• Всего документов: 5844
  • Число пользователей: 15251

Информация о документе

Цена 18000UZS
Размер 96.9KB
Покупки 0
Дата загрузки 28 Июнь 2024
Расширение docx
Категория Дошкольное и начальное образование

Продавец

Sattarov Ziyodulla

Дата регистрации 19 Апрель 2024

3 Продаж

Tarbiyaga zamonaviy yondashuv va uning bugungi kundagi ahamiyati

“Agar mendan sizni nima qiynaydi deb so’rasangiz, farzandlarimizning ta’lim va tarbiyasi deb javob beraman” O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI PREZIDENTI SHAVKAT MIRZIYOYEV. KIRISH Mavzuning dolzarbligi .    Tarbiyaning  maqsadi  - ijtimoiy  jamiyat taraqqiyoti,  uning  rivojlanishi,  yo‘nalishi,  ijtimoiy  munosabatlar  mazmunidan  kelib chiqib  belgilanadi.  Bugungi  kunda  O‘zbekiston  Respublikasida  tashkil  etilayotgan tarbiyaning  asosiy  maqsadi  komil  shaxsni  tarbiyalab  voyaga  yetkazishdan iboratdir.  Tarbiya  jarayoni  shaxsning  muayyan  maqsad  asosida  ijtimoiy  hayotga tayyorlovchi  tarixiy-ijtimoiy  tajribaga  suyangan  holda  olib  boriluvchi  faoliyat jarayonidir. Yosh  avlodni  tarbiyalab  voyaga  yetkazish  – bizning  muqaddas burchimiz,  ornomusimiz.  Lekin  barkamol  insonni  tarbiyalab  yetishtirishoson  emas. U  ko plab,  oylab,  yillab  sabr-toqat,  chidam  va  qat iyatlilik,  iroda  talab  etadi. ʻ ʼ Hozirgi  paytda  juda  ko plab  iqtidorli  yoyoshlarimiz  oliy  maqsadlarni  ko zlab  chet ʻ ʻ ellardagi  nufuzli  o qishlarda  tahsil  olmoqdalar.  Kadrlar  tayyorlash  milliy  dasturi ʻ ta lim  tizimini  tubdan  isloh  etib,  Respublikamiz  istiqbolini  belgilovchi  yoshlarni ʼ har  tomonlama  yetuk,  barkamol  shaxs,  rivojlangan  demokratik  davlatlar  darajasida raqobatbardosh  kadrlar  etib  tayyorlashni  oliy  maqsad  qilib  qo ydi.  Bunday  inson, ʻ kasb-hunar  egasi  oilada,  maktabda  va  boshqa  ta lim  tizimi  jabhalarida  ta lim- ʼ ʼ tarbiya  oladi.  Jamiyatimizning  yangilanishi,  hayotimizning  taraqqiyoti  o sibʻ kelayotgan  barkamol  avlod  tarbiyasi  bilan  bog liq  jarayonni  ham  qaytadan  ko rib ʻ ʻ chiqishni  taqozo  etmoqda.  Tarbiya  jarayonining  mohiyati  shu  jarayon  uchun xarakterli  bo lgan  va  muayyan  qonuniyatlarda  namoyon  bo ladigan  ichki  aloqa  va ʻ ʻ munosabatlarni  aks  ettiradi.Hozirgi  zamon  pedagogikasida  tarbiya  tarbiyachining tarbiyalanuvchi  shaxsiga  oddiy  ta sir  ko rsatishi  emas,  balki  tarbiyachilar  va ʼ ʻ tarbiyalanuvchilarning  aniq  bir  maqsadga  qaratilgan  bir-biri  bilan  hamkorlikda amalga  oshiradigan  munosabatlari  va  o zaro  ta sir  ko rsatishi  ekanligi  alohida ʻ ʼ ʻ ta kidlanadi.  Tarbiya  aqlli,odobli,  mehnatsevar,  bilimli,  sog lom,e tiqodli,  dili  pok, ʼ ʻ ʼ 3 19. Nodirovna, Khushnazarova  Mamura.  “THEORETICAL  AND METHODOLOGICAL   BASIS   OF   TRAINING   OF   MANAGEMENT PERSONNEL   IN   THE   PROCESS   OF   HIGHER   PEDAGOGICAL EDUCATION.”  INTERNATIONAL  JOURNAL  OF  SOCIAL  SCIENCE  & INTERDISCIPLINARY  RESEARCH  ISSN:  2277-3630  Impact  factor:  7.429 11.04  (2022):  171-177.   20. Akbarovna,  Abdullajonova  Shaxnoza.  “INCLUSIVE  EDUCATION AND  ITS  ESSENCE.”  INTERNATIONAL  JOURNAL  OF  SOCIAL  SCIENCE  & INTERDISCIPLINARY  RESEARCH  ISSN:  2277-3630  Impact  factor:  7.429 11.01  (2022):  248-254.   21. Adxam,  Z.  (2021).  Педагогические  факторы  формирования чувства  Родины  на  основе  национальных  и общечеловеческих  ценностей  у учащихся  начальной  школы.  Среднеевропейский  научный  вестник,  17,  284- 286.  https://doi.  org/10.47494/mesb.2021.17.814 22. Najmiddinovna,  Rahimova  Feruza.   “PEDAGOGICAL  CONDITIONS OF  IMPROVEMENT  OF  SOCIAL  PEDAGOGICAL  ACTIVITY  OF STUDENTS  ON  THE  BASIS  OF  MULTIMEDIA  TOOLS.”  INTERNATIONAL JOURNAL  OF  SOCIAL  SCIENCE  &  INTERDISCIPLINARY  RESEARCH ISSN:  2277-3630  Impact  factor:  7.429  11.07  (2022):  108-112.   23. Erkinovna,  Yuldasheva  Malohat.  “DEVELOPMENT  OF  THE COGNITIVE  ACTIVITY  OF  FUTURE  TEACHERS  IN  INNOVATIVE EDUCATIONAL   CONDITIONS   AS   A   SOCIAL   PEDAGOGICAL 35 8. Sh. M.Mirziyoyev.  Tanqidiy  tahlil,  qat'iy  tartib-intizom  va  shaxsiy javobgarlik  - har  bir  rahbar  faoliyatining  kundalik  qoidasi  bo‗lishi  kerak. Tashkent:  O’zbekiston,  2017  y.,104  b 9. Mirziyoyev  Sh.M.  Erkin  va  farovon,  demokratik  O’zbekiston  davlatini birgalikda  barpo  etamiz.T.:O‗zbekiston,  2017.-56  b. 10. Mirziyoyev  Sh.M.  Qonun  ustuvorligi  va  inson  manfaatlarini ta‘minlash  yurt  taraqqiyoti  va  xalq  farovonligining  garovi.  O’zbekiston Respublikasi  qabul  qilinganining  24  yilligiga  bag’ishlangan  tantanali  marosimdagi ma‘ruza.  2016  yil  7 dekabr/  Mirziyoyev  Sh.M.  – Toshkent:  O’zbekiston,  2017.  – 104  b IV O’quv qo’llanma va darsliklar 11. Sharopova   Z.F.   Ta’lim   texnologiyalari.O’quv   qo’llanma   . Toshkent2019.  ”Navro’z  nashriyoti”.B-298 12. Azizxo‘jaeva  N.  Pedagogik  texnologiyalar  va  pedagogik  mahorat. O‘quv  qo‘llanma.  2006.B-154 13. Ishmuxammedov  R.J.  «Innovatsion  texnologiyalar  yordamida  o‘qitish samaradorligini  oshirish  yo‘llari  . 2000.B-213   14. Ochilov  M.  YangI  pedagogik  texnologiyalar.  Qarshi  2000.B-256   15. Saidaxmedov  N.S.  Yangi  pedagogik  texnologiyalar.  Moliya  nashr. 2003.B-197   16. Ochilov  M.,  Ochilova  N.  Oliy  Maktab  Pedagogikasi-  T:  2008,  163 182  – betlar.   17. Fayzullaeva  D.M.,  Ganieva  MA  Ne'matov  1.  Nazariy  va  amaliy  o'quv mashg'ulotlarda  o'qitish  texnologiyalari  to'plami  /Met.qo'll.  O'rta  maxsus,  kasb  - hunar  ta'limida  innovatsion  ta'lim  texnologiyalari  seriyasidan  - T - 2013.  - 137  b. 18. Muslimov  N.  A  Usmonboeva  M.H.   Sayfurov  D.M.   To'raev  A.B. Innovatsion  ta lim  texnologiyalari-  T " Sano  standart  " nashriyoti,  2015.  -150  b ʼ V Chet tilidagi adabiyotlar 34 ruhi komil,  har  tomonlama  ma naviy  rivojlangan,  vatanparvar,  baynalmilal, ʼ insonparvar  barkamol  shaxsni  shakillantirishni  ko zda  tutadi.  Tarbiya  mahalliy, ʻ ijtimoiy-iqtisodiy  shart-sharoitlar,  milliy  an analar  va  mintaqalararo  xususiyatni ʼ hisobga  olgan  holda  olib  boriladi.Tarbiya  jarayonida  kishining  turli  qobiliyatlari rivojlanadi,  xarakteri,  g oyaviy,  axloqiy  ,estetik,  irodaviy  xislatlari  shakllanadi, ʻ tabiyatga,  jamiyatga  ilmiy  qarashlar  tizimi  tarkib  topadi,  jismoniy  kuch-quvvatlari mustahkamlanadi.Tarbiyada  oliy  maqsadga  erishish  uchun,  ma lum  vazifalarni ʼ bajarishimiz  lozim  bo ladi.  Bu  vazifalarni  esa  tarbiyaning  tarkibiy  qismlari  deb ʻ atash  ham  mumkin.  Aqliy  tarbiya  bu  barkamol  inson  tarbiyasining  yetakchi tarkibiy  qismi  bo lib,  o quvchi  yoshlarni  tabiat  va  jamiyat,  kishi  tafakkuri  haqidagi ʻ ʻ bilimlar  tizimini  ilg ab  olishi,  ularda  ilmiy  dunyoqarash,  yuqori  onglilik  xislatlarini ʻ parvarishlash,  fan  asoslaridan  xabardor  qilish,  tafakkur  va  nutq  qobiliyatlarini o stirishni  maqsad  qilib  qo yadi.  Ayniqsa,  o quvchilarni  mustaqil  fikrlashga ʻ ʻ ʻ o rgatish  dolzarb  muammolardan  sanaladi.  Inson  kamolotida  ilm  egallash  ulkan ʻ fazilatlardan  biri  hisoblanadi.  Hadis  kitoblarida,  mutafakkirlarimiz  ijodlarida ilmning  har  bir  mo min  musulmon  uchun  naqadar  zarurligi  bayon  etilgan.  Bunga ʻ ko plab  Hadislarni  misol  sifat  ida  keltirishmumkin:  “Beshikdan  to  qabrgacha  ilm ʻ izla”,  “Ilmga  ilm  olmoq  yo li  bilan  erishilgaydir.  Ilmu  hunarni  Xitoyga  borib ʻ bo lsa  ham  o rganinglar...”,  “Ilm  olmoqqa  intilish  har  bir  muslim-muslima  uchun ʻ ʻ qarzu  farz”deyiladi.   Tarbiya  – shaxsni  maqsadga  muvofiq  takomillashtirish  uchun  uyushtirilgan pedagogik  jarayon  bo lib,  tarbiyalanuvchining  shaxsiga  muntazam  va  tizimli  ta’sir ʻ etish  imkonini  beradi.   Tarbiya  - shaxsda  muayyan  jismoniy,  ruhiy,  axloqiy, ma’naviy  sifatlarni  shakllantirishga  qaratilgan  amaliy  pedagogik  jarayon; insonning  jamiyatda  yashashi  uchun  zarur  bo lgan  hissiyotlarga  ega  bo lishini ʻ ʻ ta’minlash  yo lida  ko riladigan  chora-tadbirlar  yig indisi ʻ ʻ ʻ . 1 Demak,  tarbiya  ijtimoiy hodisa  bo lib,  insoning  shaxs  bo lib  shakllanishini  ta’minlaydigan  eng  qadimiy  va ʻ ʻ abadiy  ma’naviy  qadriyatdir.  Tarbiya  insoniyat  paydo  bo lishi  bilan  birga  paydo ʻ bo lgan  bo lib,  usiz  alohida  shaxs  ham,  kishilik  jamiyati  ham  faoliyat  ko rsata ʻ ʻ ʻ 1   Hasanboyev  J. va  boshq.  Pedagogika.  Toshkent:  Fan,  2006,  284  bet 4 tarbiyalanuvchilarning maxsus  tashkil  etilgan  faoliyati  tushuniladi.  Ushbu  holatda pedagoglarning  tarbiyaviy  faoliyati  tarbiyaviy  ish  deb  ataladi. Jamiyat taraqqiyotida tarbiya jarayonining o’rni.   Tarbiya  jarayonining jamiyat  taraqqiyotidagi  roli  nihoyatda  beqiyosdir.  Mutafakkir  olim  Abu  Nosir Forobiy  ta’lim  - tarbiyaning  asosiy  vazifasi  jamiyat  talablariga  javob  bera  oladigan va  shu  jamiyat  uchun  xizmat  qiladigan  yetuk  insonni  tarbiyalashdan  iborat  deb biladi.  