Kobalamin guruh preparatlar tahlili - Tibbiyot - Kurs ishlari

Dokument ma'lumotlari

Narxi	15000UZS
Hajmi	5.1MB
Xaridlar	2
Yuklab olingan sana	26 Avgust 2024
Kengaytma	docx
Bo'lim	Kurs ishlari
Fan	Tibbiyot

Kobalamin guruh preparatlar tahlili

Sotib olish

KURS ISHI
Kobalamin guruh preparatlar tahlili
1

Reja:
KIRISH
I. ADABIYOTLAR SHARXI
1.1 Magniy saqlagan preparatlarning olinishi
1.2 Magniy saqlagan preparatlarning chinligini aniqlash
1.3 Magniy saqlagan preparatlarning miqdorini aniqlash
1.4 Magniy saqlagan preparatlarning tibbiyotda qo’llanilishi
II. TAJRIBA QISM
2.1 Magniy sulfatning Rossiya farmakopeyasi bo’yicha tahlili
2.2 Magniy oksidining Rossiya farmakopeyasi bo’yicha tahlili
2.3 Olingan natijalarni matematik statistika usulida qayta ishlash
XULOSA
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
2

KIRISH
Oliy ta’limning maqsadi respublikamizning ijtimoiy-iqtmsodiy va madaniy
rivojini ta’minlashga, o‘zi tanlagan mutaxassislik bozor iqtisodiyoti sharoitida
mustaqil ishlashga layoqatli, yuqori malakali raqobatbardosh kadrlarni tayyorlashdan
iborat. Tayyorlanayotgan mutaxassislarga real iqtisodiyot tarmoqlari va sohalardagi
mavjud talablarga alohida e’tibor qaratilgan holda, o‘sib kelayotgan yosh avlodga
ta’lim va tarbiya berish sohasidagi moddiy-texnika bazasini yanada mustahkamlash,
undan oqilona va samarali foydalanishni ta’minlash, davlat ta’lim standartlarini,
o‘quv dasturlari va o‘quv uslubiy adabiyotlarini takomillashtirish ishlari kо’rib
chiqildi.
Respublikamiz mustaqillikdan so‘ng ta’lim tizimini yuksaltirish uchun aniq va
dadil qadamlar tashlamoqda.
Hozirgi kunda mamlakatimiz taraqqiyoti va rivojlanishi kimyo sanoatining
rivojlanishi bilan bog‘liq.
Dori moddalar sifat ko’rsatkichlari oxirgi 10 yillikda ancha keng tushunchalarni
o’z ichiga qamrab oldi. Ilgari dori moddalar sifati deganda asosan ularning MH
talablariga javob berishi tushunilgan. Hozirgi kunda qo'shimcha ravishda dori
moddalar sifati ularning davlat ro'yxatiga olish tartibini ishlab chiqish texnik talablari
va xususiyatlariga javob berish bilan baholanadi. Xalqaro farmatsiyada qo'llanilgan
atamalar bo'yicha sifat bu substansiya va dori shaklini qo'llash talablariga javob
berishi uning sifat-samaradorlik va xavfsizlik tizimi bog'liqligiga mutanosibligi bilan
izohlanadi. Dori vositalari sifatini ta'minlashga qaratilgan tadbirlar ya'ni, dori
vositalari MH va ularga qo’yiladigan talablar tahlil ishlarini olib borish ro’yxatga
olish tartiblari bo'yicha bir qator davlatlararo kelishuvlar Mustaqil Davlatlar
Hamdo'stligi mas'ul tashkilotlari tomonidan imzolangan . . Bundan tashqari, dori
vositalari sifatini jahon va ayrim mintaqalar bo'yicha muvofiqlashtiruvchi bir qator
mas'ul tashkilotlar faoliyat olib boradi. Bularga Jahon Sog'liqni Saqlash Tashkiloti
(JSST), Farmatsevt injenerlar xalqaro assotsatsiyasi (FIXA-ISPE), Xalqaro
farmatsevtlar tashkiloti (XFT-FIP), Farmatsevtik inspeksiyasining faoliyat sistemasi
3

