Документ

Всего документов: 5844
Число пользователей: 15251

Информация о документе

Цена	20000UZS
Размер	49.0KB
Покупки	0
Дата загрузки	15 Июнь 2024
Расширение	docx
Категория	Психология

Surunkali va infeksion kasalliklarga chalingan bemor psixologiyasi

rivojlanayotgan og'ir o'tkir respirator sindrom (SARS) epidemiyasi haqidagi
ma'ruzada qatnashdi. Endi xitoylik yo'lovchi yaqin o'rindiqda o'tiradi; mutaxassis
vaqtinchalik qo'rquvga duchor bo'ladi: agar bu odam tashuvchi bo'lsa-chi; Agar bu
yo'lovchi yo'talsa nima qilish kerak? Keyinchalik u o'zini tinchlantirishga
muvaffaq bo'ladi.
Bu uch kishi, boshqalar qatori, kundalik hayotlarida yuqumli kasalliklar
bilan bog'liq qo'rquv darajasini boshdan kechirishadi. Ular noma'lum kasallik
qo'rquvi tufayli tashvish, noaniqlik va irratsional xatti-harakatlar potentsialini
baham ko'rishadi. Ular "mikrob vahima" dan azob chekishadi
Yuqumli kasalliklar insoniyat tarixini shakllantirishda muhim rol o'ynagan
va o'tmishdagi buyuk vabolar orqali insoniyatning boshqa har qanday
patologiyasiga qaraganda ko'proq o'limga sabab bo'lgan bu epidemiyalar bizning
ongsiz ongimizga infektsiya qo'rquviga qarshi avtomatik javobni o'rnatdi. Ba'zi
infektsiyalarga qarshi kurashish va hatto ularni yo'q qilishda katta ilmiy taraqqiyot
davrida bu qo'rquv asossiz bo'lib tuyulishi mumkin. Shunga qaramay, "mikrob
vahima" yurak-qon tomir kasalliklari kabi o'lim ko'rsatkichlari nuqtai nazaridan
yanada og'irroq bo'lgan qo'rquvdan farqli o'laroq, doimiy ravishda qayta paydo
bo'ladi.
Nima uchun yuqumli kasalliklar ham jamoatchilikda, ham sog'liqni saqlash
sohasi mutaxassislarida eng muhim psixologik bezovtalikni keltirib chiqaradi?
INFEKTSION: (i) yuqadigan, (ii) yaqinlashib kelayotgan va (iii)
ko'rinmas. Bundan tashqari, yuqumli kasalliklar sohasi tobora kengayib
bormoqda. Yurak-qon tomir kasalliklari xavfi yillar davomida ozgina o'zgargan
predispozitsiya qiluvchi omillar bilan tan olingan shaxsdir. Boshqa tomondan,
so'nggi uch o'n yillikda ko'plab yangi yirik tahdidlar paydo bo'ldi; OITS
pandemiyasi, SARS epidemiyasi, parranda grippi pandemiyasining dahshatli
stsenariylari va biologik qurollar tahdidi sog'liqni saqlash organlari, ommaviy
axborot vositalari va jamoatchilikning tashvishini tushuntiruvchi ba'zi
misollardir. "Global qishloq" evolyutsiyasi metropoliyalarga olib kelinishi mumkin
bo'lgan ekzotik kasalliklar (masalan, Chikungunya virusi), havo qatnovi

haqida munozaralarni, grippning oldingi pandemiyasidan o'lganlar soni, Janubi-
Sharqiy Osiyoda yuzlab millionlab qushlarning o'ldirilgani haqida xabar berishadi.
butun dunyo bo'ylab kutilayotgan millionlab inson qurbonlari, o'tmishdagi
epidemiyalarni nazorat qilish uchun favqulodda xarajatlar va tayyorlikni oshirish
uchun zarur bo'lgan kutilgan xarajatlar. Erkak o'zini ko'p ma'lumotga duchor
qiladi.
Yaqin atrofdagi shifoxonada tez yordam bo'limidagi hamshira uzoq muddatli
ta'til so'rashni o'ylaydi, chunki u epidemiya paydo bo'lganda yo'q bo'lishni
xohlaydi; u o'z oilasi haqida o'ylaydi va o'zini kasal infektsiya bilan kurashish
uchun malakasiz va undan himoyalanmagan deb hisoblaydi.
Yuqumli kasalliklar bo'yicha mutaxassis samolyotda, yuqumli kasalliklar
bo'yicha xalqaro kongressdan qaytmoqda; bir necha soat oldin u o'sha paytda
rivojlanayotgan og'ir o'tkir respirator sindrom (SARS) epidemiyasi haqidagi
ma'ruzada qatnashdi. Endi xitoylik yo'lovchi yaqin o'rindiqda o'tiradi; mutaxassis
vaqtinchalik qo'rquvga duchor bo'ladi: agar bu odam tashuvchi bo'lsa-chi; Agar bu
yo'lovchi yo'talsa nima qilish kerak? Keyinchalik u o'zini tinchlantirishga
muvaffaq bo'ladi.
Bu uch kishi, boshqalar qatori, kundalik hayotlarida yuqumli kasalliklar
bilan bog'liq qo'rquv darajasini boshdan kechirishadi. Ular noma'lum kasallik
qo'rquvi tufayli tashvish, noaniqlik va irratsional xatti-harakatlar potentsialini
baham ko'rishadi. Ular "mikrob vahima" dan azob chekishadi
Yuqumli kasalliklar insoniyat tarixini shakllantirishda muhim rol o'ynagan
va o'tmishdagi buyuk vabolar orqali insoniyatning boshqa har qanday
patologiyasiga qaraganda ko'proq o'limga sabab bo'lgan bu epidemiyalar bizning
ongsiz ongimizga infektsiya qo'rquviga qarshi avtomatik javobni o'rnatdi. Ba'zi
infektsiyalarga qarshi kurashish va hatto ularni yo'q qilishda katta ilmiy taraqqiyot
davrida bu qo'rquv asossiz bo'lib tuyulishi mumkin. Shunga qaramay, "mikrob
vahima" yurak-qon tomir kasalliklari kabi o'lim ko'rsatkichlari nuqtai nazaridan
yanada og'irroq bo'lgan qo'rquvdan farqli o'laroq, doimiy ravishda qayta paydo
bo'ladi.

I bob bo’yicha xulosa
Giyohvandlikni davolash, odatda, bir necha bosqichda olib boriladi. Bular
dezintoksikatsiya muolajalari, psixopatologik va somatonevrologik buzilishlarni
davolash, metabolik buzilishlarni bartaraf etish, ruhiy qaramlikning asosiy
mexanizmlariga qarshi yo‘naltirilgan davolash muolajalari o‘tkazish, kasallikning
takrorlanishiga qarshi davolash choralarini ta’minlash.
Dezintoksikatsiya maqsadida reopoliglukin, xlorid natriyning izotonik
eritmasi va boshqa elektrolitlar kuniga 2000 ml gacha yuborilishi mumkin.
Zaruratga qarab, qon preparatlari - albumin, plazma, toza qon ham buyuriladi.
Og‘ir vaziyatlarda gemosorbsiya va gemodializ muolajalari ham o‘tkaziladi.
Shuningdek, kalsiy xlor 10 ml - 10% Ii, tiosulfat natriy 10 ml - 30% li, magniya
sulfat 5-10 ml — 25% li, tom ir ichiga, unitiol 5-10 ml 5% li mushak orasiga
yuboriladi.
Nootroplardan nootropil kuniga 20-40 ml dan tom ir ichiga tom chilatib
yuboriladi, vitaminlar — B l, B6, S kuniga 10 ml gacha 40% li glukozada tomir
ichiga yuborilishi mumkin.
Abstinent sindromini davolashda psixotrop dorilardan 2,5% li aminazin 1 -3 ml 5-7
kun mobaynida t/i, m /o ga yoki 2,5% li tizersin 2-4 ml t/i, m /o ga, 1% li dimedrol
1-2 ml valium 0,5% li 2-4 ml t / i, m /o ga. Shuningdek, kordiamin, kamfora,
kofein, meprobamat, galoperidol kabi dorilarni ham buyurish mumkin. Yurak va
nafas yuzaga keladi. Bunday bemorlar tez-tez kasal bo‘ladigan bo‘lib qolishadi. Bu
bosqichda giyohvand modda faoliyatini normal holatda ushlab turish uchun,
albatta, kordiamin tavsiya qilinadi.

