Документ

Всего документов: 5844
Число пользователей: 15251

Информация о документе

Цена	10000UZS
Размер	2.2MB
Покупки	1
Дата загрузки	21 Апрель 2024
Расширение	docx
Категория	Дошкольное и начальное образование

Maktabgacha ta'lim tashkilotlaruda tarbiyachining mashg'ulot jarayonida turli xil o'yinlardan foydalanishining ahamiyati

ILOVA:
Sizning taklif etgan ideyangiz juda ajoyib va samarador. Tarbiyachi va
o'quvchilar orasidagi hamkorlikni rivojlantirish uchun jamoat o'yinlari va guruh
ishlash mashg'ulotlari sodiqlash uchun bir nechta tavsiyalar bormi?Jamoat
O'yinlari: O'quvchilarni o'zaro tanishib qolish va bir-birlariga qiziqarliroq
bo'lishlari uchun jamoat o'yinlari juda foydali bo'ladi. Misol uchun, "Ko'p Yillik
Tosh" yoki "Jamoat Qimmatbaho" o'yinlari orqali o'quvchilarni bir-birlari bilan
tanishib, do'stlashishlari uchun o'zaro qiziqarli vaqt o'tkazish mumkin.Guruh
Ishlash Mashg'ulotlari: Guruh ishlashni rivojlantirish uchun o'quvchilarga
qo'shimcha imkoniyatlar yaratish juda muhimdir. Siz o'quvchilarni bir-biriga
ma'naviy ko'rsatgichlar, mashhur shaxslarning biyografiyalari yoki ma'naviy
kitoblar o'qish orqali tanishishlari uchun o'zgartirilgan mashg'ulotlar tashkil
etishingiz mumkin.Maqsadlarni Belgilash: Har bir mashg'ulotdan oldin
maqsadlarni belgilashingiz kerak. Bu maqsadlar o'quvchilarning bir-biri bilan
yaqinlashishi, bir-birlari bilan ishlashlari, yaratish faoliyatlariga qo'shilishlari
yoki o'quvchilar orasidagi munosabatlarni kuchaytirishlari bo'lishi
mumkin.Hamkorlikni Qo'llab-quvvatlash: O'quvchilarning fikrlarini eshitish,
ularning fikrlarini qo'llab-quvvatlash va jamoat o'yinlarini va mashg'ulotlarini
42

qadriyat va mashhur insonlardan o'rganishni rag'batlantiradi.Amalni O'tkazish:
O'quvchilarni o'z maqsadlariga yo'naltirish uchun kerak bo'lgan harakatlarni
belgilash va ularni amalga oshirish yo'li bilan tanishtirish. Bu, ularni o'zlarining
maqsadlariga qat'iyroq erishishga yo'l qo'ymoq imkoniyatini yaratadi.Mashg'ulot
o'quvchilarni o'zlarining maqsadlarini tushuntirish, aniqlash va ularga
yo'naltirish uchun yaratilgan. Ular o'zlarini o'zgartirish, yangi maqsadlar
qo'ymoq va kelajaklarini shakllantirishda ishonch yaratishlari mumkin.
Maqsadni Tushuntirish: O'qituvchi o'quvchilarga maqsadning nima ekanligini
tushuntiradi. Misol uchun, o'zni mustaqil vaqtini qanday boshqarish, o'z
mahsulotlarini o'rgatish va o'quvchilar uchun foydali bo'lgan maqsadlar
qo'ymoqchi bo'lgan sohalarda nima erishmoqchi ekanligini izohlash.O'z
Maqsadlarni Aniqlash: O'quvchilarga o'zlarining shaxsiy va o'qishga oid
maqsadlarini aniqlash uchun fikrlarini izlash va ularga imkoniyat yaratish. Bu
ularga o'z hayotda qanday maqsadlarga yo'naltirilishi kerakligini o'rganish
imkoniyatini beradi.Hayotiy Vazifalarni Belgilash: O'quvchilarga hayotiy
vazifalarni belgilash, masalan, o'qish, oilaviy munosabatlar, ijtimoiy faoliyatlar,
va boshqalar. Ular o'z maqsadlari bilan bog'liq bo'lgan harakatlarni
belgilashadi.Maqsadni Tanqidiy va Qisqa Muddatda Erishiladigan Bo'lishi:
O'quvchilar uchun tanqidiy va qisqa muddatda erishiladigan maqsadlarni
belgilash, ularni amalga oshirishni o'rganishlari kerak.Qadriyat va Ilhom Olish:
Maqsadga erishishda qadriyatga ega bo'lish, o'quvchilarni ilhomlanish va yangi
maqsadlar qo'ymoq uchun ilhom olishlari.Amalni O'tkazish: O'quvchilar o'z
maqsadlariga erishish uchun kerak bo'lgan harakatlarni belgilash va ularga amal
qilishni o'rganish. Mashg'ulotda o'quvchilarni qanday qadamga yo'naltirish va
o'z maqsadlari uchun ishonch yaratishlari kerakligini o'rgatish.
1.2. Mavzu Tanishuvi: O'quvchilarga mashg'ulot mavzusini ta'riflash
O'quvchilarga mashg'ulot mavzusini ta'riflash uchun turli kitoblardan
foydalanishingiz mumkin. Quyidagi bir necha kitoblar, o'quvchilarni
maqsadlarini aniqlash, o'zlarini rivojlantirish va o'zlariga qanday yo'nalishda
11

harakat qilishlari konusunda yoritish uchun foydali bo'lishi mumkin:"Maqsadga
Erishish" - Stefan Kovi: Bu kitob o'quvchilarga maqsadni aniqlash, uning
muhimligini tushuntirish va unga qanday erishishlari kerakligi haqida yoritish
uchun juda foydali bo'ladi."7 Navbatda Bir Gap" - Stephen R. Covey: Bu
kitobda o'quvchilarga hayotda muvaffaqiyat qilish uchun yetakchi qoidalar va
prinsiplar ta'lim etiladi."Yaxshi Inson bo'lish San'ati" - Dale Carnegie: Bu
klassik kitob o'quvchilarga insonlar bilan ishbilarmonlik qilish, komunikatsiya
qilish, va shaxsiy rivojlantirishda yordam beradi."Har kuni Bir Qadam Avval" -
John C. Maxwell: Bu kitob o'quvchilarga liderlik, o'zlarini rivojlantirish, va
muvaffaqiyatga yetish uchun kritik rivojlanish yo'llari haqida ma'lumot
bermoqda."O'zini boshqarish san'ati" - Brian Tracy: Bu kitob o'quvchilarga vaqt
boshqarish, maqsadlar qo'ymoq va o'zlarini rivojlantirishda muvaffaqiyatli
bo'lish uchun kerak bo'lgan qadriyat va uslublarni o'rgatadi."Ijtimoiy
Psixologiya" - Robert A. Baron va Donn Byrne: Bu kitob o'quvchilarga ijtimoiy
muloqotlar, o'zaro munosabatlar, va jamiyat bilan o'zaro aloqalar haqida nazariy
va amaliy ma'lumot bermoqda."So'nggi Qadam" - Leo Babauta: Bu kitob
o'quvchilarga oddiy hayotni sodda va qulay qilish, qadriyatli ish boshlash, va
shaxsiy maqsadlarni tanlashda yordam beradi.Bu kitoblardan har biri
o'quvchilarga o'zlarini tuzatish, maqsadlarini belgilash, va o'zlarini rivojlantirish
uchun foydali bo'lgan ko'nikmalarni taqdim etadi. Bu kitoblarni o'quvchilarga
tavsiya etish, ularni maqsadlarini aniqlash va kelajaklarini rivojlantirishda
yordam bera olish uchun ajoyib bo'ladi. Mashg'ulot mavzusi o'quvchilarga
maqsadlarini aniqlash, o'zlarini rivojlantirish, va o'zlariga qanday yo'nalishda
harakat qilishlari kerakligini tushuntirishga yo'naltirilishi mumkin.O'quvchilarga
mashg'ulot mavzusini ta'riflashning kengroq yoriti:Mashg'ulot Mavzusi:
"Shaxsiy Maqsadlar va Rivojlanish"Maqsad:Mavzu orqali o'quvchilarni o'zlarini
aniqlash, shaxsiy maqsadlar qo'ymoq va unga erishish uchun qanday yo'nalishda
harakat qilishlari kerakligini tushuntirish.Maqsadlarni
Tushuntirish:O'quvchilarni o'zlarining shaxsiy maqsadlarini
tushuntirish.Ularning kelajakdagi maqsadlari, o'zlarini qanday rivojlantirishlari
12

maqsadga erishishlari kerakligini ko'rsatishlari mumkinShaxsiy Rivojlanish va
Maqsadlar Mavzu Tanishuvi:Mashg'ulot mavzusi shaxsiy rivojlanish va
maqsadlarga qaratilgan.O'quvchilarga o'zlarining hayotida qanday maqsadlarga
yo'l qo'ymoqchi bo'lganligini va shaxsiy rivojlanishlarini rivojlantirish uchun
nima qilishlari kerakligini tushuntirish maqsadida amalga
oshirilgan.O'quvchilarni o'zlarining shaxsiy maqsadlarini aniqlash va ularni
o'zlarini rivojlantirishga yo'l qo'ymoq.Ularga o'zlarining hayotida muvaffaqiyat
va qadr-qimmatlikni qanday olishlari kerakligini tushuntirish.Maqsadlar
Tushuntirilishi: O'quvchilarga o'zlarining shaxsiy va o'qishga oid maqsadlarini
tushuntirish.Maqsadga Erishish Uchun Harakat Qilish Yo'llari: O'quvchilarga
o'zlarining maqsadlariga yo'l qo'ymoqchi bo'lsa, ularni qanday harakat qilishlari
kerakligini tushuntirish.Shaxsiy Rivojlanishning Ko'nikmalarini O'rganish:
O'quvchilarga shaxsiy rivojlanish uchun qanday ko'nikmalarni o'rganishlari,
kitoblar, darslar, va internet resurslari orqali.O'quvchilar o'zlarining shaxsiy
maqsadlari va rivojlanishlari uchun qanday plan tuzatishlari va amalga
oshirishlari kerakligini tushuntirish.Ularning o'zlarini qanday rivojlantirishlari
va kelajaklarini shakllantirishlari uchun maqsadga erishishlarini yaxshi
tuzatishlari.Mavzuni Yanada Boyitish:Mavzuni yanada boyitish uchun
o'quvchilarni maqsadlarga yo'l qo'ymoq va shaxsiy rivojlanishlarini
rivojlantirish yo'llarini boshqarish uchun ko'p qatnashishga yaqinroq bo'lish.Bu
usul orqali o'quvchilarga shaxsiy maqsadlarini aniqlash, ularni o'zlarini
rivojlantirish va hayotlarini maqsadlarga yo'l qo'ymoq konusida yoritish
mumkin.
1.3. Interaktiv O'yinlar: O'quvchilarga tanitim, gaplashuv, va
ko'nikmalarni oshirish uchun interaktiv o'yinlar ishlab chiqish.
Joriy Holat:O'quvchi yoshida interaktiv o'yinlar bilan o'rganish hamda
ko'nikmalarini oshirish o'quv jarayonida juda samarali bo'lishini ta'minlash
uchun muhimdir. Interaktiv o'yinlar o'quvchilarga e'tibor qaratish, maslahat
bermoq, hamkorlik qilish va o'zlarini rivojlantirishlari uchun zarur bo'lgan
14

darslar, interaktiv dasturlar va boshqalar) amaliy ishda o'quv jarayonini
osonlashtiradi.Bu tavsiyalarni amalga oshirish bilan, o'quvchilar bilan amaliy ish
olib borishda tez va aniq natijalarga erishishingiz mumkin.
2.1. Amaliy Mashg'ulotning Tuzilishi: O'quvchilar orasida guruh ishlash va
tuzilishni taqdim etish.
Amaliy mashg'ulotni tuzish va o'quvchilar orasida guruh ishlash o'rganishda
muhim qadamlardan biri. Bu, o'quvchilarga o'z ishlarini boshqalar bilan
birgalikda bajarish, jamiyat bilan ishlash va muvofiqlikni o'rganishga imkon
beradi. Quyidagi qadamlar amaliy mashg'ulotni tuzish va o'quvchilar orasida
guruh ishlashni taqdim etish uchun yaxshi bo'ladi:Maqsadlarni belgilash: Har bir
amaliy mashg'ulotni boshlashdan oldin, maqsadlarni aniq belgilang. O'quvchilar
bilan birgalikda maqsadlar ko'ymoq, ularni ilg'orlash va jismoniy yoki ma'naviy
muammolarga yechim topishda ularda motivatsiyani oshiradi.Guruhni tuzish:
O'quvchilarni guruhga bo'lib tuzish, ularni bir-birlari bilan tanishish va
ishbilarmonlik qilishlari uchun zarurdir. Guruh tuzilishi bir qadamga chiqish
uchun maslahatlashuv va tuzilishni taqdim etish imkoniyatini beradi.
Maslahatlashuv va taqsimlash: Guruh a'zolari orasida maslahatlashuvni taqdim
eting. Har bir o'quvchi qanday qilib o'zini va boshqalarini qo'llab-quvvatlashlari,
fikrlarini bayon qilishlari kerak.Boshqaruv va murojaat organlari: Guruhda
boshqaruv organlarini (mas'uliyatlar) taqsimlash va har bir a'zaning o'zini ishiga
bo'lgan mas'uliyatini belgilash. Bu, guruh a'zolarining o'zlarini muvofiqliklari va
qo'llab-quvvatlashlari uchun bir-biriga qanday yordam bera olishlari kerakligini
tushuntiradi.Guruh faoliyatlarini tartibga solish: Amaliy mashg'ulot davomida
guruh faoliyatlarini tartibga soling. Maslahatlashuv, loyihalarni bajarish,
natijalarni baholash va o'zlashtirish jarayonlari bilan bog'liq vositalar va
protseduralarni belgilang.Natijalarni baholash va ta'lim olish: Guruh ishlarini
yakunlashdan so'ng, o'quvchilarga o'z natijalari va boshqalarining natijalari bilan
20

