Tizimli qizil yugurik - Tibbiyot - Kurs ishlari

Dokument ma'lumotlari

Narxi	10000UZS
Hajmi	961.0KB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	11 Aprel 2025
Kengaytma	pptx
Bo'lim	Kurs ishlari
Fan	Tibbiyot

Sotuvchi

Guli Ikromova

Ro'yxatga olish sanasi 11 Aprel 2025

2 Sotish

Tizimli qizil yugurik

Sotib olish

Mavzu: Tizimli qizil
yugurik

Tizimli qizil yugurik (Sistemali
qizil volchanka – SLE)
•
Tizimli qizil yugurik (Systemic Lupus Erythematosus
– SLE) – bu autoimmun kasallik bo‘lib, immun tizimi
o‘zining sog‘lom to‘qimalariga hujum qiladi va
yallig‘lanishga olib keladi. Kasallik butun organizmga
ta’sir qilishi mumkin, jumladan teri, bo‘g‘imlar, ichki
organlar (yurak, buyrak, o‘pka, jigar), asab tizimi va
qon tomirlar.

Kasallikning kelib chiqish
sabablari
•
Kasalikning aniq sabablari noma’lum, lekin quyidagi
omillar uni rivojlanishiga hissa qo‘shishi mumkin:
•
Genetik omillar
•
Agar oila a’zolarida bu kasallik bo‘lsa, shaxsda
rivojlanish ehtimoli ortadi.
•
HLA-DR2 va HLA-DR3 genlari kasallik bilan bog‘liq
deb hisoblanadi.

•
Atrof-muhit omillari
•
Quyosh nurlari – ultrabinafsha nurlar lupus
simptomlarini qo‘zg‘atishi mumkin.
•
Virus va bakteriyalar – ba’zi infeksiyalar immun
tizimini noto‘g‘ri ishlashiga olib kelishi mumkin.
•
Stress va gormonal o‘zgarishlar – homiladorlik yoki
menopauza davrida kasallik kuchayishi mumkin.
•
Kimyoviy moddalar va dorilar – ba’zi dorilar lupusga
o‘xshash simptomlarni keltirib chiqarishi mumkin.

Tizimli qizil yugurikning
shakllari
•
1) Tizimli lupus (SLE – eng keng tarqalgan shakl)
•
Ichki organlar, teri va bo‘g‘imlarga ta’sir qiladi.
•
Surunkali bo‘lib, qaytalanishlar va remissiya davrlari
bilan kechadi.
•
2) Diskoid lupus
•
Faqat teriga ta’sir qiladi.
•
Yuz va bosh terisida qizil toshmalar paydo bo‘ladi.

•
3) Doriga bog‘liq lupus
•
Ba’zi dorilar tufayli yuzaga keladi (hidralazin,
prokainamid, izoniazid).
•
Dori qabul qilish to‘xtatilganda simptomlar yo‘qoladi.
•
4) Neonatal lupus
•
Onasida lupus bo‘lgan chaqaloqlarda uchraydi.
•
Yurak va jigar shikastlanishi mumkin, lekin aksariyat
hollarda vaqt o‘tib yo‘qoladi.

Kasallik simptomlari
•
1) Umumiy simptomlar
•
Tez charchash va holsizlik
•
Tana haroratining ko‘tarilishi (subfebril isitma)
•
Ishtahaning yo‘qolishi va vazn yo‘qotish
•
2) Teri va shilliq qavatlar
•
"Kapalak" shaklidagi toshma (burun va yonoqlar
atrofida qizarish)
•
Fotosensitivlik – quyosh nurlari ta’sirida teri
reaksiyalari
•
Og‘iz va burun yaralari
•
Soch to‘kilishi (alopesiya)

•
3) Bo‘g‘im va mushaklar
•
Artrit – bo‘g‘imlarda og‘riq va shishish
•
Mushak zaifligi
•
4) Yurak va qon tomir tizimi
•
Miyokardit va perikardit – yurak atrofidagi yallig‘lanish
•
Tromb hosil bo‘lishi – insult va infarkt xavfi ortadi

•
5) Nafas olish tizimi
•
Plevrit – o‘pkalarni qoplagan parda yallig‘lanishi
•
O‘pka gipertenziyasi
•
6) Buyraklar
•
Lupus nefriti – buyraklarning yallig‘lanishi, oqsil va
qon siydikda paydo bo‘lishi
•
Buyrak yetishmovchiligi rivojlanishi mumkin
•
7) Asab tizimi
•
Nevrologik simptomlar – bosh og‘rig‘i, migren,
epilepsiyaga o‘xshash tutqanoqlar
•
Psixologik muammolar – depressiya, ruhiy
o‘zgarishlar

Tashxislash usullari
•
TQY ni aniq tashxislash uchun turli tekshiruvlar
o‘tkaziladi:
•
1) Laborator tahlillar
•
Antinuklear antitellar (ANA) – 95% bemorlarda ijobiy
bo‘ladi.
•
Anti-dsDNA va anti-Smith antitellari – lupusga xos
markerlar.
•
Qon tahlillari – anemiya, leykopeniya,
trombotsitopeniya aniqlanadi.
•
Buyrak va jigar faoliyati tahlillari

•
Asbobiy tekshiruvlar
•
EKG va ECHO-KG – yurak faoliyatini baholash
•
Rentgen – o‘pka holatini tekshirish
•
MRT va KT – asab tizimi va ichki organlarga zarar
yetganligini aniqlash

Davolash usullari
•
Dori vositalari
•
NSAID (yallig‘lanishga qarshi dorilar) – ibuprofen,
naproksen (bo‘g‘im og‘rig‘ini kamaytirish uchun)
•
Kortikosteroidlar – prednizolon (yallig‘lanishni
kamaytirish uchun)
•
Immunosupressiv dorilar – siklofosfamid,
metotreksat (immun tizimini bostirish uchun)
•
Antimalarial dorilar – gidroksixloroxin (terini himoya
qilish va bo‘g‘im simptomlarini kamaytirish uchun)
•
Biologik dorilar – belimumab, rituksimab

•
Hayot tarzi va parhez
•
Quyoshdan himoyalanish (SPF 50+ krem ishlatish)
•
Sog‘lom ovqatlanish (protein, omega-3, vitaminlar)
•
Chekish va spirtli ichimliklardan voz kechish
•
Stressni kamaytirish va jismoniy faollikni saqlash

Prognoz va kasallikning
kechishi
•
Tizimli qizil yugurik individual ravishda turlicha
kechadi. Yengil shakllarda kasallik deyarli
simptomlarsiz o‘tishi mumkin, lekin og‘ir holatlarda
buyrak yetishmovchiligi, yurak kasalliklari yoki asab
tizimining shikastlanishi rivojlanishi mumkin.
Vaqtida tashxis qo‘yilib, to‘g‘ri davolansa,
bemorlarning aksariyati uzoq umr ko‘rishlari va
normal hayot kechirishlari mumkin.

E'tiboringiz uchun
rahmat

Sotib olish