Dokument ma'lumotlari

Narxi 12000UZS
Hajmi 246.6KB
Xaridlar 0
Yuklab olingan sana 19 Dekabr 2024
Kengaytma docx
Bo'lim Kurs ishlari
Fan Milliy istiqlol g'oyasi

Sotuvchi

Bahrom

Ro'yxatga olish sanasi 05 Dekabr 2024

227 Sotish

Oʻzbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari va uning tashkil topishi

Sotib olish
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI __UNIVERSITETI Ro’yxatga olindi №__________ Ro’yxatga olindi №__________ “_____” ____________20 y. “_____” ____________20 y. “___________________________ “ KAFEDRASI “_____________________________ “ FANIDAN KURS ISHI Mavzu:________________ Bajardi:_________________________________ Tekshirdi:_______________________________ ______________ - 20___ O zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlariʻ va uning tashkil topishi Reja Kirish 1. O zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari ʻ va uning tashkil topishi. 2. Huquqiy asoslari va tarkibiy qismlari. 3. O zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari ʻ tuzilmasi va harbiy texnikalar Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar 1. O zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari va uning tashkilʻ topishi. O zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari ʻ — O zbekiston Respublikasi ʻ milliy manfaatlarini, suvereniteti , hududiy yaxlitligini hamda aholining tinch hayotini himoya qilish, urushlar va qurolli mojarolarni qaytarish va oldini olish uchun davlat tomonidan tashkil etilgan va saqlab turilgan harbiy birlashmalar, qo shilmalar va qismlarni o z ichiga oladi. ʻ ʻ O zbekiston Respublikasida Mudofaa vazirligi tizimidagi qism va ʻ bo linmalar, ppIchki ishlar vazirligining ichki va qorovul qo shinlari, Favqulodda ʻ ʻ vaziyatlar vazirligi, Milliy xavfsizlik xizmatining harbiylashtirilgan qismlari, Chegara qo shinlaridan tashkil topgan. ʻ O zbekiston Qurolli Kuchlari ʻ Asos solingan 1991 Qismlari Quruqlik qo shinlari ʻ Harbiy-havo kuchlari Qo mondonlar ʻ O zbekiston Prezidenti ʻ Shavkat Mirziyoyev Mudofaa vaziri Bahodir Qurbonov Harbiy kuchlar Chaqiruv yoshi 18 yosh Xizmat muddati 12 oy Xizmatdan ozod qilinganlar 7 887 292 [1] kishi Xizmatga layoqatlilar 6 566 118 [1] kishi Chaqiruv yoshiga yetganlar 306 404 [1] kishi Harbiy kasb bilan mashg ul ʻ bo lganlar ʻ 65 000 [2] Moliyaviy holati Byudjeti $ 1,703 mlrd [3] YaMMdagi hissasi 3,5% (2010) [1] O zbekiston armiyasiʻ . 2015-yilga kelib O zbekiston armiyasi jahonning 106 ʻ mamlakati qurolli kuchlari o rin olgan jahon armiyalari reytingida 48-o rinni ʻ ʻ egallaydi. Bu haqda yangilangan Global Firepower reytingida axborot berilgan. Global Fire Power (GFP) ma lumotlariga ko ra (ular 2014 yil martiga doir), ʼ ʻ O zbekiston ixtiyorida hozirgi vaqtda 420ta ʻ tank , 715ta BTR ( zirhli transport vositasi ), 109ta raketa tizimlari, 70ta qiruvchi samolyot, 65ta vertolyot , xususan, 25ta hujumkor vertolyot va boshqa ko plab qurol-aslahaga ega, qurol ko tarib, ʻ ʻ armiyada xizmat qilishi mumkin bo lgan aholisi soni esa 15,7 milliondan oshadi. ʻ [6] GFP O zbekiston haqidagi ma lumotlarni Markaziy razvedka boshqarmasi ʻ ʼ sayti, MRBning World Factbook to plami ma lumotlari, „Vikipediya“ va ochiq ʻ ʼ manbalardagi boshqa ma lumotlarga asoslanib tuzib chiqqan. ʼ Markaziy Osiyo mamlakatlari orasida O zbekistondan ʻ tashqari Qozog iston ʻ ham reytingdan o rin olgan bo lib, GFP uni 80-o ringa ʻ ʻ ʻ joylashtirgan. O zbekistonga hududiy jihatdan yaqin mamlakatlar orasida ʻ Afg oniston 76-o rinni ʻ ʻ egallagan, Tojikiston , Qirg iziston ʻ va Turkmaniston reytingga kiritilmagan. MDH , Boltiqbo yi mamlakatlari va Gruziya orasida O zbekiston ʻ ʻ Rossiya (2- o rin) va ʻ Ukraina (21-o rin)dan keyingi 3-o rinni band etgan. ʻ ʻ Ozarbayjon (50- o rin), ʻ Belarus (52), Gruziya (64), Qozog iston ʻ (80), Estoniya (96), Litva (103) o rin olgan. Armaniston, Moldova, Latviya kabi mamlakatlar reytingga ʻ kiritilmagan. Reytingga ko ra, ʻ AQSh armiyasi eng qudratli deb topilgan bo lsa, ʻ Rossiya va Xitoy armiyasi kuchli uchlikdan o rin olgan. Hindiston, Buyuk ʻ Britaniya, Fransiya, Germaniya, Turkiya, Janubiy Koreya va Yaponiya armiyasi esa kuchli o nlikka kirgan.