarni sifatlarni to’g’ri qo’llashga o’rgatadi va
ularning nutqiy faoliyatini rivojlantiradi.
3. Dialog shaklida mashqlar : Sifatlarni nutqda to’g’ri qo’llash uchun
o’quvchilar juft bo’lib muloqot qilishlari va bir-birlariga turli predmetlar haqida
sifat so’zlari yordamida ta’rif berishlari mumkin. Masalan, “Qanday gul senga

4. Qiziqarli baholash kartalari : Rangli va qiziqarli dizaynda tayyorlangan
baholash kartalari yordamida o’quvchilarni rag’batlantirish mumkin. Masalan,
“Ajoyib sifat topding!”, “Ijodkor sifatlaydigan” kabi kartalar yordamida ularning
muvaffaqiyatlarini ta’kidlab, mavzuga bo’lgan qiziqishini oshirish mumkin.
5. Progressiv jadval : O’quvchilar uchun sifat so’z turkumiga oid o’z
bilimlarini qayd etib boradigan “Progress jadvali” yuritiladi. Har bir yangi
o’rganilgan sifat uchun jadvalga qo’shimcha belgilar qo’yiladi, bu esa o’quvchilarni
o’z yutuqlarini muntazam ko’rib chiqishga va yangi sifatlarni o’rganishga undaydi.
Rag’batlantirish va baholash usullari yordamida o’quvchilar mavzuga
nisbatan mas’uliyat hissini oshiradi va o’z bilimlarini mustahkamlashga intiladi. Bu
usullar ularni dars jarayonida faolroq ishtirok etishga rag’batlantiradi va sifatlarni
o’zlashtirishga yanada kuchli motivatsiya beradi.
XULOSA
Ona tili ta’limi boshlang’ich sinf o’quvchilari uchun ularning nutqiy va
yozma savodxonligini oshirishga xizmat qiladigan muhim yo’nalishdir. Sifat so’z
turkumini o’rganish esa o’quvchilarga atrofdagi buyum va hodisalarni rang, shakl,
xususiyat va boshqa belgilar orqali to’g’ri va aniq tasvirlash imkonini beradi.
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining yosh avlodning sifatli ta’lim olishini
ta’minlash va ularning til ko’nikmalarini rivojlantirishga qaratilgan qarorlari ta’lim
jarayonida sifatli metod va usullardan foydalanish zarurligini ta’kidlaydi.
Ushbu kurs ishida sifat so’z turkumini o’rgatishda zamonaviy pedagogik
yondashuvlar va innovatsion usullardan foydalanish samaradorligi o’rganildi.
Tadqiqot jarayonida quyidagi natijalarga erishildi:
1. Interaktiv va o’yin usullarining samaradorligi : Boshlang’ich sinf
o’quvchilari bilan o’tkazilgan darslarda o’yin va interaktiv usullar orqali o’rgatish

II BOB. SIFAT SO’Z TURKUMINI O’QITISHDA INTERAKTIV VA
KO’RGAZMALI METODLARDAN FOYDALANISH
2.1. O’quvchilarning sifatlarni amaliyotda qo’llash ko’nikmasini
rivojlantirish metodlari
Boshlang’ich sinf o’quvchilari sifatlarni turli o’yin va qiziqarli topshiriqlar
yordamida o’zlashtirishni yaxshi ko’radilar. O’yin metodlari darsni jonli, qiziqarli
va samarali qiladi. O’yin orqali o’rgatish ta’lim jarayonini sezilarli darajada
osonlashtiradi va o’quvchilarni faol ishtirok etishga undaydi.
Sifatlarni o’rganish uchun o’yin usullarining afzalliklari
1. “Top va ta’rifla” o’yini : O’qituvchi sinf xonasida turli buyumlarni
tanlaydi va o’quvchilarga “Qanday?” savolini beradi. O’quvchilar buyumni
ta’riflash uchun turli sifat so’zlarini ishlatadilar, masalan, “yashil”, “yumshoq” yoki
“katta”. Bu usul orqali o’quvchilar sifat so’zlarini aniqroq tushunishadi va ularni o’z
nutqida qo’llashni o’rganadilar.
2. “Sifatni tanla” o’yini : Har bir o’quvchi kartochka oladi, unda bir sifat
so’zi yozilgan bo’ladi. O’quvchilar o’z kartochkasidagi sifatga mos predmetni
sinfda yoki uyda topib, uni ta’riflashlari kerak. Bu usul o’quvchilarning
kuzatuvchanlik va taqqoslash qobiliyatlarini rivojlantiradi.
3. Rangli o ’ yin kartalari : Sifat so ’ zlarini ifodalovchi rangli o ’ yin
kartalaridan foydalanish darsni qiziqarli va jonli qiladi . Masalan , qizil kartochkada
“ issiq ”, yashil kartochkada “ katta ” kabi so ’ zlar yoziladi va o ’ quvchilar ushbu
sifatlarni mos gaplarda ishlatishlari talab etiladi .
4. So ’ zlar bilan gap tuzish : Har bir o ’ quvchi turli sifat so ’ zlari yozilgan
kartochkalarni oladi va ulardan foydalangan holda qisqa gaplar tuzadi . Masalan ,
“ katta uy ”, “ yashil daraxt ”, “ yumshoq o ’ yinchoq ” kabi gaplar tuziladi . Bu usul
o’quvchilarni sifatlarni amaliyotda qo’llashga o’rgatadi.
O’yin usullari o’quvchilarni mavzuga faol jalb qilish bilan birga, ularni
sifatlarni nutqda to’g’ri va samarali ishlatishga yordam beradi. Ushbu yondashuv
darsni qiziqarli va samarali qiladi.

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM FAN VA INNOVATSIYALAR
VAZIRLIGI URGANCH INNOVATSION UNIVERSITETI
“ Boshlang’ich sinflarda sifat so’z turkumini o’rganish ”
mavzusida yozgan
Kurs ishi

 O’quvchilarning so’z boyligini oshirish va ularda sifatlarni nutqda qo’llash
ko’nikmasini shakllantirishga yo’naltirilgan mashg’ulotlarni ishlab chiqish.
Kurs ishining metodlari
1. Nazariy tahlil va taqqoslash.
2. Kuzatish va tajriba.
3. O’quvchilar bilan interaktiv va ko’rgazmali darslar tashkil etish.
4. Baholash va refleksiya usullari yordamida o’quv jarayonini samarali
tashkil etish.
Kurs ishining tuzilishi
Kurs ishi kirish, ikki bob, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro’yxatidan
iborat.