o'quvchilar bilan birgalikda tuzish, o'sha guruhdagi qatnashchilar orasidagi
hamkorlikni kuchaytiradi.Natijalarni Baholash va Bahramand Qilish: Tashkil
etilgan mashg'ulotlar natijalarini baholash juda muhimdir. O'quvchilarga
ularning qanday o'zgarishlarga olib kelishlari, nima o'rganishlari va qanday
hissiyotlarni his qilishlari haqida so'ralish. Natijalar haqida bahramand qilish,
ularni ko'zdan kechirish va yangi maqsadlar qo'yishlari uchun motivatsiya
yaratadi.Ushbu usullar orqali siz, tarbiyachilar va o'quvchilar orasida samarali
hamkorlikni rivojlantirish uchun qadriyatli va o'zingizning jamoatingizga mos
mashg'ulotlarni tashkil etishingiz mumkin. Sizning maqsadingiz hamkorlikni
rivojlantirish uchun jamoat o'yinlari va guruh ishlash mashg'ulotlarini tashkil
etish juda ma'quldir. Ushbu jarayonni muvaffaqiyatli o'tkazish uchun quyidagi
qadamlarni kuzatib borishingiz mumkin:Maqsadlarni Belgilash: Har bir
mashg'ulotdan oldin, o'quvchilar va tarbiyachilar bilan birgalikda maqsadlarni
belgilashingiz muhim. Bu maqsadlar, jamoat o'yinlarini va guruh ishlash
mashg'ulotlarini o'tkazishda qo'llaniladigan kriteriyalarni o'z ichiga oladi.Jamoat
O'yinlari: O'quvchilarni bir-biriga yaqinlashish uchun qo'shimcha samarali
bo'lishi mumkin. "Tanishish O'yini", "Qo'shniq", yoki "Jamoat Safari" kabi
o'yinlar orqali o'quvchilarni bir-biriga tanishtirish va o'zaro ishlashlari uchun bir
imkoniyat yaratish mumkin.Guruh Ishlash Mashg'ulotlari: Guruh ishlashni
rivojlantirish uchun ma'naviy va ijtimoiy mashg'ulotlar tashkil etishingiz muhim.
O'quvchilarga bir-biriga qanday qo'llab-quvvatlashlari, maslahat bermoqlari,
o'zaro fikr almashishlari va yaratish faoliyatlarida birgalikda ishlashlari uchun
vosita yaratish.Ishbirligi O'yinlari: O'quvchilarning ishbirligi va jamoat bilan
hamkorlikni oshirish uchun o'yinlar juda samarali bo'lishi mumkin. ILOVA:
43

Ta'lim tizimini mustahkamlash o'rganish va amalga oshirish uchun quyidagi
qadamlarni o'tkazishingiz mumkin:Maqsadlarni belgilash: O'rganish jarayonini
boshlashdan avval, o'qituvchi yoki o'rganuvchi maqsadlarni aniqlashadi. Bu
maqsadlar sizning o'rganishni qanday rivojlantirishni va qanday natijalarga
yetkazishni istaganingizni bildiradi.Dars jadvalini tuzish: Ta'lim jarayonini
tashkil etish uchun dars jadvalini tuzing. Bu, o'rganuvchilar va o'qituvchilar
uchun bir xil vaqtli va tuzatilgan ta'lim tizimini ta'minlashga yordam
beradi.Interaktiv usullar va texnologiyalardan foydalanish: O'rganuvchilarni
qiziqtirish va ta'lim jarayonini yanada sodda qilish uchun interaktiv usullar va
texnologiyalardan foydalaning. Virtual darslar, interaktiv dars materiallari,
online vazifalar kabi vositalardan foydalanish o'rganishni yanada qiziqqan va
samarali qilishi mumkin.Individuallashtirilgan ta'lim: Har bir o'rganuvchining
o'zining rivojlanishi va mahorati farqli bo'lishi mumkin. Shuning uchun,
o'rganuvchilarni boshqarishda individual yondashuvni o'rganishingiz, ularning
maqbuliyatini va zarur kompetentsiyalarini ta'minlash uchun yaxshi
bo'ladi.O'qituvchilarning rivojlanishi: O'qituvchilar ham o'zlarini yanada
rivojlantirish uchun ta'lim va malakaviy tajribalarini o'zlashtirishlari kerak.
O'qituvchilarining ma'lumotlari va bilimlarini yangilash, yangi metodi va
texnologiyalardan foydalanish, va o'rganuvchilarga qanday yondashishni
30

1. Mirziyoyevning Sh.M. ―2017-2021-yillarda maktabgacha ta’lim tizimini
yanada
takomillashtirish chora-tadbirlari to’g’risida gi qarori. T.:-2016y. 29-dekabr‖
2. Shodmonova Sh. ―Maktabgacha ta’lim pedagogikasi . (O`quv-metodik
‖
qo`llanma). 2012 yil.
3. Kayumova N.M. ―Maktabgacha pedagogika . ―TDPU nashriyoti T:. 2013
‖ ‖
y.
4. Maktabgacha ta’lim tashkilotlarida mashgulot-talim berishning asosiy shakli
sifatida
1. Xoliqov A. Pedagogik mahorat. - T.: Darslik. Iqtisod -moliya, 2011. 420 b.
2. Ishmuhamedov R., Abduqodirov A., Pardaev A. Ta’limda innovatsion
texnologiyalar / Ta’lim
muassasalari o‘qituvchi-o‘qituvchilari uchun amaliy tavsiyalar. – T.: “Iste’dod”
jamg‘armasi,
2008. – 180 b.
3. Manzura, N. (2021). Sustainable Activity in the Teaching Profession and Its
Foundations.
PsychologyandEducationJournal, 58(2), 1339-1345.
4. Xasanova, G. (2020). Мaktabgacha Ta’lim Tashkilotlarida xalq og’zaki ijodi
vositalaridan
foydalanishning pedagogik mazmuni. Arxiv
Научных Публикаций JSPI.
5. Abdurahmonovna, N. M. (2021). Pedagogical and Psychological Aspects of
Professional
Sustainability of Future Teachers.
49

3.3. Hamkorlik va Ishbirligi: Tarbiyachi va o'quvchilar orasida hamkorlikni
rivojlantirish uchun jamoat o'yinlari va guruh ishlash mashg'ulotlari tashkil
etish....................................................................................................................40
Xulosa.................................................................................................................46
Foydalanilgan adabiyorlar...................................................................................49
Kirish.
O’zbekiston Respublikasining 2019 yil 16-dekabrdagi “Maktabgacha ta’lim va
tarbiya to’g’risida”gi O’RQ-595 sonli qonunining 53-moddasida ta’lim-tarbiya
jarayoniga ilg’or pedagogik va axborot texnologiyalarini joriy etish,
maktabgacha ta’lim tashkilotlari uchun o’quv-uslubiy va didaktik materiallar
ishlab chiqish-ishlab shiqarish, maktabgacha ta’lim va tarbiya sohasida ilmiy
tadqiqotlar olib borish vazifalari belgilangan [1]. Mamlakatimizda umumiy
ta’limni axborotlashtirish allaqachon o‘z tarixi va an’analariga ega hisoblanadi.
Kompyuter bizning hayotimizga faol kirib, nafaqat kattalar hayotining zaruriy
bir qismiga, balki bolalarni o'qitish vositasiga ham aylanib ulgurmoqda.
Maktabgacha yoshdagi bolalar bilan ishlashda zamonaviy kompyuterlardan
foydalanish endigina boshlanmoqda. Hozirgi vaqtda bu maktabgacha ta'lim
tizimida jiddiy o'zgarishlar qilish zarurati bilan bog'liq.Ushbu o‘zgarishlarning
muvaffaqiyati maktabgacha ta’lim muassasasining ilmiy, uslubiy va moddiy-
texnik bazasini yangilash bilan bog‘liq hisoblanadi. Yangilanishning muhim
shartlaridan biri yangi axborot texnologiyalaridan foydalanishdir [3]. Jamiyat va
ishlab chiqarishning zamonaviy rivojlanishi sharoitida dunyoni moddiy,
energiya va mehnat resurslaridan kam bo'lmagan axborot resurslarisiz tasavvur
qilib bo'lmaydi. Zamonaviy axborot maydoni nafaqat boshlang'ich maktabda,
2

balki maktabgacha yoshdagi bolalarda ham kompyuter bilimlarini talab
qilmoqda. Bugungi kunda axborot texnologiyalari ota-onalar, o'qituvchilar va
mutaxassislarning erta ta'lim sohasidagi imkoniyatlarini sezilarli darajada
kengaytirmoqda. Zamonaviy kompyuterdan foydalanish imkoniyatlari bolaning
qobiliyatlarini rivojlantirishni to'liq va muvaffaqiyatli amalga oshirishga imkon
beradi. An'anaviy texnik o'qitish vositalaridan farqli o'laroq, axborot-
kommunikatsiya texnologiyalari bolani nafaqat katta hajmdagi tayyor, qat'iy
tanlangan, to'g'ri tashkil etilgan bilimlar bilan to'ldirishga, balki intellektual,
ijodiy qobiliyatlarni rivojlantirishga imkon beradi va bu juda muhimdir.
Kompyuterning bir vaqtning o'zida matn, grafik, ovoz, nutq, video ko'rinishidagi
ma'lumotlarni takrorlash, ma'lumotlarni eslab qolish va katta tezlikda qayta
ishlash qobiliyati mutaxassislarga bolalar uchun barcha mavjud o'yinlardan
tubdan farq qiladigan yangi faoliyat vositalarini yaratishga imkon beradi.
Tushuntirish va mustahkamlashning yangi noodatiy usullarini, ayniqsa o'yin
shaklida qo'llash bolalarning ixtiyoriy diqqatini oshirib rivojlantirishga yordam
beradi. Axborot texnologiyalari shaxsga yo'naltirilgan yondashuvni ta'minlaydi.
Kompyuterning imkoniyatlari ko'rib chiqish uchun taklif qilinadigan materiallar
miqdorini oshirishga imkon beradi. Mashg’ulotdan tashqari kompyuter o'yinlari
bolalarning bilimlarini mustahkamlashga yordam beradi; aqliy rivojlanishida
tengdoshlaridan oldinda yoki orqada qolgan bolalar bilan individual darslarda
foydalanish mumkin; intellektual faoliyat uchun zarur bo'lgan aqliy
qobiliyatlarni rivojlantirish uchun, idrok, e'tibor, xotira, fikrlash, nozik vosita
ko'nikmalarini rivojlantirish zarurdir. Kompyuter dasturlari mustaqillikka
o'rgatadi, o'z-o'zini nazorat qilish qobiliyatini rivojlantiradi. Yosh bolalar
vazifalarni bajarishda ko'proq yordam va ularning harakatlarini bosqichma-
bosqich tasdiqlashni talab qiladi va avtomatlashtirilgan to'g'rilikni nazorat qilish
tarbiyachining boshqa bolalar bilan birgalikda ishlash uchun vaqtini tejaydi.
Kompyuter o'qitish vositalaridan foydalanish maktabgacha yoshdagi bolalarda
xotirjamlikni, diqqatni jamlashni, qat'iyatlilikni rivojlantirishga yordam
beradi.Barmoqlarning motorli ko'nikmalarini rivojlantirish uchun
3

o'quvchilarga ko'rsatadi. Bu o'yinlar orqali o'quvchilar texnologik rivojlanishga
tayanadi va ularni mustaqil ish qilish, texnologiyalarni boshqarishni o'rganish
uchun tayyorlashadi.Interaktiv o'yinlar o'quvchilarga tanitim, gaplashuv va
ko'nikmalarni oshirishda samarali va qiziqarli vositalar taqdim etish uchun
zarurdir. Ular o'quvchilar o'rtasidagi aloqalarni kuchaytirish, o'quvchilarni
ma'lumotlarni o'rganish va rivojlantirishga ilhomlantirishadi. Bu o'yinlar
o'quvchilarni ta'lim jarayonini jiddiyroq va qiziqarliroq qilishda o'z vazifalarini
bajaradilar.Interaktiv o'yinlar, o'quvchilar uchun qiziqarli, samarali, va o'rganish
jarayonlarini o'z ichiga olgan o'yin turlaridir. Bu o'yinlar o'quvchilarga
ma'lumotlar olish, ko'nikmalarini rivojlantirish, va turli fanlarda bilim olish
imkoniyatini beradi. Quyidagi muhim nuqtalarni interaktiv o'yinlar haqida
bilishingiz mumkin:Qanday Turdagi O'yinlar Bor?Ilmiy O'yinlar: Matematika,
fizika, kimyo va boshqa fanlarda o'quvchilarni sinab ko'rish va o'zlashtirish
uchun ishlangan o'yinlar.Ta'lim O'yinlari: O'quvchilarni ta'lim jarayonida
qatnashishga tezlashtirilgan o'yinlar, masalan, lug'at o'rganish uchun kalit so'zlar
o'yini.Ijtimoiy O'yinlar: Hamkorlik va jamoatchilikni rivojlantirish uchun
ishlangan o'yinlar.Nima Uchun Ishtirok Etish?O'quvchilar o'zlarining bilimlari
darajasini sinab ko'rish, yangi ma'lumotlar olish va tanishuvlarni kuchaytirish
uchun o'yinlarga ishtirok etishadi.Ta'limning Qanday Qismini O'z ichiga Oladi?
Interaktiv o'yinlar bilimlarni o'rganish, matematika topish, kimyoviy
laboratoriya simulatsiyalari, ijtimoiy hamkorlik va boshqa ta'limning muhim
qismlarini o'z ichiga oladi.Interaktiv O'yinlar Nima Tuzatish Uchun
Foydalaniladi?O'yinlar ko'nikmalarni rivojlantirish, fikr va savollar ustida
ishlash, ilmiy jarayonlarni o'rganish, va jamiyat bilan ishbilarmonlikda
qatnashishni oshirish uchun tuzatiladi.Texnologiyadan Qanday Foydalaniladi?
Ko'p interaktiv o'yinlar internet, smartfonlar, planshetlar va boshqa texnologik
vositalardan foydalanadi. Virtual o'yinlar va simulatsiyalar esa o'quvchilarni
ma'lumotlarni o'rganishlariga imkon beradi.Natijalar va
Bahramandlik:O'yinlarning natijalari o'quvchilarni bahramand qilish, ularni
mustahkamlayish, yangi ma'lumotlar olish va ijtimoiy hamkorlikni
16

