Информация о документе

Цена 12000UZS
Размер 359.7KB
Покупки 0
Дата загрузки 19 Декабрь 2024
Расширение docx
Раздел Курсовые работы
Предмет Экономика

Продавец

Bahrom

Дата регистрации 05 Декабрь 2024

228 Продаж

Elektr ta’minoti

Купить
1O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI __UNIVERSITETI Ro’yxatga olindi №__________ Ro’yxatga olindi №__________ “_____” ____________20 y. “_____” ____________20 y. “___________________________ “ KAFEDRASI “_____________________________ “ FANIDAN KURS ISHI Mavzu:________________ Bajardi:_________________________________ Tekshirdi:_______________________________ ______________ - 20___ Elektr ta’minoti 2Mundarija KIRISH ............................................................................................................................................ 2 Elektr ta’minoti tizimi tarmoqlaridagi qisqa tutashuv toklarini hisoblash ...................................... 4 Kabel linyasi rele himoyasi ............................................................................................................. 8 Transformatorning rele himoyasi .................................................................................................... 9 Tashqi qisqa tutashuvdan himoyasini hisoblash ............................................................................ 10 Tok otsechka himoyasini hisoblash ............................................................................................... 10 Bo‘ylama differensial ximoya ....................................................................................................... 11 Kuchlanish 1000Vdan yuqori elektr dvigatellarning rele himoyasi .............................................. 14 Kuchlanish 1000 V gacha bo‘lgan elektr dvigatellarning rele himoyasi ....................................... 15 Hulosa ............................................................................................................................................ 17 ADABIYOTLAR .......................................................................................................................... 18 Ilovalar ........................................................................................................................................... 19 3KIRISH Rele himoyasi energosistemaning ishonchli va tejamli ishlashini ta’minlovchi avtomatikaning bir qismi bo‘lib, elektr sistemasida yuzaga keluvchi shikastlanish va normal bo‘lmagan rejimlarni avtomatik ravishda bartaraf qilish uchun xizmat qiladi. Rele himoyasi himoyalanayotgan energosistema elementining holati va ishlash rejimlarini uzluksiz nazorat qiladi va ularda shikastlanish yoki normal bo‘lmagan rejim yuzaga kelganda ishga tushadi. Energosistemada shikastlanish hosil bo‘lganda rele himoyasi shikastlangan elementni aniqlaydi va uni sistemaning shikastlanmagan qismidan shikastlanish toklarini uzishga mo‘ljallangan maxsus o‘chirgichlarga taosir qilish yuli bilan ajratib qo‘yadi. Normal bo‘lmagan rejim hosil bo‘lganda rele himoyasi normal rejimni tiklash uchun zarur bo‘lgan amallarni bajaradi yoki nazoratchi personalga signal beradi. Avtomatika qurilmalari sistemaning normal rejimini tezlik bilan avtomatik ravishda tiklash uchun xizmat qiladi. Asosiy avtomatika qurilmalariga avtomatik qayta ulash (AQU) rezervni avtomatik ulash (RAU) va avtomatik chastotaviy еngillashtirish (AChE) kiradi. Elektr ta’minoti sistemasining o‘ziga xos xarakterli belgilari, ularda bo‘ladigan jarayonlarning katta tezlikda kechishi va avariya xarkteriga ega bo‘lgan shikastlanishlarning yuzaga kelishi mumkinligidir. Shu sababli