Dokument ma'lumotlari

Narxi 15000UZS
Hajmi 22.5KB
Xaridlar 0
Yuklab olingan sana 14 Aprel 2025
Kengaytma docx
Bo'lim Kurs ishlari
Fan Iqtisodiyot

Sotuvchi

Zokirjon Xolmuhammedov

Ro'yxatga olish sanasi 14 Aprel 2025

7 Sotish

Davlat moliyasini boshqarish institusional tarkibining islohida g'aznachilik xizmati kurs ishi

Sotib olish
Mavzu: Davlat moliyasini boshqarish institusional tarkibining islohida g'aznachilik xizmati Reja: I. Kirish. Davlat moliyasini boshqarish tizimi tushunchasi. II. 1. Davlat moliyasida institusional tarkibning ahamiyati. 2. Davlat moliyasini boshqarishdagi institusional islohotlar: asosiy yo‘nalishlar. 3. G‘aznachilik xizmatining mohiyati va funksiyalari. III. Xulosa. IV. Foydalanilgan adabiyotlar. Kirish. Davlat moliyasini boshqarish tizimi tushunchasi va uning tarkibiy qismlari Davlat moliyasi – bu davlatning iqtisodiy siyosatini amalga oshirishda foydalaniladigan moliyaviy resurslar yig‘indisidir. U davlat byudjeti, soliq tizimi, davlat investitsiyalari, moliyaviy nazorat va boshqa moliyaviy vositalarni o‘z ichiga oladi. Davlat moliyasi orqali jamiyat ehtiyojlarini qondirish, ijtimoiy tenglikni ta’minlash, iqtisodiy barqarorlikka erishish va davlat organlarining faoliyatini moliyalashtirish kabi vazifalar bajariladi. Davlat moliyasini boshqarish tizimi deganda, davlatning mavjud moliyaviy resurslarini to‘plash, taqsimlash, boshqarish va nazorat qilishga doir tashkil etilgan institutlar, qonunchilik me'yorlari va texnologik jarayonlar majmuasi tushuniladi. Bu tizim orqali davlat o‘zining fiskal siyosatini amalga oshiradi va iqtisodiyotni tartibga soladi. Davlat moliyasini boshqarish tizimi quyidagi asosiy yo‘nalishlarni o‘z ichiga oladi: 1. Byudjet jarayoni – davlat daromad va xarajatlarining rejalashtirilishi, tasdiqlanishi, ijro etilishi va hisobot berilishi. 2. Soliq siyosati – davlat daromadlarini shakllantirish uchun zarur bo‘lgan soliqlarni belgilash, yig‘ish va boshqarish tizimi. 3. G‘aznachilik tizimi – byudjet mablag‘larining hisobini yuritish, ularni to‘g‘ri taqsimlash va harakatini nazorat qilish tizimi. 4. Davlat qarzini boshqarish – ichki va tashqi qarzlarni jalb qilish, ularni xizmat ko‘rsatish va qaytarish bo‘yicha faoliyat. 5. Moliyaviy nazorat va audit – davlat mablag‘larining qonuniy, maqsadli va samarali sarflanishini ta’minlash tizimi. So‘nggi yillarda davlat moliyasini boshqarishda institusional islohotlar muhim ahamiyat kasb etmoqda. Bu islohotlar orqali moliyaviy boshqaruv tizimining ochiqligi, samaradorligi va hisobotdorligi kuchaytirilmoqda. Ayniqsa, byudjet ijrosini to‘liq nazorat qilishga yo‘naltirilgan g‘aznachilik tizimi institusional islohotlarning markaziy qismiga aylanmoqda. Xalqaro moliyaviy institutlar (Xalqaro valuta jamg‘armasi, Jahon banki, OECD va boshqalar) ham davlat moliyasini boshqarish tizimini kuchaytirish bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqmoqda. Bu tavsiyalarda moliyaviy intizomni mustahkamlash, raqamlashtirish orqali shaffoflikni ta’minlash va natijadorlikka asoslangan moliyalashtirish tizimini joriy etish asosiy yo‘nalishlar sifatida belgilanmoqda. II. 1. Davlat moliyasida institusional tarkibning ahamiyati. Davlat moliyasini boshqarish tizimi ko‘plab turli institutlardan tashkil topgan bo‘lib, har biri o‘ziga xos funksiyalarni bajaradi. Bu institutlar bir-biri bilan chambarchas bog‘langan va o‘zaro