turi mashg'ulotlarda faol qatnashishlari kerak.
ILOVA:
1.1. Mashg'ulotning Maqsadi: Mashg'ulotda o'quvchilarga maqsadni
tushuntirish.
Bu mashg'ulotning maqsadi o'quvchilarga maqsadni tushuntirishni o'rganish va
rivojlantirishga yo'naltirishdir. Mashg'ulot quyidagi bosqichlarga bog'liq bo'lishi
mumkin:Maqsadning Tavsifi: O'qituvchi o'quvchilarga maqsadning nima
ekanligini tavsiflaydi va uni qanday aniqlashlari kerakligini ta'lim qiladi.
Masalan, o'quvchilar o'zlarining o'qish, kasbiy rivojlanish, ijtimoiy faoliyatlar
yoki shaxsiy maqsadlariga qanday yo'nalishda harakat qilishlari kerakligini
o'rganishadi.O'zlarining Maqsadlarini Tanqidiy Qilish: O'qituvchi o'quvchilarga
o'zlarining shaxsiy va o'qishga oid maqsadlarini tanqidiy va aniq ko'rishlari
uchun muhim savollar beradi. Bu, ularning o'z maqsadlarini tushuntirish va
ularni rivojlantirishda yordam bera oladi.Maqsadlar Qo'yish: O'qituvchi
7

ishbirligi jamiyat o'yinlari va guruh ishlash mashg'ulotlari orqali o'quvchilarga
ilham beradi va ularning jismoniy, ma'naviy rivojlanishini ta'minlaydi. Sizning
hamkorlik va ishbirligi so'zingizni tasdiq qilishimdan mamnunman. Tarbiyachi
va o'quvchilar orasida hamkorlikni rivojlantirish uchun jamoat o'yinlari va guruh
ishlash mashg'ulotlari tashkil etish fikri juda ma'quldir. Bu, o'quvchilarga o'zaro
qo'shilish va bir-biriga foyda ko'rsatishning yanada yaxshi tuzilgan yo'li bo'lishi
mumkin.Jamoat o'yinlari va guruh ishlash mashg'ulotlari o'quvchilarga ko'nikma
berish, ularning jamoat bilan birgalikda ishlash malakasini rivojlantirish va
muhitda birinchi darajada faol bo'lishlari uchun ajoyib vosita bo'lishi mumkin.
Bu tashkilotlar o'quvchilarga jamiyat tuzilishiga qatnashish va uning muhim
qiyosiy taraqqiyotlarini tushunishga yordam bera oladi.Agar siz hamkorlik va
ishbirligi o'rnatingizni yanada rivojlantirishni istasangiz, o'quvchilar
qatnashishini oshirish, ularning ideyalariga e'tibor qilish va bir-biriga qo'llab-
quvvatlashishga fokuslanish muhimdir. Tashkil etilayotgan o'yinlar va
mashg'ulotlar o'quvchilarning jismoniy va ma'naviy rivojlanishiga ta'sir qilishi
lozim. Har bir o'quvchi o'zini qanday qilib o'zlashtirish va rivojlantirish
mumkinligini tushunishiga imkon beruvchi o'yinlar tanlash juda muhim.Sizning
tashkilotingizni tez va aniq rivojlantirish uchun, o'quvchilar va tarbiyachilarning
fikrlariga ega bo'lish, ular bilan birgalikda qo'shimcha ideyalar ishlab chiqish va
bir-biriga qo'llab-quvvatlashishni ta'minlash juda muhimdir.
41

tanishishga imkon berish uchun baholashni o'tkazing. Bu, ularni o'zlashtirish va
keyingi amaliy mashg'ulotlarda yangi ma'lumotlarni o'rganishga
ilhomlantiradi.Bu qadamlar bilan, o'quvchilar orasida guruh ishlash va amaliy
mashg'ulotni tuzishda muvaffaqiyatga erishishingiz mumkin. Amaliy
mashg'ulotning tuzilishi o'quvchilar orasida guruh ishlash va tuzilishni taqdim
etishning bir nechta asosiy qadamlarini o'z ichiga oladi. Bu jarayon
o'quvchilarga jamiyat bilan ishlash, bir-birlari bilan hamkorlik qilish va jismoniy
va ma'naviy rivojlanishlari uchun muhimdir. Quyidagi jarayonni yaratishda
yordam bera olishingiz mumkin:Tanishish va Jamiyat Qilish: O'quvchilar bir-
birini taniyish va bir-biriga ishonishlari uchun birinchi dastur - tanishish va
jamiyat qilish. Bu, o'quvchilarni guruhga biriktirish, guruhni bir-biriga ta'lim
qilish uchun o'quvchilar orasida yaxshi muloqot tuzishadi.Guruh ishini boshlash:
Guruhni ishga solishning birinchi bosqichi, maqsad va vazifalarni aniqlashdir.
O'quvchilar o'rtasida kelishilgan maqsadlarni tayinlash, guruh vazifasini tuzish
va ish boshlash uchun muddatni belgilash o'quvchilarni hamkorlikda ishlashga
chaqiradi.Qo'shimcha Muloqot: Guruh ishlari o'tkazish davomida qo'shimcha
muloqot tashkil etish juda muhimdir. Regular ravishda o'quvchilar orasidagi
o'zbekiston, savol-javoblar, maslahatlar va takliflar kabi muloqotlardan
foydalansh, guruh uchun o'quv jarayonini osonlashtiradi.Vazifalarni Taksimlash
va Bajarish: Guruhning amaliy faoliyati uchun har bir o'quvchiga vazifalar
taksimlash juda muhimdir. Har bir shaxsning yeteneklari va qobiliyatlariga ko'ra
vazifalarini belgilash, shu bilan birga ish bajarish va natijalarni qaytarish uchun
bir vosita tuzish.Guruhda O'z O'rinini Topish: Har bir o'quvchining guruhda o'z
o'rinini topishi muhimdir. Bu, o'quvchilarga o'zlarini qanday qilib guruhning
rivojlanishiga hissa qo'shishlari mumkin.Natijalarni Baholash va Bahonaviy
Uzluksizlik: Guruh ishlari o'tkazilgandan so'ng, natijalarni baholash va
bahonaviy uzluksizlik ko'rsatilishi kerak. Bu, o'quvchilarga ularning nima
o'rganishganini, qanday muammolar tug'ilganini va qanday yechimlarga ega
bo'lganini bilishlari uchun fursat yaratadi.Jamiyat Tashkil etish: Guruh tuzilishi
va ishlashi orqali, o'quvchilar jamiyatni tashkil etish imkoniyatiga ega bo'ladi.
21

erishishda yo'nalishga yo'naltirishlari uchun yaxshi bo'ladi. Mashg'ulotning
maqsadi - o'quvchilarga maqsadni tushuntirish, ularga o'zlarining hayotida
qanday maqsadlar qo'yishlari kerakligini o'rgatishdir. Ushbu mashg'ulot orqali
o'quvchilarning o'zlarining kelajakda qanday yo'nalishda harakat qilishlari,
maqsad qo'ymoqchi bo'lgan maqsadlarini aniqlashlari va ularni erishish yo'li
bo'yicha tuzatishlari ko'rsatiladi.Mavzu boyicha yoritilishi mumkin:Maqsadni
Tushuntirish: Mashg'ulotning boshlanishida o'qituvchi o'quvchilarga
maqsadning nima ekanligini tushuntiradi. Misol uchun, o'zni mustaqil vaqtini
qanday boshqarish, o'zingizga maqsad qo'ymoqchi bo'lgan sohalarda nima
erishmoqchi ekanligini izohlash.O'z Maqsadlarni Aniqlash: O'quvchilarga
o'zlarining shaxsiy va o'qishga oid maqsadlarini aniqlash uchun fikrlarini izlash
va ularga imkoniyat yaratish. Bu bilan birga, ularning o'z hayotda qanday
maqsadlarga yo'naltirilishi kerakligini o'rganish.Hayotiy Vazifalarni Belgilash:
O'quvchilarga hayotiy vazifalarni belgilash, masalan, o'qish, oilaviy
munosabatlar, ijtimoiy faoliyatlar, va boshqalar. Ular o'z maqsadlari bilan
bog'liq bo'lgan harakatlarni belgilashadi.Maqsadni Tanqidiy va Qisqa Muddatda
Erishiladigan Bo'lishi: O'quvchilar uchun tanqidiy xarakterda va qisqa muddatda
erishiladigan maqsadlarni belgilash, ularni amalga oshirishni o'rganishlari
kerak.Qadriyat va Ilhom Olish: Maqsadga erishishda qadriyatga ega bo'lish,
o'quvchilarni ilhomlanish va yangi maqsadlar qo'ymoq uchun ilhom
olishlari.Amalni O'tkazish: O'quvchilar o'z maqsadlariga erishish uchun kerak
bo'lgan harakatlarni belgilash va ularga amal qilishni o'rganish. Mashg'ulotda
o'quvchilarni qanday qadamga yo'naltirish va o'z maqsadlari uchun ishonch
yaratishlari kerakligini o'rgatish. Mashg'ulotning asosiy maqsadi o'quvchilarga
maqsadni tushuntirishdir. Bu mashg'ulot orqali o'quvchilar o'zlarining hayotida
qanday maqsadlarga yo'naltirishlari kerakligini, ularga o'zlarini rivojlantirish
yo'li bo'yicha tuzatishlari, va kelajaklarini shakllantirishlari uchun yo'l
qo'ymoqchi bo'lgan maqsadlarini aniqlashadi. Mashg'ulot o'quvchilarni
maqsadlarga qarab o'zlarini nima elon qilishlari, qanday yo'nalishda harakat
qilishlari kerakligini tushuntiradi.Maqsadni Tushuntirish:
9

jamiyat bilan bog'lab turganini tushunish uchun jamiyat tashkilotlarida
qatnashishni taqozo eting.O'quvchilarga liderlik bilan tanishtirish: O'quvchilarga
liderlik va jamoa boshqaruvini o'rganish uchun amaliy darslar, seminarlar va
yangi loyihalar tashkil eting.Mentorlik tizimi tashkil etish: O'quvchilar uchun
mentorlik tizimi tashkil eting, ularning o'zlarini rivojlantirish, maqsadlariga
erishishlari va muammolari bilan yordam bermoq uchun.Bu usullar
o'quvchilarning maktab hayotida qatnashishlarini mustahkamlash, ularni o'z
fikrlarini ifoda qilish va amaliyatga o'tishlari uchun qo'llanilishi mumkin.
Maktabgacha ta'lim o'quvchilari bilan amaliy ish olib borishning bir nechta
yaxshi tomonlari mavjud. Bu, o'quvchilarga ko'proq malumot olish, o'rganish va
shuningdek jamiyat bilan ishlash uchun mo'ljallangan. Mana bir nechta tez va
aniq tavsiyalar:Darslarga tayyorlanish: O'quvchilar bilan amaliy ish boshlashdan
oldin, darslarga tayyorlanish juda muhimdir. Bu, mavzu bo'yicha o'quv
materiallarini o'rganish, savol va ma'lumotlar yaratish va o'qituvchining
ko'rsatgan vazifalarni bajarishni o'z ichiga oladi.Interaktiv usullar bilan ishlash:
O'quvchilarni motivatsiyalash va ularni qatnashishga chaqirish uchun interaktiv
usullar bilan ishlash juda muhimdir. Misol uchun, o'quvchilarga majlislar tashkil
etish, o'quv materialini tushunish uchun o'yinlar va mashg'ulotlar qo'shish, ularni
fikrlash va muloqot qilishga yo'l qo'ymoq.Amaliy mashg'ulotlar: O'quvchilar
bilan amaliy ishda, ularni real hayot bilan bog'lab o'quv materialini tushunishini
ta'minlash juda muhimdir. Bu uchun mashg'ulotlarda qatnashish, loyihalarni
bajarish, tajribalarni taqqoslash va natijalarni baholash imkoniyatlarini taqdim
etish kerak.Jamiyat bilan ishlash: O'quvchilar bilan jamiyat tuzish va tashkil
etish, jamoa faoliyatlarida ishtirok etish, maqsadga yo'naltirilgan loyihalarda
ishlash - bu, ularni bir-birlari bilan tanishish va ishbilarmonlik qilishga
chaqirishadi.Maqsadlarni belgilash: Har bir amaliy ishni boshlashdan oldin,
o'quvchilarga maqsadlarini qo'yish va ularga erishish yo'llarini tasavvur
qilishadi. Bu, ularni motivatsiyalash, o'zlarini rivojlantirish uchun maqsadlarga
qarab ishlashni osonlashtiradi.Ta'lim vositalarini qo'llash: Teknologiyalardan
samarali foydalanish, o'quvchilar uchun ta'lim vositalarini qo'llash (online
19

