Brutsellyoz-(qora oqsoq ) - Tibbiyot - Slaydlar

Dokument ma'lumotlari

Narxi	9000UZS
Hajmi	2.1MB
Xaridlar	1
Yuklab olingan sana	22 Dekabr 2023
Kengaytma	pptx
Bo'lim	Slaydlar
Fan	Tibbiyot

Brutsellyoz-(qora oqsoq )

Sotib olish

Brutsellyoz-(qora oqsoq )—keng tarqalgan zoonoz
kasallik. Asosan hayvonlar kasallanadi. Kasallik
ko’pincha hayvonlar bilan muloqotda bo’ladigan
odamlardagina uchraydi. Shu jihatdan brutsellyoz
kasb kasalligi hisoblanadi.

Brutsellyoz qo’zg’atuvchisini dastlab ingliz vrachi
D.Bryuss(1886-yili ) Malta orolida topgan. Bu mikrob
qo’zg’atgan kasallikka « malta isitmasi » deb nom berilgan.

•
Morfologiyasi:
•
Brutsellalar mayda tayoqchasimon, uzunligi 0,6-2,5mkm,
tuxumsimon, kokksimon, diametri 0,6-1,5mkm bo’lib
alohida ,juft –juft, yoki guruh-guruh bo’lib joylashadi.
•
Ular sporasiz, xivchinsiz shu sababli harakatlanmaydi,
kapsula hosil qilmaydi, ammo ayrim shtamlari ma’lum
sharoitlarda nozik kapsulada bo’ladi.
•
Ular barcha anilin bo’yoqlari bilan bo’yaladi. Gram usulida
esa manfiy bo’yaladi.

O‘sishi Qat’iy aerob Jigarli agarda –silliq,
bo‘rtgan S-koloniyalar
Dissatsiya natijasida R-
va L-koloniya hosil
bo‘ladi.
Oziq muhitlarga
talabchan 37 C
temp.pH6,8-7,4 Jigarli bulyonda bir xil
quyqa, cho‘kma hosil
qiladi

FERMENTATIV XUSUSIYATI
Brutsellalar qand va oqsillarni parchalamaydi, jelatinani
suyultirmaydi
Ayri turlari vodorod sulfid hosil qiladi, mochevina va asparaginlarni
parchalaydi,nitratlarni nitritgacha qaytaradi.
Oqsil pepton, aminokislotalarni ammiak va vodorod sulfid hosil qilib
gidrolizlaydi.

•
TOKSIN HOSIL QILISHI
•
Brutsellalar endotoksin hosil
qiladi.
•
U bakteriya hujayralarini
parchalanishi natijasida ajralib,
allergenlik xususiyatiga ega.
•
Shu sababli teri-allergik
sinamasini qo’yishda foydalanish
mumkin.

Antigen
tuzilishi A-antigen
qoramolda
M-
antigen :qo’
y-echki
G-antigen
umumiy agR-antigen R-
shakldagi
barcha
turida

•
Chidamliligi :
Tashqi muhitga chidamli ,
past temperaturada 4oy, suvda
90 kun ,sutda 10-16kun, go’ng-
xashak-yemda 4-5oy, pishloq-
moy- qo’y terisida 4oygacha,
go‘shtda 24kun yashaydi. 60 C
qizdirilganda 30
daqiqada,qaynatilganda bir
necha soniyada, 2%li fenol
eritmasi, 1% likriolin, 1-5%li
xlorli ohak, 0,5% li lizol,
0,2%li formalin ta’sirida tezda
o’ladi.

HAYVONLARGA NISBATAN
PATOGENLIGI

KASALLIKNING ODAMLARDAGI PATOGENEZI
maishiy
aloqaalimentar

YASHIRIN DAVRI 1-3 XAFTA BA’ZAN
BIR NECHA OY. ORGANIZMGA
TUSHGAN BRUTSELLALAR LIMFA
TUGUNLARIDA, RES DA
JOYLASHADI, SHU YERDA
KO’PAYIB, LIMFA ORQALI QONGA
O’TADI VA BAKTEREMIYA HOLATI
KUZATILADI. QON ORQALI TALOQ,
KO’MIK, LIMFAGA TUSHIB
KO’PAYADI.