ʻ Qayd etish joiz, GFP’ning 2014 yilgi reytingida ham O zbekiston 48-o rinda ʻ ʻ borayotgan edi. O zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining 1991-yil 31-avgustdagi ʻ „O zbekiston Respublikasining davlat mustaqilligi to g risida“gi Bayonotida ʻ ʻ ʻ „Davlat mustaqilligini, hududiy yaxlitligini, fuqarolarning Konstitutsiyaviy huquqi va erkinligini himoya qilish maqsadida O zbekiston Respublikasida ʻ Mudofaa ishlari vazirligi va Milliy gvardiya tuziladi. Respublika hududida joylashgan sobiq SSSR Ichki ishlar vazirligi, SSSR Davlat xavfsizlik qo‘mitasi hamda Ichki qo shinlari O zR yurisdiksiyasiga olinadi“, deb ko rsatilgan edi. Bu 1991 yil 31 ʻ ʻ ʻ avgustda qabul qilingan „O zbekiston Respublikasi davlat mustaqilligining asoslari ʻ to g risida“gi qonunda „O zbekiston Respublikasi Mudofaa ishlari vazirligini ʻ ʻ ʻ tuzish, Milliy gvardiya va muqobil xizmatni tashkil etish huquqiga ega“ deb huquqiy jihatdan mustahkamlandi. Bu amalda yosh respublikaga harbiy siyosatni amalga oshirish huquqini berdi. O zbekiston Respublikasi Prezidentining ʻ 1991 -yil 6-sentyabrdagi farmoniga asosan, Mudofaa ishlari vazirligi tashkil etildi, uning shtat tizimi va vakolatlari belgilandi. 1991-yil 10 sentyabrdagi farmonga binoan, Mudofaa Vaziri ayni vaqtda Milliy gvardiya qo mondoni etib tayinlandi. O zbekiston Respublikasi ʻ ʻ Vazirlar Mahkamasining 1991-yil 25-oktyabrdagi qaroriga binoan, Mudofaa ishlari vazirligining huquqiy maqomi, tuzilishi va nizomlari tasdiqlandi. Turkiston harbiy okrugi boshqaruv organlari negizida Mudofaa ishlari vazirligi Bosh shtabi va boshqarmalari tuzildi. 2. Huquqiy asoslari va tarkibiy qismlari. O zbekiston Respublikasining „O zbekiston Respublikasi davlatʻ ʻ mustaqilligining asoslari to g risida“gi Qonuni hamda 1991-yil 30 ʻ ʻ dekabrdagi Mustaqil Davlatlar Hamdo stligi ʻ Kengashining Qurolli Kuchlari va Chegara qo shinlari haqidagi ʻ Minsk qarori asosida 1992-yil 1-fevraldan sobiq Ittifoq tizimidagi qo shinlarni mablag bilan ta minlanishi to xtatilishini inobatga ʻ ʻ ʼ ʻ olgan holda O zR Oliy Kengashi 1992-yil 10-yanvarda „O zbekiston Respublikasi ʻ ʻ hududida joylashgan SSSR Ichki ishlar vazirligining harbiy qismlari va o quv ʻ muassasalarini O zbekiston Respublikasi tasarrufiga olish to g risida“, 14- ʻ ʻ ʻ yanvarda „O zbekiston Respublikasi hududida joylashgan harbiy qismlar va harbiy ʻ o quv muassasalari to g risida“ qarorlar qabul qildi. Unda O zR hududida ʻ ʻ ʻ ʻ joylashgan sobiq Ittifoqqa qarashli Ichki ishlar va Mudofaa vazirligining qismlari, birlashmalari, qo shilmalari, oliy o quv yurtlari, harbiy tuzilmalari mamlakatning ʻ ʻ qonuniy tasarrufiga olinadi, deb belgilandi. Qaror asosida harbiy xizmatchilar, ularning oila a zolari, harbiy muassasalardagi ishchi va xizmatchilar, sobiq Ittifoq ʼ armiyasida xizmat qilgan pensionerlarga ijtimoiy va huquqiy himoyalandi. Harbiy qismlar va o quv yurtlari, muassasalar, tashkilotlar davlat tomonidan moddiy ʻ texnika va mablag bilan ta minlandi. ʻ ʼ  1992 yil 24 martda O zbekiston Respublikasi Prezidentining „O zbekiston ʻ ʻ Respublikasi hududida joylashgan Chegara qo shinlari bo linmalari haqida“gi ʻ ʻ farmoni bilan Respublika Milliy Xavfsizlik Xizmati