Kirish Roʻyxatdan oʻtish

Docx

  • Referatlar
  • Diplom ishlar
  • Boshqa
    • Slaydlar
    • Referatlar
    • Kurs ishlari
    • Diplom ishlar
    • Dissertatsiyalar
    • Dars ishlanmalar
    • Infografika
    • Kitoblar
    • Testlar

Dokument ma'lumotlari

Narxi 20000UZS
Hajmi 109.0KB
Xaridlar 0
Yuklab olingan sana 03 Iyun 2025
Kengaytma docx
Bo'lim Kurs ishlari
Fan Iqtisodiyot

Sotuvchi

Nurali Axmedov

Ro'yxatga olish sanasi 24 Oktyabr 2024

2 Sotish

Ingichka tolali paxtalar uchun QTTS dagi PLPXVM-02 uskunalar majmuasi tozalash samaradorligini hisoblash

Sotib olish
Ingichka tolali paxtalar uchun QTTS dagi PLPXVM-02 uskunalar majmuasi
tozalash samaradorligini hisoblash
REJA:
Kirish
I. Umumiy qism.
1.1. CHigitli paxtaning iflosligi.
1.2. Paxta tozalash zavodining tozalash tsexi.
II. Asosiy qism.
2.1. Paxtani tozalash texnologiyasi
2.2. Kuritish tozalash tsexida PLPXVM-2 uskunalar majmui urnatilgan paxta 
tozalash zavodini aloxida tsexlarida umumiy tozalash samaradorligi xisobi.
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati.
1 KIRISH
Paxta   sanoati   samaradorligini   oshirish,   sanoatni   sifatli   xom-ashyo
maќsulotlari bilan ta`minlanishini yaxshilash ќamda uning uzluksizligiga imkoniyat
yaratish   ќozirgi   davrning   eng   mas`uliyatli   masalasidir.   Ma`lumki,   paxta   yilning
muayyan   mavsumida   asosan   sentyabr,   oktyabr   va   noyabr   oylarida   tayyorlanadi.
Paxta tozalash zavodlari shu uch oy davomida bir mavsum tayyorlangan paxtaning
taxminan   20   %   ini   dastlabki   qayta   ishlay   oladi.   Uning   qolgan   qismini   uzoq   vaqt
saqlashga to’ђri keladi.
Paxta   tozalash   zavodlari   yuqori   mexanizatsiyalashtirilgan   va   qisman,
avtomatlashtirilgan   korxonalar   qatoriga   kiradi.   Ќar   bir   zavod   tarkibiga   paxta
tayyorlash   punktlari,   quritish-tozalash   tsexi,   chigitdan   tolani   va   lintni   ajratadigan
liniyalar,   tola   va   lintni   presslash,   uruђlik   chigitga   ishlov   berish   mashinalari
kompleksi   o’rnatilgan   bo’limlar   bor.   Bu   mashinalar   kompleksi   ќamda   maќsulot
sifatini aniqlaydigan va nazorat qiladigan laboratoriyalar tayyor maќsulotning sifat
ko’rsatgichlarini yuqori bo’lishini ta`minlaydi.
Respublikamiz   rivojlanishining   strategik   yunalishlaridan   biri,   paxta   xom-
ashyosini   eksport   kilish   emas,   balki   undan   tayyor   maxsulotlar   ishlab   chikarish   va
jaxon bozoriga sotishdan iborat. Agar  bunga tulik erishilsa, paxtachilikdan olingan
yillik valyuta tushumlari xozirgiga nisbatan 6 – 7  baravar oshishi mumkin.
Vazirlar   maxkamasining   17.11.2000   va   Œzbekiston   Respublikasi
prezidentning 11.06.2001. karor va formonlarida Respublikamizda paxtani tozalash
sanoatini   rivojlantirishga   qaratilgan   bulib,   paxta   sanoatini   davlat   tasarrufidan
chiqarish   uni   rivojlantirish,   chet   el   texnologiyalarini   joriy   qilish,   jaќon   bozorini
urgangan   ќolda   sifatli   maќsulotlar   ishlab   chiqarish   buyicha   paxta   sanoatini
rivojlantirish chora tadbirlari belgilab berilgan.
Paxta   etishtirish   bilan   shugullangan   mamlakatlarning   xalkaro   mikyosda
obro’si   oshib   borgan.   SHuning   uchun   xam   xalklar   nafakat   paxta   etishtirish   bilan,
balki   uning   yangi-yangn   navlarini   yaratish   bilan   xam   shugullanganlar.   Xozirgi
vaktda   duneda   35   xil   (tur)   da   paxta   mavjud   bo’lib,   shulardan   asosan   4   xili   sanoat
mikyosida   keng   tarkalgandir.   Bular   gossipium   xirzutum   (urta   tolali   go’za),
2 gossipium   barbadenze   (ingichka   tolali   go’za),   gossipium.   arboreum   (daraxtsimon
go’za)   va   gossipium   xirbatseum   (o’tsimon   go’za)   kabilardir.   Uzbekistonda   esa
mavjud   paxta   xillarinng   asosan   ikkitasi   (urta   tolali   va   ingichka   tolaln   go’zalar)
ekiladi va ular sanoat mikyosida joriy etilgan. Bu ikki tur uchun Urta Osiyo, Janubiy
Kozogiston   va Kavkaz orti respublikalarida xam etarli sharoit mavjuddir.