va dizayn o'quvchilarni o'yinni muvaffaqiyatli o'ynashga yo'l qo'yadigan
maqolalar, animatsiyalar va boshqa elementlar bilan ta'minlang.Qiziqarli
Dizayn:O'yinlaringizning dizayni o'quvchilarni tortib olishga yordam bera olishi
kerak. Qiziqarli ranglar, to'qima va interfeys dizayni, o'yin boshqa tajribalarini
oshirish uchun muhim.Qisqa Vazifalar va Belgilangan Maqollar:Har bir
bosqichda o'quvchilarga o'ylagan maqolar va vazifalarni berish. Bu, ularga
amaliy vazifalarni bajarish va yangi ko'nikmalar olishlari uchun imkoniyat
yaratish uchun muhimdir.Mulohazalar va Tanqidlarni O'z Ichiga Olasiz:O'yinlar
o'ynalishi davomida o'quvchilardan qanday vazifalarni bajarganligi, qanday
savolga to'g'ri javob beringanligi, va qanday yangi ko'nikmalar olishganligi
haqida mulohazalarni va tanqidlarni o'z ichiga olasiz.Ko'nikmalar va
Tashvishlar:O'yinlaringiz uchun ko'nikmalar va tashvishlar olish uchun
o'quvchilardan fikrlarni so'rang. Ularning qanday yangi funksiyalarni qo'shish,
o'yinni qanday o'zgartirishlarni taklif qilishlari mumkin.Platformalar va
Qurilmalar:O'yinlaringizni qaysi platformalarda ishlatishingizni o'ylang.
II. BOB - O'quvchilar Bilan Amaliy Ish:
Maktabgacha ta'lim o'quvchilari bilan amaliy ish olib borishning bir nechta
usullari mavjuddir. Bu, o'quvchilarni fanlarini mustahkamlash, jamiyat bilan
birgalikda ishlash, ijtimoiy qatnashishlarini oshirish va boshqalarini qo'llab-
quvvatlash uchun zarurdir. Quyidagi tez va aniq usullardan foydalanishingiz
mumkin:O'quvchilar bilan munosabatlarni mustahkamlash: O'quvchilarni tanish
va ularga odob-ahloq vaqt o'tkazing. Ularga o'z fikrlaringizni so'rang va ularning
fikrlarini eshitib, ularni qo'llab-quvvatlang.Maktab ijro etishlari vaqtida bo'lish:
O'quvchilar bilan do'stlashish uchun maktabda bo'lishingiz zarur. Siz maktabda
o'quvchilarning o'zaro munosabatlarni kuchaytirish, o'zaro fikr almashishlari
uchun imkoniyat yaratishingiz kerak.Amaliy mashg'ulotlar va loyihalar: Fanlarni
o'rganish uchun amaliy mashg'ulotlar va loyihalar tuzing. Bu, o'quvchilarga
nazariy bilimlarni amaliyotda qo'llashga imkoniyat yaratadi.O'quvchilarni
jamiyatga qo'llab-quvvatlash: O'quvchilarni jamiyatning bir qismi qilish, ularni
18

kompyuterdagi mashg'ulotlar katta ahamiyatga ega. Kompyuter vazifalarini
bajarish jarayonida ular qo'yilgan vazifalarga muvofiq, barmoqlari bilan ma'lum
tugmachalarni bosishni o'rganishlari, "sichqoncha" manipulyatoridan
foydalanishlari kerak. Bundan tashqari, bolalarni yozishni o'zlashtirishga
tayyorlashda muhim nuqta - bu kompyuterdan foydalangan holda darslarda
muvaffaqiyatli erishiladigan vizual va motor analizatorlarining birgalikdagi
muvofiqlashtirilgan faoliyatini shakllantirish va rivojlantirish zarur.
Maktabgacha yoshdagi bolalarni rivojlantirish uchun AKTni qo'llash sohalari: a)
global internetdan foydalanish. Zamonaviy ta'limni Internet resurslarisiz
tasavvur qilish qiyin. Internet ta'lim xizmatlari uchun katta imkoniyatlarga ega.
Elektron pochta, qidiruv tizimlari, elektron konferensiyalar zamonaviy
ta’limning ajralmas qismiga aylanib bormoqda. Internetda siz erta ta'lim va
rivojlanish muammolari, innovatsion maktablar va bolalar bog'chalari, erta
rivojlanish bo'yicha xorijiy institutlar haqida ma'lumotlarni topishingiz, ta'lim
sohasidagi yetakchi mutaxassislar bilan aloqa o'rnatishingiz mumkin. Shu bois,
so'nggi yillarda nafaqat maktabda, balki maktabgacha ta'lim muassasalarida ham
Internet keng miqyosda joriy etilmoqda. Bolalarni tarbiyalash va
rivojlantirishning barcha sohalarida axborot resurslari soni ortib bormoqda.
Internet haqiqatan ham o'quv jarayonida foydalanish uchun mavjud bo'lib
qolgan. Tarmoq elektron resurslari taqdim etayotgan imkoniyatlar maktabgacha
ta’lim tizimida ishlovchi mutaxassislar uchun dolzarb bo‘lgan bir qator
vazifalarni hal qilish imkonini beradi. Internet-resurslardan foydalanish
maktabgacha yoshdagi bolalar uchun o'quv jarayonini ma'lumotli, qiziqarli va
qulay qilish imkonini beradi. Elektron resurslar ko'rinishidagi axborot-metodik
ta'minotdan o'qituvchini darsga tayyorlashda, masalan, yangi usullarni
o'rganishda, dars uchun ko'rgazmali qurollarni tanlashda foydalanish mumkin.
4

muhim tushunchalarni o'rganadi.Qo'llab-quvvatlash va Izlash:Guruhlar o'z
o'rgangan ma'lumotlarini boshqalar bilan baham ko'rish uchun o'yin tashkil
etadi.Har bir guruh o'z masalasini izohlaydi va boshqa guruhlarning fikrlarini
eshitib chiqadi.Tanqid va Bahramandlik:O'quvchilar guruhlardagi ishlarni tanqid
qilish uchun yangi o'yin olishadi.Yangi fikrlar va mulohazalar uchun
o'quvchilarni baham ko'rishga undirishadi.Hamkorlik va Jamoat
Ishtiroki:Guruhlar jamiyat bilan bog'lanish masalalarini taqdim etish va
o'quvchilarni masala boyicha jamoatda ishtirok etishga chaqirishadi.Har bir
guruh o'z ishtirokini ko'rsatadi va qanday qilib jamiyatni
o'zlashtirishadi.Natijalarni Baham Ko'rish:O'yin yakunlandikdan so'ng, har bir
guruh natijalarni o'quvchilar bilan baham ko'rishadi.Bu natijalar jamiyat bilan
bog'lanish mavzusida o'quvchilarning fikrini rivojlantirish va izlashlarini
oshirish uchun qiziqarli bo'ladi.Ushbu rejani joriy etish orqali, o'quvchilarni
jamiyat bilan bog'lanish mavzusida izlash, o'z fikrlarini bayon etish va ishtirok
etish uchun ilhomlantirishingiz mumkin.
Fikr Bildirish O'yini:
ILOVA:
28

Guruhda ishlash orqali, ular jamiyatda faol ishtirok etish, jamiyatni rivojlantirish
va jamiyat bilan birgalikda muammolarga yechish uchun qo'shimcha
imkoniyatlarga ega bo'lishadi.
2.2. Tajriba O'yinlari: O'quvchilar uchun ma'lum bir mavzuni tajriba
qilish va o'rganish uchun o'yinlar tashkil etish.
Siz o'quvchilarni qiziqtirish, tajriba olishlari va o'rganishlari uchun o'yinlar
tashkil etmoqchisiz. Bu juda maqsadli va samarali bo'lishi mumkin. Quyidagi
bir necha o'yin tajriba qilish uchun qiziqarli bo'lishi mumkin:Quiz Challenge
(Savol-javob Ish Challenge): O'quvchilarga tanlagan mavzu bo'yicha savol-
javoblar berib, ularni tezda va to'g'ri javob bermoq uchun muhokama qilishlari
mumkin. To'g'ri javob bermoqka har bir savol uchun baho olinadi.Mystery Box
(Sirlar Kuti): O'quvchilarni tanlagan mavzu bo'yicha sirlangan narsalarni
hisoblash uchun bir kuti ichiga joylashlari mumkin. Ularning qanday ishlashini
tushunish uchun ularni ochib ko'rish va ta'riflash o'quvchilar uchun qiziq bo'lishi
mumkin.Role Play (Roll O'yini): O'quvchilar o'rganayotgan maqbul
shaxslarning rollarini o'zlashtirish orqali bu mavzuni tushuntirishlari mumkin.
Masalan, ular o'rganayotgan ilmiy shaxslar, yozuvchi yoki kasbiy rollarini
o'zlashtirishlari uchun o'zlarini chetlashtirishlari mumkin.Interactive
Presentation (Interaktiv Taqdimot): O'quvchilar tanlagan mavzuni boshqa
do'stlari uchun qiziqtirici va ta'sirchan holda taqdim etishlari uchun imkoniyatlar
yaratish.
22

qilish va o'quvchilarning qanday rivojlanganligini va qanday yaxshi o'qishlarni
oshirishlari mumkinligini aniqlash.Tuzilgan Tizimni Saqlash va O'zgartirish:
Tuzilgan tizimni saqlab qolish va kerak bo'lsa, yangi mashg'ulotlar yoki
baholash kriteriyalari qo'shish.Ushbu bosqichlar sizni mashg'ulot natijalarini
mustahkamlash va o'quvchilarni baholashda yaxshi boshlashga yordam bera
olishi mumkin. Mashg'ulot natijalarini mustahkamlash va o'quvchilar bilan
baholash uchun yagona tizimni tuzish juda muhim va samarador bo'lishi
mumkin. Bu maqsadga erishish uchun quyidagi qadamlarni amalga oshirishingiz
mumkin:Maqsadlarni aniqlash: Mashg'ulotlarni baholashning asosiy maqsadi va
doelini aniqlang. Bu, o'quvchilarga o'zlarining rivojlanish yo'li boyicha
maqsadlar qo'ymoq, o'zlariga yo'naltirish va motivatsiyani oshirishga yordam
bermoq demakdir.Monitoring va qo'llab-quvvatlash tizimi tuzish: Natijalarni
kuzatib borish va o'quvchilarni qo'llab-quvvatlash uchun tizimni tuzing. Bu,
mashg'ulot natijalari, sinflar va o'quvchilar o'rtasidagi muloqotlar,
o'quvchilarning muvaffaqiyati haqida ma'lumotlarni kuzatib borishni o'z ichiga
oladi.Ma'lumotlar tizimini ishlatish: Mashg'ulot natijalari va o'quvchilarning
baholashida ma'lumotlarni to'plash va saqlash uchun mos tizimlarni ishlating.
Bu, o'quvchilarning progressini tahlil qilish, zarur bo'lgan o'zgarishlarga
to'g'ridan-to'g'ri reagirov berish va qisqa muddatda muammolarni hal qilish
imkoniyatini beradi.O'quvchilar bilan muloqot va baholash: O'quvchilar bilan
muloqotlar o'tkazib, ularning fikrlarini eshitish va qo'llab-quvvatlash uchun
imkoniyat yaratish muhimdir. Baholashda o'quvchilar bilan o'zaro ishtirok etish,
ularning maqollari va mulohazalari ustida baho berish, ularning rivojlanish
yo'lini tushunishga yordam bermoq demakdir.Feedback berish: O'quvchilarga va
mashg'ulot ishchi guruhiga doimiy feedback berish juda muhimdir. Bu, ularning
nima qilishlariga va qanday rivojlanishlari mumkinligiga oid ma'lumotlarni
olishga yordam bermoq demakdir.Tizimni tuzish va uni bajarishda natijalarini
baholashga oid ma'lumotlarni qo'llab-quvvatlash va tahrirlashga tayyor bo'ling.
Bu, o'quvchilar va mashg'ulot natijalarining mustahkamlanishi va yangilanishi
uchun yaxshi platforma yaratishga yordam bermoq imko
33

o'quvchilarga maqsad qo'yishni o'rgatadi. Ular bilan birgalikda o'zlarining kichik
va katta maqsadlarini yaratish, maqsadlarga erishish yo'li vaqti davomida
qanday o'zgarishi mumkinligini o'rganishadi.Hayotiy Vazifalarni Belgilash:
O'quvchilarni hayotiy vazifalarni belgilash va ularga qanday e'tibor qaratishlari
kerakligini o'rgatishadi. Masalan, o'quvchilar o'zlarining o'qish va oilaviy
munosabatlarni qanday o'rganishlari mumkinligini tushuntirishi
mumkin.Maqsadga Qarab Beriladigan Amallar: O'qituvchi o'quvchilarga
maqsadga qarab beriladigan amallarni belgilashni o'rgatadi. Ular o'z maqsadlari
uchun kerak bo'lgan amallarni tanqidiy qilish, jadval tuzish va uziyga o'zini
baholashni o'rganishadi.Bu mashg'ulot o'quvchilarning o'zlarining hayotiy
maqsadlarini tushuntirish va ularni o'zlarini rivojlantirish yo'li bilan yo'naltirish
uchun juda muhimdir. Kirish ko'rsatma: O'quvchilarni mashg'ulotga qiziqtirish
uchun tufayli kirish qismini ko'rsatuvchi ilova, savollar yoki voqealar bilan
boshlanadi.Maqsad tushuntirish: O'quvchilarga maqsadni tushuntirish uchun
murabbiy yoki o'qituvchi qisqacha tushuntirish bermoqda. Ular o'zlariga qanday
maqsadlarga yo'naltirishlari kerakligini tushunishlari va izlashlari uchun
ko'rsatmalar bera oladi.Tahlil qilish va munozara: O'quvchilar maqsadni
tushuntirishdagi muhim nuqtalarni tahlil qilish va munozaraga tayyorlashadi.
Ularning fikrini eshitish, qo'shimcha savollar bilan maqsadni ochiq
qilish.Shaxsiy maqsadlar va o'ziga qiziqish: O'quvchilar o'zlarining shaxsiy
maqsadlarini aniqlash, ularni yozib chiqish va ularga yo'naltirishlari uchun fikr
yuritish.Maqsadlarni qisqa muddatda erishish uchun qadriyat olish: O'quvchilar
maqsadlarini qisqa muddatda erishish uchun qadriyatga ega bo'lishlari va bu
yo'lda yutuqlarini belgilashlari kerakligini tushunishlari uchun amaliy
mashg'ulotlar.Shaxsiy reja: Har bir o'quvchi o'z shaxsiy rejasini tuzishni
o'rganadi. Ular maqsadlarini belgilab, ularni qanday amalga oshirishlari
kerakligini o'rganishadi.Amalga oshirish va baholash: O'quvchilar maqsadlarini
o'zlashtirish uchun kerakli harakatlarni belgilab, ularni amalga oshirish va
natijalarni baholashlari uchun asboblar bilan tanishishadi.Bu mashg'ulot
o'quvchilarga maqsadni tushuntirishni o'rganishlari va ularni maqsadga
8

