Войти Регистрация

Docx

  • Рефераты
  • Дипломные работы
  • Прочее
    • Презентации
    • Рефераты
    • Курсовые работы
    • Дипломные работы
    • Диссертациии
    • Образовательные программы
    • Инфографика
    • Книги
    • Тесты

Информация о документе

Цена 15000UZS
Размер 669.4KB
Покупки 0
Дата загрузки 13 Ноябрь 2025
Расширение docx
Раздел Курсовые работы
Предмет Экономика

Продавец

Bohodir Jalolov

Turizm xizmatlari bozorida turoperatorlik xizmatlarining o‘rni va vazifalari

Купить
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI 
OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
GULISTON DAVLAT UNIVERSITETI
IQTISODIYOT KAFEDRASI
 “ TURIZM: NAZARIYA VA AMALIYOT ” FANIDAN
KURS ISHI
MAVZU:   Turizm xizmatlari bozorida turoperatorlik
xizmatlarining o‘rni va vazifalari MUNDARIJA
  Kirish……………………………………………………………………..
………..2
1. Turizmda xizmatlar tushunchasi, bozori va mohiyati………………..........3
2. Turoperatorlik faoliyati va uning vazifalari………………………………11
3. Mamlakatimizda turoperatorlik xizmati holati va tahlili…….. ………….23
4. Turoperatorlik xizmati rivojlangan xorijiy davlatlar tajribasi....................26
5. O’zbekistonda turoperatorlik xizmatini rivojlantirish istiqbollari: muammo
va yechimlari…………………………………………………...............................29
Xulosa……………………………………………………………………..............32
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati……………………………………………….34 Kirish
Kurs   ishining   dolzarbligi   Turizm   sohasini   rivojlantirish   va   kengaytirish
mamlakatimiz   oldida   turgan,   hal   qilinishi   kerak   bo’lgan   muhim   ishlardan
hisoblanadi.   Turizm   sohasini   rivojlantirish   iqtisodiyotimiz   uchun   qay   darajada
muhim   ekanligi   va   muammo   va   kamchiliklarini   bartaraf   qilish   usullarini   o’ylab
topish zarurati tug’ilmoqda. 
Mamlakatimizda turoperatorlik sohasi  rivojlanib kelmoqda, ko’plab davlatlar
tajribalarini   o’rganilib   o’zimizda   ham   tatbiq   etilmoqda.   Mamlakatimizda
turoperatorlikni   rivojlantirishning   muammo   va   yechimlari   shuningdek   boshqa
mamlakatlar   tajribalari   o’rganilib   muammolarni   bartaraf   etish   usullari   o’ylab
topilmoqda.   Turoperatorlikda   kadrlar   masalasi   va   grandlar   ajratish   uchun   keng
imkoniyatlar   yaratilmoqda.   Chet   davlatlar   tajribalaridan   keng   foydalanilib
turizmda   tatbiq   etilmoqda.     Bu   masalalar   turizm   sohasini   rivojlanishini   belgilab
beradigan,   unga   asos   bo’lib   xizmat   qiladigan   omil   bo’lganligi   sababli   ham
o’rganishga arzigulik hisoblanadi. 
Kurs ishining maqsadi   Kurs ishimning maqsadi shundan iboratki, yoshlarni
turizmga   bo’lgan   qiziqishini   oshirish,   aholini   turizm   savodxonligini   kengaytirish,
O’zbekistonda   turizm   sohasini   rivojlantirishdan   iborat.   O’zbekistonda
turoperatorlik sohasi rivojlanib kelmoqda turoperatorlik sohasini kengaytirish chet
el tajribalarini tatbiq qilish asosiy maqsaddir. 
Kurs   ishining   vazifalari   Qo’yilgan   maqsadlardan   kelib   chiqqan   holda   kurs
ishining vazifalari: 
- turizmni rivojlantirish, 
- turoperatorlik sohasini kengaytirish, 
- Singapur, Yaponiya, Turkiya va boshqa mamlakatlar tajribalarini tatbiq
etish 
- va turoperatorlik sohasini rivojlantirishdan iboratdir.
Kurs ishining ob’yekti  O’zbekiston Respublikasining turoperatorlik firmalari
ob’yeti hisoblanadi. Kurs   ishining   predmeti   Turizm   xizmatlari   bozorida   turoperatorlik
xizmatlarining o’rni va vazifalari. 
Kurs ishining tuzilishi va tarkibi   Kurs ishi tarkiban kirish, asosiy qismda 5
ta   reja,   xulosa   va   foydalanilgan   adabiyotlar   ro’yxatidan   iborat.   Mavzuning
mazmunini   yoritishda     5   ta   rasm,   2   ta   chizma   ,   1   ta   jadval,   1   ta   diagramma   va
statistik ma’lumotlar o’rin olgan bo’lib kurs ishining umumiy hajmi
Kurs   ishini   yozishda   turli   xil   adabiyotlar,   darsliklar,   internet   resurslaridan
foydalanildi. 1. Turizmda xizmatlar tushunchasi, bozori va mohiyati
Turizm (fransuzcha: our — sayr, sayohat), sayyohlik — sayohat (safar) qilish;
faol   dam   olish   turlaridan   biri.   Turizm   deganda   jismoniy   shaxsning   doimiy
istiqomat   joyidan   sog lomlashtirish,   ma rifiy,   kasbiyamaliy   yoki   boshqaʻ ʼ
maqsadlarda   borilgan   joyda   (mamlakatda)   haq   to lanadigan   faoliyat   bilan	
ʻ
shug ullanmagan holda 24 soatdan kam bo‘lmagan va 365 kundan oshmagan holda	
ʻ
sayohat qilishi tushuniladi. Turizmning tarixi XIX asr boshlariga borib taqaladi. 
Dastlab   Angliyadan   Fransiyaga   uyushgan   sayyohlik   tashkil   etilgan   (1815).
Turizmning   asoschisi   hisoblanmish   ingliz   ruhoniysi   Tomas   Kuk   1843-yilda   1-
temir   yo l   sayyohligini   tashkil   qildi.   Shundan   so ng   u   o zining   xususiy   turistik	
ʻ ʻ ʻ
korxonasini   tuzdi   va   1866-yilda   dastlabki   sayyohlik   guruhlari   AQShga   jo natildi.	
ʻ
Sharqda   arab   sayyohi   Ibn   Battuta   21   yoshida   sayohatini   boshlab,   deyarli   barcha
Sharq   va   Shimoliy   Afrika   mamlakatlarini   piyoda   kezib   chiqdi.   Movarounnahrda
ilk  sayyohlarning  safarlari  Amir   Temur  va  Temuriylar  davrida  faollashgan.  Amir
Temur   fransuz   qiroli   Karl   VI   va   ingliz   qiroli   Genrix   IV   bilan   doimiy   aloqada
bo lgan.   Uning   elchisi   1403-yili   Parijga   kelgan.   Ispaniyalik   Klavixoning   "Buyuk	
ʻ
Temurning   hayoti   va   faoliyati"   kitobida   Movarounnahrdagi   ijtimoiy   hayot   va
sayyohlarning   Temur   davlatiga   intilishi   aks   etgan.   Hozirgi   davrda   Turizm
dunyoning  juda   ko p   mamlakatlarida  ommaviy   tus   olgan.  Odatda,   Turizm   turizm	
ʻ
tashkilotlari   orqali   turizm   marshrutlari   bo yicha   uyushtiriladi.   Turizmning   juda	
ʻ
ko p   turlari   va   shakllari   mavjud   (ichki,   xalqaro,   havaskorlik   turizmi,   uyushgan	
ʻ
turizm,   yaqin   joyga   sayohat,   uzoqqa   sayohat,   bilim   saviyasini   kengaytirish
maqsadidagi   turizm,   toqqa   chiqish,   suv   turizmi,   avtoturizm,   piyoda   yuriladigan
turizm, sport turizmi va boshqalar). 
O zbekistonda   turizm   sohasiga   rahbarlikni   "O zbekturizm"   milliy	
ʻ ʻ
kompaniyasi   (27-iyul,   1992-yilda   tuzilgan)   olib   boradi.   Kompaniyaning   asosiy
vazifasi   turizm   infrastrukturasini   rivojlantirish,   chet   el   sarmoyasini   jalb   qilib
zamonaviy   turistik   komplekslarni   barpo   etish,   yangi   turistik   yo nalishlarni   ishlab	
ʻ
chiqish,   xizmatlar   doirasini   kengaytirish   va   boshqalardan   iborat.   O zbekturizm"	
ʻ milliy   kompaniyasi   sayohat   qilish   turiga   qarab   quyidagi   turistik   yo nalishlarniʻ
ishlab   chiqqan:   klassik   yo nalish   (Toshkent,   Samarqand,   Buxoro,   Xiva,	
ʻ
Samarqand,   Buxoro,   Shahrisabz).   Bu   yo nalish   eng   qadimgi   yodgorliklar   va	
ʻ
boshqa tarixiy-madaniy obidalarga tashrif bilan bog liq; ekologik turizm yo nalishi	
ʻ ʻ
(Chimyon,   Chorvoq   dam   olish   va   davolanish   oromgohi,   Zomin   qo riqxonasi,	
ʻ
Buxoro   viloyatidagi   qo riqxonalar).   Bu   yo nalish   alohida   muhofaza   qilinadigan	
ʻ ʻ
tabiiy   hududlar   va   sayyohlar   uchun   ekologik   jihatdan   qulay   hamda   foydali
hisoblanadigan   joylarga   tashrif   bilan   bog liq;   arxeologik   turizm   yo nalishi	
ʻ ʻ
(Qoraqalpog iston,   Surxondaryo,   Samarqand   hududlari   bo ylab).   Bu   yo nalish	
ʻ ʻ ʻ
O zbekistonning   eng   qadimiy   topilmalari   va   arxeologik   qazishmalar   olib	