aloqada bo‘lib, davlatning moliyaviy siyosatini amalga oshiradi. Institusional tarkib davlat moliyasini boshqarishda muhim rol o‘ynaydi, chunki moliyaviy resurslarni to‘plash, taqsimlash, nazorat qilish va sarflash tizimining samaradorligi aynan bu tuzilmalarning ishlashiga bog‘liq. Institusional tarkib va uning o‘zaro aloqalari Davlat moliyasining institusional tarkibi turli tizimlar va organlardan tashkil topadi, ularning asosiylari quyidagilardir: 1. Davlat organlari va hukumat Davlat organlari davlat moliyasining boshqaruvini amalga oshirishda muhim rol o‘ynaydi. Ularning vazifasi soliq siyosatini ishlab chiqish, byudjetni tasdiqlash, davlat qarzini boshqarish, davlat xarajatlarini nazorat qilish, moliyaviy resurslarni taqsimlash va boshqa moliyaviy qarorlarni qabul qilishdir. 2. G‘aznachilik xizmati G‘aznachilik tizimi davlat moliyasi boshqaruvining markaziy qismi hisoblanadi. U davlat byudjeti ijrosini amalga oshirish, mablag‘larni taqsimlash va sarflash, moliyaviy nazorat o‘rnatish kabi funksiyalarni bajaradi. G‘aznachilikning samarali ishlashi davlat moliyasini boshqarish tizimining sifatini oshiradi, ayniqsa mablag‘lar oqimining shaffofligini va nazoratini ta'minlaydi. 3. Markaziy bank Markaziy bank davlat moliyasida o‘zining alohida o‘rniga ega. U nafaqat pul- kredit siyosatini amalga oshiradi, balki davlat qarzlarini boshqarish, inflyatsiyani nazorat qilish va iqtisodiy o‘sishni rag‘batlantirish kabi vazifalarni bajaradi. 4. Soliq organlari Soliq organlari davlat moliyasining eng muhim institutlaridan biridir. Ular davlatga kerakli daromadlarni ta'minlash uchun soliq yig‘ish, nazorat qilish, soliq to‘lovchilarni ro‘yxatdan o‘tkazish, soliqni soxta yoki noto‘g‘ri hisoblash holatlarini bartaraf etish vazifalarini bajaradi. 5. Nazorat va audit organlari Davlat moliyasini boshqarish samaradorligini oshirish uchun nazorat va audit organlari o‘z vazifalarini bajaradi. Ular byudjet mablag‘larining oqilona va maqsadli sarflanishini nazorat qilish, xatoliklar va korrupsiya holatlarini aniqlashga qaratilgan ishlarni amalga oshiradi. Institusional tarkib va samaradorlik Davlat moliyasini boshqarish tizimining samaradorligi asosida institusional tarkibning ishlash darajasi yotadi. Bu tashkilotlar va tizimlarning o‘zaro aloqalari, mas’uliyatni taqsimlash va maqsadga yo‘naltirilganlik muhim omillardir. Agar bu tizimlar o‘rtasidagi aloqalar zaif bo‘lsa yoki tashkilotlar o‘rtasida to‘g‘ri koordinatsiya mavjud bo‘lmasa, davlat moliyasini boshqarish jarayonida xatoliklar va isrofgarchiliklar yuzaga keladi. Masalan, byudjet xarajatlarini nazorat qiluvchi g‘aznachilik xizmati va soliq yig‘ish tizimi o‘rtasida yaxlit aloqaning bo‘lmasligi soliqlarni o‘z vaqtida to‘lash va byudjet daromadlarini shakllantirishda qiyinchiliklar yaratadi. Institusional tarkibning samarali ishlashi uchun quyidagi omillar muhim hisoblanadi: 1. Ochiqlik va shaffoflik Moliyaviy boshqaruvda ochiqlik va shaffoflikni ta'minlash davlat moliyasini boshqarish tizimining samaradorligini oshiradi. G‘aznachilik va boshqa moliyaviy institutlar o‘rtasida yaxlit axborot tizimi o‘rnatish, mablag‘larning qanday taqsimlanayotgani va sarflanayotgani haqida jamoatchilikni xabardor qilish zarur. 