Organizm toʻqimalarining toʻla qarshiligi (impedansi). Reografiyaning fizik xossalari

Organizm to qimalarining to la qarshiligiʻ ʻ  
(impedansi). Reografiyaning fizik xossalari
Reja:
1. Organizm to ’ qimalarining to la qarshiligi.	
ʻ
2. Organizm to ’ qimalarining elekt tokiga impedansi.
3. Reografiya. To’qimalarning impedansi uning 
umumiy qarshiligidir.
Tanadagi kanalga o’xshash organlar 
yoki joylar yo’qligi sababli
induktivlik, keyin normal faoliyat 
ko’rsatadigan to’qimalarning 
empedansi iborat
faol va sig’imli qarshilikdan. Odamlar, hayvonlar va o’simliklarning 
to’qimalari elektr tokini o’tkazadi;
Bundan tashqari, ularning elektr 
parametrlari, masalan, faol qarshilik,
sig’im va impedans to’qimalarning 
funktsional holatiga bog’liq va
bo’lishi mumkin bo’lgan turli 
patologik jarayonlar davomida 
o’zgarish
diagnostika, dorivor va ilmiy 
maqsadlarda foydalaniladi. Impedansning chastotaga 
bog’liqligi bizga taxmin 
qilish imkonini beradi
transplantatsiya paytida 
bilish muhim bo’lgan tana 
to’qimalarining hayotiyligi
to’qimalar va organlarni 
(transplantatsiya qilish). Elektrolitlar tufayli faol (ohmik) 
qarshilik
to’qimalarning tarkibi va yuqori 
molekulyar komplekslarning 
mavjudligi (ion
o’tkazuvchanlik) va hodisalardan 
kelib chiqadigan sig’im
polarizatsiya – tufayli joriy o’tish 
momentida shakllanishi
chegaralarda er-xotin elektr 
qatlamlari elektrolitlarining 
dissotsiatsiyasi
turli to’qimalar tuzilmalari va 
hujayra membranalari, bu 
to’qimalarni beRadi. To’qimalar va organlarning impedansi ham fiziologikga 
bog’liq
holat. Reogramma elektr qarshiligidagi impuls 
tebranishlarini aks ettiruvchi egri chiziqdir.  O’zgarishlarni qayd etishga asoslangan diagnostika usuli
o’tish paytida yurak faoliyati davomida to’qimalarning empedansi
ular orqali yuqori kuchsiz o’zgaruvchan elektr toki
chastotalar reografiya deb ataladi. To’qimalarda patologik 
o’zgarishlar uchun, 
qaramlik egri chizig’i
chastotaga nisbatan 
impedans tekislanadi.
To’qimalar butunlay 
vayron bo’lganda, uning 
impedansi chastotaga 
bog’liq emas, qaysi
hujayra membranalari 
tomonidan sig’im 
xususiyatlarining 
yo’qolishini ko’rsatadi. O’lchov
to’qimalarning elektr 
parametrlari ular orqali o’tish 
yo’li bilan olinadi
o’zgaruvchan tok.
To’qimalarda elektr tokining 
o’tish mexanizmini tushunish
uning tuzilishini bilishingiz 
kerak. Barcha hujayralar sitoplazma bilan o’ralgan
hujayra membranasi. Hujayralar orasida hujayralararo mavjud
hujayralararo suyuqlik bilan to’ldirilgan bo’shliqlar. Reogramma elektr qarshiligidagi impuls 
tebranishlarini aks ettiruvchi egri chiziqdir.   
bo’lib, u qon t a’minot ining o’zgarishi 
nat ijasida t o’qimalarning elek t r qarshiligidagi 
o’zgarishlarni qay d et ish print sipiga 
asoslanadi. Reogrammalarni sifat va 
miqdoriy baholash egri 
chiziqning amplitudasi va vaqt 
segmentlarini o’lchash va 
tavsiflashdan iborat bo’lib, 
ular tomirlar tonusining 
holatini, ularning elastikligini 
va insult hajmining kattaligini 
aks ettiradi. Bundan tashqari, 
maxsus reografik 
ko’rsatkichlar hisoblab 
chiqiladi. Sifatli tahlilda egri chiziq shakli, 
anakrota va katakrotalarning 
tabiati, cho‘qqi topografiyasi 
(yumaloq, uchli, platosimon, 
egarsimon va boshqalar), 
qo‘shimcha to‘lqinlarning 
zo‘ravonligi va soni, ularning 
joylashishi hisobga olinadi. Reogramma elektr 
qarshiligidagi impuls 
tebranishlarini aks 
ettiruvchi egri chiziqdir. 
Qon ta’minoti ortishi 
bilan egri chiziqning 
amplitudasi oshadi va 
aksincha, boshqacha 
aytganda, teskari 
polaritdagi impedans 
dinamikasi qayd etiladi. To’qimalarga qon 
oqimi qanchalik ko’p 
bo’lsa, ularning 
qarshiligi shunchalik 
kam bo’ladi. 
Reogrammani olish 
uchun bemorning 
tanasi orqali maxsus 
generator tomonidan 
yaratilgan 50-100 kHz 
chastotali, past 
quvvatli (10 mkA dan 
ortiq bo’lmagan) 
o’zgaruvchan tok 
o’tkaziladi. Muayyan klinik vazifaga 
qarab, tadqiqot sohasi va 
shunga mos ravishda 
elektrodlarni qo’llash joyi 
o’zgaradi. Shuning uchun 
o’pkaning reografiyasi, miya 
tomirlari (reoensefalografiya), 
ekstremitalarning tomirlari 
(reovazografiya) va boshqalar 
farqlanadi. Sistolik to’lqinning amplitudasi mm bilan sistolik to’lqinning asosidan 
reogrammaning eng yuqori nuqtasigacha o’lchanadi. Diastolik to'lqinning 
amplitudasi mm bilan diastolik 
to'lqinning tagidan uning eng 
yuqori nuqtasigacha o'lchanadi. Reografik indeks (sistolik – RSI va diastolik – RDI) 
– sistolik (diastolik) to’lqinning standart 
kalibrlash signaliga nisbati (0,1 Ohm = 10 mm), 
nisbiy birliklarda ifodalangan. Bu ko’rsatkich 
o’rganilayotgan hududda qon oqimining 
(chiqishi) kattaligi va tezligini tavsiflaydi. Egri 
chiziqning amplitudasi to’lqinning izoliyadan 
eng yuqori nuqtasiga qadar o’lchanadi. Foydalanilgan adabiyotlar
1. Хонбобоев А.И., Халилов Н.А. Умумий 
электротехника ва электроника асослари. Т.: 
“Ўзбекистон”, 2000. 446.
2. Remizov A.N. Tibbiy va biologik fizika. T.: O’zbekiston 
milliy en- sikopediyasi, 2005.
3. Агаханян Т.М., Никитаев В.Г. Электронные 
устройства в медицинских приборах: Учеб.  П особие. 
З наний, 2005. -510 с. М.: БИНОМ. Лаборатория
4. Nandini K. Jog. Electronic in medicine and biomedical 
instrumentation /Second edition. – Delhi, 2013.