elektr ta’minoti sistemasining ishonchli va tejamli ishlashiga avtomatik boshqarish yo‘li bilangina erishish mumkin. Buning uchun har xil avtomatik boshqarish qurilmalari ishlatiladi. Ular orasida asosiy o‘rinladan birini avtomatik rele himoyasi qurilmalari egallaydi. Rele himoyasi qurilmalari elektr qurilmalarda shikastlanish yoki anormal rejim yuzaga kelganda ishlaydi. Eng xavfli va ko‘p sodir bo‘ladigan shikastlanish qisqa tutashuvdir. Qisqa tutashuvlar elektr qurilmalarining fazalari orasida yoki neytrali еrga ulangan elektr tarmoqlarida faza bilan еr orasida bo‘lishi mumkin. Bundan tashqari qisqa tutashuvlar va faza uzilishi bilan boliq bo‘lgan murakkab shikastlanishlar ham sodir bo‘lishi mumkin. Elektr mashinalari va transformatorlarda yuqorida ko‘rsatilgan shikastlanishlardan tashqari bitta faza o‘ramlari orasida ham tutashuv yuzaga kelishi mumkin. Qisqa tutashuv natijasida elektr ta’minoti tizimining normal ishlashi buziladi. Jumladan sinxron generatorlar, kompensatorlar va elektr dvigatellarning sinxronizatsiyadan chiqishi va isteomolchilarning ishlash rejimlari buzilishi mumkin. Bundan tashqari qisqa tutashuv tokining issiqlik va dinamik taosirlari ham xavfli bo‘lib hisoblanadi. Avariyaning rivojlanishiga yo‘l qo‘ymaslik va shikastlanish oqibatlarini 4kamaytirish uchun qisqa tutashuvni tezlik bilan aniqlash va shikastlangan elementni 5uzish zarur. Ayrim hollarda shikastlanish soniyaning ulushlariga teng bo‘lgan vaqt ichida bartaraf qilinishi zarur bo‘ladi. Bunday vazifani inson bajara olmasligi o‘z- o‘zidan maolum. Shikastlangan elementni aniqlash va uzilishi zarur bo‘lgan o‘chirgichga taosir qilish uchun uzishga ishlovchi rele himoyasi xizmat qiladi. Kurs ishini bajarishdan asosiy maqsad : releli himoya va avtomatika qurilmalarining tarkibiy qismi to‘g‘risida ma’lumotlarga ega bo‘lish, ularni ishlatish buyicha ko‘nikmalar hosil qilishdir.Ushbu fandan kurs ishini bajargan talabalar releli himoya, avtomatika va telemexanika qurilmalarining tarkibiy qismlarini elektr ta’minoti tizimlarida qo‘llash, ularni ulanish sxemalarini qurish, sxemalardagi o‘rnatma qiymatlarini hisoblash uchun zarur bilimi va ko‘nikmalarga ega bo‘lishlari kerak. Releli himoya, avtomatika va telemexanika moslamalarining vazifalari, ularning tarkibiy qismlari va funksional qismlari bilan tanishish, himoya qurilmalariga quyiladigan asosiy talablarni va ishlash prinsiplarini bilishdan iborat. ETTning RH va A fanidan kurs ishining maqsadi RH va A qurilmalarini hisoblash va parametrlarini tanlashga doir texnikaviy masalalarni mustaqil еchish va loihalarni bajarish bo‘yicha ko‘nikmalarga ega bo‘lishga yordam berishdan iborat. Rele himoyasining asosiy elementi bo‘lib maxsus apparat rele hisoblanadi. Ayrim hollarda uzgich va himoya bitta himoya va kommutatsiya qurilmasida birlashtirilgan bo‘ladi, masalan eruvchan saqlagich ko‘rinishida. Neytrali еrdan izolyatsiyalangan yoki yoy so‘ndiruvchi reaktor orqali еrga ulangan elektr tarmoqlarida bir fazali еrga tutashuv qisqa tutashuv bo‘lib hisoblanmaydi, yaoni katta toklarning hosil bo‘lishi bilan boliq bo‘lmaydi. Fazalar orasidagi kuchlanish o‘zgarmaydi va elektr ta’minoti tizimining ishi buzilmaydi. Lekin bunday rejimni normal deb hisoblab bo‘lmaydi, chunki shikastlanmagan fazalarning еrga nisbatan kuchlanishi ortadi va bir fazali еrga tutashuvning ko‘p fazali qisqa tutashuvga o‘tish xavfi yuzaga keladi. Shu sababli bir fazali еrga tutashuv maolum vaqt davomida bartaraf qilinishi zarur. Yerga tutashuvdan rele himoyasi asosan signalga ishlaydi. Faqat ayrim hollarda, masalan, katta quvvatli generatorlarda yoki tog‘kon sanoati elektr ta’minoti tizimlarida signalga emas balki uzishga ishlaydigan qilib bajariladi. 