Информация о документе

Цена 20000UZS
Размер 4.8MB
Покупки 0
Дата загрузки 19 Июль 2024
Расширение pptx
Раздел Презентации
Предмет Металлургия

Продавец

Javohirbek igamberdiyev

Дата регистрации 23 Февраль 2024

5 Продаж

Uran metali kimyosi va texnologiyasi

Kamyob,tarqoq va nodir metallar kiyoviy texnologiyasi Mav zu: Uran met ali k imy osi v a t exnologiy asi. RE J A 1.uran metali kimyoviy va fizik xossalari •uran metali olinish usullari •uran metali qo‘llanilish soxalari (Uranium) U – kimyoviy elementlar davriy jadvalining aktinoidlar guruhi elementi, tartib raqami 92, atom massasi 238,0289. Tabiatda uranning 3 ta radiofaol izotopi mavjud: U 238 (99,2739% , T 1/2 = 4,51·10 yil); U 235 (0,7205%, T 1/2 = 7·10 8 yil), va U 234 (0,0056%, T 1/2 = 2,48·10 5 yil). Sun’iy ravishda 11 ta radiofaol izotop lari olingan massa sonlari bilan 227-233, 236, 237, 239 va 240. . 1789 yilda nem is kimyogari M.G.Klaprot tomonidan uran li smolali ruda Bogemi yda topilgan . Faqatgina 1841 yilda fransuz kimyogari E.M.Peligo uran elementini uran xloridini vodorod bilan qaytarib toza holatda oldi. Tabiatda tarqalishi. Yer qobig‘idagi о‘rtacha miqdori massa bо‘yicha 3·10 -4 %. 200 yaqin uran tarkibli minerallar ma’lum. Ular oksidlar, silikatlar , titanatlar, tantalo-titano- niobatlar, fosfatlar, arsenatlar, vanadatlar, karbonatlar, sulfatlar, molibdatlar kо‘rinishida uchraydi. Oksidlar guruhidagi minerallari quyidagilar; uraninit (UO 2 ), brannerit (U, Sa; Fe 2+ , Th) 3 (Ti, Si) 5 O 16 va davidit. Davidit mupakkab upan oksidi AO 2 “A” deganda A= Ti, Fe, U, Th, Y, Ge, La va boshqa siyrak yer metallapi ham uchraydi. Bu mineralda upan 2~3 % oksid holida bо‘ladi. Davidit upanli pudalapda titanga boy bо‘lgan tomipli konlapda uchraydi. Brannepit, metatitanat u r anning kimyoviy bipikmasi о‘zga r uvchan bо‘ladi. Mineral tapkibida UO 2 va UO 3 ~70 % gacha bо‘ladi. Brannepit mineraliga о‘xshash lodochnikat minerali ham mavjud. Ekzogen minerallar guruhiga: karnotit K 2 (UO 2 ) 2 ·(VO 4 ) 2 ·nH 2 O, tyuyamunit Sa(UO 2 ) 2,. , (VO 4 ) 2 ·nN 2 O, otenit Ca(UO 2 ) 2 ·(RO 4 ) 2 ·nN 2 O, torbernit Cu(UO 2 ) 2 ·(RO 4 ) 2 ·nN 2 O lar kiradi. О‘zbekistonda uran konlari Uchquduq (Uchquduq, Altintau), Sugrali (Markaziy Qizilqum qismi), Beshbuloq, Sobirsoy, Ketmonchi, Meymesoy (Markaziy Qizilqumning shimoliy-g‘arbiy qismi), Beshkak (Korakataning sharqiy qismi), shimoliy Konimex, shimoliy va janubiy Bukinay (Nurota tog‘ tizmalarining shimoliy-g‘arbiy qismi), Yog‘du, Lyavlyakan (Qizilqumning shimoliy-markaziy qismi), Alendi va Oqbо‘ta konlari mavjud. О‘zbekistonda uran ishlab chiqarish uchun katta mineral xomashyo bazasi yaratilgan. Bugungi kunda aniqlangan konlari yana 50-60 yil uran ishlab chiqarish uchun yetarli hisoblanmoqda. Uran ishlab chiqarish jarayonida boshqa qimmatbaho komponentlar reniy, skandiy , lantanoidlar va boshqalarni ajratib olish mumkin. Bu komponentlar uranni ajratib olish texnologik eritmasida mavjud bо‘ladi. Bu komponentlar ajratib olish texnologiyasi yaratish, uran konlarini qayta ishlash samaradorligini oshiradi. Fizikaviy xossalari. U – kо‘kimtir - pо‘lat rangli metall . Uning uchta modifikatsiyasi