I BOB. SIFAT SO’Z TURKUMINI O’RGANISHNING NAZARIY
ASOSLARI
1.1. Sifat so’z turkumining lingvistik xususiyatlari va ta’limdagi o’rni
Ona tilida sifat so’z turkumi buyum yoki shaxsning turli belgilarini, ya’ni
rang, shakl, kattalik, xususiyat, ta’rif kabilarni ifodalash uchun xizmat qiladi. Sifat
so’z turkumi insonning atrofdagi borliqni aniq va mazmunli ifoda qilishida muhim
o’rin tutadi. Ular orqali buyum va hodisalarga bo’lgan qarashlar, ularning
xususiyatlarini aniqlash imkoniyati yuzaga keladi. Sifatlarning so’z turkumi sifatida
belgilarni ifodalash xususiyatiga ega bo’lishi o’quvchilarning qiziqishini uyg’otadi,
ularni atrofdagi narsalarni turli xususiyatlari orqali idrok qilishga o’rgatadi[2].
Boshlang’ich sinf o’quvchilari bilan sifat so’z turkumini o’rganish jarayonida
o’qituvchi o’quvchilarga so’z boyligini kengaytirish uchun qiziqarli usullardan
foydalanadi. Bu o’quvchilarda fikrlash va tasavvur qilish imkoniyatini kengaytiradi.
Sifat so’z turkumining xususiyatlari, masalan, ranglar (qizil, ko’k), shakl (katta,
kichik), ta’rif (yaxshi, shirin) kabi belgilar o’quvchilarning kundalik hayotiga juda
yaqin, shuning uchun sifat so’z turkumi haqida bilim olish ularning qiziqishlarini
oshiradi va ularni darsda faol qatnashishga undaydi.
Boshlang’ich sinf o’quvchilariga sifatlarni o’rgatish ularning nutqiy
madaniyatini rivojlantirishda asosiy ahamiyat kasb etadi. Sifat so’z turkumining
bolalar nutqida keng qo’llanishi esa ularni o’z fikrlarini ifodalashda ko’maklashadi.
Prezident Shavkat Mirziyoyevning ta’lim sifatini oshirishga qaratilgan qaror va
farmonlarida yosh avlodning lingvistik bilimlarini oshirish, o’z ona tilida aniq va
mazmunli nutq qila olish qobiliyatini rivojlantirish muhim yo’nalish sifatida
belgilangan.
Boshlang’ich sinf o’quvchilari uchun sifat so’z turkumini o’rganish
jarayonida quyidagi qator ahamiyatli omillar mavjud:
 Nutqiy rivojlanish : Sifatlar yordamida o’quvchilar so’z boyligini
kengaytiradi va o’z nutqida yangi so’zlarni qo’llashni o’rganadi.
 Tasavvur va idrokni rivojlantirish : Sifat so’zlari o’quvchilar tasavvurini
boyitadi, narsalar va hodisalarni aniqroq va batafsil idrok etish imkonini beradi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M. Mirziyoyevning “Yangi
O’zbekiston strategiyasi” , Toshkent, 2021.
2. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining “Ta’lim sifatini oshirish
bo’yicha chora-tadbirlar to’g’risida”gi PF-6079-sonli farmoni, 2020 yil.
3. Azimov A.A., "Tilshunoslik asoslari va o’qitish metodikasi" ,
Toshkent, 2005.
4. Usmonova G.G., "Ona tili va adabiyotni o’qitish metodikasi" ,
Toshkent, 2015.
5. Yo’ldoshev O.T., "Til va madaniyat" , Toshkent, 2018.
6. Shokirova D., "Ta’limda zamonaviy texnologiyalardan foydalanish" ,
Toshkent, 2015.

3. Ko’rgazmali plakat yaratish : Har bir o’quvchi turli sifatlarni
ifodalovchi ko’rgazmali plakat tayyorlaydi va sinf oldida taqdim etadi. Masalan,
o’quvchilar har bir sifat so’ziga mos rasm tanlab, ularning mazmunini
tushuntiradilar. Bu ijodiy yondashuv ularda sifatlarni ko’rgazmali usulda o’rganish
imkoniyatini yaratadi.
4. “Sifatlar haqida hikoya” loyihasi : O’quvchilar kichik guruhlarga
bo’linib, ularga berilgan sifatlar asosida kichik hikoyalar tuzadilar. Ushbu loyiha
orqali o’quvchilar sifatlarni o’zaro bog’lashni va ulardan nutqda ijodiy
foydalanishni o’rganadilar.
Loyiha ishlari va ijodiy mashqlar yordamida o’quvchilar mavzuni chuqurroq
o’zlashtiradilar va ular mavzuga ijodiy yondashishni shakllantiradilar. Bu usullar
yordamida o’quvchilarning sifatlarni to’liq anglashlari va kundalik hayotda samarali
qo’llashlari ta’minlanadi.

5. Amaliyot orqali o’rganish : O’quvchilarga sifatlarni mustaqil
o’rganishga imkon yaratish uchun ularga sifatlarni har xil shakl va ranglarda ajratib
yozish yoki gaplar tuzish vazifasi topshiriladi. Bu usul o’quvchilarni mavzuga
mustaqil yondashishga va sifatlarni amaliyotda mustaqil qo’llashga o’rgatadi.
6. Guruh bo’lib ishlash : O’quvchilar kichik guruhlarda sifat so’zlarini
topish va turli narsalarni ta’riflash bo’yicha mashqlar bajaradilar. Guruh bo’lib
ishlash o’quvchilar o’rtasida o’zaro yordam va hamkorlikni rivojlantiradi, bu esa
ularga mavzuni yanada yaxshi o’zlashtirish imkonini beradi.
Ushbu usullar orqali o’quvchilarda sifat so’z turkumini o’rganishga qiziqish
ortadi va ular mavzuni o’zlashtirish jarayonida yanada faol ishtirok etadilar. Bu
metodlar orqali o’quvchilar o’rgangan bilimlarini mustaqil tarzda qo’llashga va o’z
fikrlarini to’g’ri ifodalashga o’rganadilar.
Sifat so’z turkumini o’rgatishda amaliy mashg’ulotlar o’quvchilarning
o’zlashtirish darajasini oshirishda katta ahamiyatga ega. Amaliy mashg’ulotlar
o’quvchilarning nazariy bilimlarini mustahkamlash va ularni amaliyotda qo’llash
imkoniyatini beradi. Boshlang’ich sinf o’quvchilariga sifatlarni o’rgatishda quyidagi
amaliy mashg’ulotlar samarali hisoblanadi:
1. Sifatlarni topish va ajratib yozish : O’quvchilarga berilgan matndan
sifat so’zlarini topish va ularni ajratib yozish vazifasi topshiriladi. Bu usul
o’quvchilarga sifatlarni boshqa so’zlardan ajratishni va ularni tahlil qilishni
o’rgatadi.
2. Gapdan sifatlarni aniqlash : O’quvchilarga gaplar beriladi va ulardan
sifat so’zlarini aniqlash talab etiladi. Masalan, “Bu gul juda chiroyli” gapida
o’quvchilar “chiroyli” so’zini sifat sifatida aniqlaydilar. Bu usul ularning mavzuga
yanada chuqurroq tushuncha hosil qilishiga yordam beradi.
3. Sifatlar bilan gap tuzish : O’quvchilarga berilgan sifat so’zlarini
ishlatgan holda yangi gaplar tuzish vazifasi beriladi. Masalan, “katta”, “yashil” va
“go’zal” kabi sifatlar bilan gaplar tuzish orqali o’quvchilar sifatlarni nutqda qo’llash
ko’nikmasini shakllantiradilar.

