Бюджет тузиш ва ижро этиш жараёни назорати

TO ШКЕНТ МОЛИЯ ИНСТИТУТИ
« MO ЛИЯ»  KA ФЕДРАСИ
«Молиявий назорат»  фанидан  
TA ҚДИМОТ
Ma взу :  Бюджет тузиш ва ижро этиш жараёни 
назорати .   Режа:
 
1. Бюджет назоратининг	 моҳияти	 
ва	
 вазифалари
2. Бюджет	
 назоратини	 амалга	 
оширувчи	
 органлар
3. Бюджетни	
 	тузиш	 ва	 	ижро	 	этиш	 
жараёни	
 	назоратини	 	ташкил	 
қилиш Бюджет назорати  давлат	 молиявий	 
назоратининг	
 муҳим	 қисми	 бўлиб,	 бюджет	 
жараёнида	
 амалга	 оширилади.
 	
  Унинг	 бош	 мақсади	 –	 бюджет	 
муносабатларининг	
 барча	 иштирокчилари	 
томонидан	
 бюджет	 қонунчилигига	 риоя	 
этилишини	
 назорат	 қилиш дир.
 	
   Мамлакат	 ҳукуматининг	 ваколатли	 
органлари	
 томонидан	 Ҳисоб	 палатасини	 
жалб	
 қилган	 ҳолда,	 молия	 ва	 солиқ	 
органлари	
 томонидан	 (ҳукумат	 ижроия	 
органларининг	
 назорати)	 амалга	 оширилади. ЎЗР БЮДЖЕТ КОДЕКСИ
170-модда.

      Давлат  молиявий  назорати  бюджет 
тўғрисидаги  қонун  ҳужжатларининг 
молиявий  назорат  объектлари  томонидан 
бузилиши  ҳолларини  аниқлаш,  бартараф 
этиш  ва  унга  йўл  қўймаслик,  шунингдек 
бюджет  соҳасида  коррупцияга  оид 
ҳуқуқбузарликларнинг  олдини  олиш 
мақсадида  давлат  молиявий  назорат 
органлари томонидан амалга оширилади. 
  республика даражасида — Ўзбекистон Республикаси республика 
бюджетининг, давлат мақсадли жамғармалари бюджетларининг ва 
Ўзбекистон Республикаси республика бюджетидан 
молиялаштириладиган бюджет ташкилотлари бюджетдан ташқари 
жамғармаларининг шакллантирилиши ҳамда ижро этилиши 
устидан;

  маҳаллий даражада — Қорақалпоғистон Республикаси 
бюджетининг, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий 
бюджетларининг, Қорақалпоғистон Республикаси бюджетидан, 
вилоятлар ва Тошкент шаҳар маҳаллий бюджетларидан 
молиялаштириладиган бюджет ташкилотлари бюджетдан ташқари 
жамғармаларининг шакллантирилиши ҳамда ижро этилиши 
устидан амалга оширилади.