Paxta eng arzon va keng tarqalgan xom  ashyo bulib, xar  yili  butun dunyoda
tayyorlanadigan barcha tœqimachilik tolalarining yarmini paxta tolasi tashkil qiladi.
Paxtani   qayta   ishlab   (tozalab),   tola   30—40%,   chigit   60—70%   va   momiq   olinadi.
CHigit tarkibida esa 24—29% moy bœladi. Ђœza bargi, poyasi va pœstloђidan 100
dan ortiq, paxta tolasidan 50 ga yaqin, chigitdan 45 dan ortiq maќsulot tayyorlanadi.
Paxta   maќsulotlaridan   sanoatning   kœpgina   tarmoklarida   tœqimachilik,   aviatsiya,
kimyo, avtomobil va boshka soќalarda keng foydalaniladi.
CHigitli   paxtani   saklash   va   dastlabki   kayta   ishlash   jarayonlari   shuni
kursatdiki,  paxtani  saklash  ishlab  chikarish  talablariga tulik javob bermaydi, chigit
va   tola   sifatiga   salbiy   ta`sir   kursatadi.   SHu   bilan   birga   xom   ashyoni   saklashga
tayyorlaydigan   va   ta`minlaydigan   ishonchli   texnologiya   bugungi   kunda   mavjud
emas.   Paxtani   kabul   kilish,   garamlash   va   paxtani   saklashning   zamonoviy
texnologiyasida   uni   navini,   namligi   va   ilosligini   aniklab,   partiyalar   komplektlanib
namlik va iflosliklari asosida garam va omborlarga uzatiladi.
3 I. UMUMIY KISM
1.1. C h igitli paxtaning iflosligi.
CHigitli paxtaning tolasini chigitidan ajratish jarayonida undagi ifloslik va chet
qo’shilmalarning   tola   sifatiga   zarar   qilmasligi   uchun   ular   quritish-tozalash   va
tozalash tsexlariga o’rnatilgan mashinalarda dastlab ajratib tashlanadi.
G`o’za ko’saklarining etilish davrida barg va shoxchalar quriy boshlaydi, mo’rt
bo’lib, oson sinib maydalanadi va ochilgan paxtaga ilashib uni ifloslantiradi.
CHigitli   paxtani   qo’l   bilan   terganda   uning   ifloslanish   darajasi   asosan
terimchining   diqqatiga   bog`liq,   mashina   bilan   terishda   g`o’za   barglarini   to’ktirish
(defoliatsiya) ishlarining o’z vaqtida va sifatli o’tkazilishnga bog`liq.
G`o’za bargini sun`iy to’ktirish chigitli paxtaning ifloslngini kamaytirish bilan
cheklanmay,   ko’saklarning   etilishini   ham   tezlashtiradi   va   birinchi   sort   paxtalar
ulushini oshiradi.
Paxtani mashina bilan terishda mashinalarni to’g`ri rostlash va ishlatish alohida
ahamiyotga   ega.   Bunda   ochilgan   chigitli   paxtani   va   xom   ko’saklarni   erga
to’kmaslikka   intilish   kerak.   Buiing   uchun   paxta   terish   mashinalarining   ish
qismlarini   daladagi   g`o’zalarning   qalinligiga   va   rivojlanish   darajasiga   moslab
sozlash kerak.
CHigitli paxtani har xil iflosliklardan tozalash uchun kerakli mashinalar xilini
tanlashda   ularning   fizika-mexanikaviy   xususiyatlarini   (o’lchamlari,   kelib   chiqishi,
paxtaga ilashish darajasi va hokazo) nazarga olish katta ahamiyatga ega.
Paxtada   uchraydigan   aralashmalar   kelib   chiqishi   jihatidan   organik   va   mineral
jismlar   bo’lishi   mumkin.   Organik   jismlarga   g`o’za   tupining   qismlari   (barg,
shoxchalar,   chanoq   pallalari,   gul   barglari,   meva   bandlari)   va   boshqa   o’simlik
qismlari   (g`umay   va   boshqa   begona   o’tlar)   kiradi.   Mineral   qo’shilmalarga   tosh,
qum,   tuproq,   kesak   va   hokazolar   kiradi.   CHigitli   paxtada   bo’ladigan   iflos
qo’shilmalar   o’lchami   jihatidan   shartli   ravishda   ikki   gruppaga   bo’linadi.   Mayda
aralashmalar gruppasiga teshiklari 10mm li to’rdan o’tadigan va yirik aralashmalar
gruppasiga bunday to’rdan o’tmaydiganlari kiradi.
4 Aralashmalar   paxtaga   ilashishi   jihatidan   passiv   yoki   inertli   va   aktiv   xillarga
bo’linadi.   Passiv   yoki   inertli   aralashmalar   paxta   pallalarining   sirtida   bo’lab,   engil
silkitganda paxtadan oson ajraladi. Aktiv aralashmalarning paxtadan ajralishi qiyin
bo’ladi.   Aktiv   aralashmalarni   paxtadan   ajratish   uchun   ularni   avval   passiv   holatga
keltirish   kerak.   SHuning   uchun   paxta   tozalash   mashinalarini   tanlashda