jarayoni o’quvchilarning mavzuni qay darajada o’zlashtirganini aniqlashda yordam
beradi va ularga o’z bilimlarini to’ldirish imkonini beradi.
Baholash va mustahkamlash usullarining afzalliklari
1. Kichik testlar va savol-javob : O’qituvchi har bir mavzudan keyin
kichik testlar va savol-javoblar yordamida o’quvchilarning mavzuni o’zlashtirganlik
darajasini baholaydi. Masalan , “ Qaysi sifat bu buyumni to ’ g ’ ri ifodalaydi ?” kabi
savollar berish orqali ularning mavzuni qay darajada tushunganini bilish mumkin .
2. Diktant va yozma mashqlar : O ’ quvchilarga sifatlar bilan bog ’ liq
kichik diktant va yozma mashqlar berish orqali ularning yozma savodxonligini
mustahkamlash mumkin . Bu usul o ’ quvchilarni sifatlarni nutqda to ’ g ’ ri yozishga
o ’ rgatadi va ular mavzuni chuqur o ’ zlashtirishlariga yordam beradi .
3. Amaliy topshiriqlar : O ’ quvchilarga sifatlarni qo ’ llagan holda kichik
matnlar yoki gaplar yozish topshirig ’ i beriladi . Masalan , o ’ quvchilar sinf xonasidagi
buyumlarni sifatlar yordamida ta ’ riflaydilar . Bu usul orqali ular o ’ z o ’ rgangan
bilimlarini mustahkamlaydilar .
4. Refleksiya va o ’ z - o ’ zini baholash : Har bir dars yakunida
o ’ quvchilarga o ’ z bilimlarini baholash imkonini berish orqali ularning mavzuni
to ’ g ’ ri o ’ zlashtirishiga yordam berish mumkin . Bu usul yordamida o ’ quvchilar o ’ z
kamchiliklarini o ’ zlari tahlil qiladi va zarur bo ’ lsa , mavzuni qayta o ’ rganishga
intiladilar .
Baholash va bilimni mustahkamlash usullari o ’ quvchilarni mavzuni chuqur
o ’ zlashtirishiga yordam beradi va ularda mas ’ uliyat hissini kuchaytiradi . Shu tariqa ,
o ’ quvchilar mavzuni to ’ laqonli o ’ zlashtiradilar va sifatlarni nut sifatlarni nutqda
to ’ g ’ ri qo ’ llash ko ’ nikmalarini shakllantiradilar . Bu usullar o ’ quvchilarni darsga faol
ishtirok etishga undaydi va mavzuni yanada samarali o ’ zlashtirishiga yordam
beradi .
Sifatlarni o ’ rgatishda o ’ quvchilarni mavzuni amaliyotda qo ’ llashga jalb qilish ,
ularda mavzuga bo ’ lgan qiziqish va ijodiy yondashuvni oshirishga xizmat qiladi .
Amaliyot orqali o ’ qitish o ’ quvchilarning mavzuni puxta o ’ zlashtirishiga va sifatlarni
kundalik hayotda ishlatish ko ’ nikmalarini shakllantirishga yordam beradi .

4. Shaxsiy daftar yuritish : O’quvchilarga har bir yangi o’rgangan sifat
so’zini yozib borish uchun maxsus daftar yuritish topshiriladi. Bu daftar orqali
o’quvchilar o’z bilimlarini mustahkamlaydilar va yangi sifatlarni muntazam
ravishda qo’llashga o’rgatadilar.
5. Topshiriqlar va ijodiy ishlar : O’quvchilarga kundalik hayotda duch
kelgan narsalarni turli sifatlar bilan ta’riflash vazifasi beriladi. Masalan, o’z uyidagi
buyumlarni rang, shakl, kattalik va xususiyatlariga qarab tavsiflash orqali
o’quvchilar sifatlarni amaliyotda ishlatishni o’rganadilar.
Amaliy mashg’ulotlar orqali o’quvchilarda sifat so’z turkumiga oid bilimlar
mustahkamlanadi va ular sifatlarni o’z nutqida to’g’ri va mazmunli qo’llashga
o’rganadilar.
Boshlang’ich sinf o’quvchilarining sifat so’z turkumi bo’yicha bilim olish
jarayoni ularning nutqiy rivojlanishiga ijobiy ta’sir ko’rsatadi. Sifatlar yordamida
o’quvchilar atrofdagi narsalarni aniqroq ifoda qilishga, o’z fikrlarini to’g’ri va boy
tarzda ifodalashga o’rganadilar. Prezident Shavkat Mirziyoyev ta’lim sifatini
oshirish, yoshlarning savodxonligini oshirish va o’z ona tilida nutq qilish
ko’nikmalarini rivojlantirish borasida ta’limda yangi yondashuvlarni joriy etishni
ta’kidlagan[3].
Nutqiy rivojlanish uchun qo’llaniladigan usullar
1. Sifatlarni gaplarda qo’llash : O’quvchilarga turli sifatlarni gaplarda
to’g’ri ishlatishni o’rgatish orqali ularning nutqiy rivojlanishi mustahkamlanadi.
Masalan, “Bu daraxt baland va yam-yashil” kabi gaplar orqali o’quvchilar sifatlarni
ta’riflash imkoniyatiga ega bo’ladilar.
2. Tushuntirish va ko’rgazmalilik : Har bir sifatning mazmunini
o’quvchilarga tushuntirib, ularning mazmunini qiziqarli vositalar yordamida
ko’rsatish o’quvchilarning nutqiy idrokini rivojlantiradi. Bu usul o’quvchilarda
sifatlarni nutqda to’g’ri qo’llashga ko’nikma hosil qiladi.
3. So’z birikmalari va gap tuzish : O’quvchilarga sifatlarni qo’llagan
holda so’z birikmalari va gaplar tuzdirish orqali ularning nutqiy savodxonligini

