Avstriya turizmining dinamikasi - Geografiya - Kurs ishlari

Dokument ma'lumotlari

Narxi	30000UZS
Hajmi	2.5MB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	21 Sentyabr 2024
Kengaytma	docx
Bo'lim	Kurs ishlari
Fan	Geografiya

Sotuvchi

Sherzodjon Kamoldinov

Ro'yxatga olish sanasi 20 Sentyabr 2024

16 Sotish

Avstriya turizmining dinamikasi

Sotib olish

Mundarija
Kirish ............................................................................................................................................................ 2
I – BOB. AVSTRIYADA TURIZMNING RIVOJLANISHI VA UNING XUSUSIYATLARI ........................................... 5
1.1 Avstriyada turizm rivojlanishining ahamiyati ......................................................................................... 5
II - BOB. AVSTRIYDA TURIZMNING RIVOJLANISHIDA XORIJIY TAJRIBALARDAN FOYDALANISH VA
TURIZMNING DRAYVER SOHA SIFATIDA .................................................................................................... 14
2.1 Avstriyada turizm rivojlanishida xorijiy davlatlar tajribasi ................................................................... 14
2.2 Mamlakatda turizm industriyasining yetakchi sohaga aylanishi .......................................................... 17
2.3 Avstriyada turizmning rivojlanish istiqbollari ....................................................................................... 26
Xulosa va takliflar ....................................................................................................................................... 31
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati ............................................................................................................. 34

Kirish
Mavzuning dolzarbligi . Avstriya turizmining murakkab dinamikasini
tushunish shunchaki qiziquvchanlikdan ustun turadi ; u mamlakatning iqtisodiy ,
madaniy va ekologik to ’ g ’ ri yo ’ l ko ’ rsatuvchi kompas bo ’ lib xizmat qiladi .
Ulug ’ vor Alp tog ’ lari qo ’ ynida joylashgan va boy tarix va madaniyatga boy
Avstriyaning turizm sektori ko ’ plab jabhalarda katta ahamiyatga ega . Uning
dinamikasini o’rganish siyosatchilar, biznes va hamjamiyat uchun juda muhim
bo’lgan g’oyalarni ochib beradi. Iqtisodiy nuqtai nazardan, turizm Avstriyaning
gullab-yashnashining ulkan ustuni bo’lib, mehmondo’stlikdan chakana savdogacha
bo’lgan sohalarga hayotiylik kiritadi. Turizm tendensiyalari va xatti-harakatlarini
sinchkovlik bilan o’rganib, manfaatdor tomonlar barqaror o’sish va ish o’rinlarini
yaratish uchun uning salohiyatidan foydalanishlari mumkin. Bundan tashqari,
chuqur tahlil iqtisodiy noaniqliklarni bartaraf etish va daromad oqimlarini
optimallashtirish uchun strategiyalarni ishlab chiqishga imkon beradi.
Kurs ishining maqsadi: Avstriyada turizm dinamikasini o’rganish
mamlakatning eng muhim tarmoqlaridan birini shakllantiruvchi omillarning
murakkab o’zaro ta’sirini o’rganish uchun muhim ahamiyatga ega.
Birinchidan, turizm dinamikasini o’rganish siyosatchilar va davlat idoralari
uchun bebaho tushunchalarni beradi. Sayyohlar oqimi, xarajatlar sxemasi va bozor
tendensiyalarini har tomonlama tahlil qilib, siyosatchilar Avstriyaning turizm
sektorining raqobatbardoshligi va barqarorligini oshirish uchun asosli
strategiyalarni ishlab chiqishi mumkin.
Ikkinchidan, turizm dinamikasini o’rganish Avstriyaning madaniy va tabiiy
merosini chuqurroq baholashga yordam beradi. Turizm ko’pincha madaniy
tajribalar, tarixiy joylar va tabiiy landshaftlar bilan o’zaro bog’liq bo’lib, uni
madaniyatni saqlash va targ’ib qilish uchun kuchli vositaga aylantiradi.
Overturizm, infratuzilmaning tangligi va atrof-muhitning buzilishi kabi
muammolar ularning ta’sirini yumshatish uchun faol choralar ko’rishni talab
qiladi. Tadqiqot va tahlillar orqali manfaatdor tomonlar mas’uliyatli turizmni
2

rivojlantiruvchi va mahalliy hamjamiyatlarning farovonligini oshiradigan barqaror
amaliyotlar, jamoatchilikni jalb qilish strategiyalari va infratuzilma sarmoyalarini
aniqlashlari mumkin.
Kurs ishining obyekti: Avstriya turizmini o’rganish sanoatning rivojlanishi,
ta’siri va barqarorligini birgalikda shakllantiradigan bir qancha muhim jihatlarni
o’rganishni o’z ichiga oladi. Ushbu jihatlar Avstriya turizmining murakkabliklarini
tushunish va uning iqtisodiyot, jamiyat va atrof-muhitga qo’shgan hissasini
boshqarish va oshirish strategiyalarini shakllantirish bo’yicha qimmatli
tushunchalarni beradi. Turizmning iqtisodiy ahamiyatini tushunish siyosatchilarga
sarmoyalar ustuvorligini belgilash, resurslarni taqsimlash va turizm sektorining
o’sishi va raqobatbardoshligini qo’llab-quvvatlovchi siyosatni ishlab chiqish
imkonini beradi. Destinatsiyalarni boshqarish va rivojlanish strategiyalarini
o’rganish Avstriyaning turizm raqobatbardoshligini saqlab qolish uchun juda
muhimdir. Bu maqsadni rejalashtirish, infratuzilmani rivojlantirish, mahsulotlarni
diversifikatsiya qilish va manfaatdor tomonlar hamkorligini tahlil qilishni o’z
ichiga oladi. Destinatsiyalarni samarali boshqarish resurslardan barqaror
foydalanishni ta’minlaydi, tashrif buyuruvchilar tajribasini oshiradi va Avstriya
yo’nalishlarining madaniy va tabiiy merosini saqlaydi. Barqarorlikka e’tibor
qaratish va turizmning atrof-muhitga ta’sirini minimallashtirish Avstriyaning tabiiy
go’zalligi va ekologik yaxlitligini saqlab qolish uchun juda muhimdir.
Kurs ishining predmeti: Avstriya turizmining dinamikasini o’rganish ko’p
qirrali mavzu bo’lib, u mamlakatning eng muhim sohalaridan birining nozik
tomonlarini o’rganadi. Bu Avstriya chegaralaridagi turistik faoliyatning pasayishi
va oqimini shakllantiradigan turli omillar, tendensiyalar va o’zaro ta’sirlarni
o’rganishni o’z ichiga oladi.
Kurs ishining tarkibi: Avstriya turizmi dinamikasini o’rganish ushbu jonli
sanoatni har tomonlama tushunishni ta’minlaydigan turli komponentlarni o’z
ichiga oladi. Ushbu komponentlar tahliliy obyekt bo’lib xizmat qiladi, ular orqali
tadqiqotchilar, siyosatchilar va sanoat manfaatdor tomonlari Avstriyadagi
turizmning murakkabliklari, tendensiyalari va ta’sirini o’rganishlari mumkin.
3