ʻ
borilayotgan   joylari   bilan   tanishishni   maqsad   qilib   qo yadi;   ekstremal   turizm	
ʻ
yo nalishi   (Chimyon,   Farg ona   vodiysi,   Orol   bo yi,   Buxoro,   Navoiy   viloyati	
ʻ ʻ ʻ
hududlari   bo ylab);   liniy   turizm   yo nalishi   (Toshkent,   Samarqand,   Buxoro,	
ʻ ʻ
Toshkent)   —   mamlakatimizdagi   tarixiy   diniy   obidalarni   ziyorat   qilish   bilan
bog liq.   Turizm   sohasidagi   munosabatlarni   huquqiy   jihatdan   tartibga   solish,	
ʻ
turistik   xizmatlar   bozorini   rivojlantirish,   shuningdek,   turistlar   va   turistik   faoliyat
sub yektlarining   huquqlari   va   qonuniy   manfaatlarini   himoya   qilish   maqsadida
ʼ
O zbekiston   Respublikasining   "Turizm   to g risida"gi   qonuni   qabul   qilingan   (20-
ʻ ʻ ʻ
avgust   1999).   Shu   bilan   birga   O zbekiston   Respublikasi   Prezidentining   "2005-	
ʻ
yilgacha   bo lgan   davrda   O zbekistonda   turizmni   rivojlantirish   davlat   dasturi	
ʻ ʻ
to g risida"gi  farmoni  (15-aprel  1999)   sohani  rivojlantirishda   muhim   omil  bo ldi.	
ʻ ʻ ʻ
Turizm   tashkilotlarini   takomillashtirish   hamda   kichik   va   o rta   turistik	
ʻ
korxonalarning   xizmat   ko rsatish   bozorini   faollashtirish,   shuningdek,   xorijiy	
ʻ
sarmoyani   turizm   sohasiga   jalb   qilish   maqsadida   1998-yilda   O zbekiston	
ʻ
Respublikasi   hukumati   qarori   bilan   Toshkentda   "Xususiy   sayyoxlik   tashkilotlari
uyushmasi"   tashkil   etildi.   U   300   dan   ziyod   turistik   korxonalar   bilan   yaqindan
aloqada bo lib faoliyat olib boradi. O zbekistonda "Kumushkon" turistik bazasi va	
ʻ ʻ
"Sanzar"   kemping   majmuasi   mavjud   bo lib,   ular   "O zbekturizm"   milliy	
ʻ ʻ
kompaniyasi   tizimi   tashkilotlari   hisoblanadi.   Shu   bilan   birga   Chorvoq,   Chimyon,
Beldersoy   dam   olish   oromgohlari   va   yuzga   yaqin  xususiy   mehmonxonalar   ishlab turibdi. O zbekistonda  ko plab turistlarni  qabul  qilish va ularga xizmat  ko rsatishʻ ʻ ʻ
imkoniyatiga ega bo lgan mehmonxonalar soni tobora o sib bormoqda. 	
ʻ ʻ
O zbekiston   1993-yilda   o z   safiga   120   dan   ortiq   mamlakatni   birlashtirgan	
ʻ ʻ
Jahon   turistik   tashkiloti   (WTO;   1975-yilda   tuzilgan)ga   a zo   bo ldi.   Shuningdek,	
ʼ ʻ
O zbekiston   WTO   Yevropa   komissiyasi   rayosatining   ham   a zosidir.   2004-yil	
ʻ ʼ
"Buyuk   ipak   yo li"   loyihasi   doirasida   Samarqand   viloyatida   Jahon   turistik	
ʻ
tashkilotining   vakolatxonasini   ochish   ko zda   tutilgan.   O zbekistonda   turizm	
ʻ ʻ
sohasiga  oid  "Buyuk   ipak   yo li"  xalqaro  turistik   reklama   axborot  gazetasi  (1994-	
ʻ
yildan), "Biznes Gayd" JUR (RUS va ingliz tillarida) va boshqa ommaviy nashrlar
chop   etiladi.   2021-yil   aprel   oyida   Dog istonda   O zbekistonning   ziyorat   turizm	
ʻ ʻ
salohiyati   taqdimoti   o tkazildi.   Bosh   vazir   o rinbosari,   Turizmni   rivojlantirish	
ʻ ʻ
davlat  qo mitasi  raisi  Aziz Abduhakimov topshirig i  bilan Dog istonda  «Imomlar	
ʻ ʻ ʻ
yurtiga   sayohat»   yo nalishidagi   targ ibot   ishlari   boshlangan.   Turizm   —   jismoniy	
ʻ ʻ
shaxsning   vaqtincha   bo‘lish   mamlakatidagi     manbalardan   daromad   olish   bilan
bog‘liq   bo‘lgan   faoliyat   bilan   shug‘ullanmagan   holda   doimiy   yashash   joyidan
jo‘nab ketishi (sayohat qilishi).
O‘zbekiston   respublikasi   prezidentining   «O‘zbekiston   Respublikasi   turizm
salohiyatini   rivojlantirish   uchun   qulay   sharoitlar   yaratish   bo‘yicha   qo‘shimcha
chora-tadbirlar   to‘g‘risida»gi   farmoni   ijrosini   ta'minlash   maqsadida   «Ichki
turizmni   jadal   rivojlantirishni   ta'minlash   bo‘yicha   chora-tadbirlar   to‘g‘risida»gi
prezident qarori imzolandi.
Unga   ko‘ra,   «O‘zbekiston   bo‘ylab   sayohat   qil!»   ichki   turizmni   rivojlantirish
Dasturini amalga oshirish bo‘yicha amaliy chora-tadbirlar rejasi tasdiqlandi.
O‘zbekiston   Respublikasi   Turizmni   rivojlantirish   bo‘yicha   davlat   qo‘mitasi,
O‘zbekiston   Yoshlar   ittifoqi,   O‘zbekiston   Kasaba   uyushmalari   federatsiyasi
kengashi, O‘zbekiston Xotin-qizlar  qo‘mitasi,  «Mahalla» xayriya jamoat fondi  va
«Nuroniy» O‘zbekiston faxriylarini qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha jamg‘armasiga 1
Bozor   iqtisodiyoti   sharoitida   tadbirkorlar   odatdagi   muhit   sharoiti   tashqarisida
bo’lib qoldilar, chunki oldin yagona tovar bo’lib moddiy mahsulot,   aniqrog’i   uning
1
 https://kun.uz torgina qismi   –   xalq   iste‘moli   tovarlari   hisoblanar   edi. Yangi   munosabatlar kapital
bozori,   ishchi   kuchlari   xizmat   bozori   va   h.k.   kabi   bozorning   yangi   segmentlarini
o’zlashtirishni   talab   etadi.   Chet   elda   xizmatlar   sohasi   iqtisodiyotning tez  taraqqiy
etuvchi   tarmoqlaridan   biri   hisoblanadi.   Dunyodagi   rivojlangan   mamlakatlarning
yalpi ichki mahsulotida xizmatlar ulushi 60 foizdan   oshadi.
Turizm   sohasida   xizmatlar   bozori   —   bu   turistik   xizmatlar   ishlab
chiqaruvchilari   (mehmonxonalar,   turoperatorlar,   transport)   O’zbekistonda   turizm
bozorini   o’rganish   va   rivojlantirish   uchun,   avvalo   turistik   xizmatlarning
mohiyatini   aniqlash   zarur . 
Xizmat   atamasi   xalqaro   standartlarda   berilishicha   –   bu   ijro   etuvchi   va
iste‘molchi   o’rtasidagi   bevosita   o’zaro   ta‘sirning   natijasidir,   hamda   iste‘molchi
ehtiyojini qondirish bo’yicha ijrochining shaxsiy faoliyati natijasi hisoblanadi. Bu
tushuncha   o’z   tarkibiga   quyidagilarni   qamrab   oladi:
1. Xizmat   iste‘molchilari   va   ijro   etuvchilarning   o’zaro   ta‘siri;
2. Ijrochilarning   o’zlari   tamonidan   xizmat   ko’rsatish   jarayoni   (ya‘ni,  
ma‘lum   ishlarni   bajarish);
3. «Qayta   tashkil   qilingan   mahsulot»   yoki   «xizmatlar   natijasi»  
ko’rinishidagi   ushbu faoliyat   natijalari.
Turistik   xizmat   –   turistlarni   mos   ravishdagi   ehtiyojlarini   qondirish   bo’yicha
turistik   korxona   faoliyati   natijasi   hisoblanadi.   Turistik   korxonaning   ishi   barcha
sayohatlarni   tashkil   qilish   bilan   birga   alohida   xizmatlarni   tashkil   qilishi   ham
mumkin.
Ko’pgina   holatlarda   turistik   asosiy   xizmatlarga   transport   xizmatlari,
joylashish   va   ovqatlantirish   xizmatlaridan   tashkil   topadi.   Ammo,   tanishuv
(ekskursion),   malakaviy   ish   turizmi,   sport,   diniy   maqsadlarda   sayohatlar   tashkil
etilganda qo’shimcha xizmatlar ham ushbu turlarning asosini tashkil etadi. Asosiy
va   qo’shimcha   xizmatlar   o’rtasidagi   farq,   ularni   dastlabki   harid   qilingan   yo’llanma
paketiga kiritilgan xizmatlardan tashkil topadi. 1-rasm. Turistik xizmatlar xususiyatining<<to’rtta S>>bilan ifodalanishi.
 Turistik   xizmatlar   tarkibida   asosiy   va   qo‘shimcha   xizmatlar   bilan
farqlanadi.   Turistik   korxonalar   ko‘rsatadigan   asosiy   xizmatlarga   quyidagilar   kiradi:
 Tashishni   tashkil   etish   bo’yicha   xizmatlar;
 Joylashtirish;
 Turistlarni   ovqatlantirish;
 Turistik   korxonalar   ko‘rsatadigan   qo‘shimcha   xizmatlarga  
quyidagilar   kiradi.
 Sayohatni   (ekskursiyani)   tashkil   etish   bo’yicha   xizmatlar;
 Turistlarni   sug’urtalash   bo’yicha   xizmatlar;
 Gid   (turistlarga   izoh,   tushuntirish   beruvchi   shaxs),   gid-tarjimon
 xizmatlari;
 Turistlarni   yashab   turgan   joyidan   uning   vaqtinchalik   kelib   tushgan