mavjud : α -U, 662 o S temperaturagacha barqaror ; β -U, 662-769 o S temperatura intervalida barqaror ; 769 o S temperaturadan suyuqlanish temperaturasiga qadar γ -U. t suyuq. =1133 o S; t qayn. =3862 o S, zichliklari α -U19,12; β -U18,11; γ -U18,06; suyuq holatidagisining zichligi U16,63 g/sm 3 , (1130 o S temperaturada ). Uran romb ( α ), tetrag. ( β ) yoki kb. ( γ ); S o r =27,5 ( α ); S o =50,3 ( α ); Δ H o =0( α ); Δ G o =0 ( α ); ρ =0,1 2166 ; 1 2456 ; 100 3265 . Kimyoviy xossalari. U yuqori kimyoviy faolligi bilan ajralib turadi va inert gazlardan tashqari barcha kimyoviy elementlar bilan ta’sirlashadi. U kо‘plab metallar bilan intermetallid birikmalarni hosil qiladi. Havoda odatdagi temperaturada jips holatidagi (kompakt) uran sekin oksidlanib, korroziyani sekinlashtiradigan ammo tо‘xtatmaydigan qora oksid qavati bilan qoplanadi. 150 0 S dan yuqori temperaturada metall tezda oksidlanadi. Kislorodning uranda erishi juda oz miqdordadir. Ftor bilan uran xona haroratida ta’sirlashadi, boshqa galogenlar bilan esa qizdirilganda. Vr va I bilan faqatgina tri - va tetragalogenid larni hosil qiladi . N 2 bilan kukunsimon uran xona haroratida , kompakt holatidagi metall bilan – 250-300 o S temperaturada ta’sirlashib, UH 3 tarkibli gidrid ni hosil qiladi . Uran yoki uning gidridini azot bilan yoki ammiak bilan reaksiyasi natijasida UN, U 2 N 3 va UN 2 tarkibli uran nitridlari hosil bо‘ladi. Uranning uchta boridi ma’lum: UB 2 , UB 4 va UB 12 . Suv kompakt holatdagi U bilan sekin-asta ta’sirlashadi. Suv bug‘i uran bilan kislorodga nisbatan faolroq. Ftorid kislotasi uranga kuchsiz ta’sir etadi; suyultirilgan H 2 SO 4 sovuqda uran bilan ta’sirlashmaydi; NSl kislotasi uranni yaxshi eritadi. HNO 3 ning istalgan konsentratsiyasi bilan uran sekin- asta ta’sirlashib, uranilnitrat eritmasini hosil qiladi; 85% konsentratsiyali fosfat kislota eritmasi uranni sovuqda sekin eritadi, qizdirilganda tezda eritib eritmani hosil qiladi. Organik kislotalar (chumoli, sirka, propion kislotasi) uran bilan ta’sirlashmaydi. Ishqorlarning suvli eritmalari uranga kuchsiz ta’sir etadi. Vodorod peroksidi ishtirokida uran natriy ishqorida erib, eriydigan natriy naduranat ini hosil qiladi . Uranning reak sion xarak t erist ik asi Element Reak siy aning borish sharoit i Mahsulot F 2 20 o C jadal UF 6 Cl 2 180 o C maydalangan holatda 500-600 o C kompakt holatida UCl 4 , UCl 5 , UCl 6 aralashmasi Br 2 650 o C sekin UBr 4 I 2 350 o C sekin UI 3 , UI 4 S 250-300 o C sekin 500 o C yonish bilan US 2 , U 2 S 3 Se 250-300 o C sekin 500 o C yonish bilan USe 2 , U 2 Se 3 N 2 450-700 o C temperatruda N 1300 o bosim ostida UN 1 , 75 UN 2 UN P 600-1000 o C U 3 P 4 C 800-1200 o C UC, UC 2 Kimyoviy jihatdan uran juda faol. Maydalangan kukuni havoda о‘zidan-о‘zi alangalanadi, u 150-175 °C temperaturada yonib, U 3 O 8 ni hosil qiladi. Uran metallining boshqa metallmaslar bilan reaksiyalari quyidagi jadvalda keltirilgan. Suv past temperaturada sekin-asta metallni yemirishi mumkin va yuqori temperaturada tezda, hamda maydalangan kukun holatida ham: U+2H 2 O→UO 2 +2H 2 Oksidlovchi bо‘lmaganlar kislotalarda uran eriydi, UO 2 