I – BOB. AVSTRIYADA TURIZMNING RIVOJLANISHI VA
UNING XUSUSIYATLARI
1.1 Avstriyada turizm rivojlanishining ahamiyati
Avstriya aholisining 10 foizga yaqini bevosita yoki bilvosita turizm sohasida
ishlaydi. Turizm - bu iqtisodiyot uchun haqiqatan ham muhim sektor va bu o sibʻ
borayotgan sektordir, deb tushuntiradi Martin Vinkler, Avstriyaning yetakchi
xususiy sektor turizm o yinchisi Verkehrsbüro Group bosh direktori.
ʻ 1
Sektor mamlakat yalpi ichki mahsulotining qariyb o ndan bir qismini tashkil
ʻ
qiladi, 700 000 dan ortiq xodimlarni tashkil etadi va Avstriya mintaqalari uchun
ish o rinlari, daromadlar va rivojlanish generatori sifatida muhim ahamiyatga ega.
ʻ
Issiq va benuqson mehmondo stlik mamlakatning turizm taklifining kuchli
ʻ
xususiyatlari bo lib, yirik xalqaro o yinchilar va brendlar unga katta miqdorda
ʻ ʻ
sarmoya kiritgan bo lsalar-da, sektorda milliy madaniyat va an analarni saqlashga
ʻ ʻ
yordam beradigan kichik oilaviy konsernlar ustunlik qiladi.
“Turizm mintaqalarimizda katta iqtisodiy faollikni keltirib chiqaradi, - deydi
Reitterer, - mehmonxona xarajatlarining 80 foizi shu binolardan 90 kilometr
radiusda amalga oshiriladi - shuning uchun biz pulimizni hududlarga investitsiya
qilamiz, hududlardan xarid qilamiz va bu ajoyib narsa.
Aholiga mutanosib ravishda turizmdan tushgan daromadlar bo yicha Avstriya
ʻ
Yevropa Ittifoqida Kiprdan keyin ikkinchi o rinda turadi. Bu hammaning turizm
ʻ
biznesiga qanchalik bog liqligini ko rsatadi”, - deya qo shimcha qiladi Avstriya
ʻ ʻ ʻ
mehmonxonalar assotsiatsiyasi prezidenti Michaela Reitterer. 2
Miqdorsiz xilma-xillik
Yevropada yettinchi eng ko p tashrif buyuradigan yo nalish bo lgan Avstriya
ʻ ʻ ʻ
dunyoda bir aholiga to g ri keladigan eng ko p tashrif buyuruvchilar zichligidan
ʻ ʻ ʻ
birini egallaydi va ularga boy madaniyat va tarixni ajoyib tabiiy joylar, yuqori
1
foreignpolicy.com – Turizm giganti
2
foreignpolicy.com – Turizm giganti
5

sifatli infratuzilma va ajoyib gastronomiya bilan uyg unlashtirib, mislsiz xilma-ʻ
xillikni taklif etadi.
“Avstriya o zining mazali taomlari, o ziga xos hududlari, go zal landshaftlari,
ʻ ʻ ʻ
xavfsizligi, toza atrof-muhit va barqarorlikka e tibor qaratish kabi sayyohlarni
ʼ
o ziga jalb etishda davom etayotgan bir qator o ziga xos xususiyatlarga ega. Biz
ʻ ʻ
o rmonlarimizga g amxo rlik qilamiz va bizda juda ko p ifloslanish yo q,” deydi
ʻ ʻ ʻ ʻ ʻ
Reitterer.
Poytaxt Vena shahrining nafis-nafisligidan tortib, ulug vor Tirol landshaftlari
ʻ
va Zalsburgning sehrli musiqa va san at sahnasigacha, Avstriya ko plab global
ʻ ʻ
sayyohlarni jalb qilish uchun kerak bo lgan narsaga ega.
ʻ
“Avstriya turizmi faqat Vena bilan bog liq emas. Bu nafaqat uning Salzburg
ʻ
kabi boshqa shaharlari, balki vodiylar va tog lar haqida ham emas, balki butun
ʻ
mamlakat haqida,” - deydi Vinkler.
100 yildan ortiq katta tajribaga ega va 3000 xodimga ega bo lgan uning
ʻ
guruhi dam olish va ish safari sohalarida kompleks xizmatlarni taklif etadi,
shuningdek, tadbirlar va kongress tashkilotchisi sifatida muhim rol o ynaydi.
ʻ
Uning uchun xilma-xillik va infratuzilma Avstriya turizmini barqaror
rivojlantirishni davom ettirishning kalitidir.
Avstriyaning ajoyib cho qqilari va shinam tog kurortlari qishda maftunkor
ʻ ʻ
chang i sahnasi va yozda sarguzashtli o yin maydonchasiga aylanadi.
ʻ ʻ
Uning sirtining uchdan ikki qismidan ko prog ini Alp tog lari egallaydi va
ʻ ʻ ʻ
son-sanoqsiz chang i yonbag irlaridan tashqari, mamlakatda oltita milliy bog , 48
ʻ ʻ ʻ
ta tabiat bog i, 46 000 milya yurish yo llari va 9 000 milya velosiped yo llari
ʻ ʻ ʻ
mavjud.
Tabiiy go zalligi bilan Avstriya nafaqat qishda, balki yozda ham
ʻ
ko ngilochar, sport va sarguzashtlarni sevuvchilarni o ziga jalb qiladigan
ʻ ʻ
Yevropaning eng mashhur sayohat joyi sifatida joylashganligi ajablanarli emas.
Sankt Anton am Arlberg, Ischgl, Sölden, Mayrhofen va Zell am See
Avstriyaning eng mashhur chang i yo nalishlaridan biri bo lib, mahalliy sayyohlik
ʻ ʻ ʻ
6

operatorlari xalqaro ligada birinchi o rinda qolish va tashrif buyuruvchilarga engʻ
so nggi yangiliklarni taqdim etish uchun bor kuchlarini sarflamoqda.
ʻ
Misol tariqasida, Verkehrsbüro Group o z mehmonlariga reallikka ega aqlli
ʻ
chang i ko’zoynaklarini taklif qilmoqda. Guruh bosh direktori Martin Vinkler:
ʻ
“Biz mijozlarimizga dam olish kunlaridan biroz ko proq zavq olishga yordam
ʻ
beradigan har qanday yangi narsalarni sinab ko rmoqdamiz.”
ʻ
Musiqa sadosi va taomning ta mi
ʻ
Avstriyaning musiqiy va gastronomik dahosi Motsart va shnitseldan ancha
uzoqqa cho zilgan. Ko pgina davlatlar Avstriya kabi ta sirchan kompozitorlar
ʻ ʻ ʻ
tarixiga da vo qila olmaydi: List, Strauss, Shubert va, albatta, Volfgang Amadeus
ʻ
Motsart - bu yerda tug ilgan mashhur musiqachilarning ba zilari.
ʻ ʻ
Motsartning ona shahri Zalsburg mumtoz musiqa ixlosmandlari uchun
haqiqiy Makkaga aylandi, u ko plab yil bo yi orkestrlarga mezbonlik qiladi va har
ʻ ʻ
yili 300 000 dan ortiq muxlislarni o ziga jalb etadigan «Musiqa ovozi» festivali
ʻ
kabi tadbirlarga mezbonlik qiladi, Vena esa musiqa poytaxti sifatida obro
ʻ
qozongan.
Musiqadan tashqari, avstriyalik ijodkorlik va innovatsiyalar ovqatda ham
namoyon bo ladi. Mahalliy oshxona turli xil Markaziy Yevropa ta siriga boy va
ʻ ʻ
turli xil mazali mintaqaviy taomlarni o z ichiga oladi, jumladan tafelspitz
ʻ
(bulyonda qaynatilgan mol go shti va olma, xren va shingil sousi), Yerdapfel salat
ʻ
(Avstriya kartoshka salatasi), selchfleisch (dudlangan go sht). tuzlangan karam va
ʻ
köfte), liptauYer (achchiq pishloq yoyilgan) va viner shnitseli bilan xizmat qiladi.
Mashhur desertlardan apfelstrudel va mashhur sachertorte bo lib, bu eng
ʻ
yaxshi lazzatlanishdir. Sacher mehmonxonasining ajoyib salonlaridan birida uning
ildizlari bor.
Avstriyaning ajoyib poytaxti ikki million aholiga yaqinlashar ekan, ko chmas
ʻ
mulk narxlari ko tarilib, Vena investorlar uchun yashirin marvaridga aylanadi.
ʻ
Iqtisodiy o sish davom etar ekan, mamlakatda uy-joy narxining oshishi ham
ʻ
kuzatilmoqda. Avstriya Milliy banki ma lumotlariga ko ra, 2018-yilda ko chmas
ʼ ʻ ʻ
7