(FIFS-PICS), Dori vositalarini ro'yxatga olish texnik talablarini muvofiqlashtiruvchi
xalqaro konferensiyasi (TTMXK-ICH), Janubi-Sharqiy Osiyo hamdo 'stlik tashkiloti
(OHT-ASEAN) hamda Yevropa farmakopeyasining yaratish konvensiyasi va
boshqalar. Bularning barchasi farmasevtikaga doir hujjjatlar tashkil qilishning
nechog’lik zarur ekanligini ko’rsatib turibdi.
Fanlar akademiyasida O'simlik moddalari kimyosi instituti, Bioorganik kimyo
instituti, Polimerlar kimyosi va fizikasi instituti, Mikrobiologiya instituti, Yadro
fizikasi instituti va “Radiopreparat” korxonasi farmasevtika ishlab chiqarishining
innovatsion texnologiyalarini ishlab chiqish, dorivor va boshqa tibbiyot preparatlarini
yaratish hamda ularning davolash xususiyatlarini tadqiq etish bilan shug'ullanmoqda.
Masalan, O'simlik moddalari kimyosi institutida so'nggi yillarda yangi texnologiyalar
o'zlashtirilib, olimlarimiz tomonidan yaratilgan 7 turdagi eksportbop dori-darmonlar
ishlab chiqarilmoqda. Bioorganik kimyo institutida 12 turdagi yuqori samarali yangi
preparat ishlab chiqildi va ularning bir qismi import o'rnini bosadigan va eksportbop
hisoblanadi. Mikrobiologiya instituti, o'zimizda yaratilgan texnologiyani qo'llagan
holda, oshqozon-ichak kasalliklarini davolash uchun besh turdagi biopreparat ishlab
chiqarmoqda. Mamlakatimiz ilmiy va ishlab chiqarish muassasalarining bu borada
to'plagan tajribasi, salohiyati va kooperatsiyasi farmasevtika sanoatiga
biotexnologiyalarni, o'zimizda ishlab chiqarilgan yuqori samarali dori-darmonlarni
sog'liqni saqlash tizimi amaliyotiga joriy etish imkonini bermoqda.
4

I. ADABIYOTLAR SHARXI
1.1 Magniy saqlagan preparatlarning olinishi
Magniy tabiatda ko‘p tarqalgan bo‘lib, u
ishqoriy-yer metallar o'rtasida kalsiydan
keyin, ikkinchi o‘rinni egallaydi. Magniy
yer po‘stlog‘ining 2,35 foizini tashkil
qiladi. Tabiatda magniy birikmalar holida
uchraydi. Ulardan magnezid - MgCO 3 ,
dolomit -MgCO 3 -CaCO 3 ,
karnalit - MgCl 2 KCl H 2 O, kainit - MgSO 4 ∙ KC1 ∙ H 2 O, kizerit - MgSO 4 • H 2 O , talk -
3MgO ∙ 4SiO 2 ∙ H 2 O , asbest - CaO - 3MgSO 4 - SiO 2 kabi mineral va silikatlar
tabiatda keng tarqalgan. Magniy tuzlari, ayniqsa, magniy sulfat, magniy xlorid va
magniy bromidlar dengiz suvlarida ko‘pdir. Ural, Qozog‘iston, Kavkaz, Ukraina va
boshqa hududlarda magniy birikmalarining kata konlari uchraydi.[2]
5

Suv o‘tlarining ba’zi birlarida 3 foizgacha magniy bo’ladi. O‘simliklarda magniy
xlorofill tarkibiga kirgan holda, ularda ro‘y beradigan fotosintezda ishtirok etadi.
Hayvon va odam markaziy nerv sistemasi faoliyatida va organizmda bo’ladigan ba’zi
bir boshqa biokimyoviy reaksiyalarda magniyning ahamiyati kattadir.
Bir-biriga nisbatan qarama-qarshi ta’sirga ega. Masalan,
organizmda magniy tuzlari bilan zaharlanganda narkoz yoki
falaj keltirib chiqarsa, uni kalsiy tuzlari yordamida
yo‘qotish mumkin, aksincha, kalsiy tuzlaridan
zaharlanganda magniy tuzlaridan foydalaniladi.[9]
Tibbiyotda magniy birikmalaridan, magniy oksid, magniy gidroksikarbonat (magniy
karbonat asos tuzi) va magniy sulfat ishlatiladi. Magniy oksid magniy
gidroksikarbonatni 250 -300 °C haroratda qizdirib olinadi:
Magniy gidroksikarbonat magniy sulfatning 70-80°C gacha qizdirilgan
eritmasiga natriy karbonat eritmasi ta’sir ettirib olinadi:
Reaksiya natijasida hosil bo’lgan cho'kmani ajratib olib quritiladi. Magniy sulfat,
magniyning tabiatda eng keng tarqalgan tuzlaridan bo‘lib, u dengiz, ko‘l suvlari
tarkibida, shuningdek, krezit - MgSO 4 -H 4 O , kamalit - MgSO 4 -3H 2 O , epsomit -
MgSO 4 -7H 2 O astraxanit - MgSO 4 -Na 2 SO 4 4H20 kabi minerallar holida uchraydi.
6