2. Tizimning modernizatsiyasi Raqamli texnologiyalarni keng joriy etish, masalan, GFMIS (Government Financial Management Information System) va ERP (Enterprise Resource Planning) tizimlari orqali davlat moliyasini boshqarish samaradorligini oshirish mumkin. Bu tizimlar byudjet ijrosini real vaqt rejimida kuzatish va moliyaviy operatsiyalarni aniq va tez amalga oshirish imkonini beradi. 3. Resurslarni boshqarish Davlat moliyasining institusional tarkibi samarali ishlashi uchun resurslarni to‘g‘ri boshqarish zarur. Bu nafaqat mablag‘larni to‘plash, balki ularni maqsadli va samarali sarflashni ham o‘z ichiga oladi. Xususan, g‘aznachilik tizimi orqali davlat mablag‘larini oqilona taqsimlash va sarflashni ta’minlash kerak. 4. Boshqaruvni markazlashtirish va lokalizatsiya Markaziy hukumat va mahalliy organlar o‘rtasidagi hamkorlikni rivojlantirish va byudjetlarni muvofiqlashtirish davlat moliyasining samarali boshqaruviga xizmat qiladi. Mahalliy darajada o‘z byudjetlarini mustaqil boshqarish imkoniyatini yaratish, lekin markaziy hukumat tomonidan nazoratni amalga oshirish tizim samaradorligini oshiradi. Davlat moliyasida institusional tarkibning islohotlar va raqamlashtirish jarayonidagi roli So‘nggi yillarda O‘zbekistonda davlat moliyasini boshqarish tizimini modernizatsiya qilish va isloh qilishga alohida e’tibor qaratilmoqda. G‘aznachilik tizimi, masalan, raqamlashtirish orqali butun tizimning samaradorligini oshirishga intilmoqda. Yangi texnologiyalar va tizimlar yordamida moliyaviy resurslar boshqaruvi yanada shaffof va samarali bo‘lishi ta'minlanmoqda. Institusional islohotlar davlat moliyasini boshqarish tizimining modernizatsiya qilishida asosiy vosita bo‘lib xizmat qiladi. Bu islohotlar orqali davlat mablag‘larini sarflash, soliq tizimi, g‘aznachilik xizmatlari va moliyaviy nazoratni takomillashtirish mumkin. 2. Davlat moliyasini boshqarishdagi institusional islohotlar: asosiy yo‘nalishlar. Davlat moliyasini boshqarish tizimi har bir davlatning iqtisodiy barqarorligini ta’minlashda asosiy rol o‘ynaydi. O‘zbekistonda ham so‘nggi yillarda davlat moliyasini boshqarish tizimida institusional islohotlar amalga oshirilmoqda. Bu islohotlar davlat moliyasini boshqarishning samaradorligini oshirish, moliyaviy intizomni mustahkamlash, korrupsiyaning oldini olish va davlat xarajatlarini maqsadli sarflashni ta'minlashga qaratilgan. Davlat moliyasini boshqarish tizimining islohoti — bu tizimning ichki tuzilmasidagi, jarayonlaridagi, boshqaruv usullaridagi, texnologik imkoniyatlaridagi va qonuniy asoslaridagi o‘zgarishlarni o‘z ichiga oladi. O‘zbekistonda amalga oshirilgan asosiy institusional islohotlar quyidagi yo‘nalishlar bo‘yicha amalga oshirilmoqda. 1. Byudjet tizimini isloh qilish Byudjet tizimini isloh qilishning asosiy maqsadi — byudjet mablag‘larining samarali va maqsadli sarflanishini ta'minlash, byudjet tashkilotlarining o‘zaro hamkorlikda ishlashini kuchaytirish, byudjetning shaffofligini oshirishdir. O‘zbekistonda byudjet tizimining islohoti quyidagi yo‘nalishlarda amalga oshirilmoqda:  Byudjet taqsimoti va boshqaruvni markazlashtirish : Byudjetni markazlashgan holda boshqarish, mahalliy va markaziy byudjetlar o‘rtasidagi aloqalarni muvofiqlashtirish va ushbu byudjetlarning o‘zaro hamkorlikda ishlashini ta’minlash.  Byudjetni shakllantirishda natijadorlik va samaradorlikni ta’minlash : Byudjet mablag‘lari natijadorlik asosida rejalashtirilishi va sarflanishi lozim. Bu jarayon, ayniqsa, davlat dasturlarini amalga oshirishda samarali boshqaruvni talab qiladi.  