15. Nuriddinov Rasuljon Samitjon o'g'li//BO'LAJAK O'QITUVCHILAR
RUHIY SALOMATLIGI IJTIMOIY-PSIXOLOGIK OMILLARINING
O'RGANILISHI// Multidisciplinary Scientific Journal. 2 (7), 2023. 311-315.
16. Джалолова, М. А. (2022). СЕНСОРНОЕ РАЗВИТИЕ И ОБУЧЕНИЕ
У ДЕТЕЙ ДОШКОЛЬНОГО ВОЗРАСТА: Джалолова Мохинур
Абдусатторовна, Нуриддинов Расулжон Самиджонович Преподаватели
кафедры психологи Ферганского государственного университета.
Образование и инновационные исследования международный научно-
методический журнал, (11), 363-369.
17. Nuriddinov Rasuljon Samidjon o ' g ' li // OLIY O ' QUV YURTI
TALABALARIDA O ' QUV MOTIV VA MOTIVATSIYALARINI NOMOYON
BO ' LISHINING PSIXOLOGIK XUSUSIYATLARI // Uzbek Scholar Journal .
Volume -06, July , 2022. 1-5 pages .
18. Усмонов Шерзод Ахмаджонович, Закирова Мухаббат Сабировна,
Нуриддинов Расулжон Самитжон ўғли //ИЛК ЎСПИРИНЛИК ДАВРИДА
АҚЛИЙ ҚОБИЛИЯТЛАРНИНГ ЭМПИРИК ТАҲЛИЛИ// СОВРЕМЕННОЕ
ОБРАЗОВАНИЕ (УЗБЕКИСТАН). № 9 (106), 2021. 12-16 стр.
19. НУРИДДИНОВ Р.С. // INFORMATION AS A SOCIAL -
PSYCHOLOGICAL PROBLEM // ПСИХОЛОГИЧЕСКОЕ ЗДОРОВЬЕ
НАСЕЛЕНИЯ КАК ВАЖНЫЙ ФАКТОР ОБЕСПЕЧЕНИЯ ПРОЦВЕТАНИЯ
ОБЩЕСТВА. Екатеринбург-Фергана, 20 мая 2020 года. 380-382 стр.
20. Samitjonovich, Nuriddinov Rasuljon //SOCIO-PSYCHOLOGICAL
ASPECTS OF THE USE OF MODERN INFORMATION TECHNOLOGIES IN
THE DAILY LIFE OF CHILDREN// INTERNATIONAL JOURNAL OF
DISCOURSE ON INNOVATION, INTEGRATION AND EDUCATION. 1
(2020). 65-67 pages.
21. Rakhmatdjonov Shokhjahon Dilshodbek o'g'l //THE ROLE OF
PHYSICAL CULTURE IN PROVIDING THE PSYCHOLOGICAL HEALTH OF

Alkogolizmda gallutsinatsiyalar ham alohida o‘rin kasb etadi. Ularning
o‘tkir va surunkali turlari farq qilinadi. Ayniqsa, eshituv gallutsinatsiyalari ko‘p
uchraydi. Ular shovqin, hushtak, shivirlash, turli xil so'zlar shaklida bemorga,
asosan, kechqurun yoki tunda eshitiladi. Eshituv gallutsinatsiyalari ularda xavotir,
qo‘rquv va uyquning buzilishi bilan birgalikda namoyon boMadi. Aksar hollarda,
ularning xulq-atvori keskin o‘zgarib, xuddi ruhiy bemorlarga o‘xshab qoladi.
Deliriydan farqli o'laroq, gallutsinatsiyalarda bemorning ongi saqlangan bo‘ladi.
Eshituv gallutsinatsiyalari ko‘p hollarda affektiv va vegetativ buzilishlar bilan ham
namoyon bo‘ladi. Alkogolizmda alahlashli psixozlar vahima, ortiqcha beo‘xshov
harakatlar, sensor buzilishlar, uyqusizlik, gumonsirash, ta ’qib kabi affektiv
buzilishlar bilan kechadi.
Ensefalopatiyalar
Spirtli ichimliklarni katta miqdorda va uzoq vaqt iste’mol qilish o‘tkir va
surunkali ensefalopatiyalar rivojlanishiga sababchi bo‘ladi. 0 ‘tkir
ensefalopatiyalar ichida Gaye-Vernike ensefalopatiyasi alohida o ‘rin tutadi. Ushbu
ensefalopatiya o ‘tkir boshlanadi va kuchli ifodalangan delirioz psixozlar,
nevrologik va somatik belgilar bilan birgalikda namoyon bo‘ladi. Mutaxassislar
mazkur ensefalopatiya patogenezida B, vitamini yetishmovchiligiga katta urg‘u
berishadi. Nevrologik simptomlar turli-tuman bo‘lib, ular psixik buzilishlar
darajasiga ham bog'liq bo‘ladi, ayniqsa, vegetativ buzilishlar. Yuz va tananing turli
joylarida fibrillatsiyalar va fassikulatsiyalar, giperkinezlar, mushaklar distoniyasi,
tutqanoq xurujlari, bulbar va psevdobulbar simptomlar, patologik piramidal
belgilar paydo bo‘ladi. Surunkali alkogolizmda ruhiy-hissiy buzilishlar kuchaya
borib, bosh miya tuzilmalarida chuqur organik buzilishlar paydo bo‘ladi, ya’ni
toksik ensefalopatiya rivojlanadi. Toksik ensefalopatiya, ayniqsa, sifatsiz spirtli
ichimliklar, ya’ni alkogol surrogatlarini doimo iste’mol qilishda ham ko‘p
kuzatiladi. Toksik ensefalopatiyalar yaqqol ifodalangan nevrologik belgilar bilan
namoyon bo‘ladi va ruhiyhissiy buzilishlar kuchli ifodalangan boMadi. Bular
amentiv va affektiv holatlar, tez-tez va uzoq davom etuvchi deliriylar,

zo‘riqishlardan so‘ng “psixologik vakuum” ning paydo bo‘lishi, oiladagi
nosog‘lom muhit, salbiy hissiyotlarga berilish, kayflyatni dori orqali ko‘tarishga
intilish shular jumlasidandir.
Ma’lumki, giyohvandlikka ruju qo‘yish, asosan, o‘smirlik davridan
boshlanadi va bunda oiladagi noto‘g‘ri tarbiya eng kuchli salbiy omillardan biridir.
Ota-ona tomonidan bolalarga ko‘rsatilgan haddan tashqari g‘amxo‘rlik yoki
bo'lmasa, bolaning yetarli darajada mehroqibatsiz tarbiyalanishi, o ‘ta darajada
qattiqqo‘llik bolaning jamiyat talablariga javob beradigan sog'lom shaxs bo‘lib
rivojlanishiga to ‘sqinlik qiladi. o‘smirlar uydan bezib ko'chadan mehr izlay
boshlashadi va giyohvand moddalar tarqatuvchilar qo‘liga tushib qoladi. Ularning
o‘zi ham keyinchalik giyohvand moddalarni qabul qila boshlashadi, bu moddalarga
jismoniy va ruhiy qaramlik paydo bo‘ladi. Albatta, giyohvandlikda ruhiy
moyillikdan tashqari, bosh miyada turli darajada ifodalangan metabolik buzilishlar
ro‘y beradiki, bu haqida maxsus adabiyotlarda batafsil m a’lumotlar keltirilgan.
Giyohvandlikda xulq-atvorning o‘zgarishi va bemorlar psixologiyasi .
Shuni alohida ta’kidlash lozimki, giyohvandlikda awalambor, bemorning irodasi
so‘nib boradi, unda giyohvand moddaga nisbatan kuchli mayl shakllanadi. Asta-
sekin bu mayl kuchaya borib, bem or unga qarshi kurashishga ojiz boMib qoladi,
unda ruhiy qaramlik sindromi rivojlanadi. Bemorning fikru xayoli giyohvand
moddalarni topishga va uni iste’mol qilishga qaratiladi. Ruhiy qaramlik sindromida
narkotik vositalarning yo'qligi, bemorda doimo noxush kayfiyat paydo qiladi, u
bo‘lar-bo‘lmasga janjal ko'taradigan boMib qoladi. G iyohvand moddani iste’mol
qilgan kuni esa kayfiyati yana ko‘tariladi, ya’ni xulq-atvorida ijobiy xislatlar paydo
boMadi.
Mutaxassislaming fikricha, ruhiy qaramlik sindromida bosh miyada maqsad
va istaklar kurashi, qaram a-qarshi fikrlar, miyani tark etmaydigan istak va
xayollarning oqimi yuzaga keladi. Albatta, miyadagi bu jarayonlar giyohvand
moddalarni qancha miqdorda, necha yildan buyon iste’mol qilayotganligiga,
ularning turiga bogMiq boMadi. Ta’kidlash lozimki, giyohvand moddalarni
endigina qabul qila boshlagan bemor o‘zida paydo boMgan ruhiy qaramlikni

Kasallik avj olgan sari ruhiy qaramlik sindromidan og‘irroq bo'lgan
abstinensiya va jismoniy qaramlik (kompulsiv) sindromlari shakllana boshlaydi.
Bemor giyohvand moddalarni ko‘p iste’mol qila boshlaydi va buning oqibatida,
hayotiy muhim mayllar, ya’ni jinsiy, och qolish, himoya instinktlari ular uchun
ikkinchi darajali bo‘lib qoladi. Kompulsiv sindrom obstinent sindromga qaraganda
og‘ir kechadi.
Kompulsiv sindrom bemorning xulq-atvorida to‘la aks etadi, ya’ni bemor
doimo giyohvand moddalarni izlab topish yo‘liga o‘tib oladi. Jismoniy qaramlikda
bemor doimo qabul qilib yurgan giyohvand moddani boshqasiga o‘zgartirsa,
qoniqish sezmaydi, g'amgin holatda yuradi. Demak, giyohvand moddalarning aniq
bir turiga ruju qo‘yish kompulsiv sindromga xos belgilardan biridir va
organizmning aynan shu giyohvand moddaga ko‘nikib qolganligi alomatidir. Agar
shu giyohvand modda qabul qilinmasa yoki butunlay to‘xtatilsa, abstinent sindrom
rivojlanadi. Abstinent sindromning klinik manzarasi turlicha bo‘ladi va asosan
jahlning tez chiqishi, uyqusizlik, qo‘llarda yoki butun tanada tremor, og‘ir hollarda
tutqanoq xurujlari, yurak va nafas olish faoliyatining buzilishi kuzatiladi.
Giyohvandlikning barcha turlari uchun organizmda qabul qilayotgan
moddaga nisbatan tolerantlikning paydo boiishi xosdir, shuning uchun ham bemor
doimo giyohvand moddaning miqdorini oshirib borishga majbur. Aks holda,
eyforiya ro‘y bermaydi yoki abstinent sindrom rivojlanadi.
Giyohvand moddalarni surunkali qabul qilaverish intoksikatsiya holatini
yuzaga keltiradi, bunda bemorning shaxsiyati patologik tarzda o'zgarib boradi va
tez-tez o‘tkir psixozlar kuzatilib turadi. Chunki giyohvand m oddalar ruhiyatga tez
ta ’sir qilishi bilan boshqa farmakologik dorivor vositalardan ajralib turadi.
Shuningdek, giyohvand moddalar qon tom irlarga, parenxim atoz a’zolarga
dastlabki kunlardanoq salbiy ta’sir ko‘rsata boshlaydi. Keyinchalik organizmdagi
barcha a’zo va to'qim alar faoliyati buzilib boradi. Giyohvandlikning barcha turlari
3 bosqichda kechadi: adaptatsiya (moslashuv), abstinentsiya va toliqish
bosqichlari.