qoshida Chegara qo shinlari ʻ boshqarmasi tashkil etildi va O rta Osiyo Chegara qo shinlari bo linmalari uning ʻ ʻ ʻ tasarrufiga o tkazildi. ʻ  1992 yil 18 mayda „O zbekiston Respublika hududida joylashgan havo ʻ desanti qo shinlari, harbiy transport aviatsiyasi, razvedka qo shinlari, ta minot ʻ ʻ ʼ qismlari haqida“gi farmon bilan bu qo shinlar respublika tasarrufiga o tkazildi. ʻ ʻ O zR Prezidentining 1992 yil 12 noyabrdagi „O zbekiston Respublikasi hududida ʻ ʻ joylashgan havo hujumiga qarshi harbiy qismlar haqida“gi, 13 noyabrda „O zbekiston Respublikasi hududida joylashgan kimyoviy harbiy qismlarʻ haqida“gi farmonlari bilan mamlakatimiz hududida joylashgan mazkur turlardagi qo shinlar respublika tasarrufiga olindi va sifat jihatidan takomillashtirildi. Shu ʻ tarzda mustaqil mamlakat Qurolli Kuchlarini barpo etishning tashkiliy davri yakunlandi. O zbekiston Respublikasi o z Qurolli Kuchlarini tuzishda Birlashgan ʻ ʻ Millatlar Tashkiloti ( BMT )ning huquqiy me yorlari, Yevropada xavfsizlik va ʼ hamkorlik bo yicha ʻ Xelsinki yakunlovchi akti, MDH kollektiv xavfsizlik Shartnomasi kabi xalqaro hujjatlarning barcha talablariga rioya qildi. O zbekiston Respublikasi Prezidentining ʻ 1992 -yil 3-iyuldagi farmoniga muvofiq, Mudofaa ishlari vazirligi Mudofaa vazirligiga aylantirildi. O zbekiston ʻ Respublikasining „Mudofaa to g risida“, „Umumiy harbiy majburiyat va harbiy ʻ ʻ xizmat to g risida“ hamda „Muqobil xizmat to g risida“gi qonunlari qabul qilindi. ʻ ʻ ʻ ʻ  1993 -yilning 22-noyabrda „O zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari ʻ harbiy qismining Jangovar bayrog i to g risida“gi Prezident farmoni imzolanib, ʻ ʻ ʻ Qurolli Kuchlar Jangovar bayrog ining yagona namunasi belgilandi. O zR Oliy ʻ ʻ Kengashining 1993 yil 29 dekabrdagi O zbekiston Respublikasining „Vatan ʻ himoyachilari kunini belgilash to g risida“gi qonuniga binoan, 14 yanvar ʻ ʻ — Vatan himoyachilari kuni , deb e lon qilindi. ʼ  1995 -yil avgustida qabul qilingan O zR Harbiy doktrinasi mamlakatning ʻ harbiy sohadagi siyosatini belgilab berdi. Mintaqadagi harbiy siyosiy vaziyatdan kelib chiqqan hodda 2000 -yil 3 fevral kuni O zbekiston Respublikasining Mudofaa ʻ doktrinasi qabul qilindi. Tarkibiy qismlari: O zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari tarkibiga Quruqlikdagi Qo shinlar, ʻ ʻ Havo Hujumidan Mudofaa Qo shinlari va Harbiy Havo Kuchlari, Maxsus ʻ Qo shinlar, Chegara va Ichki Qo shinlar, Milliy Xavfsizlik, Favqulodda Vaziyatlar ʻ ʻ Vazirligi va boshqa vazirliklar va muassasalarga qarashli harbiy bo limlar ʻ kiradi. O zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarining MXX, Chegara Qo shinlariʻ ʻ va Ichki Ishlar Vazirligi Qo shilarining vazifalari. ʻ 1. Quruqlikdagi Qo’shinlar Qurolli Kuchlarning eng ko’p sonli xillaridan biri bo’lib, boshqa qo’shin xillari va turlari bilan o’zaro harakatda O’zbekistonga nisbatan qilingan, qayerdan bo’lishidan qat’iy nazar, tajovuzni qaytarishga oid vazifalarni bajarishga mo’ljallangan.Quruqlikdagi Qo’shinlar tarkibiga Moto- o’qchi, Tank va Artilleriya Qismlari, Havo Hujumidan Mudofaa bo’linmalari, Tezkor Harakat Qiluvchi Kuchlar qismlari, Ta’minot Qism va Bo’linmalari kiradi. Moto-o’qchi qismlar Quruqlikdagi qo’shinlarning asosi, ular jangovar tarkibning negizi hisoblanadi. Ular yerdagi va havodagi nishonlarni yakson qilish uchun qudratli qurol-aslahalar, tanklar, to’plar va minomyotlar, tankka qarshi boshqariluvchi raketalar, zenit komplekslari va qurilmalari, razvedka va boshqaruvning samarali vositalari bilan ta’minlangan. Tank qismlari quriqlikdagi qo’shinlarning zamonaviy jang olib borish sharoitlarida muhim vazifalarni bajarishga qaratilgan