aralashmalarning   xarakteriga   va   ularning   chigitli   paxtaga   qanday   yopishganligiga
qarash kerak.
Paxtani   xas-cho’plardan   tozalash   mashinalari   qoziqli   barabanlar   sektsiyasi   va
arra barabanlar sektsiyasidan iborat bo’ladi. Mayda xas-cho’plar qoziqli barabanlar
sektsiyasida yirik aralashmalar esa arrali barabanlar sektsiyasida yaxshi tozalanadi.
Paxta tozalash mashinalari ish unumi va tozalash effekti (chigitli paxtadan xas-
cho’p,   o’luk   pa   puch   chigitlarni   ajratish   qobiliyati)   bilan   xarakterlanadi.
Mashinaning   tozalash   effekti   mashinaga   tushgan   paxtadan   ajratilgan   aralashma
massasining   paxtada   bo’lgan   barcha   aralashma   massasiga   nisbati   bilan   protsent
hisobida aniqlanadi.
Mashinalarning   tozalash   effektiga   ularning   ish   unumi,   chigitli   paxtaning
namligi va iflosligi katta ta`sir qiladi. Mashinalarning ish unumi eng yuqori tozalash
effektiga   moslab   oshiriladi.   CHigitli   paxtaning   namligini   iormal   darajagacha
kamaytirilganda tozalash effekti ko’payib, iflos qo’shilmalarning paxtadan ajralishi
osonlashadi va ko’payadi. Namligi normal darajadan yuqori bo’lgan chigitli paxtani
tozalaganda   mashinaning   tozalash   effekti   kamayishidan   tashqari   shu   paxtaning
tolasida qo’shimcha nuqsonlar ham ko’payadi. Bunn TSNIIXProm ma`lumotlaridan
ko’rish mumkin (1.1-jadval).
Mashinaning   tozalash   effekti   chigitli   paxtadagi   iflos   qo’shilmalarning
miqdoriga qarab o’zgaradi: iflos qo’shilmalar  qancha ko’p bo’lsa,  tozalash  vaqtida
shuncha   ko’p   ajraladi.   Agarda   chigitli   paxtada   iflos   aralashmalar   miqdori   0,5   dan
kam   bo’lsa   bunday   chigitli   paxtani   zavodda   ishlaganda   tozalash   tsexidagi
mashinalarni   ishlatmasa   ham   bo’ladi.   CHunki   paxtani   qayta   ishlaganda   keraksiz
mashinalar ham ishlatilsa, tolada qo’shimcha nuqsonlar paydo bo’ladi.
5 1.1-jadval. 
Toladagi nuqson va iflosliknnng chigitli paxta namligiga qarab o’zgarishi
CHigitli paxtaning
ishlanish shartlari Namligi, % Iflosligi, % Tolalardagi nuqsonlar, %
ifloslik nuqsonlar, %
Quritgichdan
o’tkazilmagan
Quritgichdan o’tkazilgan 14,2
10,1 13,6
13,3 12,4
6,3 18,5
12,5
1.2. Paxta tozalash zavodining tozalash tsexi.
Paxta   tozalash   zavodlarida   chigitli   paxtani   dastlabki   ishlash   texnologik
jarayoniga   kiritilgan   tozalash   mashinalari   o’rnatilgan   tsexlar   zavodning   asosiy
tsexlari   qatoriga   kiradi.   Bu   tsexlar   quvvati   jihatidan   ikki   tipga   bo’linadi:   bir
batareyali zavodlarda tozalash tsexlari bir soatda 10-12t, ikki batareyali zavodlarda
esa shundan ikki hissa ko’p paxta tozalaydi.
Agar chigitli paxta saqlanadigan ombor va maydonlar zavodning bosh binosiga
200m   dan   yaqin   masofada   joylashgan   bo’lsa   tozalash   tsexi   bosh   binoga   qo’shib
quriladi, chigitli paxtani saqlash zonasi bosh binodan 200m dan uzoqda joylashgan
bo’lsa, tozalash tsexi asasiy binodan 100-150 m narida quriladi. Bu holda tozalash
tsexi operativ ombor bilan bosh korpus orasiga joylashadi.
CHigitli   paxtaning   ifloslik   darajasiga   va   tozalash   planiga   qarab,   tozalash
tsexining mashinalarini har xil tartibda ishlatish mumkin:
1)   mashinada   terilgan,   ifloslik   darajasi   yuqori   paxtani   qayta   ishlash   uzluksiz
texnologik jarayoni - quritish-tozalash tsexi, tozalash tsexida qo’shimcha quritish va
zavodning asosiy tsexlari (bosh korpus);
2) ifloslik darajasi va namligi unchalik yuqori bo’lmagan paxtani qayta ishlash
uzluksiz texnologik jarayoni - quritish-tozalash tsexidagi mashinalarni ishlatmasdan
tozalash   tsexidagi   mashinalarning   hammasini   ishlatib   yoki   faqat   mayda
6 iflosliklardan   tozalash   mashinalarini   ishlatib,   keyin   bosh   korpusdagi   mashinalarni
ishlatish.
Ikki batareyali paxta tozalash zavodi uchun mo’ljallangan tozalash tsexiga har
batareyada   oltita   CHX-ZM-2  arrali   barabanli   tozalagichlar,   ikkita  6A-12M   shnekli
