Paradont kasalliklari tekshirish usullari asosiy va qoʻshimcha Indekslar. Paradontogramma Rentgenogramma

Paradont  k asallik lari 
t ek shirish usullari asosiy  v a 
qoʻshimcha
Indek slar 
Paradont ogramma
Rent genogramma  PARODON T KASALLIKLARIN I TEKSHIRISH 
USULLARI

Klinik tekshirish usullaridan maqsad - bemorni kasallik tashxisini aniq belgilash. Bu esa o'z 
navbatida kasallikni to'g'ri davolashga yoki oldini olishga yordam beradi. Parodontologiyada 
og'iz bo'shlig'ini tekshirish kasalni tekshirishning asosiy bo'g'iniga kiradi. Tekshirish usullari 
o'z navbatida asosiy va qo'shimcha tekshirish usullariga bo'linadi. Asosiy tekshirish usullari 
sub'ektiv va ob'ektiv ma'lumotlarga tayangan tarzda o'tkaziladi. Sub'ektiv tekshirish usullari 
kasaldan anamnez yig'ish bilan boshlanadi.   Ko'rik .

Stomatologik statusni o'rganilganda og'iz bo'shlig'iga kirish qismini xolati, ayniqsa lab 
yuganchalariga, og'iz kirish qismining chuqurligi va shakliga asosiy e'tiborni qaratish kerak. 
Parodontning marginal to'qimalarida yallig'lanishni rivojlanishida mahalliy va umumiy 
omillarning ta'sirini xisobga olgan holda, tishlarni joylashishi (joylashish anomaliyalari, 
tug'ma qisman adentiyalar, diastema va tremalar borligini) e'tiborga olish kerak.   Ponoram k at t alasht irilgan 
rent genografi y av aort opant omagrafi y a
    Og'iz ichi rentgenografiyasidant ko'ra, ortopantomagrafiya parodont kasalliklarida 
alveolalararo o'simtalarning suyak to'qimasi xolatini ob'ektiv baxolashga yordam beradi. 
Rentgenogrammada parodont kasalligida suyak to'qimasining yallig'lanishli o'zgarishlari 
(rezorbciya) ko'rinadi. Ular kortikal plastinkalarni jarohatlanishidan boshlanib g'ovaksimon 
suyakning buzilishi va suyak cho'ntaklarini hosil bo'lishi bilan kechadi.   
Parodontoz rentgenogrammada jag'larning suyak to'qimasini sklerotik o'zgarishlari bilan 
xarakterlanadi. Alveolalararo to'siqning balandligi bir tekisda pasayishi mumkin. 
Ortopantomograf yo'qligida rentgenologik ko'rinishni aniqlash uchun 65 156 tishlar soxasida 
rentgenografiya qilishni tavsiya etamiz. Bu bir tomondan hamma tish guruxlari oxasida suyak 
to'qimasini o'zgarishlarini aniqlash, ikkinchi tomondan jaroxatlanishni simmetriyaligini 
aniqlashni imkonini beradi.  Qimirlashni baxolash.