yechish uchun proyektlar tashkil etish. Bu o'yinlar orqali o'quvchilar o'z
fikrlarini boshqalar bilan ulashish, ishlab chiqish va natijalarni baholashlari
mumkin.Texnologiyalardan Foydalanish:Virtual O'yinlar: O'quvchilarni ilgari
olish va ma'lumotlarni o'rganish uchun texnologiyalardan foydalanish. Virtual
darsliklar, online ma'ruzalar va o'yinlar o'quvchilar uchun qiziqarli va ta'limiy
usullardan biri bo'lib hisoblanadi.O'yinlar orqali tashkil etilgan mashg'ulotlar
o'quvchilarni ta'lim jarayonida qiziqarli va samarali qilishda yordam beradi. Bu
o'yinlar o'quvchilar orasidagi hamkorlikni oshirish, ma'lumotlarni amaliyotga
o'tkazish va ularda qiziqishni oshirishda muhim rol o'ynaydi. Jamoat
tashkilotlarida tarbiyachi va o'quvchilar orasidagi hamkorlikni rivojlantirish
uchun o'yinlardan foydalanishning ahamiyati juda baland. Bu o'yinlar
o'quvchilar orasidagi munosabatlar va jamoat ruhini kuchaytirishda muhim rol
o'ynaydi. Quyidagi xulosa asosida:Tanishuv O'yinlari: Boshlang'ich o'yinlar
orqali o'quvchilar o'zaro tanishib qolishadi va do'stlashishlari uchun samarali
imkoniyatlar yaratishadi. Bu o'yinlar orqali o'quvchilar bir-birlariga yaqinroq
bo'lishadi va jamoat ruhini rivojlantirishadi.Ishbilarmonlik va Jamoat Tuzish
O'yinlari: Guruh qo'llanmasi va proyekt asosida o'yinlar, o'quvchilarni bir-biriga
qo'llab-quvvatlash, masalalariga o'zaro yechim topish va jamoat tuzishni
o'rganishda samarali bo'ladi.Ma'naviy O'yinlar: O'quvchilarga qadriyatli yozish
va o'z fikrlarini boshqalar bilan ulashish imkoniyatlarini berish, ularning o'z
fikrlarini bayon qilish va boshqalar bilan qanday munosabatda bo'lishi
kerakligini o'rganish uchun muhimdir.Jismoniy Soha va Sport O'yinlari: Sport
o'yinlari orqali o'quvchilarni jismoniy faollikka tortish, o'zlarining shaxsiy va
jismoniy rivojlanishlarini kuzatib borish va jamoat tuzishni o'rganish uchun
foydali bo'ladi.O'quvchilar Bilan Hamkorlikni Rivojlantirish O'yinlari: Proyekt
asosida o'yinlar orqali o'quvchilar o'z fikrlarini qanday bir-biri bilan
hamkorlikda ishlashlari, ma'lumot almashishlari va natijalarni baholashlari
kerakligini o'rganishadi.Texnologiyalardan Foydalanish: Virtual o'yinlar va
texnologiyalardan foydalanish, o'quvchilarni ilgari olish, ma'lumotlarni o'rganish
va texnologik rivojlanishlarga qo'llab-quvvatlash uchun foydali bo'ladi.Bu
o'yinlar tashkil etilgan mashg'ulotlar orqali o'quvchilarni ta'lim jarayonida
qiziqarli va samarali qilishda muhim rol o'ynaydi. Bu o'yinlar jamoat
tashkilotlarida hamkorlik, bir-birlariga qo'llab-quvvatlash va o'zlarini
rivojlantirish uchun yaxshi imkoniyatlar yaratishga yordam beradi. Maktabgacha
ta'lim tashkilotlarida turli xil o'yinlardan foydalanish, tarbiyachi va o'quvchilar
orasidagi hamkorlikni rivojlantirish uchun juda muhimdir. Bu o'yinlar
o'quvchilarni o'rganish, jismoniy va ma'naviy rivojlantirish, jamoat tuzish va bir-
biriga qo'llab-quvvatlashga yordam beradi. Ular orqali tashkil etilgan
mashg'ulotlar va darslar o'quvchilar uchun qiziqarli va ta'sirchan bo'ladi.
Hamkorlikni rivojlantirish uchun o'yinlardan foydalanish quyidagi yutuqlarda
ifodalangan:Tanishuv O'yinlari: Boshlanish darajasida o'quvchilarni bir-biriga
47

I. BOB - Tarbiyachining Mashg'uloti:
Tarbiyachining mashg'uloti o'rganish, ta'lim oluvchi talim jarayonini tashkil
etishda katta ahamiyatga ega bo'lib, bu xususiy mavzuga ko'proq malumot olish
juda muhim. Tarbiyachilarning mashg'ulotlari juda keng va ko'plab sohalarini
o'z ichiga oladi. Bu, ta'lim oluvchilarni madaniy, jismoniy, ma'naviy, va
intellektual rivojlanishlariga qaratilgan.Tarbiyachilar o'quvchilarga savol berish,
o'ylash va fikrlash usullarini o'rgatish, ularni ilmiy-metodik materiallar bilan
tanishtirish va o'rganishlarni amaliy ravishda o'tkazishlari, ma'naviy-
rivojlanishlarini ta'minlashlari va boshqa bir qator vazifalarni bajarishlari
mumkin. Har bir o'qituvchi o'quvchilarni o'rgangan materialni tushunishida,
o'ylash, muhokama qilish va jismoniy rivojlanishini ta'minlashda o'z xususiy
usullarini qo'llab-quvvatlaydi.Tarbiyachilikda mashg'ulotlar o'quvchilarning
qiziqishlarini qo'llab-quvvatlash, ularning o'zlarini tanish, o'ylash va fikrlash
qobiliyatlarini rivojlantirish uchun muhimdir.
ILOVA:
Bu bilan birga, o'quvchilar o'z o'ylashlari va malakalarini rivojlantiradilar, yangi
ma'lumotlar olishlari va ularni amaliyotda qo'llashlari mumkin
bo'ladi.Shuningdek, tarbiyachilar o'quvchilar bilan insoniy muloqotni
5

Natijalarni Baholash va Bahramand Qilish:Natijalarni Baholash: Har bir
mashg'ulotdan so'ng guruh natijalarini baholash va ularni mustahkamlash uchun
o'quvchilarga savol yuborish.Bahramand Qilish: Yaxshi natijalar olishga
erishgan o'quvchilarni bahramand qilish va ularni kushishlari uchun motivatsiya
qilish.Bu mashg'ulotlar orqali o'quvchilar va tarbiyachilar orasidagi hamkorlikni
kuchaytirish va jamoat ruhini rivojlantirish mumkin. Umid qilamiz, bu tadbirlar
sizning maqsadingizga tez va aniq yondashadi.
Xulosa:
Maktabgacha ta'lim tashkilotlarida tarbiyachi va o'quvchilar orasidagi
hamkorlikni rivojlantirish uchun turli xil o'yinlardan foydalanish juda muhimdir.
O'yinlar, o'quvchilarni o'rganish va ma'lumotlarni o'zlashtirish, jamoat tuzish va
qo'shimcha mahoratlarini rivojlantirishga yordam beradi. Quyidagi xulosa
o'yinlarni qanday shaklda ishlatishning ahamiyatiga oid:Tanishuv
O'yinlari:Boshlanish Tog'risida O'yinlar: Yangi o'quvchilarni tanishtirish uchun
boshlang'ich o'yinlar aniq maqsadlarni belgilash, o'quvchilarning nomlarini
eshitish, ma'lumot almashish va o'zaro muloqot qilish imkoniyatlarini
yaratishadi.Ishbilarmonlik va Jamoat Tuzish O'yinlari:Guruh Qo'llanmasi:
O'quvchilarni guruhda ishlashga chaqirish uchun guruh qo'llanmalarini yaratish.
Bu o'yin, o'quvchilarni bir-biriga qo'llab-quvvatlash, masalalariga yechim topish
va guruhda birgalikda ishlashni o'rganishga yordam beradi.Ma'naviy
O'yinlar:Qadriyatli Yozish: O'quvchilarni o'z fikrlarini yozish, o'z fikrlarini
bayon qilish va boshqalar bilan o'z fikrlarini baham ko'rishga qo'llab-quvvatlash
uchun qadriyatli yozish o'yinlari tashkil etish.Jismoniy Soha va Sport
O'yinlari:Sport Mashg'ulotlari: Sport o'yinlari orqali o'quvchilarni jismoniy
faollikka tortish va jamoat tuzishni o'rganish. Misol uchun, sport turnirlari,
mehmon sport haftasi kabi tadbirlar o'tkazish.O'quvchilar Bilan Hamkorlikni
Rivojlantirish O'yinlari:Proyekt Asosida O'yinlar: O'quvchilarga biror masala
46

ILOVA:
Bu o'quvchilarning o'zlarini qanday rivojlantirishlari, qanday muvaffaqiyatga
erishishlari, va hayotda qanday yo'nalishda harakat qilishlari kerakligini
o'rganishlari uchun muhimdir.Shaxsiy Maqsadlarni Aniqlash: O'quvchilarga
o'zlarining shaxsiy va o'qishga oid maqsadlarini aniqlashni talab etish. Ularga
o'zlarini qanday rivojlantirishlari, qanday yutuqlarga yetishishlari va o'zlarining
o'qish, kasb-hunar, va ijtimoiy sohalarida nima muvaffaqiyatga erishishlari
kerakligini o'rganish imkoniyati berilishi.Hayotiy Vazifalarni Belgilash:
O'quvchilarga hayotda uchragan vazifalarni va ularga qanday yo'naltirilishi
kerakligini tushuntirish. Bu o'quvchilarning o'qish, ijtimoiy faoliyatlar, oilaviy
munosabatlar, va boshqalar bilan bog'liq maqsadlarini aniqlashga yordam
beradi.Maqsadni Tanqidiy va Qisqa Muddatda Erishiladigan Bo'lishi:
O'quvchilarga maqsadlarini tanqidiy va qisqa muddatda erishiladigan shaklda
belgilashni o'rgatish. Bu ularga o'zlarining har bir maqsadga yo'l qo'ymoq va
ularni amalga oshirish uchun kerak bo'lgan qadamlarni belgilash imkoniyatini
tanishtiradi.Qadriyat va Ilhom Olish: Maqsadlarga erishish uchun qadriyatga ega
bo'lish, o'quvchilarni ilhomlanish va yangi maqsadlar qo'ymoq uchun ilhom
olishlari haqida suhbatlashish. Bu, ularni o'zlarining hayotida ilhom olish,
10

"Talabalar Respublikasi", "Jamoat Monopoliya", yoki "Guruh Qutquzlari" kabi
o'yinlar orqali o'quvchilarni bir-biriga ish olib kelish va jismoniy faoliyatda
birgalikda ishlashlari uchun imkoniyat yaratishingiz mumkin.Natijalarni
Baholash: Har bir mashg'ulotdan so'ng o'quvchilar bilan natijalarni baholash
juda muhim. Ular bilan birgalikda o'zaro baham ko'rish, qanday o'zgarishlar
bo'lganini o'rganish, va keyinchalik ishlab chiqiladigan harakatlar uchun
strategiyalarni yangilash uchun fursat yaratadi.Jamoatning Boshqarilishi:
O'quvchilar va tarbiyachilarning o'zaro hamkorlikni rivojlantirishda boshqaruv
tizimini belgilash juda muhimdir. Har bir kishi qanday bir hissa olishi, kim
boshqaruvda qatnashishi kerakligini o'ylab ko'rish va boshqaruv tizimini
belgilash bu muhim qadam bo'ladi.Ushbu tavsiyalar orqali, siz tarbiyachilar va
o'quvchilar orasida samarali hamkorlikni rivojlantirish uchun qadriyatli va
ajoyib mashg'ulotlar tashkil etishingiz mumkin. ILOVA:
44

eting.O'yinning davomiyligi davomida o'quvchilar qiziqtiruvlarni yaratish,
ularga javob bermoq va bahramand bo'lishadi.So'z Yig'ish O'yini:O'quvchilar
uchun bir
ILOVA:
so'zni yoki mavzuni batafsil tahlil qilish uchun o'yin tashkil eting.Har bir
o'quvchi o'zi birorta so'zni tanlashi va buni batafsil bayon qilish orqali o'z fikrini
ifodalaydi.Rollar O'yini:Ma'lum bir tarihxona yoki maqolaga asoslangan,
tajribalarni yozish va ifodalash uchun rollar o'yini tashkil eting.O'quvchilar
o'zlarini tarixiy shaxslar, ilmiy yozuvchi yoki yangi yozuvchi sifatida
ko'rsatishadi.Javoblar O'yini:O'quvchilar o'rganayotgan mavzuga oid savollar
yaratish va ularni savol-javob shaklida uzatish orqali tajriba qilishlari uchun
o'yin tashkil eting.Guruh Ish O'yini:O'quvchilarni guruhlarga bo'lib boshqarish
orqali ma'lum bir savol yoki masala yechish uchun guruh ish o'yini tashkil
eting.Guruhlar o'zaro ishlash orqali barcha javoblarini yig'ib, jamiyatda ko'payib
borishadi.Bu o'yinlar o'quvchilarga ma'lum bir mavzuni tajriba qilish, o'rganish
va o'z fikrlarini ifodalash uchun imkoniyatlar beradi. Har bir o'yinda
25