  Давлат молиявий назорат органлари назорати    давлат молиявий 
назорат органлари ёки ваколатли орган томонидан 
тасдиқланадиган назорат қилиш  йиллик режалариг а мувофиқ 
амалга оширади. БЮДЖЕТ ЖАРАЁНИНИНГ БОС ИЧЛАРИҚ  
бюджет лойиҳасини тузиш
бюджетни кўриб чиқиш ва тасдиқлаш
бюджетни ижро этиш
бюджетнинг ижроси тўғрисидаги ҳисоботни 
тайёрлаш ва уни тасдиқлаш       БЮДЖЕТНОМАНИНГ ТАҚДИМ ЭТИЛИШИ
ЎзР Молия 
вазирлиги ЎзР Вазирлар 
Маҳкамаси Ҳисоб 
палатаси
Бюджет 
лойиҳаси бўйича 
хулоса
Ўзбекистон Республикаси 
Олий Мажлиси  15 
сентябргача 20 
сентябргача
2 ҳафталик 
муддатда
БЮДЖЕТНОМА 15 октябрдан 
кечиктирмай
Давлат бюджети 
Ўзбекистон 
Республикаси 
Олий Мажлиси 
томонидан 15 
декабргача қабул 
қилинади Б Ю ДЖЕТНИНГ ИЖРОСИ ТЎҒРИСИДАГИ 
ҲИСОБОТНИ ТАЙЁРЛАШ ВА УНИ ТАСДИҚЛАШ
ЎзР Молия 
вазирлиги ЎзР Вазирлар 
Маҳкамаси Ҳисоб 
палатаси
Бюджет  ижроси 
юзасидан йиллик 
ҳисоботга доир 
хулоса
Ўзбекистон Республикаси 
Олий Мажлиси 1 апрелгача
5 апрелгача
10 майдан 
кечиктирмай
ДБ ва ДМЖлари бюджетларининг ижроси 
тўғрисидаги йиллик ҳисоботни ЎзР  Ҳисоб 
Палатасининг хулосаси билан бирга 15 майдан 
кечиктирмай
Давлат бюджети ижроси 
тўғрисидаги ҳисобот Олий Мажлис 
Қонунчилик Палатаси қарори 
билан тасдиқланадиТашқи аудит ўтказиш 
ва баҳолаш учун
Йиллик ҳисобот ЎзР Молия 
вазирлигининг расмий  w еб-сайтига 
жойлаштирилади бюджет моддалари ҳажми, таркиби ва мақсадлилиги бўйича 
тўғри тузилиши ва ижро этилишини таъминлаш;
бюджет маблағлари ва БТЖ маблағларининг самарали ва 
мақсадли ишлатилиши устидан назорат;
барча даражадаги бюджетлар ва БТЖ тушумлар тўлиқ ва ўз 
вақтида келиб тушиши устидан назорат;
бюджетнинг шаклланиши ва ижросига таъсир этувчи давлат 
органларининг норматив-ҳуқуқий ҳужжатлари лойиҳалари, 
давлат дастурларининг молиявий экспертизасини амалга 
ошириш;
бухгалтерия ҳисоби ва ҳисоботи юритилишининг тўғрилиги 
устидан назорат;Бюджет назоратининг вазифалари          ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ	 ПРЕЗИДЕНТИНИНГ
ФАРМОНИ   2017	
 йил	 13	 декабрь,   ПФ-5283-сон
 	
      « Маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг молиявий 
эркинлигини ошириш, маҳаллий бюджетларга 
тушумларнинг тўлиқлигини таъминлаш бўйича солиқ ва 
молия органлари жавобгарлигини кучайтиришга оид 
қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида» 2018 йилнинг 1 январидан бошлаб молия органлари ва давлат солиқ хизмати 
органлари раҳбарларига жавобгарлик ва рағбатлантириш чоралари 
кўрилди, у қуйидагиларни назарда тутади:
а) солиқ ва молия органлари раҳбарларини уларнинг лавозим маошларидан 
50 фоизгача бўлган миқдорда мукофотлаш, шу жумладан:
маҳаллий бюджет даромадларининг тасдиқланган прогнозининг ижро 
этилгани учун 10 фоиз миқдорда;
бюджетга тўловлар бўйича солиқ қарздорлиги қисқартирилгани учун 20 фоиз 
миқдорда;
маҳаллий бюджет даромадларини ошириш резервларини аниқлаш бўйича 
ҳисоб-китоб кўрсаткичлари бажарилгани учун 20 фоиз миқдорда;
б) юқорида кўрсатилган мезонларнинг ижроси таъминланмагани учун 
уларнинг лавозим маошларидан 30 фоиз миқдорида жарима 
санкцияларини кўллаш, шу жумладан:
маҳаллий бюджет прогнози бажарилмаганлиги учун 10 фоиз миқдорда;
маҳаллий бюджетга тўловлар бўйича солиқ қарздорлиги оширилгани учун 10 
фоиз миқдорда;
маҳаллий бюджет даромадларини ошириш резервларини аниқлаш бўйича 
ҳисоб-китоб кўрсаткичлари бажарилмаганлиги учун 10 фоиз миқдорда. Маҳаллий бюджетларда шаклланган қўшимча 
манбалар
201 6 йил
176 , 8   млрд.сўм 960 ,0	
  млрд.сўм201 7
 йил 5	
 500   млрд.сўм201 8	
 йил      Ҳудудлар ихтиёрида қоладиган қўшимча маблағлар
6,14,94,45,14,42,95,46,19,422,1 5,85,17,25,6Ҳудуд номи Ихтиёрида	 қоладиган	 даромад	 ҳажми,	 
млрд.сўм Ўтган	 йилга	 
нисбатан,	
 баробарга                 ЎЗБЕК ИСТОН РЕСПУБЛИК АСИ ПРЕЗИДЕНТИНИНГ  
Қ А РОРИ, 07.06.2017 ЙИЛДА Г И ПҚ -3042-СОН
“ МА Ҳ А ЛЛИЙ ДА ВЛАТ Ҳ ОК ИМИЯТИ ОРГА НЛА РИНИНГ 
БЮДЖ ЕТ ВА КОЛАТЛА РИНИ К ЕНГА ЙТИРИШ ВА  
МАҲ А ЛЛИЙ БЮДЖ ЕТ ДА РОМА Д ЛА РИНИ 
ША К ЛЛА НТИРИШДА Г И МАСЪУЛИЯТИНИ ОШИРИШ 
ТЎҒРИСИДА» Ўзбекистон  Республикаси  Молия  вазирлиги  ва  Тошкент  шаҳар 
ҳокимлигининг  2017  йилнинг  1  июлидан  бошлаб  Тошкент  шаҳри  ва  унинг 
туманларида  қуйидаги  тартиб ўрнати лди :
а) даромад қисмида:
тадбиркорлик  фаолиятининг  айрим  турлари  бўйича  белгиланган 
солиқ  тушумлари,  жисмоний  шахсларнинг  мулкларидан  олинадиган 
солиқлар,  ер  солиқлари,  товарларнинг  баъзи  турлари  билан  савдо  қилиш 
ва  хизматларнинг  алоҳида  турларини  кўрсатиш  ҳуқуқи  учун  йиғимлар 
тўлиқ ҳажмда туманлар бюджетлари даромадлари ҳисобига ўтказилади;
юридик  шахсларнинг  ер  солиқларидан  тушадиган  тушумлар,  сув 
ресурсларидан  фойдаланиш  солиғи,  жисмоний  шахслардан  олинадиган 
мулк  солиғи  ва  бензин,  дизель  ёқилғиси  ҳамда  газ  истеъмоли  учун  солиқ 
тўлиқ ҳажмда Тошкент шаҳри бюджетига йўналтирилади;
юридик  шахсларнинг  даромадларидан  олинадиган  солиқ  тушумлари, 
ободонлаштириш  ва  ижтимоий  инфратузилмани  ривожлантириш  учун 
олинадиган  солиқлар,  савдо  ва  умумий  овқатланиш  корхоналари  учун 
ягона  солиқ  тўлови  ҳамда  жисмоний  шахсларнинг  даромад  солиқлари 
Ўзбекистон  Республикасининг  республика  бюджети  ва  Тошкент 
шаҳрининг  маҳаллий  бюджети  ўртасида  нормативларга  мувофиқ 
тақсимланади; б) харажатлар қисмида:
шаҳар  бюджетидан  молиялаштириладиган  ички  автомобиль  йўлларини 
таъмирлаш харажатлари, туманлар бюджетига ўтказилади;
туманлар  бюджетларидан  молиялаштириладиган  умум  таълим 
мактабларининг ойлик иш ҳақи ва ягона ижтимоий тўловлар бўйича харажатлари, 
Тошкент  шаҳрининг  шаҳар  бюджетидан  ажратиладиган  мақсадли  бюджетлараро 
трансфертлари ҳисобига амалга оширилади;
алоҳида  тоифадаги  фуқароларнинг  бепул  ва  имтиёзли  йўлкираси  билан 
боғлиқ  йўловчи  ташувчиларнинг  даромадларининг  камайган  қисмини  қоплаш, 
транспорт  воситаларини  харид  қилиш  билан  боғлиқ  шаҳар  йўловчи  транспорти 
ташкилотларининг  харажатлари  Тошкент  шаҳрининг  шаҳар  бюджетидан 
молиялаштирилади;
туманлар бюджетларидан молиялаштириладиган махсус мактаблар, мактаб 
интернатлари ва ихтисослаштирилган мактаб-интернатларнинг таъминоти 
харажатлари Тошкент шаҳрининг шаҳар бюджетига ўтказилади млрд сўм
Т/р
Кўрсаткичлар 2023 йил учун 
прогноз Бюджет мўлжаллари:
2024 йил 2025 йил
I.
Консолидациялашган бюджет даромадлари 310 677,9 353 697,7 397 
219,4
1.
