Elektr kuchlanish va uni o‘lchash - Fizika - Slaydlar

Dokument ma'lumotlari

Narxi	10000UZS
Hajmi	2.2MB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	27 Sentyabr 2024
Kengaytma	pptx
Bo'lim	Slaydlar
Fan	Fizika

Elektr kuchlanish va uni o‘lchash

Sotib olish

F I Z I K A
M AVZU : Elektr kuchlanish va uni
o‘lchash

Elektr tokining inson organizmiga ta’siri
Biologik ta’siri: Inson organizmi
to‘qimalarining junbushga kelishi va
ta’sirlanishi. Mazkur ta’sir natijasi
sifatida skelet mushaklarining qattiq
siqilishi, ba’zi hollarda nafas olishning to‘xtab
qolishini, yoki ovoz pardalarining shishib ketishi
oqibatida bo‘g‘ilishni kuzatish mumkin.

Elektr tokining inson organizmiga ta’siri
Elektrolitik ta’siri: Inson
organizmidagi suyuqliklarning
elektr toki ta’siridagi elektroliz
hodisasining yuz berishi, o‘z
navbatida qon to‘qimalari va
molekulalari xususiyatlarining
o‘zgarishi.

Elektr tokining inson organizmiga ta’siri
Issiqlik ta’siri: Inson tanasi ayrim
a’zolarining kuyishi va qon hamda
qon tomirlarining tok ta’sirida qizib
ketishi.
Mexanik ta’siri: Inson tanasi a’zolari
va to‘qimalarining qatlamlarga ajralib
ketishi va to‘qimalarning yorilishi.

MUSTAHKAMLASH
1-Savol: Quyidagi elektr sxemasidagi
shartli belgilarning to‘g‘risini ko‘rsating.
Tok manbai1
2 3 4

MUSTAHKAMLASH
2-Savol: Batareyali tok manbayi, 2 ta lampochka,
elektr qo‘ng‘iroq hamda kalit va ulovchi simlardan
foydalanib zanjir sxemasini tuzing.

Kuchlanish haqida tushuncha
Elektr zanjirga ulangan o‘tkazgichdagi
elektronlar tok manbaining manfiy qutbidan
musbat qutbiga qarab harakat qiladi.
Bunda tok manbai ish bajaradi.

Kuchlanish haqida tushuncha
Zanjirning biror qismidan 1 C zaryad
o‘tganida bajariladigan ishga son qiymati
jihatidan teng bo‘lgan kattalik zanjirning
shu qismi uchlari orasidagi elektr
kuchlanish deb ataladi.

KUCHLANISH HAQIDA TUSHUNCHA
U
U - elektr kuchlanish
A – zanjirdan q zaryad o‘tganda uning shu
qismida bajarilgan ish
q – zaryad miqdori

KUCHLANISH BIRLIGI
U Kuchlanish birligi qilib birinchi galvanik elementni
yaratgan italyan olimi Aleksandro Volta sharafiga
Volt (V) qabul qilingan.

KUCHLANISH BIRLIGI
1 mV = 0,001 V = VAmalda kuchlanishning millivolt (mV) va
kilovolt (kV) kabi birliklari ham qo‘llaniladi:
1 kV = 1000 V = V

K U CH L A N I SH
Kuchlanish elektr zanjirning biror qismidagi
o‘tkazgich uchlaridagina emas, balki tok manbai
qutblarida ham namoyon bo‘ladi.
Tok manbalari va uzatish liniyalaridagi elektr
kuchlanishi turlicha bo‘ladi.

TOK MANBALARI VA UZATISH LINIYASI
№ Tok manbalari va uzatish
liniyasi Kuchlanish
1 Quruq galvanik element 1,5 v
2 Kislotali va ishqorli avtomobil
akkumulatori 12 V
3 Xonadondagi elektr tarmog‘i 220 v
4 Katta tok uzatish liniyasi 5- 500 kV

KUCHLANISHNI O‘LCHASH
Voltmetr

KUCHLANISHNI O‘LCHASH
Voltmetr elektr zanjiridagi
iste’molchiga parallel ulanadi. V

VOLTMETRNING ULANISHI

S X E M A S I
Tok manbai
Elektr lampochka
Kalit
Ulovchi simlar Voltmetr

MASALALAR YECHISH
Elektr zanjirdagi lampochkaga palallel
ulangan voltmetr 1,5 V ni ko‘rsatmoqda.
Lampochkadan 10 C zaryad o‘tganda
qancha ish bajariladi?

6- MASHQ ( 1)
1. Elektr zanjirdagi lampochkadan ma’lum
vaqt davomida 25 C zaryad o‘tib, 75 J ish
bajarildi. Lampochka qanday elektr
kuchlanish ostida yongan?

6 - MASHQ ( 2)
2. Uyali telefon 5 V kuchlanishli tok
manbaiga ega. Ma’lum vaqt davomida
undan 10 C zaryad o‘tganida qancha ish
bajariladi?

6 - MASHQ ( 3)
3. Ko‘chma magnitofon 9 V kuchlanishli tok
manbaiga ega. Ma’lum vaqt davomida
450 J ish bajarish uchun manba qancha
zaryad berishi kerak?

6 - MASHQ ( 4)
4. Elektr zanjirdagi lampochkaga parallel
ulangan voltmetr 3 V ni ko‘rsatmoqda.
Ma’lum vaqt davomida 24 J ish bajarilishi
uchun lampochkadan qancha elektron
o‘tishi kerak?

Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar:
1. Mavzu oxiridagi savollarga javob yozing.
2. Ko‘chma radio 12 V kuchlanishli tok
manbaiga ega. U 560 J ish bajarishi
uchun unga qancha zaryad berilishi
kerak?

ZARYADLI ZARRALARNING TARTIBLI HARAKATI

Elektr kuchlanish va uni o‘lchash

Sotib olish