Dokument ma'lumotlari

Narxi 200000UZS
Hajmi 5.9MB
Xaridlar 0
Yuklab olingan sana 26 Iyun 2024
Kengaytma docx
Bo'lim Kurs ishlari
Fan Texnika va texnologiya

Sotuvchi

Aslanbek

Ro'yxatga olish sanasi 23 May 2024

6 Sotish

Flotatsiya jarayonini avtomatlashtirish va boshqarish

Sotib olish
MUNDARIJA KIRISH I. TEXNOLOGIK QISM……………………………………………………….. 1.1. Flotatsiya usulida boyitish jarayonining tavsifi……………………………… 1.2. Flotatsiya jarayonining fizik-kimyoviy asoslari.…………………………….. 1.3. Flotatsiya jarayoni avtomatlashtirish obyekti sifatida tahlili……..…………... 1.4. Avtomatlashtirishning funksional sxema tavsifi……………………………... II. HISOBIY QISM……………..……………………………………………….. 2.1 Avtomatik rostlash tizim uchun rostlagich va rostlash qonunini tanlash va hisoblash……………………………………………………………………………… 2.2 Rostlagichning sifat ko’rsatkichlarini aniqlash ……………………………….. 2.3 TIA PORTAL dasturlash muhitida jarayonni boshqarish dasturini yaratish….. XULOSA …………………………………………………………………………. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR ………………………………………... Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana KIRISH Mamlakatimizning iqtisodiy salohiyatini, ishlab chiqarish unumdorligini rivojlanishi, bugungi demokratik davlatimizda kelajak avlodlar uchun ko‘pgina hollarda mineral hom ashyolarni qazib olish va ularni qayta ishlash ko‘rsatkichlariga bog‘liq bo‘ladi. Foydali qazilmalar – asosan organik va noorganik tabiiy minerallar bo‘lib, hozirgi rivojlangan texnologiyalar yordamida tabiiy va qayta ishlangan holda xalq xo‘jaligida yuqori samara bilan foydalanish mumkin bo‘lgan mahsulotdir. Foydali qazilmalar manbasi konlar, yerning geologik ta’siri natijasida foydali qazilmalarning bir joyga to‘planishi hisoblanadi. Foydali qazilmalar qattiq, suyuq va gazsimon holda bo‘ladi. Foydali qazilmalarning turlariga qarab ularni quyidagi asosiy guruhlarga bo‘lish mumkin: - metalli foydali qazilmalar - qora va rangli metallar olish uchun xom-ashyo hisoblanadi. - nometall foydali qazilmalar - qurilish, keramika va boshqa mahsulot olish uchun xom-ashyo hisoblanadi. - tabiiy yoki qayta ishlangan holdagi yoqilg‘i yoki kimyo sanoati uchun xom ashyo hisoblangan, yoqilg‘i qazilmalari. O‘zbekiston konlarining foydali qazilmalarga nihoyatda boyligi, bir necha o‘n million tonna qazib oladigan va qayta ishlaydigan yuqori texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichli yirik mexanizatsiyalashtirilgan boyitish va metallurgiya korxonalari ko‘rish imkonini beradi. Konchilik sanoati, hozirgi zamon texnika darajasida metall yoki mineral mahsulot olish imkonini beradigan qattiq hom ashyoni beradi va qayta ishlaydi. Foydali qazilma konlarini qayta ishlashda yer ostidan qazib olishni ko‘paytirish va ulardan kompleks foydalanish asosiy shartlardan biri hisoblanadi. Rudalar – metall va uning birikmalaridan tashkil topgan mineral bo‘lib, tabiiy kimyoviy birikmalar hisoblanadi. Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana Ruda tarkibidagi minerallar, qimmatbaho komponentlar va puch tog‘jinslaridan iborat bo‘ladi. Bunday minerallarga misli (xalkozin, xalkoprit), ruxli (sfalerit, smitsonit), qo‘rg‘oshinli (galenit, syerussit) va hokazolar kiradi. Puch tog‘ jinslarga tarkibida ajratib olinadigan va qimmatli metall bo‘lmagan jinslar kiradi. Bunday minerallarga kvars, karbonatlar, silikatlar va hokazolar kiradi. Bu yerda foydali mineral, zararli yoki foydali qo‘shimcha, puch tog‘ jinslari tushunchalarining nisbiyligini takidlab o‘tish lozim. Mineralning bu tushunchalarning qaysi biriga mansubligi faqat foydali qazilmani berilgan turigagina bog‘liq. Bitta mineralning o‘zi dastlabki mahsulotda foydali, boshqasida esa puch tog‘ jinsi bo‘lishi mumkin. «Puch tog‘ jins» tushunchasi ham shartli hisoblanadi. Chiqindisiz metallurgik texnologiya va jarayonlar yaratishga yo‘naltirilgan metallurgik texnologiyaning taraqqiyoti, qurilish materiallari olish uchun puch tog‘ jinslarning barcha komponentlaridan foydalanish mumkinligini isbotladi. Boyitma tarkibida mahsulotlardagi foydali mineral va foydali qo‘shimchalarning asosiy qismi bo‘lsa, chiqindida puch tog‘ jinslari va zararli qo‘shimchalarning katta qismi ajratiladi. Chiqindi boyitish jarayonidan chiqarib tashlanadi va chiqindilar maydonida yig‘iladi, boyitma esa keyingi qayta ishlash va ishlatishga jo‘natiladi. Rudaning tarkibi odatda kimyoviy yo‘l bilan aniqlanadi. Biroq amalda buning o‘zi kamlik qiladi. Hom ashyo tarkibida mavjud bo‘lgan minerallar to‘rini (mineralogik tarkib) va qayta ishlanayotgan xom-ashyoning barcha komponentlarining minerallar bo‘yicha taqsimlanishini (fazoviy tarkib)larini bilish kerak. Mineralogik va fazoviy tahlilni bilish, metallurgik qayta ishlaganda hom ashyo tarkibidagi barcha komponentlarining o‘zini to‘tishini oldindan aytish, to‘g‘ri ratsional texnologiyani tanlash va boyitish jarayonlaridagi amallarni to‘g‘ri bajarish imkonini beradi. Boyitish texnologiyasini rivojlanishi va takomillashuvi hamda xom-ashyodan kompleks foydalanishning oshishi, ya’ni qancha ko‘p qimmatli komponent olinsa, Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana shuncha asosiy metallning kam miqdori bilan iqtisodiy va texnik jihatdan rudani qayta ishlash samarali bo‘lishi isbotlandi. 