Mavzularni O'yinlar Bilan Bog'lab Ishlash: O'quvchilarni o'qish, matematika,
fanlar yoki boshqa sohalar ustida o'rganishga qiziqishini oshirish uchun,
o'yinlarni o'rganish jarayoniga integratsiya qilish.Interaktiv Darslar va Onlayn
O'yinlar: O'quvchilarni qiziqarli va ta'limiy material orqali o'rganishga
qiziqtirish uchun onlayn platformalardan foydalangan holda interaktiv darslar va
o'yinlar tashkil etish.Guruh O'yinlari: O'quvchilarning guruh ichida bir-biriga
qanday bir ta'lim materialini o'rganganligi haqida so'radiklari o'yinlar tashkil
etish. Bu, guruh ishbilarmonligini rivojlantirish va ko'p munozarali ta'limni
rag'batlantirish uchun samarali bo'ladi.Maktab Tadbirlari va O'yinlar: Ta'lim
jarayonini ta'tilatlarga aylantirib, o'quvchilarni qiziqarli tadbirlar va o'yinlar
orqali motivatsiyalash.Masofaviy Ta'lim O'yinlari: O'quvchilar o'z vaqtlarida
ham masofaviy o'yinlar orqali o'rganishlari mumkin. Bu, ularning o'zlashtirilgan
usullarda, o'z mahalliy o'quvlarida qanday o'rganishlarini o'rganishlari uchun
imkoniyat yaratadi.Har bir o'yin tashkil etishning maqsadi o'quvchilarning
qiziqishini oshirish va ta'lim jarayonini yaratishdir. Bu o'yinlar tez va aniq
37

tanishtirish va jamoat tuzishni oshirish uchun tanishuv o'yinlarining o'rniga
boshqa o'yinlardan foydalanish juda muhimdir.Ishbilarmonlik va Jamoat Tuzish
O'yinlari: Guruhda ishlashni o'rganish uchun guruh qo'llanmalari, proyektlar, va
boshqa o'yinlar o'quvchilarni o'zlashtirish, bir-birlari bilan do'stlashish va
qo'shimcha mahoratlar rivojlantirish uchun juda samarali bo'ladi.Ma'naviy
O'yinlar: O'quvchilarga o'z fikrlarini bayon qilish, yozish va o'quvchilarning
o'zini tavsiflash uchun ma'naviy o'yinlardan foydalanish muhimdir.Jismoniy
Soha va Sport O'yinlari: Jismoniy faollik va sport o'yinlari orqali o'quvchilarni
sog'liqni saqlashga, jismoniy faollikni oshirishga, jamoat tuzishga va bir-birlari
bilan do'stlashishga imkon beradi.O'quvchilar Bilan Hamkorlikni Rivojlantirish
O'yinlari: Guruhda proyekt asosida ishlash, masalalar yechish va natijalarni
baholash uchun tashkil etilgan o'yinlar o'quvchilarni hamkorlikda ishlash va bir-
birlariga qo'llab-quvvatlashda rivojlantirish uchun foydali
bo'ladi.Texnologiyalardan Foydalanish: Virtual o'yinlar va texnologiyalardan
foydalanish, o'quvchilarni ilgari olish, ta'lim jarayonini qiziqarliroq qilish va
ma'lumotlarni o'rganishga imkon beradi.Umuman olganda, o'yinlar tarbiyachi va
o'quvchilar orasidagi hamkorlikni rivojlantirish, ma'lumotlarni o'rganish, ishlab
chiqish va jismoniy faollikni oshirishga yordam beradi. Bu o'yinlardan
foydalanish orqali ta'lim jarayonini qiziqarli va samarali qilish mumkin.
Foydalanilgan adabiyotlar.
48

rivojlantirish, uning kichik guruhda ishlash qobiliyatlarini oshirish, ijtimoiy
qo'llashlarni o'rganish va o'rganishda qiziqishni yaratish maqsadida ham
mashg'ulotlar tashkil etishlari mumkin. Tarbiyachining mashg'uloti haqida
ko'proq malumot bermoqda juda muhimdir. Umuman o'qituvchilar o'quvchilarga
bilim va malumotlarni o'rgatish, ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirish, va ijtimoiy
salohiyatlarni shakllantirish bilan shug'ullanadi. Bu, o'quvchilarning o'zlarini
mustaqil fikrlovchilar sifatida rivojlantirish, qadr-qimmat qilish, va yaxshi
fuqarolikka ega bo'lishlari uchun muhimdir.Mashg'ulotlar o'quvchilarni har bir
sohada rivojlantirish uchun boshqariladi. Bu qobiliyatlar va salohiyatlar
o'quvchilarning o'zlarini qanday shakllantirishlari, qanday maqsadlarga
yo'naltirishlari va qanday muammolarini hal qilishlari bilan bog'liq
bo'ladi.O'quvchilarning ijtimoiy salohiyatlarni rivojlantirish uchun, o'qituvchilar
ijtimoiy-siyosiy mavzularni, hamda jamiyatda qatnashishni ta'lim jarayonida
integratsiya qilishlari kerak. Bunday mashg'ulotlar o'quvchilarning o'zlarini
jamiyat a'zolariga qanday foyda olishlari, ijtimoiy masalalarda tushuncha
olishlari va fikrlarini ifodalashlari uchun imkoniyat yaratadi.O'qituvchilar hamda
o'quvchilar o'rtasida samarali aloqalar o'rnatilishi, fikrlarni almashtirish va
mulohazalarni baholash imkoniyati, mashg'ulotlarni o'quvchilar uchun qiziqarli
va foydali qiladi. O'quvchilar jamiyatda qatnashish, o'z fikrlarini ifodalash, va
boshqa insonlar bilan ishbilarmonlik qilish qobiliyatlarini rivojlantirish uchun bu
6

va muvaffaqiyatlariga oid tushunishlarni o'rganish.Amallar:Maqsad Qo'yish
Tadbirlari: O'quvchilar o'zlariga qanday maqsadlar qo'yishlari va ularni qanday
erishishlari kerakligini tushuntirish.Shaxsiy Maqsadlar Haqida Muhokama:
O'quvchilar o'zlarining shaxsiy maqsadlari haqida gaplashish va ularga qo'yilgan
maqsadlarni ta'riflash.
ILOVA:
O'zlarini Bahramand Qilish Uchun Qadriyat: Qadriyatga ega bo'lishni o'rgatish
va shaxsiy maqsadlar uchun qanday ilhom olishni boshqarish.Maqsadga
Erishishni Rejalashtirish: O'quvchilarga maqsad qo'ymoq va unga erishish
uchun harakat qilishlari haqida boshqa o'quvchilar bilan fikr
almashish.O'quvchilar o'zlarining hayotida shaxsiy maqsadlarga ega bo'lishni
o'rganish.Ularning o'zlarini rivojlantirish va kelajaklarini shakllantirish uchun
maqsadga erishishlarini yaxshi tuzatishlari.Bu mashg'ulot mavzusi o'quvchilarni
shaxsiy maqsadlarni aniqlash va ularni o'zlarini rivojlantirish uchun maqsad
qo'ymoqda qanday harakat qilishlari kerakligini tushuntirish orqali o'rganishga
yordam beradi. Mavzuni o'qituvchilar o'quvchilarga qo'yib, ularga shaxsiy
maqsadlarini tushuntirishlari uchun muhit yaratishlari va ularga qanday
13

ILOVA:
Rollash O'yinlari: O'quvchilarga biror mavzuning ma'lum bir jihatidan qaror
qilish va uning natijasini o'ylab ko'rish uchun.Javob O'yinlari:Qo'shimcha
Mavzular: Mavzuga oid qo'shimcha ma'lumotlar to'plash va ularni o'quvchilarga
so'ramoq orqali o'rganish.Guruh O'yinlari:Topshiriq Tanlash: Guruh a'zolari
o'zlariga qo'yilgan vazifalarni tanlash orqali bir-birlariga yordam bera
olishadi.Jamoa Diskussiyalari: Guruhda bir mavzuni muzokaraga chiqarish
uchun tadbirlar tashkil etish.Simulyatsiya O'yinlari: Rollar O'yinlari: O'quvchilar
o'zlariga berilgan rollarda mashg'ul bo'lishadi, shuningdek, o'zlarini boshqa
insonlarning o'riniga o'rnashishi mumkin.Saylov O'yinlari:O'quvchi Tanlov:
O'quvchilar o'zlarining o'rganish yo'nalishlarini tanlashda o'zlariga qanday
usullarda yordam bera olishlarini tanlashadi.Bu o'yinlar o'quvchilarning samarali
o'rganishini ta'minlash uchun ilova qilinadigan dasturlar bo'lishi kerak. Har bir
o'yin, o'quvchilarning tajribalarini amaliyotda oshirish uchun imkoniyat
yaratishga yo'l qo'yadi. Qiziqtiruvlarni Belgilash O'yini:O'quvchilar o'rtasida
savol yoki mavzu bo'yicha qiziqtiruvlarni yaratish o'yini o'rganishlarini tashkil
24

rivojlantirishda muhim bo'ladi.Interaktiv o'yinlar o'quvchilarni ta'lim jarayonida
qiziqarliroq qilish, ularga motivatsiya qo'shish va turli fanlarda rivojlantirishda
o'zaro aloqalarni kuchaytirish uchun katta imkoniyatlar yaratish uchun
ishlatiladi.
ILOVA:
O'yinlaringizni ishlab chiqishdan oldin, o'quvchilar uchun qiziqarli va maqsadli
mavzu tanlang. Masalan, matematika, tillar, ilm-fanlar, yuridika yoki boshqa
sohalardagi o'quvchilarni qiziqtiradigan mavzularni tanlash.Maqsadlarni
Belgilang:
Har bir o'yin uchun maqsadlar va o'quvchilar uchun o'zgartirishlarni belgilang.
Bu, o'yinlar orqali o'quvchilarni qanday bilimlarni olishlari kerakligini
belgilashda yordam bera oladi.Interaktiv Elementlarni Qo'shing:O'yinlaringizga
interaktiv elementlarni (misol uchun tugmachalar, drag-and-drop funktsiyalari,
joylashgan animatsiyalar) qo'shing. Bu, o'quvchilar uchun o'yinni yaratishda
ishtirok etishlarini kuchaytiradi.O'yin Muhiti:O'yinlarni ko'rish, o'ynash va
tanishish jarayonini o'z ichiga olgan qulay muhit yarating. Grafikalar, tahrirlar,
17

o'rganishga ilhomlantiradi. Bu o'yinlar, xilma-xil fanlarda tajribalar olish,
muhokama qilish va savollar yaratish imkoniyatini beradi.Qiziqarli Virtual
Realitiy (VR) O'yinlar: Virtual realitiy o'yinlari orqali o'quvchilar ma'naviy
ravishda yangi dunyolarga o'tishlari mumkin. Bu o'yinlar, tarixiy yoki ilmiy
joylarga sayohat qilish, virtual laboratoriya o'rganish va boshqa mavzularda
ilmiy jihatdan o'rganish uchun imkoniyatlar yaratadi.Simulyatsiya O'yinlari:
O'quvchilarni amaliyotlarni bajarish va muammoni o'rganish uchun
ilhomlantirishda yordam beruvchi simulyatsiya o'yinlari. Masalan, biznes
simulyatsiyalari, o'quvchilarni korxonalar boshqarish va muammolarini
yechishda ishtirok etishga imkoniyat yaratadi.RPG (Role-Playing Game)
O'yinlari: O'quvchilarni qiziqarli vaktda o'rganish uchun rolik o'yinlari ham
moslashtirilishi mumkin. Bu o'yinlar orqali o'quvchilar o'zlarini biror kishilik
yoki obyekt sifatida ko'rmayi, muammoni hal qilish uchun yaratilgan qiziqarli
mavzularda o'rganishadi.Bu o'yinlar, o'quvchilarning qiziqishlariga muvofiq
tanlangan va ta'lim jarayonini o'stirish uchun mo'ljallangan. Har bir o'yin
o'quvchilarga ma'naviy ravishda ta'lim olish, ijodiylik va jamiyatga faydali
bo'lgan ko'nikmalar olish imkoniyatini beradi.
3.3. Hamkorlik va Ishbirligi: Tarbiyachi va o'quvchilar orasida
hamkorlikni rivojlantirish uchun jamoat o'yinlari va guruh ishlash
mashg'ulotlari tashkil etish.
39

ILOVA:
Bu o'yinda o'quvchilarning fikrlarini ifoda qilish va taqdimot tushuntirish
jarayonini o'rganishlari uchun mo'ljallangan.Escape Room Challenge (Chiqish
Komnatasi Challenge): Mavzuga oid turli savollar va vazifalarni hal qilish orqali
o'quvchilarni biror "chiqish komnatasidan chiqish" uchun o'zlarini imtihon
qilishlari mumkin.Bu o'yinlar o'quvchilarni faol ishtirok etishga, o'rganishlarini
oshirishga, va tanlangan mavzuni tushuntirishlari uchun qiziqarli muhit
yaratishga yordam berishlari mumkin. Sizning o'quvchilaringiz uchun mavzuni
tajriba qilish va o'rganish uchun o'yinlar tashkil etish bir necha foydali usullar
mavjud. Bu o'yinlar o'quvchilarning ilg'orliklarini oshirish, ularni ko'p tomondan
qatnishish va tushunarli ta'lim olishlari uchun foydali bo'ladi. Quyidagi tajribalar
o'yinlar turlarini o'rganishda yordam bera olishi mumkin:Tanlov O'yinlari:Fikr
So'rovlari: Mavzuga oid fikrlar va g'oyalar orqali o'quvchilarni qiziqarliroq
qilish uchun.
23