Давлат бюджети даромадлари * 232 107,1 269 965,6 309 
829,9
2.
Давлат мақсадли жамғармалари даромадлари * 41 250,7 46 793,8 50 609,2
3. Ўзбекистон Республикаси Тикланиш ва тараққиёт жамғармасига 
тушумлар 11 712,0 11 394,2 9 959,0
4. Бюджет ташкилотларининг бюджетдан ташқари 
жамғармаларига тушумлар 25 608,1 25 544,1 26 821,3
II.
Консолидациялашган бюджет харажатлари 343 212,6 387 197,1 428 
363,7
1.
Давлат бюджети харажатлари	
  * 227 866,6 255 324,1 285 
570,5
2.
Давлат мақсадли жамғармалари харажатлари 70 212,9 77 565,2 85 342,8
3. Ўзбекистон Республикаси Тикланиш ва тараққиёт жамғармаси 
маблағларининг сарфланиши 11 712,0 17 474,6 17 765,5
4. Бюджет ташкилотларининг бюджетдан ташқари жамғармалари 
маблағларининг сарфланиши 25 608,1 25 033,2 26 284,9
5.
Ташқи қарз ҳисобидан давлат дастурларига харажатлар 7 813,0 11 800,0 13 400,0
III.
Давлат мақсадли жамғармаларига трансфертлар 29 867,6 34 341,7 37 775,5
IV.
Консолидациялашган бюджет сальдоси   (профицит +, дефицит -) -32 534,7 -33 499,4 -31 144,3
V. Давлат бюджети ва давлат мақсадли жамғармалари 
сальдоси   (профицит +, дефицит -) -24 721,7 -16 129,9 -10 474,2
VI. Давлат қарзларини сўндириш 19 173,7 31 498,8 26 657,52023 йи л у ч у н Ўзбек и стон Респу бли к аси  К онсоли даци ялаш ган бюдж ети ни нг ж ам ланм а 
парам етрлари  ҳ ам да 2024-2025 й илларга бюдж ет м ўлж аллари Т/р
Ҳ удуд лар ном и Даром адлар * Х араж атлар **
1.
Қорақалпоғистон Республикаси 2 703,3 5 375,7
2.
Андижон вилояти 3 802,7 6 608,2
3.
Бухоро вилояти 3 817,2 4 463,1
4.
Жиззах вилояти 2 184,9 3 469,3
5.
Қашқадарё вилояти 4 561,2 8 380,2
6.
Навоий вилояти 2 993,6 2 993,6
7.
Наманган вилояти 3 713,4 6 613,3
8.
Самарқанд вилояти 4 958,8 7 155,1
9.
Сурхондарё вилояти 3 042,3 6 291,2
10.
Сирдарё вилояти *** 1 406,1 2 492,3
11.
Тошкент вилояти 5 866,2 5 866,2
12.
Фарғона вилояти 5 437,8 7 618,8
13.
Хоразм вилояти *** 2 719,2 4 160,6
14.
Тошкент шаҳри *** 7 739,3 7 739,3
Ж ам и 54 946,0 79 226,9 DAVLAT BYUDJETI MABLAG’LARI NI  TURLI 
DARAJADAGI BYUDJETLAR O’RTASIDA QAYTA 
TAQSIMLANISHI
umumdavlat soliqlari va boshqa umumdavlat 
daromadlari bir qismi belgilangan tartibda 
o’rnatilgan me’yorlar asosida   turli darajadagi 
byudjetlar o’rtasida taqsimlanadi
Bu daromadlar  tartibga soluvchi daromadlar  deb 
ataladi 
Tartibga soluvchi daromadlardan mahalliy byudjetlarga 
ajratmalarning normativlari  tegishincha QR Vazirlar 
Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimlari 
tomonidan tasdiqlanadi.
15.03.2024
Бюджетлараро муносабатлар1
9 млрд сўм
Т/р
Ҳудудлар номи Сумма
1.
Қорақалпоғистон Республикаси 2 672,4
2.
Андижон вилояти 2 805,5
3.
Бухоро вилояти 645,9
4.
Жиззах вилояти 1 284,4
5.
Қашқадарё вилояти 3 819,0
6.
Наманган вилояти 2 899,9
7.
Самарқанд вилояти 2 196,3
8.
Сурхондарё вилояти 3 248,9
9.
Сирдарё вилояти 1 086,2
10.
Фарғона вилояти 2 181,0
11.
Хоразм вилояти 1 441,4
Жами 24 280,92023 й и л у чу н Ўзбек и стон Респу бли к аси ни нг респу бли к а бюдж ети дан 
Қ орақ алпоғ и стон Респу бли к аси  бюдж ети га ва ви лоятларни нг м аҳ алли й  
бюдж етлари га аж рати лади ган тарти бга солу вчи  бюдж етлараро 
трансф ертлар м и қ дорлари Умумдавлат даромадлари ва солиқлари ҳар йили қонун билан 
белгиланган тартибда ўрнатилган меъёрлар асосида тегишли бюджетлар 
ўртасида тақсимланади. Тегишли маъмурий-ҳудудий бўлинманинг 
бюджети учун ўрнатиладиган мазкур меъёрлар асосан қуйидагиларни 
эътиборга олган ҳолда ўрнатилади:
ҳудудларнинг   молиявий   аҳволи   ҳамда   уларнинг   ўз   даромад   базаларининг  
ҳолатига   кўра;
ҳудудлардаги   ижтимоий-иқтисодий,   демографик   ва   бошқа   умумдавлат  
вазифаларининг   ва   дастурларнинг   мавжудлиги   ва   амал   қилишига   кўра;
ҳудудлар   бўйича   товарлар   ва   хизматлар   нарҳларидаги   фарқларнинг  
мавжудлигига   кўра;
ҳар   бир   ҳудуд   бўйича   аҳоли   сони,таркиби   ва   зичлиги   бўйича;
тегишли   ҳудудда   жойлашган   бюджет   ташкилотлари   ва   бюджет  
маблағларини   ўз   тасарруфига   олувчиларнинг   бюджет   маблағларига  
бўлган   талабига   кўра. 15.03.2024
Бюджетлараро муносабатлар2
2 15.03.2024
Бюджетлараро муносабатлар2
3 Byudjetlararo munosabatlarni tashkil etish va 
boshqarish tizimida mahalliy byudjetlar rioya qilishi 
lozim bo’lgan  cheklanishlar  muhim ahamiyatga ega. 
Xususan, mahalliy byudjetlar byudjet 
qonunchiligiga ko’ra:

balanslashgan daromadlar va xarajatlar tizimiga 
ega bo’lishlari zarur;

mahalliy byudjetlarning haqiqatdagi 
taqchilligiga yo’l qo’yilmasligi lozim.   O‘Z   R .  DA    B Y UDJET NAZORATINI AMALGA OSHIRUVCHI ORGANLARI
Parlament nazorati
O‘zbekiston Respublikasi Hisob palatasi
O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi va uning tasarrufidagi 
vakolatli organlar davlat moliyaviy nazorat organlaridir        
ПАРЛАМЕНТИНИНГ БЮДЖЕТ	 СОҲАСИДАГИ	 НАЗОРАТИ

    навбатдаги  йил  учун  Ўзбекистон  Республикасининг 
Давлат  бюджетини,  давлат  мақсадли 
жамғармаларининг  бюджетларини  ҳамда  солиқ  ва 
бюджет  сиёсатининг  асосий  йўналишларини   қабул 
қилиш,  шунингдек  Давлат  бюджети  ижросининг 
боришини кўриб чиқиш .  ҲИСОБ ПАЛАТАСИНИНГ  БЮДЖЕТ СОҲАСИДАГИ 
АСОСИЙ ВАЗИФАЛАРИ 

биринчи,  Ўзбекистон  Республикаси  Давлат  бюджети  лойиҳаси 
параметрлари  шакллантирилиши  ва  уларнинг  ижтимоий-иқтисодий 
ривожлантиришнинг  устувор  йўналишларига  мувофиқлигини  тизимли 
таҳлил   қилиш,   қабул   қилинаётган  давлат  ва   ҳудудий  дастурларнинг 
молиялаштириш  манбалари  билан  таъминланганлигининг  аудитини 
амалга ошириш;

иккинчи, бюджет тизими бюджетларига маблағлар ва бошқа бюджетдан 
ташқари маблағлар тушумининг тўлиқлигини ўрганиш ва назорат   қилиш, 
замонавий  ахборот  технологияларини  кенг   қўллаш  орқали  бюджет 
даромадларини кўпайтириш захираларини аниқлаш ва сафарбар   қилиш; 
    учинчи,  бюджет  тизими  бюджети  ва  бошқа  бюджетдан 
ташқари  маблағлар   ҳисобидан  амалга  оширилаётган 
харажатларнинг  самарадорлиги  ва   қонунийлигини  аудитдан 
ўтказиш  ва  барча  даражада  уларни   қисқартириш  бўйича 
захираларни  аниқлаш,  бюджет  тизими  бюджетлари  ва  давлат 
томонидан  жалб   қилинган  маблағлар  ҳисобидан  амалга 
оширилаётган  инвестиция  лойиҳаларининг  мақсадга 
мувофиқлиги ва асослилигини баҳолаш;