Jamiyat  taraqqiyotida  muhim  o’rin  egallagan  insonni  tarbiyalash,  uni  bilim olishga,  mehnat  qilishga  undash  va  bu  hatti  harakatini  sekin  - asta  ko’nikmaga aylantirib  borish  lozim.  Insonning  mushohada  qilishi  qobiliyatni  tarbiyalaydi  va aqlni  peshlaydi.  Aql  ongni  saqlaydi.  Ong  esa  moddiy  va  ma’naviy  manbaga aylanadi.  Shu  tarzda  inson  asta  - sekin  takomillashib,  komillikka  erishib  boradi. ammo  buning  uchun  tarbiyachi  va  tarbiyalanuvchilardan  uzoq  davom  etadigan mas’uliyat,  sharafli  mehnat  va  qunt,  irodani  talab  etadi.  Bunda  tarbiyachi bolalarning  yosh  xususiyatini  e’tiborga  olishi  zarur.   Tarbiya  va  ta’limni  bir-biridan  alohida  ajratib  bo’lmaydi,  bu  ikki  jarayon o’zaro  uyg’un,  uzluksiz  asosda  tashkil  etilgandagina  odobli,  axloqiy  fazilatlarga ega,  yuksak  ma’naviyatli,  shu  bilan  birga  bilimdon,  zukko,  ruhan  va  jismonan sog’lom,  keng  dunyoqarash  va  tafakkurga  ega,  zamonaviy  kasb-hunar  egasi bo’lgan   vatanparvar   yoshlarni   yetishtirib   beradi.   Zamonaviy   axloqiy munozaralarda,  utilitar  yondashuv  ko’pincha  jamoat  axloqi  muammolarini  hal qilish  uchun  maqbul  deb  qaraladi.  ko’pincha  shaxsiy  takomillashtirish  etikasi sifatida  tavsiflanadigan  an’anaviy  etikadan  farqli  o’laroq.  Utilityitar  yondashuv ko’pchilikning  manfaatlariga  mos  keladigan  masalalarni  hal  qilishni  ta’minlaydi  va bunday  qarorlar,  asosan,  ba’zi  bir  minimal  yovuzliklarga  yo’l  qo’yishni  nazarda tutadi.  Albatta,  masalan,  siyosatning  vazifasi  aniq  ijtimoiy  farovonlikni  oshirishdir. Shu  bilan  birga,  barchaning  manfaatlarini  bir  xil  darajada  hisobga  olib  bo’lmaydi. Masalan,  iqtisodiyotni  modernizatsiya  qilish  ba’zi  ijtimoiy  guruhlarning  an’anaviy turmush  tarzini  buzishni  talab  qiladi.  Ammo,  kelajakda  bu  guruh  a’zolari  o’zlari uchun  asosli  bo’lib  chiqadi,  garchi  ular  bunday  siyosatni  qo’llab-quvvatlamasalar ham.  Ammo,  utilitar  nazariyani  ijtimoiy  sohada  hayotni  tashkil  qilishning  barcha 24 mamlakatimizda Tarbiya  ishlarining  mazmuni  barkamol  avlodni  shakllantirishga qaratilgan.  Respublikada  sog’lom  va  barkamol  avlodni  tarbiyalash,  yosh  avlodni XXI  asr  talablariga  to’liq  javob  beradigan  har  tamonlama  rivojlangan  shaxslar  etib voyaga  yetkazish  uchun  zarur  shart-sharoitlar  va  imkoniyatlar  yaratilgan.  Bu boradagi  ishlarni  aniq,  maqsadli  amalga  oshirish  uchun  davlat  ahamiyatiga  molik hujjatlar,  dasturlar  va  rejalar  ishlab  chiqilgan.  Birgina  ―Ta’lim  to’g’risidagi Qonun,  -Kadrlar  tayyorlash  milliy  dasturning  qabul  qilinishi  yuksak  umumiy  va kasb-hunar  madaniyatiga,  istiqbolli  vazifalarni  hal  etishga  qodir  barkamol  avlodni tarbiyalashga  yo’naltirilganligini  keltirish  kifoya.  Tarbiya  - yosh  avlodni  har tamonlama  voyaga  yetkazish,  unda  ijtimoiy  ong  va  xulq-atvorni  tarkib  toptirishga yo’naltirilgan  faoliyat  bo’lib,  shaxsni  aqliy,  jismoniy,  ahloqiy,  ma’naviy  sifatlarini shakllantirishga  qaratilgan  bo’lib,  insonning  jamiyatda  yashashini  ta’minlash uchun  zarur  bo’lgan  xususiyatlarini  tarkib  toptirishning  jarayonlaridir.  Tarbiya shaxsni  tarkib  toptirishga  qaratilgan  bo’lib,  shaxs  va  jamiyatning  mavjudligini ta’minlaydigan  qadriyatlar  asosida  rivojlanadi.   Tarbiya  inson  shaxsini  shakllantirish,  uning  ijtimoiy,  siyosiy,  madaniy, ma’rifiy  hayotida  faol  ishtirokini  ta’minlashga  qaratilgan  barcha  ta’sirlar,  tadbirlar, harakatlar,  intilishlar  majmuini  anglatadi.  Tarbiya  nafaqat  oila,  maktab,  bolalar  va yoshlar  tashkilotlarida  olib  boriladigan  jarayonlar  bo’libgina  qolmay,  uning yetakchi  g’oyalari  ommaviy  axborot  vositalari,  gazeta  va  jurnallar  orqali singdirilgan  mafkurani  ham  o’z  ichiga  oladi.  Zero,  tarbiya  ta’limga  nisbatan kengroq  bo’lgan  tushunchadir.  Bunday  tarbiyaning  oila  va  tarbiyaviy  muassasalar hamda  jamoat  tashkilotlari  tomonidan  amalga  oshirilishini  nazarda  tutadi.   Shu jihatdan  tarbiya  ta’lim  olish  bilan  chambarchas  bog’liq  holda  amalga  oshiriladi.   Ta’lim  – tarbiya  orqali  shaxsda  ezgu  ma’naviy  – axloqiy  sifatlar  tashkil topadi.  “Albatta,  ta’lim  – tarbiya  ong  mahsuli,  lekin  ayni  vaqtda  ong  darajasi  va uning  rivojini  belgilaydigan,  ya’ni  xalq  ma’naviyatini  shakllantiradigan  va boyitadigan  muhim  omildir.  Binobarin,  ta’lim  – tarbiya  tizimini  va  shu  asosda ongni  o’zgartirmasdan  turib,  ma’naviyatni  rivojlantirib  bo’lmaydi.  har  qaysi  ota  – 9 yondoshuv hisoblanadi.  Bizga  yaxshi  ma’lumki,  «ta’lim  texnologiyasi» tushunchasi  talim  jarayonining  mohiyati,  uning  bosqichlari,o‘ziga  xos xususiyatlari,  shuningdek,  o‘qituvchi  va  talaba  o‘rtasida  kechadigan  ta’limiy munosabatlarning  mazmunini  anglatishga  xizmat  qiladi.   «Pedagogik  texnologiya» tushunchasi  esa  o‘z  mohiyatiga  ko‘ra  pedagogik  faoliyatning  eng  muhim  ikki jihati,  ya’ni,  ta’lim  hamda  tarbiya  jarayonining  texnologiyalashtirilishini  ifoda etishi  zarur.  Biroq  so‘nggi  yillar  mobaynida  zamonaviy  pedagogik  texnologiyalar va  pedagogik  faoliyatni  uyushtirish  jarayonida  ulardan  foydalanish  mavzusida yaratilgan   manbalarning   deyarli   barchasida   ta’lim   jarayonining texnologiyalashtirish   muammosi   uchun   asosiy   ob’ekt   tarzida   qabul qilinganligining  guvohi  bo‘ldik.  Holbuki,  barkamol  shaxsni  shakllantirish muammosining  ijtimoiy  zaruriyat  sifatida  e’tirof  etilayotganligini  nazarda tutadigan  bo‘lsak,  tarbiya  jarayonini  tashkil  etishga  nisbatan  yangicha  yondoshuvni qaror  toptirish,  mazkur  jarayonni  texnologiyalashtirishga  erishish  muhim pedagogik  vazifadardan  biri  ekanligini  yanada  chuqurroq  anglaymiz. 4   Tarbiya jarayonini  texnologiyalashtirish-aniq  maqsadga  va  ijtimoiy  g‘oyaga  asoslangan hamda  talabalarda  ma’naviy-axloqiy  sifatlarni  shakllantirishga  yo‘naltirilgan pedagogik-psixologik  faoliyatning  tashkiliy  texnik  jihatdan  uyushtirilishi demakdir. 5   Ta’lim   jarayonidan   farqli   o‘laroq,   tarbiya,   jarayonini texnologiyalashtirishda  ushbu  jarayonning  samarasini  qisqa  muddat  oralig‘ida ko‘ra  olish  imkoniyati  yo‘q.  Tarbiya  jarayonining  o‘ziga  xos  xususiyatlari,  talaba va  o‘qituvchi  o‘rtasida  yuzaga  kelish  ehtimoli  bo‘lgan  ziddiyatlar  tarbiyaviy jarayonni  texnologiyalashtirishga  nisbatan  ijodiy  va  mas’uliyatli  yondoshish zarurligini  taqozo  etadi.  Tarbiya  jarayonini  texnologiyalashtirishda  mazkur jarayonni  loyihalashtirish  hamda  uning  asoslarini  belgilash  muhim  ahamiyatga ega. 4 Ochilov  M.,  Ochilova  N.  Oliy  Maktab  Pedagogikasi-  T .: 2008  , 163  182  – betlar. 5   Sharopova  Z.F.  Ta’lim  texnologiyalari.O’quv  qo’llanma  . Toshkent2019.”Navro’z nashriyoti”.B-298 15 4) tarbiyaviy tadbirning  shakli,  metodlari  va  vositalarini  tanlash;   5) tarbiyaviy  tadbirni  tashkil  etish  va  o‘tkazish  (davomiyligi)  vaqtini belgilash,   6) tarbiyaviy  tadbir  ssenariysini  ishlab  chiqish;   7) talabalar  faoliyatini  nazorat  qilish,  shuningdek,  ularning  faollik darajalarini  norasmiy  (talabalarni  bu  haqida  xabardor  qilmasdan)  baxolash;   8) loyihani  amaliy  faoliyatda  qo‘llash; 6   9) tarbiyaviy  tadbirni  amaliy  jixatidan  tashkil  etish  jarayoni;   10) tarbiyaviy  tadbirning  o‘tkazilish  holati  (samarali  yoki  samarasiz, muvaffaqiyatli  va  muvaffaqiyatsiz  tashkil  etilganligi)ni  muxokama  qilish  va yakuniy  xulosa  chiqarish  kiradi.   Oliy  o‘quv  yurtlari  amaliyotidan  ma’lumki,  uzoq  yillar  davomida  mazkur muassasada  faoliyat  olib  borayotgan  o‘qituvchilarning  aksariyati  tarbiyaviy tadbirlarni  tashkil  etishga  nisbatan  “Tarbiyaviy  ishlar  rejasida  belgilangan tadbirlarni  o‘tkazishga  majburman”  qabilida  yondoshib  kelganlar.   Ularning  asosiy e’tibori  o‘zlari  rahbarlik  qilayotgan  guruh  talabalarini  avvaldan  tayyorlangan ssenariyni  yod  olish  va  unga  qat’iy  amal  qilishga  majburlash,  shuningdek,  “Oliy maktab  ma’muriyati  hamda  jamoasi  oldida  izza  bo‘lib  qolishga  yo‘l  qo‘ymaslik” tamoyiliga  muvofiq  tarbiyaviy  tadbirni  uyushtirishga  qaratilgan  edi. 7   Endilikda tarbiyaviy  tadbirlarning  o‘tkazilishiga  nisbatan  bunday  yondoshuvlardan  voz kechish  maqsadga  muvofiq.  Zero  tayyor  senariy  asosida  muayyan  tadbirni  tashkil etish  jarayonida  uning  asosiy  sub’ektlari  bo‘lgan  talabalar  faol  ishtirokchi  va  tadbir natijasini  belgilovchi  shaxs  sifatida  emas,  balki  oddiy  ijrochi  tarzida  ko‘zga tashlanadilar.   Bu  holat  esa  bir  qator  salbiy  oqibatlarning  kelib  chiqishiga  zamin hozirlaydi.  Xususan:   6 Fayzullaeva  D.M.   Ganieva  M.A.  Ne'matov  1. Nazariy  va  amaliy  o'quv  mashg'ulotlarda  o'qitish texnologiyalari  to'plami  /Met.qo'll  O'rta  maxsus  kasb  - hunar  ta'limida  innovatsion  ta'lim texnologiyalari  seriyasidan  - T - 2013.  - 137  b 7   Ochilov  M.  YangI  pedagogik  texnologiyalar.  Qarshi  2000.B-256 21 2. BOB TARBIYAVIY TADBIRLARNI TASHKIL ETISHDA ZAMONAVIY PEDAGOGIK TEXNOLOGIYALAR 2.1. TARBIYA JARAYONINI LOYIHALASHTIRISH Tarbiya jarayonining  mohiyati  shu  jarayon  uchun  xarakterli  bo’lgan  va muayyan  qonuniyatlarda  namoyon  bo’ladigan  ichki  aloqa  va  munosabatlarni  aks ettiradi.       Tarbiya  jarayoni  shaxsni  maqsadga  muvofiq  takomillashtirish  uchun uyushtiriladi  va  tarbiyalanuvchining  shaxsiga  muntazam  va  tizimli  ta’sir  etish imkoniyatini  beradi.  Tarbiya   jarayoni   o ’ zaro   bog ’ liq   ikki   faoliyatni   -  o ’ qituvchi   va o ’ quvchi   faoliyatini   o ’ z   ichiga   oladi .   Tarbiya   jarayonida   o ’ quvchining   ongi shakllana   boradi ,   his - tuyg ’ ulari   va   turli   qobiliyatlari   rivojlanadi ,   g ’ oyaviy ,   axloqiy , irodaviy ,   estetik   xislatlari   shakllanadi ,   tabiatga ,   jamiyatga   ilmiy   qarashlar   tizimi tarkib   topadi ,   jismoniy   kuch - quvvatlari   mustahkamlanadi .    Tarbiya   jarayonida o ’ quvchida     jamiyatning   shaxsga   qo ’ yadigan   axloqiy   talablariga   muvofiq keladigan   xulqiy   malaka   va   odatlar   hosil   qilinadi .   Bunga   erishish   uchun o ’ quvchining   ongiga   ( ta ’ lim   jarayonida ),   hissiyotiga   ( darsda   va   turli   sinfdan tashqari   ishlarda ),   irodasiga   ( faoliyatni   uyushtirish ,   xulqni   idora   qilish   jarayonida ) tizimli   va   muntazam   ta ’ sir   etib   boriladi . Tarbiyalash   jarayonida   bulardan   birortasi ( ongi ,   hissiyoti ,   irodasi )   e ’ tibordan   chetta   qolsa ,   maqsadga   erishish   qiyinlashadi . Biror  bir  maqsadga  qaratilgan  tarbiya  jarayonining  mohiyati  va  vazifalari tarbiyachi  tomonidan  rejalashtiriladi  va  tartibga  solinadi. 1) tarbiyaviy  tadbir  mavzusiga  doir  materiallarni  yig‘ish;   2) tarbiyaviy  tadbirning  maqsadi  va  vazifalarini  belgilash;   3) tarbiyaviy  tadbirning  mazmunini  ishlab  chiqish;   20 Tabiiyki, bu  uzoq  davom  etadigan,  barcha  davlat  tuzilmalari  va  jamoat tashkilotlarining,  eng  avvalo,  uzluksiz  ta’lim  tizimi  muassasalarining  faoliyati  va ayniqsa,  mazmunini  tubdan  qayta  ko‘rib  chiqishni  talab  etadigan  murakkab jarayondir.  Yoshlarni  barkamol  qilib  yetishtirish  jarayonida  shaxsning  tarbiyasi  va har  tomonlama  rivojlanishini  ta’minlashga  e’tiborni  kuchaytirish  va  ta’lim sohasida  shaxsning  tarbiyasi  va  har  tomonlama  rivojlanishiga  ustunlik  berishni ta’minlashdan  iborat. 10 Ta’lim-tarbiya  jarayonining  uch  tarkibiy  birligi  – tarbiya,  ta’lim,  shaxsni rivojlantirish  to‘liq  darajada  amalga  oshirilishiga  erishish  lozim.  Ta’lim-tarbiya ishida  rasmiyatchilik  va  beparvolik  kabi  illatlardan  voz  kechish  kerak.  Bu maqsadda  mustaqil  fikrlaydigan  shaxsni  tarbiyalashga  yo‘naltirilgan  yangi  uslub va  vositalar  ishlab  chiqilishi  hamda  joriy  etilishi  zarur.  Bugungi  kunda pedagogikada  o‘quvchi-talabalarning  ta’lim  jarayonidagi  faolligini  oshirishga qaratilgan  bir  nechta  o‘qitish  uslublari  ishlab  chiqilgan:  muammoli  o‘qitish,  ish faoliyatini  ifodalovchi  o‘yinlar,  rolli  o‘yinlar,  mavzu  bo‘yicha  o‘qitish  va  h.k. Ularni  oliy  ta’lim  tizimida  keng  qo‘llaniladi,  deb  bo‘lmaydi.  Bizningcha,  buning sababi  har  bir  mashg‘ulotga  tayyorgarlik  pedagogik  izlanishni  ko‘zda  tutishi, yuksak  kasbiy  bilim  va  mahoratni,  ishda  ijodiy  yondashuv  va  ko‘p  vaqtni sarflashni  talab  qilishida  bo‘lsa  kerak.  Chunki  har  bir  o‘tiladigan  mashg‘ulot ishlanmasi  o‘ziga  xos  xususiyatga  ega.  An’anaviy  o‘qitish  usuli  respublikamizda keng  tarqalgan,  biroq  ta’lim  sohasidagi  islohotlarni  amalga  oshirishda  an’anaviy ta’limning  imkoniyatlari  cheklanayotganligi,  muhim  ta’limiy  muammolar  o‘z yechimini   topmayotganligi,   qator   ilg‘or   pedagogik   tajribalarning ommalashmayotganligini  ko‘rishimiz  mumkin. Yangi  munosabatlarning  o‘ziga  xos  jihati  an’anaviy  ta’limdagidan  farq  qilib, o‘quvchi-talabalarning  mustaqilligi  va  o‘quv  faoliyatini  taqiqlamasdan,  balki belgilangan  maqsadga  yo‘naltirish,  o‘quv  faoliyatini  hamkorlikda  tashkil  etish, ularni  faoliyatga  ongli  ravishda  yo‘llash,  biror-  bir  faoliyatni  buyruq  orqali  amalga 10   Munavvarov  A.  Oila  pedagogikasi.  Qo’llanma.  T. 1998 27  Tarbiyaning birinchi  xususiyati  uning  ko’p  qirrali  jarayon  ekanligi bo’lib  unda  maktab,  oila,  bolalar  va  o’smirlar  tashkilotlari,  mahalla,  keng jamoatchilik,  kino-teatr,  televideniye,  adabiyot  va  san’at  ishtirok  etadi.  Tarbiyaning  yana  bir  xususiyati  uning  uzoq  muddat  davom  etishidir. Ta’limdan  farqli  ravishda  u bola  tug’ilganidan  boshlanadi,  maktab  yillarida,  undan keyin  va  butun  umr  bo’yi  davom  etadi.  Tarbiyaning  ta’limdan  farqlantiruvchi  yana  bir  xususiyati  shundaki,  u yaxlit  holda  va  konsentrik  asosda  amalga  oshiriladi.  Tarbiyaning  turli  tomonlari bir-biri  bilan  uzviy  bog’langan.  Boshlang’ich  sinfda  ham,  o’rta  va  yuqori  sinfda ham  ayni  bir  narsa,  masalan,  do’stlik,  ahillik,  vatanparvarlik  va  boshqalarni tarbiyalash  ko’zda  tutiladi.  Tarbiyaning  yana  bir  xususiyati  shundaki,  bu  jarayon  ikki  tomonlama xususiyatga  ega  bo’lib,  unda  bolaning  o’zi  ham  faol  ishtirok  etadi.  Tarbiyada  qarama-qarshiliklarning  ko’pligi  yana  bir  xususiyatdir.  Bu qarama-qarshiliklar   bolalarda  o’z  tushunchalariga  muvofiq   dastlabki  paydo bo’lgan  sifatlar  bilan  tarbiyachi  tomonidan  tarkib  toptirilayotgan  sifatlar  o’rtasida o’quvchilarga  qo’yilgan  talablar  bilan  uni  bajarish  imkoniyatlari  o’rtasidagi kurashlarda  namoyon  bo’ladi.    Tarbiya tamoyillari   deb  yosh  avlodni  tarbiyalash  maqsadidan  kelib chiqadigan  va  komil  insonni  tarbiyalashning  mazmuni  va  yo nalishiga ʻ qo yiladigan  eng  muhim  talablarni  belgilab  beruvchi  asosiy  g oya  va  qoidalar ʻ ʻ yig indisiga  aytiladi.  Tarbiya  tamoiyllari  o qituvchi  va  tarbiyalanuvchilarga  yo l- ʻ ʻ ʻ yo riq  ko rsatuvchi  qoidalar  bo lib,  yosh  avlodni  tarbiyalash,  barkamol  insonni ʻ ʻ ʻ shakllantirish  vazifalariga  muvofiq  belgilanadi,  shuningdek,  ular  shaxs  tarbiyasi borasidagi  ilg or  ta’limotlar  g oyalariga  hamda  pedagogika  fanida  erishilgan ʻ ʻ yutuqlarga  asoslanadi.  Tarbiya  tamoyillari  tarbiya  jarayoni  qonuniyatlarini  aks ettiradi.  Tarbiyaviy  jarayonda  ilg or  tamoyillarga  amal  qilinishi  tarbiya  samarasini ʻ ta’minlaydi.  Tarbiya  tamoyillari  quyidagilardan  iborat:  Tarbiyaning  maqsadga  yo naltirilganligi  va  g oyaviyligi; ʻ ʻ  Tarbiyada  demokratik  va  insonparvarlik  g oyalarining  ustunligi; ʻ 18 oshirmasdan, balki  samarali  tashkil  etish  orqali  o‘quvchi-talabalarda  fan  asoslarini o‘rganishga  bo‘lgan  qiziqishlarini  orttirish,  shaxsning  ehtiyoji,  qiziqishi  va imkoniyatlarini  chegaralamasdan  erkin  tanlash  huquqini  berish  sanaladi. Pedagogik  texnologiya  texnologik  yondashuvga  asoslanadi.  Texnologik yondashuv  deganda  tayyor  mahsulot  (ishlab  chiqarish  texnologiyasiga  o‘xshash) olish  uchun  ishlab  chiqarish  jarayonlarida  qo‘llaniladigan  usul  va  metodlar to‘plami  tushunilib,  qo‘yilgan  maqsadlarga  erishishda  kutilgan  natijalarni kafolatlaydigan  usul  metodlari  majmuasi  tushuniladi.  Agar  metod  bilish  yo‘li, tadqiqot  yo‘li  yoki  biror  faoliyatdagi  ma’lum  amaliyot  va  nazariy  bilimlar  sohasini egallashni  harakatlar,  operatsiyalar,  usullar  majmuasi  deb  tushunsak,  pedagogik texnologiyaning  ta’lim  usuli,  ma’lum  ma’noda  ta’lim-tarbiya  jarayonlari, vositalari,  shakl  va  metodlari  majmuasini  anglatadi. Pedagogik  texnologiyani  an’anaviy  o‘qitish  metodikasidan  farqlovchi belgilari  ko‘p.  Pedagogik  texnologiya  an’anaviy  metodikadan,  avvalo maqsadlarning  qo‘yilishi  va  unga  erishishi  bilan  farqlanadi.  Pedagogik  texnologiya usuli  tarkibiy  qismiga  ta’limning  umumiy  maqsadlari  (o‘qituvchi  va  talabaning maqsadlari)ni  ishlab  chiqish,  ta’lim  maqsadlarini  nazorat  (test)  topshiriqlariga o‘tkazish,  maqsadga  erishish  usullari  kiradi. Loyihalashtirish   faoliyati   o‘quvchi-talabalar   bilan   ishlashni tashkillashtirishning  eng  ommabop  shakllaridandir.  Loyihalash  metodi  – o‘qitishning  tashkillashtirilishi  bo‘lib,  o‘quvchi-talabalar  rejalashtirish  va  amaliy vazifalarni  bajarishlari  orqali  loyiha  ko‘rinishida  bilim  oladi.  Loyihalashtirish metodini  qo‘llash  natijasida  loyiha  (proyekt)  ko‘rinishidagi  bilim  o‘zlashtiriladi. O‘quv-tarbiya  jarayonida  vujudga  kelgan  yangi  pedagogik  munosabatlar mazkur  jarayonda  Pedagogik  texnologiyar  larni  qo‘llashni  taqozo  etadi. Pedagogika  fani  va  amaliyotida  turli  xil  yondashuvlar  qo‘llaniladi.  