joyigacha   -mamlakatgacha   va   teskari   (transfer)   tashish   bo’yicha,   hamda   sayohat shartlarida   ko’zda   t u tilgan   mamlakat   hududida   (vaqtinchalik   kelgan   joyidan)
istalgan   boshqa   tashishlar bo’yicha   xizmatlar;
 Texnikani   ta‘mirlash   bo’yicha   xizmatlar;
 Prokat   bo ’ yicha   xizmatlar;
 Valyuta   ayirboshlash;
 Telefon   xizmati;
 Pochta   xizmati;
 Maishiy   xizmat   ko'rsatish   xizmatlari;
 Plyajlardan   foydalanish   xizmatlari   va   h.k.
Bunday   bo’linish   iste‘mol   hususiyatlari   nuqtai   nazaridan   olib   qaraganda,
ahamiyatli farqlar yo’qligi sababli shartlidir. Yo’llanmada qayd qilingan va asosiy
dasturga   kiritilgan   xizmatlar   asosiy   hisoblanadi.   Qo’shimcha   xizmatlarni   y etib
kelgan   joyida   turistni   o’zi   mustaqil   harid   qiladi.   Ular   yo’llanma   narxiga   kirmaydi.
Turistlarga   nomoddiy   xizmatlardan   tashqari   moddiy   xizmatlar   yoki   maxsus
mahsulotlar   taqdim   etilishi   mumkin,   masalan   shahar   rejasi,   metro   xaritasi,
suvenirlar,   turistik jihozlar.
2-rasm. Turistik bozordagi talab takliflar. Shunday   qilib   O’zbekistonda   turizm   bozorini   o’rganish   va   rivojlantirish
jarayonida, kelgusida turizmni asl mohiyatini belgilovchi quyidagi uchta jihatlarni
hisobga   olishni   xozirgi   davr   talab   qilmoqda:
 dam   olish   va   ko’ngil   ochar   faoliyat   sifatida;
 bevosita   turizmga   xizmat   qiluvchi   tarmoqni   qamrab   oluvchi   biznes  
sifatida;
 turizm   bozoriga   yo’naltirilgan   moddiy   ishlab   chiqarish   va   xizmat  
ko’rsatish   tarmog’i korxonasining   faoliyati   sifatida.
Turizm   sohasida   xizmatlar   bozori   —   bu   turistik   xizmatlar   ishlab
chiqaruvchilari   (mehmonxonalar,   turoperatorlar,   transport     kompaniyalari   va
boshqa   xizmat   ko‘rsatuvchi   tashkilotlar)   va   iste'molchilari   (sayohatchilar   va
turistlar)   o‘rtasidagi   iqtisodiy   munosabatlar   tizimidir.   Ushbu   bozor   xizmatlarning
taklif   etilishi   va   talab   qilinishi.   Bu   bozor   turistlarning   ehtiyojlarini   qondirishga
qaratilgan xizmatlar taklif etilishidan va ularga bo‘lgan talabdan iborat.
Turizm   xizmatlari   bozori   turizm   sohasidagi   rivojlanishning
asosi bo‘lib, uning mohiyati quyidagilarda namoyon bo‘ladi:
1. Talab va taklifni muvofiqlashtirish: Turizm xizmatlari bozori iste’molchilar
(turistlar)  va  ishlab chiqaruvchilar  (turistik xizmat  ko‘rsatuvchilar)  o‘rtasida  talab
va taklifni muvozanatlashtiradi.
2.   Iqtisodiy   o‘sishni   ta'minlash:   Turizm   xizmatlari   orqali   davlat   iqtisodiyoti
rivojlanib, ichki va tashqi investitsiyalar jalb qilinadi.
3.   Hududiy   rivojlanish:   Bozor   turizm   bilan   bog‘liq   hududlarni   rivojlantirish
va mahalliy infratuzilmani yaxshilashga xizmat qiladi.
4. Madaniyat va milliy merosni saqlash: Bozor mahalliy madaniyat va tarixiy
yodgorliklarning qadriyat sifatida rivojlanishiga turtki beradi. 3 - rasm .  Turizm   sohasidagi   xizmatlar   bozori   quyidagi   asosiy
segmentlardan   iborat :
Turizm xizmatlari bozorining xususiyatlari
1. Mavsumiylik:
Turizm   xizmatlariga   talab   ma'lum   fasllarda   ortadi   (masalan,   yozda   plyaj
turizmi, qishda tog‘-chang‘i kurortlari)
2. Bevosita xarakter:
Xizmat   ko‘rsatish   va   uning   iste’moli   bir   vaqtning   o‘zida   sodir   bo‘ladi
(masalan, gid xizmatlari yoki mehmonxona xizmatlari).
3. Mahalliy resurslarga bog‘liqlik:
Hududning   tabiiy   va   madaniy   boyliklari   xizmatlar   tarkibiga   bevosita   ta'sir
qiladi.
4. Innovatsion rivojlanish:
Onlayn   rezervatsiya   tizimlari,   virtual   sayohatlar,   ekologik   turizm
xizmatlarining rivojlanishi bozorni zamonaviylashtiradi.
Turizm xizmatlari bozorining roli va ahamiyati:
Iqtisodiy   foyda:   Turizm   xizmatlari   bozorida   aylanish   orqali   milliy   daromad
oshadi.Turar joy bozori:	
Mehmonxonalar, motellar, 	
pansionatlar va boshqa joylashtirish 	
xizmatlarini taklif etadi.	
Transport bozori:
Aviakompaniyalar, 
temir yo‘l, dengiz va 
quruqlik transporti 
orqali harakatlanish 	
imkoniyatlarini 
taqdim etadi.	
 Ekskursiya va ko‘ngilochar xizmatlar 	
bozori:	
Tarixiy joylar, madaniy tadbirlar, 
ko‘ngilochar bog‘lar va boshqa 
faoliyatlarni o‘z ichiga oladi.	
Ovqatlanish bozori:
Restoranlar, kafe, milliy 	
oshxonalar va tez 	
tayyorlanadigan ovqat 	
xizmatlari.	
Qo‘shimcha xizmatlar bozori:	
Sovg‘alar, suvenirlar, gid xizmatlari, 
sog‘lomlashtirish va tibbiy xizmatlar. Ish o‘rinlari yaratish: Xizmatlar sektori ko‘plab yangi ish o‘rinlari yaratishga
imkon beradi.
Ijtimoiy   manfaatlar:   Bozor   madaniy   va   millatlararo   almashinuvni
rivojlantiradi.
Turizm   sohasidagi   xizmatlar   bozori   nafaqat   iqtisodiy,   balki   ijtimoiy   va
madaniy jihatdan ham rivojlanishning muhim omili hisoblanadi. Bozorni samarali
boshqarish   orqali   mamlakatning   turistik   salohiyatini   oshirish   mumkin   bo’lgan
turistik   xizmatlarni   sotish   orqali   shakllanadi.   Turizmda   xizmatlar   bozori
mamlakatning   iqtisodiy,   ijtimoiy   va   madaniy   rivojlanishida   muhim   rol   o‘ynaydi.
Sifatli   xizmatlarni   taqdim  etish  orqali  nafaqat   turistlarning  ehtiyojlari   qondiriladi,
balki hududlarning investitsiyaviy jozibadorligi ham oshadi. 
Turizm   va   mehmondo'stlik   sanoatida   marketing   tovarlari   va   marketing
xizmatlari   o'rtasidagi   farqlarni   tushunishni   talab   qiladi.   Turizm   marketingida
muvaffaqiyatga erishish uchun tashkilotlar o'zlarining turistik tajribalarining o'ziga
xos   xususiyatlarini,   sayohat   qiluvchi   iste'molchilarning   motivatsiyasi   va   xatti-
harakatlarini, shuningdek marketing tovarlari va xizmatlari o'rtasidagi tub farqlarni
tushunishlari kerak.
2. Turoperatorlik faoliyati va uning vazifalari
O’zbekiston 2024-yilda   10   million   tashrif   buyuruvchilar   soniga   erishmoqchi.
Biz   hozirda   O’zbekistonga   tashrif   buyuruvchilar   sonini   10   million   kishiga
yetkazish   uchun   maxsus   dasturni   tayyorlamoqdamiz.   2023-yil   bizga   6.6   million
kishi   keladi   deb   taxmin   qilingan   edi.   Biz   allaqachon   birinchi   yarim   yillikda
turistlar   soni   3.5   million   kishidan   oshganini   ko’rmoqdamiz,   shuning   uchun   yil
oxiriga   kelib   bu   ko’rsatkich   6,4   milliongacha   ko’payishini   kutmoqdamiz 2
.
Turistlarni   jalb   qilishning   yana   bir   muhim   sohasi   -   bu   Angliya   Premer-ligasi
orqali   turistik   brendni   reklama   qilish   va   yetakchi   tennischilar   bilan   hamkorlik
qilish.     Bundan   tashqari,   O’zbekiston   xalqaro   aviatsiya   forumini   o’tkazadi   va
u   y erdagi   eng   katta   arzon   aviakompaniyalarni   mamlakatga   havo   qatnovini
2
 Uzbektourism.com arzonroq           qilish   uchun   taklif   qiladi. Chakana   agentlar   bilan   bir   qatorda   tovar
o’tkazish     kanalida   ulgurjichilar   ham   muhim   rol   o’ynaydi.   Bu   tijoriy   vositachilik
korxonalari    tovarlar   (xizmatlar)ni   sotib   olish   va   ularni   chakana   savdo   tarmoqlari
orqali   sotish     bilan  shug’ullanadi.   Turizm   sohasida   ko’proq   ulgurji   sotuvchi
turoperator     hisoblanadi. Unga turistik xizmatlar bozorini shakllantirishda  alohida	
o’rin 
ajratiladi. 
Turoperatorlar   faoliyati   bosh   yo’nalishi   ommaviy   iste‘mol   talablariga
mo’ljallangan   turistik   mahsulotlar   ishlab   chiqarishga   qaratilgan.   Ulgurjichilar
seriyali   xizmatlarni   yig’ib   komplektlashadi.   Ularni   safar   marshrutlarini