yoki U 4+ tuzlarini (vodorod ajralishi bilan boradi) hosil qiladi. Oksidlovchi-kislotalar bilan (nitrat, konsentrlangan sulfat) uran tegishli uranil UO 2 2+ tuzlari hosil bо‘ladi. Kuchli silkitish natijasida uran metali zarrachalari nur tarata boshlaydi. Uran III birikmalari . Uran (+3) tuzlari ( eng kо‘p , galogenid lar ) qaytaruvchilardir . Havoda xona haroratida ular barqarordirlar , biroq qizdirish natijasida mahsulotlar aralashmasiga qadar oksidlanadi . Xlor ularni UCl 4 ga qadar oksidlaydi. Qizil rangli beqaror eritmalarni hosil qiladi va ular kuchli qaytaruvchilik xossalarini namoyon qiladi: 4UCl 3 +2H 2 O→3UCl 4 +UO 2 +2H 2 ↑ Uran III galogenidlari uran (IV) galogenidlarini vodorod bilan qaytarib olinadi : 550-590 o C 4UCl 4 +H 2 2UCl 3 +2HCl Yoki vodorod yodid bilan: 500 o C 2UCl 4 +2HI 2UCl 3 +2HCl+I 2 Hamda vodorodgalogenidlarning uran gidridiga UH 3 ta’siri natijasida ham olish mumkin. Bundan tashqari, uran (III) gidrid UH 3 ham mavjuddir. Uni uran kukunini vodorod bilan 225 o S bо‘lgan temperaturada qizdirib olish mumkin , 350 o S yuqori temperaturada u parchalanadi . Uning reaksiyalarini kо‘p qismini ( masalan , suv bug‘i va kislotalar bilan reaksiyasi ) formal jihatdan parchalanish reaksiya natijasidagi uran metalining reaksiyasi deb qarash mumkin : UH 3 +3HCl→UCl 3 +3H 2 ↑ 2UH 3 +7Cl 2 →2UCl 4 +6HCl↑ Uran ( IV ) birikmalari . Uran (+4) yashil rangli suvda oson eriydigan tuzlarni hosil qiladi . Ular uran (+6) ga qadar osongina oksidlanadi. Uran ( V ) birikmalari . Uran (+5) birikmalari beqaror bо‘lib va ular osongina suvli eritmada disproporsi yalanadi : 2UO 2 Cl→UO 2 Cl 2 +UO 2 U ran ( V ) x lorid uzoq saqlanganda qisman disproporsi yalanadi : 2UCl 5 →UCl 4 +UCl 6 Qisman xlor ni ajratadi : 2UCl 5 →2UCl 4 +Cl 2 U ran ( VI ) birikmalari . +6 oksidlanish darajasigi UO 3 oksidi tо‘g‘ri keladi . Kisl o ta larda u erib, uranil UO 2 2+ kation ining birikmalarini hosil qiladi : UO 3 +2CH 3 COOH→UO 2 (CH 3 COO) 2 +H 2 O Asoslar bilan UO 3 (CrO 3 , MoO 3 va WO 3 lar bilan analog ravishda ) turli uranat-anion larni ( birinchi о‘rinda , diuranat U 2 O 7 2- ) hosil qiladi . Biroq oxirgisi , ishqorlarning uranil tuzlariga ta’siri natijasida olinadi : 2UO 2 (CH 3 COO) 2 +6NaOH→Na 2 U 2 O 7 +4CH 3 COONa+3H 2 O Kislorodi bо‘lmagan uran (+6) birikmalaridan , faqatgina geksaxlorid UCl 6 va geksa ftorid lar UF 6 ma’lumdir . Oxirgisi uran izotoplarini ajratishda muhim о‘rin egallaydi . U ran (+6) birikmalari havoda va suvli eritmalarda barqarordirlar . Uranil tuzlari , uranilxlorid kabilar yorqin yorug‘lik ta’sirida yoki organik moddalar ishtirokida parchalanadi . Uran, bundan tashqari, uran organik birikmalarni hosil qiladi. Olinishi. Uran rudalari ancha kambag‘al hisoblanadi (0,05-0,5 %) U 3 O 8 . Boyitishning mexanik usullari uranli rudalarni qayta ishlashda juda cheklangan qо‘llanilishga egadirlar va juda kam holatlarda boy konsentratlar olish imkonini beradi. Asosan boyitishdan sо‘ng gidrometallurgik usullari qо‘llaniladi, biroq kuydirish jarayoni о‘z afzalliklari bilan ajralib turadi. Rudali materialni sulfat kislotasi yoki nitrat kislota eritmalari bilan yoki bu ikki kislota