Apellyatsiya va kassatsiya shikoyatlaida til xususiyatlari - Huquqshunoslik - Slaydlar

Dokument ma'lumotlari

Narxi	9000UZS
Hajmi	2.3MB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	09 Avgust 2023
Kengaytma	pptx
Bo'lim	Slaydlar
Fan	Huquqshunoslik

Apellyatsiya va kassatsiya shikoyatlaida til xususiyatlari

Sotib olish

APELLYATSIYA VA
KASSATSIYA
SHIKOYATLARIDA
TIL XUSUSIYATLARI

Reja:
1. Apelly at siy a v a k assat siy a
so’zlarining mazmuni v a mohiy at i.
2. Bu at amalarning t ilimizdagi
xususiy at lari.
3. Kassat siy a t art ibida ish y urit ish.

Kassat siy a (lot. cassatio —
bekor qilish, buzish) — qonuniy
kuchga kirmagan sud hukmi
(hal qiluv qarori) ustidan
shikoyat qilish shakllaridan biri. Apelly at siy a (lot. appellatio —
murojaat qilish; shikoyat qilish;
norozilik bildirish) — sud hukmi
ustidan shikoyat arizasi berishning
bir shakli.

Apelly at siy a sudining Kassat siy a sudidan farqi shundaki-
K. instansiyasi shikoyat yoki protest doirasi bilan cheklanib
qolmaydi, balki bunda ish unda mavjud boʻlgan va qoʻshimcha
taqdim qilingan materiallarning toʻla hajmida tekshirib
chiqiladi. K. instansiyasi hukm (hal qiluv qarori)ni oʻzgarishsiz
qoldirishi, bekor qilishi va ishni yangidan tergov qilishga yoki
sud muhokamasiga joʻnatishi yo boʻlmasa hukmni bekor qilishi
va sud ishi olib borishni toʻxtatishi mumkin.
Oʻzbek ist on Respublik asida K. t art ibida ish y urit ish v a K.
shik oy at i berish
(K. prot est a k elt irish) qonunqoidalari J PK 56-bobida v a FPK
38-bobida belgilab berilgan.

Bu ik k i y uridik at amalar - jamiy at dagi
ijt imoiy, huquqiy munosabat lar, dav lat v a
dav lat lararo rasmiy, siy osiy -iqt isodiy,
madaniy aloqalar uchun xizmat qiluv chi
at amalardir.
Ular hujjat chilik xarak t eri bilan ajralib
t uradi.

KA SSATSIYA TARTIBI DA ISH Y URITISH - Y UQORI TURUVCHI SUDLA RN IN G
QUY I TURUVCHI SUDLAR USTIDAN N AZORATN I AMALGA OSHI RISH VOSI TASI,
YOʻL QOʻY ILGAN X ATOLIKLARN I TEZDA TUZATI SH, SUDLOV ISHI SI FATI NI
OSHI RISH VA DASTLA BKI SURISHTIRUVN I TAKOMILLASHTIRI SH
VOSI TASIDIR.

Apellyatsiya (lot. appellatio — mu-rojaat qilish; shikoyat qilish;
norozilik bildirish) — sud hukmi ustidan shikoyat arizasi
berishning bir shakli. A. Fran-siya jinoyat-protsessual kodeksiga
(1808-yil), jahonning boshqa ko‘pchilik davlat-lari jinoyat-
protsessual qonunlariga kiritilgan. O‘zRda 1994-yil 22 sentabrda
qabul qilingan va 1995 yil 1 apreldan amalga kiritilgan Jinoyat-
protsessual kodeksida ushbu tartib ko‘rsatilmagan, ammo A.
tartibida ish ko‘rishning ayrim aniq masalalariga oid qismlari
yangi JPKning 490-moddasida nazarda tutil-gan qoidaga ko‘ra, A.
kassatsiya instansi-yasida ish ko‘radigan sudda qo‘llaniladi.

Sud hukmi ustidan A. tartibida shikoyat berish yo‘l
qo‘yilgan davlatlarning ji-noyat-protsessual qonunida A.
tushuncha-si 2-bosqich sudida jinoyat ishini maz-munan
hal qilish uchun yangidan ko‘rish mumkinligini bildiradi.
A. sudi (2-bosqich sudi) hukmning qonuniyligi va
asosligini faqat shikoyat (protest)da ko‘rsatilgan holatlar
bo‘yicha tekshiradi. A. sudi ishdagi yozma materiallarga
taya-nib, o‘z qarorini qabul qiladi.