standartlash, dasturlar va kompleks xizmat ko’rsatish yo’li bilan turistlarga yagona
paketda   (pekij-turlar)   sotadilar.   Bu   esa   ularga   bozorga   raqobatbardosh   takliflar
bilan   chiqishga   imkon   beradi.   Turoperatorlar   tomonidan   tashkil   qilingan   xizmat
ko’rsatish turlari   uzoq   yillar   davomida   sezilarli   o’zgarishlarga   duch   keldi.   Xizmat
to’plamlari   ular   tomoniga   kamayayotgan   pekidj   –   turlar   evolyusiyasi   ro’y
berayapti. Bir tomondan   turistik firmalarni bu qisqartirishga o’tkir raqobat majbur
yetayapti.   Mijoz   uchun   kurashda   har   bir   turoperator   jalb   qiladigan   narxlarni
belgilashga   intiladi.   U   paketdan   ayrim   xizmatlarni   chiqarib   tashlaydi.   Bu   bilan
arzon safar  tasavvurini   uyg’otadi.   Masalan,   ko’pchilik   firmalar   o’zlari   sotayotgan
safarlarda   faqat   marshrut   bo’yicha   joydan-joyga   olib   borish   va   aeroportdan
(vokzaldan)   mehmonxonaga va yana orqaga transferni saqlaydi. Boshqa xizmatlar
(ovqatlanish,   ekskursiya,   bagajni   olib   borib   berish   va   boshqlar.)   ni   turistlar   safar
chog’iga   qo’shimcha   pul   to’lash   orqali   olishadi.   Natijada   sayohatchilarning   asosiy
va   qo’shimcha   xizmatlarga   xarajatlari   60   ga   40   nisbatga   keladi.   Bunday
proporsiyaga   turgan   gap   turizm   infrstrukturasi   yuksak   rivojlangan   sharoitda   (kofe,
barlar,   attraksionlar,   kazino   va   boshqlar.)   gina   erishiladi.   Turoperator   xizmatlar
yetkazib   beruvchilar   bilan   shartnomalar   bo’yicha   va   turistlar   ehtiyojlariga   mos
ravishda turlar komplektatsiyasi bilan shug’ullanadigan   turistik firma(tashkilot)dir.
Turoperator - bu turistik paket ishlab chiqaruvchidir. U   turistik yo’nalishlar ishlab
chiqish   va   turlar   komplektatsiyasi   bilan   shug’ullanadi,   ularning   amal   qilishini
ta‘minlaydi,   reklamani   tashkil   qiladi,   bu   yo’nalishlar   bo’yicha narxlarni hisoblaydi, turlarni to’g’ridan-to’g’ri yoki turistik agentliklar   vositasida   turistlarga   sotadilar. 
Turoperator   turistlarni   turli   turistik   xizmatlardan   tanlash   imkonini   ta‘minlab
beradi   va   bir   vaqtning   o’zida   boshqa   shahar   va   joylarda   xizmat   ko’rsatishga
buyurtma   berish   vazifasini o’z   zimmasiga   olib   osonlashtiradi.
Turoperatorlar   turizm   industriyasida   maxsus   rolni   bajaradilar.   Ular
turmahsulotlarni   (joylarni-samolyotda,   nomerlarni-mehmonxonada)   sotib   oladilar,
turistik   xizmatlar   paketini   shakllantiradilar   va   foyda   olish   maqsadida   turli   to’g’ri
yoki   bilvosita   foydalanuvchilarga   (turistlarga)   sotadilar.   Turoperator   turistik
xizmatlarni   alohida   ham   sotishi   mumkin.   Bu    foyda   olish,   yoki   zaruriyat   yuzasidan
qilinadi.   Masalan,   imtiyozli   narxlarda   sotib   olingan   samolyotdagi   joylar   sonini
to’ldirish   uchun   u   chiptalarni   ham   sotishi   mumkin   va   bunda   u   vositachi   sifatida
keladi. 
Birinchi   holda,   ya‘ni,   turoperator   paket   shakllantirayotganda   u   turmahsulotlar
ishlab   chiqaruvchisi   sifatida   faoliyat   yuritadi.   Ikkinchi   holda,   ya‘ni,   turoperator
xizmatlarini alohida sotayotganda turistik xizmatlarning ulgurji dileriga     aylanadi.
Bu   holat   turoperator   ishlab   chiqaruvchidan   turistik   paketni   shakllantirish   uchun
keragidan   ortiqcha   turistik   xizmatlar   sotib   olganda   bo’lishi   mumkin.   Bundan
tashqari, hozirda ommaviy (ko’p) sotib olgani uchun mehmonxonalar va xizmatlar
y etkazib   beruvchilar   orasida   tegishli   imtiyozlarga   ega   bo’lgan   maxsuslashgan
ulgurji turoperatorlari mavjud. Turoperatorning yana bir ahamiyatli jihati shundaki,
u   turistlar   uchun   iqtisodiy   qulay   bo’lgan   turistik   paketlarni   shakllantirish   uchun
oladigan   xizmatlarining   narxi   o’zgarishidan   kafolatlana   olish   qobiliyatiga   ega.
Ulgurji   turoperator   narxlari   har   doim   mehmonxonalar   narxlaridan   arzon   bo’ladi. 
Ammo   baribir   turoperatorlar   mahsulotlarning   keng   ko’lamining   ulgurji
sotuvchisi sifatida emas, balki yangi mahsulotlar ishlab chiqaruvchi sifatida ko’rib
chiqish lozim. Shunda u haqiqatga to’g’ri bo’ladi, turoperatorning asosiy faoliyati
turlar yoki turpaketlarni shakllantirishdan   iboratdir. 
Turoperatorlar   va   turagentlar   hamkorligi   har   ikkala   tomonga   manfaat
keltiradi. Turoperatorda mavjud tarmoqlangan kontragentlik tarmog’i unga turistik
safarlarni   sotish   hajmini   o’stirishga   imkon   beradi,   yangi   bozorga   chiqadi,   jumladan chiqish   turizmining   provinsial   bozoriga   kirib   boradi.   Bu   bilan   o’z   xodimlarini
ta‘minlash xarajatlarini, ijara binolarini, ularni uskunalarini tejaydi. O’z navbatida
turagent   safarlarni   oxirgi   iste‘molchisiga   sotib   bergani   uchun   vositachiligiga
komission mukofat oladi. Uning hajmi odatda sotilgan turistik mahsulot  bahosiga
nisbatan foiz hisobida aniqlanadi va 10 % ni tashkil qiladi. U ko’paytirilishi  ham
mumkin   (masalan,   kelishilgan   hajmdan   ko’proq   turistik   xizmat   sotilganda).
Komission   mukofat   turagentlikning   asosiy   daromad   manbai   bo’lib   xizmat qiladi. 
Turmahsulot
iste‘molchilari
(turistlar   ) Chakana
turagent   liklar Turoperator
-   turmahsulot
yaratuvchi Tur
xizmatlar
y etkazib
beruvchi
lar
1-chizma.Turoperator   va   turagentlikning   turistik   bozordagi   o’rni
29-modda.   Turoperatorlar   hamda   turagentlarning   huquq   va
majburiyatlari
Turoperatorlar   va   turagentlar   o‘z   vakolatlari   doirasida   quyidagi   huquqlarga
ega:
turning davomiyligi va yo‘nalishini, xizmat ko‘rsatish shartlarini, transportda
xizmat   ko‘rsatish   turini,   turistning,   ekskursantning   xavfsizligini   hamda   ularning
mol-mulki muhofaza qilinishini ta’minlash choralarini turistning va ekskursantning
roziligi hamda xohishiga ko‘ra o‘zgartirish;
turistning   va   ekskursantning   roziligi   bilan   ularni   tur   boshlanishidan   kamida
yigirma   kun   oldin   bu   haqda   xabardor   etish   sharti   bilan   turning   shartlashilgan
qiymatini ko‘paytirish;
xizmatlar   ko‘rsatishning   imkoni   bo‘lmaydigan   fors-major   holatlar   yuzaga
kelgan   taqdirda,   shuningdek   guruh   tuzish   uchun   zarur   bo‘lgan   turistlar   va
ekskursantlarning   talab   qilinadigan   soni   yig‘ilmagan   taqdirda,   turistik   xizmatlar
ko‘rsatish   shartnomasini   bekor   qilish,   bu   haqda   turistlar   va   ekskursantlar   tur
boshlanishidan kamida yigirma kun oldin xabardor etilishi kerak; turistlar,  ekskursantlar   yoki  turizm  sohasi   subyektlari  tomonidan  yetkazilgan
zararning   o‘rni   qoplanishini   va   ma’naviy   ziyon   kompensatsiya   qilinishini   talab
qilish.
Turoperatorlar va turagentlar:
turistlar   va   ekskursantlarga   turistik   xizmatlar   ko‘rsatish   shartnomasida
shartlashilgan xizmatlar ko‘rsatilishini ta’minlashi;
turistik   xizmatlar   ko‘rsatilmagan   yoki   ular   to‘liq   bo‘lmagan   hajmda
ko‘rsatilgan   yoxud   lozim   darajada   sifatli   ko‘rsatilmagan   taqdirda   turistlar   va
ekskursantlarga   yetkazilgan   zararning   o‘rnini   qoplashi   hamda   ma’naviy   ziyonni
kompensatsiya qilishi;
turistlar   va   ekskursantlarga   turni   tashkil   etish,   ularning   huquq   va
majburiyatlari to‘g‘risida to‘liq axborot taqdim etishi 3
turistik resurslarning saqlanishiga ko‘maklashishi;