Magniy sulfatning tibbiyotda ishlatiladigan preparat tabiiy magnezit mineralita isitish
yordamida, ortiqcha sulfat kislota ta’sir ettirib olinadi:
Keyinchalik olingan magniy sulfat eritmasidan qayta kristallash yo‘li bilan
geptagidrat (MgSO 4 ∙ 7H 2 0 ) tuziga o ‘tkaziladi. [1]
Magniy oksid
Magnesii oxydum
MgO M.m. 40,31
Preparat hidsiz, mazasiz, oq mayda kukun bo‘lib, suv va spirtda erimaydi,
suyultirilgan kislotalarda eriydi.
Magniy gidroksikarbonat.
Oq magneziya Magnesii subcarbonas.
Magnesia alba
Preparat hidsiz, mazasiz, yengil kukun bo'lib, suv va spirtda erimaydi,
suyultirilgan kislotalarda eriydi. Tarkibida karbonat angidridi saqlagan suvda u
eruvchan gidrokarbonat tuziga o‘tadi.
Magniy sulfat. Taxir tuz
Magnesii sulfas. Magnesium sulfuricum
MgSO 4 • 7H 2 O M.m. 246,48
Magniy sulfat rangsiz, tiniq sho‘rtang-taxir mazali prizma shaklidagi kristall
kukun bo'lib, 1 qism suvda, 0,3 qism qaynoq suvda eriydi, spirtda esa erimaydi.[2]
1.2 Magniy saqlagan preparatlarning chinligini aniqlash
Magniy preparatlarining chinligini aniqlashda, ulardan suvda erimaydigan
magniy oksid va magniy gidroksikabonatni, avval suyultirilgan sulfat kislota
yordamida eruvchan tuzga o'tkazib, so‘ngra undagi magniy ioniga xos reaksiya
qilinadi:
7

Keyinchalik eritmaga ammoniy xlorid, natriy fosfat va ammiak eritmalarini
qo'shib, magniyni oq kristall cho'kma holida cho'ktirib aniqlanadi:
Magniy gidroksikarbonatdagi karbonat kislota qoldig'i, uning sulfat kislotada
eritish jarayonida pufakcha holida karbonat angidridini ajratib chiqishi bo'yicha
isbotlanadi. Magniy sulfatdagi sulfat ionini aniqlashda uning eritmasiga bariy xlorid
qo'shib, bariy sulfat holida cho'ktirib bajariladi:
Magniy preparatlari tarkibida yot moddalardan xlorid, temir, og'ir metall, kalsiy
ionlarini miqdori MH etalon eritmalar darajasida bo'lishiga ruxsat etadi. Magniy
oksid tarkibida qo'shimcha ravish da sulfat ioni va turli eruvchan moddalaming bor-
yo'qligi tekshirib ko'riladi.[10]
1.3 Magniy saqlagan preparatlarning miqdorini aniqlash
MH talabiga ko‘ra, magniy preparatlarining miqdori kompleksonometrik usul
bo'yicha aniqlanadi. Magniy oksid va magniy gidroksikarbonatlami aniqlashda, avval
ulami sulfat yoki xlorid kislotalar yordamida eruvchan tuzga o'tkazib titrlanadi.
Kompleksonometrik usul bo'yicha aniqlashda, ma’lum miqdordagi preparat
eritmasini ammiakli bufer eritmasi (p H = 9 -11) va bir necha tomchi maxsus kislotali
xrom-qora indikatori ishtirokida trilon B ning 0,05 mol/1 eritmasi bilan suyuqlik
qizil-binafsha rangdan ko'k rangga o'tgunga qadar titrlanadi. Bunda avval indikator
magniy ioni bilan qizil binafsha rangii kompleks birikma hosil qilgan holda bo'ladi:
8