Ular  og‘zaki- ko‘rgazmali,  tadqiqiy,  izlanuvchan,  tizimli,  funksional,  kompleks,  texnologik, faoliyatli  yondashuvlardir. 28 5. Global xabardorlik va madaniy kompeentsiya : ta'lim  bugungi  kunda global  xabardorlik,  madaniy  kompetentsiya  va  turli  nuqtai  nazarlarni  tushunish muhimligini  ta'kidlaydi.  Bu  talabalarni  ko'p  madaniyatli  va  o'zaro  bog'liq  dunyoda rivojlanishga  tayyorlashda  juda  muhimdir. 6.   Ijtimoiy va hissiy ta'lim :  Akademik  bilimlardan  tashqari,  zamonaviy ta'lim  ijtimoiy  va  hissiy  ta'limga  ham  ahamiyat  beradi.  Bu  umumiy  farovonlikni qo'llab-quvvatlash  uchun  empatiya,  chidamlilik  va  shaxslararo  ko'nikmalarni rivojlantirishni  o'z  ichiga  oladi. 7. Fanlararo ta'lim:   Ta'limga  fanlararo  yondashuvlarga  e'tibor  kuchayib bormoqda,  bu  esa  real  muammolarni  hal  qilish  va  ijodkorlik  va  innovatsiyalarni rivojlantirish  uchun  fanlarni  integratsiyalashuvini  rag'batlantirish. Umuman  olganda,  ta'limga  zamonaviy  yondashuv  o'quvchilarni  nafaqat akademik  muvaffaqiyatga,  balki  shaxsiy  muvaffaqiyatga,  jamiyatda  ishtirok etishga  va  o'zgaruvchan  dunyoda  moslashishga  tayyorlash  zarurligini  tan  oladi. Boshqacharoq  talqin  etilganda,  tarbiya  jarayoni  yosh  avlodni  muayyan maqsad  yo‘lida  har  tomonlama  voyaga  yetkazish,  unda  ijtimoiy  ong  va  xulq- atvorni  tarkib  toptirshga  yo‘naltirilgan  faoliyat  jarayonidir  O‘zbekiston Respublikasida  barkamol  shaxsni,  yuksak  ma’naviy-axloqli,  yuqori  malakali, raqobatbardosh  mutaxassisni  tarbiyalash  maqsadi  ta’lim-tarbiya  ishlarining mazmunini  belgilaydi. 3   Ta’lim-tarbiyaning  maqsadi  va  mazmuni  tarbiyaviy  vazifa shaklida  ifodalanadi,  aniqlanadi.  Tarbiyaviy  jarayon,  tarbiyachi  yoki  tarbiyaning texnik  va  boshqa  vositalari,  ta’lim-tarbiyaning  shakl-usullari  tarbiya  texnologiyasi deb  ataladi.  Pedagogik  amaliyotda  tarbiya  texnologiyasi  yordamida  aniq ifodalangan  tarbiyaviy  vazifani  tarbiyalanuvchi  o‘zlashtirib,  egallab  oladi. Tarbiyachi  boshqaruvchilik,  yo‘naltiruvchilik  rolini  bajaradi Oliy  ta’lim  jarayoniga  zamonaviy  pedagogik  texnologiyalarni  joriy  etish talabalar  tomonidan  mavjud  ilmiy  bilimlarni  puxta  o‘zlashtirilishini  kafolatlovchi 3 Ochilov  M.  YangI  pedagogik  texnologiyalar.  Qarshi  2000.B-256 14 Kurs ishining maqsad: Tarbiyaga zamonaviy  yondashuvi  va  uning  bugungi kundagi  ahamiyatini  o’rganish Kurs ishining vazifalari: Quyida  vazifalarni  keltiramiz;  tarbiyaga  zamonaviy  yondashuv  va  uning  bugungi  kundagi ahamiyatini  o’rganish;  tarbiyaning  ahamiyati  va  jamiyatni  rivojlantirshidagi  o’rni  tahlil qilish;  tarbiya  jarayonining  mazmuni.  tarbiya  tamoyillarini  o’rganish;  tarbiyaviy   tadbirlarni   tashkil   etishda   zamonaviy   pedagogik texnologiyalarni  tahlil  qilish;  tarbiyaga  zamonaviy  yondashuvi  va  uning  bugungi  kundagi ahamiyatini  o’rganish;  tarbiyaga  zamonaviy  yodashuvlar  sifatida  vatanparvarlik  va insonparvarlik  g’oyalarining  kiritilishi  tamoyillarini  o’rganish  va  boshqalar. Kurs ishining usullari . Kurs  ishidа  asosan  men  qo‘llаgan  usullardan nazariy  va  emperik  ma’lumotlarni  tahlil  qilish,  tarbiyaviy  jaryonlarni  tаqqoslаsh, pedagogning  bola  tabiyasidagi  bolalar  psixologiyasiga  ta’sirini  statistik ma’lumotlarini  o’rganish  hamda  prognozlash  kabi  usullardan  foydаlаnim. Kurs ishining tuzilishi va hajmi. Kurs  ishi  kirish,  4 paragraf,  xulosa  va foydalanilgan  adabiyotlar  ro’yxatidan  iborat. 6 1.2 TARBIYA JARAYONINING MAZMUNI. TARBIYA TAMOYILLARI Tarbiya – muayyan,  aniq  maqsad  hamda  ijtimoiy-tarixiy  tajriba  asosida shaxsni  har  tomonlama  o’stirish,  uning  ongi,  xulq-atvori  va  dunyoqarashini  tarkib toptirish  jarayoni.  Boshqacharoq  talqin  etilganda,  tarbiya  yosh  avlodni  muayyan maqsad  yo’lida  har  tomonlama  voyaga  yetkazish,  unda  ijtimoiy  ong  va  xulq atvorni  tarkib  toptirishga  yo’naltirilgan  faoliyat  jarayonidir.   Tarbiya mazmuni   deganda,  qo yilgan  maqsad  va  vazifalar  bilan ʻ bog liqlikda  ta’lim  oluvchilarning  egallashi  lozim  bo lgan  bilim,  malaka,  e’tiqod, ʻ ʻ shaxs  sifati  va  xarakteri,  xulq-atvor  tizimi  tushuniladi. Tarbiya  xususida  taniqli  o’zbek  pedagogi  Abdulla  Avloniy  shunday  deydi: Al-hosil,  tarbiya  bizlar  uchun  yo  hayot,  yo  mamot,  yo  najot  - yo  xalokat,  yo  saodat –  yo  falokat  masalasidur  . Tarbiyaning  maqsadi  - har  tomonlama  barkamol  shaxsni shakllantirish.  Tarbiya  mazmuni  deganda,  qo’yilgan  maqsad  va  vazifalar  bilan bog’liqlikda  ta’lim  oluvchilarning  egallashi  lozim  bo’lgan  bilim,  malaka,  e’tiqod, shaxs  sifati  va  xarakteri,  xulq-atvor  tizimi  tushuniladi.  Tarbiyaning  umumiy vazifalari:  jamiyat  a’zolarining  maqsadga  yo’naltirilgan  rivojlanishi  hamda ularning  qator  ehtiyojlarini  qondirish  uchun  shart-sharoit  yaratish;  jamiyat  rivoji uchun  zarur  bo’lgan  ijtimoiy  madaniyatga  mos  yetarlicha  hajmdagi  “inson kapitali”ni  tayyorlash;  madaniyatlarni  uzatib  turish  orqali  ijtimoiy  hayotning barqarorligini  ta’minlash;  ma’lum  jins  yoshi  va  ijtimoiy-kasbiy  guruhlarning qiziqishlarini  hisobga  olgan  holda  ijtimoiy  munosabatlar  doirasida  jamiyat a’zolarining  harakatini  tartibga  solish.  Tarbiya  jarayoni  - bu  shaxsda  muayyan ruhiy,  aqlim,  jismoniy,  axloqiy  va  ma'naviy  sifatlarni  shakllantirishga  qaratilgan amaliy  pedagogik  jarayon.  Shuningdek  u insonning  jamiyatda  qanday  o'rin egallashi,  kim  bo'lishi,  insonning  insonligini  ta'minlaydigan  eng  qadimiy  va  adabiy qadriyatlardir.  Tarbiyasiz  alohida  odam  ham,  kishilik  jamiyati  ham  mavjud  bo'la 12  madaniyatlarni uzatib  turish  orqali  ijtimoiy  hayotning  barqarorligini ta’minlash;  ma’lum  jins  yoshi  va  ijtimoiy-kasbiy  guruhlarning  qiziqishlarini hisobga  olgan  holda  ijtimoiy  munosabatlar  doirasida  jamiyat  a’zolarining harakatini  tartibga  solish. Inson  shaxsi  ko p  sonli  omillar  ta’siri  natijasida  shakllanadi  va  rivojlanadi: ʻ ob’ektiv  va  sub’ektiv,  tabiiy  va  ijtimoiy,  ichki  va  tashqi,  odamlarning  ongi  va shuuriga  bog liq  bo lgan  va  bo lmagan.  SHu  sababli  insonning  o zi  ham  tashqi ʻ ʻ ʻ ʻ ta’sirni  shunchaki  aks  ettiruvchi  sust  mavjudot  emas.  U  o zining  shaxsiy ʻ shakllanishi  va  rivojlanishi  sub’ektidir.  Bugungi  dunyoda  ta'lim  tizimi  zamonaviy ta'limga  qaramay,  modernizatsiya  dunyosida  texnologik  taraqqiyotga  keskin o'zgarishlarga  olib  keldi.   Ushbu  tendentsiya  ta'lim  jamoatchiligiga  ko'p  jihatdan ijobiy  va  salbiy  ta'sir  ko'rsatdi.  Keyinchalik,  o'rganish  STEAM  ta'limiga  qaratilgan bo'lib,  bu  fan,  texnologiya,  muhandislik,  san'at  va  matematikaning  asosiy yo'nalishlari  bo'lib,  turli  xil  o'quv  strategiyalaridan  foydalangan  holda  o'qitiladi. "Zamonaviy  tadqiqotlar  asosiy  va  nazariy  muammolarga  asoslanmaydi,  hayotiy muammolar  va  tanqidiy  fikrlashga  asoslangan.  bu  sun'iy  intellekt  bilan  turli  xil ta'lim  lazzatlarini  boshlagan  Zamonaviy  ta'lim  talabalarga  ko'proq  narsani  qilishga imkon  beradi  va  turli  xil  ta'lim  lazzatlarini  o'rganadi.  Zamonaviy  ta'limning  asosiy xususiyatlari  qatorida  onlayn  ta'lim  zamonaviy  davrda  o'quv  jarayoni  va pedagogikaning  muhim  qismiga  aylandi.  Hech  narsa  o'rganish  ulkan  ko'lamini taklif,  har  doim  va  har  bir  joyda,  Internet  barcha  yoshdagi  odamlar  o'z  mahoratini taqdim  va  o'rganish  turli  sohalarda  o'z  tajriba  kengaytirish  kutib  bilim  keng  hovuz aylandi.  Bundan  tashqari,  onlayn  ta'lim  ta'lim  va  ta'limning  interaktiv  jarayonini osonlashtirish  uchun  texnologiyadan  foydalanadigan  aqlli  ta'limning  tarkibiy qismidir.   Ta'limda  texnologiyaning  ahamiyati  bugungi  kunda  juda  muhim  va  siz ishlaydigan  tarmoq  ulanishi  va  smartfon,  planshet  yoki  kompyuter  yordamida hamma  narsani  va  istalgan  joyni  o'rganishingiz  mumkin.  Hozirgi  davrda 8 o rtasidagi o zaro  ishonch,  hamkorlik  asosida  pedagogik  munosabatlar  mohiyatini ʻ ʻ o zgartirish  demakdir.  Bu  tarbiya  ishiga  jamoatchilikni  jalb  qilish,  uning ʻ rivojlanishiga  jamoat  omilini  kiritish  demakdir.  O qituvchi  o quvchiga  avvalgidek ʻ ʻ tarbiya  obyekti  emas,  balki  o zi  kabi  subyekt  deb  qarashi  darkor.  Ya’ni  o quvchi ʻ ʻ teng  huquqli  hamkor,  hamfikr  deb  qarash  lozim.  Umuman,  ta’lim  va  tarbiyani insonparvarlashtirishning  diqqat  markazida  insonning  muhim  masalasi  va muddaosi,  ya’ni  bolalarda  inson  shaxsiga  dunyodagi  eng  yuqori,  bebaho  boylik sifatidagi  munosabatini  shakllantirishdek  faoliyat  yotadi.  