1.1 Flotatsiya usulida boyitish jarayonining tavsifi Flоtаtsiya–minеrаl zаrrаchаlаr yuzаsining fizik–kimyoviy хоssаlаridаgi fаrqqа qаrаb bоyitish usuli bo`lib, minеrаl zаrrаchаlаr yuzаsining suv bilаn hаr хil ho`llаnish qоbiliyatigа аsоslаnаdi. Suvli muhitdа mаyin tuyulgаn hоldа mаvjud bo`lgаn аyrim minеrаllаrning zаrrаchаlаri suv bilаn ho`llаnаdi, ayrimlаri esа suv bilаn ho`llаnmаydi, bаlki suvdаgi hаvо pufаkchаlаrigа ilаshib, yuzаgа qаlqib chiqаdi. Shu bilаn bir vаqtdа bоshqа minеrаllаrning zаrrаchаlаri suv bilаn ho`llаnib undа cho`kаdi yoki muаllаq hоldа jоylаshаdi. Flоtаtsiya turli хildаgi fоydаli qаzilmаlаrni bоyitishdа kеng ko`lаmdа ishlаtilаdi. Qаzib оlingаn rаngli mеtаllаr rudаlаrining 90 % dаn ko`prоg`i–kаmyob, qоrа, nоdir mеtаllаr rudаlаri vа nоmеtаl rudаlаr shu usuldа bоyitilаdi. Flоtаtsiya usulini qo`llаsh kаmbаg`аl rudаlаrni hаmdа bоshqа usullаr bilаn bоyitilishi qiyin bo`lgаn rudаlаrni qаytа ishlаsh imkоniyatini yarаtаdi. Mаsаlаn, flоtаtsiya usulini qo`llаb pоlimеtаl rudаlаrdаn qo`rg`оshinli, ruhli vа misli bоyitmаlаrni оlish mumkin. Ko`pikli flоtаtsiya jаrаyonidа 3 tа fаzа ishtirоk etаdi: hаttiq (minеrаl), suyuq (suv) vа gаzsimоn (hаvо). Flоtаtsiya jаrаyonining mехаnizmini tushunish uchun bu fаzаlаr yuzаlаrining хоssаlаrini vа bu fаzаlаr chеgаrаlаridа sоdir bo`lаdigаn hоdisаlаrni ko`rib chiqаmiz. Suyuq vа qаttiq jismlаrning yuzа qаtlаmlаri bu jismlаrning ichidа bo`lmаydigаn bir qаtоr fizik–kimyoviy хоssаlаrgа egа. Qаttiq zаrrаchаlаrning yuzаsi erkin enеrgiyaning mаvjudligi bilаn хаrаktеrlаnаdi. Qаttiq jismlаr yuzа qаtlаmlаrining аtоmlаri (iоnlаri) suyuqlik mоlеkulаlаrinikigа nisbаtаn ko`prоq tоrtishish kuchini sеzаdi. Erkin yuzа enеrgiyasining kаttаligi minеrаllаr yuzаsining tаbiаtini vа uning suv hаmdа suvdа erigаn mоddаlаr bilаn tаsirlаshuv qоbiliyatini хаrаktеrlаydi. Bundаy o`zаrо tаsirlаshuvlаrdаn biri – minеrаllаr yuzаsining suv bilаn ho`llаnishidir. Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana Minеrаl zаrrаchаlаr yuzаsining suv bilаn ho`llаnish hоdisаsi flоtаtsiya jаrаyonining fizik–kimyoviy оmillаridаn biri hisоblаnаdi. Ho`llаnish dаrаjаsigа fаqаt minеrаl erkin yuzа enеrgiyasining kаttаligi emаs, bаlki suv iоn vа mоlеkulаlаrining o`zаrо tаsirlаshuv enеrgiyasi hаm tа’sir qilаdi. -rasm. Ikkitа fаzаning (mаsаlаn, suv vа minеrаl) o`zаrо tоrtishishi аdgеziya dеyilаdi hаmdа u hаm shu fаzаlаrni bo`lish uchun sаrflаngаn ishni fаzаlаr аjrаlish yuzаsining birligigа nisbаti bilаn хаrаktеrlаnаdi. Аdgеziya ishi ikkаlа fаzа yuzа enеrgiyalаrning yig`indisi minus fаzаlаr chеgаrаsidаgi yuzа enеrgiyasigа tеng: W = σc−ч+σк−ч− σс−к bu yеrdа, σc−ч,σк−ч,σс−к – tеgishli rаvishdа suyuqlik–gаz, qаttiq zаrrаchа–gаz, suyuqlik–qаttiq zаrrаchа fаzаlаri аjrаlish chеgаrаsidаgi yuzа enеrgiyasi. Minеrаl zаrrаchаning yuzаsi suv bilаn ho`llаnishi uchun minеrаl vа suv mоlеkulаlаri оrаsidаgi tоrtishish kuchi suv mоlеkulаlаri оrаsidаgi tоrtishish kuchidаn kаttа bo`lishi kеrаk. Bоshqаchа qilib аytgаndа, minеrаl zаrrаchа yuzаsining ho`llаnishi Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana uchun suv vа minеrаl оrаsidаgi аdgеziya ishi suvning o`zi uchun kоgеziya ishidаn оrtiq bo`lishi kеrаk. 1-rаsm. Minеrаl zаrrаchа yuzаsining hаvоli muhitdа suv bilаn ho`llаnishidаgi sirt tаrаnglik kuchlаrining tа’siri sхеmаsi Tаbiiy minеrаllаr suv bilаn ho`llаnish qоbiliyatigа qаrаb bir–biridаn fаrq qilаdi. Yuzаsi suv bilаn оsоn ho`llаnаdigаn minеrаllаr (mаsаlаn, kvаrts, kаltsiy) gidrоfil minеrаllаr, suv bilаn yomоn ho`llаnаdigаn minеrаllаr esа (mаsаlаn, grаfit, tаlk, mоlibdеn, хаlkоpirit) gidrоfоb minеrаllаr dеyilаdi. Ko`p minеrаllаr esа оrаliq hоlаtni egаllаydilаr. Bir qаtоr minеrаllаr (mаsаlаn, sulfidli minеrаllаr) gidrоfilligining оrtishi ulаr yuzаsining оksidlаnishi bilаn bоg`liq. 24–rаsmdа minеrаl zаrrаchа yuzаsini hаvоli muhitdа suv bilаn ho`llаnishidаgi sirt tаrаnglik kuchlаrining tаsiri sхеmаsi kеltirilgаn. Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana 1.2 Flotatsiya jarayonining fizik-kimyoviy xossalari Mineral zarrachalarning suyuqlik-gaz chegarasi yuzasida mahkamlanish qobiliyati mineral zarrachalarning suv bilan ho‘llanish qobiliyatiga bog‘liq. Ho‘llanish - mineral zarrachalar yuzasining suv molekulalari bilan molekulyar tortishish kuchi ta’sirida o‘zaro birikish hodisasidir. Ho‘llanish zarrachaning erkin yuza energiyasining kattaligiga bog‘liq. Erkin yuza energiyasi qancha katta bo‘lsa, zarracha yuzasi shuncha yaxshi ho‘llanadi, qancha kichik bo‘lsa-shuncha yomon ho‘llanadi. Suv bilan ho‘llanmaydigan yuzalar gidrofob, suv bilan ho‘llanadigan yuzalar esa gidrofil yuzalar deyiladi. (tarjimada suvni yaxshi ko‘ruvchi va yomon ko‘ruvchi yuzalar). Suyuqlik ichida joylashgan molekulaga uni o‘rab turgan hamma qo‘shni molekulalar bir xil tortishish kuchi bilan ta’sir qiladi. Buning natijasida molekulalarning tortishish kuchi o‘zaro tenglashgan, molekulalarning o‘zi esa muvozanatda turadi. Suyuqlik yuzasida joylashgan molekula uchun esa molekulyar tortishish kuchlari