Bu sudda 1-instansiya sudida so‘roq qilingan gu-voxlar
takroran so‘roq qilinmaydi, da-lillarni bevosita va
og‘zaki tekshirish, sud ishlarini yuritishdagi tortishuv,
mahkumni himoya huquqi b-n ta’minlash va ishni uzoq
muddat davomida ko‘rishdek holatlar chegaralanadi.

Apellatsiya tartibida ish yuritish jinoyat ishlari bo‘yicha sud qarorlari qonuniyligi,
asosliligi va adolatliligini tekshirishning muhim ko‘rinishi hisoblanadi.
Ushbu institut amalga kiritilgan vaqtdan boshlab olib borilgan sud amaliyotini
o‘rganish shuni ko‘rsatadiki, sudlar tomonidan ishlarni apellatsiya tartibida
ko‘rishga doir jinoyat-protsessual qonuni normalari asosan to‘g‘ri qo‘llanilmoqda.
Shu bilan birga, sud amaliyotida qonunning ayrim normalarini qo‘llash yuzasidan
qo‘shimcha tushuntirishlar berilishini taqozo etuvchi savollar tug‘ilmoqda.
Shu munosabat bilan, “Sudlar to‘g‘risida”gi Qonunning 17-moddasiga asosan
O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumi qaror qiladi:
1. Sudlarning e’tibori shunga qaratilsinki, apellatsiya instansiyasi sud qarorlari
ustidan shikoyat berish huquqini, sud xatolari o‘z vaqtida tuzatilishi va jinoyat
protsessi ishtirokchilari huquqi himoya qilinishini ta’minlash vositalaridan biri
hisoblanadi.
2. Jinoyat-protsessual kodeksi
497 2
-moddasiga muvofiq apellatsiya tartibida ish
yuritish mahkum (oqlangan shaxs), uning himoyachisi va qonuniy vakili,
jabrlanuvchi va uning vakili, fuqaroviy da’vogar, fuqaroviy javobgar hamda ular
vakillarining shikoyati, shuningdek, prokuror yoki uning o‘rinbosarining protesti
bo‘yicha qo‘zg‘atiladi.
Apellatsiya tartibida ish yuritish, JPK 497 9
-moddasining
to‘rtinchi qismida
ko‘rsatilgan hollarda, boshqa shaxslar tomonidan ham qo‘zg‘atilishi mumkin.

Shu munosabat bilan birinchi instansiya sudi shikoyat (protest)ni qabul
qilish paytida apellatsiya shikoyati (protesti) bergan shaxsning bunday
huquqqa egaligini tekshirishi shart.
3. Qonunga ko‘ra apellatsiya shikoyati (protesti) hukm e’lon qilingan
kundan e’tiboran o‘n sutka ichida, mahkum, oqlangan shaxs,
jabrlanuvchi tomonidan esa, ularga hukm nusxasi topshirilgan kundan
e’tiboran shunday muddat ichida hukm chiqargan sud orqali beriladi.
Belgilangan muddatlarda bevosita apellatsiya instansiyasi sudiga
berilgan shikoyat (protest) JPK 497 7
-moddasi hamda 479-moddasi
ikkinchi
va uchinchi qismlari talablarini bajarish uchun hukm chiqargan
sudga yuborilishi kerak.
Har bir apellatsiya shikoyati (protesti) u kelib tushgan sana ko‘rsatilgan
holda ro‘yxatga olinishi shart.
4. Apellatsiya shikoyati (protesti) berish muddatini tiklash to‘g‘risidagi
iltimosnoma sud tomonidan JPK 497 5
-moddasi
birinchi qismiga
muvofiq ko‘rib chiqiladi va bu haqda ajrim chiqariladi.

O‘tkazib yuborilgan muddatni tiklashni rad etish to‘g‘risidagi ajrim ustidan
JPK 497 9
-moddasining birinchi qismi qoidalariga muvofiq o‘n sutka ichida
xususiy shikoyat (protest) berilishi mumkin.
O‘tkazib yuborilgan muddatni tiklashni rad etish to‘g‘risidagi ajrim ustidan
shikoyat berilganda, apellatsiya instansiyasi sudi shikoyatni asosli deb topsa,
birinchi instansiya sudining ajrimini bekor qilib, o‘tkazib yuborilgan muddatni
tiklaydi va ishni apellatsiya shikoyati, protesti (xususiy shikoyat yoki xususiy
protest) bo‘yicha mazmunan ko‘radi. Bunda, ko‘rsatilgan muddatni tiklash
to‘g‘risidagi ajrim e’lon qilingandan so‘ng, apellatsiya instansiyasi sudining
majlisi JPK 479-moddasi
ikkinchi , uchinchi va to‘rtinchi qismlari talablarini
bajarish uchun keyinga qoldiriladi.
5. JPK
497 7
-moddasida apellatsiya shikoyati (protesti)ning mazmuni yuzasidan
muayyan talablar belgilanganligi tufayli, birinchi instansiya sudi shikoyat
(protest) beruvchi shaxs tomonidan ularga rioya etilganligini tekshirishi shart.
Agar shikoyat (protest)ning mazmuni qonun talablariga javob bermasa va bu
keyinchalik ishni mazmunan ko‘rishga to‘sqinlik qilsa, sudya ajrim bilan uni
bergan shaxsga qaytaradi. Bunday holda shikoyat (protest) qayta
rasmiylashtirish uchun JPK
497 6
-moddasida belgilangan doirada muddat
belgilanadi.