Mustaqil  shaxsni shakllantirish  jarayoni  uzoq  va  murakkab  bo‘lib,  bir  tomondan,  barcha  davlat tuzilmalari  hamda  ijtimoiy  tashkilotlarning  va  ayniqsa,  ta’lim  tizimi  mazmunining takomillashtirilishini,  ikkinchi  tomondan  esa,  bevosita  ushbu  masalani  amalga oshirilishini  ta’minlovchi  yagona  tarbiya  tizimini  barpo  etish  lozimligini  taqozo etadi.  Bu  jarayonda  kadrlar  tayyorlashning  yaqin  kunlardagi  va  istiqboldagi vazifalari  quyidagilardan  iborat: 1.Erkin  tafakkur  qila  oladigan  shaxsni,  mustaqillik  va  demokratiya g‘oyalariga  sodiq  bo‘lgan  ongli  fuqaroni,  o‘z  Vatanining  jonkuyari  sifatida ijtimoiy-siyosiy  hayotga  ongli  ishtirok  etishga,  ijtimoiy  jarayonga  faol  ta’sir ko‘rsatishga,  mamlakat  taqdiri  uchun  zimmasiga  mas’uliyat  olishga  qodir  shaxsni kamol  toptirish  uchun  shart-sharoitlar  yaratish. 2.  Mamlakatning  ijtimoiy-siyosiy  hayotiga,  tub  ma’nodagi  fuqarolik  jamiyati va  huquqiy  davlat  qurish  ishiga  demokratiya  asoslarini  joriy  etish  jarayonlarini jadallashtirish,  tafakkur  va  bahslashish  madaniyatini  rivojlantirish,  shaxsning  ichki dunyosini  boyitish,  binobarin,  yangicha  ijtimoiy  qadriyatlar  va  munosabatlarni shakllantirishdir.  Boshqacha  aytganda,  yosh  avlodda  yangicha  ong  shakllanishi uchun  barcha  shart-sharoitlar  yaratilmog‘i  lozim. 3.  Yosh  avlod  milliy  istiqlol  g‘oyasini  anglab  olishi,  bu  g‘oyaning  har  bir fuqaro  uchun,  Vatanning  obod  va  farovon  bo‘lishi  uchun  hayotiy  zarurat ekanligiga  ishonch  hosil  qilish  uchun  aniq  maqsadga  yo‘naltirilgan  chora-tadbirlar tizimini  ro‘yobga  chiqarish  lozim. 26 Mundarija KIRISH 3 1-BOB. TARBIYAGA ZAMONAVIY YONDASHUV VA UNING BUGUNGI KUNDAGI AHAMIYATI 1.1   Tarbiyaning ahamiyati  va  jamiyatni  rivojlantirshidagi  o’rni ….7 1.2  Tarbiya  jarayonining  mazmuni.  Tarbiya  tamoyillari   .12 2-BOB. TARBIYAVIY TADBIRLARNI TASHKIL ETISHDA ZAMONAVIY PEDAGOGIK TEXNOLOGIYALAR 2.1  Tarbiyaga  zamonaviy  yondashuvi  va  uning  bugungi  kundagi  ahamiyati   …  20 2.2  Tarbiyaga  zamonaviy  yodashuvlar  sifatida  vatanparvarlik  va  insonparvarlik g’oyalarining  kiritilishi   25 XULOSA 31 FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YHATI 33 2 Ya'ni tarbiyani  kerakli  joyda  va  kerakli  insonlarga  berish  haqida  aytib o'tilgan.  Ko'pchiligimiz  o'ylaymizki,  tarbiya  faqatgina  o'qituvchilar  tomonidan, uyda  esa  ota  onalar  tomonidan  o'rgatiladigan  jarayon.  Lekin  aslida  tarbiya- muayyan,  aniq  maqsad  hamda  ijtimoiy  tajriba  asosida  shaxsni  har  tomonlama o'stirish,  uning  ongi,  xulq-atvori  va  dunyoqarashini  tartib  topdirish  jarayoni. Boshqacharoq  talqin  etilganda,  tarbiya  yosh  avlodni  muayyan  maqsad  yo'lida  har tomonlama  voyaga  yetkazish,  unda  ijtimoiy  ong  va  xulq-atvorni  tartib  topdirishda yo'naltirilgan  faoliyat  jarayonidir.   Bunda  nafaqat  otaonaning  va  o'qituvchilarning balki  jamiyatning  o'rni  ham  beqiyosdir.  Tarbiyadan  ko'zlangan  asosiy  maqsad  har tomonlama  ma'naviy  rivojlangan  aqliy  va  axloqiy  barkamol  shaxsni shakllantirishdan  iborat.  Bugungi  kunda  mamlakatimizda  tarbiya  jarayonlarini rivojlantirish  va  uning  samaradorligini  oshirish  uchun  ko'plab  chora  tadbirlar ishlab  chiqilmoqda.  Uni  rivojlantirishda  birinchi  qadam  ta'lim  muassasalari  va  oliy ta'lim  yurtlari  hisoblanadi.  Shu  sababli  umumiy  o'rta  ta'lim  muassasalari o'quvchilarining  yosh  va  psixologik  xususiyatlarini  inobatga  olgan  holda  ularning ongiga  umuminsoniy  qadriyatlar  va  yuksak  ma'naviyatni  yanada  chuqur  singdirish va  ularni  vatanparvarlik  va  insonparvarlik  ruhida  tarbiyalash  maqsadida  Vazirlar Mahkamasi   qaror   qildi   va   unda   umumiy   o'rta   ta'lim muassasalarida  ,,Odobnoma",  ,,Vatan  tuyg'usi"  , ,,Milliy  istiqlol  g'oyasi  va ma'naviyat  asoslari"  hamda  ,,Dunyo  dinlari  tarixi"  fanlarini  birlashtirgan  holda yagona  ,,Tarbiya"  fani  1-9-sinflarda  2020/2021  o'quv  yilidan,  10-11-sinflarda  esa 2021/2022  o'quv  yilidan  boshlab  fanlarga  ajratilgan  umumiy  soatlar  doirasida bosqichma-bosqich  amaliyotga  joriy  etilmoqda.  Tarbiya  ma'lum  bir  muddat  ichida o'rganib  va  o'rgatib  bo'linadigan  jarayon  emas.  Shuning  uchun  bu  jarayon  bolalarni maktabda  ketishi  bilanoq  boshlanadi  va  uni  tamomlagunicha  va  undan  keyin  ham davom  etadi.  Shuningdek,  bu  jarayon-o'qituvchi  va  o'quvchilar  o'rtasida  tashkil etuvchi  hamda  aniq  maqsadga  yo'naltirilgan  hamkorlik  jarayonidir.  Tarbiyaning asosiy  vazifasini  tarbiyalanuvchining  ongi  shakllana  boradi,  his-tuyg'ulari rivojlanadi,  ijtimoiy  hayot  uchun  zarur  bo'lgan  ijtimoiy  aloqalarni  tashkil  etishga xizmat  qiluvchi  jarayon  sifatida  qaraladi.  Har  bir  tushunchani  ikki  tomonlama  ya'ni 16 rahbarlik qiladi. 8   O quvchilar  faoliyatini  belgilaydi,  ularni  ijtimoiy  jarayonda ʻ ishtirok  etishlari  uchun  shart-sharoit  yaratadi. Tarbiyani  samarali  yo lga  qo yish  uchun  uning  harakatlantiruvchi  kuchini  – ʻ ʻ tarbiya  jarayonining  manbasini  yaxshi  bilish  va  hisobga  olish  muhimdir.  Bir  so z ʻ bilan  aytganda  tarbiya  jarayoni  – har  bir  insonning  hayotda  yashashi  (umumiy faoliyat,  ta’lim,  tarbiya)  jarayonida  orttirgan  saboqlari  va  intellektual salohiyatlarining  ijobiy  ko nikmasini  o zida  shakllantirish  va  o zgalarga  berish ʻ ʻ ʻ jarayonidir.  Tarbiya  jarayonida  ichki  va  tashqi  qarama-qarshiliklar  mavjud  bo lib, ʻ u  bevosita  tarbiyalanganlik  darajasiga  bog liq  bo ladi.  Tarbiyada  o quvchilarning ʻ ʻ ʻ tarbiyalanganlik  darajasini  ham  hisobga  olish  kerak  bo ladi.  Bu  jihat  unutilsa, ʻ qarama-qarshiliklar  kuchayadi. Tarbiyalanganlik  – milliy  urf-odatlar,  qadriyatlarga  e’tiqod  bilan  rioya qiladigan,  noqonuniy  ishlardan  o zini  tiya  oladigan,  o z  xatti-harakatlari  bilan ʻ ʻ o zgalar  nafratini  qo zg amaydigan  xulq-atfordir.  Faoliyat  jarayonida  hosil  bo lgan ʻ ʻ ʻ ʻ malaka  va  odatlar  axloq  me’yorlariga  rioya  qilishni  yengillashtiradi. 9 Demak,  tarbiyachi  bola  shaxsining  tez  rivojlanadigan  davri  – o quvchilikʻ yillarida  uning  ongiga  turli-tuman  faoliyat  (o qish,  mehnat,  o yin  sport,  badiiy ʻ ʻ havaskorlik)  yordami  bilan  maxsus  ta’sir  etishi  mumkin.  Tarbiya  yaxlit  jarayonda amalga  oshiriladi,  uning  tarkibiy  qismlari  ham  ayni  bir  vaqtda  faoliyatning  biror turi  asosida  amalga  oshiriladi.  Tarbiya  pedagogikadagi  asosiy  tushunchalardan  biri sanaladi.  Jamiyat  va  pedagogikaning  tarixiy  rivoji  davomida  mazkur  kategoriyani tushuntirishga  turlicha  yondashuvlar  yuzaga  keldi.  Eng  avvalo,  yuqorida  ta’kidlab o tganimizdek,  keng  va  tor  ma’nodagi  tarbiya  farqlanadi.  Keng  ma’noda  tarbiya ʻ shaxsga  jamiyatning  ta’sir  etishi,  ijtimoiy  hodisa  sifatida  qaraladi.  Mazkur  holatda tarbiya  ijtimoiylashtirish  bilan  uyg unlashadi.  Tor  ma’nodagi  tarbiya  deganda, ʻ pedagogik  jarayon  sharoitida  ta’lim  maqsadini  amalga  oshirish  uchun  pedagog  va 8   Rashidov  H.F.  va  boshqalar.  “Kasbiy  pedagogika”  blokini  o’qitish  metodikasi.  /O’quv-uslubiy qo’llanma  (Malaka  oshirish  va  qayta  tayyorlash  kurslari  uchun).  –T.:  O’MKHTTKMO  va  UQTI,  2007.  – 200  b. 9   Mavlonova  R.,  To’rayeva  O.,  Holiqberdiev  K.  Pedagogika.  – Toshkent:  O’qituvchi,  2002 23 Tarbiyada   o quvchiʻ   xulqidagi   ijobiy   sifatlarga   tayanib,   salbiy   xislatlarini   yo ʻ qotib   borishga   e’tibor   qaratish   lozim.   Mahoratli   pedagoglar   o z ʻ   o quvchilaring ʻ   sha xsiy   fazilatlarini   yaxshi   biladilar.   Tarbiya   maqsadini   amalga   oshirish   uchun   bola   x ulqidagi   ijobiy   sifatlarga   suyanib   ish   ko radilar. ʻ     XULOSA    Tarbiya  jarayonining  jamiyat  taraqqiyotidagi  roli  nihoyatda  beqiyosdir. Mutafakkir  olim  Abu  Nosir  Forobiy  ta’lim  - tarbiyaning  asosiy  vazifasi  jamiyat talablariga  javob  bera  oladigan  va  shu  jamiyat  uchun  xizmat  qiladigan  yetuk insonni  tarbiyalashdan  iborat  deb  biladi.  Jamiyat  taraqqiyotida  muhim  o’rin egallagan  insonni  tarbiyalash,  uni  bilim  olishga,  mehnat  qilishga  undash  va  bu  hatti harakatini  sekin  - asta  ko’nikmaga  aylantirib  borish  lozim.  Insonning  mushohada qilishi  qobiliyatni  tarbiyalaydi  va  aqlni  peshlaydi.  Aql  ongni  saqlaydi.  Ong  esa moddiy  va  ma’naviy  manbaga  aylanadi.  Shu  tarzda  inson  asta  - sekin takomillashib,  komillikka  erishib  boradi.  ammo  buning  uchun  tarbiyachi  va tarbiyalanuvchilardan  uzoq  davom  etadigan  mas’uliyat,  sharafli  mehnat  va  qunt, irodani  talab  etadi.  Bunda  tarbiyachi  bolalarning  yosh  xususiyatini  e’tiborga  olishi zarur.  Ma’naviy  va  insoniy  sifatlarning  shakllanishida  oiladagi,  atrofdagi, jamiyatdagi  muhit  va  munosabat  muhim  o’rin  egallaydi.  Bolalarni  taqlidchanlik xususiyati  mavjudligi  tufayli  ularni  tarbiyalashda  ota  - onaning  ongi,  ma’naviyati, bilimi,  tarbiyalanganligi  muhim  ahamiyatga  egadir.  