muvofiqlashmagan. Molekula faqat suyuqlik tomonidan tortilishni his qiladi. Bu kuchlar tenglashmagan va suyuqlik fazasining ichiga yo‘nalgan. Yangi ajralish sirtini hosil qilish uchun molekulalarning tortilishiga qarshi ish sarflash kerak. Boyitish mahsulotlari va dastlabki mahsulotdagi qimmatbaho komponentning miqdori bo'yicha chiqish va ajralishni hisoblash uchun formulalar chiqaramiz. Quyidagi belgilashlarni kiritamiz: Q, C va T – tegishli ravishda dastlabki mahsulot, boyitma va chiqindining og’irligi, t/soat yoki t/ sutka; α, β va θ – dastlabki ma h sulot, boyitma va chi q indidagi komponentning mi q dori, %; γ - ma h sulotning chi q ishi, % yoki birlik ulushida; ε – ajralish, % yoki birlik ulushida. Chi q ishni ani q laymiz: boyitmaning chi q ishi Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana γb= С Q ⋅100 ,% ҳC hi q indining chi q ishi γch= Т Q ⋅100 ,% ҳ Boyitish oxirgi mahsulotlari chiqishlarining yig’indisi 100 % deb qabul qilinadigan dastlabki mahsulotning chiqishiga teng. γb+γch= С Q ⋅100 + Т Q ⋅100 = C +T Q ⋅100 = 100 %ҳ Muvozanat tuzamiz: ma h sulot bo'yicha Q=C+T komponent bo'yicha Q⋅ α 100 = C β 100 +T θ 100 Q⋅α= Cβ +Tθ Mahsulot muvozanati tenglamasidan T = Q - C C = Q – T T va C larning qiymatini komponentning muvozanati tenglamasiga qo'ysak Q⋅α= Cβ +(Q − C )θ va Q⋅α− (Q − T )β+Tθ bundan C Q = α− θ β− θ va T Q = β− α β− θ U holda chiqishlarni hisoblash uchun hisoblash formulasini olamiz. Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana γb= С Q ⋅100 = α− θ β− θ ⋅100 ,% ҳ γch = T Q ⋅100 = β− α β− θ ⋅100 ,% ҳKomponentning ajralishini aniqlaymiz boyitmaga εб= C β 100 Q α 100 ⋅100 = Cβ Q⋅α ⋅100 ,% chiqindiga εch= T θ 100 Q α 100 ⋅100 = Tθ Q⋅α⋅100 ,% Komponentni boyitishning oxirgi mahsulotlariga ajralishi yig’indisi uni 100 % deb qabul qilingan dastlabki mahsulot ajralishiga teng. εb+ εch = Cβ Q ⋅α ⋅100 + Tθ Q⋅α ⋅100 = Cβ + Tθ Q⋅α ⋅100 = 100 % C Q vа T Q larning yu q orida topilgan q iymatlarini εbҳ,ҳε ch ga qo'yib ajralishni hisoblash uchun formulani olamiz. εb= C⋅β Q⋅α ⋅100 = α− θ β− θ ⋅ β α ⋅100 = γb⋅β α εch = Tθ Q ⋅α ⋅100 = β − α β − θ ⋅θ α ⋅100 = γch⋅θ α Texnologik ko'rsatgichlar boyitish fabrikalaridagi boyitish jarayonlarini ba h olash uchun xizmat q iladi. 1-misol. Misli rudalarni boyituvchi fabrikaning ishlab chi q arish unumdorligi 420 t/soat. Misning miqqdori: dastlabki rudada α=1,2 % boyitmada β=22 %, chiqindida θ=0,1 Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana %. Boyitmaning va chiqindining chiqishi, misni boyitma va chiqindiga ajralishi va boyitish darajasini aniqlang.γb= α− θ β− θ ⋅100 = 1,2 − 0,1 22 − 0,1 = 1,1 21 ,9 = 0,0502 = 5,02 % γch= 100 − 5,02 = 94 ,98 % C = Q γb 100 = 420 ⋅5,02 100 = 21 ,08 t/soat Т= Q⋅ γch 100 = 420 94 ,98 100 = 398 ,92 t/soat 1. 3 . Flotatsiya jarayoni avtomatlashtirish obyekti sifatida tahlili Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana Flotatsiya jarayoni flotatsiya reagentlari bilan ishlov berilgan mineral zarralarni havo pufakchalariga tanlab biriktirish xususiyatiga asoslangan. Reagentlarning ta'siri ba'zi zarrachalarda flotatsiya faolligini oshirishga va boshqalarda uni kamaytirishga qaratilgan. Natijada pulpa yuzasida minerallashgan ko'pik hosil bo'ladi. Flotatsiya kamerasi-bu Q1(m3/daq.) hajmli oqim tezligi va C1 konsentratsiyasiga ega bo'lgan pulpa doimiy ravishda kiradigan, ikkita mahsulotga bo'lingan-konsentrat (Q2,C2) va qoldiqlar (Q3, C3). Kameradagi jarayonlar doimiy aralashtirish bilan amalga oshiriladi, bu pulpaning juda intensiv shamollatilishini va tarkibiy qism va reagentlar kontsentratsiyasining hajmi bo'yicha bir xilligini ta'minlaydi. Bu flotatsiya kamerasini markazlashtirilgan parametrlarga ega texnologik ob'ekt sifatida ko'rib chiqishga imkon beradi. Bunday kamera ajratish moslamasi sifatida taqdim etiladi, bu erda V - h, h1 va h2 qiymatlari bilan tavsiflangan ish hajmi. Pulpa va ko'pikning (h1+h2) h drenaj darajasidan umumiy balandligi hajmning o'zgaruvchan qismini aniqlaydi. Flotatsiya jarayonining texnologik samaradorligining eng oddiy ko'rsatkichlari chiqish parametrlari, masalan, αк konsentratidagi metall miqdori, αx qoldiqlaridagi metallning parchalanishi, γк konsentratning chiqishi va γх qoldiqlarning chiq ishi. Effektivlikning yanada murakkab mezoni (uch parametrli ko'rsatkich) foydali komponentni konsentratga olishdir ∑▒ 〖=(α_(р-) α_x)/(α_k-α_x ) 〗 α_k/α_p , αр- rudadagi metall tarkibi. taklif etilayotgan mezonlarning xilma-xilligiga qaramay, termodinamik, kinetik va boshqalar, amalda, ko'pincha qo'shimcha shartlar bilan ekstraksiya mezon sifatida ishlatiladi. Flotatsiya jarayoniga ta'sir qiluvchi bir necha o'nlab omillarni ajratish mumkin, ularning asosiylari: αр- ruda tarkibidagi metall tarkibi; ψр- oksidlanishni, loyqalanishni, faza tarkibini va rudaning boshqa xususiyatlarini tavsiflovchi xom ashyoning flotatsiyasi; dп- ezilgan Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana boyitish mahsulotining granulometrik tarkibi; ρп- boshlang'ich ozuqa zichligi; µi- pulpada reagent ionlarining kontsentratsiyasi (reagent sarfini hisobga olish mumkin qi); h1 и h2- ma'lum darajalar, h2 ko'pik yig'ish tezligi bilan belgilanadi; γп- o'rnatish samaradorligi; ka- pulpa shamollatish darajasi va boshqalar. αр va ψр kabi omillar foydali qazilmalarni qazib olish jarayonida hosil bo'ladi; dp, ρп, µi - rudani flotatsiyaga tayyorlash jarayonida; h1, h2, ka, γп va va ba'zi µi- flotatsiya jarayonida. 