aralashmasi bilan tanlab eritiladi. Bundan tashqari, ikkilamchi minerallar tarkibli rudalarning individligiga kо‘ra sodali eritmalar bilan eritiladi. Rudalarni va kambag‘al konsentratlarni qayta ishlashda eritmalar faqatgina 0,5-2,0 g/l U miqdorini о‘z tarkiblariga biriktirib olishi mumkin. Bunday holatda uranni ajratish va boyitish uchun ion almashinish smolalarida sorbsiyalash yoki organik erituvchilar bilan ekstraksiya jarayoni qо‘llaniladi. Boy konsentratlarni qayta ishlashdan yoki konsentrlash natijasida olingan eritmalardan, ammoniy diuranatlari, natriy yoki uranil gidrooksidi chо‘ktiriladi. Quritilgan yoki kuydirilgan qoldiqlar texnik (homaki) mahsulotlar sanaladi va toza uran birikmalarini (UF 4 , U 3 O 8 yoki UO 2 ) olish imkonini beradi . Qо‘shimchalardan tozalash uchun, boshlang‘ich texnik mahsulotlar, odatda, HNO 3 da eritiladi, tozalashning samarador usuli uranil nitratini organik erituvchilar (tributilfosfat, metilizobutilketon) bilan ekstraksiyasi hisoblanadi . Tozalangan nitrat kislotali eritmalardan uranil nitrat UO 2 (NO 3 ) 2 ·6N 2 O kristallanadi yoki UO 4 ·2N 2 O peroksidi chо‘ktiriladi , ularni ohista kuydirish natijasida keyinchalik UO 3 ni olinadi. Oxirgisi vodorod bilan UO 2 ga qadar qaytariladi va uni quruq HF bilan 430-600 o S temperaturada ta’sirlashtirib, UF 4 toza metalini olish uchun asosiy boshlang‘ich moddaga о‘tkazishadi. Uranni eng kо‘p holatda UF 4 dan kalsiy yoki magniy bilan qaytarib olinadi. Suyultirilgan slitkalar vakuumda qayta suyuqlantiriladi va tayyor holatdagisini quyib, keyinchalik bosim yordamida kerakli buyumlar tayyorlanadi. 3.29-rasmda uran olishning texnologik tasviri keltirilgan va bunda uranli rudalar maydalanadi, jarayonga H 2 SO 4 va MnO 2 qо‘shib eritiladi, sо‘ngra filtratsiyaga yо‘naltiriladi. Qoldiqla r – chiqitga, eritma bо‘lsa, ion almashinish smolalarga asoslangan sorbsiyaga yо‘naltiriladi, u yerdan uran bilan boyitilgan smolani desorbsiyaga beriladi . Qoldiq smola sorbsiyaga qaytariladi, eritma esa NH 3 ni qо‘shib chо‘ktiriladi va chiqindilar saqlash joyiga yо‘naltiriladi. Uran li ammoniy quritiladi , kuydiriladi va oxirgi mahsulot U 3 O 8 olinadi . 3.29- rasm . Uran olish texnologiyasining umumiy kо‘rinishi 1 ) sulfat kislota tо‘ldirilgan avtotsisterna; 2) konsentrlangan sulfat kislotasi saqlagichlar ; 3) 3 ) yopiladigan kran ; 4) 4 ) beriladigan ishqorlash eritmasini tayyorlash uchun aralashtirma uzel i ; 5) 5 ) zaxiradagi quduq ; 6) 6 ) qaytarma quduq ; 7) 7 ) mahsulotlar eritmalari uchun tindirgich 8) 8 ) matochniy sorbsiya uchun tindirgich ; 9) 9 ) bufer li idish ; 10) 10 ) mahsulot eritmasini qayta ishlashga mо‘ljallangan texnologi k qurilma (sorbsi ya –desorbsi ya )  Qotishmalari – tapkibida molibden, sirkoniy, alyuminiy, niobiy, xpom, temip, kremniy bо‘lgan upan asosidagi qotishmalar bor.  Upan qotishmalari sof upanga nisbatan (yadro peaktopi ish sharoitida) mustahkam yemirilishga yuqori va о‘lchamlapning о‘zgapmasligi bilan fapq qiladi, yadro peaktoplapidan upan qotishmalaridan issiqlik ajpatish elementlapining о‘zaklapi tayyorlanadi .  