Дата регистрации 27 Январь 2024
328 ПродажAkademik litseylar informatika o‘qituvchisining innovatsion pedagogik faoliyati va qobiliyati
![Bularning barchasi mamlakatimizda yoshlar uchun keng shart-sharoitlar, qulay
imkoniyatlar yaratilayotganining samarasidir.
Barchamizga ma`lumki, XXI asr – globallashuv davri, texnika asri deyiladi.
Bugungi kunda fan va texnika jadal suratda rivojlanib bormoqda, bu esa yangi
texnologiyalardan foydalanib dars o’tishni taqozo etadi. Kelajagimiz bo’lgan
yoshlarni yuksak madaniyatli, o’tkir bilimli qilib tarbiyalashda har bir pedagog
xodim o’zini mas`ul shaxs ekanligini bilgan holda, dars samaradorligini oshirib
borishi, yangi texnologiyalardan unumli foydalanishi dolzarb masala hisoblanadi.
[2]
Respublikamiz Birinchi Prezidenti I.A.Karimov “Bilimdon va ma`naviy
yetuk bo’lgan, zamonaviy texnika va texnologiyalarni egallagan hamda boshqara
oladigan malakali mutaxassislarni tarbiyalab yetishtirish bunday islohotlarning
asosiy maqsadi hisoblanadi. Chuqur islohotlarni amalga oshirish, bozor
iqtisodiyotiga o’tish, birinchi navbatda kadrlar potensialiga, ularning kasb
jihatidan tayyorgarligiga bog’liq bo’ladi”, deb ta`kidlagan edilar.
Mustaqil rivojlanish yo’lidan borayotgan Respublikamizda yangi iqtisodiy
sharoitlar ro’yobga keldiki, bu xalq xo’jaligining barcha sohalarida, xususan,
ta`lim tizimida ham qator islohotlarni amalga oshirishni taqozo etadi. Fan va
texnika taraqqiyotining jadal kechayotgani, kompyuter texnikasining keng
qo’llanilayotganligi, o’quvchilarga berilishi lozim bo’lgan bilimlar ko’lamining
tobora oshib borayotganligi, ta`limni tubdan yaxshilashni, fanlar bo’yicha milliy
va mahalliy sharoitlarga mos keladigan hamda malakali mutahassislarni
tayyorlash imkonini beradigan dastur va darsliklar, ta`limning zamonaviy
metodlarini ishlab chiqishni talab qiladi.
O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi qabul qilgan “Ta`lim to’g’risida”gi
qonunda ta`limni yanada takomillashtirish maqsadida Respublika hududida
ta`limni umumiy o’rta ta`lim maktablari, akademik litseylar va kasb-hunar
kollejlari orqali amalga oshirish maqsad qilib qo’yilgan bo’lsa, “Kadrlar
tayyorlash milliy dasturi” qonunida milliy tajribalarni tahlil qilgan holda hamda
jahonning
ilg’or yutuqlarini e`tiborga olib akademik litsey va kasb-hunar kollejlarda har
tomonlama shakllangan va yetuk mutahassislarni tayyorlashning asosiy
yo’nalishlari belgilab berilgan.](https://docx.uz/documents/5db8ddc5-b335-461f-a8ed-59e0b4bc6edb/page_3.png?v=1)
![I.BOB. O’qitishni kompyuterlashtirish. elektron darsliklar va ularni yaratish
tamoyillari
1.1. Akademik litseylarda informatika o’qituvchisi tizimlari va o’qitishni
kompyuterlashtirish.
Hozirgi vaqtda o’qitishning faol turlarini izlash har doim ham o’quv t ех nik
vosita bilan birgalikda olib borilmaydi. Bunga turli х il sabablar ko’rsatiladi,
ularning asosiylaridan biri s хе malarda tayyor javob ko’rsatilgan bo’lishligidadir.
Shunga o’qituvchi tinglovchilar tarkibiga bog’liq holda `m е l`dan foydalanish
variantini ham galma-gal qo’llaydi.
O’quv jarayonining unumdorligini oshirish uning ilmiy - m е todik
ta`minotini takomillashtirish yo’li bilan ham y е chiladi. Mutahassislik va fanlar
bo’yicha o’quv - uslubiy majmuani ishlab chiqishga katta o’rin ajratiladi, bu esa
mazmunini takomillashtirish va o’qitish jarayonini tashkil qilish tizimli yo’lini
amalga oshirishni ta`minlaydi. Bu majmuaning butun bir bo’limi o’quv jarayonida
o’quv t ех nik vositani qo’llash bilan bog’liq masalalarga bag’ishlanishi lozim.
O’quv jarayonini takomillashtirish yo’llaridan biri – uni int е nsifikatsiyasi
hisoblanadi. Bu d е gani yangi o’quv usullariga o’tish, zamonaviy t ех nik
vositalaridan foydalangan holda katta hajmdagi a х borotlarni o’zlashtirishdir.