3.18 3.19 3.18. Flotatsiya kamerasi ajratish moslamasi sifatida 3.19. Flotatsiya jarayoni boshqaruv ob'ekti sifatida 3.19-rasmda flotatsiya jarayoni boshqaruv ob'ekti sifatida ko'rsatilgan. I -guruh omillari tartibga solinadi va ularni nazorat qiluvchi ta'sirlar deb hisoblash mumkin, II -guruh omillari esa tartibga solinmaydi (bezovta qiluvchi ta'sirlar). Shunday qilib, ko'rib chiqilayotgan texnologik jarayon m=m 1 +m 2 kirish va n chiqish parametrlari bilan tavsiflangan ko'p o'lchovli boshqaruv ob'ekti hisoblanadi. Bu erda m 1 - I -guruh omillari soni, m 2 - II -guruh. Avtomatik boshqaruvning asosiy vazifasi sifatida flotatsiya jarayonini avtomatik optimallashtirish vazifasi hali deyarli hal qilinmagan, chunki jarayon samaradorligiga sezilarli ta'sir ko'rsatadigan ba'zi o'zgaruvchilarni ishonchli avtomatik boshqaruvi mavjud emas. Hozirgi vaqtda flotatsiya jarayonini avtomatik boshqarish individual parametrlarni barqarorlashtirish sxemasini, shuningdek ko'p bog'langan tartibga solish tizimlarini ishlab chiqish va joriy etish bosqichida. Bunday boshqaruv tizimlarini yaratish uchun asosiy kanallar orqali flotatsiya mashinasining uzatish funktsiyalarini aniqlash kifoya. Hajm oqimlarining moddiy balansi va tarkibiy qismlar tarkibi uchun moddiy balans tenglamalari asosida uzatish funktsiyalari. Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana W 1(p)= ∆h1(p) ∆Q (p)= 2 3 h10 Q10 2 3 Sh 10 Q10 p+1 = k1 T1p+1; (3.8) W 2 ( p ) = ∆ C 2 ( p ) ∆ C 1 ( p ) = Q 10 Q 20 + φ 0 V 0 V Q 20 + φ 0 V 0 p + 1 = k 2 T 2 p + 1 ; (3.9) φ 0 - flotatsiyalanish, moddani kameradan chiqarish tezligini anglatadi. (3.8) va (3.9) dan ko'rinib turibdiki, T 1 va T 2 vaqt konstantalari vaqt birligidagi kameralar orqali o'tadigan q pulpa miqdoriga bog'liq. Flotatsiya bo'limining ishlashi juda katta farq qilganligi sababli, vaqt doimiylarida sezilarli o'zgarishlar bo'lishi mumkin. Masalan, “ Mexanobr-6A” flotatsiya mashinasi uchun ishlash faqat 1,5- 3,5 m 3 /daqiqa ichida o'zgarganda(tavsiya etilgan qiymat diapazoni Q), kontsentratsiya kanalidagi T 2 vaqt doimiysi 1,5 dan 0,65 daqiqagacha o'zgaradi. Shunday qilib, flotatsiya kamerasining dinamik koeffitsientlari taxminiydir, chunki ular Q tasodifiy o'zgaruvchining funktsiyalari. Flotatsiya mashinasida n kameralar ketma-ket ulanganligi va bitta kameraning chiqish parametri keyingi kameraning kirish parametri bo'lib xizmat qilganligi sababli, u butun mashinaning uzatish funktsiyasini olishdan manfaatdor. Agar biz T 1 =… T i =… T n , deb hisoblasak, u holda flotatsiya mashinasini uzatish funktsiyasi bilan yuqori tartibli inertsial bog'lanish bilan ifodalash mumkin W m ( p ) = k m ( T k p + 1 ) n bu erda k m =k 1 k 2 …k n - butun mashinaning uzatish koeffitsienti; T k -kamera vaqtining doimiyligi. Shuningdek, flotatsiya mashinaning approksimatsiya usulining birinchi darajali jadvalli usullari ishlab chiqilgan bo`lib, ular adabiyotda keng tarqalgan. Hozirgi vaqtda flotatsiya jarayonini avtomatlashtirishning ikkita yondashuvi mavjud: flotatsiya mashinasining o'zini avtomatik boshqarish (o'zgaruvchan zo`riqish bilan) va butun flotatsiya bo'limida pulpa oqimlarining doimiyligini avtomatik saqlash (buzilishlarni stabillashtirish). Flotatsiya mashinasini avtomatik boshqarish reagentlarni avtomatik etkazib berish (reagentlarni avtomatik dozalash) va flotatsiya mashinasida pulpa darajasini nazorat qilish tizimlarini o'z ichiga oladi. Flotatsiya Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana bo'limi tomonidan avtomatik tartibga solish tizimi quyidagi algoritmni amalga oshiradi: 1) flotatsiya kontsentratining zumpfidagi darajaga qarab flotatsiya mashinalarini yoqish va o'chirish; 2) flotatsiya qilinadigan material miqdori bo'yicha reaktivlarning dozasi (ishlaydigan flotatsiya mashinalari soni bo'yicha); 3) flotatsiya mashinalari va vakuum filtrlarining ishlashini muvofiqlashtirish; 4) flotatsiya mashinasini yoqish yoki o'chirishda tegishli quyuqlashtiruvchi voronkaga pulpa etkazib berishni yoqish va o'chirish (mashina ma'lum bir kechikish bilan o'chadi, bu hunida qolgan pulpani qayta ishlashga imkon beradi) 5) ishlaydigan mashinalar sonini va flotatsiya kontsentratining zumpfdagi darajasini ro'yxatdan o'tkazish. Shunday qilib, yuqoridagi algoritmni amalga oshirish, ishlaydigan mashinalar sonini o'zgartirish orqali flotatsiya mashinalari va vakuum filtrlarining yukini barqarorlashtirishga imkon beradi. Flotatsiya jarayonini avtomatlashtirishga turli xil yondashuvlar o'ziga xos boyitish sxemalari, fabrikada ishlatiladigan flotatsiya mashinalari turlarining soni va ularning mukammalligi bilan bog'liq. Leninogor polimetall kombinatining flotatsiya bo'limida bir vaqtning o'zida 10 turdagi flotomashinalar o'rnatilgan: mexanik FMR-10, FMR-25, “Mexanobr” (7 