E. E. Platonov(1951) bo'yicha parodontni jarohatlanish darajasini aniqlanadi. 1-darajali 
qimirlash yonidagi qo'shni tishga nisbatan lunj-til (tanglay) yoki lab-til (tanglay) yo'nalishida 
qimirlash Imm dan kam bo'lganda, 2-darajada yuqoridagi yo'nalishlar bo'yicha 1mm dan 
ko'proq, shuningdek tanglay-distal yo'nalishida qimirlash ham paydo bo'ladi.   Parodont al indek s (PI).
Klinik ko'rsatkich
Yallig'lanish yo’q
Engil gingivit, yallig'lanish bor, lekin butun tishni o’rab  olmagan.
Gingivit-yallig'lanish butun tishni o'rab olgan, biroqepitelial bog'lam 
buzilmagan.
Cho'ntak hosil bo'lishi bilan kechadigan gingivit-epitelialbog'lam 
buzilgan,parodontal cho'ntak bor, tishni chaynov funkciyasi 
buzilmagan, tish zararlanmagan. 
Chaynov funkciyasini buzilishi bilan parodontto'qimalaridagi yaqqol 
destrukciya, tish qimirlaydi, tish o'z joyidan surilishi ham mumkin.Ball
0
1
2
6
8  
Parodont to'qimalarini xolatini papilyar marginal alveolyar (PMA) indeksi bilan ham aniqlash 
mumkin. PMA indeksini faqatgina parodontdagi boshlang'ich o'zgarishlarda qo'llanilishi 
mumkin, shuning uchun uni gingivit indeksi deb ham ataladi.Milk so'rg'ichining yallig'lanishi 
(P)-1, milk qirg'og'iningyallig'lanishi (M) -2, alveolyar milk yallig'lanishi (A)-3 deb baxolanadi. 
S.Parma (1960) PMA indeksi ko'rsatkichlarini foizda chiqaruvchi modifikaciyasini taklif etdi. 
PMA indeksi Parma bo'yicha quyidagichaxisoblanadi.                                
                              Y ig'indi X  100
Gingiv it  indek si= -----------------%  
                             3 X  t ishlar soni
Har bir t ishdagi marginal parodont  ballari qo'shiladi v a 
y ig'indi t opiladi; t ishlr soni 6 y oshdan 11y oshgacha -24, 12 
y oshdan 14y oshgacha -28, 15 y oshdan k ey in - 30 deb olinadi.  Fedorov -Volodk ina bo'y icha gigienik  
indek si

quyidagichaaniqlanadi. Shiller-pisarev suyuqligi 321|123 tishlarni vestibulyar yuzasiga 
surtiladi. Karashga qarab tishlar yuzasidagi sohalar har-hil intensivlikda bo'yaladi. Sonini 
baholash (Ko'r) 5 balli shkala bo'yicha amalga oshiriladi: butun tish toj qismining bo'yalishi -5, 
4 dan 3 qismning bo'yalishi - 4,4-2,bo'yalmaganligi-1.   Quy idagi formula bo'y icha hisoblanadi:
               Kn
Ko’r  =  -----
                n
bunda, Ko'r gigienik  indek s; Kn-hamma t ishlar indek sining 
y ig'indisi; n-t ishlar soni (6). N ormada gigienik  indek s 1 dan 
oshmasligi k erak .   Qisqart irilgan gigiena indek si OHI-S 
(Grine, Vermillon, 1969)

6 ta yonma yon turgan tishlarni yoki xar hil guruhdagi (molyar,premolyar, kesuv) tishlardan 
bir ikkitasi soxasidagi tishlarning karashi o'rganiladi, (yuqori va pastki tishlarning oral 
yuzalari). Agar karash tish tojini 1/3 qismini va undan kam qoplasa - 1; ½-2; 4-3 deb 
baholanadi. Tishlar yuzasida karash bo'lmasa -0 ball. Karash tish yuzasida notekis bo'lsa, 
unda eng ko'p joyi baholanadi. Normada gigiena indeksi 1 dan oshmasligi kerak, ko'p bo'lsa 
og'iz bo'shlig'i gigiena holati yomon deb baholanadi.   
Parodontal cho'ntakdan oqayotgan suyuqlikni tekshirish uchun Kotzschke sinamasi 
qo'llaniladi. Tish-milk cho'ntagiga quyidagi tarkibli eritmaga xo'llangan paxta turunda 
kiritiladi: 0,5 gr. benzidin, 10 gr. Polietilenglikol, 15gr. Cefiral (1:1000) va 3% N2O2 bir-birlari 
bilan aralashtiriladi. Cho'ntakdagi suyuqlikdagi yiring miqdoriga ko'ra, paxta turunda yashil, 
ko'kimtir-yashil va ko'kish rangga bo'yaladi.