3. Yangi tushunchalarni o ’ zlashtirishda ko ’ maklashish : O ’ quvchilar bir -
birlariga yordam berish orqali o ’ z bilimlarini yanada kengaytiradilar . Masalan , bir
o ’ quvchi yangi o ’ rgangan sifatni boshqa o ’ quvchiga tushuntirib beradi va shu orqali
mavzuni puxta o ’ zlashtiradi .
4. Guruh muhokamasi orqali mustahkamlash : O ’ quvchilar darsda
o ’ rgangan bilimlarini guruh muhokamasi orqali qayta ko ’ rib chiqadilar va sifatlarni
nutqda qanday ishlatish haqida bir - birlari bilan maslahatlashadilar .
Guruhda ishlash usuli o ’ quvchilarni jamoa bilan ishlashga , boshqalardan
o ’ rganishga va o ’ z bilimlarini mustahkamlashga undaydi . Bu usul ularni mavzuga
yanada faol jalb etadi va ularga sifatlarni ko ’ proq o ’ zlashtirishga imkon beradi .
Rag ’ batlantirish va baholash o ’ quvchilarning mavzuga bo ’ lgan qiziqishini
oshirishda muhim rol o ’ ynaydi . Baholash va rag ’ batlantirish orqali o ’ quvchilarning
erishgan yutuqlari e ’ tirof etiladi va ular yanada faol ishtirok etishga undaydi .
Rag’batlantirish va baholashning afzalliklari
1. Rag ’ batlantiruvchi baholar va sovrinlar : Har bir sifatni to ’ g ’ ri topgan
yoki qo ’ llagan o ’ quvchiga kichik rag ’ batlantirish berilishi ularning darsda faol
ishtirok etishini oshiradi . Masalan, rangli stikerlar yoki kichik sovrinlar orqali
o’quvchilarni rag’batlantirish mumkin.
2. **“Eng yaxshi sifatlovchi” tanlovi
Har bir dars oxirida “Eng yaxshi sifatlovchi” tanlovi o’tkazilib, sifat so’zlarini
eng yaxshi qo’llagan yoki eng ko’p sifatni topgan o’quvchi maxsus unvon yoki
kichik sovrin bilan taqdirlanadi. Bu usul o’quvchilarni yanada ko’proq sifatlarni
eslab qolishga va ulardan ijodiy foydalanishga rag’batlantiradi.
3. O’z-o’zini baholash : O’quvchilarga har bir dars yakunida o’zlarini
baholash uchun jadval yoki kartochkalar tarqatiladi. Bu jadval orqali har bir
o’quvchi dars davomida qanday bilimga ega bo’lganini va yana nimani yaxshiroq
o’rganishi kerakligini aniqlaydi. Masalan, o’quvchilar “O’rgandim”, “Qayta ko’rish
kerak” yoki “Yana mashq qilishim lozim” kabi ustunlar yordamida o’zlarini
baholaydilar.

Reja:
KIRISH
I BOB. SIFAT SO’Z TURKUMINI O’RGANISHNING NAZARIY
ASOSLARI
1.1. Sifat so’z turkumining lingvistik xususiyatlari va ta’limdagi o’rni
1.2. Boshlang’ich sinfda sifat so’z turkumini o’rgatishda qo’llaniladigan asosiy
amaliy mashg’ulotlar
II BOB. SIFAT SO’Z TURKUMINI O’QITISHDA INTERAKTIV VA
KO’RGAZMALI METODLARDAN FOYDALANISH
2.1. O’quvchilarning sifatlarni amaliyotda qo’llash ko’nikmasini rivojlantirish
metodlari
2.2. Sifatlarni o’qitishda savol-javob va fikr almashish usullaridan foydalanish
III BOB. XULOSA
IV BOB. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

 Ijodiy fikrlash ko’nikmasini shakllantirish : Sifatlarni o’rgangan o’quvchilar
narsalar haqida kengroq va chuqurroq fikrlashga, ularni turli jihatlari bilan
ta’riflashga o’rganadilar.
O’quvchilarning sifatlarni o’rganishi ular uchun qiziqarli bo’lib, bu ularni faol
ishtirok etishga undaydi.
Boshlang’ich sinflarda sifatlarni o’qitish o’qituvchidan puxta pedagogik
tamoyillar asosida yondashishni talab etadi. Pedagogik tamoyillar darsning
samaradorligini oshirish, o’quvchilarda sifatlarni to’g’ri tushunish va ularni o’z
nutqida qo’llash ko’nikmalarini shakllantirish uchun asos bo’lib xizmat qiladi.
Boshlang’ich ta’limda sifatlarni o’qitishda quyidagi pedagogik tamoyillar
qo’llaniladi:
1. O’yin usuli orqali o’rgatish tamoyili : Boshlang’ich sinf o’quvchilariga
qiziqarli va oson usullar orqali o’rgatish dars samaradorligini oshiradi. Masalan,
“Sifatni top” o’yini orqali o’quvchilar turli ranglar, shakllar yoki xususiyatlarni
topib, ularni aniqlashga o’rganadi.
2. Tushuntirish va ko’rgazmalilik tamoyili : Boshlang’ich sinf
o’quvchilari mavzuni oson o’zlashtirishi uchun o’qituvchi ko’rgazmali vositalardan
keng foydalanadi. Sifatlarni o’rgatishda rangli kartochkalar, suratlar yoki boshqa
ko’rgazmali vositalar orqali o’quvchilar mavzuga jalb qilinadi.
3. Amaliy mashqlar orqali mustahkamlash : Sifat so’z turkumini
o’rgangan o’quvchilarga turli mashqlar orqali mavzuni mustahkamlash vazifalari
beriladi. Misol uchun, “Gapdan sifatni top” mashqi o’quvchilarga mustaqil ravishda
sifatlarni ajratib olishga yordam beradi.
4. Individual yondashuv : Har bir o’quvchining bilim darajasi va
tushunish qobiliyatini hisobga olib, darslarni tashkil etish muhim. Shu orqali har bir
o’quvchi mavzuni o’z imkoniyatlari darajasida o’zlashtiradi.
5. Refleksiya va baholash : Har bir dars yakunida o’quvchilarga o’z
bilimlarini tahlil qilish imkoniyatini yaratish va ularning bilim darajasini baholash
orqali dars samaradorligini oshirish mumkin.