mulk narxlari o tgan yilning shu davriga nisbatan 6,8 foizga oshgan — Venaʻ
shahrida 5,2 foizga va mamlakatning qolgan qismida 8,4 foizga.
“Vena aholisi har yili 10 000 dan 15 000 gacha ko paymoqda, shuning uchun
ʻ
nafaqat Venada, balki Avstriyaning barcha shaharlarida turar-joylar va
kondominiumlarga katta ehtiyoj bor,” deb tushuntiradi Karl-Xaynts Shtraus,
PORR, mamlakatning flagmani. 3
“Yaqin 2-3 yil ichida Avstriyada ham ko plab infratuzilma loyihalari amalga
ʻ
oshiriladi: avtomobil yo llarini ta mirlash, yo l bo laklarini ikki barobarga oshirish
ʻ ʼ ʻ ʻ
va shaharlar atrofidagi yangi halqa yo llaridan tortib, temir yo l qurilishi va tunnel
ʻ ʻ
qurishgacha. Kelgusi bir necha yil ichida foiz stavkalari ko tarilmaydi va shuning
ʻ
uchun qurilish va ko chmas mulk sanoati barqaror bo lib qoladi”, - deya bashorat
ʻ ʻ
qilmoqda u.
Uning “Dunyoning eng yashashga yaroqli shahri” sifatida tan olinishi
Venaning xorijiy investorlar uchun jozibadorligini yanada kuchaytirdi. 2018-yilda
Avstriyaning ko chmas mulk bozori ofis va chakana savdo segmentlari tomonidan
ʻ
deyarli 4,4 milliard dollarga yetdi. Institutsional turar joy investitsiyalari buning
chorak qismini tashkil etdi. Birgina Avstriyaning Schönherr yuridik firmasi
ko chmas mulk bilan bog liq bitimlar bo yicha 2 milliard dollardan ortiq mablag ni
ʻ ʻ ʻ ʻ
amalga oshirgan, ularning aksariyati turar-joy sektoriga tegishli.
Muvaffaqiyatli ko chmas mulk tadbirkori, yetakchi xususiy mulk guruhi
ʻ
bo lgan Hallmann Holding egasi Klemens Hallmann uchun Vena shunchaki
ʻ
“investorlar tomonidan kashf etilishini kutayotgan yashirin marvarid”. Uning
guruhi so nggi 20 yil davomida ko chmas mulk loyihalarida ishtirok etib, yangi
ʻ ʻ
qurilish standartlarini o rnatdi.
ʻ
“Men ko chmas mulk va qurilish sohasida, ayniqsa barqarorlik va energiyani
ʻ
boshqarishda yaxshilanish uchun juda ko p imkoniyatlarni ko rmoqdaman.
ʻ ʻ
Quruvchi sifatida bizning vazifamiz kichikroq, ammo iloji boricha innovatsion uy-
joy maydonlarini ishlab chiqish va arzon uy-joy va energiya boshqaruvini
uyg unlashtirishdir”, — deya ta kidlaydi u.
ʻ ʻ
3
foreignpolicy.com – Turizm giganti
8

1.2 Mamlakatda turizm rivojlanishining xususiyatlari
Avstriyada turizmni rivojlantirishning eng ko zga ko ringan xususiyatlaridanʻ ʻ
biri uning gullab-yashnayotgan alp turizmi sektoridir. Ulug vor Avstriya Alp
ʻ
tog lari yil davomida ochiq havoda ko plab tadbirlarni taklif etadi: qishda jahon
ʻ ʻ
darajasidagi chang i va snouborddan tortib, issiq oylarda piyoda yurish, alpinizm
ʻ
va paraplanda uchishgacha. Tirol, Salzburg va Vorarlberg kabi go zal hududlar
ʻ
o zining hayratlanarli manzaralari va maftunkor tog qishloqlari bilan
ʻ ʻ
sarguzashtchilar va tabiat ixlosmandlarini o ziga jalb qiladi.
ʻ
Avstriya Milliy Turistik Ofisi (ANTO) milliy turizm marketingi tashkilotidir.
U Vazirlik (75%) va Avstriya Federal Iqtisodiyot Palatasi (25%) tomonidan
moliyalashtiriladi va Avstriyaning turizm savdosi, shu jumladan shtatlarning
turistik kengashlari va turizm biznesi bilan yaqin hamkorlik qiladi. Avstriya Milliy
sayyohlik idorasining asosiy vazifalari bozorni o rganish, brendni boshqarish,
ʻ
marketing, turizm tarmog ini yaratish va axborot bilan ta minlashdir.
ʻ ʻ
1-sxema
Avstriya turizm organlarining tashkiliy sxemasi 4
4
www.advantageaustria.org – Avstriya turizmni boshqarish organlari.
9

Madaniy meros Avstriyaning turizm sanoatining yana bir asosidir.
Mamlakatning tarixiy shaharlari o zining me moriy ko rkamligi va badiiy merosiʻ ʻ ʻ
bilan tarixni sevuvchilar va madaniyat ixlosmandlarini o ziga jalb qiladi. Nafis
ʻ
poytaxt Vena imperator saroylari, muhtasham opera teatrlari va ko chalarida aks
ʻ
sado beruvchi boy musiqiy merosga ega. Motsartning tug ilgan joyi va «Musiqa
ʻ
tovushi» fonida joylashgan Zalsburg o zining barokko me morchiligi, musiqa
ʻ ʻ
festivallari va jozibali jozibasi bilan tashrif buyuruvchilarni maftun etadi. Alp
tog larining qoq markazida joylashgan Insbruk o rta asrlar tarixini zamonaviy
ʻ ʻ
nafosat bilan uyg unlashtirib, alp tog lari sarguzashtlari va madaniy kashfiyotlar
ʻ ʻ
uchun darvozani taklif etadi.
Avstriyada sog lomlashtirish turizmi rivojlanib, dam olish, yoshartirish va
ʻ
yaxlit farovonlik izlayotgan mehmonlarni jalb qiladi. Mamlakatning termal
kurortlari, sog lomlashtirish maskanlari va g ayrioddiy landshaftlari dam olish va
ʻ ʻ
qayta zaryadlash uchun ajoyib fon yaratadi. Tabiiy issiq buloqlarda ho l
ʻ
bo lasizmi, hashamatli kurort muolajalari bilan shug ullanasizmi yoki hayajonli
ʻ ʻ
manzaralar orasida yoga bilan shug ullanasizmi, Avstriya aql, tana va ruh uchun
ʻ
muqaddas joyni tashrif buyuruvchilarga taklif qiladi.
Ko llar, daryolar va o rmonlar mo l-ko l bo lgan Avstriyada ochiq havoda
ʻ ʻ ʻ ʻ ʻ
ishqibozlar velosipedda yurish, golf o ynash, baliq ovlash va yovvoyi tabiatni
ʻ
tomosha qilish uchun imkoniyatlarga ega. Mamlakatning Wolfgangsee va
Hallstättersee kabi tiniq ko llari suv sporti, manzarali sayohatlar va ko l bo yida
ʻ ʻ ʻ
sayr qilishni taklif qiladi, bu esa shahar shovqinidan tetiklantiruvchi qochish
imkonini beradi.
Avstriyada oshpazlik turizmi gullab-yashnamoqda, bu yerda an anaviy
ʻ
oshxona zamonaviy gastronomiya bilan lazzat va teksturalar simfoniyasida
uchrashadi. Shnitzel va strudel kabi tog li tog taomlaridan tortib, nafis Vena
ʻ ʻ
qahvaxonasi madaniyati va nafis ovqatlanish tajribasigacha, Avstriya o zining
ʻ
pazandalik lazzatlari va vinochilik hududlari bilan ta m kurtaklarini hayratda
ʻ
qoldiradi.
10