6Elektr ta’minoti tizimi tarmoqlaridagi qisqa tutashuv toklarini hisoblash Rele himoyasining o‘rnatmalarini tanlash va sezgirligini tekshirish uchun qisqa tutashuv tokining boshlang‘ich qiymati hisoblanadi. Buning uchun: 1. Ko‘rilayotgan elektr tarmog‘ining hisoblash sxemasi tuziladi yoki u berilgan loyihasi bo‘lishi mumkin; 2. Hisoblash sxemasi asosida uning almashtirish sxemasim tuziladi; 3. Almashtirishning sxemasini o‘zgartirish yo‘li bilan qisqa tutashuv nuqtasiga nisbatan natijaviy e.yu.k. E nat va natijaviy qarshilik x nat topiladi; 4. Natijaviy e.yu.k. va natijaviy qarshilikni bilgan holda uch fazali q.t. tokning davriy tashkil etuvchisining boshlang‘ich qiymati I k aniqlanadi. Hisoblashlarni soddalashtirishni maqsadida hisoblash sxemasida har bir kuchlanish pog‘onasi uchun shinalardagi uchun haqiqiy kuchlanishi o‘rniga quyidagi shkala asosida o‘rtacha kuchlanish U o‘r kV larda ko‘rsatiladi: 6,3; 10,5; 37; 230; 340; 515; 770. Har bir kuchlanish pog‘onasi uchun o‘rtacha kuchlanish (bazis kuchlanishning U b ) qabul qilinib, shu pog‘onaga ulangan hamma elementlarning nominal kuchlanishi uchun o‘rtacha hamma (bazis) kuchlanishiga teng deb hichoblanadi. Keyin bazis quvvat S b tanlanadi, hamda bazis toklar topiladi. 1-rasm. Elektr tarmog‘ining hisoblash sxemasi 72-rasm.Almashtirish sxemasi Nisbiy birliklarda elektr tarmog‘i elementlarining qarshiliklari quyidagicha hisoblanadi. 1) energosistema uchun x s = S b / S k. bu еrda S k – energosistemaning qisqa tutashuv quvvati. 2) transformator uchun x  U к % S б , T 100 S тр ; ном bu еrda S tr.nom – transformatorning nominal quvvat 3) elektr uzatish liniyasi uchun x л  х со л L S б , U ур bu еrda x sol = 0,4 Om/km; D – liniyaning uzunligi, km; U o‘r – liniyaning kuchlanishi. 4) asinxron dvigatel x  0,2 S б , ад S ад bu еrda S ad – asinxron dvigatelning to‘la quvvati; 5) si n xron dvigatel 8S ад  P а д . c o s 9x  0,2 S б , cд S cд bu еrda S sd – sinxron dvigatelning to‘la quvvati; S сд  P сд / cos 6) umamlashgan yuklama bu еrda S – yuklamaning quvvati 7) Tokni chegaralovchi reactor x  0,35 Sб , н S ?????? = ?????? ???????????? ?????? ??????.?????? ?????? 2 Elektr tarmog‘i elementlarining e.yu.k.lari quyidagicha qabul qilinadi: 1. Asinxron dvigatel E ad = 0,9 2. Sinxron dvigatel E sd = 1,1 3. Energosistema E s = 1,0 4. Umumlashtirilgan yuklama E n = 0,85. Elektr tarmog‘i elementlarining qarshilik va e.yu.k. lari aniqlangandan keyin almashtirish sxemasi q.t. nuqtasiga nisbatan sodda holga keltirilib natijaviy e.yu.k. hamda natijaviy qarshilik aniqlanadi. Qisqa tutashuv toki esa quyidagicha topiladi. I  Eнаm I , к.m X наm bu еrda I b – qisqa tutashuv toki hisoblanayotgan nuqta uchun bazis tok. Berilgan topshiriq bo‘yicha qisqa tutashuv toklarini hisoblash: Bazis quvvati Sб= 100 МVА K1 nuqta uchun Uб= 115 kV K2 ,K3 nuqta uchun Uб= 6,3 kV K4 nuqta uchun Uб= 0,4 kV K1 nuqta uchun Ib= 100 = 0,503 198,95 K2 ,K3 nuqta uchun Ib= 100 = 9,175 10,899 K4 nuqta uchun Ib= 100 = 144,5 0,692 100 б 10Energiya sistema uchun Xsis== 0,0831200 11BPP transformatori Uк% = 10,5 Хтp= 1050= 0,656 1600 КТП1 va ТП1 Uк% = 5,5 Хт= 550000 = 8,73 63000 Kremniyli o‘zgartirgich podstansiyasi transformatori Uк% = 5,5 Хкт= 550000 = 2,115 260000 TP1 dan TP2 oralig'idagi Х l1 = 320 = 0,024 13225 IEM dan TP1 oralig'idagi Х l2 = 40 = 0,003 13225 6-10 kVli AD uchun Хаd= 18400 = 11,5 1600 0,4 kVli AD uchun Хаd1= 18400 = 497,3 37 0,4 kVli AD uchun Хаd2= 18400 = 245,3 75 6-10 kVli SD uchun Хsd= 18400 = 11,5 1600 6-10 kVli Kondensator batareyasi