Eritmani titrlash jarayonida trilon B suyuqlikdagi barcha erkin va indikator bilan
birikkan magniyni o'ziga biriktirib olib, birmuncha mustahkam kompleks tuzga
o'tkazadi va shuning natijasida indicator ilgarigi erkin holidagi ko'k rangga o'tadi: [2]
1.4 Magniy saqlagan preparatlarning tibbiyotda qo’llanilishi
Tibbiyotda magniy oksidi me’da shirasida kislotali muhit oshganda neytrallovchi
modda sifatida ichish uchun 0,25-1g dan tavsiya qilinadi. Kislotalar bilan
zaharlanganda va yengil surgi sifatida 3-5g dan ichiladi. Magniy
gidroksidkarbonatning qo‘llanishi ham magniy oksidnikiga o‘xshash. Magniy
sulfatning 25 %li sterillangan eritmasi tinchlantiruvchi, spazmalitik va tutqanoqqa
9

qarshi dori sifatida 5-20 ml dan mushak orasiga yoki venaga yuboriladi. Uni 10 -30 g
dan surgi dori o’rnida ichish mumkin. Magniy preparatlari og‘zi mahkam yopilgan
idishlarda, havo namligi va karbonat angidridi ta’siridan ehtiyotlab saqlanadi.
Masalan, magniy oksid namlik yoki karbonat angidridi bilan reaksiyaga kirishib,
tarkibida yot modda sifatida MgCO 3 yoki Mg(OH) 2 hosil qiladi. Magniy sulfatning
ochiq va quruq havoda saqlanishi, uning tarkibidagi kristall suvining qisman
yo‘qolishiga olib keladi[2] .
10

II. TAJRIBA QISM
2.1 Magniy sulfatning Rossiya farmakopeyasi bo’yicha tahlili [4]
Tasvirlanishi: Magniy sulfat rangsiz, tiniq sho‘rtang-taxir mazali prizma
shaklidagi kristall kukun
Eruvchanligi: 1 qism suvda, 0,3 qism qaynoq suvda eriydi, spirtda esa erimaydi.
Chinligi: preparat magniy va sulfat larga xos reaksiyalarni berishi kerak (GF 74 5-
746 - bet)
Erishi: 2 g preparat 2 0ml yangi qayatilgan va sovutilgan suvda eritilsa eritma
ranggi tiniq va shaffof bo’lishi zarur.
Ishqoriyligi: 5 ml eritmaga 5 ml suv qo’shib unga bir necha tomchi fenolftalein
tomizilsa pushti rangga kirmasligi lozim.
Xloridlar : 5 ml eritmaga 10 ml suv qo’shib unda xloridlar uchun sifat reaksiya
o’tkaziladi. Bunda xloridlar miqdori 0.004 foizdan oshmasligi zarur)
Sulfatlar: 3g preparat 30ml suvda eritiladi. Sulfatlarga sinov o’tkazish uchun
bariy xlorid bilan sinab ko’riladi. Bunda sulfatlarning miqdori 0.01 foizdan
oshmasligi kerak.
Og’ir metallar: 10 ml eritma og’ir metallar uchun testga javob berishi lozim
(preparatdagi miqdori 0.00 05 foizdan oshmasligi kerak)
Temir : 1.5g preparat 10 ml suvda eritiladi. Hosil bo’lgan eritmada temir uchun
reaksiya o’tkaziladi. Bunda temir miqdori 0.002 foizdan oshmasligi zarur)
Quruq massa chetlanishi: 1g preparat aniq tortmasi 1 00-105 da ℃ 2-2 yarim soat
quruq holda u s hlab t urib tortib ko’riladi. Bunda chetlanish 52 foiz dan oshmasligi va
48 foizdan kam bo’lmasligi kerak.
Miqdoriy tahlil: quruq preparatdan 0. 15 g (aniq tortma) olib 5 0 ml suvda eritiladi.
Ustiga 5 ml ammiakli bufer dan va 2-3 tomchi kislotali xrom ko’ki indikatori dan
qo’shilib eritma ranggi ko’k rang yo’qol gunga qadar 0. 05 N li trilon B eritmasi bilan
titrlanadi.
11