bosh zarba beruvchi kuchi va qurolli jangning qudratli vositasidir. Tanklar yuksak jangovarlik xususiyatlarga, ishonchli zirhli himoyaga ega bo’lib, tog’-adirlik, notekis, yo’lsiz hudud sharoitlarida ham olis masofalarni bosib o’tishga qodirdir. Ular hatto, yadro quroli qo’llanilgan sharoitlarda ham jang olib borishga moslashgan. Artilleriya qismlari jangovar vazifalarni bajarishda bosh (o’t purkovchi) kuch hamda muhim tezkor-taktik vositadir. Ular arsenalida mavjud zamonaviy to’plar, reaktiv qurilmalar, gaubitsalar, minomyotlar artilleriya qismlarining o’t ochish imkoniyatlari, jangovar harakatlar samaradorligini yanada oshiradi. Tezkor harakat qiluvchi (mobil) kuchlar qismlarining ahamiyati hozirgi kunda sezilarli darajada ortgan. Desantchilar jangovar mashinalari, o’ziyurar artilleriya qurilmalari, tanklar, zirhli transportlar, yuksak samarali tankka qarshi va zenit vositalari, stvolli va reaktiv artilleriya, kuchli avtomatik qurollar, aloqa va boshqaruvning zamonaviy uskunalari bilan ta’minlangan o’zbekistonliok desantchilar armiyaning yuqori darajada tayyorlangan va tezkor (mobil) qismidir. Havo Hujumidan Mudofaa Qo’shinlari va Harbiy Havo Kuchlari oldilariga qo’yilgan vazifalarni mos ravishda o’zaro hamkorlikda amalga oshiradilar va eng yuqori manyovrli qo’shin xillaridan biri hisoblanadi. Havo Hujumidan Mudofaa Qo’shinlari O’zbekiston Respublikasiga havodan turib qilingan har qanday hujumni bartaraf etish borasida zudlik bilan harakat qilishga doimo shay turuvchi va mamlakatimiz havo sarhadlarini radiolokatsion razvedkasini ta’minlovchi qo’shin turidir. Havo Hujumidan Mudofaa Qo’shinlari respublikaning ma’muriy-siyosiy, sanoat-iqtisodiy markazlari va tumanlarini, qo’shinlar guruhlari, harbiy va boshqa muhim obyektlarni dushmanning havo hujumidan himoya qilishga mo’ljallangan. Harbiy havo kuchlari havodan turib dushmanning aviasiya, quriqlikdagi qo shinlari guruhlariga, davlat va harbiy boshqaruv tizimi ob’ektlariga, frontlari vaʻ harbiy-iqtisodiy salohiyatiga, transport kommunikasiyalariga talofat etkazish, havo razvedkasini amalga oshirish, shuningdek, Quruqlik qo shinlarini aviasiya ʻ yordamida qo llab-quvvatlash, havo desntchilarini tashlash, qo shin va moddiy ʻ ʻ vositalarni havo orqali tashish va boshqa vazifalarni bajarishga mo ljallangan. ʻ 1. Maxsus qo shinlar o ta muhim yo nalishlarda tashkil qilinadigan ʻ ʻ ʻ qo shinlar guruhlarini kuchaytirish hamda jangovar harakatlarni har tomonlama ʻ ta minlashga mo ljallangan bo lib, uning tarkibiga Razvedka Qilish Qo shinlari, ʼ ʻ ʻ ʻ Texnikaviy Ta minot Qismlari, Qadioelektron Kurash Qismlari, Avtomobil, Yo l ʼ ʻ va Truboprovod Qo shinlari, Qo riqlash, Frontorti Ta minot Bo linmalari, ʻ ʻ ʼ ʻ Muhandislik Aerodrom va Aviation-texnikaviy, Topogeofizikaviy va Gidrometeorologiya Qismlari kiradi. Muhandislik-quruvchilik qo shinlari tinchlik davrida Qurolli Kuchlar ʻ infrastrukturasi taraqqiyotini ta minlash va davlatning strategik iqtisodiy dasturini ʼ bajarishga, urush paytida mudofaa binolarini, kommunikatsiya qurilishlari va qutqaruv-avariya ishlarini bajarishga mo ljallangan. Harbiy shaharchalar va askar ʻ kazarmalari, ofitserlar tarkibi, muddatdan tashqari harbiy xizmatchilar va ularning oila a zolari uchun turar joylar, askar klublari, oshxona va choyxonalar; harbiyʼ xizmatchilarning bolalari uchun maktab, bog chalar binolari, gospital va tibbiy ʻ punktlar, jangovar texnika va qurol-yarog lar uchun park, ombor va garajlar qurish ʻ — bularning barchasi qurilish qismlari va bo linmalarining vazifalaridir. ʻ 1. Chegara Qo shinlari 1999 yilgacha Milliy Xavfsizlik Xizmati ʻ tarkibida bo lishgan. O zbekiston Respublikasi Prezidentining 1999 