Yechish O'yini:O'quvchilarga jamiyatda yuzaga keladigan muammolarni
yechishga qaratilgan o'yinlar tashkil eting.Har bir o'quvchi o'zining tajribasidan
kelib chiqqan eng yaxshi hal qilish usullarini boshqalari bilan baham ko'rish
orqali jamiyat bilan bog'lanishga yordam bera oladi.Taqiqlash
O'yini:O'quvchilarga jamiyatda taqiqlash va mustaqil fikrini ifodalashga
yo'naltirilgan o'yinlar tashkil eting.Har bir o'quvchi jamiyatdagi muammolarni
taqiqlash uchun o'zining qanday tajribalaridan foydalanishini bayon etadi.Bu
rejalar orqali o'quvchilarni jamiyat bilan bog'lanish, o'z fikrlarini ifodalash va
izlashda aktivanlashishga oshirish mumkin. Har bir o'yin orqali o'quvchilarga
jamiyat bilan qanday mazmunlarni izlash, ularga qanday qatnashishlari
kerakligini o'rganishlarini rag'batlantiring. Boshlash Badiiyati:O'yin
boshlanishida o'quvchilarga jamiyat bilan bog'lanish mavzusidagi amaliy
masalalardan biri taniladi.Masalan, "Jamiyatning sizning hayotingizda qanday
o'rinini o'ylaysiz?" deb savol berish.Guruh Tuzish:O'quvchilarni guruhlarga
bo'lib tuzish.Har bir guruh uchun bir jamiyat bilan bog'lanish masalasini
o'rganish uchun vazifa berish.Ma'lumot Toplash Uchun Vazifa:Guruhlar o'z
masalalarini o'rganish uchun ma'lumot topish va tahlil qilish uchun vazifa
olishadi.Bu jarayonda har bir guruh jamiyat bilan bog'lanish mavzusidagi eng
27

bevosita vositalar bilan ta'minlaydi.Interaktiv O'yinlar va Tanitim:Interaktiv
o'yinlar orqali o'quvchilarga biror mavzuni o'rganishda motivatsiya
ko'paytiriladi. Misol uchun, bir o'yinda biror maqsadga erishish uchun qanday
yo'nalishda harakat qilishlari kerakligini o'rganish.O'yinlar orqali o'quvchilar
o'zlarini ta'lim jarayonida boshqa o'quvchilar bilan tanishtirishlari uchun
imkoniyat yaratadi. Bir-biriga savollar bermoq, jamoatchilikni oshirish va
boshqarishni o'rganish uchun interaktiv savollar yaratish o'quvchilar o'rtasidagi
munosabatlarni kuchaytiradi.Gaplashuv va Hamkorlik:Interaktiv o'yinlar
o'quvchilar o'rtasida munosabatlarni kuchaytirish, bir-biriga gaplashishni
o'rganish va maslahat bermoq uchun qulay vositalar bo'ladi.
ILOVA:
Bunday o'yinlar arqali o'quvchilar boshqa o'quvchilar bilan ishbilarmonlik qilib,
jamiyatda qatnashishni o'rganishlari mumkin.Ko'nikmalarni Oshirish:O'yinlar
o'quvchilarga ma'lumotlarni o'rganish, muammolarini hal qilish va
kreativliklarini rivojlantirish uchun imkoniyat yaratadi. Virtual ilhomlash,
muammolar va vaziyatlarni hal qilish uchun interaktiv vaziyatlar o'quvchilarga
nazariy va amaliy ko'nikmalar bilan ta'minlanadi.O'yinlar va
Texnologiya:Interaktiv o'yinlar texnologiya bilan birga ishlash imkoniyatlarini
15

mustahkamlashda tizimli va samarali yondashuvlar, hamkorlik va texnologiyalar
qo'llaniladi. ILOVA:
3.1. Natijalarni Baholash: Mashg'ulot natijalarini mustahkamlash va
o'quvchilar bilan baholash uchun yagona tizimni tuzish.
Mashg'ulot natijalarini mustahkamlash va o'quvchilar bilan baholash uchun
yagona tizimni tuzish uchun quyidagi bosqichlarni amalga oshirishingiz
mumkin:Mashg'ulotlarni Belgilash: Har bir mashg'ulot uchun maqsadlar va
ko'rsatgichlarni belgilang. Bu, o'quvchilarga nima qilishlarini bilishlariga
yordam bera olish uchun muhimdir.O'quvchilarga Ma'lumot Berish:
O'quvchilarga o'z vazifalari va maqsadlari haqida to'liq ma'lumot berilishi kerak.
Bu, ularga o'zlarining rivojlanishini kuzatib borishda yordam beradi.Baholash
Kriteriyalari Tuzilishi: Mashg'ulotlarni baholash uchun qanday kriteriyalar
ko'rsatilishi kerak. Bu kriteriyalar o'quvchilarning amaliyotlarini, bilimlarini va
umumiy rivojlanishini baholashga yo'l qo'yadi.Baholar Tizimi: O'quvchilarni
baholash uchun biror tizim (masalan, sonlar, harflar yoki ranglar) tanlash. Bu,
baholash jarayonini osonlashtiradi va ma'lumotlarni to'plashga yordam bera
olish uchun yaxshi bo'ladi.Muloqot va Feedback: O'quvchilar bilan o'rtacha
muloqotlar o'tkazish va ular bilan fikrlarini bahash uchun vaqtni ajratish. Bu,
ularning o'z fikrlarini bildirishlari va o'zlarini rivojlantirishlari uchun
muhimdir.Tuzilgan Ma'lumotlarni Tahlil Qilish: Baholar natijalari asosida tahlil
32

Hamkorlik va ishbirligi o'quvchilar va tarbiyachilar orasida juda muhimdir. Bu
maqsadga erishish uchun siz jamiyat o'yinlari va guruh ishlash mashg'ulotlarini
tashkil etishni rejalashtirishingiz mumkin. Bu tadbirlar, o'quvchilarning jismoniy
va ma'naviy rivojlanishini, guruh ichidagi hamkorlikni rivojlantirishda yordam
bera olishi mumkin.Jamoat o'yinlari va guruh ishlash mashg'ulotlari tashkil etish
uchun qu einige maqbul keladi. Ba'zi misollar:Jamoat O'yinlari: O'yinlar orqali
o'quvchilarni bir-biriga yaqinlashishi va guruh ichida birlikda ishlashlari taqozo
etiladi. Misol uchun, "Ko'p to'plamdagi qo'shinlar" yoki "Bir-birimizga qanday
yordam bera olishimiz mumkin" o'yinlari o'quvchilarning birbiriga qarshi
hamkorlikni rivojlantirishiga yordam beradi.Guruh Ishlash Mashg'ulotlari:
Guruh ichida bir qator mashg'ulotlar o'quvchilarni birlashtirish va bir-biriga
qanday yordam bera olishlari mavzusida o'rganishga imkoniyat yaratadi.
Masalan, "Birlikda muammolarni hal qilish" yoki "Bir-birimizga qanday qo'llab-
quvvatlashimiz mumkin" mashg'ulotlari tashkil qilishingiz mumkin.Hamkorlikni
rivojlantiruvchi darslar: Darslar o'quvchilarning guruh ichida hamkorlikni
o'rganishiga qaratiladi. Bu darslar o'quvchilarga bir-biriga qanday qo'llab-
quvvatlashishlari, fikrlarni almashish va bir-biriga qanday foyda keltirishlari
mavzusida bilim olishlari mumkin.Bu tadbirlar orqali, o'quvchilar hamkorlikni
o'rganishlari va bu qobiliyatlarini rivojlantirishlari mumkin. Bu hamkorlik va
40

Mavzu: Maktabgacha ta'lim tashkilotlaruda tarbiyachining mashg'ulot
jarayonida turli xil o'yinlardan foydalanishining ahamiyati .
Mundareja:
Kirish……………………………………………………………………………3
I. BOB - Tarbiyachining Mashg'uloti:.............................................................6
1.1. Mashg'ulotning Maqsadi: Mashg'ulotda o'quvchilarga maqsadni
tushuntirish...........................................................................................................8
1.2. Mavzu Tanishuvi: O'quvchilarga mashg'ulot mavzusini ta'riflash ...............12
1.3. Interaktiv O'yinlar: O'quvchilarga tanitim, gaplashuv, va ko'nikmalarni
oshirish uchun interaktiv o'yinlar ishlab chiqish.................................................15
II. BOB - O'quvchilar Bilan Amaliy Ish.........................................................19
2.1. Amaliy Mashg'ulotning Tuzilishi: O'quvchilar orasida guruh ishlash va
tuzilishni taqdim etish........................................................................................21
2.2. Tajriba O'yinlari: O'quvchilar uchun ma'lum bir mavzuni tajriba qilish va
o'rganish uchun o'yinlar tashkil etish.................................................................23
2.3. Jamiyat Bilan Bog'lanish: O'quvchilarni jamiyat bilan bog'lab, ularni o'z
fikrlarini bayon etish va izlash uchun o'yinlar tashkil etish...............................27
III. BOB - Ta'lim Tizimini Mustahkamlash:................................................30
3.1. Natijalarni Baholash: Mashg'ulot natijalarini mustahkamlash va o'quvchilar
bilan baholash uchun yagona tizimni tuzish......................................................32
3.2. O'quvchilarning Qiziqishi: O'quvchilar o'zlariga qiziq bo'lgan mavzular
orqali ta'limni rivojlantirish uchun yuqori qiziqish darajasiga ega bo'lgan o'yinlar
tashkil etish.........................................................................................................35
1

nini beradi. ILOVA:
3.2. O'quvchilarning Qiziqishi: O'quvchilar o'zlariga qiziq bo'lgan
mavzular orqali ta'limni rivojlantirish uchun yuqori qiziqish darajasiga ega
bo'lgan o'yinlar tashkil etish.
O'quvchilarning qiziqishi uchun o'yinlar tashkil etish juda samarali bo'lishi
mumkin. O'yinlar o'quvchilarning ma'lum bir mavzu yoki fanlar bo'yicha ilg'ari
va qiziqishi bo'yicha yaratilishi kerak. Bu o'yinlar, ta'lim jarayonini yanada
34

O'quvchilarga ma'lum bir mavzuga oid o'z fikrlarini yozish, rivojlantirish va
boshqa o'quvchilarning fikrlariga e'tibor bermoq uchun "Fikr Bildirish O'yini"ni
tashkil eting.O'quvchilar bu o'yinda o'z fikrlarini rivojlantirish, izlash va jamiyat
bilan bog'lanishda muhim bo'lgan tajribalarni bayon etishadi.Interaktiv So'zlash
O'yini:Ma'lum bir mavzuga oid qiziqarli savollar yaratib, o'quvchilarga
interaktiv so'zlash o'yini tashkil eting.Har bir savolga o'quvchilar fikr bildirish,
o'zlarining tajribalarini bayon etish va boshqa o'quvchilarning fikrlariga e'tibor
bermoq uchun motivatsiya yaratadi.Jamoa Diskussiyasi O'yini:Biror jamiyat
bilan bog'lanish mavzusida guruhlar tuzib, ularni jamiyat bilan bog'lanishda
muhim masalalarni bahramand qilishga chaqiring.Guruhlar o'zlarining fikrlarini
rivojlantirish, savollar yaratish va bir-birlari bilan izohlash orqali jamiyatga
qiziqish yaratishadi.Maqola Yozish O'yini:O'quvchilarga ma'lum bir mavzuga
oid maqola yozish, o'zlarining fikrlarini izlash va bayon qilish uchun o'yin
tashkil eting.O'quvchilar o'zlarining maqolalarini yozib, ularga bir-birlari izohlar
qoldirish, maqolalarni bahramand qilish orqali jamiyat bilan bog'lanishda
rivojlantirishadi.Tez Tahlil O'yini:O'quvchilarga biror yangi yangilik yoki so'zni
tez tahlil qilish, boshqa o'quvchilar bilan izohlash uchun o'yin tashkil eting.Bu
o'yin o'quvchilarning jamiyat bilan bog'lanish mavzusida tez va tahlil qilishga,
o'zlarini ifodalashga rag'batlantirishadi.Har bir o'yin o'quvchilarning aktiv
qatnashishi, o'z fikrlarini bayon etishi va jamiyat bilan bog'lanishda
rivojlantirishi uchun mos imkoniyatlarni yaratishda yordam beradi.
III. BOB - Ta'lim Tizimini Mustahkamlash:
29

do'stlarini tanish olish uchun bir-biriga savollar yoki topshiriqlar berilgan
o'yinlar o'ynay olishlari mumkin. Bu, ularning jamiyat ichida hamkorlikni
rivojlantirishga yordam beradi.Virtual Safari yoki Sayohatlar: Virtual safari yoki
sayohatlar o'quvchilarga geografiya, tabiiy fanlar, va madaniyatlar haqida
o'rganishlari uchun yaxshi imkoniyat yaratadi. Bu o'yinlar o'quvchilarning
dunyoqarashi, geografiyasi, va tarixshunosligini rivojlantirishda o'z vazifasini
bajaradi.O'yin Asosida Ta'lim: Ta'limning o'zini o'yinlarga aylantirish
yordamida o'quvchilarning o'rganish va tushunish qobiliyatlari oshirilishi
mumkin. O'quvchilar matematika, tillar, yoki fanlar bo'yicha ta'limni o'rganish
uchun murakkab o'yinlardan foydalana olishlari mumkin.Texnologiyalarni
Qo'llash: O'quvchilarga texnologiyalarni qo'llash uchun o'yinlar o'rganish va
tushunishda yordam bera olishi mumkin. Masalan, STEM sohasida yaratilgan
o'yinlar yordamida o'quvchilar mahsulotni yaratish va muammolarini hal qilish
orqali fanlarini rivojlantirishlari mumkin.Har bir o'yin tanlash va tashkil etishda,
o'quvchilarning qiziqishlarini va o'rganish usullarini e'tiborga olish juda
muhimdir. Bu, ularni motivatsiyalash va o'rganishlarini oshirishda
ko'maklashadi. O'quvchilarning qiziqishi va qiziqish darajasini oshirish uchun
o'yinlar tashkil etish juda samarali bo'lishi mumkin. Bu, ta'lim jarayonini
motivatsiyalash, o'quvchilarning sodda va o'zlashtirilgan usullarda o'rganishini
ta'minlashga yordam berishi mumkin. Quyidagi qismlarda o'quvchilarning
qiziqishini oshirish uchun o'yinlar tashkil etishning muhim ko'nikmalari mavjud:
ILOVA:
36