5. O’yin shaklidagi interaktiv mashg’ulotlar : Sifat so’z turkumini
o’rganishda turli interaktiv o’yinlar o’quvchilarning darsga bo’lgan qiziqishini
oshiradi. Masalan, “Sifatni top” kabi o’yin dasturlari orqali o’quvchilar o’rgangan
sifat so’zlarini mustahkamlaydilar va ularni turli so’zlar yoki rasmlar bilan
bog’lashga o’rganadilar.
Texnologik yondashuvlar orqali o’quvchilarning sifat so’z turkumi haqidagi
bilimlari chuqurlashadi va ularda mavzuga qiziqish ortadi. Shu bilan birga,
texnologiyalar orqali o’rgangan bilimlarini mustaqil amaliyotda qo’llash
imkoniyatiga ega bo’ladilar.
Sifat so’z turkumini o’rganishda loyiha va ijodiy topshiriqlardan foydalanish
o’quvchilarning mavzuga bo’lgan qiziqishini oshirib, ularning mavzuni amaliyotda
o’zlashtirishiga yordam beradi. Boshlang’ich sinf o’quvchilari uchun kichik
loyihalar va ijodiy vazifalar ular uchun darsni qiziqarli qilish bilan birga sifatlarni
to’g’ri qo’llash ko’nikmasini shakllantiradi[5].
Loyiha va ijodiy topshiriqlar samaradorligi
1. Rang va shakl bo’yicha kartochkalar yaratish : O’quvchilarga rang va
shakllarni ifodalovchi sifatlarni aks ettiruvchi kartochkalar tayyorlash topshirig’i
beriladi. Masalan, o’quvchilar “yashil yaproq” yoki “katta uy” kabi so’z
birikmalarini ko’rsatadigan rangli kartochkalarni tayyorlab, sinf oldida taqdim
etadilar. Bu topshiriq orqali ular sifatlarni o’rganish jarayonida o’zlari kashf etuvchi
va ijodiy ishtirokchiga aylanadilar.
2. Sifatlar albomini tuzish : O ’ quvchilarga sifatlarni ifodalovchi suratlar
va so ’ zlardan iborat kichik albom tayyorlash topshiriladi . Masalan , har bir betga
rang yoki shaklni ifodalovchi surat joylashtiriladi va o ’ quvchilar unga mos sifat
so ’ zlarini yozib qo ’ yadilar . Bu usul orqali o ’ quvchilar sifatlarni turli kontekstlarda
ko ’ rishni o ’ rganadilar va ularni kundalik hayotda qo ’ llashda puxta bilimga ega
bo ’ ladilar .
3. Sifat bilan bog ’ liq hikoyalar yozish : O ’ quvchilarga turli sifatlarni
qo ’ llagan holda qisqa hikoyalar yozish topshirig ’ i beriladi . Masalan, ular o’zlari
sevgan narsalar, tabiat yoki do’stlari haqida sifat so’zlari yordamida ta’rif berishadi.

ajratib, ular orasidagi farqlarni ko’ra oladilar. Bu usul o’quvchilar uchun o’rganilgan
bilimlarni tizimli tarzda xotirada saqlashga yordam beradi.
2. Tushunchalarni bog’lash va mantiqiy izchillikni shakllantirish :
O’quvchilar xaritada sifatlarni bir-biriga bog’lab, har bir sifatning boshqa sifatlar
bilan qanday aloqada ekanligini tushunadilar. Bu usul orqali o’quvchilar sifatlarni
mantiqiy izchillikda o’rganishga va bir-biriga bog’lashga o’rganadilar.
3. Ijodiy va vizual idrokni rivojlantirish : “Aql xaritasi” o’quvchilarning
ijodiy va vizual idrokini rivojlantirishga xizmat qiladi. Ular o’z xaritalarini ranglar
va shakllar bilan boyitib, sifat so’zlarini ijodiy tarzda ko’rsatadilar.
4. Yodlash jarayonini osonlashtirish : Xarita shaklida tuzilgan bilim
o’quvchilarga mavzuni yaxlit bir tizimda eslab qolishga yordam beradi. Masalan,
“qizil”, “katta”, “yumshoq” kabi sifatlarni xaritada aniq joylashtirish orqali
o’quvchilar ularni yaxlit ko’rinishda yodlab qoladilar.
“Aql xaritasi” usuli o’quvchilarning mavzuga ijodiy va tizimli
yondashishlariga yordam beradi va ularning sifatlarni o’zlashtirishlarini
osonlashtiradi.
Guruh bo’lib ishlash usuli o’quvchilarni o’z bilimlari bilan o’rtoqlashishga,
bir-birlaridan o’rganishga va jamoaviy fikrlashga o’rgatadi. Bu usul o’quvchilarning
sifat so’zlarini ko’proq eslab qolishlariga va ulardan birgalikda foydalanish
imkoniyatini beradi.
Guruhda ishlashning afzalliklari
1. Hamkorlikda ta’lim olish : O’quvchilar bir guruh bo’lib sifatlarni
muhokama qiladilar va birgalikda ularni qo’llashga o’rganadilar. Masalan, guruhda
“Qanday buyumlarni sifatlaymiz?” yoki “Bu sifatlar qaysi buyumlarga mos?” kabi
savollarni birga muhokama qilish orqali bilimlarini mustahkamlashadi.
2. Boshqalar bilan bilim almashish : Guruh bo’lib ishlash o’quvchilarga
o’z bilimlarini o’rtoqlashish va boshqalardan o’rganish imkoniyatini beradi.
Masalan , har bir o ’ quvchi yangi o ’ rgangan sifat so ’ zlarini guruh bilan bo ’ lishadi va
bu orqali ular yangi bilimlarga ega bo ’ ladilar .