yil 13 ʻ ʻ yanvardagi Farmoniga binoan Davlat chegaralarini himoya qiluvchi qo mita ʻ tuzildi. Qo mita davlat boshqaruvining markaziy organlaridan biri bo lib, ʻ ʻ chegaraga doir siyosatni amalga oshiradi, davlat chegaralarini himoya qilish va qo riqlashni tashkil etishni ta minlaydi; ʻ ʼ chegara qo shinlari faoliyatini boshqarishni amalga oshiradi; joylardagi davlat ʻ boshqaruv organlari, mahalliy davlat hokimiyat organlari, nodavlat, notijorat tashkilotlarning davlat chegarasini himoya qilish va qo riqlash sohasidagi ʻ faoliyatini muvofiqlashtirib turadi. Chegara Qo shinlari bugungi kunda ʻ qo shinning mustaqil turi bo lib, davlat chegaralari himoyasining birinchi ʻ ʻ eshelonini tashkil etadi. Davlat chegarasi chizig ining joylarda g ayriqonuniy ʻ ʻ tarzda o zgartirilishiga yo l qo ymaslik, davlat chegarasida harbiy va boshqa ʻ ʻ ʻ fitnalarning oldini olish, davlat chegarasini noqonuniy ravishda kesib o tilishiga ʻ yo l qo ymaslik, davlat chegarasini buzuvchilarni aniqlash va ushlash, davlat ʻ ʻ chegarasi rejimiga, chegara oldi rejimiga va davlat chegarasi orqali o tkazish ʻ punktlaridagi rejimiga rioya qilinishi ustidan nazoratni amalga oshirish; shaxslar, transport vositalari, tovarlar, boshqa mol-mulk va hayvonlarning davlat chegarasi orqali belgilangan tartibda o tkazilishini amalga oshirish; davlat chegarasi orqali ʻ olib o tilayotgan kontrabanda narsalarini hamda boshqa noqonuniy ravishda olib ʻ o tilayotgan tovarlar, boshqa mol-mulk va hayvonlarni, shuningdek transport ʻ vositalarini aniqlash va belgilangan tartibda ushlab qolish; davlat chegarasi rejimini buzish bilan bog liq huquqbuzarliklarning oldini olish, chegara oldi ʻ qidiruvlari va operatsiyalarini o tkazish - Chegara Qo shinlarining majburiyatlariga ʻ ʻ kiradi. Ichki Qo shinlar Ichki Ishlar Vazirligi tarkibida tashkil qilingan bo’lib, uningʻ asosiy vazifalari Militsiya Organlari bilan hamkorlikda aholi yashaydigan joylarda, toifalangan xalq xo’jaligi korxonalarida va boshqa jamoat joylarida jamoat tartibini saqlash, fuqarolarni huquqiy va qonuniy manfaatlarini himoya qilish, tashkilotlar, idoralar, muassasalarni jinoyatchilikdan va boshqa jamiyatga qarshi harakatlardan muhofaza qilishdan iboratdir. Milliy Xavfsizlik Xizmati, Favqulodda Vaziyatlar Vazirligi va boshqa vazirliklar va tashkilotlar harbiy tuzilmalarining asosiy vazifasi milliy xavfsizlikni ta minlashning o ziga xos vazifalarini bajarish, tabiiy ʼ ʻ va texnogen tusdagi favqulodda vaziyatlarni oldini olish, ularning oqibatlarini tugatish va inson hayotini ta minlovchi xalq xo jaligi, korxona va muassasalarni ʼ ʻ qo riqlash hisoblanadi. ʻ 3. O zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari tuzilmasi va harbiyʻ texnikalar O zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarini barpo etishning tashkiliy davri ʻ yakunlangach, oldindagi vazifa uni zamon talablari asosida isloh qilishdan iborat bo ldi. Bunda avvalo qo shinlar qo llanishning strategik va taktik jihatidan kelib ʻ ʻ ʻ chiqib, Qurolli Kuchlar tuzilishi asosi O zbekiston Respublikasini himoya qila ʻ oladigan qo shinlar va maxsus qo shinlarni tuzishga qaratildi. Bular: ʻ ʻ 1. quruqlikdagi qo shinlar; harbiy havo kuchlari va harbiy havo ʻ hujumidan mudofaa qo shinlari; ʻ 2. maxsus va muhandislikquruvchilik qo shinlari; Ichki ishlar ʻ vazirligining ichki va qorovul qo shinlari; ʻ 3. Milliy xavfsizlik xizmatining harbiylashtirilgan qismlari va chegara qo shinlari. ʻ  Quruqlikdagi qo shinlar tarkibiga motoo qchi, tankchi va artilleriya ʻ ʻ qo shilmalar va qismlaridan, havo desanti, hujumchi desant, havo hujumidan ʻ mudofaa bo linmalari, tez harakat qiluvchi kuchlar qismlari, ta minot qismlari va