Byudjet jarayonini avtomatlashtirish va raqamlashtirish : GFMIS (Government Financial Management Information System) tizimi orqali byudjet jarayonlarini yanada avtomatlashtirish va shaffof qilish. Bu orqali byudjet mablag‘larining harakati va sarflanishi haqidagi ma'lumotlar real vaqt rejimida kuzatilib boriladi. 2. G‘aznachilik tizimini takomillashtirish G‘aznachilik tizimi davlat moliyasini boshqarishning markaziy qismiga aylanmoqda. O‘zbekistonda g‘aznachilik tizimining islohoti quyidagi yo‘nalishlarda olib borilmoqda:  G‘aznachilik tizimining markazlashgan boshqaruvi : Barcha davlat va mahalliy byudjetlarning mablag‘lari yagona g‘aznachilik tizimi orqali boshqarilmoqda. Bu esa mablag‘larning maqsadli va samarali sarflanishini ta’minlaydi.  Raqamli texnologiyalarni joriy etish : G‘aznachilik tizimi raqamlashtirish orqali ancha shaffof va samarali bo‘lishi ta’minlanmoqda. GFMIS tizimi davlat moliyasini boshqarishni avtomatlashtiradi va natijada xatoliklar va korrupsiyaning oldini olishga yordam beradi.  G‘aznachilik xodimlarining malakasini oshirish : G‘aznachilik tizimi ishini optimallashtirish va samaradorligini oshirish uchun uning xodimlari uchun treninglar tashkil etiladi, zamonaviy malakali kadrlar tayyorlanadi. 3. Soliq tizimini modernizatsiya qilish Soliq tizimi davlat moliyasini boshqarishda muhim ahamiyatga ega, chunki soliqlar davlat byudjetining asosiy manbalaridan biridir. O‘zbekistonda soliq tizimini isloh qilishda quyidagi asosiy yo‘nalishlar amalga oshirilmoqda:  Soliq yig‘ishning avtomatlashtirilishi : Soliq to‘lovchilarning hisobotlari, soliq to‘lovlari va soliqlarning o‘z vaqtida yig‘ilishi raqamli tizimlar yordamida amalga oshirilmoqda. Bu orqali soliqlarni yig‘ish jarayoni tezlashadi va shaffoflik ta'minlanadi.  Soliq to‘lovchilarni ro‘yxatga olish va ularning xizmatlarini optimallashtirish : Soliq to‘lovchilarni raqamli ro‘yxatga olish va ularning soliq majburiyatlarini nazorat qilish jarayonlarini soddalashtirish va tezlashtirish.  Soliq siyosatini takomillashtirish : Soliq tizimi orqali iqtisodiyotning turli sohalariga qo‘llaniladigan soliq imtiyozlarini to‘g‘ri va samarasiz soliqlardan ajratib, biznes muhitini yaxshilashga qaratilgan soliq siyosatining islohoti. 4. Moliyaviy nazorat va audit tizimini mustahkamlash Moliyaviy nazorat tizimini mustahkamlash davlat moliyasining ishonchliligi va shaffofligini ta'minlashda muhim rol o‘ynaydi. O‘zbekistonda moliyaviy nazoratning islohoti quyidagi yo‘nalishlar bo‘yicha amalga oshirilmoqda:  Ichki nazorat va audit tizimining rivojlanishi : Har bir davlat idorasi o‘zining moliyaviy faoliyatini ichki audit yordamida nazorat qilib borishi kerak. Bu orqali har qanday noxush holatlar va xatoliklar oldini olish mumkin.  Tashqi audit va audit organlarining mustahkamlanishi : Davlat moliyaviy faoliyatining samaradorligini oshirish uchun tashqi audit organlarining roli kuchaytirilmoqda. Bu jarayonda davlat audit palatasi va boshqa nazorat organlari faoliyatini takomillashtirish yo‘lga qo‘yilmoqda. Korrupsiyaga qarshi kurashish : Moliyaviy nazorat tizimlari orqali korrupsiya va suiiste'molliklarni aniqlash va oldini olishga qaratilgan choralar ko‘rilmoqda. 