Войти Регистрация

Docx

  • Рефераты
  • Дипломные работы
  • Прочее
    • Презентации
    • Рефераты
    • Курсовые работы
    • Дипломные работы
    • Диссертациии
    • Образовательные программы
    • Инфографика
    • Книги
    • Тесты

Информация о документе

Цена 9000UZS
Размер 2.4MB
Покупки 3
Дата загрузки 07 Август 2023
Расширение pptx
Раздел Презентации
Предмет Психология

Продавец

Bohodir Jalolov

Aqliy ish qobilyatini aniqlash

Купить
Aqliy ish 
qobilyatini 
aniqlash Aqliy ishchanlik qobiliyatini aniqlash
•
Odamning  ish  qobiliyati  xaqida  mehnat 
faoliyatining ko‘rsatkichlari bo‘yicha fikr yuritish 
mumkin  (vaqt  birligi  ichida  bajariladigan  mehnat 
operatsiyalarining  miqdori  va  sifatiga  qarab). 
Biroq,  ishlab  chiqarishda  bu  ko‘rsatkichlarga 
ishchiga  bog‘liq  bo‘lmagan  ishlab  chiqarish 
kamchiliklari  ta’sir  ko‘rsatishi  mumkin: 
materiallar ,  asboblar,  energiya  etishmasligi  yoki 
xom  ashyoning  sifatsizligi  va  hokazo.  SHuning 
uchun	
  ish   qobiliyati   tekshirilganda ,  ko‘pincha, 
odamning  potensial  imkoniyatlarini 
xarakterlovchi  va  u  yoki  bu  formadagi  kasb 
faoliyati  bajarilganda,  organizmda  ro‘yobga 
chiquvchi  funksional  holat  ko‘rsatkichlaridan 
foydalaniladi.  Bu  ishda  aqliy  mehnat  turlaridan 
bo‘lgan  korrektorlik  (bosilgan  tekstdan  xatoni 
tuzatish) faoliyat modellashtiriladi. Odamning  A.I.Q.ga  ham 
ko‘pgina  omillar  ta’sir  etadi. 
Bu  omillarni  uchta  asosiy 
guruxlarga  bo‘lish  mumkin: 
fiziologik   omillar ,  yosh-jins,
 