ʻ ʼ bo linmalari kiradi. ʻ  Harbiy havo kuchlari Qurolli Kuchlarning eng yuqori manyovrlangan qo shin turlaridan biri hisoblanadi. ʻ  Maxsus qo shinlar jangovar harakatlarni operativ ta minlash masalalarini hal ʻ ʼ etish uchun mo ljallangan. ʻ  Qo shinlarning harakati va manyovri uchun yo llarni tayyorlashda ʻ ʻ muhandislik bo linmalarining tutgan o rni alohida. Bu bo linmalar g ildirakli va ʻ ʻ ʻ ʻ zanjirlik asoslardagi yo lyotqizgich, minalardan tozalovchi muhandislik ʻ mashinalari, ko prik quruvchilar hamda o ziyurar mexanizatsiyalashgan ko priklar ʻ ʻ ʻ kabi maxsus texnika turlari bilan ta minlangan. ʼ  Qo shinlarning muvaffaqiyati ko p jihatdan harbiy aloqa qo shinlarigaʻ ʻ ʻ bog liq. Ular qo shinlar va qurollarni boshqarish tizimida axborotlarni almashtirish ʻ ʻ xizmatini bajaradilar. Aloqa qo shinlari simli aloqa, radioaloqa, maxfiylashtirilgan ʻ aloqa vositalaridan foydalangan holda harbiy harakatlarning borishiga ta sir ʼ o tkazadilar. ʻ  Muhandislik quruvchilik qo shinlari Qurolli Kuchlar infratuzilmasi ʻ taraqqiyotini ta minlash va davlat strategik iqtisodiy dasturini bajarishga hissa ʼ qo shib kelmoqda. Urush sharoitida mazkur qo shinlarga mudofaa binolarini, ʻ ʻ kommunikatsiya qurilishlari va qutqaruvavariya ishlarini bajarish yuklatilgan. O zbekiston Respublikasi ʻ Chegara qo shinlari ʻ O zbekiston Respublikasi ʻ Prezidentining 1992-yil 24-martidagi farmoniga ko ra tuzildi. Chegara ʻ qo shinlariga O zR davlat chegaralarini, uning suverenitetini himoya qilish ʻ ʻ vazifasi qo yilgan. Ichki ishlar qo shinlarining maxsus bo linmalari muhim davlat ʻ ʻ ʻ ob yektlarini qo riqlash, maxsus harbiy operatsiyalarda qatnashish, terrorchilarga ʼ ʻ qarshi kurash kabi vazifalarni bajaradi. Urush holatida O zbekiston Qurolli Kuchlari o z vazifalarini O zR Milliy ʻ ʻ ʻ xavfsizlik xizmati qo mitasi va Ichki ishlar vazirligi bilan birgalikda amalga ʻ oshiradi. Ularning birgalikdagi harakatini muvofiqpashtirish uchun 2000 yilda Mudofaa Vazirligida O zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarining Birlashgan ʻ Shtabi tuzildi. Qurolli Kuchlarga Oliy boshqaruvni Prezident amalga oshiradi. O zbekiston ʻ Respublikasi Konstitutsiyasining 93-moddasiga muvofiq, Prezident Respublika Qurolli Kuchlarining Oliy Bosh qo mondoni hisoblanadi. ʻ Qurolli Kuchlarning tashkiliy davrida Qurolli Kuchlar tashkiliyshtat tuzilishi takomillashtirildi va unga muvofiq harbiy qismlar, muassasalar va harbiy o quv ʻ yurtlari isloh qilindi; harbiy bilim yurtlari tarmoqlarini kengaytirish va Qurolli Kuchlar akademiyasini barpo etish hisobiga milliy kadrlar tayyorlashning mukammal tizimi yaratildi; Qurolli Kuchlar vazifalariga binoan, harbiy xizmatchilar barcha toifasining ta lim jarayoni yaxshilandi; mintaqadagiʼ geostrategik vaziyat va harbiy-siyosiy holat hisobga olinib, qo shinlarni ʻ joylashtirish tizimi takomillashtirildi. Bu — davlat chegaralarini hamda xalqimiz manfaatlarini ishonchli himoya qilish imkonini yaratdi; zamon talabiga javob bera oladigan qo shinlarni barqaror boshqarish tizimi barpo etildi; harbiy xizmatni ʻ tashkil etishning infratuzilmasi yaratildi; O zbekiston Respublikasining ʻ Konstitutsiyasi, „Umumiy harbiy majburiyat va harbiy xizmat to g risida“, ʻ ʻ „Mudofaa to g risida“ qonunlari, 1996 yilda Umumharbiy Nizomlar qabul qilinishi ʻ ʻ bilan Qurolli Kuchlarimiz huquqiy bazasi yaratildi. Oliy Majlisning 1-chaqiriq 14-sessiyasida Qurolli Kuchlarni, Chegara va Ichki qo shinlarni yagona davlat siyosati asosida bosqichmabosqich chuqur isloh ʻ etish masalalariga qaratildi. Qurolli Kuchlarni isloh qilishda jahon va davlatimiz harbiy yutuqlari, harbiy qurilishning ilg or tajribalari va fanidan