Turoperator   har   doim   sotish   uchun   turmahsulot   zahirasiga   ega   bo’ladi,
turagent   bo’lsa   mijoz   sotib   olish   istagini   bildirgan   holdagina   ma‘lum   xizmatlarni
talab etadi. Biroq   amaliyotda   ba‘zan   turoperator   va   turagent   orasidagi   farqni   ajratib
bo’lmaydi,   chunki   har   ikkalasi   o’xshash   vazifalarni   hal   qilishlari   mumkin.
Masalan, firma turoperator sifatida yo’nalishlar ishlab chiqishi, turistlar va boshqa
agentliklarga   sotishi   ham   mumkin.   Xuddi   shu   vaqtda   aynan   shu   turistik   tashkilot
turagent   sifatida   boshqa   firmalardan   xizmatlar   sotib   olishi   va   turistlarga   sotishi
ham   mumkin. 
Turizm   industriyasining   shiddat   bilan   rivojlanishi,   turizm   bozorida
raqobatning   yuzaga   kelishi   va   kuchayishi   -   hammasi   turoperatorlar   strukturasiga
ta‘sir   ko’rsatdi   va   ularning   keyingi   maxsuslashuvini   qayta   aniqlab   berdi.
Turoperatorlar   quyidagilarga   ajratiladi:
Faoliyat   turiga   ko’ra:
1. Ommaviy   bozor   turoperatorlari.   Ular   ommaviy   turizm   joylariga
charter   aviareyslardan   foydalangan   holda turpaketlar   sotadilar.
3
  29 -modda ikkinchi qismining oltinchi xatboshisi   O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-
sonli   Qonuni        tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son) 2. Maxsuslashgan   turoperatorlar   -   bozorning   ma‘lum   segmenti   yoki
mahsulotiga   maxsuslashgan   turoperatorlardir.   Bular   o ’ z   navbatida   quyidagilar
bo ’ lishi mumkin:
 maxsus   qiziqishlar   turoperatorlari   (masalan,   sport-sarguzasht   turizmi,
Afrikada   safar   uyushtirish va   boshqalar);
 maxsus   boriladigan   joylar   turoperatorlari   (masalan,   Angliya,
Fransiya   va   boshqa joylarga safarlar);
 ma‘lum   mijozlar   guruhi   turoperatorlari   (yoshlar,   oilalar,   ish
x odimlari   va   boshqalar);
 maxsus   joylashtirish   joylari   turoperatorlari   (dam   olish   uylari,
turbazalar va   hokazo);
 ma‘lum transport turlaridan foydalanadigan turoperatorlar (teploxod,
poezd   va   boshqalar).
4-rasm.Turoperatorlikning faoliyati joyiga ko’ra turlari.
Bundan   tashqari,   turoperatorlarni   Initsiativ   va   Retseptiv   turoperatorlarga   ham
bo’lish qabul   qilingan.
Initsiativ              turoperatorlar      –   bular   turistlarni   qabul   qiluvchi   (Retseptiv)
operatorlar   yoki   to’g’ridan-to’g’ri   turistik   korxonalar   bilan   shartnoma   asosida
xorijga   yoki   boshqa   regionlarga   jo’natadigan   operatorlardir.   Bu   operatorlarning
faqat   o’zgalar   turlarini   sotish   bilan   shug’ullanadigan   turagentlardan   farqli   tomoniMahalliy	 (ichki)turoperatorlar.Ular	 o'zi	 	
yashayotgan	 mamlakat	 chegalari	 doirasida	 	
yo'nalishlar	 bilan	 birgalikda	  turpaketlar	 tuzadilar	.	
Chiqish turoperatorlari turpaketlarni xorijiy 	
davlatlarga yo'naltiradilar.	
Qabul qiluvchilar turoperatorlar. Ular turistlar  
boradigan mamlakatda joylashgan bo'ladi va 	
ularga xizmat ko'rsatishadi.    ular   BTT   me‘yorlari   bo’yicha   kamida   uchta   xizmatlardan   (joylashtirish,   turistlar
transportirovkasi   va   yuqoridagi   ikkitasidan   boshqa   istalgan   xizmat   turi)   tashkil
topadigan   turmahsulot   komplektatsiyasi   bilan   shug’ullanishadi.   Klassik   Initsiativ
turoperator   turli   joylardagi   mahalliy   turoperatorlar   xizmatlaridan   foydalanib,
murakkab yo’nalishli turlarni shakllantiradi, sayohat boshlanadigan joyga borishni
va   u   y erdan   qaytib   kelishni   ta‘minlaydi.   Shu   bilan   birgalikda   yo’nalish   ichida
transport xizmati ko’rsatilishini tashkil etadi.  Retseptiv turoperatorlar  - qabul qilish
joyida   qabul   qiluvchi   va   xizmat   etkazib   beruvchilar   bilan   to’g’ridan-to’g’ri
shartnomalar asosida   ish   olib   boradigan   turoperatorlardir.
Real   turizm   tadbirkorligida,   ko’pincha,   turizm   bozori   uchun   xarakterli
bo’lgan   vazifalarning   aralashuvi   uchrab   turadi.   Turistik   firma   o’zining   ba‘zi
mahsulotlariga   nisbatan   ham   Retseptiv,   ham   Initsiativ   turoperator,   ba‘zi   hollarda
esa   boshqa   turoperator   tomonidan   shakllantirilgan   tayyor   turlarni   sotish   bo’yicha
turagent sifatida   ham   kelishi   mumkin.
"Turizm   to’g’risida"gi   Qonun   bo’yicha   o’z   turistik   mahsulotini
shakllantiradigan   va   unga   o’z   yo’llanmasini   chiqaradigan   turistik   tashkilotgina
turoperator   hisoblanadi.   Bunday   talablarni   turfirma   bajaradi.   Yo’llanma   turistlar
bilan qilinadigan bitimga rasmiy ilovadir (xizmat ko’rsatish joyiga ko’rsatiladigan
asosiy   hujjat   -   vaucherdir).
Retseptiv   turoperator   qabul   qilish   uchun   turlarni   shakllantirish   bilan
shug’ullanadi.   Initsiativ   maxsuslashgan   turoperator,   qoida   bo’yicha,   bir   necha
punktlarda   qabul   qilishlardan   mujassamlashtirib   turlarni   shakllantiradi.   Bunga
misol   qilib   ijaraga   olingan   maxsuslashtirilgan   transportdagi   transturlarni   olish
mumkin.  
Turoperator   buyurtma   yoki   inklyuziv   tur   bo’lishi   mumkin   bo’lgan   (sotish
chog’ida   o’zgarmaydigan,   oldindan   aniq   bo’lgan   xizmatlar   to’plami)   dasturlar
paketi,   turpaket   (pekidj-tur)   tuzadi.   Mos   ravishda   birinchisi   xizmat   ko’rsatish
variantlari  bilan, ikkinchisi  -  variantlarsiz,  xizmatlar kompleksning to’plami bilan
sotiladi.   Bu   qabul   qilish   imkoniyatlari   va   sayohatlar   yo’nalishiga   bog’liq.  O’zbekiston turizm sohasi rivojlanishida salmoqli salohiyatiga ega davlat.   Bu
ko’plab   noyob   tabiat   obyektlarining   mavjudligi   (ko’llar,   tog’   cho’qqilari),   boy
madaniy   va   tarixiy   meros   bilan   ham   bog'liqdir.   Yildan   yilga   O’zbekiston
Respublikasiga xorijliklarning tashrifi ortib bormoqda. Oxirgi 15 yillikni oladigan
bo’lsak   xorij   fuqarolarining   O’zbekistonga   tashrifi   15,5   marta,   yoki   2021-yildagi
1.8   mln   kishidan   2023   yilda   6.6   mln   kishiga   yetgan.   O’zbekiston   fuqarolarining
chet  ellarga tashrifi  2023 yilda  4 787,4   ming   kishini   tashkil   etgan,   bu   2022   yilga
taqqoslanganda   1,3   marta   ko’p.
  Turizm operatori – tijorat maqsadi uchun turizm mahsulotini realizatsiyasini,
uni   taklif   etuvchi,   tayyorlash   va   rejalashtirishda   bevosita   ishtirok   etuvchi   turizm
bozorini   faol   subyektidir.   Bu   turoperator   faoliyati   yordamida   vakolat   imtiyoziga
ega   xaridor   agentlari   nomidan   turistik   xizmatlarni   bir   necha   muddat   ilgari   xarid
etish,   bronlash,   o’zlashtirish,   turpaketlar   hozirlash   demakdir.   Operator   shunday
qilib,   sayohatni   murakkab   tizimini   inobatga   olgan   holda   uni   iste‘molchi   bilan
bog’lovchi,   turizm   industriyasidagi   suptuzilmani   va   korxona   infratuzilmasi   bilan
bevosita   aloqador,   to’g’ridan-to’g’ri   xizmatlar   ijrochisi   (mehmonxonalar,
tashuvchilar,   ekskursiya   firmalari,   sug’urta   kompaniyalari,   banklar   va   b.)
maqsadida turistlarga samarali xizmatlarni uyushtiruvchidir (transferlar, ekskursiya
dasturlari   va   b.).
Yuqoridagilardan   kelib   chiqqan   holda   har   bir   turoperatorning   vazifasi
kelajakdagi   sayohat   tadbirini   rejalashtirish,   vaqtga   uyg’unlashtirish,   xizmat
arzlariga munosib ravishda jadval asosida  sayyohlarga sifatli xizmat turini tashkil