Beruniy  insonning  kamolatga yetishishida  ilmu  ma’rifat,  san’at  va  amaliyot  asosiy  rol  o’ynasada,  nasl  - nasab, ijtimoiy  muhit  va  turmush  qonuniyatlari  ham  katta   ahamiyatga  ega  ekanligini ta’kidlaydi.  Uning  fikricha  inson  kamolga  yetishuvining  eng  muhim  omillari  ilm ma’rifatli  bo’lish  va  yuksak  axloqlilikdir.  Axloqlilikning  belgilari  yaxshilik, to’g’rilik,  adolat,  kamtarlik,  saxovat,  oliyjanoblik,  do’stlik  va  hamkorlik,  mehnat, poklik,  go’zallikka  intilish  kabilardir . Mamlakatimizning  huquqiy  demokratik davlat  qurish  jarayonida  o’tmishimizning  hali  o’rganilmagan  sahifalarini  tadqiq etish,  davlat  va  siyosiy  arboblarimiz  nomlarini  xalqimizga  qaytarish,  huquqiy 31  Tarbiyada milliy,  umumbashariy  qadriyatlarning  ustunligi;  Tarbiyada  izchillik  va  tizimlilik;  Tarbiyaning  ijtimoiy  hayot  bilan  qo shib  olib  borish; ʻ  Tarbiyani  mehnat  bilan  bog lash; ʻ  Tarbiyalanuvchi  shaxsni  xurmat  qilish;  Tarbiyada  o quvchining  yosh  va  alohida  xususiyatlarini  hisobga  olish; ʻ  Jamoa  va  jamoa  yordamida  tarbiyalash;  Tarbiyada  o quvchi  xulqidagi  ijobiy  sifatlarga  tayanib,  salbiy ʻ tomonlarni  yo qotish. ʻ  Tarbiyaning  maqsadga  yo naltirilganligi  va  g oyaviyligi  – o qituvchi ʻ ʻ ʻ ijtimoiy  tarbiya  maqsadi  va  vazifasini  aniq  tasavvur  etishi  va  puxta  anglab  olishi zarur. Yosh  avlodni  yuksak  g oyaviylik  ruhida  tarbiyalash  – ularning  ongiga  xalq, ʻ millat,  yurt,  jamiyat  manfaatlaridan  yuqoriroq  manfaat  bo lishi  mumkin  emasligini ʻ singdirish,  ularni  vatanga,  xalqqa  muhabbat  ruhida  va  sadoqatli  qilib  tarbiyalash demakdir.  Bu  sohada  mustaqil  respublikamiz  xalq  ta’limi  hodimlarining  asosiy vazifasi  erkin,  ijodkor,  mustaqil  fikrlash  qobiliyatiga  ega,  yetuk  mutaxassis  komil shaxsni  tarbiyalashdan  iboratdir.  Maktabda  va  maktabdan  tashqarida  olib boriladigan  tarbiyaviy  ishlarning  barchasi  ijtimoiy  tarbiyaning  maqsadini  ruyobga chiqarishga  yo naltirilishi  zarur.  O qituvchi  (tarbiyachi)lar  jamoasi  va  har  bir ʻ ʻ o qituvchi  –  tarbiyachi  tarbiyaning  maqsadi  har  tomonlama  kamol  topgan ʻ mukammal  inson  shaxsini  tarbiyalashdan  iborat  bo lishi  lozim.  Ana  shunda ʻ mazkur  tamoyil  o z  vazifasini  bajargan  bo ladi. ʻ ʻ 19 1) tlabalarda tarbiyaviy  tadbirlarning  o‘tkazilishiga  nisbatan  salbiy munosabat  yuzaga  keladi;   2) talabalarda  mustaqil  fikrlash  hamda  ijodkorlik  qobiliyatining shakllanishi  uchun  imkoniyat  yaratilmaydi;   3) talabalarda  tarbiyaviy  tadbirlarning  o‘tkazilishi  ularning  shaxs  sifatida kamol  topishlarini  ta’minlashga  yo‘naltirilgan  bo‘lmay,  balki  guruhning  oliy maktab  jamoasi  oldida  “soxta  obro‘”  orttirishi  uchun  xizmat  qiluvchi  vosita ekanligi  to‘g‘risidagi  xulosaning  qaror  topishi  uchun  imkon  yuzaga  keladi. Tarbiya  jarayoni  o zaro  bog liq  bo lgan  ikki  faoliyatni  – o qituvchi  va ʻ ʻ ʻ ʻ o quvchi  faoliyatini  o z  ichiga  oladi.  Tarbiya  jarayonida  o quvchining  ongi ʻ ʻ ʻ shakllanib  boradi.  His-tuyg ulari  rivojlanadi,  ijtimoiy  hayot  uchun  zarur  bo lgan  va ʻ ʻ ijtimoiy  aloqalarni  tashkil  etishga  xizmat  qiladigan  xulqiy  odatlar  hosil  bo ladi. ʻ Tarbiya  jarayonida  bolalarning  hayoti  va  faoliyatini  pedagogik  jihatdan  to g ri ʻ ʻ uyushtirish  g oyat  muhimdir.  Faoliyat  jarayonida  bola  tashqaridan  kelayotgan ʻ tarbiyaviy  ta’sirlarga  nisbatan  ma’lum  munosabatda  bo ladi.  Bu  munosabat ʻ shaxsning  ichki  ehtiyoj  va  xohishlarini  ifodalaydi.  Psixolog  va  pedagoglarning tadqiqotlari  shaxsga  tashqi  omillarning  (xoh  salbiy,  xoh  ijobiy)  ta’siri  bolaning ularga  munosabati,  bog liqligini  ko rsatadi.  Bola  faoliyatini  uyushtirish  emas,  balki ʻ ʻ tarbiyalanuvchining  bu  faoliyatga  nisbatan  qanday  anglashni  baholashi,  his  qilishni anglashi  e’tiborga  molikdir.  Ulardan  o zi  uchun  nimalarni  maqsad  qilib ʻ olayotganligini  bilishi  zarur.  Bularning  barchasi  turli  kishilar  bilan  aloqa  qilish, jamoadagi  munosabatlar  jarayonida  murakkablashib  boradi.  Tarbiya  jarayoni o quvchining  ongini  emas,  balki  his-tuyg ularini  ham  o stirib  borishi,  unda ʻ ʻ ʻ jamiyatning  shaxsga  qo yadigan  axloqiy  talablariga  muvofiq  keladigan  huquqiy ʻ malaka  va  odatlarni  hosil  qilishi  lozim.  Bunga  erishish  uchun  o quvchining  ongiga, ʻ hissiyotiga  va  irodasiga  ta’sir  etib  boriladi.  Agar  bularning  birortasi  e’tibordan chetda  qolsa,  maqsadga  erishish  qiyinlashadi.  Tarbiya  jarayoniga  o qituvchiʻ 22 NECESSITY.” INTERNATIONAL  JOURNAL  OF  SOCIAL  SCIENCE  & INTERDISCIPLINARY  RESEARCH  ISSN:  2277-3630  Impact  factor:  7.429 11.04  (2022):  196-199   24. Abduhafizovna,  Melikuziyeva  Mavluda,  and  Yigitaliev  Mirzoxid. “WAYS  TO  INCREASE  THE  LEGAL  KNOWLEDGE  OF  PRIMARY  SCHOOL STUDENTS.”   Web  of  Scientist:  International  Scientific  Research  Journal  3.02 (2022):  124-130.. 36 tarbiya - ong  mahsuli,  lekin  ayni  vaqtda  ong  darajasi  va  uning  rivojini  xam belgilaydigan  omildir.  Binobarin,  ta’lim-tarbiya  tizimini  o‘zgartirmasdan  turib ongni  o‘zgartirib  bo‘lmaydi.  Ongni,  tafakkurni  o‘zgartirmasdan  turib  esa  biz ko‘zlagan  oliy  maqsad  ozod  va  obod  jamiyatni  barpo  etib  bo‘lmaydi.   Tarbiya  —  shaxsda  muayyan  jismoniy,  ruhiy,  axloqiy,  ma’naviy  sifatlarni shakllantirishga  qaratilgan  amaliy  pedagogik  jarayon;  insonning  jamiyatda yashashi  uchun  zarur  bo‘lgan  xususiyatlarga  ega  bo‘lishini  ta’minlash  yo‘lida ko‘riladigan   chora   tadbirlar   yig‘indisi.Tarbiya   insonning   insonligini ta’minlaydigan  eng  qadimiy  va  abadiy  qadriyatdir.  Tarbiyasiz  alohida  odam  ham, kishilik  jamiyati  ham  mavjud  bo‘la  olmaydi.  Chunki  odam  va  jamiyatning mavjudligini  ta’minlaydigan  qadriyatlar  Tarbiya  tufayligina  bir  avloddan boshqasiga  o‘tadi.   Ma’lumki,  so‘nggi  yillarda  globallashuv  turli  tuman  qarashlar asosida,  deyarli  barcha  ijtimoiy  hodisalar  bilan  bog‘liq  ravishda  talqin  etilayotgan muammolardan  biriga  aylandi.   Hozirgi  kunda  globallashuv  jarayoni  yangi-yangi  hudud  va  mintaqalarni, inson  faoliyatining  barcha  sohalarini  o‘z  domiga  tortayotganining  guvohi bo‘lmoqdamiz.  Ayniqsa,  ba’zi  nosog‘lom  kuchlar,  mafkuraviy  va  ma’naviy  sohada o‘z  g‘oya  hamda  mafkuralarini  singdirish,  ta’sir  doiralarini  kengaytirish maqsadida,  o‘z  manfaatlarini  ko‘zlab,  globallashuv  jarayonidan  kengroq foydalanishga  intilmoqdalar. 11 ona, ustoz  va  murabbiy  har  bir  bola  timsolida  avvalo   shaxsni  ko’rish  kerak.  Ana shu  oddiy  talabdan  kelib  chiqqan  holda,  farzandlarimizni  mustaqil  va  keng  fikrlash qobiliyatiga  ega  bo’lgan,  ongli  yashaydigan  komil  insonlar  etib  voyaga  yetkazish  – ta’lim  – tarbiya  sohasining  asosiy  maqsadi  va  vazifasi  bo’lishi  lozim 2 .   Tarbiya ishlarini  tashkil  etishning  asosiy  tarkibiy  qismlari  quyidagilardan  iborat: 1-jadval. Tarbiya ishlarini tashkil etishning asosiy tarkibiy qismlari. Yurtimiz  mustaqilikka  erishgandan  so‘ng  xalqimiz  tinch  va  osoyishta  hayot kechirmoqda.  Albatta  bu  ne’matga  qancha  shukr  qilsak  arziydi.  Chunki  ta’lim 2 Каримов  И.А.  Юксак  маънавият  – енгилмас  куч.  Т.,  Маънавият,  2008,  61-бет 10Tarbiya  ishlarini  tashkil  etishning  asosiy  tarkibiy  qismlari quyidagilardan  iborat: Tarbiya  ishlarini  tashkil qilish faoliyat  maqsadini amalga  oshirishda xizmat  qilishi;maqsadning  aniq mezonlarda ifodalanishi; bola  qalbida  insoniy   fazilatlarni  singdirish bolalar tarbiyasidagi faoliyatni o’qituvchi, ota – ona va jamoa bilan hamkorlikda boshqaruvni ta’minlash muhimdir. jihatlariga qo’llash  mumkin  emas.  Aksariyat  odamlar  ba’zi  bir  insonning  asosiy huquqlari  mutlaq  ma’noda  ijtimoiy  farovonlik  masalasiga  bevosita  bog’liq bo’lmagan  qadriyatlar  sifatida  tushunilishi  kerakligini  tushunadilar.  U  jamoat tovarlarining  ko’payishiga  olib  kelmasa  ham,  ularni  hurmat  qilish  kerak. 2.2 TARBIYAGA ZAMONAVIY YODASHUVLAR SIFATIDA VATANPARVARLIK VA INSONPARVARLIK G’OYALARINING KIRITILISHI Bugungi  globallashuv  jarayonlari,  fan-texnika  taraqqiyoti,  innovatsion jamiyatga  bo’lgan  ehtiyoj  yoshlar  uchun  ko’plab  imkoniyatlar  yaratmoqda.  Ular oldiga  tezkor  qarorlar  qabul  qilish,  innovatsion  tafakkurni  shakllantirish, intellektual  salohiyatni  oshirish  bilan  birga  milliy  va  umuminsoniy  qadriyatlarga sodiq  bo’lishdek  hayotiy  talablarni  qo’ymoqda.  Shu  bois,  O’zbekiston Respublikasida  “Tarbiya”  fani  konsepsiyasi  mazkur  fanni  davlatning  ta’lim-tarbiya sohasidagi  siyosatini  amalga  oshirishda  mavjud  bo’lgan  dolzarb  muammolarni  hal etishga  yo’naltiriladi.  