    тўртинчи,  солиқ   ва  бюджет   қонунчилигини  янада 
такомиллаштириш  бўйича  таклифларни  ишлаб  чиқиш, 
тизимли   қонунбузарликларнинг  сабаблари   ҳамда  ўзини  оқлаган 
жаҳон  тажрибасини  ўрганиш  ва  умумлаштириш  орқали 
бюджетни  режалаштиришнинг  замонавий  усулларини 
жорий   қилиш; МОЛИЯ ВАЗИРЛИГИНИНГ ДАВЛАТ МОЛИЯВИЙ 
НАЗОРАТИ   ИНСПЕКЦИЯСИ
  	  	  Бош  бошқарма  молиявий  ҳуқуқбузарликлар 
профилактикасини, бюджет  тизими бюджетлари 
маблағлари  мақсадли  сарфланишини, 
молиявий  назорат  объектлари  томонидан 
бюджет  қонунчилигига,  шунингдек  бюджет  ва 
смета-штат  интизомига  риоя  этилиши  устидан 
назоратни  амалга  оширувчи  давлат  молиявий 
назорат органи ҳисобланади. БОШ БОШҚАРМА	 ВА УНИНГ ҲУДУДИЙ	 БОШҚАРМАЛАРИНИНГ	 ВАЗИФАЛАРИ	 ВА ФУНКЦИЯЛАРИ

   бюджет ташкилотларида бюджет маблағларини бошқариш ва 
бюджет  ҳисобини  юритиш  бўйича  махсус  автоматлаштирилган 
дастурий  маҳсулотлар  воситасида  бюджет  ташкилотларининг 
молиявий фаолиятини доимий мониторинг қилиш;

      бюджет  қонунчилигига  риоя  этиш  бўйича  бюджет 
ташкилотлари  билан  тизимли  асосда  профилактика  ишларини 
олиб бориш;

бюджет  ташкилотларида  аниқланаётган  пул  маблағлари  ва 
моддий  бойликларни  талон-торож  қилиш,  камомадларга  йўл 
қўйиш,  харажатлар  сметаси  ва  штатлар  жадвалларини  тузиш, 
тасдиқлаш  ҳамда  ижро  этиш  тартибини  бузиш  ва  бюджет 
қонунчилигини  бошқача  тарзда  бузиш  ҳолатларини  чуқур 
таҳлил  қилиш  ва  уларни  содир  этиш  шарт-шароитларини 
бартараф қилиш бўйича аниқ чора-тадбирларни ишлаб чиқиш; 
  масофавий  назоратни  кенг  кўламда  қўллаш, 
замонавий  ахборот  технологиялари  ва  маълумотлар 
базаси  воситасида  текшириш  объектлари  ва 
мақсадларини  аниқлаш  йўли  билан  кам  самарали 
тафтишларни  қисқартириш  билан  бир  вақтда  бюджет 
ташкилотларини текшириш самарадорлигини ошириш;