Turizm Avstriya iqtisodiyotiga muhim hissa qo shmoqda va turar joy,ʻ
transport, ovqatlanish, o yin-kulgi va chakana savdo kabi turli kanallar orqali
ʻ
daromad keltiradi. Turistlar oqimi turli sohalarda, jumladan, mehmondo stlik,
ʻ
turizm xizmatlari, transport va chakana savdoda bandlik imkoniyatlarini yaratadi.
Bundan tashqari, turizm infratuzilmani rivojlantirishga, jumladan, transport
tarmoqlari, turar joy binolari va dam olish uchun qulayliklarga investitsiyalarni
rag batlantiradi, bu esa iqtisodiy o sishni yanada oshiradi.
ʻ ʻ
1-rasm. Wolfgangsee ko li
ʻ 5
5
www.assets-eu-01.kc-usercontent.com
11

Avstriyaning turizmga tayanishi uning daromad manbalarini diversifikatsiya
qilishga, har qanday sektorga qaramlikni kamaytirishga va iqtisodiy barqarorlikni
oshirishga yordam beradi. Turli mintaqalarda turizmni rivojlantirish va diqqatga
sazovor joylarning keng doirasini taklif qilish orqali Avstriya boshqa
tarmoqlardagi tebranishlar bilan bog liq iqtisodiy xavflarni yumshata oladi.ʻ
Avstriyada turizmni rivojlantirish yirik shaharlardan tashqariga chiqib,
chekka hududlarda tadbirkorlik, ish o rinlari yaratish va infratuzilmani
ʻ
rivojlantirish uchun imkoniyatlar yaratish orqali qishloq jamoalariga foyda
keltiradi. Agroturizm, ekoturizm va fermer xo jaliklari kabi qishloq turizmi
ʻ
tashabbuslari fermerlar, hunarmandlar va kichik biznes egalari uchun daromad
keltiruvchi imkoniyatlar yaratadi va shu orqali qishloq hududlarida barqaror
rivojlanishni qo llab-quvvatlaydi.
ʻ
Avstriyada turizmni rivojlantirish uning boy madaniy merosini saqlash va
targ ib qilishni rag batlantiradi. Tarixiy diqqatga sazovor joylar, muzeylar,
ʻ ʻ
madaniy festivallar va an anaviy hunarmandchilik nafaqat sayyohlarni o ziga jalb
ʻ ʻ
qiladi, balki mahalliy jamoalarda g urur va o ziga xoslik hissini uyg otadi.
ʻ ʻ ʻ
Madaniy boyliklarni saqlash va tiklashga sarmoya kiritish orqali turizmni
rivojlantirish Avstriya merosini kelajak avlodlar uchun saqlashga hissa qo shadi.
ʻ
Turizmning o sishi infratuzilmaga, jumladan, transport tarmoqlariga,
ʻ
joylashtirish vositalariga, dam olish uchun qulayliklar va atrof-muhitni muhofaza
qilish tashabbuslariga investitsiyalarni talab qiladi. Ushbu infratuzilma
ishlanmalari nafaqat tashrif buyuruvchilar tajribasini oshiribgina qolmay, balki
mavjudlik, ulanish va hayot sifatini yaxshilash orqali mahalliy aholiga ham foyda
keltiradi.
Avstriyada turizmning barqaror rivojlanishi atrof-muhitni muhofaza qilish,
madaniyatni saqlash va ijtimoiy mas uliyatni kuchaytiradi. Ekologik toza turar joy,
ʻ
mas uliyatli sayyohlik amaliyoti va jamoatga asoslangan turizm loyihalari kabi
ʻ
tashabbuslar orqali Avstriya atrof-muhit va mahalliy hamjamiyatlarga salbiy
ta sirlarni minimallashtirishga intiladi, shu bilan birga barcha manfaatdor tomonlar
ʻ
uchun turizmdan maksimal foyda keltiradi.
12

II - BOB. AVSTRIYDA TURIZMNING RIVOJLANISHIDA
XORIJIY TAJRIBALARDAN FOYDALANISH VA
TURIZMNING DRAYVER SOHA SIFATIDA
2.1 Avstriyada turizm rivojlanishida xorijiy davlatlar tajribasi
Xorijiy davlatlar Avstriyada turizmning rivojlanishini shakllantirishda muhim
rol o ynab, mamlakatning global sayyohlik yo nalishi sifatidagi jozibadorliginiʻ ʻ
oshirish uchun turli istiqbollar, tajriba va sarmoya kiritdilar. Xorijiy
mamlakatlarning Avstriyaning turizm sektori bilan hamkorlik qilish tajribasi
innovatsiyalarni rag batlantirish, madaniy almashinuvni rivojlantirish va bozor
ʻ
imkoniyatlarini kengaytirishda muhim ahamiyat kasb etdi. Xorijiy davlatlar
Avstriyada turizm rivojlanishiga qanday ta sir qilganligining ba zi asosiy
ʻ ʻ
jihatlarini quyidagicha ko rish mumkin.
ʻ
Chet ellik investorlar va xalqaro mehmondo stlik brendlari yirik turizm
ʻ
infratuzilmasi loyihalarini moliyalashtirish va Avstriya kompaniyalari bilan
hamkorlik aloqalarini o rnatishda muhim rol o ynadi. Ushbu hamkorlik jahon
ʻ ʻ
darajasidagi mehmonxonalar, kurortlar va attraksionlarni rivojlantirishga,
Avstriyaning jahon turizm bozoridagi raqobatbardoshligini oshirishga olib keldi.
Xorijiy davlatlar Avstriyaning turizm bozorini kengaytirishda marketing
kampaniyalari, sayohat savdo tadbirlari va raqamli platformalar orqali maqsadni
targ ib qilish orqali hal qiluvchi rol o ynadi. Turoperatorlar, aviakompaniyalar va
ʻ ʻ
sayyohlik agentliklari bilan hamkorlik Avstriyaning sayyohlik mahsulotlari va
xizmatlarini xalqaro bozorlarga tarqatish, dunyoning turli burchaklaridan tashrif
buyuruvchilarni jalb qilish imkonini berdi.
Xorijiy mamlakatlar bilan hamkorlik Avstriyaning turizm sektorida madaniy
almashinuv va innovatsiyalarni osonlashtirdi. Madaniy festivallar, oshpazlik
tadbirlari va san at ko rgazmalari kabi qo shma tashabbuslar Avstriyaning
ʻ ʻ ʻ
madaniy merosini xalqaro auditoriyaga namoyish etadi, shuningdek, mahalliy
hamjamiyatlarga yangi g oyalar va tajribalarni taqdim etadi.
ʻ
14