Konsepsiya  yosh  avlod  tarbiyasidagi  ishlarni  yangi bosqichga  olib  chiqishga  qaratilgan  ustuvor  vazifalar,  asosiy  maqsad  va yo’nalishlarni  belgilab  beradi.  Shuningdek,  Konsepsiyada  belgilangan  yo’nalishlar mamlakat  yoshlarini  ma’nan  va  jismonan  barkamol  qilib  tarbiyalash,  iqtidori  va salohiyatini  ro’yobga  chiqarish,  ularni  davlat  va  jamiyatning  rivojiga  keng  jalb etish,  tashabbuslarini  yetarli  darajada  qo’llab-quvvatlash  maqsadida  huquqiy asoslar,  iqtisodiy  imkoniyatlar  va  tashkiliy  mexanizmlarni  yanada  kengaytirishga xizmat  qiladi. Tarbiyada   vatanpavarlik   va  insonparvarlik  g oyalarining  ustunligi ʻ   – tarbiyada  inson  shaxsini  ijtimoiy  qadriyat  deb  tan  olish  har  bir  bola,  o smir  va ʻ o spirinning  betakror  va  o ziga  xosligini  xurmatlash,  uning  ijtimoiy  xulqi  va ʻ ʻ erkinligini  hisobga  olish  lozim.  Tarbiyani  demokratiyalash  bu  –  tarbiyani ma’muriy  ehtiyoj  va  qiziqishlaridan  yuqori  qo yish,  tarbiyachi  va  tarbiyalanuvchi ʻ 25 qadriyatlarimizni tiklashga  alohida  e’tibor  berilmoqda.  « Biz  uchun  mustaqillik- eng  avvalo,  o’z  taqdirimizni  qo’limizga  olish,  o’zligimizni  anglash,  milliy qadriyatlarni,  urf-odatlarni  tiklash,  mu’tabar  shu  zaminda,  tinchlik-osoyishtalikni, barqarorlikni  saqlashdir». 1. Tarbiya  muayyan,  aniq  maqsad  hamda  ijtimoiy-tarixiy  tajriba  asosida shaxsni  har  tomonlama  rivojlantirish,  uning  ongi,  xulq-atvori  va  dunyoqarashini tarkib  toptirish  jarayoni  bo lib,  har  qanday  to zum  va  zamonda  ijtimoiy ʻ ʻ munosabatlar  mazmunini  aniqlash,  ularni  tashkil  etish  asosi  bo lib  kelgan. ʻ 2. Yosh  avlod  tarbiyasi  turli  makon  va  zamonda  muayyan  maqsad asosida  tashkil  etiladi.  Ijtimoiy  tarbiyani  yo lga  qo yish  jarayonida  bir  qator ʻ ʻ vazifalar  hal  etiladi.  Tarbiyaning  maqsad  va  vazifalari  ijtimoiy  to zum  mohiyati, ʻ taraqqiyot  darajasi,  ijtimoiy  munosabatlar  mazmuni,  shuningdek,  jamiyat fuqarolarining  dunyoqarashi,  intilishlari,  orzu-niyatlari  asosida  belgilanadi. 3. Tarbiya  jarayoninig  xususiyatlarini  chuqur  anglash  va  ularni  inobatga olgan  holda  tarbiyani  tashkil  etish  oldinga  qo yilgan  maqsadga  erishish, ʻ shuningdek,  belgilangan  vazifalarni  ijobiy  hal  etish  imkoniyatini  beradi. 4. Bo lajak  mutaxassis  pedagogik  texnologiyaga  old  bilimlar  bilan  bir ʻ qatorda  tarbiya  texnologiyasiga  oid  bilimlarga  ham  ega  bo lishi  shart:  o qituvchi ʻ ʻ xatti-harakatlarming  algoritmi,  tarbiyalash  shakllarini  bilishi,  har  qanday tarbiyalash  metodini  amalga  oshirish  bo yicha  barcha  operatsiyalarni  mukammal ʻ bajara  olishi  lozim. 32 Tarbiyalanuvchi  shaxsini   hurmat   qilish   –   o quvchilarni   ijtimoiy ʻ tarbiyalashning  muhim  tamoyillaridan  biri  ularning  shaxsini  hurmat  qilishdir.  Bu tamoyil  insonparvarlik  munosabatidan  kelib  chiqadi.  O quvchi  shaxsini  hurmat ʻ qilish,  ularga  mehr-muhabbat  ko rsatish  va  ularga  ishonish  shart.  Tajribalarning ʻ ko rsatishicha,  qayerdaki  o quvchilarga  hurmat,  muhabbat,  ishonch  bo lsa,  shu ʻ ʻ ʻ yerda  tarbiyaning  ta’siri  samarali  bo ladi.  Bolalarga  hurmat  va  muhabbat  ular ʻ kuchiga  kuch  qo shadi,  o qituvchiga  nisbatan  hurmatni  uyg otadi.  Tarbiyada ʻ ʻ ʻ o quvchining  yosh  va  alohida  xususiyatlarini  hisobga  olish ʻ   –  tarbiyaning  mazmuni, shakl  va  metodlari  bolalarning  yosh  va  saviyasiga  qarab  turli  sinflarda  turlicha bo ladi.  Bolalar  maktabda  rivojlanishining  turli  davrlarini  bolalik,  o smirlik  va ʻ ʻ o spirinlik  bosqichlarini  bosib  o tadilar.  Shu  davrlar  ichida  bolaning  axloqiy ʻ ʻ turg unligi  rivojlanadi,  xulqi  va  ongi  o rtasidagi  uyg unlik  vujudga  keladi.  Tarbiya ʻ ʻ ʻ berishda  har  bir  o quvchining  shaxsiy  xususiyatlarini  ham  hisobga  olish  katta ʻ ahamiyatga  ega.  Bolalarning  jismoniy  va  ma’naviy  o sishida  bir  qadar  umumiylik ʻ bor,  biroq  bolalarning  tavsif-xislatlari,  qobiliyat  va  mayllari,  qiziqishlari,  irodaviy sifatlari  har  xil  bo ladi.  Bu  farqlar  ularning  xulqida,  o qishi  va  mehnatida  aks  etadi. ʻ ʻ Bir  o quvchiga  nisbatan  foydali  metodni  boshqa  o quvchiga  nisbatan  qo llaganda ʻ ʻ ʻ natijasiz  bo lib  chiqishi  mumkin.  Shuning  uchun  har  bir  o quvchi  xususiyatini ʻ ʻ o rganish  maqsadga  muvaffiqdir.  Jamoada  va  jamoa  yordamida  tarbiyalash ʻ   – tarbiya  jarayoni  o quvchilarning  jamoa  bo lib  birlashishlari,  ularda  manfaatdorlik ʻ ʻ birligi,  o zaro  yordam  tuyg usini  o stirishga  hizmat  qilishi  lozim.  Tuyg u  tashkil ʻ ʻ ʻ ʻ etilgan  jamoa  a’zolarining  qobiliyat  va  iste’dodini  rivojlantirish  uchun  keng  yo l ʻ ochadi.   Jamoada   bola   har   tomonlama   rivojlanishi   uchun   keng   imkoniyatga   ega   bo l ʻ adi.   O quvchilar ʻ   ahil   jamoa   bo lib ʻ   uyushganlaridagina   tarbiyaviy   ishlarini   amalga   oshirish   ancha   yengil   va   muvaffaqiyatli   bo ladi, ʻ   har   bir   shaxsga   ta’sir   etadi.   O z ʻ   m anfaatini   jamiyat   manfaaati   bilan   qo shib ʻ   olib   borish,   o zaro ʻ   yordam   kabi   fazilatlar,   avvalo,   jamoada   shakllanadi.   O qituvchi ʻ   hamma   vaqt   o quvchilar ʻ   jamoasiga   tayan mog i, ʻ   ularni   jamoa   bo lib ʻ   turli   ishlarni   bajarishga   odatlantirib,   jamoada   yashash   v a   ishlashga   o rgatib ʻ   borish   lozim. 30 keng va  tor  ma'noda  tushunish  mumkin.  Uni  keng  ma'noda,  tarbiya  shaxsga jamiyatning  ta'sir  etishga,  ijtimoiy  hodisa  sifatida  qaraladi.  Mazkur  holatda  tarbiya ijtimoiylashtirish  bilan  uyg'unlashadi.  Tor  ma'nodagi  tarbiya  deganda,  pedagogik jarayon  sharoitida  ta'lim  maqsadini  amalga  oshirish  uchun  pedagog  va tarbiyalanuvchilar  maxsus  tashkil  etilgan  faoliyatoni  tushunish  mumkin. Tarbiyaning  asosiy  maqsad  va  vazifalari  jamiyat  a'zolarining  maqsadga yo'naltirilgan  rivojlanishi  hamda  ularning  qator  ehtiyojini  qondirish  uchun  shart- sharoit  yaratish.  Shuningdek,  bobolarimiz  aytishganidek  ta'limni  tarbiyadan tarbiyani  esa  ta'limdan  ajratib  bo'lmaydi,shuning  uchun  ular  uzviy  bog'liq.  Buyuk faylasuf  va  mutaffakkir  Umar  Hayyom  aytganidek:  ”Ta'lim  faqat  so'z  va  o'rgatish bilan  bo'ladi.  Tarbiya  esa  amaliy  ish  va  tashriba  bilan  bo'ladi".  Shu  sababli yoshlarga  tarbiya  berishdan  va  biror  nimani  o'rgatishdan  avval  o'zimiz  ham  o'sha narsani  qilib  o'rnak  bo'la  oladigan  darajada  bo'lishimiz  kerak. Tarbiya  nazariyasi  - pedagogika  fanining  bir  qismi  bo’lib,  tarbiyaviy jarayonning  mazmuni,  usuli  va  tashkil  etilishi  masalalarini  o’rganadi.  U  Markaziy Osiyo  faylasuflarining  va  xalq  pedagogikasining  tarbiya  borasidagi  boy  tajribasiga tayanadi.   Pedagogika  tarixidan  ma’lumki,  ta’lim  tarbiyadan,  tarbiya  rivojlanishdan ajratib  tekshirilmagan.  XVIII  asrning  ikkinchi  yarmiga  kelib  Rossiya pedagogikasida  tarbiya  masalalarini  alohida  ko’rish  hollari  uchraydi.  «1806  yilda chiqarilgan  Rossiya  Akademiyasi  lug’atida  birinchi  bor  tarbiya  so’zi  pedagogik tushuncha  sifatida  alohida  keltiriladi»,  deb  ta’kidlaydi  I.Tursunov.      O’tgan mavzularda  tarbiyaga  berilgan  ta’riflarni  yodga  olaylik:  Tarbiya  - ma’naviy manbalar  va  hozirgi  zamon  talablari  ehtiyojlarini  nazarda  tutgan  holda o’qituvchining  o’quvchi  bilan  aniq  bir  maqsadga  qaratilgan  o’zaro  amaliy  va nazariy  muloqatidir.       Tarbiya  - tarbiyachi  xohlagan  sifatlarni  tarbiyalanuvchilar ongiga    singdirish  uchun  tarbiyalanuvchining  ruhiyatiga  muayyan  suratda  va tizimli  ta’sir  ko’rsatish  jarayonidir. 17 olmaydi. Chunki,  tarbiya  inson  va  jamiyatning  mavjudligini  ta’minlaydigan qadriyat  bo lib,  u avloddan,  avlodga  o tib  boraveradi.Tarbiya  yordamida  inson ʻ ʻ shaxsining  ma’naviy  jihatlarini  qaror  toptirish  ko zda  tutiladi.  Dunyoqarash, ʻ e’tiqod  ezgulik,  go zallik,  yaxshilik,  odatlilik  va  ko nikmalarning  shaxs  sifatiga ʻ ʻ aylantirilishi  tarbiya  yordamida  amalga  oshiriladi. Yusuf  Xos  Hojib,  Alisher  Navoiylar  ham  o z  asarlarida  ilmni  inson  uchun ʻ o ta  qadrli  ne mat  ekanligini  qayd  etadilar.  Demak,  o quvchilarni  ilm  olishga ʻ ʼ ʻ da vat  etishimiz  lozim.  Aqliy  tarbiya  o quv  rejasi  asosidagi  fanlarni  o qitish  orqali ʼ ʻ ʻ ilmiy  dunyoqarash  negizida  amalga  oshiriladi.O quvchilarga  aqliy  tarbiya ʻ berishda,  birinchi  navbatda,  uning  fikrlash,  his  qilish,  tasavvur,  idrok,  xayol,  xotira qobiliyatlarini  o stirish,  ichki  dunyosini  ma naviy  jihatdan  boyitish  haqida ʻ ʼ o ylamoq  lozim.  Axloqiy  tarbiya  – bu  o quvchilarda  jamiyatga,  ona  yurtiga, ʻ ʻ mehnatga,boshqalarga   va   o z-o ziga   nisbatan   axloqiy   munosabatlarni ʻ ʻ shakllantirish  jarayonidir.  Axloq  –  ijtimoiy  ong  shakllaridan  biri  bo lib, ʻ insonlarning  jamiyatga,  boshqalarga  va  o z-o ziga  bo lgan  munosabatlarini  tartibga ʻ ʻ ʻ solib  turuvchi  hulq-odob  me yorlari,  qonun-qoidalari  majmuasidir.  