Ikki va uch komponentli qotishmalari Mo, Zr, Al, Nb va Sr lar bilan eng kо‘p amaliy ahamiyatga egadir. Ishlatilishi . Eng kо‘p qо‘llaniladigan uran 235 U izotopi, chunki undan yadroviy zanjir reaksiyasi о‘z-о‘zidan saqlanadi. Shuning uchun bu izotop yadro reaktorlarida yoqilg‘i sifatida ishlatiladi. Tabiiy urandan U 235 izotopini ajratish – juda qiyin texnologik muammodir. 80% yuklama bilan ishlab, yiliga 7000 GVt·ch ishlab chiqaradigan, quvvati 1000 MVt bо‘lgan reaktor uchun ayrim qiymatlarni keltirib о‘tsak. Bunday quvvatdagi bitta reaktorning bir yil ichida ishlashi 3,5 % U-235 mavjud bо‘lgan 20 tonna uranli yoqilg‘ini talab etadi, bu о‘z о‘rnida taxminan 153 tonna tabiiy uranning boyitilishidan olinadi. U 238 izotopi yuqori energetik neytronlar ta’sirida bо‘linishi mumkin. 238 U larning neytronlarni qabul qilish bilan β -yemirilishi natijasida 239 Pu ga о‘zgarishi mumkin, u ham keyinchalik yadroviy yoqilg‘i sifatida ishlatiladi. Toriy yemirilish tomonidan reaktorlarda sun’iy olinadigan uran- 233 (toriy-232 neytronlarni olib, toriy-233ga о‘zgaradi, qaysiki parchalanib protaktiniyga almashadi –233 va keyinchalik uran- 233), kelajakda atom elektrostansiyalari uchun keng tarqalgan yadroviy yoqilg‘i bо‘lishi mumkin (hozirda ham bu nuklidni yoqilg‘i qilib ishlatadigan reaktorlar mavjud, masalan, KAMINI, Hindistonda). Uran-233 ham gaz fazali yadroviy raketa dvigatellari uchun istiqbolli yoqilg‘i hisoblanadi . Geologiyada uranning asosiy qо‘llanilish sohasi bu – geologik jarayonlar ketma-ketligini aniqlash uchun mineral va tog‘ jinslari yoshini aniqlashdir . Bu jarayon bilan geoxronologiya shug‘ullanadi . Shuningdek, amaliy ahamiyatga egaligi, modda manbalari va ularni siljitish tо‘g‘risidagi vazifalarning yechilishidadir.  Bu masalalarni yechish radiofaol yemirilish reaksion tenglamasi bilan amalga oshadi :  206 Pb r = 238 U o (e λ8t -1)  207 Pb r = 235 U o (e λ5t -1)  238 U o , 235 U o – uran izotoplarining konsentratsi yalari ; λ 8 λ 5 ; – yemirilish doimiylari tegishli ravishda uran atomlarini 238 U va 235 U dir .  Ularning kombinatsiyasi juda muhim hisoblanadi :  206 Pb r K o u (e λ8t -1) K o u 238 Uo 137,88  207 Pb r (e λ5t -1) Tog‘ jinslari turli konsentratsiyada uranni saqlashi munosabati bilan , ular turlicha radiofaollikka egadirlar . Bu xususiyat tog‘ jinslarini geofizik usulda ajratish jarayonida qо‘llaniladi . Nisbatan keng bu usul neft geologiyasida quduqlarni geofizik tadqiq qilishda ishlatiladi , bunday kompleks tarkibiga , shu jumladan , γ – karotaj yoki neytron li gamma- karotaj, gamma-gamma-karotaj va boshqalar kiradi . Ularning yordamida kollektor lar va flyuido tayanchlarni ajratish amalga oshiriladi . Oz miqdordagi uran qо‘shimchasi flurossens shishaga chiroyli sariq - yashil rang beradi . Natriy uranati Na 2 U 2 O 7 yozuvda sariq pigment sifatida qо‘llaniladi. Uran birikmalari farforga va keramik glazur va emallar uchun yozuvda bо‘yoq (ranglari: sariq, qо‘ng‘ir, yashil va qora, oksidlanish darajasiga bog‘liq ravishda) sifatida ishlatiladi. Uranning ayrim birikmalari yorug‘likka nisbatan sezuvchandirlar. Uran-235 niobiy va sirkoniy karbidi bilan aralashmada yadroviy reaktiv dvigatellarida yoqilg‘i sifatida (ishchi yoqilg‘i – vodorod + geksan ) ishlatiladi. Temir va uran bilan birlashgan qotishmalari (uran-238) kuchli magnitostriksion material sifatida ishlatiladi . Uranning sinkuranil atsetat Zn[(UO 2 ) 3 (CH 3 COO) 8 ] tuzi analitik kimyoda natriy kationlari uchun sifat analizini amalga oshirishda qо‘llaniladi . Tabiiy uranning tarkibidan 235 U va 234 U lar ajratilgandan sо‘ng , qoldiq material (uran-238) « birlashgan uran» nomi bilan ataladi , chunki u 235 lik izotop bilan birlashgan . Ayrim ma’lumotlarga kо‘ra, AQShda 560 000 tonn atrofida birlashgan uran geksaftoridi (UF 6 ) saqlanadi. Birlashgan uran tarkibidan 234 U ajratilish hisobiga , tabiiy uranga nisbatan ikki marta kamroq radiofaollikka ega. Uraninng asosiy qо‘llanilish sohasi – energiya ishlab chiqarish bо‘lsa, birlashgan uran – kam samarador, past iqtisodiy qiymatga ega material. Birlashgan uranni ishlatish uning ulkan zichligi va solishtirma tannarxi pastligi bilan bog‘liq . Birlashgan uran radiatsion himoya uchun ishlatiladi ( qanchalik ajablanarli bо‘lmasin ), uning о‘ta yuqori ushlash kesimi va uchuvchan apparatlarning rulli yuzalarida – aerokosmik qо‘llanilishda ballast massa sifatida qо‘llaniladi . Samolyotlarning birinchi vakillarida bu maqsadlar uchun «Boing-747» da 300 dan 500 kggacha birlashgan uran saqlangan (1981 yildan boshlab “Boing”da volfram ishlatila boshlandi). Yana bu material giraskoplarning yuqori tezlikdagi rotorlarida, katta maxoviklarda, ballast sifatida kosmik uchiriladigan apparatlarda va poyga yaxtalarda, formula-1 bolidlarida, neft quduqlarini qazishda ishlatiladi. Birlashgan uranning eng ma’lum qо‘llanilishi – bu zirhli snaryadlar uchun “yurakcha” sifatida. Katta zichligi (pо‘latdan uch marta og‘ir) zichligining yuqori bо‘lishi toblangan uranli g‘ulachani olish imkonini beradi , bu esa zirhlarni teshishda juda effektiv vosita bо‘lib, ancha qimmatroq va og‘irroq bо‘lgan effekti bо‘yicha analog volframdan yaxshiroq. Og‘ir uranli snaryadning qinlarini aerodinamik barqarorligini ta’minlab, massalarni taqsimlashda qо‘llaniladi. Fiziologik ta’siri. Uran mikro miqdorlarda (10 −5 -10 −8 %) о‘simlik, hayvon va inson tanasida uchraydi. Uning eng yuqori darajasi zamburug‘ va suv о‘tlarida tо‘planadi. Uran birikmalari oshqozon- ichak traktida (1% atrofida), о‘pkada 50 % sо‘riladi. Organizmda tо‘planadigan tana a’zolari: shilliq parda, buyrak, skelet, jigar, о‘pka bronxo-о‘pka limfatik tugunlar. Inson va hayvonlar organlari va tanasidagi miqdori 10 −7 grammdan yuqori bо‘lmaydi. Uran va uning birikmalari zaharli . Uran va uning birikmalarining aerozol lari juda xavfli hisoblanadi . Uran birikmalarining suvda eriydigan aerozol lari uchun havodagi REK 0,015 mg/m³, erimaydigan formalari uchun REK 0,075 mg/m³. Uran organizmga tushganda barcha hujayralar uchun zaharli hisoblanadi, barcha tana a’zolariga ta’sir etadi . Uran deyarli qaytmas shaklda kо‘plab og‘ir metallar kabi oqsillar bilan , birinchi о‘rinda aminokislotalarning sulfid li guruhlari bilan bog‘lanadi va ularning funksiyasini ishdan chiqaradi .

1.uran metali kimyoviy va fizik xossalari 
•uran metali  olinish usullari •uran metali qo‘llanilish soxalari 

Купить