5. Davlat qarzini boshqarish tizimini modernizatsiya qilish Davlat qarzi hamda uning boshqaruvi iqtisodiyotning barqarorligini ta’minlashda muhim omildir. O‘zbekistonda davlat qarzini boshqarish tizimi quyidagi yo‘nalishlarda isloh qilinmoqda:  Qarz olish va to‘lashning shaffofligi : Davlat qarzini olish va to‘lash jarayonlari yanada shaffoflashtirilgan. Bu esa xalqaro moliyaviy institutlar bilan ishlashda ishonchni oshiradi.  Qarzni boshqarish strategiyasining takomillashtirilishi : Qarzni boshqarishda ilg‘or texnologiyalardan foydalanish, qarzning qaytarilishi va xizmat ko‘rsatilish muddatlari nazorat qilinadi.  Ichki va tashqi qarzlar balansini saqlash : Tashqi qarzlar va ichki qarzlar o‘rtasida muvozanatni saqlash va ortiqcha qarz yuki yaratmaslik uchun kerakli chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda. 3. G‘aznachilik xizmatining mohiyati va funksiyalari. G‘aznachilik xizmati tushunchasi G‘aznachilik xizmati — bu davlat moliyasini boshqarishning markaziy tizimi bo‘lib, uning vazifasi davlat byudjeti mablag‘larini boshqarish, davlat xarajatlarini taqsimlash, shuningdek, davlatning moliyaviy resurslarini shaffof tarzda sarflashni ta'minlashdir. G‘aznachilik xizmatining asosiy maqsadi — davlat byudjetini samarali va maqsadga muvofiq ravishda ijro etish, mablag‘larning oqilona taqsimlanishini ta'minlash va davlat moliyasining nazoratini amalga oshirishdir. G‘aznachilik xizmati, umuman olganda, davlatning moliyaviy resurslarini boshqarish bo‘yicha eng muhim institutlardan biridir. U davlatning barcha moliyaviy oqimlarini nazorat qiladi va davlatning iqtisodiy barqarorligini ta'minlashda o‘zining alohida rolini o‘ynaydi. G‘aznachilik xizmati funksiyalari G‘aznachilik xizmati quyidagi asosiy funksiyalarni bajaradi: 1. Davlat byudjeti ijrosini amalga oshirish G‘aznachilik xizmati davlat byudjetining ijrosini amalga oshiradi, ya'ni davlat mablag‘larini to‘plash, taqsimlash va sarflash jarayonlarini nazorat qiladi. Byudjet mablag‘larining samarali va maqsadga muvofiq sarflanishi, shuningdek, byudjet daromadlarining o‘z vaqtida yig‘ilishi va sarflanishi g‘aznachilik xizmati orqali amalga oshiriladi. 2. Moliyaviy resurslarni taqsimlash G‘aznachilik xizmati, davlat moliyasini boshqarishda markaziy rol o‘ynaydi, chunki u davlat byudjeti mablag‘larini davlat idoralari va mahalliy hokimiyatlarga taqsimlaydi. Bunda, g‘aznachilik xizmatining vazifasi — mablag‘larning oqilona, samarali va adolatli taqsimlanishini ta'minlashdir. 3. Davlat mablag‘larini boshqarish va nazorat qilish G‘aznachilik xizmati davlat mablag‘larini boshqarish bilan birga, ularni tasdiqlash, nazorat qilish va boshqarishni amalga oshiradi. Bu funktsiya davlat byudjeti mablag‘larining noqonuniy ishlatilishini oldini olish, shaffoflikni ta'minlash va korrupsiya xavfini kamaytirishga xizmat qiladi. 4. Moliyaviy operatsiyalarni amalga oshirish G‘aznachilik tizimi barcha davlat moliyaviy operatsiyalarini amalga oshiradi. Bu o‘z ichiga naqd pul operatsiyalarini, bank hisobvarag‘idagi mablag‘lar harakatini, davlat qarzlarini boshqarishni va boshqa moliyaviy faoliyatlarni o‘z ichiga oladi. G‘aznachilik xizmati, davlatning moliyaviy operatsiyalarini to‘liq nazorat qilib, ular bilan bog‘liq risklarni kamaytiradi. 5. Xalqaro moliya institutlari bilan aloqalar G‘aznachilik xizmati xalqaro moliya institutlari va tashkilotlari bilan hamkorlik qilib, davlat moliyasini boshqarish, qarzlarni to‘lash va moliyaviy yordam olishda muhim rol o‘ynaydi. G‘aznachilik xizmati, shuningdek, xalqaro moliyaviy bozorlar bilan ham aloqalar o‘rnatadi va davlatning moliyaviy siyosatini shakllantirishda ishtirok etadi. 