KIRISH.
Mustaqillik yillarida xalqimizning salomatligini saqlash davlatning asosiy
ustuvor yo’nalishlaridan biri bo’lgan va yo’nalishda davlat dasturlari asosida ulkan
ishlar amalga oshirilgan. Fikrimizning isboti uchun mustaqillik yillarida
respublikamiz aholisining o’rtacha umri 68 yoshdan 76 yoshga uzayganligini aytib
o’tish joiz. Jamiyatning rivojlanishi va aholining salomatligini saqlashda onalar va
bolalarning to’g’ri ovqatlanishini ilmiy asosda tashkil etish ham dolzarb masala
hisoblanadi.Farzandlarni o’qitishdan oldin uning miyasini oila va shifokorlar bilim
qabul qilishga tayyorlashi kerak. Bolaning miyasi bilim olishga qobiliyatli bo’lib
shakllanishi uchun homilador ona vitamin va mikroelementlarga boy oziq-
ovqatlar bilan ovqatlanishi lozim. Farzandlarni to’g’ri va rasional ovqatlantirish
ham ularni sog’lom va bilimli bo’lib yetishishining muhim omillaridan biri bo’lib
hisoblanadi.
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M. Mirziyoyev tomonidan qabul
qilingan «2017-2021 yillarda O’zbekiston respublikasini rivojlantirishning beshta
ustuvor yo’nalishi bo’yicha harakatlar strategiyasi»da ayollar hamda qizlarning
salomatligini mustahkamlash, ular orasida jismoniy tarbiya va sportni
ommalashtirish maqsadida “Sog’lom ona – sog’lom bola” shiori ostida an’anaviy
mintaqaviy tadbirlarni o’tkazish rejalashtirilgan. Respublikada oilalar farovonligini
ta’minlash, oilalar va mahallalarda ijtimoiy-ma’naviy muhitning barqarorligini
saqlash, sog’lom turmush tarzini yanada mustahkamlash, sog’lom va barkamol
avlodni tarbiyalashda jamoat tashkilotlarining ijtimoiy hamkorligini keng yo’lga
qo’yishni amalga oshirish ta’kidlangan.
Tarixiy jihatdan, boshqa holatlarga nisbatan infektsiya bilan bog'liq
bo'rttirilgan qo'rquv mavjud edi. INFEKTSION bu nomutanosib darajadagi
qo'rquvni hisobga oladigan o'ziga xos xususiyatlarga ega: u tez va ko'rinmas tarzda
uzatiladi; tarixan, u asosiy kasallanish va o'limni hisobga olgan; eski shakllar qayta
paydo bo'ladi va yangi shakllar paydo bo'ladi; va ommaviy axborot vositalari ham,
jamiyat ham ko'pincha hayratda. Kasallik avj olganida bemor ham jabrlanuvchi,
ham vektor bo‘lib, epidemiyani nazorat qilish uchun shaxsiy huquqlarning

bo'yicha tibbiy munozaralar jamoatchilikka e'lon qilinganda qo'rquvni davom
ettirishi mumkin.
Asta-sekin rivojlanayotgan epidemiyalardagi psixososyal reaktsiyalar: OITS
holati: OITS pandemiyasi ham shu paytgacha noma'lum bo'lgan agentga bog'liq
edi, ammo sezilarli farqlar qisman bemorlarning ham, jamoatchilikning ham
psixologik reaktsiyasini shakllantirishga yordam berdi. OITS pandemiyasi kunlar
o'rniga bir necha yillar davomida rivojlandi va u jinsiy amaliyotlar bilan bog'liq
bo'lib, jamoatchilik reaktsiyasiga yanada ta'sir ko'rsatdi. Kasallikning dastlabki
bosqichlari esa “Navaxo kasalligi”ni eslatardi, chunki marginallashgan aholi
nishonga olingan va qoralangan. Biroq, OITS tarixi shuni ko'rsatadiki, bunday
kamsitishlar davom etmoqda va maqsadli populyatsiyalar mikrob vahimalari orqali
chetga suriladi. Bu yerda faollik ikki qirrali qilichdek harakat qiladi; u kamsitish
bilan kurashadi va sog'liqni saqlash savodxonligini oshiradi, lekin qo'rquvni ham
kuchaytirishi mumkin. Muammodan xabardorlikni oshirishga urinishlar ommaviy
axborot vositalarida noto'g'ri talqin qilinishi mumkin; muammoning uzluksiz
muhokamasi xabardorlikni oshirishi mumkin, ammo etarli darajada ma'lumotga
ega bo'lmagan shaxslarda tahdid hissini kuchaytirishi mumkin. Psixologik javoblar
ma'lum darajada epidemiyani aks ettirsa-da, OITS hikoyasi javoblar xalq ta'limi
kampaniyalari va sog'liqni saqlash sohasidagi sa'y-harakatlarning mazmunini,
shuningdek, ommaviy axborot vositalari va yangiliklarni yoritishni aks
ettiradi. General Jarrohning AQShda OITS bilan bog'liq kampaniyasi 1988 yilda
bo'lib o'tdi, bu xavfni kamaytirish yoki hatto OIV yuqish mexanizmini
tushuntirishga qaratilgan birinchi rasmiy umummilliy sa'y-harakatlardan
iborat. Shuni ta'kidlash kerakki, Kallen va Berkovitsning "Epidemiyada qanday
qilib jinsiy aloqa qilish kerak" deb nomlangan risolasi 1983 yilda, General
Jarrohning kampaniyasidan 5 yil oldin, chalkash ma'lumotlarni saralashga yordam
berish uchun tarqatilgan. yangi epidemiya va sindromning sabablari bilan bog'liq
turli xil nazariyalar haqida. Natijada, epidemiya geylar hamjamiyatida,
amaldorlarning jim turishidan qat'i nazar, yaxshiroq tushunildi, bu esa qolgan
aholini uzoq vaqt davomida xabardor qilmadi. Xuddi shunday kuzatuv parranda

6. N. Alijonov // SOCIO-PSYCHOLOGICAL FACTORS OF
LEADERSHIP ACTIVITY// RESEARCH FOCUS . VOLUME 1 | ISSUE 4 |
2022. 241-246
7. Alijonov Nurbek, Saidova Nafisa Nematovna //MAKTABGACHA
YOSH DAVRIDA SENSOR TARAQQIYOT MUAMMOSI// Uzbek Scholar
Journal. Volume-04, May, 2022. 147-152.
8. Alijonov N. //RAHBAR FAOLIYATI SAMARADORLIGIDA
PSIXOLOGIK SALOMATLIKNING O'RNI// "Мировая наука" №3(60) 2022. 3-
10.
9. Nurbek, A. (2023). SOCIAL PSYCHOLOGY OF ALTURISM AND
ALTHURISTIC BEHAVIOR. American Journal of Interdisciplinary Research and
Development, 16, 134-137.
10. ALIJONOV Nurbek // ALTURIZMNING IJTIMOIY PSIXOLOGIYASI
VA ALTURISTIK XULQ-ATVOR// JOURNAL OF PEDAGOGICAL AND
PSYCHOLOGICAL STUDIES. VolumeI, Issue 5. May 2023. 71-74.
11. Nurbek, A. (2021, December). The Combination of Social Relationships
and Psychological Health. In Conference Zone (pp. 268-270).
12. R.Nuriddinov, D.Mo'minov, & A.Ostanaqulov. (2023). BO'LAJAK
PEDAGOGLAR RUHIY SALOMATLIGINI TAMINLASHNING
IJTIMOIYPSIXOLOGIK OMILLARI. Scientific Impulse, 1(10), 612–617.
13. D.Mo'minov, R.Nuriddinov, & A.Ostanaqulov. (2023). BADIY
ASARLARDA PSIXOLOGIK MANIPULYATSIYANING O RNI VA ʻ
AHAMIYATI (LEV TOLSTOYNING “TIRILISH” ASARI MISOLIDA).
Scientific Impulse, 1(10), 618–624.
14. NURIDDINOV, R. (2023). BO'LAJAK O'QITUVCHILAR RUHIY
SALOMATLIGINING IJTIMOIY-PSIXOLOGIK OMILLARI. Journal of
Pedagogical and Psychological Studies, 1(4), 59–62.