ma'lumotlarni o'qish va o'rganish uchun o'quvchilarga qiziqish va motivatsiya
tashkil etishga yordam berishi mumkin. O'quvchilarning qiziqishi va
qiziqishlariga muvofiq o'yinlar tashkil etish o'quv jarayonini yanada sifatli va
ma'naviy qilishga yordam berishi mumkin. Bu, ta'limni yanada jiddiy va
qiziqarli qilish uchun yaxshi strategiya bo'lib, o'quvchilar o'rganishga va
tarbiyalashganlikka bo'lgan qiziqishlarini oshirishga olib keladi.Fanlar orasida
integratsiya: O'yinlar orqali ta'limda fanlarni integratsiya qilish, masalan,
matematika va ona tili darslarini bir-biriga bog'lab o'rganish, o'quvchilarning
fikrini chiqarish va kreativliklarini rivojlantirish uchun yaxshi usul bo'lishi
mumkin.Ta'lim so'nalishlari: O'quvchilarning qiziqishi va rivojlanayotgan
so'nalishlariga muvofiq o'yinlar tashkil etish. Masalan, ilmiy, matematik,
ijtimoiy yoki san'atga oid o'yinlar.O'quvchilarning ishtirok etishi: O'yinlarni
jamoat o'yinlari sifatida tashkil etish orqali, o'quvchilarning bir-biriga qanday
ishonchli va hamkorlik qilishini oshirish. Masalan, jamoatchilik o'yinlari,
forumlar yoki jamoat guruhlar.Kreativlikni rivojlantirish: O'yinlar orqali
o'quvchilarning kreativlik va ijodiy yondashuvlarini oshirish. Bu, ularda yangi
ideyalar chiqarish va muammoni muhokama qilishga imkon beradi.Xilma-xil
ta'lim turi uchun o'yinlar: Har bir o'quvchi turli xilma-xil ta'lim turlariga
qiziqarli bo'lishi mumkin. Shunday bo'lsa, o'yinlarni tahrir qilish orqali har bir
o'quvchi uchun maxsus o'yinlar yaratish.Bu strategiyalar o'quvchilarning
qiziqishi va ta'lim jarayoniga qatnashishini oshirishda yordam bera oladi.
O'yinlar bu yerda amalga oshirilgan konseptlardir va ular qiziqishlarni
o'rganishda hamda o'quv jarayonini yanada aniq va jiddiy qilishda yordam bera
olishadi. O'quvchilar o'zlariga qiziq bo'lgan mavzular orqali ta'limni
rivojlantirish uchun yuqori qiziqish darajasiga ega bo'lgan bir nechta o'yinlar
mavjud. Bu o'yinlar o'quvchilarni qiziqarli va ma'naviy ravishda ta'lim olishga
ilhomlantirish uchun mo'ljallangan:Escape Room O'yinlari: Bu o'yinlar
o'quvchilarni muammolarni hal qilish, jiddiylik va g'ayrioddiylik bilan bog'liq
masalalarga aqlini qo'shish uchun o'zgartirishga imkoniyat beradi.Tahlil va
Tajribali O'yinlar: Tahlil va tajribali o'yinlar, o'quvchilarni ilmiy jihatdan
38

o'quvchilarni qatnashishga qiziqtiring va ularni fikrlarini ifodalashga, tajriba
qilishga rag'batlantiring.
2.3. Jamiyat Bilan Bog'lanish: O'quvchilarni jamiyat bilan bog'lab, ularni
o'z fikrlarini bayon etish va izlash uchun o'yinlar tashkil etish.
Tanishuv O'yini:O'quvchilarga bir-birlari bilan tanishish uchun o'yin tashkil
eting.
Har bir o'quvchi o'zini vaqtinchalik ta'riflashi, qanday fikrlar va maqsadlarga ega
bo'lishi kerak.Guruh So'zlash O'yini:O'quvchilarni guruhlarga bo'lib boshlash va
maqolalar, savollar yoki jamiyat bilan bog'liq mavzular bo'yicha so'zlashish
uchun o'yin tashkil eting.Har bir guruhda bitta mas'uliyatli jihatni tanlash va o'z
fikrini bayon etish uchun muvaffaqiyatli bo'lishishga qaratilgan vazifalarni
bajarish.Jamiyat Tahlili O'yini:Jamiyat bilan bog'liq bir masala yoki muammoga
oid maqolani o'qib, uning tahlilini o'quvchilarga yaptirish uchun o'yin tashkil
eting.Har bir o'quvchi o'zining tahlilini boshqa do'stlariga, guruhda yoki to'liq
jamiyatda qanday muammosini hal qilishga yo'naltirishini izohlashadi.Masala
ILOVA:
26

o'rganish hamda ijro etish, ta'lim tizimini mustahkamlashning muhim
qismlaridan biridir.Baholash va monitorinq: O'rganuvchilarning rivojlanishini va
ta'lim jarayonini baholash uchun sistemani tashkil eting. Bu, o'rganuvchilarning
muvaffaqiyatini o'rganishingiz, qanday yo'l oldinga qo'yilishini tushunishingiz
va ta'lim tizimini boshqarish uchun kerakli o'zgarishlarni kiritishingizga imkon
beradi.Bu qadamlarni amalga oshirish orqali, ta'lim tizimini mustahkamlash va
o'rganuvchilarni samarali o'qitish imkoniyatlarini oshirish mumkin. Ta'lim
tizimini mustahkamlash uchun quyidagi qadamlarni o'tkazish mumkin:Maqsadni
belgilash: O'qituvchilar, talabalar, va ma'mur shaxslar o'rtasida o'zaro so'zlashib,
ta'lim maqsadlarini belgilashingiz kerak. Maqsadlar o'z davringizni, o'rganish
ehtiyojlaringizni va o'zaro qo'llanish tizimini tuzishni o'z ichiga
oladi.Texnologiyalarni qo'llash: O'zgaruvchilar, video darslar, interaktiv
dasturlar va onlayn ma'lumotlar o'qitishni mustahkamlashda yordam beradi. Bu
texnologiyalar o'quvchilar uchun qiziqarli va samarali bo'ladi.Hamkorlik:
O'qituvchilar, talabalar, va o'quvchilar o'rtasida hamkorlikni kengaytirish
maqsadida bir-biriga qo'llanma berish va o'zaro maslahatlashish juda muhimdir.
Maslahatlashuv o'quvchilar uchun eng foydali va ma'noli
bo'ladi.O'quvchilarning bireyliklarini his etish: O'quvchilar xilma-xil tajriba,
qobiliyat va qiziqishlariga ega. Ta'lim usullarini shakllantirishda o'quvchilarning
shaxsiy rivojlanishi va qiziqliklari hisobga oling.Monitoring va baholash:
O'quvchilar faoliyatini, o'zlarining rivojlanishini va o'qituvchilarining faoliyatini
baholash juda muhimdir. Bu ma'lumotlar asosida tizimni yangilab, muammolar
va kamchiliklarni tez nazorat qilishingiz mumkin.Mustaqil o'qishni
rag'batlantirish: O'quvchilarga o'z-o'zlarini o'rganish uchun qo'liga borish va
mustaqil o'qishga yo'l qo'ymoq juda muhim. Bu, ta'limning o'quvchilar uchun
qiziqarli va o'simlik bo'lishiga imkoniyat yaratadi.O'qituvchilarning malakasini
oshirish: O'qituvchilar va dasturlashchilar uchun o'zlarini malakasini oshirish va
yangi texnologiyalarni o'rganishga yo'l qo'ymoq juda muhim. O'qituvchilarning
ta'lim usullari va qo'llagan texnologiyalarni mustahkamlash uchun dasturlar va
seminarni taqdim etish.Bu qadamlarni amalga oshirish va ta'lim tizimini
31

qiziqarli va o'quvchilar uchun ma'naviy darajada qilishga yordam berishi kerak.
Quyidagi qanday turdagi o'yinlarni o'rganish va o'yinlarni tashkil etishning
qanday usullari mavjud:Quizlar va Testlar: Ma'lum bir mavzuga oid savollar
yoki testlar tuzish orqali o'quvchilar o'zlarining bilimlarini sinashlari va
oshirishlari mumkin. Bu, o'quvchilarning qiziqishini oshirish va ma'lumotlarini
tekshirish uchun yaxshi vosita bo'lishi mumkin.Rol o'yinlari: O'quvchilar
o'zlarini ma'lum bir tashkilot yoki davlat a'zolari sifatida tasavvur qilgan holda
rol o'yinlarini o'ynay oladilar. Bu, ijtimoiy va madaniy tushunchalarni
rivojlantirish va o'quvchilarning qiziqishini oshirish uchun samarali usul bo'lishi
mumkin.Proyektlar va Sohalash: O'quvchilarga ma'lum bir loyihaning qismi
sifatida proyektlar ustida ishlash, ularni o'zlashtirish va ilg'or ko'nikmalar
o'rganish orqali ta'limni o'quvchilar uchun jazilantirish mumkin.Teatr va
Dramatizatsiya: Mavzularni teatr o'yinlariga aylantirish, dramatizatsiya va
ro'yxatdan o'tgan hodisalarga oid dramatik tadbirlar tashkil etish o'quvchilar
uchun qiziqarli va o'rganishni oshiradigan usullardan biri bo'lishi
mumkin.Innovatsion o'yinlar: Teknologiyalar, virtual o'yinlar va interaktiv
darsliklar orqali o'quvchilarni qiziqtirish va ularni ma'lumotlarini oshirish uchun
yangi usullar bilan tanishishlarini ta'minlash mumkin.Yuqorida keltirilgan
usullar o'quvchilarning qiziqishlarini oshirishda yordam berish uchun yaxshi
vositalar bo'lib, ularga o'quvchi jamiyatini qo'llab-quvvatlash, o'quv dasturlarini
qiziqarliroq qilish va o'quvchilarga faol qatnashishni ta'minlashda yordam bera
olishi mumkin. O'quvchilarning qiziqishi va ta'lim rivojlantirish uchun o'yinlar
tashkil etish juda muhimdir. Bu, ularni o'rganish va yangi bilimlarni olishlari
uchun motivatsiyani oshirishga yordam beradi. Quyidagi bir necha o'yin turlari
o'quvchilarning qiziqishini jalb qilishda va ta'limda rivojlanishlarini oshirishda
yordam bera olishi mumkin:Quizlar va Testlar: Interaktiv quizlar yoki testlar
orqali o'quvchilar o'zlarining bilim darajalarini tekshirish va yangi ma'lumotlarni
olishlari mumkin. Bu o'yinlar o'quvchilarni ma'lumotlarni mustahkamlash va
o'rganilgan narsalarga bo'yicha testlar chiqarishda qo'llanilishi
mumkin.O'quvchilarning Tanishlari: O'quvchilar o'zlarini va boshqa maktab
35

Sizning maqsadingizni barcha malumotlaringiz bilan aniqlab bo'ldim.
Tarbiyachi va o'quvchilar orasidagi hamkorlikni rivojlantirish uchun jamoat
o'yinlari va guruh ishlash mashg'ulotlarini tashkil etishning bir nechta qulay
usullarini ko'rsatayman:Jamoat O'yinlari:Tanishuv O'yini: O'quvchilarni bir-biri
bilan yaqinroq tanishishlari uchun "Tanishuv O'yini"ni tashkil eting. Har bir
o'quvchi bir nechta savollar bilan tanishadi va o'zini boshqalarga taqdim
qiladi.Jamoat Qo'shish O'yini: "Jamoat Qo'shish O'yini" orqali o'quvchilarni bir-
birlari bilan do'stlashish uchun bir mazmun tanlash va uning haqida
gaplashishlari mumkin.Guruh Ishlash Mashg'ulotlari:Bir Qo'llanmada Ishlash:
O'quvchilarga biror masala yechish uchun bir qo'llanma berib, ularni guruhda
hamkorlikda ishlashga chaqiring. Har bir o'quvchi o'z muammolari va
halqalarini taklif qiladi.Jamoat Proyektlari: Guruhning barcha a'zolarining
qatnashishi lozim bo'lgan proyektlarni tashkil eting. Bu proyektlar o'quvchilarni
birlashtiradi va bir-biriga qo'llab-quvvatlashadi.Maqsadlarni Belgilash:Guruh
Maqsadlari: Guruhda har bir o'quvchi va tarbiyachi o'z maqsadlari va kutgan
natijalari haqida gaplashishadi. Bu, jamoatning umumiy maqsadlarini aniq va
o'zaro qo'llab-quvvatlash uchun muhimdir.Hamkorlikni Qo'llab-
quvvatlash:Qo'llab-quvvatlash va Tanishuv: O'quvchilarning bir-birini qanday
qo'llab-quvvatlashi va o'quvchilar bilan tarbiyachilar o'rtasidagi tanishuvni
rivojlantirish uchun muntazam tanishuv tadbirlarini o'tkazish.
45

Maktabgacha va boshlang'ich ta'lim

Купить