Xorijiy davlatlar turizm sanoatidagi ilg or tajribalar va sifat standartlariʻ
haqida qimmatli ma lumotlarni taqdim etib, Avstriyaga xizmatlar ko rsatish,
ʻ ʻ
mijozlar tajribasi va barqarorlik amaliyotini yaxshilashga yordam berdi.
Almashinuv dasturlari, o quv seminarlari va sertifikatlar avstriyalik turizm
ʻ
mutaxassislariga xalqaro hamkasblaridan o rganish va mukammallikning jahon
ʻ
standartlarini qabul qilish imkonini berdi.
Xorijiy davlatlar bilan hamkorlik Avstriyaning sayyohlik takliflarini
diversifikatsiya qilishni rag batlantirdi, sayohatchilarning o zgaruvchan afzalliklari
ʻ ʻ
va bozor tendensiyalariga javob berdi. Sog lomlashtirish turizmi, sarguzashtli
ʻ
sayohatlar va hashamatli tajribalar kabi yo nalishdagi qo shma korxonalar
ʻ ʻ
Avstriyaning sayyohlik portfelini kengaytirdi va noyob va haqiqiy tajribalarni
izlayotgan sayohatchilarning yangi segmentlarini jalb qildi.
Xorijiy davlatlar Avstriyaning bilim almashish, texnologiyalarni uzatish va
atrof-muhitni muhofaza qilish tashabbuslarini moliyalashtirish orqali barqaror
turizmni rivojlantirishga ko maklashishga hissa qo shdilar. Mas uliyatli turizm
ʻ ʻ ʻ
amaliyotlari, ekologik toza infratuzilma va jamoatga asoslangan turizmga
yo naltirilgan hamkorlik Avstriyaning tabiiy va madaniy merosini saqlab qolish
ʻ
bilan birga iqtisodiy o sish va ijtimoiy inklyuzivlikni rag batlantirishga yordam
ʻ ʻ
berdi.
Avstriyaning qishki turizmi dunyodagi eng yaxshilaridan biridir. Buning
uchta asosiy sababi bor: Avstriya mehmondo stligi, juda yaxshi narx-navo nisbati
ʻ
va yuqori darajadagi turizm infratuzilmasi.
Avstriyaning turizm nou-xau va infratuzilma sektori juda keng: qishki sport
sanoati ishlab chiqaruvchilari va xizmat ko rsatuvchi provayderlari, xususan,
ʻ
teleferik va chang i zonasi operatorlari, infratuzilma va sayyohlik loyihalari
ʻ
bo yicha maslahatchilar va rejalashtiruvchilar, shuningdek, turar joy muassasalari,
ʻ
oziq-ovqat xizmatlari va dam olish maskanlari.
Avstriyada bu sohada rejalashtiruvchilar, arxitektorlar, maslahatchilar va
velosipedlar, trambolinlar, toqqa chiqish parklari yoki tomosha maydonchalari kabi
15

uskunalarni ishlab chiqaruvchilar kabi ko plab kichik va o rta kompaniyalarʻ ʻ
mavjud.
Dam oluvchilarning deyarli uchdan ikki qismi Avstriyaga qishni boshdan
kechirish uchun keladi. Har yili mahalliy teleferiklar, mehmonxonalar va boshqa
sayyohlik ob ektlari, masalan, kurortlar qishki sportchi va ayollarga ko rsatayotgan
ʻ ʻ
xizmatlari bilan ochko to playdi.
ʻ
Avstriya teleferik kompaniyalarining 80% dan ortig i yozda ham ishlaydi.
ʻ
Yillar davomida tog li yoz tobora rivojlanib, sanoat uchun biznesning o ta muhim
ʻ ʻ
ustuniga aylandi. Yozgi teleferiklarning sarguzashtli konseptsiyalari butun turizm
mintaqalarining ijobiy rivojlanishiga olib keldi. Yozda tog lardan foydalanish,
ʻ
jumladan, tog velosipedi, piyoda sayr qilish, tabiatni boshdan kechirish, toqqa
ʻ
chiqish parklari, qiziqarli bog lar yoki tog qishloqlaridagi sun iy ko llar kabi
ʻ ʻ ʻ ʻ
ob ektlarni o z ichiga oladi.
ʻ ʻ
Avstriya teleferiklar bozorida yetakchi hisoblanadi va tizimlar sifati va
xavfsizligi sohasida butun dunyoda tan olingan. Har yili 600 milliongacha odam
tashiladi. Sektor nafaqat sarmoya kiritishga qiziquvchi, balki innovatsion
sohalardan biridir.
Mahalliy kompaniyalarning sarmoya kiritishga bo lgan yuqori istagi
ʻ
Avstriyada chang i sportining ko plab mehmonlar tomonidan ayniqsa xilma-xil va
ʻ ʻ
sifatli bo lishi, shuningdek, eng zamonaviy va juda xavfsiz tizimlardan
ʻ
foydalanayotgan mehmonlarning talabidir.
Turli sabablarga ko ra, shaharlarda teleferiklar ham tobora ko proq
ʻ ʻ
foydalanilmoqda. Ular yo lovchi tashishning muqobil vositasi sifatida mavjud
ʻ
infratuzilmani yengillashtirish yoki panoramali tog larni ochish uchun
ʻ
foydalanilmoqda.
Xitoyda tashqi makon va dam olish mahsulotlari bozori jadal rivojlanmoqda
va doimiy o sish sur atlarini qayd etmoqda. Xitoylik iste molchilarning qishki
ʻ ʻ ʻ
sport turlariga qiziqishi ortib bormoqda. 2022-yilgi qishki Olimpiya o yinlarining
ʻ
Pekinga berilishi Xitoy qishki sport bozoriga qo shimcha sur at olib keldi. So nggi
ʻ ʻ ʻ
bir necha yil ichida chang i sporti o rta sinfdan Xitoy sport ixlosmandlari uchun
ʻ ʻ
16

zamonaviy sport turiga aylandi. Hozirgi vaqtda Xitoyda 26 milliondan ortiq
chang ichilar bor va bu tendensiya o sish tendensiyasidir.ʻ ʻ
Teleferik sektori Avstriyada muhim ish beruvchi bo lib, taxminan 127,900
ʻ
to liq kunlik ish o rinlarini kafolatlaydi, shundan 17,100 tasi to g ridan-to g ri
ʻ ʻ ʻ ʻ ʻ ʻ
teleferik kompaniyalari bilan. Mamlakatning bo lajak kantar ustalari Halleyn
ʻ
viloyat kasb-hunar maktabida uch yarim yillik o quv kursi doirasida
ʻ
tayyorlanmoqda. Salzburgdagi xalqaro vakolatlar markazi teleferiklar va liftlar
uchun keng qamrovli jihozlarga ega amaliyotga yo naltirilgan teleferik zali taklif
ʻ
etadi.
Kelgusida sayyohlik infratuzilmasidan yil davomida foydalanish, ayniqsa,
yozda teleferiklardan foydalanish muhim ahamiyat kasb etadi. Tezlik, qulaylik va
jihozlarga nisbatan zamonaviy harakatchanlik tobora muhim ahamiyat kasb
etmoqda. Tog da tashrif buyuruvchilarni boshqarish mavzusi ham sanoatning
ʻ
diqqat markaziga aylanadi. Tajribalar va yangi narsalarni kashf qilish dam olish
sayohati va ma lum bir yo nalish foydasiga qaror qabul qilish uchun turtki sifatida
ʻ ʻ
ko rib chiqilmoqda. Yaxshi rivojlangan infratuzilma ijobiy dam olish tajribasining
ʻ
kalitidir.
2.2 Mamlakatda turizm industriyasining yetakchi sohaga aylanishi
Avstriya Federal Konstitutsiyasiga ko ra, to qqizta shtat (federal viloyatlar)
ʻ ʻ
turizm masalalari uchun qonun chiqaruvchi va ijro etuvchi javobgarlikka ega.
Turizm o zaro faoliyat sohasi bo lganligi sababli, federal va Yevropa qonunlari
ʻ ʻ
ham qo llaniladi.
ʻ
Milliy darajada, 2020-yil yanvar oyidan turizm siyosati Federal qishloq
xo jaligi, mintaqalar va turizm vazirligiga tegishli. Bundan tashqari, Avstriya
ʻ
parlamenti tarkibida Turizm bo yicha parlament qo mitasi mavjud. Vazirlik
ʻ ʻ
raisligidagi va hududiy turizm boshqarmalari vakillarini birlashtirgan Turizmni
boshqarish guruhi orqali milliy va mintaqaviy darajalar o rtasidagi hamkorlikni
ʻ
mustahkamlash davom etmoqda.
17