darrov anglay olmaydi. U borib-borib, o‘zida yuzaga kelgan vaziyatga bogManib
qoladi. Giyohvandlikdan chiqib ketishning qiyinligi ham shundan iboratki, bemor
ruhiy qaramlikdan tashqari, giyohvand moddalar bilan bogMiq oldi-sotdilarga
aralashib, jinoyat yoMiga kirib qoladi.
Giyohvand moddalarni qabul qilib yurgan bem or uchun kundalik hayotdan
qoniqmaslik, sababsiz urush-janjallar, jizzakilik, doimiy norozilik alomatlari va
shuningdek, giyohvand m oddalarni topish haqida gap ochilganda, beixtiyoc
jonlanishning paydo boMishi xosdir.
Ruhiy qaramlik sindromida bemorning ichki dunyosida keskin o‘zgarishlar
ro‘y beradi, uni yaqin oila a ’zolariga, farzandlariga, ota-onasiga munosabati
o‘zgara boshlaydi, ular orasida mehr-oqibat yo'qolib boradi. Bemorning xulq-
atvorida o‘ziga xos qaysarlik va o‘jarlik shakllanadi, u yaqinlarining tanqidlariga
qaramasdan, o‘z fikrini tasdiqlashga yoki qilayotgan nojo‘ya ishlarini oqlashga
intiladi. To‘g‘ri, ba’zan bemor og‘ir bir dardga duchor bolganligini anglab, bu
yoMdan qaytishga urinadi, biroq awalgidek toMaqonli sogMom hayot tarziga
qaytish o‘ta qiyin boMadi. Bunday vaziyatlarda bem orning o ‘zi, uning yaqinlari,
psixolog, narkologlarning hamnafas bo‘lib ishlashi ijobiy natija berishi mumkin.
Ba’zan bemor “o‘zim boshlaganman, o‘zim to'xtatam an” deb tibbiy-psixologik
muolajalardan voz kechadi. Odatda, bunday bemorlar giyohvand moddalami qabul
qilishning yanada og‘irroq turlariga o‘tib ketishadi, xolos.
Ruhiy qaramlik nafaqat muayyan bir giyohvand modda bilan ba’zan uning
boshqa turlari ta’sirida ham qoniqtirilishi mumkin. Giyohvandlikda ruhiy qaramlik
sindromi ancha erta boshlanadigan va uzoq davom etadigan sindromdir.
Giyohvand moddalarni iste’mol qilishni to‘xtatgandan keyin ham bemor ruhiy
qaramlikdan ancha vaqtgacha chiqa olmay yuradi. Shuning uchun ham ularga
doimo psixolog yordami zarur bo‘ladi. Ruhiy qaramlik sindromini dastlabki
davrlarida aniqlash psixologdan yuksak darajadagi ziyraklikni va mahoratni talab
etadi. Chunki bemor turli xil yo‘llar bilan giyohvand moddalarni qabul qilib
yurganini atrofdagilardan yashiradi va o‘zida ruhiy qaramlik paydo bo‘lganini
bilmay qoladi.

qolishadi. Bu bosqichda giyohvand modda faoliyatini normal holatda ushlab turish
uchun, albatta, kordiamin tavsiya qilinadi.
Neyroleptiklardan neuleptil kuniga 10-20 mg, sonapaks 100- 200 mg dan
buyuriladi. Uzoq davom etuvchi neyroleptiklardan piportil 2 mg 2 haftadal mahal,
keyinchalik, har oydabir mahal. Antidepressantlardan fluoksetin, zoloft kabi dorilar
buyuriladi.
Albatta, giyohvandlikni davolash o ‘ta murakkab va mashaqqatli jarayon
bo‘lib, farmakologik dorilar bilan davolash usullari narkologiya darsliklarida
batafsil yoritilgan. Giyohvandlikni davolashda ishlatiladigan psixoterapiya usullari
turli-tumandir — oddiy suhbatdan tortib gipnozgacha.Psixoanaliz usullari
hamjudasamaralidir.Bemorning jismoniy mehnat bilan shug‘ullanishi esa davolash
jarayoniga ijobiy ta’sir ko'rsatadi.
Bemor abstinent holatdan chiqqandan keyin uzoq vaqt narkolog va psixolog
nazoratida turishi lozim.

Nima uchun yuqumli kasalliklar ham jamoatchilikda, ham sog'liqni saqlash
sohasi mutaxassislarida eng muhim psixologik bezovtalikni keltirib chiqaradi?
INFEKTSION: (i) yuqadigan, (ii) yaqinlashib kelayotgan va (iii)
ko'rinmas. Bundan tashqari, yuqumli kasalliklar sohasi tobora kengayib
bormoqda. Yurak-qon tomir kasalliklari xavfi yillar davomida ozgina o'zgargan
predispozitsiya qiluvchi omillar bilan tan olingan shaxsdir. Boshqa tomondan,
so'nggi uch o'n yillikda ko'plab yangi yirik tahdidlar paydo bo'ldi; OITS
pandemiyasi, SARS epidemiyasi, parranda grippi pandemiyasining dahshatli
stsenariylari va biologik qurollar tahdidi sog'liqni saqlash organlari, ommaviy
axborot vositalari va jamoatchilikning tashvishini tushuntiruvchi ba'zi
misollardir. "Global qishloq" evolyutsiyasi metropoliyalarga olib kelinishi mumkin
bo'lgan ekzotik kasalliklar (masalan, Chikungunya virusi), havo qatnovi
kontekstida yuqadigan kasalliklar ,qo'rquvni yanada kuchaytiradi. yoki oddiygina
tabiatning o'ziga xos usullari natijasida yangi hududlarda paydo bo'ladigan
kasalliklar (masalan, G'arbiy Nil virusi yangi dunyo epidemiyasi)
2.2. Yuqumli kasalliklardan qo'rqish bosqichlari
Qo'rquv, qat'iy neyropsikologik nuqtai nazardan, rivojlanayotgan tahdidga
normal reaktsiya bo'lib, shaxsni ham jismoniy, ham ruhiy jihatdan mumkin bo'lgan
zararga keskin javob berishga tayyorlaydi. Biroq, bu reaktsiya miya yarim
korteksida ham, hozirgi vaziyatga oqilona aqliy yondashuvning natijasi bo'lib,
amigdala tomonidan ham, kortikaldan oldin hosil bo'lgan jarayon, ongsiz va
potentsial irratsional bo'lib, ko'pincha to'siqni kesib o'tadi. vahima qilish. Ushbu
ongsiz reaktsiyaning tabiatini shakllantiradigan ko'plab ekzogen omillar mavjud.
Bemorlarning ham, aholining ham infektsiya xavfiga psixologik munosabati
so'nggi yillarda nafaqat SARS kabi o'tkir epidemiyalar, balki asta-sekin rivojlanib
borayotgan OITS kabi pandemiyalar, odamlar uchun xavfli tahdidlar kabi ko'plab
holatlarga qarab baholandi. sigirning shimgichli ensefalopatiyasi (BSE; jinni sigir
kasalligi) va hatto parranda grippi kabi faqat nazariy bo'lgan tahdidlar. Bundan
tashqari, epidemiyalar kontekstida infektsiyaga nisbatan haddan tashqari
psixologik reaktsiyalar qayd etilgan.

I BOB. SURUNKALI KASALLIKKA CHALINGAN BEMORLAR
PSIXOLOGIYASI.
1.1. Alkogolizm da bemorlar psixologiyasi .
Ichkilikbozlik muammosi qadimdan m a’lumdir. Bugungi kunda esa bu
muammo nafaqat tibbiy-psixologik, balki ijtimoiy muammoga ham aylangan.
Chunki ichkilikbozlik nafaqat spirtli ichimliklarni iste’mol qiluvchining
salomatligiga ziyon keltiradi, balki oilaning buzilishiga, farzandlar tarbiyasiga
katta salbiy ta ’sir ko‘rsatadi. Surunkali alkogolizmda kuzatiladigan psixik
buzilishlar turli-tum an bo‘lib, ularning qay darajada rivojlanganligi bemorning
necha yildan beri spirtli ichimliklarni iste’mol qilishi, uning miqdori, jismoniy
salomatligi kabi bir qancha omillarga bog‘liq. Aksariyat mualliflar surunkali
alkogolizmda psixik buzilishlarning yuzaga kelishini kasallikning og‘ir bosqichga
o ‘tganligidan dalolat beradi, deb ta’kidlashadi. Surunkali alkogolizmda psixik
buzilishlarning tez shakllanishini spirtli ichimliklarni ortiqcha iste’mol qilish
sababli yuzaga keladigan o'tkir zaharlanishlar kuchaytiradi. Har bir o ‘tkir
zaharlanish turli darajada ifodalangan o‘tkir psixozlar bilan nam oyon bo‘ladi.
Klinik manzarasi. Alkogolizmda yuzaga keladigan ruhiy-hissiy
buzilishlarning tasnifi bir qancha. Biroq biz tibbiy amaliyotda eng ko‘p
uchraydigan ruhiy-hissiy buzilishlarning ba’zi turlarini keltirib o‘tamiz. Bular
ichida alkogol deliriysi alohida o ‘rin tutadi. Alkogol deliriysi turli darajada
ifodalangan psixovegetativ buzilishlar bilan namoyon bo‘ladi. Unda ko‘ruv
gallutsinatsiyalari, ongning tum anlashuvi, vahimavaxavotir, giperdinamiya,
alahsirashlar, betoqatlik kuzatiladi. Shuningdek, taxikardiya, gipergidroz,
gipertermiya, qon bosimning o‘zgarib turishlari ham namoyon bolaadi.
Delirioz holatlar ichkilikbozlikka uzoq vaqtdan buyon berilgan shaxslarda
ko‘p kuzatiladi. Delirioz holatlarda bemorning ahvoli yomonlashsa, u
atrofdagilarga e ’tibor bermay q o ‘yadi, yaqinlarini tanim aydi, gap so‘zlarning m
a’nosini anglamaydi, m a’nosiz gaplar gapiradi va qiliqlar qiladi. Og‘ir holatlarda,
tana harorati ko‘tariladi, oliguriya kuzatiladi, arterial qon bosim pasayib ketadi va
oxir oqibat bemorning hayoti katta xavf ostida qoladi.