etishdir.   Aniq   rejalashtirilgan   sayyohlik   tadbiri   hech   qachon   kamchiliklar   yo’l
qo’yilmaydigan   xizmat   turiga   ehtiyoj   sezadi.   Sayyohlik   xizmatlarini   obdon
rejalashtirish   malakali   va   tajribali   turoperatorlarni   samarali   mehnati   tufayli
erishiladi.
T uroperator   vazifalariga   quyidagilar   kiradi:
1. Potensial   turistlarning   turlar   va   turistik   dasturlarga   bo’lgan  
talablarini   o’rganish.
2. Prespektiv   xizmat   ko’rsatish   dasturlari,   turlarni   tuzish   va   ularning   turistlar   talablariga   mos   kelishini   aniqlash   maqsadida   bozorda   aprobatsiyadan  
o’tkazish.
3. Turlarga shartnoma asosida xizmatlar yetkazib beruvchilar
bilan   quyidagicha   hamkorlik   qilish:
 zallari,   parklar   va   boshqa    joylarda   turistlarga   ekskursion   xizmatlarni
ko’rsatishda;
 turli maishiy   xizmatlar ko’rsatuvchi firmalar bilan ovqatlantirish 
korxonalari bilan turistlarga ovqatlantirish  xizmatini    ko’rsatishda;
 transport   korxonasi,   firmasi   va   kompaniyalari bilan   -   turistlarga
 transport   xizmatini   ko ’ rsatishda;
 ekskursion   firmalar,   muzeylar,   ko’rgazmalar   turistlarga tegishli   
xizmatlarni   ko’rsatishlarida;
 sport inshootlari ma‘muriyati bilan turistlarning sport
inshootlaridan   foydalana   olishlarida;
 shou,   kino,   video,   teatr   korxonalari   menejerlari   bilan   turistlarning  
y erlarga    borishlarida;
 qo’riqxonalar,   bog’-xiyobonlar,   ov   va   baliqchilik   xo’jaliklari  
direksiyasi    bilan u joylarda turistlar dam olishini va ularga xizmat ko’rsatilishini 
ta‘minlashda.   mehmonxonalardan   turistlarga   yashash   uchun   joy   berishda;
 4. Tur,   transtur   qiymatini   hisoblash   va   bozor   holatini   hisobga   olgan
holda   narxlarni   aniqlash.   Turli   tarkib   klassik   bo’yicha,   turlar   komplektatsiyasi
bo’yicha  o’z   xizmatlariga   narx   va   tariflarni   belgilash.
5. Tur   yo’nalishi   bo’yicha   sayohat   qilayotgan   turistlarni   barcha   zarur
reklama-suvenir   xarakteridagi   materiallar,   maxsus   anjom   va   inventarlar   bilan
ta‘minlash.
6. Yo’nalishda   turistlar   bilan   aloqada   bo’ladigan   vazifalarni
bajaradigan   kadrlarni   tanlash,   tayyorlash   va   belgilash,   xizmat   ko’rsatish
dasturlarining   bajarilishini nazorat qilish va muvofiqlashtirish (gid-ekskursovodlar,
instruktorlar,   animatorlar,   metodistlar   va   boshqalarni). 7. Iste‘molchilarga   o’z   turistik   mahsulotini   y etkazish   uchun   reklama-
informatsion   faoliyat.
8. Turagentlik   tizimi   orqali   iste‘molchilarga   turlarni   yetkazish   va
sotish 9.Xizmat   ko’rsatishning   sifati   va   ishonchliligini   nazorat   qilish.
10 .Xizmat   ko’rsatish   jarayonida   turistlar   bilan   doimiy   tezkor   aloqa,   paydo
bo’ladigan muammolarni   hal qilish.
Turoperator   turizm   bozorida   xizmatlar   ishlab   chiqaruvchilar   va   ulaming
iste‘molchilari   (turistlar)   orasidagi   pozitsiyani   egallaydi.   Uning   vazifasi   alohida
ishlab   chiqaruvchilar   xizmatlarini,   ham   asosiy   xizmatlar,   ham   qo’shimcha
xizmatlar sifatidagi turmahsulotni kompleks ko’rinishida iste‘molchilarga yetkazib
berishdan   iborat.
3. Mamlakatimizda turoperatorlik xizmati holati va tahlili
So’nggi   yillardagi   har   xil   siyosiy   va   ijtimoiy-iqtisodiy   o’zgarishlarga
qaramay,   mamlakatimizdagi   turizm   sohasi   yildan-yilga   barqaror   ravishda
mahsulotlar   va   xizmatlar   ishlab   chiqarishni   ko’paytirib   borayotgan   xalq   xo’jaligi
tarmog’i   bo’lib   qolmoqda.   Bunday   tendensiyani   BTT   tomonidan   qilingan   hisob-
kitoblar   ham   tasdiqlaydi.   Bunday   hisob-kitoblar   taqdim   etilgan   turistik
xizmatlarning   ko’p   yillik   hisobot   ma‘lumotlari   asosida   amalga   oshirilgan.   Tahlil
natijalari mutaxassislarga turistik xizmatlarning hajmi, demakki ulardan olinadigan
daromadlar   hajmi   ham   kelgusida   ortadi,   deya   bashorat   qilishlariga   imkon
bermoqda.
O’zbekiston   katta   turistik   salohiyatga   ega   va   jahon   turistik   bozorida   o’z
mavqei   bor   mamlakat.   BTT   ma‘lumotlariga   qaraganda,   2023-yilda
O’zbekistondagi   turistlar   soni   6.6   mln.   kishidan   ortadi,   turizmdan   olinadigan
daromad esa 1.72 mlrd.   AQSH   dollariga  y etadi. 5-rasm. 2016-2020-yillarda O’zbekistonga kelgan turistlarning
ko’rsatkichi.
Bu   rasmda   2016-2020-yillarda   O’zbekistonga   tashrif   buyurgan   chet   ellik
turistlar soni va mahalliy turistlar sonini ko’rishimiz mumkin.   Bu yillarda turizm
sohasi rivojlanib ko’plab davlatlarga vizasiz rejim yo’lga qo’yilgan va turar joylar
soni oshirilgan.
O‘zbekiston   turizm   sohasi   keyingi   yillarda   jadal   rivojlanmoqda   va
turoperatorlik   xizmatlari   bu   sohaning   muhim   qismi   hisoblanadi.   Quyida
mamlakatimizdagi   turoperatorlik   xizmatlari   holati   va   uning   tahliliga   oid
ma’lumotlar keltirilgan:
Turoperatorlik xizmatlari holati:
1. Hukumatning qo‘llab-quvvatlovi:
O‘zbekiston   hukumati   turizm   sohasini   rivojlantirishga   katta   e’tibor
qaratmoqda.   Xususan,   “Turizm   tarmog‘ini   rivojlantirish   davlat   dasturi”   doirasida
turoperatorlik xizmatlariga qo‘shimcha imtiyozlar taqdim etilmoqda.
Vizalar   soddalashtirilgan,   E-viza   tizimi   joriy   etilgan   va   ko‘plab   davlatlar uchun vizasiz rejim tatbiq qilindi.
"Ipak   yo‘li   turizm   xalqaro   universiteti"   tashkil   etilib,   soha   uchun   malakali
kadrlar tayyorlanmoqda.
2. Turoperatorlik xizmatlarining turlari:
Ichki   turizm:   Mahalliy   sayyohlar   uchun   tarixiy   shaharlarga   (Samarqand,
Buxoro, Xiva) sayohatlar tashkil qilinmoqda.
Kirish   turizmi:   Xorijiy   sayyohlar   uchun   ekskursiyalar,   madaniy   va
gastronomik turlar taklif qilinmoqda.
Chiqish   turizmi:   O‘zbekiston   aholisi   uchun   xorijga   sayohatlarni   tashkil
etuvchi turoperatorlar faoliyat yuritmoqda.
3. Soha ishtirokchilari sonining o‘sishi:
2023-yilda   mamlakatda   1500   dan   ortiq   turoperator   va   turagentlar   faoliyat
yuritgan. Ulardan ba’zilari xalqaro hamkorlikni yo‘lga qo‘ygan.
4. Texnologik rivojlanish:
Ko‘plab   turoperatorlar   onlayn   bronlash   tizimlari   va   mobil   ilovalar   orqali
xizmat ko‘rsatishni yo‘lga qo‘ydi.
Turizm uchun maxsus saytlar va platformalar (uzbekistan.travel kabi) faoliyat
yuritmoqda.
Tahlil:
1. Ijobiy jihatlar:
Turizm   sohasida   davlat   tomonidan   imtiyozlarning   taqdim   etilishi
turoperatorlar faoliyatini qo‘llab-quvvatlamoqda.
Transport  infratuzilmasining   yaxshilanishi   (tezkor  poyezdlar,  xalqaro  reyslar
ko‘payishi) xizmat sifatiga ijobiy ta’sir ko‘rsatmoqda.
Madaniy   va   tarixiy   meros   ob’ektlarining   ta’mirlanishi   va   rivojlantirilishi
sayyohlar oqimini oshirmoqda.
2. Muammolar:
Turoperatorlar   orasida   raqobat   past   darajada   bo‘lib,   xizmatlar   bir   xil   taklif
qilinmoqda.
Ayrim hududlarda turizm infratuzilmasi yetarlicha rivojlanmagan. Sayyohlarga   xizmat   ko‘rsatishda   kadrlarning   malakasi   va   xorijiy   tillarni
bilishi yetarli darajada emas.
3. Tavsiya va imkoniyatlar:
Turoperatorlar   uchun   raqamli   texnologiyalarni   kengroq   joriy   etish,   masalan,
virtual sayohat xizmatlarini yo‘lga qo‘yish.
Kam   rivojlangan   hududlarda   turizmni   rivojlantirish   uchun   mahalliy
turoperatorlarni qo‘llab-quvvatlash.
Turoperatorlik   xizmatlarini   diversifikatsiya   qilish,   masalan,   ekologik   turizm
yoki tog‘ turizmi kabi yo'nalishlarni rivojlantirish.