1ml 0. 05 N li trilon B eritmasi 0.01 232 g MgSO 4 • 7H 2 O ga to’g’ri kelishi zarur.
Preparatdagi tasir etuvchi modda 99. 0 ％ dan kam bo’lmasligi va 102.0 ％ dan
oshmasligi kerak.
2.1 Magniy oksidning Rossiya farmakopeyasi bo’yicha tahlili [4]
Magniy oksid Magnesii oxydum
MgO M.m. 40,31
Tasvirlanishi: Preparat hidsiz, mazasiz, oq mayda kukun
Eruvchanligi: suv va spirtda erimaydi, suyultirilgan kislotalarda eriydi.
Chinligi: preparat magniy ga xos reaksiyalarni berishi kerak (GF 7 45 - bet)
0.01g preparat 0.5ml sulfat kislota va 0.5ml suvda eritiladi va magniy ioniga sifat
reaksiya o’tkaziladi.
Erishi: 1 g preparat 1 0ml yangi qayatilgan va sovutilgan suvda va 25ml sirka
kislota eritmasida eritilsa eritma ranggi tiniq va shaffof bo’lishi zarur.
Ishqoriyligi: 5 ml eritmaga 5 ml suv qo’shib unga bir necha tomchi fenolftalein
tomizilsa pushti rangga kirmasligi lozim.
Xloridlar : 5 ml eritmaga 10 ml suv qo’shib unda xloridlar uchun sifat reaksiya
o’tkaziladi. Bunda xloridlar miqdori 0.02 foizdan oshmasligi zarur)
Sulfatlar: 3g preparat 30ml suvda eritiladi. Sulfatlarga sinov o’tkazish uchun
bariy xlorid bilan sinab ko’riladi. Bunda sulfatlarning miqdori 0.0 5 foizdan
oshmasligi kerak.
Og’ir metallar: 10 ml eritma og’ir metallar uchun testga javob berishi lozim
(preparatdagi miqdori 0.00 25 foizdan oshmasligi kerak)
Temir : 0.1g preparat 10 ml suvda eritiladi. Hosil bo’lgan eritmada temir uchun
reaksiya o’tkaziladi. Bunda temir miqdori 0.03 foizdan oshmasligi zarur)
Quruq massa chetlanishi: 0.5 g preparat aniq tortmasi tigelda quruq holda u s hlab
t urib tortib ko’riladi. Bunda chetlanish 5 foiz dan oshmasligi kerak.
12

Miqdoriy tahlil: quruq preparatdan 1.0 g (aniq tortma) olib 40 ml 1Nli sulfat
kislota da eritiladi va 250ml li kolbaga solib metkasigacha suv bilan yetkaziladi.
Eritmadan 25ml olib u stiga 10 ml ammiakli bufer dan solib 20ml suv bilan
suyultiriladi va 2-3 tomchi kislotali xrom ko’ki indikatori dan qo’shilib eritma ranggi
ko’k rang yo’qol gunga qadar 0. 05 N li trilon B eritmasi bilan titrlanadi.
1ml 0. 05 N li trilon B eritmasi 0.0 2016 g MgO ga to’g’ri kelishi zarur.
Preparatdagi tasir etuvchi modda 9 5.0 ％ dan kam bo’lmasligi kerak.
2.3 Olingan natijalarni matematik statistika usulida qayta ishlash
Magniy sulfat hisoboti
a=0. 15 T=0.0 1232 V=0.15
0.01232 =10.02
Titrlash
uchun
ketgan hajm
V 1 V 2 V 3 V 4 V 5
Son
qiymati(ml) 10.02 10.03 10.01 9.95 10.00
Davlat farmakopeyasining XI nashriga asosan tahlil natijalarii matematik
statistika usuli bilan ishlab chiqish uchun quyidagilar aniqlandi:
1) X ％ =
10 ,02 ⋅1⋅0,02994 ⋅100
0,3 =99,99 ％
2) X ％ =
10 ,03⋅1⋅0,02994 ⋅100
0,3 =100,09 ％
3) X ％ =
10 ,01⋅1⋅0,02994 ⋅100
0,3 =99,89 ％
13