o’rganishga bo’lgan qiziqishini oshirdi va ularga o’z bilimlarini muntazam ravishda
kuzatib borishga yordam berdi.
1. O’yin va interaktiv metodlarni kengroq qo’llash : Sifat so’z turkumini
o’qitishda dars samaradorligini oshirish uchun o’yin va interaktiv usullarni
muntazam qo’llash tavsiya etiladi.
2. Ko’rgazmali va texnologik vositalardan foydalanishni kengaytirish :
Boshlang’ich sinflarda sifatlarni o’rgatishda interaktiv dasturlar, rangli taqdimotlar
va video materiallar yordamida mavzuni qiziqarli va esda qolarli qilish lozim.
3. Jamoaviy va guruhli mashg’ulotlarni rivojlantirish : O’quvchilarni
sifatlarni jamoa bilan ishlash orqali o’rganishga jalb qilish va ularga birgalikda
ishlash ko’nikmalarini shakllantirish tavsiya etiladi.
4. Baholash va rag’batlantirish tizimini yanada takomillashtirish :
O’quvchilarni mavzuni puxta o’zlashtirishga rag’batlantirish uchun qiziqarli va
o’ziga xos baholash tizimlarini joriy etish zarur.
5. Refleksiya va o’z-o’zini baholashga e’tibor berish : O’quvchilarning
bilimlarini tahlil qilish va ularni mustaqil baholashga o’rgatish uchun refleksiya va
o’z-o’zini baholash usullaridan foydalanishni kuchaytirish lozim.
Umuman olganda, sifat so’z turkumini boshlang’ich sinflarda samarali usullar
yordamida o’qitish o’quvchilarning nutqiy savodxonligini oshiradi, ularning so’z
boyligini kengaytiradi va sifatlarni kundalik hayotda to’g’ri qo’llash ko’nikmalarini
rivojlantiradi. Shu yo’sinda o’quvchilarning ona tiliga bo’lgan qiziqishi oshadi va bu
mavzuni to’laqonli o’zlashtirishga imkon yaratadi.

2.2. Sifatlarni o’qitishda savol-javob va fikr almashish usullaridan
foydalanish
Savol-javob va fikr almashish usullari o’quvchilarning mavzuga qiziqishini
oshiradi va ularni darsda faol ishtirok etishga jalb qiladi. Bu usullar orqali
o’quvchilar bir-birlari bilan fikr almashish orqali o’z bilimlarini mustahkamlash
imkoniyatiga ega bo’ladilar.
Savol-javob va fikr almashish usullarining afzalliklari
1. Savol-javob o’yini : O’quvchilar juft-juft bo’lib, bir-birlariga sifatlarni
qo’llab turli savollar beradilar. Masalan, “Bu daraxt qanday?” yoki “Senga qanday
uy yoqadi?” kabi savollar orqali o’quvchilar bir-birlariga ta’rif beradilar va o’z
bilimlarini mustahkamlaydilar.
2. Tartib bilan gap tuzish : O’quvchilar juftlarga bo’linib, ularga berilgan
sifat so’zlari bilan gaplar tuzadilar. Har bir o’quvchi navbatma-navbat gap tuzadi va
bu jarayonda mavzuga oid bilimlarini amaliyotda qo’llaydi.
3. Fikr almashish uchun guruh muhokamasi : O’quvchilar kichik
guruhlarga bo’linib, mavzu bo’yicha o’z bilimlarini o’rtoqlashadilar. Masalan, har
bir o’quvchi o’rgangan yangi sifat so’zlarini boshqa guruh a’zolariga tushuntirib
beradi. Bu usul o’quvchilarning o’z bilimlarini tahlil qilish va bir-biridan o’rganish
imkoniyatini oshiradi.
4. “Bu nima?” o’yini : O’qituvchi bir sifat so’zini aytadi va o’quvchilar
bu sifatga mos keladigan predmetni topib, uni ta’riflashga harakat qiladilar.
Masalan, “yashil” yoki “katta” sifatlariga mos buyumni topib, ta’riflash
o’quvchilarning mavzuga oid bilimlarini mustahkamlashga yordam beradi.
Savol-javob va fikr almashish usullari o’quvchilarni faol muloqot qilishga
undaydi va ularni mavzuni qiziqarli tarzda o’rganishga jalb qiladi. Ushbu usullar
o’quvchilarning mavzuga oid bilimlarini mustahkamlaydi va ularga sifatlarni turli
kontekstlarda qo’llash imkoniyatini beradi.
Ko’rgazmali va audio-vizual materiallar orqali o’quvchilarning diqqatini
mavzuga jalb qilish va ularning sifat so’zlarini aniq tushunishiga yordam berish
mumkin. Bu usullar o’quvchilarning mavzuni vizual va audio shaklda idrok

Sifatlarni o’rgatishda ko’rgazmali vositalar qo’llash dars samaradorligini
oshiradi. O’quvchilarning diqqatini mavzuga jalb qilish va sifatlarni vizual tarzda
tushuntirish ko’rgazmali vositalarning asosiy afzalligi hisoblanadi. Prezident
Shavkat Mirziyoyevning ta’limda zamonaviy texnologiyalardan keng foydalanish
haqidagi qarorlari o’quv jarayonida texnologiyalarning o’rnini ko’rsatadi
(O’zbekiston Respublikasi Prezidentining PF-6079-sonli farmoni, 2020).
Ko’rgazmali va texnologik vositalar yordamida sifatlarni o’rgatishning
afzalliklari
1. Rangli taqdimotlar va slaydlar : O’qituvchi dars jarayonida rangli
taqdimot va slaydlardan foydalanib, har bir sifat so’zini vizual tarzda tushuntirishi
mumkin. Masalan, rang va shakllarni aks ettiruvchi slaydlar orqali o’quvchilar
sifatlarni ko’rib idrok etadilar va yaxshi tushunadilar.
2. Interaktiv doska : Interaktiv doska yordamida o’qituvchi sifat
so’zlarini grafiklar va rasmlar orqali tushuntirishi mumkin. Misol uchun, turli
predmetlar uchun turli rang va shakllar bilan ko’rsatilgan sifatlar yordamida mavzu
aniq va qiziqarli ko’rinishga ega bo’ladi.
3. Audio va video materiallar : O’quvchilarga sifat so’zlarining talaffuzi
va ularning nutqda ishlatilishini eshittirish orqali darsning samaradorligini oshirish
mumkin. Masalan, ranglar, shakllar va buyumlarni sifatlar orqali ta’riflaydigan
qisqa videolar o’quvchilarning idrokini kuchaytiradi va ular mavzuni yanada oson
tushunadilar.
4. Mobil ilovalar va o’yin dasturlari : Sifatlarni o’rganishda
o’quvchilarga turli interaktiv mobil ilovalar va o’yin dasturlaridan foydalanish
orqali mustaqil o’rganish imkoniyatini yaratish mumkin. Bu dasturlar o’quvchilarni
qiziqarli mashqlar orqali sifatlarni eslab qolish va qo’llashga o’rgatadi.
Ko’rgazmali va texnologik vositalar yordamida o’quvchilar mavzuni aniqroq
tushunadilar va sifatlarni amaliyotda o’zlashtirishlari osonlashadi. Bu usullar ularga
mavzuga nisbatan yanada chuqurroq tushuncha beradi.
Sifat so’z turkumini o’rgatishda o’quvchilarning bilimini baholash va
mustahkamlash dars samaradorligini oshirishda muhim ahamiyatga ega. Baholash