Boshqa vazirliklar, idoralar, muassasalar va turizm sohasi bilan hamkorlik
muayyan mavzular bo yicha doimiy guruhlar orqali yoki davra suhbatlarida ko ribʻ ʻ
chiqiladigan qisqa muddatli masalalar bo yicha tashkil etiladi. Bunga, masalan,
ʻ
“T” rejasini amalga oshirishni qo llab-quvvatlovchi Ekspertlar kengashi -
ʻ
Turizmning bosh rejasi, shuningdek, barqaror harakatchanlik, vizalar va turizm
etikasi masalalari kiradi. Boshqa masalalar alohida-alohida ko rib chiqiladi -
ʻ
masalan, yangi moliyalashtirish sxemalari va turizmga ta sir qiluvchi qonunlar.
ʻ
Ushbu doimiy guruhlar va davra suhbatlari kelajakdagi siyosatni isbotlash uchun
tashkil etilgan.
Turizmga oid siyosat va dasturlari
2019-yilda vazirlik tomonidan yangi milliy turizm strategiyasi – “T” rejasi –
Turizm bo yicha bosh reja e lon qilindi, u 2020-yil yanvar oyidagi hukumat
ʻ ʻ
dasturida yana bir bor ta kidlangan. Unda turizmni barqaror rivojlantirish bo yicha
ʻ ʻ
yo riqnomalar belgilab berilgan va siyosiy qarorlar qabul qilishda qo llanma bo lib
ʻ ʻ ʻ
xizmat qiladi. Barcha yo nalishlarda barqarorlik va hamkorlik madaniyati turizm
ʻ
siyosatining yangi sifatiga erishish uchun asosiy e tibor hisoblanadi. Reja yillik
ʻ
harakatlar rejasi bilan to ldiriladi, unda aniq amalga oshirish chora-tadbirlari
ʻ
ko rsatilgan va dinamik muhitdagi o zgarishlarga tezkor javob berishga yordam
ʻ ʻ
beradi. Amalga oshirish shtatlarning boshqaruv guruhlari bilan birgalikda
Ekspertlar kengashi tomonidan nazorat qilinadigan davlat va xususiy shaxslarning
keng ishtirokini o z ichiga oladi. Bu vazirlik, Federal iqtisodiy palata va Avstriya
ʻ
Milliy sayyohlik idorasi tomonidan o tkaziladigan sanoat tadbirlari bo lgan yillik
ʻ ʻ
turizm kunlari bilan asoslanadi.
1-jadval 6
6
www.worlddata.info – Avtriya turizm qo’shilgan qiymati
18

Rejaning asosiy jihatlariga quyidagilar kiradi:
- Turizmni sayyohlar va mahalliy aholining uyg un yashashiga imkonʻ
beradigan tarzda loyihalash, masalan, mahalliy darajadagi ta sirlarni to liq
ʻ ʻ
tushunish uchun so rovlar.
ʻ
- Muloqotni takomillashtirish va shtatlar, yo nalishlar, bizneslar, manfaatdor
ʻ
guruhlar va boshqa sektorlarning manfaatdor tomonlari bilan kuchli
hamkorlikni boshlash.
- Raqamli transformatsiyani qo llab-quvvatlash, masalan, turizm
ʻ
bizneslarini moslashishga qo llab-quvvatlash, ma lumotlar ittifoqlarini
ʻ ʻ
yaratish va elektron hukumat xizmatlarini kengaytirish.
- Turizm sektori uchun, shu jumladan soliqqa tortish, biznes vorisligi va
yangi biznes modellari uchun tegishli asos sharoitlarini yaratish.
- Ta lim sifatini optimallashtirish va turizmda ishlashning jozibadorligini
ʻ
oshirish uchun korxonalararo chora-tadbirlar imkoniyatlaridan yaxshiroq
foydalanish, masalan, xodimlarga nafaqa berish sxemalarini ishlab chiqish
yoki turar joyni yaxshilash.
- Barqarorlikning yuqori darajalariga erishish, jumladan, iqlimga mos
harakatchanlikni yaxshilash va korxonalar va hududlar tomonidan qayta
tiklanadigan enYergiyadan foydalanishni rag batlantirish orqali ishlash.
ʻ
192018 2019 2020 2021 202205101520253035
28.49 30.28
16.51
14.56 27.952018-yildan 2022-yilgacha Av striyada turizmning
to g ridan-to g ri va bilvosita qo shilgan qiymati
ʻ ʻ ʻ ʻ ʻ
milliard yevro hisobida

- Turizm va qishloq xo jaligi, jumladan, pazandachilik sohasida hamkorlikniʻ
faollashtirish.
- Destinatsiyalarni boshqarishni qayta ko rib chiqish va yangi
ʻ
texnologiyalardan foydalanishni optimallashtirish kabi turizm marketingini
yanada rivojlantirish.
- Oilaviy va mulkdorlar tomonidan boshqariladigan korxonalarni xususiy
moliyalashtirish va subsidiyalash mexanizmlarini taqdim etish orqali
mustahkamlash, shuningdek, o z kapitaliga e tibor qaratgan holda yangi
ʻ ʻ
moliyalashtirish mexanizmlarini ishlab chiqish.
- Barqarorlikning barcha uch o lchovini qamrab oluvchi statistik
ʻ
ko rsatkichlarning kelajakka yo naltirilgan tizimini yaratish.
ʻ ʻ
Avstriyada raqamlashtirishni rivojlantirish
Raqamlashtirish turizm sektori uchun katta muammo bo lib, butun turizm
ʻ
qiymat zanjiriga ta sir qiladi. Shu bilan birga, u innovatsiyalar, mahsuldorlik va
ʻ
talab va taklif uchun moslashtirilgan yechimlar uchun ko p imkoniyatlarni taklif
ʻ
etadi. Shuning uchun Federal vazirlik o zining yangi turizm strategiyasi Plan T -
ʻ
Turizm bo yicha bosh rejada raqamlashtirishga katta e tibor qaratdi. Asosiy chora -
ʻ ʻ
Avstriya Milliy sayyohlik idorasida yangi kelajak laboratoriyasini tashkil etish:
Next Level Tourism Austria (NETA). Turizm sektori uchun markaziy innovatsion
markaz sifatida u alohida korxonalar, shuningdek, hududlar uchun murakkab
texnologik ilovalar va jarayonlarga e tibor qaratadi va shu tariqa raqamlashtirish
ʻ
natijasida yuzaga kelgan ijtimoiy va texnologik o zgarishlarga javob beradigan
ʻ
yetakchi bo ladi. Sayyohlik sektorida raqamlashtirishning turli darajalari tufayli
ʻ
kichik va o rta korxonalarni ushbu yangi texnologiyalarga moslashish uchun
ʻ
qo llab-quvvatlash zarur. 2019-yilda vazirlik qishloq joylarida kichik va o rta
ʻ ʻ
biznes hamkorligini o z ichiga oluvchi innovatsion yetakchi loyihalarni izladi.
ʻ
raqamli iqtisodiyotga o tkazish Federal raqamli va iqtisodiy ishlar vazirligining
ʻ
“KMU-Digital” gorizontal dasturi tomonidan ham qo llab-quvvatlanadi.
ʻ
20

2018-yilda Avstriya xalqaro turistik tushumlar miqdori bo yicha 18,9 milliardʻ
AQSh dollari bilan dunyo bo yicha 9-o rinni egalladi. Xalqaro turistlar soni
ʻ ʻ
bo yicha Avstriya 30,8 million sayyoh bilan 12-o rinni egalladi.
ʻ ʻ 7
Tobora ko proq tashrif buyuruvchilar barqarorlik, iqlim o zgarishi va
ʻ ʻ
ekologik jihatdan mos turizmni faol targ ib qilishni muhim masala deb bilishadi.
ʻ
Shuning uchun Federal vazirlik tomonidan bir qator tadbirlar amalga oshirildi.
2018-yilda Avstriya tadqiqot agentligi tomonidan sanoat uchun ilmiy-tadqiqot
vakolatlari bo yicha tegishli tashabbus birinchi marta turizm manfaatdor tomonlari
ʻ
uchun ochilgan edi. “KO B” uchun raqamli tajribani rivojlantirishni qo llab-
ʻ ʻ
quvvatlashga e tibor qaratilib, yuqori darajalarni birlashtiruvchi to rtta loyihaga
ʻ ʻ
jami 1,2 million yevro ajratildi.
1-jadval 8
Ta lim va ilmiy-tadqiqot muassasalari, ularning xodimlari uchun tushunish va
ʻ
malakani oshirishdan foyda ko radi, ta lim va tadqiqot institutlari esa biznesning
ʻ ʻ
kundalik faoliyati uchun talab qilinadigan amaliy nou-xau haqida yaqinroq
7
www.worlddata.info - Avtriyaga tashrif buyurgan xalqaro turistlar soni
8
www.worlddata.info - Avtriyaga tashrif buyurgan xalqaro turistlar soni
212015 2016 2017 2018 2019 2020 202105101520253035
17.2 18 20 22 26.8 31.9
14Av triyaga tashrif buyurgan xalqaro turistlar soni
Avtriyaga tashrif buyurgan xalqaro turistlar soni