bemorlarda turlicha namoyon bo‘ladi, ba’zan bu belgilar uning oila va jamiyatda
tutgan o‘rniga, mizojiga, somatik va ruhiy holatiga ham bog‘liq bolaadi.
Shunday bo‘Isa-da, o‘ta yaxshi xulq-atvorli va jamiyatda hurmat va
e’tiborga ega bo'lgan, biroq ichkilikni xush ko‘radigan shaxslarda abstinent
sindrom rivojlansa, ular o‘ta sharmandali ahvolga tushib qolishi mumkin. Ular
yaqin do‘stlarini ham qattiq haqorat qilib, uzoq yillik do‘stona munosabatlarni
umrbod uzib qo‘yishlari mumkin. Shuning uchun ham alkogolizmdan oila va
jamiyatga ham moddiy, ham ma’naviy katta ziyon yetkazilishini e’tiborga olsak,
haqiqatan ham alkogolizm katta ijtimoiy muamrno ekanligining yana bir bor
guvohi bo‘lamiz. Shunday bo‘Isa-da, o‘ta yaxshi xulq-atvorli va jamiyatda hurmat
va e’tiborga ega bo'lgan, biroq ichkilikni xush ko‘radigan shaxslarda abstinent
sindrom rivojlansa, ular o‘ta sharmandali ahvolga tushib qolishi mumkin. Ular
yaqin do‘stlarini ham qattiq haqorat qilib, uzoq yillik do‘stona munosabatlarni
umrbod uzib qo‘yishlari mumkin. Shuning uchun ham alkogolizmdan oila va
jamiyatga ham moddiy, ham ma’naviy katta ziyon yetkazilishini e’tiborga olsak,
haqiqatan ham alkogolizm katta ijtimoiy muamrno ekanligining yana bir bor
guvohi bo‘lamiz.
1.2. Giyohvandlikda bemorlar psixologiyas .
Giyohvandlikning kelib chiqish sabablari . XV1II-X1X asrlarda
giyohvand m oddalar (narkotiklar) ning inson organizmiga o ‘ta salbiy ta’siri
e’tiborga olinmasdi va hatto ularning ijobiy ta’siri bor degan fikrlar mavjud edi.
Dorivor o‘simliklarni qayta ishlash va faolroq moddalarni olish texnologiyasi
rivojlana borgan sari, giyohvand moddalarning organizmga bo‘lgan zararli ta’sirini
mukammal o‘rganish ham rivojlana boshladi.
Giyohvand moddalarni iste’mol qiluvchilar va shu sababli rivojlangan og‘ir
kasalliklar soni tobora ortib bordi. Giyohvandlik ijtimoiy muammoga aylandi.
Giyohvand moddalarning aholi orasida keng tarqalishining sabablari bir qator
bo'lib, ular orasida psixologik omillar ham alohida o‘rin kasb etadi.
Giyohvandlikka berilishning sabablari juda ko‘pdir. Ular ichida ruhiy-hissiy
zo‘riqishlar ham yetuk omillardan biri hisoblanadi. Ayniqsa, ruhiy-hissiy

grippi bilan kasallangan hududda Isroilda ham o'tkazildi; bu hudud aholisi
mamlakatning qolgan aholisiga nisbatan sezilarli darajada ko'proq tushunchaga ega
edi. Ogohlik, ayniqsa, uni kuchaytirish uchun etarli vaqt bo'lsa, asosiy masala.
Bo'lajak epidemiyalardan qo'rqish: parranda grippi, jinni sigir kasalligi va
boshqa holatlar: Qo'rquv individual himoyaga olib keladigan jismoniy javob
bo'lishi mumkin, ammo ba'zida jamoat tashabbusi bilan qabul qilingan himoya
choralari kasallanishning ko'payishiga olib kelishi mumkin. himoya qilish kerak
bo'lgan tahdiddan ko'ra himoya choralarining o'zi. BSE va endi asta-sekin pasayib
borayotgan parranda grippi pandemiyasi stsenariylarida umumiy maxraj xavfning
avj nuqtasi bo'ldi, ommaviy axborot vositalari jamoatchilik e'tiborini tortdi, ong
ostini klassik tarzda yoritdi va buyuk epidemiyalar haqida xotiralar qoldirdi.
o'tmish (masalan, 1918 yilgi ispan grippi pandemiyasi). BSE holatida qo'rquv
tezda boshqa mamlakatlarga va qit'alarga tarqaldi, bu mavzuni taniqli tibbiy va
umumiy qiziqish jurnallarida yoritishga yordam berdi; ikkinchi holatda, "bu erda
bo'lishi mumkinmi?" kabi ko'zni qamashtiruvchi sarlavhalar bilan. Bir frantsuz
tadqiqotida, BSE ning qabul qilingan xavfi (haqiqiy xavfdan sezilarli darajada farq
qiladi) jamoatchilikning go'sht iste'moliga bo'lgan yondashuvini o'zgartirdi, garchi
odamlarning xavf-xatarga bo'lgan kognitiv va affektiv reaktsiyalarining bu
o'zgarishi tez cho'qqisiga chiqdi va taxminan pasaydi. 1 yil. Parranda grippi
holatida, Gretsiyada tez pasaygan shunga o'xshash "emlash vahima" qayd etilgan
bo'lib, ma'lumotlardan to'lib-toshganda jamoatchilikning qanday munosabatda
bo'lishini buzgan. Xastalik haqidagi noto'g'ri tushunchalarning psixo-ijtimoiy ta'siri
Isroilda ham namoyon bo'ldi, bu erda jamoatchilik odamlarning odamdan odamga
yuqish dinamikasi haqida noto'g'ri tasavvurga ega edi. Ommaviy axborot vositalari
va olimlarning tegishli ma'lumotlarni taqdim etish usuli ham bu ta'sirni hisobga
olishi mumkin. Yangilikdagi "qo'rqinchli statistika" va xayoliy sarlavhalar -
bularning barchasi ongli ravishda tahdid idrokini uyg'otishga yordam
beradi; Garchi ba'zilar qo'rquvdan ta'lim vositasi sifatida foydalanishni taklif qilgan
bo'lsa-da, bu holatda xatti-harakatlarning ta'siri ko'rsatilmagan. Parranda grippiga
kelsak, qo'rquv kasalxona xodimlariga ham, jamoatchilikka ham tegishli va uni

SURUNKALI VA INFEKSION KASALLIKLARGA CHALINGAN BEMOR
PSIXOLOGIYASI
Reja:
Kirish.
I BOB. SURUNKALI KASALLIKKA CHALINGAN BEMORLAR
PSIXOLOGIYASI.
1.1. Alkogolizm ga chalingan bemorlar psixologiyasi .
1.2. Giyohvandlik kasalligida bemorlar psixologiyas .
I bob bo’yicha xulosa
II BOB. INFEKSION KASALLIKKA CHALINGAN BEMORLAR
PSIXOLOGIYASI.
2.1. Infeksion kasalliklarni yuqtirib olishdan qo’rqish
2.2. Yuqumli kasalliklardan qo'rqish bosqichlari: shakllanishi va kuchayishi
II bob bo’yicha xulosa
Xulosa va tavsiyalar.
Foydalanilgan adabiyotlar

Adaptatsiya bosqichida giyohvand moddalar tushgan organizm faoliyati
o'zgara boshlaydi, ya’ni ichki a’zolar ushbu m oddalar bilan faoliyat ko‘rsatishga
moslashib oladi. Bujarayonlar bilan parallel tarzda ruhiy qaramlik rivojlanib
boradi. Awaliga himoya mexanizmlari ishga tushadi, bu esa ko'ngil aynish, qayd
qilish, terida qichimalar paydo bo'lishi, bosh aylanish bilan nam oyon bo‘ladi.
Biroq bu belgilar sekin-asta yo‘qolib boradi, chunki organizm giyohvand
moddalarga moslashib oladi.
Abstinensiya bosqichida ruhiy qaramlikka jismoniy qaramlik qo‘shiladi.
Organizmda giyohvand modda miqdorining kamayishi uning o‘rnini qoplash
uchun bemorda kuchli darajada ishtiyoq hosil qiladi (kompulsiv intilish). Aks
holda, organizmning kompensator imkoniyatlari zo‘riqib, abstinent sindrom
yanada kuchayadi. Ba’zi vaziyatlarda bu sindrom uzoq vaqt giyohvand moddalarni
qabul qilmay yurgan bemorlarda ham yuzaga keladi. Uzoq vaqtli remissiyadan
keyin giyohvand moddani yana organizmga yuborish yana jismoniy qaramlikni
paydo qiladi, hatto kuchaytiradi ham. Bunda, nafaqat yuqori miqdordagi
giyohvand moddalarga ko‘nikish, balki uni doimiy tarzda qabul qilish yana
boshlanib ketadi. Keyinchalik katta miqdordagi giyohvand moddalar ham
kayfiyatni коЧага olmay qoladi va bem or yanada kuchliroq giyohvand
moddalarga оЧа boshlaydi. Abstinent sindrom tananing turli joylarida kuchli
og‘riqlar bilan kechganligi va ularni boshqa dorilar bilan to‘xtatish qiyinligi
sababli, bem or giyohvand moddani yana qabul qilishiga to ‘g‘ri keladi.
Toliqish bosqichida organizmning barcha himoya funsiyalari keskin
pasaygan bo‘ladi, bemorning deyarli barcha a ’zolarida nafaqat funksional
buzilishlar, balki organik o ‘zgarishlar paydo bo‘ladi, terida turli xil yarachalar
larning tetiklashtiruvchi va kayfiyatni ko‘taruvchi ta’siri ham pasayadi.
Organizmni ruhan va jismonan qoniqarli holatda ushlash uchun bemorlar
giyohvand moddalarni kam miqdorda qabul qilib yurishadi. Chunki bu
moddalarsiz organizmning faoliyat ko'rsatishi o ‘ta mushkul boMib qoladi va uni
yangi muhitga o'tkazish qiyinlashadi. Abstinent sindrom bir necha oylarga
cho‘zilishi mumkin.