KASALLIKNING DASTLABKI
DAVRIDA BEMOR HARORATI
KO’TARILIB 1-2 XAFTADA 40C
GACHA OSHIB, SO’NG PASAYADI.4-
14 KUNDAN KEYIN YANA
QAYTALANADI. ISITMA
CHIQQANDA BEMOR QALTIRAYDI,
KUCHLI HOLSIZLIK, TERLASH,
BADANGA TOSHMALAR TOSHADI.
JINSIY BEZLAR ZARARLANGANDA
ERKAKLARDA ORXIT, EPIDIDIMIT;
AYOLLARDA ESA OOFARIT, MASTIT
RIVOJLANADI, NATIJADA
BEPUSHTLIK, BOLA TASHLASH
KUZATILADI.

IMMUNITETI:
BRUTSELLYOZD
ASOG’AYGAN
KISHILARDA
STERIL YOKI
NOSTRIL
IMMUNITET
HOSIL BO’LADI.

Laboratoriya tashxisi:

Tekshiriluvchi material: bemor qoni,
orqa miya suyuqligi, homila suyuqligi,
najas, siydik.

Foydalaniladigan usullar :

Mikrobiologik

Kultural usul

« Rayt » reaksiyasi, Xeldson reaksiyasi

SEROLOGIK USULLAR:

BGAR, IFR, opson-fagositoz reak.
KBR

Kumbs va Byurnening teri-allargik
sinamasi


DAVOSI :

ANTIBIOTIKLAR:
tetrasiklin, eritromitsin,
streptomitsin, rifampitsillin

SURUNKALI
BRUTSELLYOZDA –
vaksina brutsellin

GAMMAGLOBULIN

SIMPTOMATIK DAVO


PROFILAKTIKA ;

Kasallik manbaini yo’qotish

yuqishiga qarshi kurashish

Kasallikka nisbatan
chidamlilikni ta’minlash.

Kasallik tarqalgan joyda
bevosita molar bilan
muloqotda bo’ladigan kishilar
P.F.Zdorovskiy va P.A.
Vershilovalar topgan tirik
vaksina bilan emlanadi .

TULYAREMIYA
Tulyaremiya (AQSH Kaliforniya shtatidagi Tulyare degan joy nomidan olingan, dastlab shu yerdagi
zararlangan yumronqrziklardan topilgan) — hayvonlar (ko proq qo y, mo ynali hayvonlar) va odamda uchraydigan tabiiy
ʻ ʻ ʻ
o chokli o tkir infeksion kasallik; hayvonlarda kasallik ko pincha yashirin kechadi; odamda o pka, limfa tugunlari (bubon
ʻ ʻ ʻ ʻ
— shish hosil qilib), ichak zararlanishi bilan o tadi. T. kasal kemiruvchilardan yuqadi. Kasallik odamdan odamga
ʻ
yuqmaydi. Qo zg atuvchilari organizmga shikastlangan teri, ko z shilliq qavati, nafas yo llari, me daichak yo li orqali
ʻ ʻ ʻ ʻ ʼ ʻ
kiradi. Kasallikning yashirin davri
Inkubatsion_davr 3—7 kun (ba zan 21 kungacha). Kasallik to satdan boshlanadi, ʼ ʻ
harorat 38—39° gacha ko tariladi, et uvishib, bosh, muskullar og‘riydi, bemor qayt qilishi, alaxlashi, burni qonashi
ʻ
mumkin. Kasallikning birinchi kunidan boshlab bemor darmonsizlanadi, bo shashadi, loqayd bo lib qoladi, ko p terlaydi.
ʻ ʻ ʻ
Qo zg atuvchilar odam organizmiga zararlangan teri (shilingan, kesilgan va tirnalgan joydan), ko z shilliq pardasi orqali
ʻ ʻ ʻ
tushganida uning o rnashgan joyi yaqinidagi limfa tugunlarida yallig lanish jarayoni ro y beradi va bubon paydo bo ladi.
ʻ ʻ ʻ ʻ
Qo zg atuvchilar nafas yo llari orqali o tganda bronxit, o pka yallig lanishi, hazm yo lining shilliq qavati orqali kirganida
ʻ ʻ ʻ ʻ ʻ ʻ ʻ
ko ngil aynib, qorinda kuchli og riq paydo bo lishi mumkin. T.ga shubha bo lgan joylarda kemiruvchilar va qon so ruvchi
ʻ ʻ ʻ ʻ ʻ
bo g imoyokdilarni yo qotish choralari ko riladi, ichiladigan va xo jalik suvlari zararsizlantiriladi.
ʻ ʻ ʻ ʻ ʻ