Ana  shu  hulq- ʼ odob  qonun-qoidalarini  o quvchilar  ongi,  hayoti,  turmush  tarziga  singdirish  uchun ʻ ko rsatilayotgan  ta sir  axloqiy  tarbiya  deyiladi.  Musulmon  axloqining  asoslari ʻ ʼ mazmunan  boy  va  rang-barang  ko rinishlarda  o zini  namoyon  etadi.  Markaziy ʻ ʻ Osiyo  xalqlari  axloqshunoslik  sohasida  eng  boy  tajribaga  egadirlar.  Qur oni ʼ karimda  va  Hadisu  shariflardagi  axloqqa  oid  ibratli  maslahatlar,  ota-bobolarimiz yaratgan  ma naviy  meroslari,  mutafakkirlarimizning  axloq  haqidagi  fikrlari ʼ bugunga  qadar  ham  o z  qadr-qimmatini  yo qotgani  yo q.  Axloqiy  tarbiya  eng ʻ ʻ ʻ muhim  insoniy  fazilatlarni  shakllantirish  vositasidir.   Kurs ishi mavzusining obyekti: Tarbiyaga  zamonaviy  yondashuv  va hamiyati. Kurs ishi mavzusining predmeti: Tarbiyaga  zamonaviy  yondashuvi  va uning  bugungi  kundagi  ahamiyati 5 1. BOB TARBIYAGA ZAMONAVIY YONDASHUVI VA UNING BUGUNGI KUNDAGI AHAMIYATI 1.1 TARBIYANING AHAMIYATI VA JAMIYATNI RIVOJLANTIRSHIDAGI O’RNI. Tarbiyaning maqsadi  ijtimoiy  jamiyat  taraqqiyoti,  rivojlanishi,  yo nalishi, ʻ ijtimoiy  munosabatlar  mazmunidan  kelib  chiqib  belgilanadi.  Bugungi  kunda O zbekiston  Respublikasida  tashkil  etilayotgan  tarbiyaning  asosiy  maqsadi ʻ barkamol  shaxsni  tarbiyalab  voyaga  yetkazishdan  iboratdir.  Chunki,  kadrlar tayyorlash  milliy  modelimizning  bosh  muddaosi  barkamol  shaxs  va  intellektual salohiyatli  mutaxassis  tayyorlashdan  iborat  bo lib,  O zbekistonning  xalqaro ʻ ʻ andozalardagi  zamonaviy  taraqqiyotini  ta’minlay  oladigan,  mustaqil  fikr yuritadigan,  tafakkurli,  malakali,  bilimli  mutaxassis,  ayni  paytda  insonning  ichki sifatlari  barq  urib  kamolotga  yetgan  kadrlarni  tayyorlashni  ko zlaydi.  Mazkur ʻ maqsadni  amalga  oshiruvchi  asosiy  omillardan  biri  tarbiya  jarayonidir. Tarbiyaning  maqsadi  natijasi  barkamol  avlodni  shakllantirishdir.  Bu  jarayon  ikki tomonlama  bo lib,  uyushtirish  va  rahbarlikni,  shuningdek,  o quvchi  shaxsning  o zi ʻ ʻ ʻ tomonidan  faollik  ko rsatishni  taqozo  etadi.  Bu  jarayonda  pedagog  yetakchi ʻ vazifani  bajaradi.  Chunki  ijtimoiy  tarbiyaning  umumiy  maqsadlari,  mohiyatini tushunadi,  maqsad  yo lida  amalga  oshirilayotgan  vazifalar  tizimidan  yaxshi ʻ xabardor,  tarbiya  shakllari,  metodlar  va  vositalarni  asosli,  ilmiy  tarzda  tanlab  oladi va  tarbiyaga  tadbiq  etadi. Tarbiyaning maqsadi   – har  tomonlama  barkamol  shaxsni  shakllantirish. Tarbiyaning umumiy vazifalari :  jamiyat  a’zolarining  maqsadga  yo naltirilgan  rivojlanishi  hamda ʻ ularning  qator  ehtiyojlarini  qondirish  uchun  shart-sharoit  yaratish;  jamiyat  rivoji  uchun  zarur  bo lgan  ijtimoiy  madaniyatga  mos  etarlicha ʻ hajmdagi  “inson  kapitali”ni  tayyorlash; 7 olmaydi. Chunki  odam  va  jamiyatning  mavjudligini  ta'minlovchi  qadriyatlar tarbiya  tufayligina  bir  avloddan  boshqa  avlodga  ya'ni  kelajak  avlodga  o'tadi. Tarbiya  haqida  buyuk  bobokalonimiz  Alisher  Navoiy  shunday  deb  yozadi: ”Qobiliyatli  odamni  tarbiya  qilmaslik  zulmkorlik  va  noqobil  odamga  tarbiya hayfdir.  Tarbiyaning  ayab  unisini  nobud  qilma,  tarbiyangni  bunisiga  zoye ketkazma". Tarbiya  faniga  zamonaviy  yondashuvlar  shaxsiylashtirilgan  ta'lim, texnologiyalarni  integratsiyalashuvi,  tanqidiy  fikrlash  va  muammolarni  hal  qilish ko'nikmalarini  rivojlantirishga  e'tibor  berish  zarurligini  ta'kidlaydi.  Bugungi  kunda ta'limning  muhimligining  ba'zi  asosiy  jihatlari: 1. Shaxsiylashtirilgan ta'lim:   Zamonaviy  ta'lim  individual  ta'lim  uslublari va  tezligini  ta'minlashga  qaratilgan.  Ushbu  yondashuv  har  bir  talabaning  o'ziga  xos kuchli,  zaif  tomonlari  va  qiziqishlariga  ega  ekanligini  tan  oladi  va  moslashtirilgan ta'lim  tajribasini  taqdim  etishga  qaratilgan. 2. Texnologiya integratsiyasi:   Texnologiyaning  rivojlanishi  bilan  ta'lim raqamli  vositalar,  onlayn  resurslar  va  interaktiv  platformalarni  o'z  ichiga  olgan holda  rivojlandi.  Ushbu  integratsiya  yanada  qiziqarli  va  chuqurroq  o'rganish tajribasiga  imkon  beradi. 3. Tanqidiy fikrlash va muammolarni hal qilish :  Bugungi  kunda  ta'lim tanqidiy  fikrlash  qobiliyatlarini  rivojlantirishga  va  murakkab  muammolarni  hal qilish  qobiliyatiga  urg'u  beradi.  Ushbu  ko'nikmalar  zamonaviy  ishchi  kuchida muvaffaqiyatga  erishish  va  tobora  murakkab  bo'lgan  dunyoni  boshqarish  uchun zarurdir. 4. Uzluksiz ta'lim:   Ta'limga  zamonaviy  yondashuv  o'rganish  butun  umrga intilish  ekanligini  tan  oladi.  U  an'anaviy  maktab  ta'limidan  tashqariga  chiqadi  va tez  o'zgaruvchan  global  landshaftda  doimiy  malaka  oshirish,  qayta  tayyorlash  va yangi  muammolarga  moslashishni  o'z  ichiga  oladi. 13 Tarbiyada milliy  va  umuminsoniy  qadriyatlar  ustunligi   –  xalqning  ko p ʻ asrlik  qadriyatlarini,  ulkan  va  boy  merosini  chuqur  bilmasdan  milliy  o zlikniʻ anglash,  milliy  g urur  tuyg usini  qaror  toptirish  mumkin  emas.  Shu  bois,  xalq ʻ ʻ an’analari,  urf  odatlari,  marosimlari,  xalq  og zaki  ijodi,  milliy  o yinlar  va  ularda ʻ ʻ ifodalangan  g oyalarni  o quvchilar  ongiga  singdirish,  ularda  ushbu  g oyaga ʻ ʻ ʻ nisbatan  hurmatni  qaror  toptirish  lozim.  Umumbashariyat  uchun  qadrli,  ardoqli bo lgan,  insoniyat  o tmishi,  buguni  hamda  kelajagi  uchun  dahldor  qadr-qimmatga ʻ ʻ ega  bo lgan  an’anlar,  urf-odatlar  haqida  ma’lumotlar  berish,  ularda  mehr-muhabbat ʻ tuyg usini  uyg otish,  ularni  qo llab-quvvatlash,  ezgu  g oyalar  uchun  kurashish ʻ ʻ ʻ ʻ hissini  qaror  toptirish  tarbiya  jarayonida  amalga  oshirilishi  lozim.  Tarbiyada izchillik  va  tizimlilik   –  tarbiyaga  yaxlit  tizimli  yondoshish  pedagogik  harakatning pirovard  natijasiga  yo naltirilganlik  darajasini  belgilab  beradi.  Bunday  pedagogik ʻ maqsad  va  vazifalar,  ularning  mazmuni  tarbiyaviy  jarayonning  barcha qatnashuvchilari  tomonidan  tan  olinishi  shart.   Tarbiyada  izchillik  juda  muhimdir. O quvchilarga  birdaniga  ko p  talab  va  qoidalarni  taqdim  qilish  mumkin  emas. ʻ ʻ O qituvchilar  o quvchilarga  bo lgan  munosabat  jarayonida  o zaro  bir-biriga  zid ʻ ʻ ʻ ʻ harakatda  bo lmasliklari,  yagona  talab  qo yishlari  lozim.  Tarbiyani  ijtimoiy  hayot ʻ ʻ bilan  qo shib  olib  borish. ʻ   Mehnatning  tarbiyaviy  ta’siri  g oyat  kattadir.  Mehnatda ʻ ishtirok  etish  va  unumli  mehnat  qilish  bilan  shaxs  o z  qobiliyati  va  iste’dodini ʻ namoyon  qiladi  va  kamolga  yetadi.  Mehnat  yosh  avlodning  tarbiyasi  uchun  juda katta  vositadir. 11   O quv  mehnati  va  ijtimoiy  foydali  mehnat  o quvchi  shaxsiga ʻ ʻ ijobiy  ta’sir  etadi,  bu  ikki  faoliyat  birligi  bolani  faollashtiradi,  xulq  birligini taminlaydi,  tashabbuskor  va  izlanuvchan  qiladi.  Mehnat  bolalarga  siyosiy- ma’naviy  tarbiya  berish  uchun  zamin  hozirlaydi.  Shuning  uchun  oila  va maktablarda  bolalarni  ilk  yoshidan  boshlab  mehnatsevarlik  ruhida,  mehnatga muhabbat  va  mehnat  kishilariga  hurmat  ruhida  tarbiyalashga  alohida  e’tibor beriladi.  Maktabda  o qishning  o zi  ham  mehnatdir.  Sinfdan  va  maktabdan  tashqari ʻ ʻ tarbiyaviy  ishlarning  aksariyati  ham  mehnat  tarbiyasi  bilan  mustahkam bog langan. ʻ 11 Saidaxmedov  N.S.  Yangi  pedagogik  texnologiyalar  .  Moliya  nashr.  2003.B-197 29 FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI I Qonunchilik manbalari 1. O‘zbekiston Respublikasi  Konstitutsiyasi  01.05.2023 2. O’zbekiston  Respublikasining  “Ta’lim  to`g`risida”gi  Qonuni. Qonunchilik  palatasi  tomonidan  2020-yil  19-mayda  qabul  qilingan.   Senat tomonidan  2020-yil  7-avgustda  ma’qullangan. II Prezident Farmon va Qarorlari 3. O’zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  «O’zbekiston  Respublikasini yanada  rivojlantirish  bo’yicha  Harakatlar  strategiyasi  to’g’risida»gi  Farmoni (07.02.2017-yil.  PF-4947). 4. O’zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  «Oliy  ta’lim  tizimini  yanada rivojlantirish  chora-tadbirlari  to’g’risida»gi  Qarori  (20.04.2017-yil  PQ-2909). 5. Oliy  ma’lumotli  mutaxassislar  tayyorlash  sifatini  oshirishda iqtisodiyot  sohalari  va  tarmoqlarining  ishtirokini  yanada  kengaytirish  chora- tadbirlari  to‘g‘risida  O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  Qarori  31.07.2017 6. O'zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  2022-yil  28-yanvardagi  PF- 60-sonli  "2022-2026-yillarga  mo'ljallangan  yangi  O'zbekistonning  taraqqiyot strategiyasi  to'g'risida"gi  Farmoni III Prezident asarlari 7. Yangi  O’zbekiston  strategiyasi  Sh.  M.  Mirziyoyev.  - Тоshkent:   “O’zbekiston”  nashiryoti,  2021. 33

Tarbiyaga zamonaviy yondashuv va uning bugungi kundagi ahamiyati

 

Купить