4. Turoperatorlik xizmati rivojlangan xorijiy davlatlar tajribasi
Turoperatorlik   xizmatlari   rivojlangan   xorijiy   davlatlar   tajribasi   O‘zbekiston
uchun qimmatli  namuna bo‘lib xizmat  qilishi  mumkin. Quyida dunyoning turizm
sohasida yetakchi davlatlari — jumladan, Fransiya, Turkiya, Ispaniya, Singapur va
boshqa   mamlakatlarning   turoperatorlik   xizmatlari   rivoji   bo‘yicha   tajribasi   tahlil
qilinadi.
  Fransiya   dunyodagi   eng   mashhur   sayyohlik   yo‘nalishlaridan   biri   bo‘lib,
turoperatorlik   sohasida   katta   tajribaga   ega.   Ushbu   tajriba   ko‘plab   sohalarda,
jumladan, sayyohlik mahsulotlarini yaratish, mintaqaviy turizmni rivojlantirish va
xalqaro   hamkorlikda   o‘z   aksini   topgan.   Quyida   Fransiyadagi   turoperatorlikning
asosiy jihatlari keltirilgan:
1. Fransiyada turoperatorlikning umumiy ko‘rinishi
Turizmning   ahamiyati:   Fransiya   har   yili   qariyb   90   million   sayyohni   qabul
qiladi. Bu mamlakatni sayyohlar soni bo‘yicha dunyo yetakchisi qiladi.
Parij – tarixiy va madaniy yodgorliklar (Eyfel minorasi, Luvr muzeyi, Versal
saroyi).
Fransiya Rivyerasi – hashamatli dam olish maskanlari (Kan, Nitsa, Monako).
Bordo va Burgundiya – vino turizmi.
Alp   tog‘lari   –   qishki   sport   va   ekoturizm.Provans   va   Normandiyada   – gastronomik va tarixiy turizm.
2. Turoperatorlik faoliyatining xususiyatlari
Fransuz   turoperatorlari   maxsus   tematik   turlarni   taklif   qilishadi,   masalan,
san’at, gastronomiya yoki vinochilar turlari.
Individual   talablar   asosida   xizmat   ko‘rsatish:   VIP   xizmatlar,   oilaviy   turlar,
sog‘liqni saqlash yo‘nalishidagi kabi.
Onlayn bronlash tizimlari keng rivojlangan (masalan, Amadeus, Travelport).
Ko‘p turoperatorlar oilaviy biznes sifatida boshqariladi.
Mahalliy turistik agentliklar mintaqaviy xizmatlarni taklif qiladi.
3. Turoperatorlarning turlari
Xalqaro   turoperatorlar:   "TUI   France",   "Kuoni",   "Thomas   Cook"   kabi
kompaniyalar Fransiyada faoliyat yuritadi.
"GetYourGuide",   "Viator"   va   "Expedia"   kabi   onlayn   xizmatlar   Fransiyada
mashhur.
4. Turizmni boshqarish va rivojlantirish.
Fransiya   Turizm   Agenti   (Atout   France)   mamlakatda   turizmni   boshqarish   va
turoperatorlar bilan hamkorlik qiladi.
Turizm   sohasini   moliyaviy   qo‘llab-quvvatlash,   marketing   kampaniyalari   va
xalqaro ko‘rgazmalarda ishtirok etish tashabbuslarini qo‘llaydi.
Fransiya ekologik turizmni rivojlantirishda ham faol.
Turoperatorlar ekologik sertifikatlash standartlariga rioya qilishadi.
5. Fransiya tajribasidan o‘rganish mumkin bo‘lgan jihatlar
Innovatsion xizmatlar: Yangi texnologiyalarni joriy qilish orqali sayyohlarga
qulaylik yaratish.
Diversifikatsiya: Turizm mahsulotlarini xilma-xillashtirish.
Marketing strategiyalari: Mamlakatni jahon bozorida faol reklama qilish.
Mahalliy   aholi   bilan   ishlash:   Mahalliy   jamiyatlarni   turizm   faoliyatiga   jalb
etish.   Fransiyaning   turoperatorlik   sohasidagi   tajribasi   o‘zining   boyligi   va   xilma-
xilligi bilan ajralib turadi. Bu mamlakatda turizm sanoati  faqat sayyohlar oqimini
oshirish emas,  balki  madaniyat, gastronomiya va  innovatsiyalarni  global  darajada targ‘ib qilishning muhim qismiga aylangan.
2.Turkiya: Regional yetakchi.
To‘liq   paketlar:   “All-Inclusive”   xizmatlari   Turkiya   turoperatorlik
xizmatlarining asosiy xususiyati hisoblanadi.
Xalqaro   reklama   kampaniyalari:   Turkiya   xalqaro   reklama   va   marketingga
katta e’tibor qaratadi, ayniqsa ijtimoiy tarmoqlarda.
Ichki   tarmoqlarning   kengligi:   Mahalliy   turoperatorlar   nafaqat   xorijiy,   balki
mahalliy sayyohlarga ham qaratilgan xizmatlarni taklif qiladi.
Sayyohlik hududlarining rivojlanishi: Plyaj zonalari, tarixiy shaharlar va tog‘
kurortlari alohida rivojlantirilgan.
O‘zbekiston uchun saboq:  Plyaj va tog‘ turizmi yo‘nalishlarini rivojlantirish,
ichki va tashqi reklama kampaniyalariga e’tibor qaratish lozim.
3. Ispaniya: Turizm giganti
Tajribasi:
Tematik   yo‘nalishlar:   Ispaniya   turoperatorlari   flamenco,   futbol,   festivallar,
madaniy obidalar va gastronomiya asosida turlarni ishlab chiqadi.
Infratuzilma sifati: Zamonaviy transport tizimi (tezkor poyezdlar, aeroportlar)
sayohatni qulay qiladi.
Regional   turizmni   rivojlantirish:   Kichik   shahar   va   qishloqlarni   ham   turistik
yo‘nalish sifatida rivojlantirish bo‘yicha dasturlar amalga oshirilmoqda.
Ekologik   turizm:   Ispaniyada   ekologik   va   agrar   turizm   yo‘nalishlari   jadal
rivojlanmoqda.
O‘zbekiston uchun saboq: Kichik shaharlarda turizmni rivojlantirish, ekologik
turizmni ilgari surish va madaniy tadbirlarni tijoratlashtirish.
4. Singapur: Innovatsiyalar va raqamlashtirish markazi
Tajribasi:
Raqamli xizmatlar: Singapurda turoperatorlar AR/VR (haqiqatni kengaytirish
va virtual haqiqat) texnologiyalarni turizmda faol qo‘llaydi.
Chakana   turizm:   Turoperatorlar   xarid   qilish   turlarini   tashkil   qiladi,   chunki
Singapur "duty-free" savdo bilan mashhur. Mavjud   maydonlarni   samarali   ishlatish:   Kichik   hududda   boy   madaniy   va
o‘yin-kulgi infratuzilmasi yaratilgan.
Yuqori   xizmat   sifati:   Xalqaro   me’yorlarga   mos   xizmat   ko‘rsatish   bo‘yicha
maxsus dasturlar mavjud.
O‘zbekiston   uchun   saboq:   AR/VR   texnologiyalarini   joriy   qilish,   xalqaro
xizmat standartlarini qo‘llash va xarid turizmini rivojlantirish.
5. Yaponiya: Madaniy va texnologik uyg‘unlik
Tajribasi:
Mahalliy   madaniyat   targ‘iboti:   Yaponiya   turoperatorlari   an’anaviy   san’at,
oshxona va festivallarni ko‘rsatishga asoslangan turlarni taklif qiladi.
Texnologiyalarni   joriy   qilish:   Onlayn   xizmatlar,   mobil   ilovalar   va
avtomatlashtirilgan turistik xizmatlar keng qo‘llaniladi.
Ekoturizm va milliy bog‘lar:  Tabiiy resurslarni  saqlab qolish orqali turizmni
rivojlantirishga katta e’tibor qaratiladi.
Xalqaro   reklama:   Turizm   uchun   maxsus   brendlash   amalga   oshirilgan
(masalan, "Japan. Endless Discovery").
O‘zbekiston   uchun   saboq:   Madaniy   meros   va   milliy   qadriyatlarni   turizm
brendi sifatida targ'ib qilish.
5.  O’zbekistonda turoperatorlik xizmatini rivojlantirish
istiqbollari:muammo va yechimlari
O‘zbekistonda   turoperatorlik   xizmatini   rivojlantirish   dolzarb   masalalardan
biri bo‘lib, bu soha iqtisodiy o‘sish, turizm salohiyatini oshirish va xalqaro bozorda
mamlakatning   raqobatbardoshligini   ta’minlashda   muhim   o‘rin   tutadi.
O‘zbekistonda   turoperatorlikni   rivojlantirish   katta   salohiyatga   ega.   Bu
mamlakatning   boy   tarixiy   va   madaniy   merosi,   turizm   infratuzilmasini
takomillashtirish bo‘yicha davlat sa’y-harakatlari va xalqaro bozorda qiziqishning
oshib   borishi   bilan   bog‘liq.   O‘zbekistonda   turoperatorlik   sohasida   imkoniyatlar
keng.   Boy   madaniyat,   tabiat   va   davlat   qo‘llab-quvvatlovi   ushbu   sohani   jadal
rivojlantirish uchun mustahka m asos yaratadi. To‘g‘ri strategiyalar bilan bu soha nafaqat iqtisodiy rivojlanishni, balki mamlakatning xalqaro obro‘sini ham oshirishi
mumkin. 
Quyida ushbu sohaning  istiqbollari, muammolari  va ularni  hal  qilish yo‘llari
haqida batafsil ma’lumot keltiriladi:
Rivojlantirish istiqbollari:
1.   Boy   madaniy   va   tarixiy   meros:   Samarqand,   Buxoro,   Xiva   kabi   tarixiy
shaharlar xalqaro sayyohlarni jalb qilishda katta potensialga ega.
2. Tabiiy salohiyat: Tog‘-chang‘i kurortlari, cho‘l hududlari, ekologik turizm
