“Navoiyazot” AJ amaliyot hisoboti - Iqtisodiyot - Kurs ishlari

Dokument ma'lumotlari

Narxi	9000UZS
Hajmi	148.5KB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	08 Avgust 2023
Kengaytma	doc
Bo'lim	Kurs ishlari
Fan	Iqtisodiyot

“Navoiyazot” AJ amaliyot hisoboti

Sotib olish

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR
VAZIRLIGI
TOSHKENT KIMYO-TEXNOLOGIYA INSTITUTI
Menejment va kasb ta’limi fakulteti
Sifat menejmenti va mahsulot xavfsizligi kafedrasi
70711301 – Mahsulotlar xavfsizligi va ularning sertifikatsiyasi ta’lim yo’nalishi
M-21/18 guruh magistranti Orziyev Jonibek
Ishlab chiqarish amaliyoti bo’yicha
HISOBOTI
Mavzu: “Navoiyazot” AJ
Amaliyot o’tilgan korxona: _________________________
Amaliyot o’tilgan sana: _________________________
HISOBOT Vara
q
O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana

Reja:
Mundarija
1 Kirish. “Navoiyazot AJ” bilan tanishish.
2 “Navoiyazot AJ” da ichki audit tizimi.
3 Xavfsizlik texnikasi va Yong’in xavfsizligi bilan tanishish.
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar .
HISOBOT Vara
q
O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana

1 Kirish. “Navoiyazot AJ” bilan tanishish.
HISOBOT Vara
q
O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana

1964 yil 31 dekabrda Davlat qabul komissiyasi ammiakli selitra va kuchsiz
azot kislotasi ishlab chiqarish ob’ektlarini umumiy «yaxshi» baho bilan
foydalanishga topshirish qarorini imzoladi. Ushbu kun Navoiy kimyo kombinati
ishga tushgan sana hisoblanadi. Ikki kun oldin 1964 yil 29 dekabrda Islamkul
Djumabayevich Saipov smenasida 1-ammiakli selitra ishlab chiqarildi.
Oradan uch oy o’tib,1965 yil 8 martda Vladimir Grigorevich Usachev smenasida
birinchi ammiak olindi. Shu kungacha o’g’it keltirilgan ammiakdan ishlab
chiqarilardi. 1965 yil martda ishlab chiqarish loyiha quvvati (yiliga 110 tonna)
1965 yil 31 martda ammiak ishlab chiqarish 1-navbatini foydalanishga
topshirish bo’yicha akt imzolandi. 1965 yil noyabrda Buxoro viloyatida qurilish
maydonchalarida kutilgan, 1967 yil yozda ammiakli suvning birinchi tonnalarini
olishda, Navoiy sanoat uchastkalari va asosan qishloq xo’jaligi juda muhtoj
bo’lgan ballonlarni texnik kislorod bilan to’ldirish bo’limi ishga tushirilishi
butun korxona uchun katta ahamiyatga ega voqea bo’ldi. 1968 yil iyunda
uglerod ikki oksidi bo’limi ishga tushirildi.
Organik majmua sexlari qurilishi 1965 yilda boshlandi. 1965 yil avgust oyida
uglekislota, sianli natriy, xlorid va sirka kislotalari, atsetilen, atsetaldegid va
sulfat ammoniy ishlab chiqarish sexlari ishga tushirildi. 1973 yil aprelda nitril
akril kislotasi (NAK) ning birinchi tonnalari olindi.
Yangi «tug’ilgan» kombinat o’sha vaqtda hayratlanarli darajada tez o’sdi va
rivojlandi.
1970 yil 31 dekabrda atsetilen, atsetaldegid ishlab chiqarish ob’ektlari
foydalanishga topshirildi.
1971 yil 7 yanvarda birinchi gazsimon ammiak, 8 yanvar kechasi azot kislotasi
olindi.
1971 yil 9 yanvarda granulyatorga eritma kelib tushdi va tomchilar oqimi
pastga yo’naldi. Transporter selitra bilan to’ldi. Kimyo kombinatining 3
navbatida 1- ammiakli selitra shu tarzda olingandi.
1971 31 martda quyidagilar qatorga qo’shildi:
HISOBOT Vara
q
O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana

Kuchsiz azot kislotasi 3-navbati amaldagi sexi;
Ammiak selitrasi ishlab chiqarishi 3-navbati ob’ektlari;
Ammiak ishlab chiqarishi 3-navbati ob’ektlari.
Nitron tolasi ishlab chiqarishi 1 navbati qurilishi 1970-1971 yillarda amalga
oshirildi. 1971 yil 25 oktyabrda («keltirilgan» NAKda) texnologik ip ishlab
chiqarishi ishga tushirildi. 1973 yil iyunda to’liq ishlab chiqarish quvvatida
ishlashga erishildi.
1975 yil Navoiy kimyo kombinati «Navoiyazot» ishlab chiqarish birlashmasiga
aylandi.
1988 yilda birinchi bor tiomochevina ishlab chiqarish uskunasi ishga
tushdi, shuningdek, xlorid kislotasi ishlab chiqarishi ham yo’lga qo’yildi.
2001 y. «Lurgi» nomli nemis firmasi loyihasi asosida suyuq xlor, xlor
mahsulotlari va kaustik soda ishlab chiqaruvchi sex faoliyatiga ibtido yasaldi.
1991-2014 yillar oralig’ida 14 xil yangi mahsulot ishlab chiqarishga
erishildi:
«Uniflok», preparati,1991 yil;
ED-20, ED-16, ED-40 markali epoksid-dianli yelimlar, 1992 yil;
KFJ, KS – 11 markali karbamidoformaldegid yelimlar, 1992 yil;
Suvda eruvchan K-4, K-9 preparatlari,1993 yil;
Poliakrilamid PAA-gel, 1993 yil;
Donalangan poliakrilamid, 1994 yil;
«A»markali metanol, 1999 yil;
37 % li Formalin –2000 yil;
Kaustik soda, 2001 yil;
Sianid kislotasi, 2001 god;
Natriy gipoxloridi, 2001 yil;
HISOBOT Vara
q
O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana

Polipropilen qoplar, 2005 yil;
Azotli-fosforli o’g’it, 2009 yil;
Suvli-dispersion bo’yoq, 2010 yil.
«Navoiyazot» AJ «Navoiy» erkin-industrial iqtisodiy zonasining 2 ta
loyihasida faol ishtirok etdi. Janubiy Koreyaning «DK Cosmetics» kompaniyasi
bilan hamkorlikda pardoz mahsulotlari ishlab chiqaruvchi «Navoiy-Veauty
Cosmetics» qo’shma korxonasi, KNR «Hunan Alofi & Exp. So. Ltd»
kompaniyasi bilan bolalar tagliklari ishlab chiqaruvchi «Navoiy Hunan Pulp»
qo’shma korxonasiga asos solindiyu Tilga olingan qo’shma korxonalar 2011
yilda yaratilgan.
«Navoiyazot»AJ ga ishga qabul qilish mehnat shartnomasi tuzish asosida
amalga oshiriladi.
Ishga qabul qilinganda (Uzb.R. MK 80 modda) ishchi quyidagi hujjatlarni
taqdim etishga majbur:
 pasport yoki uning o’rnini bosuvchi hujjat, 16 yoshgacha bo’lganlarga
tug’ilganlik to’g’risidagi guvohnoma va yashash joyidan ma’lumotnoma
shuningdek ota-onasidan biri yoki ularning o’rnini bosuvchi shaxsning
yozma roziligi (O’z.R MK 77 modda);
 chet elliklar pasportdan tashqari O’zbekiston Respublikasida istiqomat
qilish uchun berilgan guvohnoma. Fuqoroligi bo’lmagan shaxslar —
fuqaroligi yo’qligi to’g’risidagi guvohnoma va O’zbekiston
Respublikasida istiqomat qilish uchun berilgan guvohnoma;
 birinchi marta ishga qabul qilingan shaxslar mehnat daftarchasi;
qo’shimcha vazifa bo’yicha ishga qiruvchilar mehnat daftarchasi bilan
birga asosiy ish joyidan ma’lumotnoma;
 harbiy bilet yoki harbiy majburiyatlar uchun biror idora hisobida
turganlikni ifodalovchi guvohnoma;
HISOBOT Vara
q
O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana

 oliy yoki o’rta mahsus o’quv yurtini tugatganlik to’g’risida diplom va
qonunga muvofiq faqat maxsus ma’lumot yoki maxsus tayyorgarlikka ega
shaxslarga ruxsat etilishi mumkin bo’lgan ishga kirganda mazkur ishni
bajarish huquqini beruvchi guvohnoma yoki ishga kirganligi to’g’risidagi
boshqa tegishli hujjat.
Ishga qabul qilinganda ishga kiruvchidan qonunda nazarda tutilmagan
hujjatlarni talab qilish ta’qiqlanadi.
Quyidagi hollarda ishga qabul qilishga ruxsat etilmaydi:
 yuqorida ko’rsatilgan hujjatlarsiz;
 15 yoshga to’lmagan shaxslar;
 tibbiy ko’rikdan o’tish qonunda nazarda tutilgan bo’lsa, tibbiy ko’rikdan
o’tmagan shaxslar, shuningdek tibbiy xulosaga ko’ra sog’ligining holati
bo’yicha mazkur ishni bajarishi ta’qiqlangan shaxslar;
 sud hukmi bo’yicha ozodlikdan mahrum etilgan shaxslar, belgilangan
lavozim va belgilangan ish faoliyatlarida ishlashi ta’qiqlangan shaxslar;
 o’zaro yaqin qarindoshlar (ota-onalar, aka-singil, o’g’li, singlisi, qizi,
shuningdek erning ota-onasi, aka singlisi va bolalari), agar ularning ishi
bevosita buysunish yoki ulardan birining boshqasi ustidan nazorati bilan
bog’liq bo’lsa;
 qonunda nazarda tutilgan boshqa holatlarda.
«Navoiyazot» AJ da ishlab chiqarilayotgan mahsulot sifatini yaxshilash va
tannarxini kamaytirish hisobiga mamlakat va jahon bozorlarida korxona
mahsulotlarining raqobatbardoshligini ta’minlash maqsadida mavjud ishlab
chiqarishlarni modernizatsiya qilish va texnik qayta yangilashga yo’naltirilgan
investitsion loyihalar faol amalga oshirilmoqda.
HISOBOT Vara
q
O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana

O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2014 yil 17 noyabrdagi PP-2264
sonli «O’zbekiston Respublikasida 2015 yilgi investitsion loyihalar
to’g’risida»gi, 2014 yil 16 dekabrdagi 2272 sonli «Navoiyazot» AJ bazasida
polivinilxlorid (PVX), kaustik soda va metanol ishlab chiqarish komplekslarini
qurish investitsion loyihalarini amalga oshirish bo’yicha chora-tadbirlar
to’g’risida»gi qarorlari va 2015 yil 4 martdagi UP-4707 sonli «2015-2019
yillarda stukturali yangilash, modernizatsiya va diversifikatsiya qilishni
ta’minlash bo’yicha chora-tadbirlar Dasturi to’g’risida» gi farmoniga muvofiq
«Navoiyazot» AJ da quyidagi loyihalar amalga oshirilmoqda:
 «Navoiyazot» AJ da ammiak va karbamid ishlab chiqarishlarini qurish;
 «Navoiyazot» AJ bazasida polivinilxlorid, kaustik soda va metanol ishlab
chiqarish komplekslarini qurish;
 «Navoiyazot» AJ da azot kislotasi ishlab chiqarishini tashkil etish;
 «Navoiyazot» AJ da energiya ta’minoti ob’ektlarini modernizatsiya va
rekonstruksiya qilish, texnologik jarayonlarning avtomatik boshqaruv
tizimlarini joriy etgan holda o’lchash vositalarini zamonaviylariga
almashtirish.
Navoiyazot»da azot kislotasi ishlab chiqarishini tashkil etish
Loyiha maqsadi: Loyihaning asosiy maqsadi «Navoiyazot» AJ da
ma’naviy eskirgan va fizik ishdan chiqqan kuchsiz azot kislota ishlab chiqarishi
I-II navbatlarini foydalanishdan chiqarish orqali yiliga 500 ming tonna
quvvatga ega, yangi, yuqori samarali azot kislotasi ishlab chiqarishini qurish
yo’li bilan kompleksni azot kislotali o’g’itlar bilan barqaror ta’minlash
hisoblanadi.
Loyiha amalga oshirilishi bilan azot kislotasi va mineral o’g’itlar ishlab
chiqarish quvvatini oshirish uchun ishonchli xom-ashyo bazasi yaratiladi.
HISOBOT Vara
q
O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana

«Navoiyazot» AJ da azot kislotasi ishlab chiqarishini qurish kompleks
yangilanish va o’z navbatida respublika qishloq xo’jaligi taraqqiyoti uchun
xizmat qiluvchi azotli o’g’itlar olishga yo’naltirilgan ishlab chiqarishlar qatorini
kengaytirishga turtki beradi.
Navoiyazot» AJ da energiya ta’minoti ob’ektlarini modernizatsiya va
rekonstruksiya qilish, texnologik jarayonlarning avtomatik boshqaruv
tizimlarini joriy etgan holda o’lchash vositalarini zamonaviylariga almashtirish
Loyihaning maqsad va vazifasi: energiya ta’minoti ob’ektlarini
modernizatsiya va rekonstruksiya qilish, texnologik jarayonlarning avtomatik
boshqaruv tizimlarini joriy etgan holda o’lchash vositalarini zamonaviylariga
almashtirish.
2 “Navoiyazot AJ” da ichki audit tizimi.
Ichki audit xizmati — vazirlik va idoralarda ichki audit faoliyatini amalga
oshiruvchi hamda boshqa tarkibiy tuzilmalardan mustaqil tarkibiy bo’linma;
ichki audit faoliyati — vazirlik va idoralarda budjet intizomini
mustahkamlash, budjet to’g’risidagi qonunchilik buzilishi holatlarining oldini olish,
budjet tizimi budjetlari hamda qonunchilik hujjatlari bilan taqiqlanmagan boshqa
manbalardan foydalanish samaradorligini baholashga qaratilgan mustaqil faoliyat;
ichki audit obyekti — ichki audit tadbiri amalga oshirilishi nazarda tutilgan
vazirlik va idoralar;
ichki audit tadbiri — ichki audit obyektlarida ichki audit xizmati
maqsadlariga erishishga qaratilgan ichki audit xizmati xodimi tomonidan amalga
oshiriladigan jarayon.
3. Ichki audit xizmati o’z faoliyatini O’zbekiston
Respublikasining Konstitutsiyasi va qonunlariga, O’zbekiston Respublikasi Oliy
Majlisi palatalarining qarorlariga, O’zbekiston Respublikasi Prezidentining
Farmonlari, qarorlari va farmoyishlariga, Vazirlar Mahkamasining qarorlari va
farmoyishlariga hamda boshqa normativ-huquqiy hujjatlarga, o’zlari faoliyat
HISOBOT Vara
q
O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana

yuritayotgan vazirlik va idoraning qarorlari, buyruqlari va farmoyishlariga,
shuningdek, ushbu Nizomga muvofiq amalga oshiradi.
4. Ichki audit xizmati o’zi tashkil etilgan vazirlik va idorada ichki audit
faoliyatini amalga oshirishga mas’ul hisoblanadi.
5. Ichki audit xizmati vazirlik va idoralarning asosiy faoliyati natijalariga
javobgar hisoblanmaydi.
6. Ichki audit xizmati tomonidan ichki audit maqsadlari va vazifalarini amalga
oshirish uchun ichki audit obyektlarida, shu jumladan, fuqarolar ishtirokidagi audit
tizimi orqali aniqlangan obyektlarda ichki audit tadbirlarini o’tkazadi, natijalarini
rasmiylashtiradi hamda taklif va tavsiyalar tayyorlaydi.
Ichki audit tadbirlari vazirlik va idora rahbari tomonidan tasdiqlangan ichki
audit yillik rejasi asosida o’tkaziladi.
7. Vazirlik va idoralarning ichki audit xizmati xodimlari tomonidan ichki
audit tadbirlari ichki auditning milliy standartlari va ichki audit tadbirlarini o’tkazish
qo’llanmasi asosida o’tkaziladi.
8. Ichki audit xizmati vazirlik va idoralar markaziy apparatida mustaqil
tarkibiy tuzilma sifatida tashkil etiladi.
Bunda ichki audit xizmatini tashkil etmasdan ichki audit faoliyatini boshqa
tarkibiy tuzilmalarga yuklashga yo’l qo’yilmaydi.
9. Ichki audit xizmati bevosita vazirlik va idoraning birinchi rahbariga
bo’ysunadi.
Ichki audit xizmati faoliyatiga vazirlik va idoralarning boshqa mansabdor
shaxslari, shuningdek, boshqa davlat organlari, tashkilotlar va ularning mansabdor
shaxslari aralashuviga yo’l qo’yilmaydi.
10. Ichki audit xizmatining xodimi lavozimiga ichki audit bo’yicha milliy
malaka sertifikatiga ega bo’lgan shaxslar qabul qilinadi. Malaka sertifikatiga ega
bo’lmagan shaxslarning ichki audit xizmatining xodimi lavozimiga ishga qabul
qilishga hamda ularning ushbu tizimlarda faoliyat yuritishiga yo’l qo’yilmaydi.
11. Ichki audit xizmati xodimiga quyidagi hollarda ichki audit tadbirlarida
ishtirok etishga yoki ushbu tadbirlarni o’tkazishga yo’l qo’yilmaydi:
HISOBOT Vara
q
O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana

ichki audit tadbirini o’tkazish nazarda tutilgan ichki audit obyektida shaxsiy
yoki mulkiy manfaatlari bo’lsa;
ichki audit obyektida ishlagan davri shu obyektda o’tkazilishi rejalashtirilgan
ichki audit tadbirlari bilan qamrab olingan bo’lsa;
manfaatlar to’qnashuvi yoki korrupsiyaga oid huquqbuzarlikka sabab
bo’ladigan boshqa holatlar mavjud bo’lsa.
Ichki audit xizmatining vazifalari va funksiyalari
12. Ichki audit xizmatining asosiy maqsadi vazirlik va idoralarda budjet
intizomini mustahkamlash va budjet to’g’risidagi qonunchilik hujjatlarining buzilish
holatlarini profilaktika qilish, budjet xarajatlarining samaradorligi va natijadorligini
baholash hamda ichki audit faoliyati sohasidagi hujjatlar ijrosini ta’minlashdan
iborat.
13. Quyidagilar ichki audit xizmatining asosiy vazifalari hisoblanadi:
budjet to’g’risidagi qonunchilik hujjatlariga rioya etilishini tahlil qilish va
baholash, budjet hisobining yuritilishi hamda moliyaviy hisobotlar shakllantirilishini
o’rganish orqali budjet intizomini mustahkamlash;
masofaviy auditni qo’llagan holda, budjet mablag’laridan maqsadsiz va
samarasiz foydalanish xavflarini aniqlash, minimallashtirish, ularni sodir etishga
imkoniyat yaratuvchi sabablar va shart-sharoitlarni bartaraf etish orqali budjet
to’g’risidagi qonunchilik hujjatlarining buzilish holatlari profilaktikasini amalga
oshirish;
rivojlantirish dasturlarining samaradorligi natijalarini tahlil qilish va baholash,
mavjud resurslardan oqilona foydalanish orqali budjet xarajatlarining samaradorligi
va natijadorligini oshirish;
vazirlik va idoralarni moliyalashtirish jarayoniga axborot texnologiyalari
tatbiq etilishini baholash orqali ulardan foydalanish samaradorligini o’rganish va
rivojlantirish bo’yicha takliflar ishlab chiqish.
14. Ichki audit xizmati o’ziga yuklangan vazifalarga muvofiq quyidagi
funksiyalarni amalga oshiradi:
HISOBOT Vara
q
O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana

a) budjet to’g’risidagi qonunchilik hujjatlariga rioya etilishini tahlil qilish va
baholash, budjet hisobining yuritilishi hamda moliyaviy hisobotlar shakllantirilishini
o’rganish orqali budjet intizomini mustahkamlash bo’yicha:
budjet tizimi budjetlari mablag’lari hisobidan moliyalashtirish jarayonini,
ya’ni xarajatlar smetasi va jamlanma xarajatlar smetasi, daromadlar va xarajatlar
smetasi, shtatlar jadvali hamda ularga qo’shimcha hujjatlarni tuzish, tasdiqlash va ijro
etish tartibi va jarayonlarini o’rganadi va baholaydi;
budjet tizimi budjetlari mablag’larining ularni olish (ulardan foydalanish)
shartlariga muvofiq bo’lgan maqsadlarga yo’naltirilishini o’rganadi;
mehnatga haq to’lash bo’yicha belgilangan razryadlarga, lavozim maoshlari,
ustamalar, ish haqiga qo’shimchalar va boshqa to’lovlar miqdorlariga rioya etgan
holda, to’lovlar amalga oshirilishini tahlil qiladi;
budjetdan ajratiladigan mablag’lar normativlarga muvofiq xarajatlar
smetasiga kiritilishini o’rganadi;
xodimlarning belgilab qo’yilgan cheklangan umumiy soniga, xodimlarning
toifalari o’rtasidagi o’zaro nisbat normativlariga, namunaviy shtat normativlariga,
budjet tashkilotlarining budjetdan tashqari jamg’armalarini shakllantirish va ulardan
foydalanish tartibiga, tarifikatsiya ro’yxatlarini tuzishning belgilangan tartibi va
normativlariga rioya etilishini o’rganadi;
ko’rsatilayotgan davlat xizmatlari turlari va sifatini o’rganish orqali
mablag’lar iqtisod qilinishi va maqbullashtirilishi bo’yicha taklif tayyorlaydi;
moliyaviy hisobotlarning ishonchliligi, asoslanganligi, to’liqligi hamda to’g’ri
shakllantirilganligini o’rganish orqali ular yuzasidan rahbariyatga ishonchli
ma’lumotlar taqdim etadi;
asossiz debitor va kreditor qarzdorliklarga yo’l qo’ymaslik yuzasidan mavjud
debitor va kreditor qarzdorliklar holati va ularning kelib chiqish sabablari hamda
manbalarini o’rganish orqali barcha turdagi debitor va kreditor qarzdorliklarni
qisqartirish va ularning yuzaga kelishiga yo’l qo’ymaslik choralarini ko’rish bo’yicha
takliflar ishlab chiqadi;
HISOBOT Vara
q
O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana

aktivlardan foydalanish va ularning saqlanishini baholash orqali ularni doimiy
butligi va ishga yaroqliligini o’rganadi hamda ularning natijalari yuzasidan takliflar
ishlab chiqadi;
aniqlangan budjet to’g’risidagi qonunchilik hujjatlarining buzilish holatlari
statistikasini yuritadi va ular yuzasidan vazirlik va idora rahbarini xabardor qilib
boradi;
davlat xaridlarida qonunchilik hujjatlarida belgilangan talablarga rioya
etilishini hamda xarid komissiyalari faoliyatini o’rganadi;
xarid qilingan tovarlar maqsadga muvofiqligi, to’g’ri kirim qilinishi, ulardan
maqsadli va samarali foydalanilishini o’rganadi;
xo’jalik shartnomalarini bajarmaganlik yoki tegishli darajada bajarmaganlik
uchun taraflarning javobgarliklari bajarilishini o’rganadi;
faoliyat va uni moliyaviy ta’minlashni tartibga soluvchi normativ-huquqiy
hujjatlarga rioya etmaslik holatlari mavjudligi ehtimolini o’rganadi;
budjet to’g’risidagi qonunchilik hujjatlari bo’yicha o’z vakolatlari doirasida
tushuntirish va tavsiyalar beradi;
ichki audit tadbiri natijasida aniqlangan kamchiliklarni bartaraf etish
yuzasidan kiritilgan taklif va tavsiyalar bajarilishini nazorat qiladi;
davlat moliyaviy nazorat organlari hamda boshqa vazirlik va idoralarning
ichki audit xizmatlari bilan hamkorlik qiladi;
moliya-buxgalteriya xodimlari tarkibini mustahkamlash masalalari bo’yicha
tavsiyalar tayyorlaydi;
b) masofaviy auditni qo’llagan holda, budjet mablag’laridan maqsadsiz va
samarasiz foydalanish xavflarini aniqlash, minimallashtirish, ularni sodir etishga
imkoniyat yaratuvchi sabablar va shart-sharoitlarni bartaraf etish orqali budjet
to’g’risidagi qonunchilik hujjatlarining buzilish holatlari profilaktikasini amalga
oshirish bo’yicha:
masofaviy auditni keng ko’lamda qo’llash, zamonaviy axborot texnologiyalari
va ma’lumotlar bazasi vositasida ichki audit obyektlari va yo’nalishlarini aniqlash
yo’li bilan ichki audit tadbirlari samaradorligini oshiradi;
HISOBOT Vara
q
O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana

xavf tahlilini amalga oshirish orqali mablag’lardan samarasiz foydalanish
holatlarining oldini olish va ularni bartaraf etishga qaratilgan chora-tadbirlarni ishlab
chiqadi;
moliyaviy ta’minlashni tartibga soluvchi normativ-huquqiy hujjatlardagi
o’zaro nomuvofiqliklar, kamchiliklar va bo’shliqlarni aniqlash orqali ularni bartaraf
etish va takomillashtirish bo’yicha takliflar kiritadi;
davlat moliyaviy nazorat organlari tomonidan o’tkazilgan moliyaviy nazorat
va tashqi audit natijalari bo’yicha aniqlangan budjet to’g’risidagi qonunchilik
hujjatlarining buzilish holatlariga kelgusida yo’l qo’ymaslik va oldini olish bo’yicha
takliflar tayyorlaydi;
budjet tashkilotlarida budjet mablag’lari boshqarilishi va budjet hisobi
yuritilishini maxsus avtomatlashtirilgan dasturiy mahsulotlar vositasida monitoring
qiladi;
maxsus axborot tizimlaridan foydalangan holda, tender (tanlov) savdolarining
o’tkazilishi va shartnomalar tuzilishini monitoring qiladi;
budjet to’g’risidagi qonunchilik hujjatlarining buzilish holatlari profilaktikasi
va ularning oldini olishni nazarda tutadigan istiqbolli yo’nalishlar bo’yicha takliflar
beradi;
moliyaviy-iqtisodiy masalalarga taalluqli bo’lgan normativ-huquqiy va ichki
idoraviy hujjatlar loyihalarini ishlab chiqish jarayonida vazirlik va idoralar
vazifalarining to’liq hajmda, o’z muddatida va sifatli bajarilishini, iqtisodiy
tejamkorlik, moliyaviy maqsadga muvofiqlik nuqtai nazaridan ko’rib chiqadi;
moliyaviy xato va kamchiliklarning oldini olish maqsadida masofaviy
auditning maxsus modullarini ishlab chiqish va dasturiy majmualarga joylashtirish
bo’yicha takliflar tayyorlaydi;
sohaga oid seminarlar, treninglar va boshqa shu kabi tadbirlarda ishtirok etadi
va/yoki ularni tashkil qiladi;
v) rivojlantirish dasturlarining samaradorligi natijalarini tahlil qilish va
baholash, mavjud resurslardan oqilona foydalanish orqali budjet xarajatlarining
samaradorligi va natijadorligini oshirish bo’yicha:
HISOBOT Vara
q
O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana

vazirlik va idoralarning rivojlantirish dasturlarining samaradorlik (maqsadli)
indikatorlari ijrosi natijalarini tahlil qiladi va baholaydi hamda sohaga taalluqli
samaradorlikning yangi indikatorlarini joriy etish yuzasidan takliflar kiritadi;
davlat qarzi va grantlar hisobidan amalga oshirilayotgan loyihalarning
natijadorligini o’rganadi;
ijtimoiy va ishlab chiqarish infratuzilmasini rivojlantirish dasturiga kiritilgan
obyektlarda amalga oshirilayotgan qurilish ishlarini monitoring qiladi;
vazirlik va idoralarning vazifalarini bajarish uchun shakllantirilgan tarkibiy
tuzilma va uning tarkibidagi lavozimlar, bo’ysunuv va hisobdorlikni yaxshilash
bo’yicha takliflar tayyorlaydi;
vazirlik va idoralarning takrorlanuvchi va samarasiz vazifa hamda
funksiyalarini aniqlash va baholash orqali ularni optimallashtirish, davlat-xususiy
sheriklik asosida faoliyat yuritishni yo’lga qo’yish yoki to’liq xususiy sektorga
o’tkazish bo’yicha taklif va tavsiyalar beradi;
mavjud moddiy, moliyaviy va inson resurslaridan samarali foydalangan holda
yuqori natijadorlikka erishish, xususan, qo’shimcha faoliyatni tashkil etish orqali
budjetdan tashqari jamg’armalarga daromadlarni shakllantirish va oshirish
imkoniyatlari bo’yicha taklif kiritadi;
budjetdan tashqari jamg’armalarni shakllantirish va ulardan foydalanish
yuzasidan tahlillar o’tkazish orqali daromadlarni oshirish va mablag’lardan oqilona
foydalanish bo’yicha takliflar tayyorlaydi;
budjet tizimi budjetlaridan subsidiyalar ajratilishi maqsadga muvofiqligini,
ajratilayotgan subsidiyalarning maqsadliligi va manzilliligini hamda samaradorligini
baholaydi;
g) vazirlik va idoralarni moliyalashtirish jarayoniga axborot texnologiyalari
tatbiq etilishini baholash orqali ulardan foydalanish samaradorligini o’rganish va
rivojlantirish bo’yicha takliflar ishlab chiqish bo’yicha:
dasturiy ta’minotlar va axborot texnologiyalarining tatbiq etilish holatini
baholaydi hamda vazirlik va idoralar faoliyatini tartibga soluvchi normativ-huquqiy
hujjatlarga mosligini o’rganadi;
HISOBOT Vara
q
O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana

dasturiy ta’minotlardan olinadigan moliyaviy ma’lumotlar to’g’ri va to’liq
shakllanganligini baholaydi;
dasturiy majmualardan foydalanish tartiblari, bosqichlari va jarayonlari
samaradorligini baholash orqali ularni maqbullashtirish va takomillashtirish bo’yicha
takliflar ishlab chiqadi;
zamonaviy axborot-kommunikatsiya va raqamli texnologiyalarni tatbiq etish
orqali faoliyatning yanada samarador va natijador bo’lishini ta’minlashga qaratilgan
takliflar tayyorlaydi.
HISOBOT Vara
q
O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana

1.3 Xavfsizlik texnikasi va Yong’in xavfsizligi bilan tanishish.
Ishlab chiqarish korxonalarida siqilgan havo, gaz, shuningdek, havo bosimli
asbob-uskunalar keng ishlatiladi. Bunday asbob- uskunalarni ishga tushirishda yoki
siqilgan havo hosil qilishda kompressorlardan foydalaniladi. Kompressorlar tuzilishi
va ishlatilish xususiyatiga ko’ га ko’chma va ko’chmas bo’ladi. Bosim ostida
ishlovchi kompressorlar bilan ishlovchi ishchi maxsus kiyim-bosh, poyabzal,
titrashga qarshi qo’lqop va himoya kaskasiga o’rnatilgan shovqindan asrovchi
quloqchin («naushnik») bilan ta’minlangan hamda xavfsizlik texnikasi bo’yicha
malakali o’qitilib, у o’riqnomalardan o’tgan bo’lishi lozim. Ishlab chiqarishda
foydalaniladigan barcha kompressorlarda manometr o’rnatilgan bo’lishi hamda ular
«Standartlash va o’lchov asboblari qo’mitasi» tomonidan har yili tekshirilib turilishi
kerak. Kompressor detallarini yog’lashda faqatgina zavod pasportida ko’rsatilgan
yog’lash materiallaridan foydalanish talab etiladi. Boshqa yog’lovchi materiallarni
ishlatish taqiqlanadi.
Ish boshlanishidan oldin, kompressorlarning barcha elementlarini yaxshilab
ko’zdan kechirish, bunda siqilgan havoni me’yoriy miqdordan ortib ketmasligini
ta’minlab turuvchi а vtomatik qurilmalar va ortiqcha havoni chiqaruvchi
klapanlarning o’z o’rnida bo’lishi hamda ishchi holatda ekanligiga e’tibor berish
kerak. Kompressor ishlayotganda so’riladigan havo tarkibida zaharli, yengil yonuvchi
va portlovchi gazlar hamda changlar bo’lmasligi zarur. Kompressor yopiq binolarda
ishlatilsa, xonaga havoning iflosla-nishini oldini oluvchi moslamalar o’rnatilishi
kerak. Agar ish davrida klapanlar, manometr va boshqa ishchi a’zolar yaxshi
ishlamayotganligi aniqlansa, kompressor darhol ishdan to’xtatilib tegishli ta’mirlash
ishlari o’tkazilishi zarur. Kompressorning tegishli detallarida sinovdan o’tganligi
to’g’risida belgi yoki tamg’alari bo’lishi shart, aks holda, bunday kompressorlardan
foydalanish taqiqlanadi.
Yong’in – bu maxsus manbadan tashqarida sodir bo’ladigan va katta material
zarar hamda talofatlar keltirib chiqaradigan nazoratsiz yonish jarayonidir.
Obyektning yong’in xavfliligi deganda, uning yong’in sodir bo’lishi mumkin
bo’lgan holati va yong’inning oqibatlari tushuniladi. Obyektning yong’in xavfsizligi
HISOBOT Vara
q
O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana

deganda, belgilangan me’yorlar va talablar asosida о byektda yong’in sodir bo’lish
xavfi hamda uning xavfli va zararli faktorlarini inson hayotiga ta’siri cheklangan,
о byektdagi materiallar to’liq himoyalangan holati tushuniladi.
Yong’inning oldini olish tizimi – yong’in sodir bo’lish sha- roitlarini
bartaraf etishga qaratilgan tashkiliy tadbirlar va texnik vositalar majmuidan iboratdir.
Yong’inga qarshi himoya tizimi – yong’in o’chirish jihozlari va
texnikalaridan, уо ng’inning xavfli omillaridan himoya qiluvchi shaxsiy va jamoa
himoya vositalaridan, yong’in signalizatsiyasi va yong’in o’chirish tizimining
avtomatik qurilmalaridan foydalanish, о byektning konstruksiyalari va materiallariga
yong’indan himoyalovchi tarkibli bo’yoqlar bilan ishlov berish, tutunga qarshi
himoya tizimlari, evakuatsiya у o’ll а ri bo’lishini ta’minlash, binoning yong’in
mustahkamliligi darajasini to’g’ri tanlash kabi tadbirlarni o’z ichiga oladi.
Yong’inning tarqalishini oldini olish tizimi – yong’inga qarshi to’siqlarni
o’rnatish, qurilmalar va inshootlarda avariya holatida o’chirish hamda qo’shish
jihozlaridan va yong’indan to’suvchi vositalardan, yong’in vaqtida yonuvchi
suyuqliklarning to’kilishini oldini oluvchi vositalardan foydalanish kabi tadbirlar
orqali amalga oshiriladi.
Tashkiliy-texnik tadbirlarga yong’indan himoyalanish xizmatini tuzish, uni
texnik jihozlar bilan ta’minlash, yong’in xavf- sizligi bo’yicha о byektdagi moddalar,
materiallar, jihozlar, qurilmalar va texnologik jarayonlarni pasportlashtirish, yong’in
muhofazasi bo’yicha mutaxassislar tayyorlash va ularni o’qitish, yong’in xavfsizligi
bo’yicha у o’riqnomalar va aholi o’rtasida turli xil tadbirlar o’tkazish, yong’inga
qarshi ko’rsatmalar ishlab chiqish hamda boshqa shu kabi tadbirlar kiradi.
HISOBOT Vara
q
O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana

XULOSA
Men 13-fevraldan 1-aprelgacha bo lgan amaliyot davrimda o rgangan nazariy ʻ ʻ
bilimlarimni amalda ko rib, mustahkamladim. Navoiyazot AJ da o tgan ishlab
ʻ ʻ
chiqarish amaliyotim davomida korxonada ichki audit tizimi haqida ko plab
ʻ
ma lumotlar oldim. Ichki audit xizmati nima ekanligini o rgandim va bu xizmat
ʼ ʻ
qanday ishlashiga guvoh bo ldim.
ʻ
Navoiyazot AJ da o tgan ishlab chiqarish amaliyotim davomida men yana turli xil
ʻ
standartlar bilan ishlashni o rgandim. Korxanani sifat menejment tizmini joriy
ʻ
etganini guvohi bo ldim.
ʻ
HISOBOT Vara
q
O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana

Foydalanilgan Adabiyotlar
1. O’ R. Yo’Ldoshev, О . D. Rahimov, R.T. Xo’Jaqulov, O.T. Hasanova -
Mehnat Muhofazasi Va Texnika Xavfsizligi. Toshkent –– 2013
2. Mu ха mm е d о v B.E. M е tr о l о giya. M е t о d i prib о r dlya izm е r е niya
t ех n о l о gich е ski х p а r а m е tr о v T. 1991.
3. Standart.uz internet sayti
4. Navoiyazot.uz internet sayti
5. wikipediya.org internet sayti
6. arxiv.uz internet sayti
HISOBOT Vara
q
O ’ lch Varaq Hujjat № Imzo Sana

“Navoiyazot” AJ amaliyot hisoboti

Sotib olish