uchun Хkb= 39675000 = 19838 2000 Energiya sistema uchun Esis=1 Asinxrom va sinxrom dvigatellar uchun Edv=0,9 K1 nuqta uchun qisqa tutashuv toklarini hisoblash X1=Xт*Xsd/(Xт+Xsd)+X l 2= 4,97 X2=Xad*Xкв/(Xad+Xкв)= 11,49 X3=X2*Xкт/(X2+Xкт)= 11,49 X4=X1*X3/(X1+X3)+Xтp+X l 1= 4,15 E1=(Esis*X4+Ead*Xsis)/(X4+Xsis)= 1,00 X5=Xsis*X4/(Xsis+X4)= 0,08 X6=X1*X2/(X1+X2)= 3,47 X7=Xad1*Xad2/(Xad1+Xad2)+Xт= 173,02 12X8=X6*X7/(X6+X7)+Xтp+X l 1= 4,08 Ik1=Ib*(E1/X5+Ead/X8)= 6,25kA K2 nuqta uchun qisqa tutashuv toklarini hisoblash X9=X5+X l 1+Xтp= 0,76 X10=X2*X7/(X2+X7)= 10,78 X11=X1*X10/(X1+X10)= 3,40 Ik2=Ib*(E1/X9+Ead/X11)= 14,44kA K3 nuqta uchun qisqa tutashuv toklarini hisoblash X12=X9*X10/(X9+X10)+Xl2= 0,71 E2=(E1*X10+Ead*X9)/(X10+X9)= 0,99 Ik3=Ib*(E2/X12+Esd/Xsd)= 13,45kA K4 nuqta uchun qisqa tutashuv toklarini hisoblash X13=X6*X9/(X6+X9)= 0,62 E3=(E1*X6+Ead*X9)/(X9+X6)= 1,10 X14=Xad1*Xad2/(Xad1+Xad2)= 164,29 Ik4=Ib*(E3/X13+Ead/X14)= 254,60kA 1-jadval Qisqa tutashuv toklarini qiymati,kA K1 K2 K3 K4 6,25 14,44 13,45 254,60 Kabel linyasi rele himoyasi Kabel linyasiga qisqa tutashuvdan tok otsechka va o‘ta yuklanishdan maksimal tok himoyasi ko‘rinishida himoya qo‘llaymiz : Linya uchun tok transformatorini tanlaymiz: I н.тт ≥ I рух Linya uchun ruxsat etilgan tok I рух = 265 A , TTning TOLK-10-1000/5 tipini tanlaymiz. Tok otsechka himoyasini hisoblash Tok otsechkaning ishlash toki: I хи = K З *I к2 = 17332,9 A Relening ishga tushish toki: Ipr=Ksx*Ixu/Kl1= 86,6646 A RT-40 tipli tok relesini tanlaymiz. O‘ta yuklanishdan himoya: Odatda , o‘ta yuklanishi simmetrik bo‘lishi sababli himoyani bir fazali maksimal tok himoyasi (MTX) ko‘rinishida bajaramiz 13Ixu = Kз*Inom2/Kк = 938,4375 A O‘ta yuklanishdan himoyaning ishlash vaqti tashqi qisqa tutashuvlardan himoyaning ishlash vaqtidan bir pog’ona yuqori qilib olinadi t = t мтх + ∆ t = 1.5 + 0.5 = 2 s Relening ishga tushish toki Ipr = Ksx*Ixu/Kl1 = 4,692188 A PT-40/5 turidagi tok va ЭВ-122 turidagi vaqt relesini tanlaymiz 3-rasm.Kabel linyasini rele himoyasi sxemasi Transformatorning rele himoyasi Transformatorning nominal toklari aniqlaymiz: Inom1 = Sт/(1,73*Uyuq) = 3,166625 A Inom2 = Sт/(1,73*Uquyi) = 910,4046 A Yuqori tomon uchun TT ni tanlaymiz: K11=2*Inom1/5= 1,26665 Malumotnomada berilgan standart TTning transformatsiya koeffitsentini tanlaymiz: К I = 6 TPLK-10 - 30/5 tipli TT transformator tanlaymiz. 14Tashqi qisqa tutashuvdan himoyasini hisoblash Tashqi qisqa tutashuvlardan himoya transformator uchun zaxira himoya bo‘lib xisoblanadi va undan keying himoyalar o‘chirgichlar yoki transformatorning asosiy himoyasi ishlamay qolganda ishlaydi. Transformatorning ishchi maksimal tokini u 40% gacha o‘ta yuklanishi mumkinligini xisobga olgan xolda aniqlaymiz Imax = 1,4*Sт/(1,73*Uyuk) = 4,433275 A Himoyaning ishga tushish toki: Ixu = Kз*Koz*Imax/Kк = 18,28726 A Bu еrda K з = 1.1- zaxira koeffitsienti , K к = 0.8 – relening qaytish koeffitsienti , K oz =3- elektr dvigatellarning o‘z ishga tushish koeffitsienti Tashqi qisqa tutashuvlardan himoyaning sezgirlik koeffitsienti Kc=Iк/Ixu= 13922,23 >1.3 Relening ishga tushish toki Ipr = Ksx*Ixu/K1 = 0,457181 A Himoyaning xayollash vaqtini MTXlarning eng kata xayollash vaqtiga teng (t n.max = 1.5 s) : t = t мтх = 1.5 s PT-40/20 tipli tok relesi va ЭВ – 122 turidagi vaqt relesini tanlaymiz. Tok otsechka himoyasini hisoblash Tok otsechkaning ishlash toki: Ixu=Kз*Iк3= 17332,92 A Relening ishga tushish toki: Ipr = Ksx*Ixu/K1 = 433,323 A RT-40/80 tipli tok relesini tanlaymiz. Transformator himoyasi uchun uning past , yani 0.4 kV kuchlanish tomoniga avtomatik uzgich tanlaymiz. Avtomatik uzgichlarlarni yanlash quyidagi talablardan kelib chiqish amalga oshiriladi: U ном.