ma lumotga ega bo ladilar. Ikkala tomonni bir-biriga yaqinlashtirish ham sohadagiʻ ʻ
ta lim taklifini yaxshilashga yordam beradi.
ʻ 9
Vazirlik bilan hamkorlikda qayta tiklanadigan energiya manbalari, energiya
sarfini kamaytirish va barqaror mobillik sohasidagi loyihalarni amalga oshirishda
mahallalarni qo llab-quvvatlash maqsadida hududlar tomonidan Iqlim va energiya
ʻ
jamg armasidan foydalanish aniq chora-tadbirlardan biridir. 2009-yildan beri
ʻ
Avstriyada bir qator “iqlim va energiya namunasi mintaqalari” tashkil etilgan.
2019-yilda birinchi marta turizm uchun 1 million yevrolik byudjet bilan maxsus
chaqiruv boshlandi va kelgusi uch yil ichida iqlimga mos turizm uchun vitrina
hududini tashkil etishni qo llab-quvvatladi.
ʻ
Bundan tashqari, me yoriy-huquqiy bazani takomillashtirish va turizm
ʻ
korxonalari uchun ma muriy yukni kamaytirish bo yicha ishlar davom etmoqda.
ʻ ʻ
Masalan, 2018-yilda ko rilgan chora-tadbirlardan biri tunda qolish uchun QQSni
ʻ
13 foizdan 10 foizga kamaytirish edi. “T” rejasida ko zda tutilgan yana bir chora -
ʻ
birgalikdagi iqtisodiyot bilan bog liq zamonaviy tartibga solish va tashkiliy bazani
ʻ
yaratish.
Avstriya dunyoning yetakchi sayyohlik yo nalishlaridan biriga aylandi. Hajmi
ʻ
va aholisi bo yicha kichik bo lsa-da, dunyoning eng ko p tashrif buyuradigan 15
ʻ ʻ ʻ
davlati qatoriga kiradi. Darhaqiqat, Yevropaning eng yaxshi chang i sportlari bilan
ʻ
qishki mamlakatning ajoyib tog li hududlarida yoz kabi band bo ladi. Sayyohlar
ʻ ʻ
ushbu Alp respublikasi provinsiyalarining go zalligi bilan bir qatorda, tarixiy
ʻ
poytaxt Vena va Volfgang Amadeus Motsartning tug ilgan joyi go zal Salzburg
ʻ ʻ
kabi ajoyib shaharlarga ham jalb qilinadi.
Vena yozda ham, qishda ham sayyohlarning asosiy qismini jalb qiladi.
Zaltsburg yozgi mavsumda 2-o rinni egallagan Vena bilan solishtirganda
ʻ
sayyohlarning beshdan bir qismini oladi. Qish mavsumida Avstriyaning g arbiy
ʻ
qismidagi bir qator qishki sport kurortlari tungi sayyohlar soni bo yicha Zalsburgni
ʻ
ortda qoldirdi. 1995-yilda turizmdan tushgan daromad 14,53 milliard AQSH
dollarini yoki yalpi milliy mahsulotning qariyb 6,0 foizini tashkil etdi. 26 yil ichida
9
Dr. Martin Polaschek. “Avstriya tadqiqot va texnologiya hisoboti” hisobotnoma, Vena 2023-yil, 115-bet.
22

mamlakatning turizmga qaramligi biroz kamaydi. COVID-19 pandemiyasi
boshlanishidan oldin savdo hajmi 25,92 milliard dollarni tashkil etdi, bu yalpi
milliy mahsulotning 5,8 foizini tashkil etdi.
2020-yilda COVID-19 pandemiyasi tufayli turistik tushumlar keskin
kamaydi. 25,92 milliard dollardan (2019) atigi 15,36 milliard dollar qolgan. Bu
Avstriyada 41 foizga kamaygan.
2021-yilda kelgan sayyohlarning har biri o rtacha hisobda 829 AQSh dollariʻ
sarflagan. Aksincha, Avstriya aholisi har yili chet elda dam olish uchun 1014
dollar sarflashadi 10
.
3-jadval 11
Turizm Avstriya iqtisodiyoti uchun muhim ahamiyatga ega bo lib, uning
ʻ
yalpi ichki mahsulotiga 7,3% (2019 yilda) hissa qo shadi. Avstriyaning turizm
ʻ
yo ldosh hisoblariga ko ra, 2019-yilda mahalliy va xorijiy mehmonlar qariyb 38,1
ʻ ʻ
milliard yevro sarflagan. Turizmning qo shilgan qiymati (to g ridan-to g ri va
ʻ ʻ ʻ ʻ ʻ
10
www.worlddata.info - Avstriyada 1995-yildan 2021-yilgacha turizmdan tushgan daromadlar
11
www.worlddata.info - Avstriyada 2015-yildan 2021-yilgacha turizmdan tushgan daromadlar
232 0 1 5 2 0 1 6 2 0 1 7 2 0 1 8 2 0 1 9 2 0 2 0 2 0 2 1
14.8
12.7
16.6 18
21
16
12.4A v s t ri y ad a 2 0 1 5 -y i l d an 2 0 2 1 -y i l g ac h a t u ri z m d an
ol i n g an d aro m ad l ar
milliard hisobida

bilvosita) 29,1 milliard yevrodan ortiqni tashkil qiladi. Turizm Avstriya to lovʻ
balansiga ijobiy hissa qo shadi.
ʻ 12
Avstriya turizmining ijobiy rivojlanishining sabablari xilma-xildir: ulug vor
ʻ
Alp tog lari, Dunay, ichimlik suvi sifatiga ega go zal daryolar va ko llar, go zal
ʻ ʻ ʻ ʻ
shaharlar, Avstriyaning qadimiy tarixi va madaniyatiga boyligi, Yevropaning
markazida joylashganligi. shuningdek, uning oshpazlik san ati. Kuchli mintaqaviy
ʻ
va an anaviy aloqalarga ega bo lgan kichik oilaviy biznesda mehmondo stlik va
ʻ ʻ ʻ
xizmat ko rsatish sifati noyob va haqiqiy turizm tajribasini qo shadi.
ʻ ʻ
2020-yil taqvim yilida 97,91 million tun o tkazganligi qayd etilgan, Avstriya
ʻ
Statistika xizmatining dastlabki natijalariga ko ra. Bu o tgan yilga nisbatan 54,75
ʻ ʻ
millionga yoki 35,9 foizga kamayganiga to g ri keladi. Kelganlar soni 45,8 foizga
ʻ ʻ
kamayib, 25,04 million kishini tashkil etdi (norezident mehmonlar: -52,7 foiz;
doimiy mehmonlar: -30,5 foiz).
2-jadval 13
( Jadvaldagi ma lumotlar millionlab sayyohlar miqdorida berilgan.)
ʻ
So rovda sayohatning maqsadi ko rsatilgan bo lsa, xizmat safarlari va boshqa
ʻ ʻ ʻ
turistik bo lmagan sayohatlar allaqachon chiqarib tashlangan. Xuddi shu kun
ʻ
12
worldtourismforum.net – Avstriyada turizm
13
www.worlddata.info - 2015-yildan 2021-yilgacha Avstriyada turizm sektorining rivojlanishi.
24