tozalagich, bir dona SS-15M separatori, bir dona EX-15 elevatori o’rnatilgan.
Quritish-tozalash tsexida quritilgan yoki omborda saqlanayotgan chigitli paxta
pnevmotransport yordamida separatorga uzatiladi, shunda u UTP-15 tosh tutgichdan
o’tadi   va   yirik   iflosliklardan   tozalanish   uchun   arrali   barabanli   tozalagichlarning
taqsimlovchi   shnekiga   beriladi.   Arrali   barabanli   tozalagichlardan   chiqqan   chigitli
paxta nig`uvchi shnekda to’planib qiya shnek orqali mayda iflosliklardan tozalanish
uchun   shnekli   tozalagichlarga   uzatiladn.   Agar   chigitli   paxtada   yirik   iflosliklar
bo’lmasa uni arra barabanli tozalagichlardan o’tkazish shart emas.
7 II. ASOSIY KISM
2.1. Uzun tolali chigitli paxta navlarining tozalash texnologiyasi
variantlari
Uzun   tolali   chigitli   paxtadan   mayda   va   yirik   iflosliklarni   ajratishda   hamda
iflosliklar   bilan   qo'shilib   ketgan   tolali   chigitni   regeneratsiyalash   (qaytarish)   uchun
ishlatiladigan   uskunalar,   asosan,   shu   o'rta   tolali   chigitli   paxtalarni   tozalashda
ishlatiladigan   1XK,   CH-02,   PX-1,   1XP,   CHX-3M2,   CHX-5,   PX,   IPX   rusumli
tozalagichlardan iborat.
Uzun   tolali   chigitli   paxtani   tozalashda,   asosan,   o'rta   tolali   chigitli   paxtalarni
tozalash   uchun   ishlatiladigan   uskunalar   majmualari   LP-3,   BKO   va   LP -lC   dan
foydalanadi.
Agar   uzun   tolali   chigitli   paxtani   mayda   iflosliklardan   tozalashda   chigitli   paxta
chigallanadigan   va   qoziqchalarga   tola   o'ralib,   unda   o'rta   tolali   chigitli   paxtani
tozalash   uskunalar   majmuasidan   mayda   iflosliklardan   ajratish   uskunalari   arrali
barabanli   tozalagichlardan   (l-XP ,PX - l ,CHX-5   va   hokazo)   keyin   o'rnatilgan   holda
ishlatilishi kerak.
KOGT,   6KXO-02   uskunalar   majmuasi   yoki   ularning   o'zgartirilgan   turlaridan
(modifikatsiyasi)   foydalanish   mumkin   emas.   UXK   seksiyalari   yoki   agregatlarini
ham uzun tolali chigitli paxtani tozalash uchun tavsiya etilmaydi.
Uzun   tolali   chigitli   paxtaning   sinfi,   seleksion   va   sanoat   naviga   bog'liq,   holda
ularni arrali va qoziqchali barabanlar yordamida qaytalab tozalash rejasi 1- jadvalda
keltirilgan bo'lsa, texnologik jarayonning umumiy tozalash samaradorligi 2-jadvalda
berilgan.
8 Uzun tolali chigitli paxtani qoziqchali (K) va arrali (II) barabanda qaytalab
tozalash uchun tavsiya etiladigan tozalash soni
Sinfi Sanoat
navi Ifloslik
darajasi, % Seleksiya navi
Me'yoriy tozalanadigan Qiyin tozalanadigan
1 I 3 ,0 2P 2 P +8K
II 5,0 2P 2 P +16K
III 8,0 2II +16K 4 P +24K
IV 12,0 2 P +16K 2 P +24K
2 I -II -III 12 ,0 4 P +l6K 6 P +24K
IV 16,0 2 P +16K 4 P +24K
3 I-II-III 18,0 4 P +16K 6 P +24K
IV 20,0 2 P +16K 4 P +24K
V 22 ,0 2 P +16K 2 P +l6K
Bunda :   K —   qoziqchali   baraban ,   P —   arrali   barabanlarni   bildiradi ,   raqamlar
esa   tozalash   jarayonida   ishlatiladigan   barabanlar   sonini   ko ' rsatadi .   Barabanlar   soni
jarayonda   ishtirok   etuvchi   uskunalarga   bog ' liq   quyidagicha   qabul   qilingan :
IXK«CH-02=8K; lXn=PX-l=m; HX-5=HX-3M2=2II;
YXK  seksiyalari  =2K+m  bo'lib hisoblanadi.
15-jadvaldan   foydalanish   usuli   o'rta   tolali   chigitli   paxta   uchun   i"   rilgan   12   -
jadvalidan   foydalanish   usuli   bilan   bir   xil.Uzun   tolali   l   hlgitli   paxtani   tozalashda
texnologik  jarayonning  umumiy   tozalash   imaradorligi   16-jadvalda   berilgan  qiymat
ko'rsatkichlardan past  ho  hnasligi kerak.
Q’o 'lali jinli paxta tozalash zavodlarining quritish-tozalash va lozalash sexlarida
uzun tolali chigitli paxtadan iflosliklarini ajratishda miyklagi majmualar ishlatiladi:
Chigitli paxtadagi Seleksiya navlari bo'yicha tozalash samaradorligj,
9 dastlabki ifloslik darajasi,
% %
Oddiy tozalanadigan Qiyin tozalanadigan
3,0-gacha 73-gacha 70-gacha
3,1 -:- 5,0 74-:-84 68-:-80
5,1 -:- 8,0 84-:-90 76 -:- 85
8,1 -:- 16,0 85-:-90 78 -:- 85
16,1 -:- 18,0 89 -:- 90 81 -:- 83