4) X ％ =9,95⋅1⋅0,02994 ⋅100
0,3 =99,30 ％
5) X ％ =
10 ,00 ⋅1⋅0,02994 ⋅100
0,3 =99,8 ％
Tahlil soni 1 2 3 4 5
xi
％ 99.99 100.09 99.89 99.30 99.8
O’rtacha qiymat
X ni hisoblash
X
=
X 1+X 2+X 3+X 4+X 5
5 =
99 ,99 +100 ,09 +99 ,89 +99 ,30 +99 ,8
5 =99,814
Chetlanish qiymati va erkinlik darajasi qiymati
d 1= X 1−X
d1
=│99,99-99,814│=0,176
d2
=│100,09-99,814│=0,276
d3
=│99,89-99,814│=0,076
d4
=│99,30-99,814│=0,514
d5
=│99,8-99,814│=0,014
f=n-1
f=5-1=4
Standart chetlanishning qiymati S ning qiymatini tasodifiy xatolik deb qaraladi. Bu
kattalikning kvadrati
S
2 - dispersiya deyiladi. U quyidagicha topiladi:
14

S
2= ∑ 1
5¿d 1
2
f =
0.176
2
⋅¿0.276
2
¿0 .076
2
¿0.514
2
4 =0.009433
S=
√S
2 =
√0.009433 =0.30713
S X=
S
√n
=
0.30713
√5 =0.1373
Qiymatlar oralig’i R quyidagicha topiladi:
R=(
X max − X min )=(100.09-99.30)=0.79
Bajarilgan tahlil soni n<10 bo’lganda qiymatlarning bir xilligi statistik
tavsifnomani hisoblamasdan ham aniqlash mumkin. Buning uchun nazorat
mezoning amaliy qiymati - Q hisoblanib, u nazorat mezonining nazariy qiymati
bilan solishtiriladi:
Q 1=
|x1−x2|
R
=
|99 .99 −100 .09 |
0.79 =0.126
Q 2=
|x2−x3|
R
=
|100 .09 −99 .89 |
0.79 =0.253
Q 3=
|x3−x4|
R
=
|99 .89 −99 .30 |
0.79 =0.747
Q 4=
|x4−x5|
R
=
|99 .3−99 .8|
0.79 =0.633
Nazorat mezoning hisoblab chiqilgan sonlardan birortasining qiymati jadvaldagi
qiymatdan katta bo’lsa Q>Q(P,n)
x1 va x2 qiymatlar tashlab yuborilib, statistik
hisoblash boshqattan bajariladi va bir xil qiymatlardan X, S
2 va s1 , sx kattaliklarini
hisoblash uchun foydalaniladi. Nazorat mezonining nazariy qiymatini jadvaldan
Q(5.95 ％ ) topamiz.
Nazorat mezoni Q(P,n) ning son qiymati P=95 ％ va n=5 bo’lganda nazorat
mezoning nazariy qiymati Q(P,n)=0.64
Q 1
; Q 2 ; Q 3 ; Q 4 < Q (P,n)
15

Demak varianntlarni tashlab yuborishga hojat yo’q.
Ishonchlilik oraliqlari va ular kattaliklarini baholash
Bu yerda t(P,f) Styudent mezonining jadvaldan olingan qiymati X i
± X = X i ±t(P,f)s= X i ±t(95 ％ ,4)s= X i ±2.78×0.30713=0.8538
∆
X =
t(P,f)s
√n =
0.8538
√5 =0.3818
Bu oraliq har bir aniqlash uchun ishonchlilik oralig’i bo’lib hisoblanadi. Unga
ishonchlilik ehtimolligi P bilan o’zaro bog’liqlik sharti amal qiladi:
X i−ΔX ≤μ≤ X i+ΔX
X i−ΔX ≤ X i≤ X i+ΔX
Bulardan nisbiy xatolik va o’rtacha nisbiy xatolik
ɛ ε hisoblab topiladi.
ε= ΔX
X ×100
％
=
0.8538
99 .814 ×100 =0.855
％
ε= ΔX
X ×100 = 0.3818
99 .814 ×100 =0.3825
％
Magniy oksidi tahlili
a= 1.0 T=0, 02016 V=
1.0
0.02016 =5 6 .78
Titrlash
uchun
ketgan hajm
V 1 V 2 V 3 V 4 V 5
Son
qiymati(ml) 56.76 56.78 56.80 56.82 56.84
Davlat farmakopeyasining XI nashriga asosan tahlil natijalarii matematik
statistika usuli bilan ishlab chiqish uchun quyidagilar aniqlandi:
16