marka) va pnevmomexanik FPR-40. Uskunalarning bunday xilma-xilligi ko'p sonli turli xil boshqaruv tizimlaridan foydalanish zarurati tufayli avtomatlashtirishning birinchi yondashuvidan foydalanishni qiyinlashtiradi. Shu bilan birga, pnevmatik harakatga ega flotomashinalar bo'lmagan taqdirda, butun flotatsiya bo'limida pulpa oqimlarining doimiyligini avtomatik ravishda saqlab turish bunday fabrikalarda avtomatlashtirish masalasini hal qilishga imkon beradi. Pnevmomexanik mashinalar, masalan, FPR-40 va FPR-63 turlari, flotatsiyaning yanada jadal jarayonini ta'minlaydigan kamchiliklarga ega, chunki favqulodda to'xtash yoki havo ta'minoti to'xtatilishi, kameraning loyqalanishi va pervanelning o'rnatilgan qum bilan tiqilib qolishi kuzatiladi. Bu esa mashinani aeratsiya moslamasini oldindan yuvmasdan ishga tushirishni imkonsiz qiladi va hatto undan ham ko'proq. Bu aeratsiya moslamasini oldindan yuvmasdan mashinani ishga tushirishni imkonsiz qiladi, Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana bundan tashqari, boshqaruvda flotatsiya mashinalarini yoqish va o'chirishni ta'minlaydigan algoritmdan foydalanish mumkin emas. Flotatsiya mashinalarini takomillashtirish, ham kamera hajmini oshirish, ham pnevmatik aralashtirishni kengroq qo'llash orqali aeratsiya blokini yaxshilash yo'lida amalga oshiriladi, bu havoning yaxshi tarqalishini va kamera hajmi bo'ylab pufakchalarning bir tekis taqsimlanishini ta'minlashi kerak. Tez-tez uchraydigan (va ba'zi hollarda maxsus tadbirlarsiz qabul qilinishi mumkin emas) pnevmatik aeratsiyaga ega yuqori samarali mashinalarni to'xtatish, ehtimol, flotatsiya jarayonini avtomatlashtirishni yanada maqbul qiladi, bu esa flotomashinaning o'zini boshqarishni ta'minlaydi. 1.4. Avtomatlashtirishning funksional sxema tavsifi Oltin tarkibli bo’tanani flotatsiya qilish orqali ajratib olish sexi avtomatlashtirish obyekti hisoblanadi. Bu yerda flotatsiya mashinalari 2 bosqichda bo’tanani flotatsiyalash jarayoni uzluksiz olib boriladi. Avtomatlashtirishning funksional sxemasida apparatlar zanjiri ko’rsatilgan. Maydalash va saralash jarayonidan kelgan bo’tana dastlabgi flotatsiya mashinasi 1ga quyiladi. Bo’tana liniyasida uning sarfini o’lchash uchun Promag W 400 qurilmasidan foylaniladi. Flotatsiya jarayoni borishi uchun bosim ostidagi havo va turli xil reagentlar, masalan ksantogenat bo`tanaga qo`shiladi. Shuning uchun avtomatlashtirishning funksional sxemasida havo va reagentlar liniyasi ko`rsatilgan. Reagentlar liniyasiga esa Promag W 400 sarf o`lchash qurilmasi o`rnatilgan. Dastlabgi flotatsiya mashinasida sath o’lchash uchun Micropilot FMR60 qurilmasi o’rnatilgan bo’lib, u orqali rostlash qurilmalari boshlariladi va flotatsiya mashinasidagi sath nazorat qilinadi. Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana Dastlabgi flotatsiya mashinasining konsentrat chiqishi qismiga sarf datchiki o’rnatilgan va bu orqali flotatsiya jarayonining borishi nazorat qilinadi, ya’ni flotatsiya mashinasiga havo kirishi liniyasiga o`rnatilgan va reagentlar kirishi liniyasiga o`rnatilgan rostlash qurilmalari boshqariladi. Dastlabgi flotatsiya mashinasidan chiqqan konsentrat so`nggi flotatsiya mashinasi 2ga, pastki qismidan chiqqan qoldiq bo`tana qoldiq flotatsiya mashinasiga yuboriladi. So`nggi flotatsiya mashinasin chiqish qismidagi konsentrat keyingi jarayonga yuboriladi, bu liniyaga Promag W 400 sarf o`lchash qurilmasi o`rnatilgan. Flotatsiya mashinasi pastki qismidan chiqqan qoldiqlar 1-flotatsiya mashinasiga yuboriladi. Barcha flotatsiya mashinalarining aylantirish qismi ishlashi uchun Siemens SIMOTICS GP 6-2, 8-2 elektrodvigatellari ulangan va kontroller orqali boshqariladi. Barcha o’lchash qurilmalari boshqarish shitiga, kontrollerga yuboriladi va ma’lumotlar qayta ishlanib, jarayon boshqariladi va nazorat qilinadi. Agarda qiymatlar belgilangan miqdorlardan chiqib ketsa, signalizatsiga ishga tushadi, avariya holatlarida jarayon qurilmalari o’chiriladi. Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana 2.1. Avtomatik rostlash tizim uchun rostlagich va rostlash qonunini tanlash va hisoblash Nazorat qiluvchi harakatlarning asosiy kanallari bo‘yicha model bo‘yicha flotatsion texnologik kompleksning statik va dinamik qonuniyatlarini o‘rganish MATLAB matematik paketi yordamida amalga oshirildi. Simulyatsiya natijalari mis flotatsiya majmuasining kirish va chiqish qiymatlari bilan bog'liq grafiklar shaklida taqdim etiladi. Boyitish zavodlarining texnologik jarayonlari va jihozlari murakkab tizimlar bo'lib, ularning holati har bir vaqt momentida bir nechta kirish va chiqish qiymatlari bilan tavsiflanadi. Chiqarish qiymatlari texnologik jarayonning holatini, uning samaradorligini va mahsulot sifatini tavsiflaydi. Har bir chiqish miqdori bir nechta kirish miqdoriga bog'liq (nazorat qilinadigan yoki boshqarilmaydigan). Kirish qiymatlarining chiqish qiymatlariga ta'siri ta'sirni uzatish kanali orqali sodir bo'ladi. Ularning umumiy soni boshqariladigan m va boshqarilmaydigan n kirish va chiqish p qiymatlari soni bilan belgilanadi va (m + n) p. Mumkin bo'lgan nazorat kanallari soni