18,1 -:-20,0 87 -:-88 80 -:-82
20,1 -:- 22,0 85-:- 86 75-:-77
Uzun   tolali   chigitli   paxta   tayyorlov   maskanlaridagi   quritish-tozalash   sexlarida
ishlaydigan   oqim   yo'lli   LP - 1 CT,   JI P - 3 T   va   chigitli   paxtadan   iflosliklarni   ajratish
uchun   uch-beshtadan   parallel   ishlaydigan   tozalagichlarning   qatorini   ishlash
jarayoni, o'rta tolali chigitli paxtalarni tozalash jarayoni bilan bir xil.
Ularni bir-biridan farqi chigitli paxtani chigallashishining oldini olish maqsadida
qoziqchali   barabanli   tozalagichlarni   umumiy   texnologik   jarayon   tartibida   arrali
barabanli   yirik   iflosliklardan   tozalovchi   uskunalardan   keyin   ishlatilishini   tavsiya
etadi.
Masalan,   LP -3   tipdagi   oqim   yo'lli   uskunalar   majmuasidan   foydalanganda   1XK
tozalagichi chigitli paxtani tozalash jarayonining oxirida bo'lgan   CX   separatorining
ostida o'rnatilgan.
ITJinX   tipidagi   oqim   yo'lli   LP - 1 C   majmuasidan   foydalanilganda   taqsimlovchi
shneg   ostiga   o'rnatilgan   CH -02   tozalagichlari   chiqarib   olinadi,   chigitli   paxtani
ketma-ket ishlaydigan   PX-1   tozalagichlariga bir me'yorda uzatish uchun esa   CH -02
ning   o'rniga   shneg   ostiga   iny   ta'minlagich-og'ir   aralashmalarni   tutuvchi   uskunani
o'rnatish kerak bo'ladi.
Uskunalarni   qator   yig'ishda   quritish   barabanidan   so'ng   o'rnatilgan   1XK   mayda
iflosliklardan tozalovchi uskunalar chiqarib olinadi va arrali tozalagichlar qatoridan
keyin o'rnatilib ishlatiladi.
10 2.2. Kuritish tozalash tsexida PLPXVM-2 uskunalar majmui urnatilgan
paxta tozalash zavodini aloxida tsexlarida umumiy tozalash samaradorligi
xisobi.
Paxta   tozalash   zavodida   ishlab   chikariladigan   maxsulotlarning   sifati   xom
ashyo   assortimenti,   uning   sifati   va   xom   ashyoning   kanday   texnologik   jarayon
asosida   kayta   ishlashiga   boglik.   Sifatli   maxsulot   olish   uchun   biz   zavod   uchun   eng
kulay va tozalash samarasi eng yukori bulgan texnologik jarayonni tanlab olishimiz
kerak.   Texnologik   jarayonning   samarasini   biz   oldindan   xisoblab   topishimiz
mumkin.
Texnologik   uskunalarning   tozalash   samaradorligi   kuyidagi   formula   asosida
xisoblanadi:К	=	{1−	[(1−	
К	1	
100	)∗	(1−	
К	2	
100	)∗	....∗	(1−	
К	N	
100	)]}∗	100	%
bu erda:
K
1   ,   K
2 …,   K
N   –   texnologik   jarayon   buyicha   tozalashda   katnashadigan
uskunalarning tozalash samaradorligi, %
Texnologik   uskunalarning   tozalash   samaradorligi   kuyidagi   formula   orkali
topiladi.	
К	ь=	
С	1−	С	2	
С	1	
∗	100	%	К	ь=	
100	∗	(С	1−	С	2)	
С	1(100	−	С	2)
∗	100	%
bu   erda:   S
1   ,S
2     –   xom   ashyoning   dastlabki   va   tozalashdan   keyingi   ifloslik
darajasi, %
Agar bir xil vazifani bajaradigan uskunalar ketma ket ishlaydigan bulsa, unda
keyingi mashinaning tozalash samaradorligi oldingisiga nisbatan kamayadi.	
К	2=	К	1−	
К	1	
100	
∗	К	%
K
p =(25-:-30)%
Kuritish tozalash tsexining tozalash samradorligini xisoblash:
A) Ifloslik buyicha:
11 К	КТЦ
ифл	=	{1−	[(1−	
К	1	
100	)∗(1−	
К	2	
100	)∗....∗(1−	
К	N	
100	)]}∗100	%B). Uluk buyicha:	
К	КТЦ
ул	=	{1−	[(1−	
К	1	
100	)∗(1−	
К	2	
100	)∗....∗(1−	
К	N	
100	)]}∗100	%
Tozalash   tsexining   tozalash   samaradorligi   xam   shu   formula   yordamida
aniklanadi:
A) Ifloslik buyicha:	
К	КТЦ
ифл	=	{1−	[(1−	
К	1	
100	)∗	(1−	
К	2	
100	)∗	....∗	(1−	
К	N	
100	)]}∗	100	%
B). Uluk buyicha:	
К	КТЦ
ул	=	{1−	[(1−	
К	1	
100	)∗	(1−	
К	2	
100	)∗	....∗	(1−	
К	N	
100	)]}∗	100	%
Xisoblash uchun dastlabki ma`lumotlar:
1. paxtaning sifat kursatkichlari:
A). Paxtaning selektsion navi – Buxoro-6
B). Terim turi - kul terimi
V). tozalash samaradorligini kamayish koeffitsienti K=28
2. 1 - jadval 
Sanoat navi I II III
Paxta sinfi II III IV
Kuritilgandan   keyingi   namligi,   W ,
% 4,5 6,2 8,4
Dastlabki iflosligi, S
1 , % 5.0 16.0 18
Paxtadagi uluk darajasi, U
1 , % 3,5 5,2 6,1
Tola chikishi, v
t 35 33,3 31,3
1.     Kuritish   va   tozalash   tsexida   urnatilgan   uskunalarning   urtacha   tozalash