va milliy tabiat bog‘lari sayyohlar uchun qiziqarli yo‘nalishlar hisoblanadi.
3.   Davlat   qo‘llab-quvvatlashi:   Turizmni   rivojlantirish   davlat   strategiyalarida
ustuvor yo‘nalishlardan biri bo‘lib, qator imtiyozlar va dasturlar joriy etilgan.
4.   Transport   infratuzilmasi   rivojlanishi:   Yangi   xalqaro   aeroportlar,   tezkor
poyezd yo‘nalishlari va avtomobil yo‘llari tarmog‘ining kengayishi.
5.   Texnologik   imkoniyatlar:   Raqamli   platformalar   orqali   turoperatorlik
xizmatlarini globallashgan turizm bozoriga olib chiqish imkoniyati.
Muammolar:
1.   Malakali   kadrlar   yetishmovchiligi:   Turoperatorlar   orasida   zamonaviy
texnologiyalar   va   marketing   vositalaridan   foydalanishni   biladigan   mutaxassislar
kam.   
2. Marketingning sustligi:  O‘zbekiston turizm brendi xalqaro bozorda yetarli
darajada targ‘ib qilinmagan.
3.   Qo‘shimcha   xizmatlarning   cheklanganligi:   Sayyohlar   uchun   kompleks
xizmatlar   (yo‘lovchi   tashish,   ekskursiyalar,   o‘yin-kulgi)   tizimi   to‘liq
rivojlanmagan.
4.   Transport   narxlarining   yuqoriligi:   Ichki   va   xalqaro   transport   xizmatlari
narxi ba’zan raqobatchi davlatlarga nisbatan yuqori bo‘ladi.
5. Qonunchilikdagi  murakkabliklar:  Turoperatorlik faoliyati  uchun litsenziya
olish va soliq tizimi ba’zan murakkab va qimmatga tushadi.
Yechimlar:
1.  Kadrlarni   tayyorlash   va   qayta  o‘qitish:   Turizm   oliy   ta’lim   muassasalarida turoperatorlik bo‘yicha maxsus   dasturlarni  joriy qilish  va  xorijiy ekspertlarni   jalb
etish.
2.   Raqamli   xizmatlarni   kengaytirish:   Elektron   vizalar,   mobil   ilovalar   va
onlayn bronlash tizimlarini takomillashtirish.
3.   Marketing   strategiyalarini   kuchaytirish:   Ijtimoiy   tarmoqlar,   xalqaro
ko‘rgazmalar va media orqali mamlakatning turistik salohiyatini targ‘ib qilish.
4.   Transport   infratuzilmasini   subsidiyalash:   Ichki   va   xalqaro   transport
narxlarini pasaytirish uchun davlat subsidiyalarini ajratish.
5.   Qonunchilikni   soddalashtirish:   Turoperatorlik   xizmatlariga   oid
litsenziyalarni olish jarayonini osonlashtirish va soliq yukini kamaytirish.
6.   Mahalliy   tadbirkorlarni   qo‘llab-quvvatlash:   Turoperatorlik   xizmatlarini
rivojlantirish uchun imtiyozli kreditlar va grantlar ajratish.
Ushbu   choralar   amalga   oshirilsa,   O‘zbekiston   turoperatorlik   xizmatlarining
raqobatbardoshligi   oshib,   mamlakat   turizm   sohasida   yetakchi   hududlardan   biriga
aylanishi mumkin. Xulosa
Xulosa   qilib   aytganda,     mamlakatimizda   turizmni   rivojlantirish     bo’yicha
o’zgarishlar   va   jahonga   tanitish     bo’yicha   bo’layotgan   katta   o’zgarishlar     va
muvaffaqiyatlarni   qisqa   muddat   ichida   ko’rib   kelmoqdamiz.   Bu   o’zgarishlar
albatta   mamlakatimizdagi   turizm   sektoridagi   yangiliklar   va   har   bir   tarmoqlardagi
faol jarayon amalga oshirilmoqda.
O’zbekiston turizmni rivojlantirishni faollashtirishga yordam beradigan asosiy
tturizm yo’nalishlari keyingi paytlarda kengaymoqda. Turistik biznesning tarkibiy
qismi sifatida  ko’ngil ochar, ommaviy tadbirlar sohasining iqtisodiy samaradorligi
ko’rsatkichlari jahon tajribasida yuqori ko’rsatkichlarni egallab kelayotgani yaqqol
misoldir. 
Zamonaviy   sayyohlikning   eng   muhim   muammosi   mamlakatlarda   sayyohlik
samaradorligini   oshirishdir.   Jahon   turizmini   rivojlanishning   ta’sirlari   va   tahlili
shuni   ko’rsatadiki,   turizmni   samaradorligi   asosan   yuqori   daromadli   va   obro’li,
ko.ngil   ochar   ommaviy   tadbirlarni   tashkil   etish   sohasining   shakllanishiga   bog’liq
ekan.
O’zbekiston   Respublikasi   hukumati   turizmni   rivojlantirishga   katta   ahamiyat
berayotgan   bir   vaqtda,     xizmat   ko’rsatish   turlarini   rivojlantirish   bo’yicha   butun
dunyoda   amalga   oshirilayotgan   boshqaruv   uslublari     va   xizmat   ko’rsatish   turlari
yaxshi   qo’llanilsa   ,   turizmni   asosiy   valyuta   manbalaridan   biriga   aylantirish
mumkin bo’ladi.
Turizm   sohasi   bilan   birgalikda   turoperatorlik   ham   rivojlanib   kelmoqda.
Turoperatorlik   sohasi   bo’yicha   mamlakatimizda   kadrlar   soni   kam,   buning   uchun
imtiyozlar     va   grandlar   ko’paytirilsa   buning     yechimi   topiladi.   Mamlakatimizda
ko’plab   turizmning   turlari   hali   ochilmagan   va   bazilari   rivojlanmagan   bularni
reklama   qilib   ,   turistlar   jalb   qilinsa   mamlakat   iqtisodiyotiga   katta   foyda   bo’ladi.
Chet   el   tajribalaridan   foydalangan   holda   turizmni   rivojlanib   bormoqda.
Turoperatorlik   faoliyatini   rivojlantirish   uchun   malakali   kadrlarni   ko’oaytirish   va
reklama   sohasini   kengaytirish   kerak.   Chet   davlatlardan   kadrlar   olib   kelinib
o’zimizda ko’paytirish lozim. Mamlakatimizda   ish   o’rinlarini   yaratish,   iqtisodiyotni   diversifikatsiya   qilish,
hududlarni jadal rivojlantirish, valyuta tushumlarini ko’paytirish aholi daromadlari
va turmush darajasini oshirish kabi eng muhim ijtimoiy-iqtisodiy vazifalarni yaqin
istiqbolda   hal   qilish   uchun   keng   salohiyatga   ega   bo’lgan   turizm   sohasini
rivojlantirish borasida izchil chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda. 
Turizmda   turoperatorlikni   rivojlantirish   uchun   avvalambor   bu   sohaga   oid
yetuk kadrlar masalasini hal qilish lozim. Chet davlatlar tajribasini qo’llagan holda
turoperatorlikni   rivojlantirish   kerak,   nafaqat   turoperatorlik   balki   turagentlik   va
turizm   sohasini   o’zini   ham   rivojlantirish   turizmni   alohida   vazirlikka   o’tkazish
kerak.   Turizmni   asosiy   yo’nalishi   bu   turoperatorlik   bo’lib,   buni   rivojlantirish
uchun ko’plab grandlar ajratish lozimdir.  FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YHATI
1.   “Turizm   to’g’risida’’gi   O’zbekiston   Respublikasining   Qonuni.
O’zbekistonning yangi qonunlari.T.:Adolat, 2016,  131-140 b.
2.   “Buyuk   Ipak   yo’li”   ni     qayta   tiklashda     O’zbekiston   Respublikasining
ishtirokini   avj   oldirish   va   respublikada   Xalqaro   turizmni   rivojlantirish   borasidagi
chora-tadbirlar to’g’risidagi’’ O’zbekiston  Respublikasi Prezidentining 1995-yil 2-
iyundagi 1162-raqamli Farmoni.
3.   Mirziyoyev   Sh.M   Erkin   va   farovon,   demokratik   O’zbekiston   davlatini
birgalkda barpo etamiz.
  4.   O’zbekiston   Respublikasining   turizm   sohasini   jadal   rivojlantirishni
ta’minlash chora-tadbirlari to’g’risidagi’’ O’zbekiston Respublikasi Prezidentining
Farmoni.
         5. Sayfutdinov Sh.S.,Nurfayziyeva M.Z. Turoperatorlik faoliyati O’quv	 
qo’llanma.   –   T.:   «IQTISODIYOT»,   2019.   –   267   b.
INTERNET SAYTLARI:
1. www.world-tourism.org   
2. kun.uz
3.  LEX.UZ
4. Gazeta.uz

Turizm xizmatlari bozorida turoperatorlik xizmatlarining o‘rni va vazifalari

Купить
  • Похожие документы

  • O’zbekistonda turizm turlarini rivojlantirishga ta’sir etuvchi omillar
  • Turizmda kadrlar tayyorlash va ularning malakasini oshirish
  • O‘zbekistonda diniy turizmni rivojlantirish imkoniyatlari
  • Zamonaviy turizmning ijtimoiy va iqtisodiy ta'siri
  • Soatiga 5000 dona g'isht ishlab chiqaruvchi lentali press loyihasi

Подтвердить покупку

Да Нет

© Copyright 2019-2025. Created by Foreach.Soft

  • Инструкция по снятию с баланса
  • Контакты
  • Инструкция использования сайта
  • Инструкция загрузки документов
  • O'zbekcha