1) X ％ =56 .76 ⋅1⋅0,008806 ⋅100
0,5 =99,97 ％
2) X ％ =
56 .78⋅1⋅0,008806 ⋅100
0,5 =100.00 ％
3) X ％ =
56 .80⋅1⋅0,008806 ⋅100
0,5 =100.03 ％
4) X ％ =
56 .82⋅1⋅0,008806 ⋅100
0,5 =100.07 ％
5) X ％ =
56 .84⋅1⋅0,008806 ⋅100
0,5 =100.01 ％
Tahlil soni 1 2 3 4 5
xi
％ 99.97 100.00 100.03 100.07 100.01
O’rtacha qiymat
X ni hisoblash
X
=
X 1+X 2+X 3+X 4+X 5
5 =
99 ,97 +100 ,00 +100 ,03 +100 ,07 +100 ,01
5 =99,962
Chetlanish qiymati va erkinlik darajasi qiymati
d 1= X 1−X
d1
=│99,97-99,962│=0,008
d2
=│100.00-99,962│=0,038
d3
=│100.03-99,962│=0,068
d4
=│100.07-99,962│=0,108
d5
=│100.01-99,962│=0,048
17

f = n -1
f =5-1=4
Standart chetlanishning qiymati S ning qiymatini tasodifiy xatolik deb qaraladi . Bu
kattalikning kvadrati S
2 - dispersiya deyiladi. U quyidagicha topiladi:
S
2
= ∑1
5¿d 1
2
f =
0.038
2
⋅0 .068
2
¿0.108
2
¿0.008
2
¿0 .048
2
4 =0.004433
S=
√S
2 =
√0.004433 =0.06658
S X=
S
√n
=
0.06658
√5 =0.0297
Qiymatlar oralig’i R quyidagicha topiladi:
R=(
X max − X min )=(100.07-99.97)=0.1
Bajarilgan tahlil soni n<10 bo’lganda qiymatlarning bir xilligi statistik
tavsifnomani hisoblamasdan ham aniqlash mumkin. Buning uchun nazorat
mezoning amaliy qiymati - Q hisoblanib, u nazorat mezonining nazariy qiymati
bilan solishtiriladi:
Q 1=
|x1−x2|
R
=
|99 .97 −100 .00 |
0.1 =0.3
Q 2=
|x2−x3|
R
=
|100 .00 −100 .03|
0.1 =0.3
Q 3=
|x3−x4|
R
=
|100 .03 −100 .07 |
0.1 =0.4
Q 4=
|x4−x5|
R
=
|100 .07 −100 .01 |
0.1 =0.6
Nazorat mezoning hisoblab chiqilgan sonlardan birortasining qiymati jadvaldagi
qiymatdan katta bo’lsa Q>Q(P,n)
x1 va x2 qiymatlar tashlab yuborilib, statistik
hisoblash boshqattan bajariladi va bir xil qiymatlardan X, S
2 va s1 , sx kattaliklarini
hisoblash uchun foydalaniladi. Nazorat mezonining nazariy qiymatini jadvaldan
Q(5.95 ％ ) topamiz.
18

Nazorat mezoni Q(P,n) ning son qiymati P=95 ％ va n=5 bo’lganda nazorat
mezoning nazariy qiymati Q(P,n)=0.64Q 1
; Q 2 ; Q 3 ; Q 4 < Q (P,n)
Demak varianntlarni tashlab yuborishga hojat yo’q.
Ishonchlilik oraliqlari va ular kattaliklarini baholash
Bu yerda t(P,f) Styudent mezonining jadvaldan olingan qiymati
X i
± X = X i ±t(P,f)s= X i ±t(95 ％ ,4)s= X i ±2.78×0.4219= X i ±1.172882
X i
± ∆ X =x±
t(P,f)s
√n =9.966±
2.79⋅0.4219
√5 =9.966±0.5245
Bu oraliq har bir aniqlash uchun ishonchlilik oralig’i bo’lib hisoblanadi. Unga
ishonchlilik ehtimolligi P bilan o’zaro bog’liqlik sharti amal qiladi:
X i−ΔX ≤μ≤ X i+ΔX
X i−ΔX ≤ X i≤ X i+ΔX
Bulardan nisbiy xatolik va o’rtacha nisbiy xatolik
ɛ ε hisoblab topiladi.
ε= ΔX
X ×100
％
=
1.17288
99 .962 ×100 =1.174
％
ε= ΔX
X ×100 = 0.5245
99 .962 ×100 =0.5247
％
19