samaradorligi.
12 2.2- Jadval
Uskunalarning rusumi Tozalash samaradorligi, %
Mayda iflosliklar Yirik iflosliklar Uluk
buyicha
Separator SS-15A 5 - -
Kurtish   barabani   2SB-
10 3 - -
Separator SS-15A 5 - -
SCH-02 40-45
RX-1 75-85 20-25
RX-1 65-75 15-20
RX-1 45-50 15-20
SCH-02 30-40 15-20
1-RX 40-45
2.3- Jadval
Uskunalarning rusumi CHigitli paxtani navlari buyicha tozalash samaradorligi
I II III
Separator SS-15A 5 5 5
Kurtish   barabani   2SB-
10 3 3 3
Separator SS-15A 3 3 5
SCH-02 45 45 40
RX-1 85/25 80/20 65/10
RX-1 75/20 70/15 65/10
RX-1 50/15 40/10 35/8
SCH-02 40/20 30/15 25/10
1-RX 45 45 40
2. Jinlash tsexida urnatilgan uskunalarning urtacha tozalash samaradorligi.
2.4- Jadval
13 Uskunalarning rusumi Tozalash samaradorligi, %
Mayda iflosliklar Yirik
iflosliklar Uluk buyicha
Jin ta`minlagich 5+10 - -
Arrali jin DVM 15-25 - 5+10
Tola tozalagik ON-6-3M 35-40 - 30
2.5- Jadval
Uskunalarning rusumi CHigitli paxtani navlari buyicha tozalash samaradorligi
I II III
Jin ta`minlagich 5 5 5
Arrali jin DVM 40/5 45/7 50/10
Tola   tozalagik   ON-6-
3M 35/30 40/30 45/30
Agar  bir  tipdagi   paxta tozalagichlar   ketma  ket  ulangan  bulsa,  undan  keyingi
tozalagichning   tozalash   samaradorligining   kamayish   koeffitsienti   K=28   dan   kabul
kilingan.
I-nav buyicha
1. Kuritish tozalash tsexining tozalash samaradorligini xisoblash.
A) Ifloslik buyicha:ККТЦ
ифл	={1−[(1−	5
100	)∗(1−	3
100	)∗(1−	3
100	)∗(1−	45
100	)∗(1−	85
100	)∗(1−	75
100	)∗(1−	50
100	)∗(1−	40
100	)∗(1−	45
100	)]}∗¿¿	
100	=99	,7
B). Uluk buyicha:
ККТЦ
ифл	={1−[(1−	25
100	)∗(1−	20
100	)∗(1−	15
100	)∗(1−	20
100	)]}*100	=59	,2
2. jinlash tsexining tozalash samaradorligini xisoblash.
A) Ifloslik buyicha:	
КББ
ифл	={1−	[(1−	5
100	)∗(1−	40
100	)∗(1−	35
100	)]}*100	= 62,95   
14 B). Uluk buyicha:
K
arra =K
pd =33,5%
3. Zavodning umumiy tozalash samaradorligini xisoblash.
A) Ifloslik buyicha:КУм
ифл	={1−	[(1−	99,7
100	)∗(1−	62,95
100	)]}*100	=99	,89
B). Uluk buyicha:	
КУМ
ифл	={1−	[(1−	59,2
100	)∗(1−	33,5
100	)]}*100	=72	,87
4. Paxtaning dastlabki iflosligi S
1  ga asosan jinlash jarayonidan keyin toladagi
ifloslik darajasi aniklanadi.	
С	2=	
100	∗С	1∗(100	∗	К	ум	)	
10000	−	С	1∗	К	ум	
=	
100	∗	5(100	−	99	,89	)	
10000	−	5∗99	,89	
=	0,01
5. Paxtadagi uluk mikdorini jinlashdan keyingi mikdorini aniklash.	
У	2=	
100	∗У	1∗(100	∗	К	ум	)	
10000	−	У	1∗	К	ум	
=	100	∗3,5	(100	−	72	,87	)	
10000	−	3,5	∗72	,87	
=	0,97
6. Jinlashda ajratiladigan toladagi nuksonlar va iflosliklar darajasini aniklash.	
П	о=	а(
С	2+У	2	
ВТ	
∗100	)=	1,35	∗(
0,01	+0,97	
35	∗100	)=	3,78
bunda a-koeffitsient: kul terimida a=1,35, mashini terimida a=1,5
7.   Jinlarda   ajratilgan   tolalarni   tozalash   mashinasida   tozalangandan   keyin
iflosliklar buyicha tola sifatini aniklash.	
П	Т=	
100	∗	П	о∗	(100	∗	К	ТТМ	)	
10000	−	П	о∗	К	ТТМ	
=	
100	∗	3	,78	∗	(100	−	40	)	
10000	−	3	,78	∗	40	
=	2	,30
II-nav buyicha
1. Kuritish tozalash tsexining tozalash samaradorligini xisoblash.
A) Ifloslik buyicha:	
ККТЦ
ифл	={1−[(1−	5
100	)∗(1−	3
100	)∗(1−	3
100	)∗(1−45
100	)∗(1−80
100	)∗(1−70
100	)∗(1−40
100	)∗(1−30
100	)∗(1−45
100	)]}∗¿¿100	=99	,32
15 B). Uluk buyicha:ККТЦ
ифл	={1−[(1−	20
100	)∗(1−	15
100	)∗(1−	10
100	)∗(1−	15
100	)]}*100	=47	,98
2. jinlash tsexining tozalash samaradorligini xisoblash.
A) Ifloslik buyicha:	
КББ
ифл	={1−	[(1−	5
100	)∗(1−	45
100	)∗(1−	40
100	)]}*100	= 68,65   
B). Uluk buyicha:
K
arra =K
pd =34,9%
3. Zavodning umumiy tozalash samaradorligini xisoblash.
A) Ifloslik buyicha:	
КУм
ифл	={1−	[(1−	99,32
100	)∗(1−	68,65
100	)]}*100	=99	,79
B). Uluk buyicha:	
КУМ
ифл	={1−	[(1−	47,98
100	)∗(1−	34,9
100	)]}*100	=66	,13
4. Paxtaning dastlabki iflosligi S
1  ga asosan jinlash jarayonidan keyin toladagi
ifloslik darajasi aniklanadi.	
С2=
100	∗С1∗(100	∗Кум)	
10000	−С1∗Кум	
=100	∗16	(100	−99	,79	)	
10000	−16	∗99	,79	=0,04
5. Paxtadagi uluk mikdorini jinlashdan keyingi mikdorini aniklash.	
У2=100	∗У1∗(100	∗Кум)	
10000	−У1∗Кум	
=100	∗5,2	(100	−66	,13	)	