qilishlariga imkon beradi, bu esa ularning xotiralarini kuchaytiradi va mavzuni eslab
qolishlarini osonlashtiradi.
Ko’rgazmali va audio-vizual materiallarning afzalliklari
1. Video ko’rsatuvlar va multfilmlar : O’quvchilarga sifat so’zlarini
o’rgatish jarayonida ranglar, shakllar va kattaliklarni ifodalovchi qisqa videolar va
multfilmlardan foydalanish ularning mavzuga bo’lgan qiziqishini oshiradi. Masalan,
ranglar haqida multfilm yoki shakllar bilan bog’liq qisqa videoroliklar
o’quvchilarning mavzuni yanada jonliroq tushunishlariga yordam beradi.
2. Interaktiv dasturlar va elektron kitoblar : Zamonaviy elektron vositalar,
jumladan, interaktiv dasturlar va elektron kitoblar yordamida o’quvchilar sifat
so’zlarini mustaqil o’rganish imkoniyatiga ega bo’ladilar. Bu dasturlar
o’quvchilarning mavzuni amaliyotda qo’llash ko’nikmalarini mustahkamlash uchun
turli interaktiv mashqlarni o’z ichiga oladi.
3. Slayd va taqdimotlar : Taqdimotlarda har bir sifat so’zi rangli tasvirlar
bilan ko’rsatilishi o’quvchilarning diqqatini mavzuga jalb qiladi. Masalan, “katta
uy”, “yashil daraxt” kabi sifat so’zlariga mos rangli tasvirlar orqali o’quvchilar bu
so’zlarni aniq tasavvur qilishlari va eslab qolishlari osonlashadi.
4. Audio yozuvlar orqali mashg’ulotlar : O’qituvchi o’quvchilarga sifat
so’zlari talaffuzini eshittiradi va ularni to’g’ri talaffuz qilishni o’rgatadi. Ushbu usul
yordamida o’quvchilar sifatlarni talaffuz qilishda to’g’ri bilimga ega bo’ladilar va
o’z nutqlarida sifatlarni to’g’ri ishlatishga o’rganadilar.
Ko’rgazmali va audio-vizual vositalar yordamida o’quvchilarning diqqatini
jalb qilish osonroq bo’ladi va ular mavzuni yanada qiziqarli va esda qolarli shaklda
o’zlashtiradilar.
“Aql xaritasi” usuli sifatlarni tartib bilan o’rganishga, ularni yaxlit bir tizimda
idrok qilishga yordam beradi. Bu usul o’quvchilarning turli sifatlarni to’g’ri
tasniflash va ularni bir-biriga bog’lash ko’nikmalarini rivojlantiradi.
“Aql xaritasi” usulining afzalliklari
1. Sifatlarni tizimlashtirish : “Aql xaritasi” yordamida o’quvchilar turli
sifatlarni tartib bilan joylashtiradilar. Masalan, rang, shakl va kattalik sifatlarini

yoqadi?” savoli orqali o’quvchi sifatlardan foydalanib javob beradi. Bu o’yin
ularning sifat so’zlarini aniqroq qo’llashiga yordam beradi.
4. So’zlar bilan hikoya tuzish : O’quvchilar kichik guruhlarga bo’linib,
ularga berilgan sifatlar asosida qisqa hikoya yaratadilar. Masalan, guruhlarga
“yashil”, “katta”, “yumshoq” kabi sifatlar beriladi va ular bu sifatlar asosida hikoya
tuzishadi. Bu usul o’quvchilarning ijodiy fikrlash ko’nikmalarini rivojlantiradi.
Rolli va muloqotga asoslangan o’yinlar o’quvchilarning mavzuga bo’lgan
qiziqishini oshiradi va ularni faol muloqotga jalb qiladi. Bu o’yinlar orqali
o’quvchilar sifatlarni kundalik hayotda qo’llashga o’rganadilar va ularning nutqiy
savodxonligi oshadi.
Refleksiya va o ’ z - o ’ zini baholash usullari o ’ quvchilarning sifatlarni qanchalik
o ’ zlashtirganliklarini tahlil qilish va ular o ’ z bilimlarini baholash uchun imkoniyat
yaratadi . Ushbu metodlar o ’ quvchilarda mavzuga nisbatan mas ’ uliyat hissini
kuchaytiradi va ularni o ’ z bilimlarini mustahkamlashga undaydi .
Refleksiya va o’z-o’zini baholash metodlarining afzalliklari
1. Refleksiya jadvali : Har bir dars yakunida o’quvchilarga “Bugun
nimalarni o’rgandim?”, “Qaysi sifatlarni yaxshi o’zlashtirdim?” kabi savollar bilan
refleksiya jadvallari tarqatiladi. Ushbu jadval orqali o’quvchilar mavzuga nisbatan
o’z yutuqlarini va kamchiliklarini ko’rib chiqadilar.
2. O’z-o’zini baholash kartochkalari : Har bir mavzu bo’yicha
o’quvchilarga o’z bilim darajasini belgilash imkoniyatini beradigan kartochkalar
taqdim etiladi. Bu usul yordamida o’quvchilar o’z bilimlarini tahlil qilib,
kamchiliklari ustida ishlash uchun qayta mashq qilish imkoniga ega bo’ladilar.
3. Reflektiv savollar orqali tahlil qilish : Har bir dars yakunida o’qituvchi
tomonidan beriladigan reflektiv savollar o’quvchilarning mavzuni qay darajada
tushunganliklarini aniqlash uchun samarali hisoblanadi. Masalan, “Bugungi darsda
o’rgangan sifatlar nima edi?” yoki “Bu sifatlarni yana qayerda qo’llash mumkin?”
kabi savollar orqali o’quvchilar darsda o’rgangan bilimlarini mustahkamlaydilar.
4. O’z-o’zini baholash daftarini yuritish : O’quvchilarga o’zlarini
baholash uchun daftarda har dars oxirida yozib boradigan qisqacha qaydlar