XULOSA
Kurs ishimni bajarish davomida men tarkibida magniy ioni saqlagan birikmalarni
o’rgandim. Ular orasida eng keng tarqalgani magniy oksidi, magniy gidrokarbonati
va magniy sulfatning kimyoviy fizikaviy xususiyatlari bilan tanishdim. Magniyli
birikmalar chinligi miqdoriy tahlili ularni olinish usullari haqida adabiyotlar sharxini
keltirdim.
Tajribamning ikkinchi tajriba qismida esa Rossiya farmakopeyasiga asosan
magniy sulfat va magniy oksidining tahlilini olib bordim. Ularni miqdoriy tahlilini
hisoblab matematik statistika usulida qayta ishlab chiqdim.
Kurs ishimni bajarish davoida hosil qilgan xulosam shu bo’ldiki maniyli
prearatlar tibbiyot va farmasevtikada muhim ahamiyatga ega. Ularni o’rganish tahlil
qilishning yangi qulay va hamyonbop usularini izlab topish har bir ilmiy izlanuvchi
uchun muhim vazifa hisoblanadi.
20

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1.Q. A. Ubaydullayev va boshqalar. “Farmasevtik kimyo”, “O’zbekiston
faylasuflar milliy jamiyati nashryoti”. T.,2006
2. Ibodov A.Yu. Farmatsevtik kimyo. I. T., Abu Ali ibn Sino,1996.
3. Государственная фармакопея, XI изд, Т. 2. М., Медицина,1990.
4. Государственная фармакопея, XI изд, Т. -1. М., Медицина,1987.
5 .The united states pharmacopoeia, 2003
6 .European pharmacopoeia. Council of Europe, 1997. 3 rd Edition. Strasbourg,
1997
7 .O’zbekiston Respublikasida Farmasevtika faoliyati (prof. A.N.Yunusxodjayev
tahriri ostida), I kitob, Toshkent, Abu Ali ibn Sino,2001
8 .O’zbekiston Respublikasida Farmasevtika faoliyati (prof. A.N.Yunusxodjayev
tahriri ostida), II kitob, Toshkent, Abu Ali ibn Sino,2001
9.Farmasevtik kimyo, 1-2 qism T., “Ekstremium press”, 2011
10.Арзамасцев А.П., Печенников В.М., Радионова Г.М. и др. Анализ
лекарственнмх смесей. М., «Спутник», 2000 г.
11. Арзамасцев А.П., Яскина Д.С. Ультрофиолетовме и инфракраснме
спектри лекарствешшх вецеств, М., «Медицина», 1975.
12. Арзамасцев А.П. и др. Фармацевтическая химия. М., «Г еотар-Мед»,
2005.
13. Арзамацев А.П. и др. Анализ лекарственнмх смесей. М.,«Спутник», 2000
r .
21

MUNDARIJA
KIRISH…………………………………………………………………………..3
I. ADABIYOTLAR SHARXI…………………………………………………..4
1.1 Magniy saqlagan preparatlarning olinishi…………………………………….4
1.2 Magniy saqlagan preparatlarning chinligini
aniqlash………………………….7
1.3 Magniy saqlagan preparatlarning miqdorini aniqlash…………………………
8
1.4 Magniy saqlagan preparatlarning tibbiyotda
qo’llanilishi……………………..9
II. TAJRIBA QISM…………………………………………………………….11
2.1 Magniy sulfatning Rossiya farmakopeyasi bo’yicha tahlili…………………11
2.2 Magniy oksidining Rossiya farmakopeyasi bo’yicha tahlili…………………
12
2.3 Olingan natijalarni matematik statistika usulida qayta
ishlash……………....13
XULOSA………………………………………………………………………..20
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR……………………………………...21
22

Kobalamin guruh preparatlar tahlili

Sotib olish