6. Korrupsiyaga qarshi kurashish G‘aznachilik xizmati davlat mablag‘larining shaffofligini ta'minlash va ularni maqsadli sarflashga yordam berish orqali korrupsiyaga qarshi kurashadi. G‘aznachilik tizimi nafaqat byudjet mablag‘larini to‘g‘ri taqsimlash, balki davlat organlari tomonidan mablag‘larni noqonuniy ishlatishga yo‘l qo‘ymaslik uchun nazoratni amalga oshiradi. 7. Hisobot berish va moliyaviy axborotning oshkoraligi G‘aznachilik xizmati davlat moliyasining barcha operatsiyalariga oid hisobotlarni tuzadi va jamoatchilikka oshkora tarzda taqdim etadi. Bu davlat moliyasining shaffofligini oshiradi va soliq to‘lovchilarni davlat mablag‘larining qanday ishlatilayotganligi haqida xabardor qiladi. Hisobotlar yordamida davlatning moliyaviy holati va byudjet ijrosi haqida aniq ma'lumot olish mumkin bo‘ladi. 8. Ommaviy xarajatlarni monitoring qilish G‘aznachilik xizmati davlat tomonidan amalga oshirilayotgan ommaviy xarajatlarni monitoring qilib, ularning samaradorligini baholaydi. Bunda xarajatlarning maqsadli sarflanishini va mablag‘larning oqilona ishlatilishini ta'minlash juda muhim hisoblanadi. 9. Kredit va qarz siyosatining boshqarilishi G‘aznachilik xizmati davlat qarzini boshqarish va kredit olish siyosatining amalga oshirilishida ishtirok etadi. U davlatning ichki va tashqi qarzlarini boshqarish, qarzning qaytarilish muddatlari va foiz stavkalarini tartibga solishda ishtirok etadi. Bu davlat moliyasining barqarorligini ta'minlashga yordam beradi. 10. Moliyaviy tavsiyalar va siyosatni ishlab chiqish G‘aznachilik xizmati davlatning moliyaviy siyosatini ishlab chiqishda muhim tavsiyalar beradi. Bular davlat byudjeti, soliq siyosati, moliya va iqtisodiyotni boshqarish bilan bog‘liq masalalarda asosiy qarorlar qabul qilishda yordam beradi. G‘aznachilik xizmatining ahamiyati G‘aznachilik xizmati davlat moliyasining samarali boshqarilishi uchun juda muhim. Uning ishlash samaradorligi davlatning iqtisodiy barqarorligiga, soliqlarni o‘z vaqtida to‘lashga, davlat qarzini boshqarishga, korrupsiya va xato sarflanishning oldini olishga ta'sir qiladi. G‘aznachilik xizmati orqali davlat mablag‘larining oqilona sarflanishi, shaffoflik va hisobdorlik ta'minlanadi. G‘aznachilik tizimi iqtisodiyotning barcha sohalarida muhim o‘rin tutadi va davlat byudjeti ijrosining boshqarilishini nazorat qiladi. Davlatning iqtisodiy siyosatining muvaffaqiyati ko‘p jihatdan g‘aznachilik xizmatining samarali ishlashiga bog‘liq. G‘aznachilik xizmati va raqamli texnologiyalar So‘nggi yillarda g‘aznachilik tizimining samaradorligini oshirish uchun raqamli texnologiyalarni keng joriy etish muhim ahamiyat kasb etmoqda. Elektron tizimlar yordamida mablag‘larni boshqarish, bank hisoblaridagi operatsiyalarni tezda amalga oshirish, soliq to‘lovchilarni onlayn tizimda ro‘yxatga olish, byudjet ijrosini real vaqt rejimida kuzatish kabi funksiyalar amalga oshirilmoqda. Bular orqali g‘aznachilik tizimi ancha samarali va shaffof bo‘lishi ta'minlanadi. III. Xulosa. Davlat moliyasini boshqarish tizimi, mamlakatning iqtisodiy barqarorligini ta'minlashda, ijtimoiy va iqtisodiy taraqqiyotga erishishda muhim rol o‘ynaydi. O‘zbekistonda davlat moliyasini boshqarishdagi institusional islohotlar, davlat moliyasining samaradorligini oshirish, byudjet mablag‘larining maqsadli va