ав ≥ U ном.тар , I ном.ав > I ном.юк , I ав.учир > I кт.мах . Avtomatik uzgichlarlarni yanlash quyidagi U ном.тар = 0,4 kV Iкт.мах = 254,60 A Inom2 = Sт/(1,73*Uquyi) = 910,4046 A ABM – 40H turidagi tanlovchan avtomatni tanlaymiz: Iном.ав = 4000 A Iав.учир = 35 kA Iкт.мах/Iном.ав= 63,64987 > 3 153-rasm.10/04 kVli transformatorning himoyasining turlari: 2-sabr vaqtsiztokli kesim, 3-gazli himoya, 4-maksimal tokli himoya, 5- nol ketma – ketli tokli himoya, 6-maxsus zahira maksimal tokli himoya, 7-o‘ta yuklanishdan himoya, 8-transformatorning chulg‘amlaridagi yoki chiqishlaridagi bir fazali yerga qisqatutashuvlardan himoya. Bo ‘ylama differensial ximoya Bo‘ylama differensial ximoya quyidagi tartibda xisoblanadi: Transformatorning nominal toklari aniqlaymiz: Yuqori kuchlanish tomonida I = S т = 16000 = 80.42 A ном1 √ 3U ю к 1.73*115 Past kuchlanish tomonida I = S т = = 16000 = 1468.02 A ном2 √ 3U п к 161.73*6.3 17Tok transformatorining xisobiy transformatsiya koeffitsentlarini xisoblaymiz: Yuqori kuchlanish tomonida К = 2*1.73*I ном1 = ??????∗??????.????????????∗80.42 = 55.65 I1x 5 ?????? Past kuchlanish tomonida К = 2*I ном2 = ??????∗1468.02 = 587.21 I1x 5 ?????? Spravochnikdan transformatsiya koeffitsientining standart qiymatlarini tanlaymiz K I1 = 60 K I2 = 400 Ikkilamchi toklar I = 1.73*I ном1 = ??????∗??????.????????????∗80.42 = 4.64 A 12 ?????? ???????????? I = I ном2 = ??????∗1468.02 ???????????? = 7.34 A 22 K I2 ?????????????????? 184-rasm.BPP transformatorini diffensial himoyasi sxemasi нб19Asosiy tamon sifatida PK tomonni tanlaymiz. Differensial ximoyaning ishga tushish toki quyidagi shartlarga asosan tanlanadi. a) kuch transformatorining magnitlovchi tokining sakrashidan chetlashtirsh I хи =К з *I ном.тр = 1.3* 1468.02 =1908.43 A Bu yerda K з = 1.3 , I ном.тр =I ном.тр2 b) nobalans toklaridan chetlashtirish ?????? ′ = К ап ∗ К б ∗ ?????? ?????? ∗ ?????? к??????.мах = 1*1*0.1*14440 = 1444 A ?????? ′′ = ±∆??????∗?????? к??????.мах = ??????∗?????????????????????????????? = 1299.6 A нб ?????????????????? ?????????????????? Bu yerda, ±∆?????? = 9 – kuchlanishni to’la rostlash chegarasi ??????нб.мах = ??????′ + ?????? ′′ = 1444+1299.6= 2743.6 A нб нб Differensial ximoyaning ishga tushish toki I хи =1.3*I нб.мах = 1.3*2743.6 = 3566.68 A Sezgirlik koeffitsenti ?????? = ?????? к.?????????????????? = ??????????????????????????????.?????? = 3.5>2 ?????? ?????? хи ????????????????????????.???????????? Relening ishga tushish toki ?????? = К сх ?????? х.и = ??????∗????????????????????????.???????????? = 59.44 A ри К ?????? ???????????? PHT relesiga qo‘yilishi zarur bo‘lgan xisobiy o‘ramlar soni ?????? = ?????? и = ?????????????????? = 1.68 ас.хис ?????? р и ????????????.???????????? PHT-565 rele uchun F и =100 , o‘ramlar soni W ас =75 ni qabul qilamiz Asosiy bo‘lmagan tomon uchun xisobiy o’ramlar soni ?????? = ?????? ас ∗?????? ???????????? = 75*4.62 = 47.21 ас.бул.хи с ?????? ???????????? 7.34 W ас =47ni qabul qilamiz Nobalans toki 20?????? ′′′ = (?????? ас.хис −?????? ас )∗?????? к??????.мах = (47.21-47)* 14440 =64,23 Aнб ?????? ас.хис 47.21 Umumiy nobalans toki??????нб.мах = ??????′+ ??????′′ + ??????′′′= 1444+1299.6 +64.23 = 3650.18 A нб нб нб 21Ximoyaning ishga tushish toki I хи =1.3*I нб.мах = 1.3*3650.18 = 4745.23 A Sezgirlik koeffitsenti ?????? = ?????? к.?????????????????? = ??????????????????????????????.?????? = 2.8>2 ?????? ?????? хи ????????????????????????.???????????? Relening ishga tushish toki ?????? = К сх ?????? х.и = ??????