Oltin tusli suvo’tlar bo’limi – Chrysophyta - Ботаника - Презентации

Информация о документе

Цена	9000UZS
Размер	574.9KB
Покупки	0
Дата загрузки	20 Ноябрь 2023
Расширение	pptx
Раздел	Презентации
Предмет	Ботаника

Oltin tusli suvo’tlar bo’limi – Chrysophyta

Купить

Oltin tusli suvo’tlar bo’limi –
Chrysophyta

Reja:
1.Umumiy tushuncha.
2.Oltin tusli
(tillarang)suvo’tlar
vakillari.

Bu guru h suv o’ tlarga chuchuk suv,
dengiz suvlarida va y er shar i ning
h amma iq lim zonalarida keng
tar q algan, rangi oltin- sari q (tillarang)
tusli mikroskopik organizmlar kiradi.
Ularning k o’ pchilik vakillari chuchuk
suv h avzalarida plank ton xolda h ayot
kechiradi. Ular asosan y ilning sovu q
va q tlarida k o’ p uchraydi, chunki yoz
faslida ular n i bosh q a suv
o’ tlar si q ib
qo’ yadi.

H ujayrasida sitoplazma, bitta
yadro, bir yoki bir necha
xromatofora b o’ lib, tarkibida
xlorofill «a» va « c » h amda
qo’ shimcha pigmentlardan
karotinoidlar gruppasiga
kiradiga n karotin, ksantofil
b o’ ladi. Bu pigmentlarning
tarkibida fikoxrizin lyutein b o’ lib,
oltin-sari q rang beradi. Fotosintez
ma hsu loti sifatida xrizolaminarin
va yo g’ t o’ planadi.

Oltin tusli suv o’ tlar bir xujayrali,
kolon iy al va k o’ p h ujayrali b o’ lishi
mumkin. Sodda tuzilgan vakillar i-
ning hu jayrasi periplast bilan
q oplangan, bosh q alari esa plazmo-
lemma va pishi q sellyulozali p o’ st
bilan o’ ralib, shilimshi q dir.Bosh q a
bir q ator turlarida h ujayraning
tash q i yuzasida shakl va kattaligi
h ar xil b o’ lgan kokkolit deb
ataladigan o h aktosh bo’lakchalari
to’planadi.

Vegetativ k o’ payishi h ujayraning teng
ikkiga b o’ linishi, koloniyaning ajralishi
yoki k o’ p h ujayrali tallomning
q ismlarga b o’ linishi natijasida sodir
buladi. Jinssiz k o’ payish esa, bir yoki
ikki xivchinli zoosporalar,
amyobasimon h ujayralar yoki
aplonosporalar h osil q ilish bilan
amalga oshadi. Ba’zi turlarida jinsiy
kupayish uchraydi, u xologamiya, izo
gamiya yoki konyugatsiya k o’ rinishida
boradi.

Oltin tusli suv o’ tlar morfologik tuzilishi
ji h atidan turli-tumandir. Ularda monad,
amyobasimon, palmelloid shakllar ani q
k o’ rinadi, lekin kokkoid, ipsimon va
plastinkasimon tuzilish juda kam
uchraydi. Yu q oridagi shakl tuzilish
xususiyatiga k o’ ra, ularni q uyidagi
sinflarga ajrat i sh mumki n:
xrizomonadsimonlar( Ch rysomonadophyc
ea), xrizopodsimonlar
(Chrysopodophyceae), xrizokapsimonlar
( Ch rysocapsophyceae), xrizotrixosimonlar
(Chrysotrichophyceae).

X rizomonadsimonlar s i nfi
— Chry somonadophy ce ae
Bu sinfning xarakterli
belgilaridan biri, ularning
vege tativ . h oldagi bir h ujayrali
yoki kolonial vakillari bir-
biriga teng b o’ lmagan
xivchinlarga ega b o’ lishidadir.

Xrizomonadlilar tartibi.
Bu tartib xrizomonadsi -
monlar sinfi ichida
asosiy o’ rin egallaydi.
Ularning k o’ pchilik va -
killari bir h ujayrali, k o’ l-
larda va h ovuzlarda
keng tar q algan b o’ lib,
plankton h olda h ayot
kechiradi. Bir h ujayrali vakillariga
oxramonas (Ochro m onas) misol
b o’ ladi.

Bu turkum vakillari -
ning h ujayra shakli
dumalo q yoki oval -
simon, periplastdan
tashkil topgan p o’ st
bilan o’ ralgan, shu -
ning uchun soxta
oyo q lar chi q arish
xus u siyatiga ega .
Mallomonas.

Ba h or va kuz fasllarida k o’ lmak va
sekin o q adigan suvlar da erkin suzib
yuradiga n kolonial suv o’ ti - suni ra
( Sy nura) uchraydi. Koloniyasi
tuxumsimon, h ujayralari sal
ch o’ zincho q , o rq a tomoni bilan bir-
biriga birikkan, ustki tomonidan uzun
va qisq a ikki xivchini tash q ariga
y o’ nalgan. Uzun xivchini oldinga q arab
y o’ nalgan b o’ lib, ancha h arakatchan,
qisq asi esa or q a tomonga q ayr i lgan,
sust h arakatlanadi.