foydalanildi. ʻ Jangovar vazifalarni hal qilishning yanada samarali imkoniyatlarini izlash borasida faol ish olib borildi. Bunda, albatta, ekstremizm va xalqaro terrorizm faoliyatining faollashuvi kabi yangi omillarga qarshi kurash ham nazarda tutildi. Islohot shaxsiy tarkibni ma naviyaxloqiy tarbiyalashni, ularning professional tayyorgarligini va ʼ qayta tayyorlashni tashkil etishning butun tizimini qaytadan ko rib chiqishni ʻ ko zda tutadi. U jangchilarda Vatanga muhabbat va sadoqatni, yuksak ma naviy ʻ ʼ fazilatlar va mustahkam irodani tarbiyalashga, professionalizmni, a lo jangovar ʼ tayyorgarlikni ta minlashga yo naltirilgan. ʼ ʻ O zbekiston Qurolli Kuchlari tizimida olib borilgan islohotlar, davlat ʻ mudofaasini tashkil etish borasida to plangan tajribalar asosida O zbekiston ʻ ʻ Respublikasining „Mudofaa to g risida“gi qonuni ʻ ʻ Oliy Majlisning 2chaqiriq 5sessiyasida 2001 -yil 11-mayda yangi tahrirda tasdiqlandi. Qonun davlat mudofaasining siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiyhuquqiy tadbirlar majmuidan iboratligini nazarga olgan holda mudofaa masalasida O zR Prezidenti, ʻ Vazirlar Mahkamasi, Mudofaa vazirligi, Qurolli Kuchlar Birlashgan shtabi, harbiy okruglar, vazirliklar, davlat qo mitalari, idoralar, mahalliy davlat hokimiyati ʻ organlarining fuqarolarning o z-o zini boshqarish organlari, korxonalar,ʻ ʻ muassasalar va tashkilotlar hamda mamlakat fuqarolarining davlat mudofaasini ta minlashdagi vakolatlarini belgilab berdi. ʼ Mudofaa va Qurolli Kuchlarga rahbarlikni O zbekiston Respublikasi ʻ Prezidenti — Respublika Qurolli Kuchlarining Oliy Bosh qo mondoni amalga ʻ oshiradi. Urush sharoitida O zR Mudofaa vaziri bir paytning o zida Qurolli ʻ ʻ Kuchlar Oliy Bosh qo mondonining o rinbosari hisoblanadi. ʻ ʻ O zbekiston Respublikasining Konstitupiyasida ʻ belgilangan tartibga ko ra, ʻ Respublika Qurolli Kuchlari Oliy Bosh qo mondoni O zRga hujum qilinganda ʻ ʻ yoki tajovuzdan birbirini mudofaa qilish yuzasidan tuzilgan shartnoma majburiyatlarini bajarish zaruriyati tug ilganda urush holati, umumiy yoki qisman ʻ safarbarlik e lon qiladi hamda O zbekiston Respublikasining butun hududida yoki ʼ ʻ uning ayrim joylarida favqulodda holat joriy etadi; Qurolli Kuchlarning oliy qo mondonlarini tayinlaydi va vazifasidan ozod qiladi, oliy harbiy unvonlarni ʻ beradi. O zbekiston Respublikasi Mudofaa vazirligi o z tasarrufidagi qo shinlarga ʻ ʻ ʻ boshqaruvni amalga oshiradi, mudofaa va harbiy qurilish sohasidagi davlat siyosati yuritilishini, O zR Mudofaa vazirligi qo shinlarining zamonaviy qurolyarog lar, ʻ ʻ ʻ harbiy texnika va moddiytexnika vositalari bilan jihozlanishini, harbiy hamkorlik kengaytirilishini, chaqiruvning va Qurolli Kuchlar kadrlari tayyorlashning tashkil etilishini ta minlaydi. ʼ Qo shinlarni operativ boshqaruvini tashkil etish maqsadida Harbiy okruglar ʻ tashkil etildi. Harbiy okrug bu — operatsion yo nalishlarda O zbekiston ʻ ʻ Respublikasining xavfsizligini ta minlovchi asosiy harbiyma muriy birlik hamda ʼ ʼ umumqo shin tezkorstrategik hududiy birlashmasidir. Harbiy okruglar tashkil ʻ etilishi bilan qo shinlar va qismlarni qayta joylashtirish amalga oshirildi. Bu ularni ʻ eng muhim strategik yo nalishlarda jamlashga, hududiy mudofaaning haqiqiy ʻ tizimini shakllantirishga imkon berdi. Bugungi kunda har bir harbiy okrug, yirik qismlar o z o quv poligonlariga ega va ularda harbiy texnikani boshqarish ʻ ʻ ko nikmalarini hosil qilish, jangovar qurollardan otish, artilleriya, havo janggiʻ tayyorgarligi, vzvod, batalon, qism tarkibida taktik o quv mashg ulotlarini ʻ ʻ o tkazish uchun barcha sharoitlar yaratildi. ʻ Harbiy texnikalar Texni ka surat Ishlab chiqarilgan