10000	−5,2	∗66	,13	=1,82
6. Jinlashda ajratiladigan toladagi nuksonlar va iflosliklar darajasini aniklash.	
П	о=	а(
С	2+У	2	
ВТ	
∗100	)=	1,35	∗(
0,04	+1,82	
33	,3	
∗	100	)=	7,56
bunda a-koeffitsient: kul terimida a=1,35, mashini terimida a=1,5
7.   Jinlarda   ajratilgan   tolalarni   tozalash   mashinasida   tozalangandan   keyin
iflosliklar buyicha tola sifatini aniklash.
16 П	Т=	
100	∗	П	о∗	(100	∗	К	ТТМ	)	
10000	−	П	о∗	К	ТТМ	
=	
100	∗	7	,56	∗(100	−	40	)	
10000	−	7,56	∗	40	
=	4	,68III-nav buyicha
1. Kuritish tozalash tsexining tozalash samaradorligini xisoblash.
A) Ifloslik buyicha:	
ККТЦ
ифл	={1−[(1−	5
100	)∗(1−	3
100	)∗(1−	5
100	)∗(1−40
100	)∗(1−	65
100	)∗(1−	35
100	)∗(1−25
100	)∗(1−	45
100	)]}∗¿¿
100	=98	,27
B). Uluk buyicha:	
ККТЦ
ифл	={1−[(1−	10
100	)∗(1−	10
100	)∗(1−	8
100	)]}*100	=25	,48
2. jinlash tsexining tozalash samaradorligini xisoblash.
A) Ifloslik buyicha:	
КББ
ифл	={1−	[(1−	5
100	)∗(1−	50
100	)∗(1−	45
100	)]}*100	= 73,88   
B). Uluk buyicha:
K
arra =K
pd =37%
3. Zavodning umumiy tozalash samaradorligini xisoblash.
A) Ifloslik buyicha:	
К
Ум
ифл	=
{
1−	[(1−	98,27
100	)∗	(1−	73,88
100	)]}
*100	=	99	,55
B). Uluk buyicha:	
К
УМ
ифл	=
{
1−	[(1−	
25,48
100	)∗	(1−	
37
100	)]}
*100	=53	,05
4. Paxtaning dastlabki iflosligi S
1  ga asosan jinlash jarayonidan keyin toladagi
ifloslik darajasi aniklanadi.	
С	2=	
100	∗	С	1∗	(100	∗	К	ум	)	
10000	−	С	1∗	К	ум	
=	
100	∗	18	(100	−	99	,55	)	
10000	−	18	∗	99	,55	
=	0	,10
5. Paxtadagi uluk mikdorini jinlashdan keyingi mikdorini aniklash.
17 У	2=	
100	∗У	1∗(100	∗	К	ум	)	
10000	−	У	1∗	К	ум	
=	
100	∗6,1	(100	−	53	,05	)	
10000	−	6,1	∗53	,05	
=	2,966. Jinlashda ajratiladigan toladagi nuksonlar va iflosliklar darajasini aniklash.	
П	о=	а(
С	2+У	2	
ВТ	
∗100	)=	1,35	∗(
0,10	+2,96	
31	,3	
∗100	)=	13	,19
bunda a-koeffitsient: kul terimida a=1,35, mashini terimida a=1,5
7.   Jinlarda   ajratilgan   tolalarni   tozalash   mashinasida   tozalangandan   keyin
iflosliklar buyicha tola sifatini aniklash.	
П	Т=	
100	∗	П	о∗	(100	∗	К	ТТМ	)	
10000	−	П	о∗	К	ТТМ	
=	100	∗	13	,19	∗	(100	−	45	)	
10000	−	13	,19	∗	45	
=	7	,71
PLPXVM-2   uskunalar   majmui ning   tozalash   samaradorligini
xisoblaganimizda kuyidagi kursatkichlari berdi.
1 nav paxtalar uchun tozalash samaradorligi iflosliklar buyicha 99,89 %, ulik
buyicha 72,87 %. 
2  nav   paxtalar   uchun   uchun   tozalash   samaradorligi   iflosliklar   buyicha   99,79
%, ulik buyicha 66,13 %.
3  nav   paxtalar   uchun   uchun   tozalash   samaradorligi   iflosliklar   buyicha   99,55
%, ulik buyicha 53,05 % ni tashkil etadi.
Paxta tozalash zavodining umumiy tozalash samaradorligi
Tozalash
samaradorligi 1-nav buyicha 2-nav buyicha 3-nav buyicha
Iflosliklar buyicha 99,89 99,79 99,55
Ulik buyicha 72,87 66,13 53,05
18 Paxtadagi ulik 
mikdori 0,97 1,82 2,96
Toladagi nuksonlar 3,78 7,56 13,19
Tola sifati 2,30 4,68 7,71
Xulosa
Tozalash   sexining   asosiy   vazifasi   ishlab   chiqarishga   qo'yilgan   chigitli
paxtaning   tabiiy   xususiyatlarini   saqlagan   holda,   chigitli   paxtadan   mayda   va   yirik
iflosliklarni   begona   aralashmalarni   maksimal   (to'lig'i   bilan)   ajratish,   ya'ni
tozalashdan iborat
19 Tozalangan chigitli paxtaning sifat ko'rsatkichlari davlat standartiga muvofiq
ko'rsatilgan me'yoriy talablarga javob berishi asosiy maqsad bo'lib qoladi.
Paxta   tozalash   zavodlarida   namligi   14   %   gacha   boigan   chigitli   paxtalarni,
quritish-tozalash   sexlaridan   o'tkazmasdan   to'g'ri   tozalash   sexlariga   ishlab
chiqarishga   beriladi.   Shu   sababli,   «Paxtani   qayta   ishlashning   muvofiqlashtirilgan
texnologiyasiga   muvofiq   tozalash   sexlarida   ham   paxtani   quritish   uskunalarini
o'rnatishga ruxsat etilgan.
PLPXVM-2   uskunalar   majmui ning   tozalash   samaradorligini
xisoblaganimizda kuyidagi kursatkichlari berdi.
1 nav paxtalar uchun tozalash samaradorligi iflosliklar buyicha 99,89 %, ulik
buyicha 72,87 %. 
2  nav   paxtalar   uchun   uchun   tozalash   samaradorligi   iflosliklar   buyicha   99,79