    Ўзбекистон  Республикасининг  Давлат  бюджети 
маблағлари  ва  бюджет  ташкилотларининг  бюджетдан 
ташқари  жамғармалари  маблағларидан  фойдаланишда 
бюджет  қонунчилигига  ҳамда  бюджет  ва  смета-штат 
интизомига  риоя  этилиши  устидан  молиявий  назоратни 
амалга ошириш ва бош қалар . Давлат бюджети ижроси назорат 
қилинишини амалга ошириш чоғида
турли даражадаги бюджетлар ижроси якунларини кўриб чиқади
турли  даражадаги  бюджетларга  маблағлар  тушуми  тўғрисида 
солиқ  ва  божхона  органларидан,  давлат  мақсадли 
жамғармаларини тақсимловчи органлардан ахборотлар оладитовар  етказиб  берувчининг  бевосита  ҳисобварағига  бюджет 
маблағларини олувчилар номидан тўловларни амалга оширади
қонун  ҳужжатларига  мувофиқ  банклардан  бюджет  маблағлари 
ҳаракати тўғрисида маълумотлар олади
бюджет маблағлари олувчиларнинг молия-хўжалик фаолиятини ўз 
ваколатлари доирасида тафтиш қилади ва текширувдан ўтказади  Qoraqalpog’iston Respublikasining byudjeti va mahalliy byudjetlarni 
tuzilishi va ijrosini  nazorat qilish:
Q ora q alpog‘iston Respublikasining b y udjeti va ma h alliy b y udjetlar tuzilishi 
va uning ijrosi yuzasidan o‘tkaziladigan kompleks nazorat tadbirlari Davlat 
moliyaviy nazorat organlari  amalga oshiradi. Kompleks nazorat tadbirlariga 
O’ z.Res Moliya vazirligi va  h ududiy moliya organlari mutaxassislari jalb 
etilishi mumkin
Nazorat tadbirida b y udjetlarni tuzish, k o’ rib chi q ish va tasdi q lash 
h amda moliya organlaridagi  h ujjatlarni  o’ rganish asosida b y udjetning 
asosiy k o’ rsatkichlarini ishlab chi q ish tartibi va muddatlariga rioya 
qi linishi  nazoratga olinadi
b y udjet daromadlarini t o’ g ’ ri shakllantirilishi,  u larni tuzishda             umumdavlat 
soli ql aridan ajratmalar me’yorlari, yu q ori b y udjetdan ajratiladigan mablag ’ larning 
inobatga olinganligi tekshiriladi. B y udjet ijrosi jarayonida xokimliklar tomonidan 
q abul  q ilingan  q arorlarning  O’ z.R  q onunchiligiga muvofi ql igi,b y udjet daromad va 
xarajatlariga  o’ zgartirishlar kiritishda  q onunchilik talablariga rioya etilganligi k o’ rib 
chi qi ladi.         Молия органларида Қоракалпогистон Республикасининг       бюджети ва 
махаллий бюджетларнинг даромадлар кисмини режалаштириш ва 
бажарилиши буйича амалга оширилган ишлар юзасидан утказиладиган 
назорат тадбирида:
бюджет 
даромадларини 
режалаштиришда 
худуднинг 
макроиктисодий 
курсаткичлари ва 
тушумларнинг 
муддати ва 
мавсумийлигини 
инобатга олиниши даромад турлари 
бўйича тушумларнинг 
тулик бюджетга 
туширилиши 
таъминланганлигини 
хамда кушимча 
даромадлар 
туширилиши юзасидан 
амалга оширилган 
чора-тадбирлар махаллий соликлар 
бўйича берилган 
имтиёзларнинг 
асослилиги,  
даромадлар режаси 
бажарилмаслик 
сабаблари таҳлили 
юзасидан 
хокимликларга ахборот 
киритилганлигини 
хамда кўрилган чора-
тадбирлар тахлил 
этилиши лозим          Бюджетнинг харажат	 кисми	 
режалаштирилиши	
 юзасидан	 
ўтказиладиган	
 назорат	 тадбирида:
Бюджет харажатларининг ёйилмаси тасдикланган тегишли бюджет 
к ў рсаткичларга мувофик тузилганлиги, харажатлар сметасида 
мехнатга хак тулаш микдорлари ва шартлари, товарлар (ишлар, 
хизматлар) нархи ва тарифлари тўғри кўлланилганлигини хамда 
иктисод килиш тартибига амал килинганлиги
Бюджетдан мабла ғ  олувчиларнинг харажатлар сметалари ва 
штатлар жадвалларини р ў йхатдан ўтказишда конунчилик 
талабларига риоя этилиши, ўтган йилдаги хакикий 
харажатларни ўзгариши тахлили
Харажатларнинг мавсумийлигини ҳисобга олган ҳолда бюджет 
маблагларини тақсимланиши, харажатлар сметасини рўйхатдан 
ўтказиш жараёнида бўшаб колган маблағларни бюджет 
харажатлари ёйилмасининг тегишли бўлимида кўзда тутилганлиги 
таҳлил этилиши  лозим  Бюджет ссудаси:
бир  молия  йилида  прогноз  қилинган  даромадлар  ва 
режалаштирилган  харажатлар  ўртасидаги  режали  вақтинчалик  касса 
узилишини қоплаш учун — тўққиз ойгача бўлган муддатга фоизсиз асосда;
даромадлар  тушумлари  ва  харажатларни  амалга  ошириш  ўртасида 
кутилаётган  вақтинчалик  касса  узилишларини  қоплаш  учун  —  бир  молия 