tayinlash soni T72 SSSR Asosiy jangovor tank 70 T64 SSSR Asosiy jangovor tank 100 T62 SSSR Asosiy jangovor tank 170 BMP- 2 SSSR Harbiy quruqlik mashinasi 270 BMD- 1 SSSR Jangovor desant mashinasi 120 BMD- 2 Rossiya Jangovor desant mashinasi 9 BRM- 1K SSSR Jangovor razvedka mashinasi 6 BRD M-2 SSSR Zirhli razvedka va nazorat mashinasi 13 M- ATV AQSH Zirhli mashina 308 BTR- D SSSR Zirhli mashina 50 BTR- 60 SSSR Zirhli mashina 24 BTR- 70 SSSR Zirhli mashina 25 BTR- 80 SSSR Zirhli mashina 210 MT- 12 SSSR Tankdan qarshi qurol 36 FAG OT SSSR Tankdan qarshi qurol nomalum BM- 21 Grad SSSR O`t ochuvchi reaktiv tizim 36 BM- 21 Grad-1 SSSR O`t ochuvchi reaktiv tizim 24 BM- 27 Uragan SSSR O`t ochuvchi reaktiv tizim 48 Tochk a SSSR Raketa kompleksi 5 2S9 Nona-S SSSR Artilleriya 54 2S1 Gvozdika SSSR Artilleriya 18 2S3 Akatsiya SSSR Artilleriya 17 2S7 Pion SSSR Artilleriya 48 D-30 SSSR Artilleriya 60 2A36 SSSR Artilleriya 140 2B11 SSSR Minomyot 5 Xulosa O zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlariʻ — O zbekiston Respublikasi ʻ milliy manfaatlarini, suvereniteti , hududiy yaxlitligini hamda aholining tinch hayotini himoya qilish, urushlar va qurolli mojarolarni qaytarish va oldini olish uchun davlat tomonidan tashkil etilgan va saqlab turilgan harbiy birlashmalar, qo shilmalar va qismlarni o z ichiga oladi. ʻ ʻ O zbekiston Respublikasida Mudofaa vazirligi tizimidagi qism va ʻ bo linmalar, ppIchki ishlar vazirligining ichki va qorovul qo shinlari, Favqulodda ʻ ʻ vaziyatlar vazirligi, Milliy xavfsizlik xizmatining harbiylashtirilgan qismlari, Chegara qo shinlaridan tashkil topgan. ʻ Harbiy islohotlar strategiyasi asosida son jihatidan uncha katta bo lmagan, ʻ zamonaviy qurolyarog va texnika bilan qurollangan armiyani, jangovar harakatlar ʻ olib borishning eng samarali usullarini egallagan va har qanday bosqinchi kuchlarga qarshi turishga hamda zarba berishga qodir bo lgan tezkor, har ʻ tomonlama o ziga suyangan va ta minlangan qismlarni tuzish asoslari yaratildi. ʻ ʼ Bugungi kunda mamlakatimizda Mudofaa vazirligining Toshkent umumqo shin komandirlari, Samarqand avtomobilchi komandirmuhandislar, ʻ Chirchiq tankchi komandirmuhandislar, Jizzax aviatsiya oliy harbiy bilim yurtlari, Toshkent axborot texnologiyalar universitetining maxsus aloqa fakulteti, Ichki ishlar vazirligining Toshkent oliy harbiy texnika bilim yurti, Yong in xavfsizligi ʻ oliy texnika maktabida Qurolli Kuchlar saflariga turli mutaxassisliklar bo yicha ʻ malakali kadrlar tayyorlanmoqda. 1995 yil 2 sentyabrda O zbekiston Respublikasi ʻ Qurolli Kuchlari akademiyasi ochildi. Harbiy kasbni tanlovchi yoshlar uchun Toshkent, Samarqand, Urganch va Farg ona shahrilarida harbiy mutaxassisliklarga ʻ yo naltirilgan litseylar faoliyat ko rsatmoqda. Harbiy litsey tinglovchilari 2 yil ʻ ʻ mobaynida harbiy ko nikma to plab, o zlari tanlagan qo shin turlari bo yicha oliy ʻ ʻ ʻ ʻ ʻ harbiy bilim yurtiga yo l oladilar. ʻ Foydalanilgan adabiyotlar 1. Karimov I., Milliy armiyamiz — mustaqilligimizning, tinch va osoyishta hayotimizning mustahkam kafolatidir, T., 2003; 2. Vatan himoyasi — muqaddas burch. T., 2001; 3. Armiya — davlat tayanchi va tinchlik kafolati, T., 2005. 4. MilitaryBalance2010 5. Countries Ranked by Military Strength (2015) 6. Uzbekistan Military Strength (2018)

Oʻzbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari va uning tashkil topishi

Kirish 

  1. Oʻzbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari va uning tashkil topishi.
  2. Huquqiy asoslari va tarkibiy qismlari.
  3. Oʻzbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari tuzilmasi va harbiy texnikalar

Xulosa 

Foydalanilgan adabiyotlar

Sotib olish