shaffof sarflanishini ta'minlash, iqtisodiy tizimni raqamlashtirish kabi ko‘plab yo‘nalishlarni o‘z ichiga oladi. G‘aznachilik xizmati davlat moliyasini boshqarishning markaziy tizimi sifatida, davlat byudjetini ijro etish, davlat mablag‘larini samarali taqsimlash, nazorat qilish va shaffoflikni ta'minlashda muhim rol o‘ynaydi. G‘aznachilik tizimi orqali davlatning moliyaviy resurslari boshqariladi, va shu bilan birga, korrupsiyaning oldini olish, mablag‘larni oqilona sarflash, davlat qarzini boshqarish va xalqaro moliya institutlari bilan aloqalarni yaxshilashga erishiladi. G‘aznachilik xizmati bajaradigan funksiyalar, davlat byudjetining ijrosini to‘g‘ri va samarali ta'minlash, soliq to‘lovchilari va boshqa davlat idoralari bilan o‘zaro aloqalarni markazlashtirish, moliyaviy operatsiyalarni nazorat qilish, davlat mablag‘larini shaffof tarzda taqsimlash kabi vazifalarni o‘z ichiga oladi. Raqamli texnologiyalarni joriy etish orqali g‘aznachilik tizimining samaradorligi yanada oshmoqda, bu esa davlatning moliyaviy siyosatini yanada samarali amalga oshirishga yordam beradi. Institusional islohotlar, davlat moliyasini boshqarish jarayonlarini takomillashtirishga, byudjet jarayonlarini soddalashtirishga, shaffoflikni ta'minlashga va korrupsiyani kamaytirishga qaratilgan. O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan g‘aznachilik va boshqa davlat moliyasini boshqarish sohasidagi islohotlar, nafaqat iqtisodiy barqarorlikni ta'minlash, balki mamlakatning xalqaro moliyaviy bozorlar bilan integratsiyasini kuchaytirishga xizmat qiladi. Bundan tashqari, g‘aznachilik tizimining samarali ishlashini ta'minlash uchun malakali kadrlarni tayyorlash, texnologiyalarni yangilash va davlat moliyasining barcha jarayonlarida shaffoflikni oshirish zarur. Shu tariqa, davlat moliyasini boshqarish tizimi o‘zgarib, yanada rivojlanib, iqtisodiyotning barqaror o‘sishini ta'minlashda muhim omilga aylanishi mumkin. IV. Foydalanilgan adabiyotlar.  O‘zbekiston Respublikasi Davlat byudjeti . (2024). O‘zbekiston Respublikasi Moliya Vazirligi, Tashqi moliya resurslari va Byudjet siyosati boshqarmasi.  Shavkatov, A. M. (2020). Davlat moliyasini boshqarish va byudjet tizimining islohoti. Tashkent: O‘zbekiston iqtisodiyot nashriyoti.  Abdullaev, K. R. (2021). G‘aznachilik xizmati va uning iqtisodiy roli. Toshkent: Iqtisodiyot va moliya instituti.  Vasilenko, V. G. (2018). Moliyaviy boshqaruv tizimlari: nazariy asoslar va amaliyot. Moskva: Ekonomika nashriyoti.  Xodjaev, A. F. (2022). Davlat moliyasining islohoti va g‘aznachilik xizmatining yangi yo‘nalishlari. Toshkent: "O‘zbekiston moliyasi" jurnali, 15(7), 34-42 betlar.  Raqamli iqtisodiyot va davlat moliyasining kelajagi . (2023). Global moliya va iqtisodiy tahlil jurnali, 6(2), 58-72 betlar.  Ursulov, E. V. (2019). Davlat qarzini boshqarish: muammolar va yechimlar. Moskva: Inson resurslari va iqtisodiy boshqaruv nashriyoti.  O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari va qarorlari . (2022). O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti rasmiy sayti.  G‘aznachilik xizmati va uning jamiyatdagi roli . (2021). O‘zbekistonning iqtisodiy rivojlanishi nashri, 10(4), 21-30 betlar.  OECD (2020). Public Financial Management in OECD Countries . Paris: OECD Publishing.

Davlat moliyasini boshqarish institusional tarkibining islohida g'aznachilik xizmati

Sotib olish