∗????????????????????????.???????????? = 11.86 A ри К ?????? ?????????????????? Kuchlanish 1000Vdan yuqori elektr dvigatellarning rele himoyasi Quvvati 5000 kVt gacha bo‘lgan elektrodvigatellarni fazalararo qisqa tutashuvdan tok otsechkasi (TO) yordamida himoyalanadi: Iндв=Pн/( 1,73 *Uн*cos β)= 10,05 A Dvigatellarni yurg'izish tokini aniqlash: Iю = Iндв*K= 75,40 A K-ishga tushirish tokining qadami (dvigatel pasportida topish mumkin),K=7,5 TO ning birlamchi ishga tushish toki I т.о. = к 3 I ю = 135,71 A Relening ishga tushish toki: Ipr = Ksx*Iто/K1 = 3,39 A bu еrda I ю – dvigatelning yurgizish toki; к 3 = 1,8 agar ТО РТ- 40 rele yordamida bajarilgan bo‘lsa va к 3 = 2,0, РТ-80 yoki РТМ relelar uchun. ТО РТ- 40 rele yordamida bajariladi. Elektrodvigatellarni еrga tutashuvdan himoyalash uchun nol ketma-ketlik himoyasi qo‘llaniladi. Uning birlamchi ishga tushish toki I хи ≤ 10 A. Qo‘shimcha izolyaцiyani nazorat qilish sxеmasi ham qo‘llaniladi. 225- rasm. Kuchlanishi 1000Vdan yuqori elektr dvigatellar rele himoyasining o‘zgaruvchi operativ tokli sxemasi Kuchlanish 1000 V gacha bo‘lgan elektr dvigatellarning rele himoyasi Qo‘llaniladigan himoyalar Kuchlanish 1000Vgacha bo‘lgan elektrodvigatellarda asosan quyidagi himoyalar qo‘llaniladi:  qisqa tutashuvdan himoya;  o‘ta yuklanishdan himoya;  faza uzillishidan himoya;  kuchlanish pasayishidan himoya. Qisqa tutashuvdan himoya saqlagichlar yoki maksimal tok relelari yordamida bajarilloihasi mumkin. a)saqlagichlar yordamida himoyani bajarish uchun saqlagich va uning eruvchan quymasi tanlanadi. Saqlagich quyidagi shartlarga asosan tanlanadi. U сақ.ном = U дв.ном I сақ.ном ≥I иш.ном = I дв.ном I сақ.уз >I к.мах bu еrda I сақ.уз – saqlagichning uzish toki. Saqlagichning eruvchan quymasini tanlash shartlari quyidagilar: 1) Iэ.қ.ном ≥ Kз*Iиш.max bu еrda k 3 =1,1÷1,25; I ish.max = I dv.nom; I e.q.nom – eruvchan quyimaning nominal toki. Iндв=Pн/(1,73*Uн*cosβ)= 66,84 A Iэ.қ.ном ≥ K 3 *Imax= 73,52 A 2) I э.қ.ном ≥ I ў.ю / к ў.ю 23bu еrda I ў.ю – dvigatelning o‘ta yuklanish toki; I ю ni dvigatelning yurgizish tokiga teng deb olish mumkin I ў.ю = I ю ; - o’ta yuklanish toklaridan chetlashtirish koeffitsienti, к ў.ю =1,5÷2,5 olinadi. I э.қ.ном ≥ I ў.ю / к ў.ю = 334,18 A 3) I е.қ.ном ≥I қ.мин /(10÷15) bu yerda I қ.мин. – elektrodvigatel ulangan shinadagi minimal qisqa tutashuv toki. Iе.қ.ном≥Iқ.мин /15 = 19622,31 A Tanlangan saqlagich 2 х ПКТ 104 − 10 − 200 − 31,5УЗ . 24Hulosa Men ushbu kurs loyihasi topshirig‘ini bajarish davomida releli himoya va avtomatika qurilmalarining tarkibiy qismi to‘g‘risida ma’lumotlarga, ularni ishlatish bo‘yicha ko‘nikmalar hosil qilishdim.Kurs loyihasida releli himoya, avtomatika va telemexanika qurilmalarining tarkibiy qismlarini elektr ta’minoti tizimlarida qo‘llash, ularni ulanish sxemalarini qurish, sxemalardagi o‘rnatma qiymatlarini hisoblash uchun zarur bilimi va ko‘nikmalarga ega bo‘ldim. Releli himoya, avtomatika va telemexanika moslamalarining vazifalari, ularning tarkibiy qismlari va funksional qismlari bilan tanishdim, himoya qurilmalariga qo‘yiladigan asosiy talablarni va ishlash prinsiplarini bilib oldim. Rele himoyasining asosiy elementi bo‘lib maxsus apparat rele hisoblanadi. Ayrim hollarda uzgich va himoya bitta himoya va kommutatsiya qurilmasida birlashtirilgan bo‘ladi, masalan eruvchan saqlagich ko‘rinishida ekanlini tushundim. Neytrali yerdan izolyatsiyalangan yoki yoy so‘ndiruvchi reaktor orqali yerga ulangan elektr tarmoqlarida bir fazali yerga tutashuv qisqa tutashuv bo‘lib hisoblanmaydi, yaoni katta toklarning hosil bo‘lishi bilan boliq bo‘lmaydi. Fazalar orasidagi kuchlanish