Sud majlisi bayonnomasi bilan tanishish istagini bildirgan protsess ishtirokchisi JPK 479-moddasining birinchi qismi va 497 11
-moddasining
to‘qqizinchi qismiga muvofiq sudga qo‘shimcha materiallar taqdim etishga haqli.
7. Jinoyat protsessi ishtirokchisining o‘z shikoyati (protesti)ga o‘zgartirish kiritish huquqi apellatsiya instansiyasi sudi maslahat xonasiga
kirgunga qadar amalga oshirilishi mumkin. Biroq, JPK 497 7
-moddasi
4-bandi mazmuniga ko‘ra, mahkumning ahvolini og‘irlashtiradigan
tomonga apellatsiya shikoyat (protest)i talablari o‘zgartirilishiga faqat sud qarori ustidan shikoyat (protest) berish uchun belgilangan
muddatlarda yo‘l qo‘yiladi.
Belgilangan muddatlar o‘tgandan so‘ng berilgan, mahkumning ahvolini og‘irlashtirishga qaratilgan talablar apellatsiya instansiyasi sudi
tomonidan e’tiborga olinmasligi kerak.
8. JPK
497 8
-moddasiga muvofiq apellatsiya shikoyati (protesti) bergan shaxs o‘z shikoyati (protesti)ni, mahkum esa, himoyachisi bergan
shikoyatni ham qaytarib olish huquqiga ega. Protestni qaytarib olish huquqi lavozimi bo‘yicha yuqori turuvchi prokurorga ham tegishli.
Qonun mazmuniga ko‘ra apellatsiya shikoyati (protesti) apellatsiya instansiyasi sudi maslahat xonasiga kirgunga qadar qaytarib olinishi
mumkin.
Apellatsiya shikoyati (protesti)ning qaytarib olinishi, agar ish bo‘yicha boshqa protsess ishtirokchilari tomonidan berilgan apellatsiya shikoyati
(protesti) bo‘lmasa, apellatsiya tartibida ish yuritish tugatilishiga olib keladi.
9. Sudlarga tushuntirilsinki, qonunda apellatsiya tartibida ish yuritish predmeti bo‘yicha muayyan istisnolar belgilangan.
Jumladan, birinchi instansiya sudining JPK 497 9
-moddasining
uchinchi qismida nazarda tutilgan hollarda chiqargan ajrimlari ustidan
apellatsiya tartibida shikoyat (protest) keltirib bo‘lmaydi.
Hukm chiqarilgandan so‘ng qabul qilingan amnistiya aktini tatbiq etish, tibbiy yo‘sindagi majburlov choralarini qo‘llash masalalari yuzasidan,
shuningdek, mahkumga nisbatan ijro etilmagan bir necha hukm mavjud bo‘lib, keyingi hukmni chiqargan sud bundan bexabar bo‘lgan va h.k.
hollarda berilgan shikoyat (protest), agar unda ayni bir paytda jinoyat ishining mazmuni yoki hukm (ajrim)ning qonuniyligi va asosliligi
bo‘yicha boshqa masalalar qo‘yilgan bo‘lmasa, apellatsiya tartibida alohida ko‘rilmaydi. Bu masalalar birinchi instansiya sudi tomonidan JPK

540-moddasi
va 541-moddasining birinchi qismi qoidalariga muvofiq hal etiladi.
10. Sudlarning e’tibori shunga qaratilsinki, JPK 497 6
-moddasining
ikkinchi qismi talablarining bajarilishi protsess ishtirokchilari huquqlarining
ta’minlanishi uchun muhim ahamiyatga ega. Shu tufayli apellatsiya instansiyasi sudi ishni sud majlisida ko‘rishga tayyorlash paytida
quyidagilarni tekshirishi shart:

… … … … … … … …
… … … … .
E’t iboringiz
uchun
t ashak k ur
.........................
..........

Apellyatsiya va kassatsiya shikoyatlaida til xususiyatlari

Sotib olish