II bob bo’yicha xulosa
Yuqumli kasalliklarni nazorat qilish uchun bir qator axloqiy dilemmalar
qo'llaniladi va bu dilemmalar infektsiya qo'rquvini kuchaytirishga xizmat
qiladi. Odatda axloqiy dilemma - his-tuyg'ular va qarorlar o'rtasidagi
ziddiyat; epidemiyada bemor qurbon, balki vektor ham bo'ladi va izolyatsiya va
karantin amaliyotlari stigmatizatsiyani muqarrar qilishi mumkin. Yaqinda
yaratilgan statistik model epidemiyaning o'zi davomida individual psixologik
javoblarning ta'siriga qaratilgan; qo'rquv "jang yoki uchish" javobini keltirib
chiqaradi, bu holda parvoz epidemiya tarqalishiga moyil bo'ladi . Keng miqyosdagi
yuqumli kasallikning tarqalishini nazorat qilish ko'pincha shaxsiy erkinliklar va
fuqarolik huquqlarining buzilishini talab qilishi mumkin . Ushbu axloqiy
dilemmalar kasallikning haqiqiy tabiati va uning psixologik oqibatlaridan
tashqariga chiqadi va epidemiya paytida hokimiyat va ommaviy axborot
vositalarining ommaviy axborot vositalari va mazmuniga taalluqli bo'lishi
mumkin ( ya'ni, jamoatchilik qanchalik dolzarb ma'lumotni qabul qilmasdan
boshqarishi mumkin). vahima qo'zg'atadi va bu holatda bilish huquqi va vahima
o'rtasidagi nozik chiziq qayerda yotadi).

gallutsinatsiyalar, illuziyalar, Korsakov am neziyasi, konfabulatsiyalar, stupor,
depressiya, oneyroid sindrom va boshqa turli xil psixik avtomatizmlar.
Abstinent sindrom
Abstinent sindrom katta miqdorda va doimo alkogol ichib yuradiganlarda
ro‘y beradi va turli darajada ifodalangan psixovegetativ, nevrologik va somatik
buzilishlar bilan namoyon bo‘ladi. Ushbu buzilishlar zarur miqdorda alkogol
iste’mol qilgandan keyin kamayadi yoki yo‘qoladi. Abstinent sindromni xalq
orasida “alkogoldan judo bo‘lganlik” sindromi deb ham atashadi. Abstinent
sindromining klinik belgilari turlicha namoyon bo‘lishi mumkin va uning ba’zi
turlarida nevrologik, ba’zilarida ruhiy-hissiy, boshqa birlarida somatik buzilishlar
yaqqol ko‘zga tashlanadi, biroq ularning barchasida ruhiy buzilishlar alohida o ‘rin
kasb etadi. Demak ichkilik ichib yuradigan odam aroqdan to‘ygandan keyin uni
iste’mol qilmay qo‘ysa, abstinent sindrom rivojlanadi, bunda bemor juda bezovta
bo'lib asabiylashaveradi, bir joyda tinch o‘tira olmaydi, o‘zini xotin bola-
chaqalariga nisbatan agressiv tutadi, aroq topib berishni talab qilaveradi, janjal
ko‘taradi, xulq-atvori jinnisifat bo‘lib qoladi. Abstinent sindrom ba’zi bemorlarda
kuchli agressiv holat bilan namoyon bo‘lsa, ba’zi bemorlarda apatiya bilan
namoyon bo‘ladi, ya’ni bemor yiglayveradi, atrofdagilardan, ayniqsa, umr
yo'ldoshidan kechirim so'rayveradi: “boshqa ichmayman, lekin hozir, albatta, aroq
topib ber, boMmasa o‘lib qolam an” deb yolvoraberadi. Haqiqatan ham, yetarli
miqdorda aroq ichgandan keyin tinchlanadi va uxlab qoladi. Shuningdek, abstinent
sindromda qon bosimning tushib ketishi yoki aksincha, juda yuqori ko‘tarilishi,
rangining oqarib-ko‘karib ketishi, mavjud somatik kasalliklarning qo‘zg‘ashi,
ayniqsa, bemor sigaret chekadigan boMsa va unda surunkali bronxit bo‘lsa, uni
qattiq yo'tal tutishi mumkin. Bunday vaziyatlar ba’zan o‘lim bilan tugaydi.
Shuningdek, kuchli bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi, ko‘ngil aynishi va qayt qilish,
kuchli terlash, siyib yuborish, taxikardiya, muvozanatning buzilishi kabi belgilar
ham kuzatiladi. Bemor uxlay olmaydi, yomon tushlar ko‘rib uyg‘onib ketadi,
miyasiga suitsidal fikrlar keladi. Albatta, yuqorida qayd qilingan belgilar turli

buzilishi ehtimoli mavjud bo‘lganligi sababli, infektsiya chet ellik sifatida ko‘rib
chiqilishi mumkin (va ommabop madaniyatda tasvirlangan). bosqin. So'nggi
paytlarda avj olgan odamlarda qo'rquv, rad etish, stigmatizatsiya va yo'qotishlar
qayd etilgan. Stigmatizatsiya va kamsitish axloqiy munosabatlarni o'z ichiga olishi
mumkin va bu muammolarni faollik orqali hal qilishga urinishlar ham asossiz
oqibatlarga olib kelishi mumkin. Sog'liqni saqlash sohasidagi tashabbuslar
sog'liqni saqlash savodxonligini oshirish orqali jamoatchilikning qo'rquvini
bartaraf etishi mumkin, bu esa stigmatizatsiyani kamaytirishga yordam beradi
Kurs ishining predmeti. Surunkali va infeksion kasalliklarga chalingan
bemorlarning ruhiy holaridagi o’zgarishlar .
Kurs ishining ob'ekti: Surunkali va infeksion kasalliklarga chalingan
bemorlar psixologiyasi..
Kurs ishining maqsadi: Surunkali va infeksion kasalliklarga chalingan
bemorlarning ruhiy holaridagi o’zgarishlar o rganish.ʼ
K urs ishining vazifalari. Surunkali va infeksion kasalliklarga chalingan
bemorlarning ruhiy holaridagi o’zgarishlar o rganish va ularga psixologik yordam
ʼ
ko’rsatishning nazariy asoslarini o’rganish.
Kurs ishining metodlari : Kontent analiz metodidan foydalanildi va mavzu
nazariy tahlil qilindi .
Kurs ishining tuzilishi. 2 bob, 4 tа раrаgrаf, xulosаlаr vа tаvsiyаlаr
foydalanilkgan аdаbiyotlаr ro‘yxаtidаn iborаt.

kontekstida yuqadigan kasalliklar ,qo'rquvni yanada kuchaytiradi. yoki oddiygina
tabiatning o'ziga xos usullari natijasida yangi hududlarda paydo bo'ladigan
kasalliklar (masalan, G'arbiy Nil virusi yangi dunyo epidemiyasi)
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR :
1. V.Karimova Psixologiya darslik Toshkent 2014
2. V.Karimova Psixologiya o'quv qo'llanma. Toshkent
3. Nurbek, A. (2021). Management Psychology Leader and Its
Characteristics. IJTIMOIY FANLARDA INNOVASIYA ONLAYN ILMIY
JURNALI, 1(1), 13-16.
4. Nurbek, A. (2021). Psixologik Salomatlik Va Uning Mohiyati.
BARQARORLIK VA YETAKCHI TADQIQOTLAR ONLAYN ILMIY
JURNALI, 1(6), 666-669.
5. Alijonov, N. (2022). IMPLEMENTING THE PSYCHOLOGICAL
HEALTH OF LEADERS IN THE FIELD OF EDUCATION. Galaxy International
Interdisciplinary Research Journal, 10(5), 631-634.

II BOB. INFEKSION KASALLIKKA CHALINGAN BEMORLAR
PSIXOLOGIYASI.
2.1. Infeksion kasalliklarni yuqtirib olishdan qo’rqish.
Tarixiy jihatdan, boshqa holatlarga nisbatan infektsiya bilan bog'liq
bo'rttirilgan qo'rquv mavjud edi. INFEKTSION bu nomutanosib darajadagi
qo'rquvni hisobga oladigan o'ziga xos xususiyatlarga ega: u tez va ko'rinmas tarzda
uzatiladi; tarixan, u asosiy kasallanish va o'limni hisobga olgan; eski shakllar qayta
paydo bo'ladi va yangi shakllar paydo bo'ladi; va ommaviy axborot vositalari ham,
jamiyat ham ko'pincha hayratda. Kasallik avj olganida bemor ham jabrlanuvchi,
ham vektor bo‘lib, epidemiyani nazorat qilish uchun shaxsiy huquqlarning
buzilishi ehtimoli mavjud bo‘lganligi sababli, infektsiya chet ellik sifatida ko‘rib
chiqilishi mumkin (va ommabop madaniyatda tasvirlangan). bosqin. So'nggi
paytlarda avj olgan odamlarda qo'rquv, rad etish, stigmatizatsiya va yo'qotishlar
qayd etilgan. Stigmatizatsiya va kamsitish axloqiy munosabatlarni o'z ichiga olishi
mumkin va bu muammolarni faollik orqali hal qilishga urinishlar ham asossiz
oqibatlarga olib kelishi mumkin. Sog'liqni saqlash sohasidagi tashabbuslar
sog'liqni saqlash savodxonligini oshirish orqali jamoatchilikning qo'rquvini
bartaraf etishi mumkin, bu esa stigmatizatsiyani kamaytirishga yordam beradi
Bir kishi yangiliklarni ko'rib, tashvishlana boshlaydi. Uning qo'llari terlaydi
va yurak urishi kuchayadi. U parranda grippi pandemiyasining ehtimoli haqida
eshitganida qo'zg'alish tuyg'usini boshdan kechiradi. Ommaviy axborot vositalari
uning oldiga grippga qarshi vaktsinalarni sotib olishga shoshilayotgan odamlarning
tarqoq tasvirlarini, antiviral vositalarning foydaliligi va potentsial taqchilligi

American Journal of Social and Humanitarian Research, Vol. 3 No. 11 (2022).
256-259 pages.
29. Raxmatjonov Shoxjahon Dilshodbek o'g'li //TOLERANTLIK
SHAKLLANAYOTGAN SHAXS MODELINING TAVSIFI// International
scientific journal «MODERN SCIENCE АND RESEARCH». VOLUME 2 /
ISSUE 5 /2023. 761-764 pages.
30. Raxmatjonov Shoxjahon Dilshodbek o'g'li. (2023). PSIXOLOGIYADA
MOTIVATSIYA TURLARI, NAZARIYALARI VA TAHLILI. Научный
Импульс, 1(10), 665-670.