йили  ичида  олти  ойгача  бўлган  муддатга  фоизсиз  асосда  ҳамда  бир  молия 
йилидан  ортиқ,  аммо  уч  молия  йилидан  ортиқ  бўлмаган  муддатга  йиллик 
икки фоизли миқдорда берилади.
Бюджет ссудаси:
Ўзбекистон  Республикасининг  республика  бюджети  маблағлари 
ҳисобидан  —  Қорақалпоғистон  Республикасининг  республика  бюджетига, 
вилоятларнинг  вилоят  бюджетларига,  Тошкент  шаҳрининг  шаҳар 
бюджетига, давлат мақсадли жамғармалари бюджетларига;
Қорақалпоғистон  Республикасининг  республика  бюджети, 
вилоятларнинг  вилоят  бюджетлари,  Тошкент  шаҳрининг  шаҳар  бюджети 
маблағлари  ҳисобидан  —  туманлар  ва  шаҳарлар  бюджетларига  уларнинг 
даромадлари  ҳамда  харажатлари  ўртасидаги  режали  ёки  кутилаётган 
вақтинчалик касса узилишини қоплаш учун берилади. Қорақалпоғистон  Республикасининг  республика  бюджетига, 
вилоятларнинг  вилоят  бюджетларига,  Тошкент  шаҳрининг  шаҳар 
бюджетига,  туманлар  ва  шаҳарлар  бюджетларига,  давлат  мақсадли 
жамғармалари бюджетларига даромадлар тўлиқ тушмаган ёки уларнинг 
молия  йили  учун  тегишли  бюджетларда  назарда  тутилган  харажатларни 
муддатидан  олдин  амалга  ошириш  зарурати  юзага  келган,  тегишли 
бюджет  даромадлари  ва  харажатларини  мувозанатлаштириш  бўлмаган 
тақдирда,  Молия  вазирлигига,  Қорақалпоғистон  Республикаси  Молия 
вазирлигига,  вилоятлар  ва  Тошкент  шаҳар  ҳокимликларининг  молия 
бошқармаларига  ёзма  ёки  электрон  шаклда  мурожаат  қилиш  бюд ж ет  
ссуд аси аж рат илиш и у ч у н асос  бўлиши мумкин.
Ажратиладиган  бюджет  ссудаларининг  миқдорлари  келгуси  молия 
йили  учун  алоҳида  чораклардаги  даромадлар  ва  харажатлар  ўртасида 
юзага  келадиган  режали  вақтинчалик  касса  узилишини  қоплаш  учун 
тегишли  бюджетнинг  йиллик  режали  даромадлари  ҳамда  харажатлари 
ҳар чоракда қайта тақсимланаётганда белгиланади.
Бюджет  ссудаларини  беришнинг  маж бу рий  ш арт и  улардан 
белгиланган  мақсадда  фойдаланиш,  шунингдек  бюджет  ссудасини 
аж ратиш  тўғрисидаги  шартномада  белгиланган  муддатга  мувофиқ 
уларни ўз вақтида қоплашдан иборатдир. Бюджет  ссудаси  Қорақалпоғистон  Республикаси 
Вазирлар  Кенгаши  ва  тегишли  ҳокимликларнинг,  давлат 
мақсадли  жамғармасини  тақсимловчи  орган  раҳбарининг 
бюджет  ссудасига  бўлган  эҳтиёжни  асословчи  ҳисоб-
китоблар илова қилинган сўрови асосида берилади.
Бюджет  ссудаси  олиш  тўғрисидаги  сўровда 
сўралаётган  бюджет  ссудасининг  миқдори  ва  у 
сўралаётган  давр,  шунингдек  бюджет  ссудасини 
қайтаришнинг кафолатланган манбалари кўрсатилади.
Бюджет ссудасини бериш тўғрисидаги сўровни кўриб 
чиқишда  молия  органи  қарор  қабул  қилиш  учун  зарур 
бўлган  ахборот  ва  ҳисоб-китобларни  сўраб  олиш  ҳуқуқига 
эга.   Бюджет  ссудаси  белгиланган  муддатларда  ва 
ҳажмларда  ўз  вақтида  қайтарилмаган  тақдирда 
Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги:
қарзни қарздордан сўзсиз тартибда ундиради; 
ҳар  бир  кечиктирилган  кун  учун  муддати  ўтказиб 
юборилган  қарз  суммасининг  0,033  фоизи  миқдорида 
пеня ҳисоблайди.  FOYDALANILGAN ADABIY O TLAR RO’YHATI
1.  O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASINING BYUDJET KODEKSI. O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI 
QONUN HUJJATLARI TO‘PLAMI, 2013 Y., 52-I-SON 
2. VAHOBOV. A.V, MALIKOV. T.S: MOLIYA. DARSLIK. T: “NOSHIR” TOSHK ENT 2011-Y
3 .  NURITDINOVA V.SH., SHARAPOVA M.A. MOLIYAVIY NAZORAT:  DARSLIK  . – TOSHKENT, 2014 
4 .O ВЧАРОВА Е.В.  ФИНАНСОВЫЙ КОНТРОЛЬ В РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ. ЗЕРЦАЛО-М 
МОСКВА, 201 8  Г. 
INTERNET SAYTLARI
HTTP:// WWW.GOV.UZ  - O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI HUKUMAT PORTALI; 
HTTP://WWW.LEX.UZ - O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI QONUN HUJJATLARI SAYTI;
HTTP:// WWW.PUBLICFINANCE.UZ  - O’ZBEKISTONDA BYUDJET ISLOHOTLARI LOYIHASI 
SAYTI;
HTTP://WWW.MF.UZ - O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI MOLIYA VAZIRLIGI RASMIY SAYTI; .
Эътиборингиз 	учун	 
раҳмат	
 	!