Qisqa xivchin elek-
tron mikroskopda
qaralganda,u juda
ham silliq va sodda
tuzilishga ega.
Sun’iy suv h avzalari -
da h amda idishda sa q
lanayotgan ichimlik
suvlarida sunira juda
tez k o’ payadi va nati -
jada suvdan qo’ lansa h id keladi.

Toza suvlarda tarqal-
gan harakatchan,erkin
suzib yuradigan koloni-
yali turlarga dinabrion
(Dinabryon)misol bo’ladi.
Koloniyaning har bir hu-
jayrasi qadahsimon mah-
sus sellulozali ,,uychada’’
joylashib,shoxlangan bu-
tacha hosil bo’ladi
Dinabryon. .

K o’ payishi sitoplazmaning teng ikkiga
b o’ linishi bilan sodir b o’ ladi. Ularning
biri qa da h chaning ichida q oladi,
ikkinchisi esa tash q ariga suzib chi qib ,
q ad ah ning chetiga yopishadi va o’ z
navbatida rivojlanib, o’ ziga yangi
q ada h cha h osil q iladi. Bunday
k o’ payish natijasida d i nobr y onning
nozik butachasimon koloniyasi ho sil
b o’ ladi. Jinsiy k o’ payishi —
xologamiya.

X rizopodsimonlar
sinfi - rizoxrizidlilar va
xrizokapslilar
tartibini o’z ichiga
oladi.

Rizoxrizidlilar t art ibi - Rhizochrysidales
Torfli bot q o q larda va k o’ lmak suv
h avzalarida xrizamyoba
(Chrysamaeba) turkumi vakillari
plankton h olda h ayot kechiradi. Ba’zi
vakillari soxta oyo q lardan ta s h q ar i ,
qisq a va sek i n h arakatlanadigan
xivchin chi q aradi. Ularning ozi q lan i shi
avtotrof va geterotrof, ayrim xolda
q atti q jism- larni yutishi h am mumkin.
Vegetativ k o’ payishi h ujayraning teng
i kkiga b o’ linishi bilan boradi.

More Forms
Chrysamoe ba radians-
ve ge t at ive st at e s Phae ot hamnion
conf e rvicola

Bu tartibning ba’zi h arakatsiz, ya’ni bir
joyda yashaydigan shakllariga
xrizopiksis (Chrysopyxis) misol b o’ la
oladi. Ular tipik uychalar h osil
q iladi.Bulardan tash q ari,chuchuk suv
h avzala r i d a erkin yashaydigan yirik va
k o’ p yadroli «amyoba» ga o’xshash
miksoxrizis(Muxochrysis paradoxa)
h am mu h im a h amiyatga ega.

XRIZOSFERASIMONLAR SINFI —
CHRYSOSPHAEROPHYCEAE
Bu sinf vakillarining hujayrasi
harakatsiz, sellyulozali po’st bilan
o’ralgan. Ammo, xujayralarida harakat
qilish bilan bogliq bo’lgan ayrim
organellalar — stigma, qisqaruvchi
vakuola saqlanib qolgan. Vegetativ
ko’payish ro’y bermaydi. Jinssiz
ko’payishi faqat zoosporalar yoki
avtosporalar vositasida boradi.Bu sinf
bitta xrizosferalilar
(Chrysosphaeriales) tartibidan iborat.

XRIZOTRIXSIMONLAR SINFI —
CHRYSOTRiCHOPHYCEAE
Bu sinf vakillari ipsimon yoki
plastinkasimon shaklda bo’lib,
chuchuk va sho’r dengiz suvlarida
tarqalgan. Ular ko’p xujayrali bentos
suvo’tlar bo’lib, substratga yopishib
o’sadi. Noqulay sharoitda sista hosil
qiladi. Mazkur sinf faqat bitta
fleotamlilar(Phaeothamniales)
tartibidan iborat.

Bu tartibning eng muhim turkumi
fleotaminion (Phaothamnion) dir.
Uning ipsimon, tikka o’suvchi
koloniyasi butachaga o’xshaydi.
Fleotaminion asosan ko’llarda, suv
xavzalarida yoki botqoqliklarda
moxlar va yuksak suvo’tlar ustida
epifit holda o’sadi. Ko’payish vaqtida
uning bitta hujayrasi to’rtta yoki
sakkizta spora hosil qiladi. Xujayra
devori osonlik bilan shilimshiqlanib,
o’z shaklini o’zgartiradi

Test .
1.Oltin tusli suvo’tlarning
nechta sinfi bor?
A)5 B)3 C)4 D)2
2.Sodda tuzilgan vakillarining
hujayrasi qanday qobiq bilan
o’ralgan?
A)sellyuloza B)pektin
C)periplast D)murein

3.Tillarang suvo’tlarning ba’zi
turlaridagi
harakatlanmaydigan o’simta?
A)xivchin B)kiprikcha
C)goptonema D)trixoma
4.Tillarang suvo’tlar
xromotofori-
da xlorofillning qaysi turlari
bor?
A),,a’’ va ,,c’’ B) ,,b’’ va ,,c’’
C),,a’’ va ,,b’’ D) ,,a’’, ,,b’’, ,,c’’

Oxramonas qaysi sinfga
kiradi?
A) xrizomonadsimonlar
B)xrizopodsimonlar
C)xrizotrixosimonlar
D)xrizokapsimonlar

E’t iboringiz uchun
rahmat !!!

Oltin tusli suvo’tlar bo’limi – Chrysophyta

Купить