jismoniy   rivojlanganlik , 
sog‘liq,  ozuqlanish  va  x.k. 
fizikaviy  xarakterga  ega 
omillar:geografik  va  iqlim 
sharoitlari;  psixologik 
omillar:	
  faoliyat   motivatsiyasi
, kayfiyat va boshqalar. Bu  omillarning  barchasi  bir  vaqitda  ta’sir  qiladi.  SHuning  uchun  ham  A.I.Q.ni 
aniqlash  usuli  psixofiziologik  usul  deb  nomlanadi.  Xozirgi  vaqtda  A.I.Q.ni 
aniqlash  uchun  korreksiyalovchi  jadvaldan  (Anfimov  jadvali)  keng 
foydalaniladi.Bu jadval bilan ishlash aniqlik,tezlik va diqqatni bir joyga jamlashni 
talab  qiladi. Tajriba  davomida  ishni  sifat  va  miqdor  jixatlari  baxolanadi.Quyidagi 
formulalar  yordamida  tajriba  natijalari  aniqlanadi.
•
A) Aniqlik koefitsienti formulasi:
•
Bu formulada  A-  aniqlik   koefitsienti ,
•
M- o‘chirilgan xarflar soni, N –ko‘rilgan xarflar soni.
•
B) Aqliy ishchanlik qobiliyati koefitsienti aniqlash formulasi:
•
R=ACHS
•
Bu formulada: R – A.I.Q.	
  koefitsienti , S – ko‘rilgan umumiy xarflar soni.  •
Aqliy  faoliyat  uzoq,  vaqt  davom  etaversa,  ularning  ish  qobiliyati  asta-
sekin  pasayib,  ish  sifati  yomonlasha  boshlaydi,  bajarilayotgan  ishga 
nisbatan  e’tibor  kamayadi ,  fanlarni  o’zlashtirish  pasayadi,  talaba 
bo’shashadi,  mudraydi.  Bu  holat  miyaning  ish  bajarayotgan 
markazlaridagi  asab  hujayralari  qo’zg’alish  holatidan  tormozlanish 
holatiga  o’tganligini,  ya’ni  ular  charchaganligini  ko’rsatadi.  Charchash 
bu  tashqi  muhit  bilan  miya  po’stlog’idagi  asab  hujayralari  o’rtasidagi 
aloqaning  vaqtincha  uzilishidir.  Charchash  deganda,  miya 
hujayralarining  shu  bilan  birga  butun  organizmning  ishchanlik 
qobiliyatini  pasayishi  tushuniladi.  Bu  fiziologik  jarayon  bo’lib, 
tormozlanishning  oxirgi  pog’onasi  hisoblanadi.  Tormozlanish  dastlab 
bosh  miya  po’stloq  qismiga,  so’ngra  asab  tizimining  qo’yi  qismlariga 
tarqalib, organizmni bo’shashtiradi. I.P.  Pavlov  charchashda  tormozlanish  jarayonining 
ahamiyatiga  to’xtalib  o’tar  ekan:  «Charchash 
tormozlanish  jarayonining  avtomatik  ichki 
qo’zg’tuvchilaridan biridir» - deb yozgan edi .
Darsda  charchashning  birinchi 
bosqichi  faol  tormozlanishning 
bo’shashi  bilan  bog’liq,  bu  harakatlar 
o’zgacha ko’rinishda namoyon bo’ladi.
O’quvchilarning  o’zlari  faol  o’quv 
holatidan  to’xtagan  bo’ladilar,  sinfda 
ozgina  shovqin-suron  ko’tariladi. 
Charchashning  bundan  keyingi 
ikkinchi  bosqichi  qo’zg’alish 
jarayonining  bo’shashi,  bilan  birga 
davom  etadi.  Tormozlanish  jarayonlari 
qo’zg’alish jarayonidan ustun turadi. •
Bolalarga  bajarilayotgan  yuklama  ortiqcha  ekanligi  yoki  charchaganliklari  ko’rinib 
turgan  bir  vaziyatda  mashg’ulotni  davom  ettirish  shunday holni  keltirib  chiqaradiki,  uni 
I.P.  Pavlov  chegaradan  «tashqi  yoki  himoyalash  tormozlanishi»  deb  atagan  edi,  bu 
tormozlanish  po’stloqning  asab  hujayralarini zo’riqib ketishidan himoya qiladi.  Po’stloq 
hujayralarining  tez  zo’riqib  ketib  tormozlangan  holatga  o’tishi  ayni  bir  sharoitda  bosh 
miya quyi bo’limlari hujayralarining chidamliligiga keskin sur’atda zid keladi.
•
Boshlang’ich  sinf  o’quvchilari  uchun  charchashning  eng  dastlabki  bosqichlari  xosdir. 
Yuqori  sinf  o’quvchilari  esa  charchagan  vaqtlarida  ham  ishlash  qobiliyatlarini 