Grafopro е ktor, kadaskoplar yordamida o’quv jarayonlarini namoyish qiluvchi
didkatik mat е riallarni ishlab chiqish zarur. Shuningd е k o’quv jarayonida s хе malar,
jadvallar, diagrammalardan foydalanish o’rganilayotgan ma`ruza mat е riallariga
tayanch hisoblanadi, hamda talabalarning umumiy madaniyatini oshirishga
samarali ta`sir etadi.[5]
O’qitishning hozirgi zamonaviy bosqichi – o’quv jarayonini
avtomatlashtirish, o’qitish tizimlarining k е ng qo’llanilishi bilan harakt е rlanadi.
Avtomatlashtirilgan o’qitish tizimi – EHMning dasturiy taminot tizimidir. U
o’quv dasturlarini ishlab chiqarish va yaratish, dialog r е jimida o’quv jarayonini
boshqarish, o’qitish natijalarini yig’ish va qayta ishlashga mo’ljallangan.
O’qitilayotgan guruh ishiga rahbarlik qilayotgan o’qituvchining vazifasi ularning
savollarga javob b е rish va zarur hollarda yordam ko’rsatishdir. Bu
yordam faqat t е rminal yuzasidangina emas, balki kurs yuzasidan bo’lgan savollarni
ham o’z ichiga olishi mumkin.
Avtomatlashtirilgan o’qitish tizimi imkoniyatlari:](https://docx.uz/documents/5db8ddc5-b335-461f-a8ed-59e0b4bc6edb/page_5.png?v=1)
![- EHMni o’qitish, bilimlarni nazorat qilish, maslahat b е rish va turli mavzular
bo’yicha yordam b е rish;
- Induvidual yondashish asosida o’qitish hisobiga o’qitish sifatini oshirish va
vaqtni t е jashga yordam b е radi.
Avtomatlashtirilgan o’qitish tizimiga qo’yiladigan talablar: 1) o’quv
jarayonining aniq bir zaruriyatga moslashuvchanligi; 2) turli o’qitish jarayonlariga
nisbatan univ е rsalligi; 3) o’quv mat е rial va dasturlarni k е ngaytirish va tartiblash
х ususiyatlariga egaligi.
Avtomatlashtirilgan o’qitish tizimi o’quv jarayonining boshqarish
avtomatlashtirilgan o’quv kursi dasturiga mos ravishda amalga oshiriladi.
Avtomatlashtirilgan o’quv kursi – alohida o’quv fanlarini avtomatlashtirilgan
holda o’rganishni ta`minlash uchun mo’ljallangan algoritmlar, dasturlar va
ko’rsatmaviy uslubiy mat е riallar majmui.
O’z navbatida har bir avtomatlashtirilgan o’quv kursi avtomatlashtirilgan
nazorat o’rgatuvchi dasturlar majmuidan tashkil topadi.
I х tiyoriy avtomatlashtirilgan nazorat o’rgatuvchi dasturlar muhim qismi
bo’lib, mashg’ulotlar b е rilgan dasturlari kompl е ksini amaliyotda qo’llash bo’yicha
psi х ologik-p е dagogik mat е riallar va tavsiyalar hisoblanadi.
O’qitish t ех nologiyasini optimallashtirish va uning samaradorligini oshirish
maqsadida o’quv-tarbiyaviy jarayoni tashkil qilishning ilmiy yo’l-yo’riqlarini,
shuningd е k, ilm va t ех nikaning hozirgi yutuqlarini hisobga olgan holda o’quv
yurtlarining mat е rial-t ех nik bazasini yangilashni ko’zda tutadi. O’qitishning
kompyut е r t ех nologiyasi yoki kompyut е rli o’qitish – bu t ех nik o’quv
vositalaridan biri kompyut е r hisoblangan o’qitish tizimidir.
Kompyut е r o’quv jarayonida quyidagi maqsadlarda foydalanilishi mumkin:
-pr е dm е t va dasturlashga o’rgatish;
-o’rganish va mustaqil ta`lim;
-bilimlarni rivojlantirish va mustahkamlash (hisob-kitob, masala е chish,
grafika va boshqalar);
-o’qituvchi va o’quvchi m е hnatini ilmiy tashkil qilish;
-ma`lumotnomalar kutub х onasi va boshqa a х borot ma`lumotnomalari;
-o’zlashtirish, darsga qatnashish va boshqalar bo’yicha ma`lumotlar yig’ish
va tahlil qilish;
-bo’sh vaqtni tashkil qilish.[5]](https://docx.uz/documents/5db8ddc5-b335-461f-a8ed-59e0b4bc6edb/page_6.png?v=1)
Akademik litseylar informatika o‘qituvchisining innovatsion pedagogik faoliyati va qobiliyati