o‘zgarmaydi va elektr ta’minoti tizimining ishi buzilmaydi. Lekin bunday rejimni normal deb hisoblab bo‘lmaydi, chunki shikastlanmagan fazalarning yerga nisbatan kuchlanishi ortadi va bir fazali yerga tutashuvning ko‘p fazali qisqa tutashuvga o‘tish xavfi yuzaga keladi. Shu sababli bir fazali yerga tutashuv malum vaqt davomida bartaraf qilinishi zarur. Yerga tutashuvdan rele himoyasi asosan signalga ishlaydi. Faqat ayrim hollarda, masalan, katta quvvatli generatorlarda yoki tog‘-kon sanoati elektr ta’minoti tizimlarida signalga emas balki uzishga ishlaydigan o‘rgandim. Kurs loyihasini bajarishda quyidagi elektr qurulmalarga quyidagi releli himoya turlarini qo‘lladim:  Maksimal tok himoyasi  Tok kesimli himoyasi(TO)  Gaz himoyasi Yuqoridagi himoyalarni barchasini berilgan variant bo‘yicha hisoblab chiqdim. 25ADABIYOTLAR Asosiy 1. Правила эксплуататсии электроустановок потребителей – СПб.: Издателство «Деан», 2000-320с. 2. Правила устройства электроустановок. – М.: Энергоатомиздат, 1985, 640с. 3. Андреев Б.А. Релейная защита, автоматика и телемеханика в системах электроснабжения. –М.: Высш школа, 1997. 4. руководящие указания по релейной защите. Защита понижающих трансформаторов и автотрансформаторов. Qo‘shimcha 5. Кривенко В.В., Новелла В.Н. Релейная защита и автоматика систем электроснабжения. –М.: Энергоиздат 1981. – 328 с. Федосеев А.М. Релейная защита энергетических систем. -.: Энергия, 1976. – 440 с. 6. Черноборовов Н.В. Релейная защита. –М.: Энергия, 1971. – 624с. Шабад М.А.Защита трансформаторов распределителных сетей. – Л.: Энергоиздат, 1986. – 136 с. 7. Шабад М.А. Расчеты релейной защиты и автоматики распределителных сетей. –Л.: Энергоатомиздат. 1985. -296 с. 8. Справочник по электроснабжению промышленных предприятий. Электрооборудования и автоматизатсия. Под. Ред. Федорова В.В. –М.: Энергоиздат. 1981. с.310-451 9. Дадажонов Т. Реле ҳимояси ва автоматика фанидан маъруза матнлари. ФарПИ, 2000.-66б. 26Ilovalar 1. Yuklama borligida kuchlanishi rostlanadigan uch fazali transformatorlarning texnik ko‘rsatkichlari I.1-jadval № TuriQ uvvati kV A Трансформтаор чулғамининг номинал кучланиши, кВ, ва ростланиш чegarasi, % u k % Transform ator chulg‘ am i-ning ulanish chizm asi va Yuqori kuchlanish Past kuchlanish kV % kV % 1. TMN-6300/35 6300 35 9 6,3 10,5 7,5 Y/Δ-1 2. TMH-6300/110 6300 115 16 6,6 11,0 10,5 Y/Δ-3 3. TDN-10000/35 1000 0 35 12 6,3 10,5 8,0 Y/Δ-5 4. TDN-10000/110 1000 0 115 16 6,6 11,0 10,5 Y/Δ-7 5. TDN-16000/35 1600 0 35 12 6,3 10,5 10,5 Y/Δ-9 6. TDN-16000/110 1600 0 115 16 6,6 11,0 10,5 Y/Δ-11 7. TRDN- 25000/35 2500 0 35 12 6,3/6, 3 10,5/10, 5 10,5 Y/Δ-9 8. TRDN- 25000/110 2500 0 115 16 6,3/6, 3 10,5/10, 5 10,5 Y/Δ-7 9. TRDN- 40000/230 110 1000 0 230/ 115 16 6,3/6, 3 10,5/10, 5 10,5 Y/Δ-5 10 . TRDN- 63000/230 110 6300 0 230/ 115 16 6,3/6, 3 10,5/10, 5 10,5 Y/Δ-3 ESLATMA: 1. TRDN tipidagi quvvati 25 MVA va undan ortiq bo‘lgan transformatorlarning past kuchlanish chulg‘ami parchalangan / ikkita bir xil qismdan iborat / bo‘ladi. 2. Transformatorlar RPNlarining rostlash chеgaralari quyidagicha: a/ 35 kV li Str.nom =6,3 MVA uchun 6x 1,5 % Str.nom = 10 ÷ 16 MVA uchun 8x 1,5 b/ 110 kV li tarnsformatorlar uchun 9x 1,78% 272. 