Tulyaremiya bilan kasallanish asosan kemiruvchilar
(quyonlar, quyonlar, sichqonlar, mushk sichqonlari,
kalamushlar, kamdan-kam hollarda itlar, mushuklar yoki
qushlar bo'lishi mumkin), bu kasallik asosan o'rmonli joylarda,
dashtlarda va boshqalarda uchraydi. ularning parazitlari
(shomil). , burgalar, bitlar) va ifloslangan suv. Odam
tulyaremiyani qayd etilgan kemiruvchilar chaqqanda,
shuningdek, bo'g'im oyoqlilar, masalan, Shomillar, ularning
paraziti bo'lgan yoki tashuvchisi bo'lgan pashshalarning ayrim
turlari, burgalar, chivinlar va boshqalar orqali yuqtiradi.
Tulyaremiya infektsiyasi ovqat hazm qilish yo'llari,
nafas olish, teri yoki kon'yunktiva orqali va aloqa orqali,
masalan, tulyaremiya mikroblarini kon'yunktiva qopiga surtish
(ovchilarning kasbiy kasalligi) orqali ham sodir bo'ladi.
Yuqumli vosita - tayoq Francisella tularensisinfektsiya joyida
va eng yaqin limfa tugunlarida ko'payadi. Bakteriyalarning turli
organlarga tarqalishi qon va limfa orqali sodir bo'ladi.

TULYAREMIYA BELGILARI
Tulyaremiya bilan kasallangan joyda papula pustulaga, keyin esa
krater shaklidagi yaraga aylanadi. Mahalliy lezyonlar kuchli umumiy
simptomlar bilan birga keladi, masalan:

yuqori isitma,

titroq,

bosh og'rig'i va mushak og'rig'i,

qusish.
Ba'zida terida dog'li yoki papulyar toshmalar paydo bo'ladi va
kon'yunktivit ham paydo bo'lishi mumkin.
Tulyaremiya paytida jigar va taloq kattalashishi mumkin. Mikrobning
qayerga kirganligiga qarab, klinik tulyaremiyaning bir necha turlarini
ajratishimiz mumkin. Agar infektsiya teriga yoki shilliq pardalarga ta'sir
qilgan bo'lsa, tulyaremiya mikroblari kirish joyida kraterga o'xshash yara
hosil bo'ladi va atrofdagi limfa tugunlari kattalashadi va yallig'lanadi, shu
jumladan "yiringlash".

TULYAREMIYA - TASHXIS VA DAVOLASH
Agar tulyaremiyaga shubha qilingan bo'lsa, bemordan quyidagilar olinadi:

limfa tugunlari namunalari,

teri lezyonlarining bo'laklari,

siydik,

qon namunalari

ovqat hazm qilish traktining materiallari,

yaralar va tomoq yostig'i,

plevra suyuqligi,

ifloslangan oziq-ovqat va suv namunalari.
Tularmiyani davolash uchun tetratsiklinlar yoki aminoglikozidlar kabi antibiotiklar qo'llaniladi. Bundan tashqari,
bemorlar netilmitsin yoki gentamitsin kabi boshqa dori-darmonlarni qabul qilishadi.
Shuningdek : Ornitoz - yuqumli zoonoz kasallik

E’TIBORINGIZ
UCHUN RAXMAT!

Brutsellyoz-(qora oqsoq )

Sotib olish