Xulosa va tavsiyalar
Bir kishi yangiliklarni ko'rib, tashvishlana boshlaydi. Uning qo'llari terlaydi
va yurak urishi kuchayadi. U parranda grippi pandemiyasining ehtimoli haqida
eshitganida qo'zg'alish tuyg'usini boshdan kechiradi. Ommaviy axborot vositalari
uning oldiga grippga qarshi vaktsinalarni sotib olishga shoshilayotgan odamlarning
tarqoq tasvirlarini, antiviral vositalarning foydaliligi va potentsial taqchilligi
haqida munozaralarni, grippning oldingi pandemiyasidan o'lganlar soni, Janubi-
Sharqiy Osiyoda yuzlab millionlab qushlarning o'ldirilgani haqida xabar berishadi.
butun dunyo bo'ylab kutilayotgan millionlab inson qurbonlari, o'tmishdagi
epidemiyalarni nazorat qilish uchun favqulodda xarajatlar va tayyorlikni oshirish
uchun zarur bo'lgan kutilgan xarajatlar. Erkak o'zini ko'p ma'lumotga duchor
qiladi.
Yaqin atrofdagi shifoxonada tez yordam bo'limidagi hamshira uzoq muddatli
ta'til so'rashni o'ylaydi, chunki u epidemiya paydo bo'lganda yo'q bo'lishni
xohlaydi; u o'z oilasi haqida o'ylaydi va o'zini kasal infektsiya bilan kurashish
uchun malakasiz va undan himoyalanmagan deb hisoblaydi.
Yuqumli kasalliklar bo'yicha mutaxassis samolyotda, yuqumli kasalliklar
bo'yicha xalqaro kongressdan qaytmoqda; bir necha soat oldin u o'sha paytda

e'tiborsiz qoldirib bo'lmaydi. Gonkongda o'tkazilgan tadqiqot shuni ko'rsatdiki,
jamoatchilikning ko'pchiligi vahima yoki stress bilan bog'liq javoblarning boshqa
shakllari paydo bo'lishini, shuningdek, stigmatizatsiya potentsiali.
Epidemik bo'lmagan holatlarda infektsiyadan qo'rqish: odamlar
antibiotiklardan foydalanishni davom ettiradilar, hatto buni qilmaslik tavsiya
qilingan taqdirda ham, aniq virusli kelib chiqadigan ko'plab nafas yo'llarining
infektsiyalari uchun. Bemorlar pnevmoniya rivojlanishidan qo'rqishadi va ularning
belgilari bilan bog'liq kasallik, hatto o'limni ham oshirib yuborishadi. Infektsiya
ko'pincha bilvosita stigmatizatsiyaga olib keladigan ijtimoiy muammo sifatida
ko'rib chiqiladi, masalan, brutsellyoz holatida bo'lgani kabi, bu erda bemorlar inkor
etishlari mumkin, chunki infektsiya past ijtimoiy-iqtisodiy maqom bilan bog'liq
(ya'ni, stigmatizatsiyaning bilvosita shakli). 29 ]. Bu BSEda bo'lgani kabi, avj
olgandan keyin epidemiyaga olib keladigan kasalliklar uchun ham sodir bo'ldi, bu
erda ko'plab Buyuk Britaniya fermerlari tomonidan himoya choralari individual
fermerlarni "yomon amaliyot" nuqtai nazaridan potentsial qoralash sifatida rad
etilgan.
Qo'rquv qanday shakllanadi va kuchayadi?
Qo'rquv jamiyatda rivojlanadi va jamiyatga ishora qiladi. Uning
evolyutsiyasi asab tizimining qattiq tibbiy jarayoni emas, balki tibbiy va ijtimoiy
omillar va kuchlarning murakkab o'zaro ta'siri natijasidir. INFEKTSION qo'rquvi
nafaqat sobiq epidemiyalar haqidagi xotiralar natijasida, balki bunday potentsial
tahdidlarning xayoliy dramatizatsiyasi tufayli bizning ongsizligimizga
o'yilgan. Yuqumli kasalliklarning kinoda namoyish etilishi odatiy misol bo'lib,
jamiyat idrokiga ta'sir qilishi mumkin. Ko'rinmas chet el bosqinining
kontseptsiyasi, noma'lum virus natijasida dunyoning oxiri haqidagi ko'plab
apokaliptik qarashlar va vahima sahnalari - barchasi jamoatchilik qo'rquvidan kelib
chiqqan va ular bir vaqtning o'zida, teskari aloqa orqali bu qo'rquvni
shakllantiradi. Ommaviy axborot vositalari - adabiyotda ko'plab hujum
stsenariylarida tasvirlanganidek, yuqumli kasallik tahdidiga jamoatchilikning
jismoniy va psixologik munosabatini shakllantiradigan yana bir asosiy

omil. Ispaniyada qasddan ozod qilingandan so'ng Q isitmasi avj olishining
simulyatsiyasi bunday potentsialni ta'kidladi: bir jurnalist kasallikning odamdan
odamga yuqishi haqidagi tibbiy hisobotni oldi; Bunday uzatish mumkin emasligi
haqida jamoatchilik allaqachon xabardor qilingan; ba'zi jurnalistlar olimlarni
haqiqatni yashirishda aybladilar; jamoatchilik ilmiy hamjamiyat tomonidan
noto'g'ri ma'lumotga ega ekanligini his qildi. Va bu cheklangan o'lim agentiga
qaratilgan stsenariy edi.
Jamoatchilikni bir hil guruh sifatida hukm qilish nohaqlik
bo'ladi; jamoatchilik - bu turli xil ijtimoiy, ta'lim va iqtisodiy ma'lumotlarga ega
bo'lgan ko'p sonli kichik guruhlarning koalitsiyasidir. Ushbu kichik guruhlar turli
yo'llar bilan infektsiya tahdidiga duch kelishini kutish mumkin. Masalan, oliy
ma'lumot nazariy jihatdan qo'rquvning past darajalari bilan bog'liq bo'lishi
kerak; boshqa tomondan, bu umumiy ma'lumotlarga va tibbiy maslahatlarga kirish
imkoniyatini oshirish va shu bilan "tahdid" idrokini rivojlantirishda individual
ishtirok etish bilan bog'liq bo'lishi mumkin. Turli ijtimoiy, iqtisodiy va ta'lim
maqomiga ega bo'lgan shaxslar o'rtasidagi kasallikni, xususan, infektsiyani idrok
etishdagi bu farqlar etarli darajada baholanmagan.
Yuqumli kasalliklarni nazorat qilish uchun bir qator axloqiy dilemmalar
qo'llaniladi va bu dilemmalar infektsiya qo'rquvini kuchaytirishga xizmat
qiladi. Odatda axloqiy dilemma - his-tuyg'ular va qarorlar o'rtasidagi
ziddiyat; epidemiyada bemor qurbon, balki vektor ham bo'ladi va izolyatsiya va
karantin amaliyotlari stigmatizatsiyani muqarrar qilishi mumkin. Yaqinda
yaratilgan statistik model epidemiyaning o'zi davomida individual psixologik
javoblarning ta'siriga qaratilgan; qo'rquv "jang yoki uchish" javobini keltirib
chiqaradi, bu holda parvoz epidemiya tarqalishiga moyil bo'ladi . Keng miqyosdagi
yuqumli kasallikning tarqalishini nazorat qilish ko'pincha shaxsiy erkinliklar va
fuqarolik huquqlarining buzilishini talab qilishi mumkin . Ushbu axloqiy
dilemmalar kasallikning haqiqiy tabiati va uning psixologik oqibatlaridan
tashqariga chiqadi va epidemiya paytida hokimiyat va ommaviy axborot
vositalarining ommaviy axborot vositalari va mazmuniga taalluqli bo'lishi