2. “Bilaman, bilishni istayman, o’rgandim” jadvali : Ushbu jadval
yordamida o’quvchilar mavzu bo’yicha bilimlarini baholash imkoniyatiga ega
bo’ladilar. Masalan, “Bilaman” qismiga allaqachon bilgan sifat so’zlarini yozadilar,
“Bilishni istayman” qismiga esa o’rganishni istaganlari, “O’rgandim” qismiga esa
darsda o’rgangan bilimlarini kiritadilar.
3. Guruhda refleksiya va tahlil qilish : Dars oxirida o’quvchilar kichik
guruhlarda o’zlari o’rgangan bilimlarni birgalikda muhokama qiladilar. Har bir
o ’ quvchi o ’ z kuzatishlari va yangi bilimlari haqida gapirib beradi . Bu usul
o ’ quvchilarning darsda faol ishtirok etishini kuchaytiradi va ularda mavzuga
nisbatan kengroq tasavvur hosil qiladi .
4. Sifatlarni tahlil qilish va qo ’ llash mashqlari : O ’ quvchilar o ’ zlari
tuzgan gaplarni tahlil qilib , undagi sifat so ’ zlarini ajratib ko ’ rsatadilar . Ushbu
reflektiv mashqlar orqali o ’ quvchilar sifatlarni tahlil qilishga va o ’ z bilimlarini
mustaqil ravishda mustahkamlashga o ’ rganadilar .
Refleksiya va tahlil usullari yordamida o ’ quvchilar o ’ z bilimlariga nisbatan
tanqidiy yondashishni o ’ rganadilar va ularga mavzuni yanada chuqurroq tushunish
imkoniyati yaratiladi .
Loyiha ishlari va ijodiy mashqlar o ’ quvchilarning mavzuga ijodiy
yondashishlarini ta ’ minlaydi va ular mavzuni yanada qiziqarli va amaliy tarzda
o ’ rganadilar . Bu usullar orqali o ’ quvchilar sifatlarni kundalik hayotda qo ’ llash va
turli holatlarda sifatlarni aniq ifoda etish imkoniyatini qo ’ lga kiritadilar .
Loyiha ishlari va ijodiy mashqlarni o ’ tkazish usullari
1. Sifatlar albomini tayyorlash : O ’ quvchilar turli sifat so ’ zlarini aks
ettiruvchi rasmlar yoki kartochkalarni to ’ plab , albom tuzadilar . Masalan , “ katta uy ”,
“ yashil daraxt ”, “ yumshoq o ’ yinchoq ” kabi suratlar va ta ’ riflarni jamlagan albom
yaratadilar . Bu o’quvchilarning o’z o’rgangan bilimlarini mustahkamlashda ijodiy
yondashuvni rivojlantiradi.
2. Sifatlar bilan hikoya yozish : O’quvchilar turli sifatlar yordamida qisqa
hikoyalar yozadilar. Masalan, tabiat, oilaviy voqealar yoki sevimli narsalar haqida
hikoya tuzish orqali ular sifatlarni kundalik hayotda qo’llashni o’rganadilar.

oshirish mumkin. Bu usul orqali o’quvchilar o’rgangan sifatlarini nutqda oson va
to’g’ri ishlatishga o’rganadilar.
4. Nutqiy o’yinlar : O’quvchilarga sifatlarni turli o’yin shaklida o’rgatish
orqali ularni darsda faol ishtirok etishga jalb qilish mumkin. Masalan, “Sifatni top”
yoki “Qanday?” kabi o’yinlar o’quvchilarning sifatlarni nutqda mustahkamlashiga
yordam beradi.
Sifatlarni o’rganish orqali o’quvchilar o’z nutqlarini boyitadi va kundalik
hayotda sifatlarni to’g’ri qo’llash ko’nikmalarini shakllantiradi. Shu tariqa ularning
lingvistik savodxonligi oshadi va atrof-muhitni aniqroq idrok qilish qobiliyati
rivojlanadi.
O’quvchilarning sifatlarni o’rganish jarayonida erishgan bilimlarini
muntazam ravishda baholash va mustahkamlash ularning mavzuni to’laqonli
o’zlashtirishiga yordam beradi. Prezidentning ta’lim sifati va o’quv jarayonida
o’zlashtirish darajasini oshirish haqidagi qarorlari ta’lim tizimida baholash va
bilimni doimiy ravishda mustahkamlashning ahamiyatini ta’kidlaydi.
Baholash va mustahkamlash usullari
Qisqa testlar va savol-javobsavol-javob mashqlari**: Har bir dars yakunida
o’quvchilar bilan qisqa savol-javoblar o’tkazish orqali ularning mavzuni qanchalik
o’zlashtirganini aniqlash mumkin. Masalan, o’qituvchi “Qanday?” savolini berib,
o’quvchilardan sifat so’zlari orqali javob berishni so’raydi. Bu usul o’quvchilarni
sifatlarni nutqda to’g’ri qo’llashga o’rgatadi.
2. Kichik diktantlar va yozma mashqlar : Sifatlarni o’rgangan
o’quvchilarga kichik diktant yoki yozma mashqlar o’tkazish ularning bilimini
mustahkamlashda samarali hisoblanadi. Bu usul o’quvchilarga sifat so’zlarini
yozuvda to’g’ri qo’llash va ularni ajratish ko’nikmalarini oshiradi.
3. O’z-o’zini baholash : O’quvchilarga o’z bilimlarini baholash uchun
maxsus daftarlarda “O’rgandim, tushunmadim, yana takrorlash kerak” kabi jadvalni
to’ldirish topshirig’i beriladi. Ushbu yondashuv orqali o’quvchilar o’z bilimlarini
mustaqil tahlil qiladi va o’zlashtirish darajasini baholash imkoniyatiga ega bo’ladi.

7. Karimov R., "Boshlang’ich sinflarda ona tilini o’qitish" , Toshkent,
2010.
8. Mahkamov M., "Didaktik tamoyillar va metodlar" , Toshkent, 2011.
9. Abdullayeva G.S., "Boshlang’ich sinf ona tili darslarini tashkil etish" ,
Toshkent, 2013.
10. Tursunov A., "Ona tilini o’qitishda interaktiv metodlardan
foydalanish" , Toshkent, 2014.
11. Zokirova D., "Tilshunoslik asoslari va o’qitish metodikasi" , Toshkent,
2016.
12. Ismatov M.I., "Tilshunoslik asoslari" , Toshkent, 2008.
13. Vohidov E., "Pedagogika nazariyasi va amaliyoti" , Toshkent, 2009.
14. Qodirova R., "Didaktik materiallar bilan ishlash" , Toshkent, 2015.
15. Navoiy K., "Nutq o’stirish va tilshunoslik" , Toshkent, 2017.
16. Mirzaev N., "Boshlang’ich sinf o’quvchilarining nutqiy rivojlanishi" ,
Toshkent, 2014.
17. Saidov Sh., "Nutq madaniyati va lingvistika asoslari" , Toshkent, 2010.
18. Maxmudov X., "Boshlang’ich ta’lim pedagogikasi" , Toshkent, 2011.
19. Vohidova D., "Ta’limda yangi pedagogik texnologiyalar" , Toshkent,
2018.
20. Ashurova L., "Interaktiv metodlar va ularning samaradorligi" ,
Toshkent, 2019.

Boshlang’ich sinflarda sifat so’z turkumini o’rganish

Купить