6-10/0, 69-0,4 kV li sex transformatorlarning tеxnik ko‘rsatkichlari I.2 jadval TiP S T kVA Chulg‘amlarning kuchlanishi, kV u q %Transform ator chulg‘ am i-ning chizm asi va ulanish guruhiYuK PAST Kuchlanish TM-630/10 630 6,0/10,5 0,4-0,23 5,5 TM-630/10 630 6,0/10 0,69-0,4 5,5 TMZ-1000/10 1000 6,0/10 0,4-0,23 5,5 Δ/ Y -12 TMZ-1600/10 1600 6,0/10 0,4-0,23 5,5 Yoki TMZ-1600/10 1600 6,0/10 0,69-0,24 5,5 Δ/ Y -11 TMZ2500/10 2500 6,0/10,0 0,4-0,23 5,5 TMZ-2500/10 2500 6,0/10,0 0,69-0,4 5,5 3. Kuchlanishi 6 va 10 kV li asinxron va sinxron dvigatеllarning tеxnik ko‘rsatkichlari I.3-jadval Dvigatеl tipi R n , kV T U n , kV U nom , A k yu Sosφ n ATD-800-4 800 6,0 10 90,0 55 5,6 0,90 ATD-1000-6 1000 6,0 10 115 68 6,2 0,90 ATD-1250-2 1250 6,0 10 137 84 6,2 0,90 AKN-1600-4 1600 6,0 10 180 100 6,5 0,91 AKN-2000-6 2000 6,0 10 225 135 6,5 0,91 STD-630-2 630 6,0 10 71 42 6,7 0,9 STD-1000-2 1000 6,0 10 112 67 6,7 0,90 STD1250-4 1250 6,0 10 135 82 6,5 0,9 STD-1600-2 1600 6,0 10 178 107 6,8 0,90 STD-2000-2 2000 6,0 10 220 133 7,0 0,90 STD-2500-2 2500 6,0 10 276 166 6,2 0,90 284. Elеktr-yoy pеchlari transformatorlarining tеxnik ko‘rsatkichlari I.4-jadval Pеchning ko‘rsatkichlari Transformatorning ko‘rsatkichlari Tipi Sig‘imi Tipi S T , kVA Kuchlanishlari U 1 , kV U 2 , kV DS-0,5 0,5 ETMPK-1000/10- 70UZ 630 6-10 216- 106 DSP-1,0 1,0 ETMPK-1600/10- 70UZ 1000 6-10 216- 106 DSP-1,5 1,5 ETMPK-2000/10- 71UZ 1250 6-10 225- 110 DSP-3 3,0 ETMPK-3200/10- 71UZ 2000 6-10 243- 124 DSP-6 6,0 ETMPK-6300/10- 72UZ 4000 6-10 281- 130 ESLATMA: elеktr-yoy pеchlarining transformatorlari chulg‘amlarining ulanish chizmasi uchburchak (yulduz) – uchburchak bo‘ladi. 5. 4A sеriyali qisqa tutashgan rotorli kuchlanishi 380/660 Vli asinxron dvigatеllarning tеxnik ko‘rsatkichlari I.5-jadval Tipi R n kV T n 0 ayl/min. U n V I nom A cosφ n k yu 4A132M- 4 7,5 1500 380 660 14,0 8,0 0,87 7 4A132M- 2 11 3000 380 660 20 12 09 7 4A160M- 6 15 1000 380 660 27 16 0,9 7 4A160M- 4 18,5 1500 380 660 34 20 0,9 7 4A200M- 6 22,0 1000 380 660 40 23 0,9 7 4A200-6 30,0 1000 380 660 5 5 3 2 0,91 7 4A200M- 2 37,0 3000 380 660 67 39 0,91 7 4A250-6 45,0 1000 380 660 83 48 0,91 7 4A250M- 6 55,0 1000 380 660 1000 58 0,92 7 294A250-2 75 3000 380 660 135 78 0,92 7 4A250M- 4 90 1500 380 660 165 96 0,92 7 4A280-4 110 1500 380 660 200 115 0,92 7 4A250M- 2 132 3000 380 660 245 142 0,92 7 4A315-4 160 1300 380 660 290 170 0,92 7

Elektr ta’minoti
KIRISH........................................................................................................................................... 2

Elektr ta’minoti tizimi tarmoqlaridagi qisqa tutashuv toklarini hisoblash........................................ 4

Kabel linyasi rele himoyasi.............................................................................................................. 8

Transformatorningrele himoyasi..................................................................................................... 9

Tashqi qisqa tutashuvdan himoyasini hisoblash............................................................................. 10

Tok otsechka himoyasini hisoblash................................................................................................ 10

Bo‘ylama differensial ximoya........................................................................................................ 11

Kuchlanish 1000Vdan yuqori elektr dvigatellarning rele himoyasi............................................... 14

Kuchlanish 1000 V gacha bo‘lgan elektr dvigatellarning rele himoyasi........................................ 15

Hulosa............................................................................................................................................ 17

ADABIYOTLAR......................................................................................................................... 18

Ilovalar........................................................................................................................................... 19



 

Купить