%, ulik buyicha 66,13 %.
3  nav   paxtalar   uchun   uchun   tozalash   samaradorligi   iflosliklar   buyicha   99,55
%, ulik buyicha 53,05 % ni tashkil etadi.
FOYDALANGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI
1. Mirziyoev  SH.M.  Erkin  va   farovon  demokratik  Uzbekiston  davlatini   birgalikda
barpo etamiz.  Toshkent, “Uzbekiston” NMIU, 2017 yil, 56 b.
2. Mirziyoev   SH.M.   Konun   ustivorligi   va   inson   manfaatlarini   ta`minlash   yurt
tarakiyoti va xalk farovonligining garovi. “Uzbekistan” NMIU, 2017 yil, 47 b.
20 3. Mirziyoev   SH.M.   Buyuk   kelajagimizni   mard   va   olijanob   xalkimiz   bilan   birga
kuramiz.  “Uzbekiston” NMIU, 2017 yil, 485 b.
4. Mirziyoev   SH.M.   Tankidiy   taxlil,   kat`iy   artib-intizom   va   shaxsiy   javobgarlik   -
xar bir raxbar faoliyatining kundalik koidasi bulishi   kerak. “Uzbekiston” NMIU,
2017 yil, 103 b.
5. Uzbekiston   Respublikasi   Prezidentining   2017   yil   7   fevraldagi   “Uzbekiston
Respublikasini yanada rivojlantirish buyicha xarakatlar   strategiyasi tugrisida” gi
PF-4947-sonli   Farmoni.   Uzbekiston   Respublikasi   konun   xujjatlari   tuplamlari,
2017 yil, 6-son, 70-modda.
6. Omonov F.B. – Paxtani dastlabki ishlash buyicha spravochnik. / T. Voris, 2008
y. 416 b.
7. Paxtani qayta ishlashning muvofiqlashtirilgan texnologiyasi. – T.: Mehnat, 2002.
117 bet.
8. Zikriyoev E. - Paxtani dastlabki qayta ishlash. – T.: Mehnat, 2002.  407 bet.
9. Jabborov   G.J.,   Otametov   T.U.,   Xamidov   A .X.   -   CHigitli   paxtani   ishlash
texnologiyasi. Toshkent, "O’qituvchi", 1987. 327 bet.
10. Babadjanov M.A., Gapparova M.A., Ruzmetov M.E. – Tarmok texnologiyasi va
jixozlari. / ukuv  qo’llanma. TTESI, 2012. 154 bet.
11. Babajanov   M.A.   -   Texnologik   jarayonlarni   loyixalash.   Toshkent   «CHulpon»,
2009, - 199 bet.
12. Tillaev M.T. - Paxtaga birlamchi ishlov berish texnologiyasi.  T. 2015. -236 bet.
13. Hojiev   M.T.,   Hamroeva   S.A.,   Salimov   A.M.   -   Tola   sifatini   aniqlash:   /   T.:
O‘MKHTM, «Turon-Iqbol» nashriyoti, 2006. - 192 bet.
14. Paxtaning sifatini aniqlash / O’quv qo’llanma.  Bo’riev R.A., Jumaniyazov Q.J., 
Salimov A.M., Kushakeev B.YA. T. 2016. -144 bet.
15. Djabarov   G.   D.,   Baltabaev   S.   D.,   Kotov   D.   A.,   Solovev   N.   D.   Pervichnaya
obrabotka xlopka / Uchebnik dlya vuzov.   M., «Legkaya industriya», 1978. -430
s.
16. Spravochnik   po   pervichnoy   obrabotke   xlopka.   Pod.   Red.   Maksudov   I.T.,
Nuraliev A.N. 1994. -573 s.
21 17. Axmedxodjaev X.T., Umarov A.A. - Texnologiya i oborudovanie otrasli //  
Namangan, 2015. -180 str.
18. Dr P.G. Patil & Er. V. G. Arude Recent Advances in Cotton Ginning   Technology
in India, 2014 u.
19. http: //www gov.uz Uz Res xukumat portali
20. http: //www lex.uz Uz Res konun xujjatlari ma`lumoti milliy bazasi
21. http: //www.ncbi .nlm.nih.gov
22. http://www. cotton technolog y - texnologiya xlopka s ы rtsa.
23. http://www . cotton technology – texnologiya xlopka sыrtsa.
24. http://www . cotton storage technology – texnologiya xraneniya xlopka s ы rtsa.
25. http://www . O’zpaxtasanoat.uz – O’zbekiston paxta sanoati sayti.
22

Ingichka tolali paxtalar uchun QTTS dagi PLPXVM-02 uskunalar majmuasi tozalash samaradorligini hisoblash

Sotib olish
  • O'xshash dokumentlar

  • O‘zbekiston Respublikasida makroiqtisodiy barqarorlikni ta’minlash kurs ishi
  • Ispaniyaning turistik salohiyati. Ispaniya iqtisodiyoti
  • INDIVIDUAL COMFORT MChJ da AMALIYOT HISOBOTI
  • Qurilish tashkilotlarida ishlab chiqarish xarajatlari hisobi va qurilish ishlari tannarxini kalkulyatsiya qilish
  • Polipropilen chiqindilаri аsosidа texnik idishlаr olish texnologiyasini tаkomillаshtirish (Q=11500 ty)

Xaridni tasdiqlang

Ha Yo'q

© Copyright 2019-2025. Created by Foreach.Soft

  • Balansdan chiqarish bo'yicha ko'rsatmalar
  • Biz bilan aloqa
  • Saytdan foydalanish yuriqnomasi
  • Fayl yuklash yuriqnomasi
  • Русский