THE ATHLETE// INNOVATIVE DEVELOPMENTS AND RESEARCH IN
EDUCATION. International scientific online conference. Canada. Part 2,
23.01.2022. 1-3
22. Raxmatjonov Shoxjahon Dilshodbek o'g'li //SPORTCHI PSIXOLOGIK
SALOMATLIGIGA TA'SIR ETUVCHI OMILLAR// GALAXY
INTERNATIONAL INTERDISCIPLINARY RESEARCH JOURNAL (GIIRJ).
Vol. 10, Issue 11, Nov.(2022). 117-121 pages.
23. QURBONOVA Saida Miralimjanovna, RAXMATJONOV Shoxjahon
Dilshodbek o'g'li //MAMLAKATIMIZ PSIXOLOGLARI ISHLARIDA
SHAXSLARARO MUNOSABATDA MUOMALA MUAMMOSINING
TALQINI// Journal of Pedagogical and Psychological Studies. Vol. 1. № 5, (2023).
99-103 pages.
24. Raxmatjonov Shoxjahon Dilshodbeko'g'li //SPEECH ISSUES IN
PSYCHOLINGUISTICS// IQRO JURNALI № 2. 04.2023. 503-511 betlar.
25. Raxmatjonov Shoxjahon Dilshodbek o'g'li, Vosiljonov Azizbek
Boxodirjon o'g'li //XORIJ PSIXOLOGLARINING ISHLARIDA SHAXSNING
TADQIQ ETILISHI// INNOVATIVE DEVELOPMENTS AND RESEARCH IN
EDUCATION. Vol. 1. № 12, 2022. 39-47 pages.
26. Raxmatjonov Shoxjahon Dilshodbek o'g'li //TALABALARDA
TOLERANTLIKNI RIVOJLANTIRISH – IJTIMOIY PSIXOLOGIK MUAMMO
SIFATIDA// International Journal of Economy and Innovation. Volume: 30. 2022.
66-70 pages.
27. Rakhmatdjonov Shokhjahon Dilshodbek o'g'li //PSYCHOLOGICAL
ASPECTS OF THE SPORTSMAN PERSONALITY DURING
COMPETITIONS// IJTIMOIY FANLARDA INNOVASIYA ONLAYN ILMIY
JURNALI. Vol. 2 No. 11 (2022). 215-221 betlar.
28. Raxmatjonov Shoxjahon Dilshodbek o'g'li //Motiv Va Motivatsiya
Muammosining Jahon Va Mahalliy Psixologlar Tomonidan Tadqiq Etilganligi//

O'tkir epidemiyalarda psixososyal reaktsiyalar: SARS holati: e'tirof etilgan
tahdid bilan shug'ullanayotganda, xabardorlik psixologik oqibatlarni
minimallashtirishga yordam beradi. SARS epidemiyasida bunday bo'lmagan,
buning uchun o'lim darajasi yuqori bo'lgan noma'lum, oson yuqadigan agent
javobgar edi. Qo'rquvga oqilona javob berishning uchta ketma-ket bosqichini o'z
ichiga olgan qo'rquv, rad etish va umidsizlik Kanadada SARS va Gonkongdagi
Amoy bog'larida bemorlar yoki karantindagi shaxslar orasida ustunlik qilgani
haqida xabar berilgan . Kanadada SARS epidemiyasi paytida karantinda bo'lgan
tibbiyot xodimlarida yo'qotish va bemor oldidagi burch va o'z oilasi bilan bo'lish
istagi o'rtasidagi ziddiyat qayd etilgan. Anksiyete (bemorlar va ta'sirlangan
shaxslarda) infektsiyaning jismoniy oqibatlaridan tashqari, stigmatizatsiya kabi
ijtimoiy oqibatlarga ham tarqaladi, ikkinchisi esa Nyu-Yorkning Chinatown kabi
endemik bo'lmagan mintaqalarning osiyolik aholisiga ham taalluqlidir . O'tkir
epidemiya paytida xuddi shunday stigmatizatsiya holati ham irqiy yo'naltirilgan
edi: AQShda 1993 yilgi Xantavirus epidemiyasida tubjoy amerikalik hindular
"Navaxo kasalligi" atamasi bilan qoralangan, bu atama navajo bo'lmaganlar ham
kasal bo'lib qolganiga e'tibor bermagan; natijada "kasallik qo'rquvi bilan
aralashgan antihind irqchiligi" paydo bo'ldi. Psixologik reaktsiyalarning potentsial
ta'siri 1994 yilda Hindistonning Surat shahridagi vabo epidemiyasida ham misol
bo'ldi, bu rasmiy va norasmiy karantinga olib keldi, stigmatizatsiya epidemiya
darajasiga nomutanosib edi. Noma'lum agent bo'lsa, tibbiyot organlarining tayyor
emasligi va ommaviy axborot vositalari tomonidan e'lon qilingan noto'g'ri
ma'lumotlar ushbu patologik psixologik reaktsiyalarni yanada kuchaytirishi
mumkin. SARS epidemiyasida bu ikkala omil ham tan olingan va ommaviy
axborot vositalarining noto'g'ri aloqalari va nomuvofiq sog'liqni saqlash siyosati
Gonkongda stigmatizatsiyani kuchaytiruvchi omillar sifatida ta'kidlangan. Tibbiyot
idoralari qo'rquvni boshlash va qayta ishlash orqali beixtiyor muammoni
kuchaytirishi mumkin. Qo'rqinchli izolyatsiyalash tartib-qoidalari, asboblar va
kiyim-kechaklardan tashqari (ikkinchisi kosmonavtlarni eslatadi va o'zga
sayyoraliklar bosqinchiligi tushunchasi), profilaktika va terapevtik strategiyalar

Davolash . Narkomanlarni davolash prinsiplari maxsus adabiyot va
dasrliklarda mukammal yoritilgan. Ammo tibbiy psixolog bemorlarni davolash
bilan bog‘liq bo‘lgan bir qator muammolarni bilishi zarur.
Dastavval, bem or statsionarga yotqizilishi shart, chunki davolanish
sharoitida kuzatiladigan noxush holatlar va abstinent sindromning yana paydo
bo‘lishi, giyohvand moddani yana iste’mol qilishga majbur qiladi. Davolash
muolajalari narkolog nazorati ostida giyohvand moddalarni qabul qilishni
to‘xtatishdan boshlanishi lozim. Sog‘lom va yosh bemorlarda giyohvand
moddalarni qabul qilishni birdaniga va butunlay to'xtatish mumkin, keksa va o‘ta
ojiz bemorlarda bosqichma-bosqich to ‘xtatiladi.
Giyohvandlikni davolash, odatda, bir necha bosqichda olib boriladi. Bular
dezintoksikatsiya muolajalari, psixopatologik va somatonevrologik buzilishlarni
davolash, metabolik buzilishlarni bartaraf etish, ruhiy qaramlikning asosiy
mexanizmlariga qarshi yo‘naltirilgan davolash muolajalari o‘tkazish, kasallikning
takrorlanishiga qarshi davolash choralarini ta’minlash.
Dezintoksikatsiya maqsadida reopoliglukin, xlorid natriyning izotonik
eritmasi va boshqa elektrolitlar kuniga 2000 ml gacha yuborilishi mumkin.
Zaruratga qarab, qon preparatlari - albumin, plazma, toza qon ham buyuriladi.
Og‘ir vaziyatlarda gemosorbsiya va gemodializ muolajalari ham o‘tkaziladi.
Shuningdek, kalsiy xlor 10 ml - 10% Ii, tiosulfat natriy 10 ml - 30% li, magniya
sulfat 5-10 ml — 25% li, tom ir ichiga, unitiol 5-10 ml 5% li mushak orasiga
yuboriladi.
Nootroplardan nootropil kuniga 20-40 ml dan tom ir ichiga tom chilatib
yuboriladi, vitaminlar — B l, B6, S kuniga 10 ml gacha 40% li glukozada tomir
ichiga yuborilishi mumkin.
Abstinent sindromini davolashda psixotrop dorilardan 2,5% li aminazin 1 -3
ml 5-7 kun mobaynida t/i, m /o ga yoki 2,5% li tizersin 2-4 ml t/i, m /o ga, 1% li
dimedrol 1-2 ml valium 0,5% li 2-4 ml t / i, m /o ga. Shuningdek, kordiamin,
kamfora, kofein, meprobamat, galoperidol kabi dorilarni ham buyurish mumkin.
Yurak va nafas yuzaga keladi. Bunday bemorlar tez-tez kasal bo‘ladigan bo‘lib

mumkin ( ya'ni, jamoatchilik qanchalik dolzarb ma'lumotni qabul qilmasdan
boshqarishi mumkin). vahima qo'zg'atadi va bu holatda bilish huquqi va vahima
o'rtasidagi nozik chiziq qayerda yotadi).
Mikrob vahimasi
Bu yaqinda kuzatilgan psixososyal javoblar noyob emas. Bizda nafaqat
qayta paydo bo'ladigan kasalliklar, balki kasalliklarga qayta tiklanadigan javoblar
ham mavjud. Venetsiyadagi 1600-yillardagi mashhur vabo doktori niqobining
ekvivalenti so'nggi epidemiyalar paytida kiyiladigan oq jarrohlik niqobidir.
Sog'liqni saqlash sohasidagi tashabbuslar kasallik haqida ma'lumotni
oshirish orqali jamoatchilikning qo'rquvini bartaraf etishi mumkin. Kengaytirilgan
sog'liqni saqlash savodxonligi, sog'liqni saqlash ma'lumotlaridan keng foydalanish
bilan bir qatorda, kasallikni erta aniqlashga yordam beradi va stigmani kamaytirish
va kasallikdan qo'rqish darajasini pasaytirishda foydali bo'lishi mumkin.

I BOB. SURUNKALI KASALLIKKA CHALINGAN BEMORLAR PSIXOLOGIYASI.

Alkogolizmga chalingan bemorlar psixologiyasi.
Giyohvandlik kasalligida bemorlar psixologiyas.

II BOB. INFEKSION KASALLIKKA CHALINGAN BEMORLAR PSIXOLOGIYASI.

2.1. Infeksion kasalliklarni yuqtirib olishdan qo’rqish

2.2. Yuqumli kasalliklardan qo'rqish bosqichlari: shakllanishi va kuchayishi

Купить