O’simliklar harakatlanishi

Информация о документе

Цена	9000UZS
Размер	4.6MB
Покупки	0
Дата загрузки	20 Ноябрь 2023
Расширение	pptx
Раздел	Презентации
Предмет	Ботаника

O’simliklar harakatlanishi

Купить

Ishning dol zar bl igi
O ’s im l ik l ar hayot ida m uhim
j arayonl ar dan bir i
o’s iml ik l ar ning harak at l anis hi.
Harak at l anish t ufayl i
o’s im l ik l ar m uhit s har oit iga
t ur l i daraj ada m os l as hadi,
ba’zi t ur l ar da t ur l icha x usus iy
bel gil ar paydo bo’l adi

Ishning maqsadi va vazifalari .
O`simliklar harakatlanish jarayoni qanday ahamiyatga
ega ekanligini anglab yetish.

O`simliklarda turli xil harakatlanish jarayonlari mavjud.

O`simliklar harakatlanish jarayonida turli maqsadlarda
foydalanadi.

Harakatlanish jarayoni murakkab fiziologik jarayon
ekanligini anglab yetish.

O`simliklarning harakatlari
Ўсимликларнииг ўсувчи органлари
ташқи таъсир натижасида эгилиши,
ётиб қолиши ва янгидан яна гик
бўлиб ўсиши мумкин. Бу улардаги
ҳаракатлар натижасидадир. Ўсиш
харакатлари бир иеча хил бўлади:
тропизмлар. настик ҳаракатлар,
нутация ҳаракатлари ва бошқалар.

Tropizm. Тропизм ҳаракатини ўсимликларга бир
томонлама таъсир қиладиган ташқи шароит
омиллари вужудга келтиради. Троиизм юнонча сўз
бўлиб, бурилиш маъносини билдиради. Табиатда
тропизм ҳаракатларига кўплаб мисол келтириш
мумкин.

Геотропизм -
усимликларнинг ернинг
тортиш кучига асосан ўсиш
ҳаракатидир. Яъни уруғ
ерга қандай тушишидан
қатъи назар унинг пояси ер
устига, илдизи эса пастга
қараб ўсади. Бунда пастга
қараб ўсадиган илдизларда
мусбат геотропизм,
юқорига қараб ўсадиган
пояда манфий геотропизм
мавжуд

Fototropizm
Фототропизм деб ўсимликларнингёруғлик
энергиясииинг йўналишига қараб бурилиш қобилиятига
айтилади. Ёш ўсимликлар ва улариинг усиш қисмлари
ёруглик манбаи томонса қараб бурилади. Бундай
ҳаракат мусбаг фототропизм дейилади. Бундай
фототропизмни уйларда ўстирилувчи ўсимликларда
яққол кузатиш мумкин. Ўсимлик устирилган туваклар
деразага яқинроқ жойда сақланса, ўсимликлар ёруғлик
тушган томонга эгилади. Ёруклик манбаидан тескари
томонга караб эгилиш манфий фототропизм дейилади

Бутун ўсимликка баравар таъсир
қиладм-ган қузгатувчилар (ҳарорат,
ёруғлик ва бошқалар) восипаси билан
бўла-диган ҳаракатлар -
настикҳарлкатлар дейилади. Nastik harakatlar

Niktonastik harakat.
Кун билаи туннинг алмашиниши сабаб
бўладиган ҳаракат — никтонас ти к
харакат энг кўп тарқалган. Жуда куи
гуллар эргалаб очиладк, кечаси эса
ёиилади. Бошқалари эса кечаси очилади
(намозшомгул), кундузи ёпилади. Кўп
ўсимликларнинг барглари ҳам кун билан
кеча-нингалмашиб туришига қараб ўз
ҳолатлариии уз)артириб туради.

Seysmonastik harakat
Сейсмонасгикҳаракатларгауятчан
мимоза жуда яхиш мисол бўлади. Агар
мимозанинг баргига о зги на тегилса у
дархрл осилиб қолади . Бу
ҳаракатланиш механиими бўғинларнинг
устки ва пастки ярмида тургор
ҳрлатининг ўзгариб туриши натижасида
содир бўлади.

$НУТАЦИЯ ҲАРАКАТЛАРИ . Табиатда бошқа ўсимикларнинг танасига ўралиб ёки чирмашиб ўсувчи ўтсимон ўсимликлар мавжуд. Бундай ҳаракапа нукшия ҳаракати дейилади. Бу гуру\га кирувчи ўсимликлар-нинг ўсиш нук.га,'1ар11даги доиравий ҳаракат поя ички ва ташқи томонда-ринпиг бир меъёрда ўсмаганлиги натижасида содир бўлади. Айниқса, доиравий иутация чирмашиб ўсувчи ўсчмликларминг (печакўтлар, зар-иечак, лиаиалар ва бошқалар) пояларила яхши ҳаракатлаиали Ву усим-ликларнинг бир марта айланиш узуилиги 2 дан то 12 соатгача давом этиши мумкии. Nutatsiya harakatlar$