yo’qotmaydilar. Biroq ko’p ishlash natijasida ish qobiliyati pasayadi.Charchashning eng 
asosiy belgisi aqliy mehnat natijasining kamayishidir.
•
Ish  faoliyatining  odatdagi  susayishini  aqliy  charchashdan  farq  qilish  lozim.  Aqliy 
charchash orta borgan sari bolaning bajarayotgan ishida unum bo’lmaydi.
•
Aqliy  va  jismoniy  charchash  o’zaro  aloqadordir.  Buni  birinchi  marta  Italiyalik  olim 
Mosso  aniqlagan.  Haddan  tashqari  aqliy  charchash  bajarilayotgan  jismoniy  ishning 
samaradorligini  kamaytiradi  yoki  aksincha,  jismoniy   charchash ,  toliqish  aqliy  mehnatga 
salbiy ta’sir ko’rsatadi. O’quvchi  va  talabalarning  ishchanlik   qobiliyati
.  O’quvchi  va  talabalarning  ishchanlik  qobiliyati  deganda 
ma’lum  bir  aqliy  yoki  jismoniy  ishni  uzoq  muddat 
davomida  oz  kuch  sarflab,  sifatini  talab  darajasida  bajarish 
tushuniladi.Ayrim  adabiyotlarga  asoslanib,  aqliy  ishchanlik 
qobiliyati  ko’rsatkichlarini  kun  davomida  o’rganib  chiqib 
alohida  davrlarga  ajratish  mumkin,  bu  o’z  navbatida  o’qish 
va  mehnat  qilish  bo’yicha  ratsional  kun  tartibi  tuzishda  eng 
obyektiv mezon hisoblanadi. Aqliy ishchanlik qobiliyati 5 ta 
davrdan iborat:
1.  Ishga  kirishish  davri.  Darsda  bir  necha  daqiqa  davom 
etib, o’quvchi o’quv va ish jarayonlariga moslasha boradi.
2.  Optimal  ishchanlik  davri.  Aqliy  mehnatni  bajarishning 
stabillashgan  davridir.  Bunda  diqqat  dominantligi  vujudga 
keladi.
3.  To’liq,  kompensatsiya  davri.  Oldingi  davrdan  farq  qilib, 
toliqishning  dastlabki  belgilari  paydo  bo’la  boshlaydi, 
ammo  ularni  odamning  iroda	
  kuchi   kompensatsiyalashtirib , 
yuzaga chiqarmay turadi. 4.  Beqaror  kompensatsiya  davri.  Toliqishning  ortib  borishi  ish 
faoliyatining  pasayishi  bilan  xarakterlanadi,  ammo  odam  iroda 
kuchi  bilan  ma’lum  vaqtgacha  aqliy  mehnatni  talab  darajasida 
davom ettirishi mumkin.
5.  Mehnat  faoliyatining  progressiv  pasayish  davri.  Bu  davr 
toliqishning  tez  ortib  borishi  bilan  xarakterlanadi,  bunda 
bajarilayotgan  aqliy  mehnatning  mahsuli  va  samaradorligi 
keskin kamayadi.
Xullas  dars  vaqtida  aqliy  mehnatning  yuqori  mahsuldorligini 
ta’minlash,  charchashni  oldini  olish  choralari  quyidagilardan 
iborat bo’lishi kerak:
-O’qituvchi  yangi  materialni  o’quvchining  optimal  ish 
qobiliyatida bo’lgan vaqtida tushuntirishi;
-Darsning  birinchi  yarmida,  dars  berishning  faol  usullarini 
qo’llab,  o’quvchi  diqqatini  uzoq  vaqt  bitta  predmetda  ushlab 
turmasdan tushuntiriladi.
-Dars  berish  usulini  o’zgartirib  turish  uni  yuqori  saviyada  olib 
borish;
-Sinf xonalarini tanaffus paytida shamollatish;

Aqliy ish qobilyatini aniqlash

Купить
  • Похожие документы

  • Ish vaqti saqlanmagan holda beriladigan taʼtillar Ijtimoiy taʼtillar
  • Psixofiziologiyaning boshqa fanlar bilan bog‘liqligi (psixologiya, nevrologiya, biologiya)
  • Kasbiy stress va burnout sindromi
  • Psixologik treninglar vositasida bolalar idrokini shakllantirish
  • Psixologik stress shakllanishiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillar

Подтвердить покупку

Да Нет

© Copyright 2019-2025. Created by Foreach.Soft

  • Инструкция по снятию с баланса
  • Контакты
  • Инструкция использования сайта
  • Инструкция загрузки документов
  • O'zbekcha