mp ga teng. Ulardan nazorat harakatlarining boshqariladigan parametrga ta'sirini tahlil qilish asosida zarur boshqaruv kanali tanlanadi. Tekshirish kanalini tanlashda biz quyidagi qoidalarga amal qilamiz: -chiqish nazorat qilinadigan o'zgaruvchi sifatida biz texnologik operatsiya yoki jarayonning mohiyatini to'liq aks ettiruvchi texnologik parametrni tanlaymiz; -tanlangan boshqariladigan parametrni uzluksiz avtomatik nazorat qilish imkoniyatlarini ushbu parametrni boshqarishning mavjud texnik vositalarini tahlil qilish va nazorat qilishning to'g'riligini baholash orqali baholaymiz. Agar ushbu parametrni avtomatik uzluksiz boshqarish imkoni bo'lmasa yoki biz boshqarishning aniqligidan qoniqmasak, boshqasi sozlanishi parametr sifatida olinadi, bu birinchisi bilan chambarchas bog'liq va jarayonning bilvosita ko'rsatkichi bo'lib xizmat qilishi mumkin. va buning uchun etarli aniqlik bilan zarur nazorat vositalari mavjud; Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana -boshqaruv harakati sifatida biz kiritilgan boshqariladigan qiymatni tanlaymiz, uning tanlangan boshqariladigan o'zgaruvchiga ta'sir darajasi eng katta. Kirish parametrining chiqishga ta'sirini baholash ob'ektning ushbu kanal bo'yicha o'tkazish koeffitsienti qiymati bilan amalga oshiriladi; -tanlangan nazorat parametrining ish diapazonida silliq o'zgarishini amalga oshirish imkoniyatini baholash amalga oshiriladi. Agar bunday imkoniyat bo'lmasa, pastroq daromadga ega bo'lsa-da, ushbu imkoniyatlarga ega bo'lgan boshqa parametr tanlanadi; -tanlangan boshqaruv kanalining dinamik xususiyatlari baholanadi. Baholash t/T ga nisbatan amalga oshiriladi va bu nisbatning qiymati kichikroq bo'lgan kanalga afzallik beriladi, agar nisbatlar teng bo'lsa, T va t kichikroq kanallarga afzallik beriladi. Sozlanishi qiymat sifatida biz flotatsiya mashinasida pulpa darajasining qiymatini tanlaymiz. Ushbu qiymatni nazorat qilish uchun talab qilinadigan aniqlik va ishonchlilikni qondiradigan texnik vositalar mavjud, masalan, ''PROBE'' daraja sensori. Pulpa darajasining qiymati biz eshik sifatida ishlatadigan tartibga soluvchi organni harakatlantirish orqali tartibga solinadi. Ushbu tahlilga asoslanib, mumkin bo'lgan nazorat kanallaridan biri "eshik holati - flotatsiya mashinasidagi pulpa darajasi" ("Dash - DH") tanlanadi. Rostlanadigan obyektni boshqarish kanalining statik va dinamik xususiyatlariКCu Cu Q Q  Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana Rostlanadigan obyektni boshqarish kanalining statik va dinamik xususiyatlari К CuрQ Q  Rostlanadigan obyektni boshqarish kanalining statik va dinamik xususiyatlari КCu ОФШ Q  Rostlanadigan obyektni boshqarish kanalining statik va dinamik xususiyatlari КCu ПШ Q 1 Rostlanadigan obyektni boshqarish kanalining statik va dinamik xususiyatlari КCu ПШ Q 2 Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana O'tkinchi davrda oshib ketish miqdori 20% ga to'g'ri kelmaydi. Buning sababi, boshqaruvchining sozlash parametrlari obyektning taxminiy vaqtinchalik javobi bilan aniqlangan, kechikish bilan birinchi tartibning statik aloqasiga mos keladi. Kanal uchun overclock xususiyatlarini olib tashlash uchun« Н ш  » Tebranish bo'yicha « Н ш  » kanalida tezlashuv xarakteristikasi Raqamli simulyatsiya orqali vaqtinchalik jarayonning talab qilinadigan xarakterini ta'minlovchi boshqaruvchining optimal sozlash parametrlarini topamiz. Optimal kontroller sozlamalari: k р 1 = 1,4; T и 1 = 8,8 c. Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana Optimal sozlash parametrlari bilan tebranish orqali « Н ш  » kanali uchun tezlashuv xarakteristikasi Keyinchalik, stabilizatsiya regulyatori bilan "Z1 - Qcu" kanali orqali tezlashuv xarakteristikasini yozamiz. Stabillashtiruvchi regulyator bilan "Z1 - Qcu" kanali orqali tezlashuv xarakteristikasini olib tashlash uchun Stabillashtiruvchi kontroller bilan "Z1 - Qcu" kanalidagi obyektning tezlashtiruvchi xarakteristikasi Dinamik xarakteristikani yaqinlashtirib, quyidagi natijaga erishamiz: K co =0,00095, T co =30000s, t co =7000s, t co /T co =0,23. Vaqtinchalik jarayonning sifatiga qo'yiladigan talablarga ko'ra, biz 20% oshib ketgan jarayonni tanlaymiz. Nomogrammalarga ko'ra, biz birinchi navbatda tartibga solish qonunini tanlaymiz. Rd ga va oldindan belgilangan tco/Tco nisbatiga muvofiq biz oldindan PI - nazorat qonunini tanlaymiz. Statik ob'ektlar va odatiy o'tish davri uchun hisoblash formulalariga ko'ra, biz quyidagilarni topamiz: Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana 3204 Т/ к 7,0 К со со со 2Р    16000Т3.0T сосо2и   Keyin murakkab obyektning overclock xarakteristikasini tuzatuvchi kontroller bilan " Сu ш Q   " kanali orqali olamiz Tuzatish regulyatori bilan "Z1-Qcu" kanali orqali tezlashuv xarakteristikasini olib tashlash. Tekshirish moslamalarini tanlab, biz o'tkinchi jarayonning kerakli sifatiga erishamiz (20% dan oshib ketadigan jarayon), shuning uchun biz quyidagi qiymatlarni olamiz: 2650 к 2р  c 1600 T 1и  Tuzatuvchi regulyator bilan « Cu ш Q   » kanalidagi ob'ektning tezlashuv xarakteristikasi Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana Optimal qiymatlarda tuzatuvchi tekshirgich bilan "Cu ш Q   " kanal uchun tezlashuv xarakteristikasini olib tashlash uchun Optimal qiymatlarda tuzatuvchi kontroller bilan « Cu ш Q   » kanalidagi obyektning tezlashtiruvchi xarakteristikasi 2.2. Rostlagichning sifat ko’rsatkichlarini aniqlash Regulyator sozlamalarini hisoblash quyidagi yo'llar bilan amalga oshirilishi mumkin: -obyektning amplitudali fazali xarakteristikasi va M-mezon asosida grafik- analitik; - kengaytirilgan amplitudali o'zgarishlar xususiyatlariga ko'ra; - taxminiy formulalar bo'yicha; - matematik modellashtirish yordamida. Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana Amalda, regulyatorlarning sozlashlari odatda taxminiy formulalar bilan belgilanadi va keyin ularni tozalanadi. PID regulyatorining sozlash jarayoni uchun taxminiy formulalar bo'yicha minimal integral kvadrat mezonlari bilan quyidagi qiymatlarga ega bo’ladi: К r = 1,4 T um К um ∙ τ um = 1,4 28,97 0,2464 ∙ 16,13 = 10,2 m А (g/sm 3) , Тi = 1,3 ∙τum = 1,3 ∙ 15,13 = 20,96 s, Тd = 0,5 ∙τum = 0,5 ∙ 26,13 = 7,065 s. Regulyator sozlamalarini takomillashtirish Matlab muhitida ichki Simulink to'plami yordamida amalga oshiramiz. Simulinkdagi avtomatik tartibga solish tizimining modeli Rasmda keltirilgan. PID regulyatori sozlamalarini optimallashtirishda yagona elektronli avtomatik boshqaruvchi tizimining modeli. Simulinkda PID-regulyatoriga o'rnatilgan sozlamalarni belgilash uchun PID- tartibga solish qonunining integral va differentsial komponentlari koeffitsientlarining qiymatlariga integratsiya vaqti va oldindan belgilash vaqtini o'tkazishmiz kerak bo’ladi: - proportsional komponentning koeffitsienti K p = K r = 10,2 m А (g/sm 3) ; - integral komponentning koeffitsienti K i = K r /T i = 0,478 m А (g/sm 3)·s ; - differensial komponentning koeffitsienti Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana K d = K r ∙T d = 82,263 m А· s (g/sm 3) . MATLABda buyruq satrida tartibga solish qonunining tarkibiy qismlari koeffitsientlarining qiymatlarini belgilashimizda: >> Kp=10.2;Ki=0.478;Kd=82.263 va Simulinkdagi modellashtirish rasmda tasvirlangan o'tish jarayonini oladi Regulyatorning dastlabki sozlamalarida 0,5 ma tashqi pog’ona ta'sirida o'tish jarayoni : Кr=10,2 m А/(г/sm 3) , Тi= 20,97 s, Тd=8,065 s Sozlagichning sozlamalarini optimallashtirish uchun Signal Constraint blokida o'tish jarayonining turiga cheklovlar qo'yilishi kerak bo’ladi, K r , K i va K d parametrlarini sozlash mumkin bo’ladi. Shundan so'ng optimallashtirish jarayonini boshlashimiz mumkin. Simulink Response Optimization paketining signal Constraint qurilmasi regulyatorlari parametrini optimallashtirish. Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana ∆ρ(t) , g/sm ³ t , s Natijada rasmda tasvirlangan o'tish jarayoni hosil bo’ladi: Optimal regulyator sozlamalari bilan 0,5 mA tashqi pog’ona ta'sirida o'tish jarayoni: Кr=10,2858 m А/(g/sm 3) , Тi= 29,555 s , Тd=5,818 s . Regulyator sozlamalari qiymatlarini olish uchun MATLAB buyruq satrida buyruqlar kiritildi: >> К p,Ki,Kd Regulyatorning parametrlari optimallashtirilgan qiymatlari ish oynasiga kiritiladi: Ki = 0.3454; Kd = 59.3922; Kp =10.2858. Optimallashtirish natijasida quyidagi PID regulyatori sozlamalari olinadi: - regulyatorning foydalilik darajasi К p = 10,2858 m А / ( g / sm 3 ) ; - isodrom vaqti Т i = Kp Ki = 29,555 s ; - oldindan ko'rish vaqti T d = Kd/Kp = 5,818 s. 2.3 TIA PORTAL dasturlash muhitida jarayonni boshqarish dasturini yaratish Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana ∆ρ(t) , g/ sm ³ t , s Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana XULOSA Kurs ishida oltin ajratib oluvchi flotatsiyalash loyixasi ishlab chiqilgan. Amalda mavjud texnalogiya asosan solishtirish yo’li bilan oltin tarkibli kvarsli rudalarni qayta ishlashning mukammal texnologik jarayonlar sxemasi ishlab chiqildi. Flotatsiya jarayonini SIEMENS SIMATIC S7-1500 logik kontrolleri asosida boshqariladi. Kontrollerga bir necha sensorlar ulangan bo’lib ma’lumot uzatuvchi, yozuvchi va nazorat qiluvchi vazifasini bajaradi. Loyihada texnik va texnologik hisob kitoblar olib borildi, asosiy va yordamchi dastgoxlar tanlandi va hisoblandi, shuningdek loyihaning umumiy reja hajmi hisob kitobi ishlab chiqildi va ular loyihani iqtisodiy jihatdan samaradorligini va ekologik jihatdan xavfsizligini ko’rsatadi. Qurilishning texnik iqtisodiy ko’rsatgichlari shuni ko’rsatdiki ayni loyixani joriy qilish uchun investitsiya o’zini 2 yilda qoplaydi. Mahsulotning rentabelligi 50% ni tashkil qildi. Asosiy texnik iqtisodiy ko’rsatkichlar loyixani iqtisodiy jihatdan samaradorli deb ko’rsatadi va investitsiya kiritishga munosib sanaladi. Kurs ishining tuzilmasi quyidagicha: Kirish, Texnologik qism, Hisobiy qism, xulosa, foydalanilgan adabiyotlar. Ishning kirish qismida mavzuning dolzarbligi, ishning maqsadi va bajarilgan ishning qisqacha mazmuni bayon etilgan. Kurs ishining texnologik qismida Xavsizlik tizimi uchun qo’llanilgan kontrollerlar, tok manbai, relelar, har xil parametrlarni o’lchovchi datchiklar va tutun detektorida kechadigan jarayonlar va ularni avtomatlashtirish boshqarish usullari keng yoritilgan. Hisobiy qismida esa Flotatsiya jarayonini SIEMENS SIMATIC S7-1500 kontrolleri yordamida avtomatlashtirish va boshqarish ko’rilgan bo’lib, ularning rostlash qonunlari ko’rib chiqilgan. Jarayonda PID regulyatoridan foydalanilgan bo’lib, SIMULINC paketida barcha parametrlarning qiymatlari hisoblangan. Xulosa qilib aytganda, kurs ishida o’rganilgan masalalar o’zini dolzarbligi bilan ajralib turadi. Bunda olingan ba’zi natijalarni “Texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish va boshqarish” kafedrasidagi o’quv jarayonida qo’llash mumkin. Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana Ya’ni olingan natijalardan “Avtomatik boshqarish nazariyasi”, “Texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish”, “ Mikroprotsessorlar” va shu kabi fanlardan o’tiladigan ma’ruza va amaliy mashg’ulot darslarida foydalanish mumkin. Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati 1. Mirziyoyev Sh.M.Milliy taraqqiyot yo’limizni qat’iyat bilan davom ettirib, yangi bosqichga ko’tarilamiz. T.:O’zbekiston, 2. Mirziyoyev Sh. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib intizom va shaxsiy javobgarlik – har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo’lishi kerak.T.:O’zbekiston, 42 b. 3. Стрижко Л.СМеталлургия золото и серебра. – М.: МИСиС, 2001 4. Масленицкий И.Н., Чугаев Л.В, Борбат В.Ф. Металлургия благородных металлов. – М: Металлургия, 1987. 5. Барченков А.В. Основы сорбционной технологии извлечения золота и серебра из руд. – М.: Металлургия, 1982. 6. Doniyarov N.A., Voxidov B.R. «Nodir metallar metallurgiya» fanidan ma’ruzalar matni. Navoiy , NDKI. 2013y. 7. Меретуков М.А. Развитие процесса интенсивного цианирования золотосодержащих гравитационных концентратов // Цветная металлургия. – 2004. №4. 8. Шиврин Г.Н. Технологические расчеты процессов и оборудования золотоизвлекательных заводов. – Красноярск, 1976. 9. Григорьев С.Г.,Татаринов А.П., Гудков С.С. Цветная металлургия. – М.: Металлургия, 1991. 10. СН-245-71. Санитарные нормы проектирования промышленных предприятий. – Переизд. 1999М.:Стройиздат, 1999. 11. Учебное пособие № 1123. Охрана труда и окружающей среды: Учебное пособие для дипломного проектирования / В.Н. Бринза, Н.В. Мануев, А.Ф. Морин. Под ред. В.Н. Бринза. – М.:МИСиС, 1985. 12. ГОСТ 12.0.003-74. Система стандартов безопасность труда. Опасные и вредные производственные факторы. Классификация. – Переизд. Сентябрь 1999с изм. 1. –М.:ИПК издательство стандартов, 1999. Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana 13. Учебное пособие № 216. Безопасность жизнедеятельности: Учебное пособие для выполнения домашнего задания / Е.П. Потоцкий, Н.В. Гриценко, Н.В. Мануев и др. Под ред. Л.С.Стрижко. –М.:МИСиС. 14. ГОСТ 12.1.005-88. Система стандартов безопасности труда. Общие санитарно-гигиенические требование к воздуху рабочей зоны. – М.: Издательство стандартов, 1989. 15. СНиП 23-05-95. Естественное и искусственное освещение. Нормы проектирования. –М.: Стройиздат, 1995. 16. Учебное пособие № 86. Охрана труда и окружающий среды / В.Н. Бринза, Б.С. Векшин, Н.В. Мануев и др. Под ред. В.Н. Бринзы. – М.: МИСиС, 1985. 17. СНиП 2.09.02-85. Производственные здания. –М: Стройиздат, 1986. 18. Nazarov X . N ., Jurayev R . Robototexni k si s tem alar. T.: TDTU 2004y. - 50b 19. N.R. Yusufbekov, va boshq.«Avtomatik boshqarish nazariyasi» Toshkent. O`qituvchi 1995y. -217-b . 20. Chupin A.V. Texnologik jarayon va uskunalar avtomatika tizimlarini hisoblash. - Kemerovo: KuzGTU, 2004. - 63 b. 21. Е.В. Прокофьев Автоматизация технологических процессов и производств: Методическое пособие по выполнению курсового проекта, Екатеринбург: Издание УГГУ 2007, 44с. 22. В.З. Персиц Разработка и патентование систем автоматизации обогатительных фабрик. - М.: Недра,1987,-295с. 23. Троп А.Е., Козин В.З., Прокофьев Е.В. Автоматическое управление технологическими процессами обогатительных фабрик: Учеб. Для вузов.: - 2-е изд. перераб. и доп. М.: Недра, 1986. 24. Е.В. Прокофьев, В.Н. Ефремов Структурная и параметрическая идентификация технологических комплексов обогащения: Учебное пособие. - Екатеринбург: Изд-во УГГГА, 2000, 101с. Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana Vara q O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana

MUNDARIJA

KIRISH

  1. TEXNOLOGIK QISM………………………………………………………..
    1.  Flotatsiya usulida boyitish jarayonining tavsifi………………………………
    2.  Flotatsiya jarayonining fizik-kimyoviy asoslari.……………………………..
    3.  Flotatsiya jarayoni avtomatlashtirish obyekti sifatida tahlili……..…………...
    4. Avtomatlashtirishning funksional sxema tavsifi……………………………...
  2. HISOBIY  QISM……………..………………………………………………..
    1. Avtomatik rostlash tizim uchun rostlagich va rostlash qonunini tanlash va hisoblash………………………………………………………………………………
    2. Rostlagichning sifat ko’rsatkichlarini aniqlash ………………………………..
    3. TIA PORTAL dasturlash muhitida jarayonni boshqarish dasturini yaratish…..

XULOSA………………………………………………………………………….

Foydalanilgan ADABIYOTLAR ………………………………………...

Sotib olish