ichida o tgan odamlar soni, masalan, kemalar yoki parvozlar ekipaji a zolari hamʻ ʻ
aksariyat mamlakatlarda sayyohlar hisoblanmaydi. Agar bir kishi bir yil ichida bir
necha marta sayohat qilsa, har bir tashrif yana hisobga olinadi 14
.
Turizm so nggi 50 yil ichida barqaror va muvaffaqiyatli rivojlanib bormoqda.
ʻ
Sanoat yillik yalpi ichki mahsulotning 8% dan ortig ini tashkil qiladi va Avstriya
ʻ
iqtisodiyotining eng muhim va tez rivojlanayotgan tarmoqlaridan biridir. Dam
olish sektoriga investitsiyalar rekord darajada bo lib, transport infratuzilmasi,
ʻ
chang i lift tizimlari va yozgi sport infratuzilmasini yaxshilash uchun pul
ʻ
mablag lari kiritilmoqda. Ushbu investitsiyalar xalqaro jozibadorlikka ega bo lgan
ʻ ʻ
murakkab, barqaror, yil davomida turistik mahsulotlar assortimentini
kengaytirishga qaratilgan.
Avstriyada ikkita asosiy fasl bor - yoz (may-oktyabr) va qish (noyabr-aprel) -
eng yuqori cho qqilar avgust va fevral oylarida. So nggi yillarda qish fasli muhim
ʻ ʻ
ahamiyat kasb etdi. Bugungi kunda yozda (79 million) va qishda (73 million)
tunashlar soni deyarli muvozanatlashgan. Yozgi ta tillarning qisqarish tendensiyasi
ʻ
tufayli yozgi mavsumda kelganlar soni ko proq bo ladi.
ʻ ʻ
Biroq, tushumlar bo yicha qish yoz faslidan oshib ketdi. Avstriya turizmini
ʻ
rivojlantirishning asosiy maqsadlari fasllarni kengaytirish va yil bo yi sayohat
ʻ
qilish joyiga aylanishdir. Madaniyat va oshpazlik san ati, MICE va
ʻ
sog lomlashtirish turizmiga e tibor bu maqsadni qo llab-quvvatlaydi.
ʻ ʻ ʻ
Mehmonlar so roviga ko ra, yozda Avstriyani dam olish maskani sifatida
ʻ ʻ
tanlashning uchta asosiy sababi tog lar, landshaft/tabiat, shuningdek, sayyohlik
ʻ
yo llarining keng taklifi, qishda esa chang i zonalarining jozibadorligi, qishki sport
ʻ ʻ
turlari taklifi va mehmonxonalar. Mehmonlar dam olish, mashq qilish, tabiat va
madaniyatni izlaydilar, ta tillarini asosan er-xotin (35%) yoki 6 yoshdan 13
ʻ
yoshgacha bo lgan bolalari bilan oila sifatida o tkazadilar (14%)
ʻ ʻ
Avstriya turizm infratuzilmasiga, jumladan, transport tarmoqlariga, turar joy
binolariga va turistik diqqatga sazovor joylarga katta sarmoya kiritdi.
14
www.worlddata.info - 2015-yildan 2021-yilgacha Avstriyada turizm sektorining rivojlanishi.
25

Yaxshilangan avtomobil va temir yo l aloqalari, zamonaviy aeroportlar va yuqoriʻ
sifatli mehmonxonalar sayohatchilar uchun qulaylik va qulaylikni oshirdi.
Avstriyaning boy madaniy merosi, jumladan, tarixiy shaharlari, klassik
musiqasi va imperator saroylari sayyohlar uchun katta qiziqish uyg otadi. Tarix,
ʻ
san at va arxitekturaga qiziquvchilarni jalb qilish uchun mamlakat o zining
ʻ ʻ
madaniy boyliklarini marketing kampaniyalari, madaniy tadbirlar va saqlash
harakatlari orqali faol ravishda targ ib qildi.
ʻ
O zining ajoyib Alp tog lari landshaftlari bilan Avstriya chang i, piyoda sayr
ʻ ʻ ʻ
qilish, alpinizm va ekoturizm uchun imkoniyatlarni taklif qilib, tabiat turizmidan
foydalangan. Qo riqxonalar, sayyohlik yo llari va ekologik toza turar joy kabi
ʻ ʻ
barqaror turizm amaliyotlarini rivojlantirish atrof-muhitni muhofaza qilish va
sayyohlik tajribasini qo llab-quvvatladi.
ʻ
2.3 Avstriyada turizmning rivojlanish istiqbollari
Avstriyada turizm rivojlanmoqda, chunki mamlakat turli xil madaniy diqqatga
sazovor joylar va tabiiy landshaftlarni taklif etadi. Alp manzaralari, tarixiy
shaharlar va keng madaniy takliflar har yili millionlab sayyohlarni hayratda
qoldiradi.
Mamlakat poytaxti Vena o zining ajoyib me morchiligi, klassik musiqa
ʻ ʻ
merosi va jonli san at sahnasi bilan mashhur. Mehmonlar imperator saroylarini
ʻ
kashf qilishlari, jahon darajasidagi muzeylarga tashrif buyurishlari va mashhur
qahvaxona madaniyatini his qilishlari mumkin. Motsartning tug ilgan joyi
ʻ
Salzburg barokko me morchiligi va musiqiy merosning jozibali aralashmasini
ʻ
taklif etadi.
Avstriyaning Alp tog lari ochiq havoda ishqibozlar va tabiatni sevuvchilar
ʻ
uchun katta qiziqish uyg otadi. Avstriya Alp tog lari chang i, snoubord, piyoda va
ʻ ʻ ʻ
26

alpinizm uchun imkoniyatlarni taqdim etadi, sokin ko llar va go zal landshaftlarʻ ʻ
esa dam olish va ochiq havoda dam olish uchun tinch fon yaratadi. Mamlakatdagi
madaniy tadbirlar va festivallar ham diqqatga sazovor. Har yili o tkaziladigan
ʻ
Zalsburg festivalida jahon darajasidagi opera, teatr va klassik musiqa spektakllari
namoyish etiladi. Insbrukning Rojdestvo bozorlari va Vena to p mavsumi butun
ʻ
dunyodan tashrif buyuruvchilarni jalb qiladi
2-rasm. Zalsburg festivali 15
.
Y evropa ning qoq markazida joylashgan Avstriya madaniy boylik,
hayratlanarli landshaftlar gobelenini va barqaror sayohatga sadoqatini taqdim
etuvchi turizm uyg onishi yoqasida turibdi. Dunyo global muammolardan xalos
ʻ
bo lgach, alp tog lari mamlakati sayohatchilarni qo llarini ochib, qalbni zabt
ʻ ʻ ʻ
etishga va da beradigan ko plab tajribalar bilan kutib olishga tayyor.
ʻ ʻ
Avstriyada turizm mamlakat iqtisodiyotining muhim qismini va Avstriya
yalpi ichki mahsulotining deyarli 9 foizini tashkil qiladi. Avstriyada har olti
aholiga bittadan mehmon to g ri keladi, shuningdek, u iqtisodiy hamkorlik va
ʻ ʻ
taraqqiyot tashkilotida turizmdan keladigan eng yuqori daromadga ega mamlakat
hisoblanadi. 2007-yil holatiga ko ra, Avstriyada hech bo lmaganda bir tun tunab
ʻ ʻ
qoluvchi sayyohlarning umumiy soni yoz va qish mavsumida bir xil bo lib, eng
ʻ
yuqori cho qqilarga fevral va iyul/avgust oylarida erishiladi.
ʻ
Madaniy merosni qamrab olish Avstriyaning tarix va boylikka boy shaharlari
madaniyatni biluvchilar uchun magnit bo lib xizmat qiladi. Imperator saroylari va
ʻ
ulug vorligi bilan Vena tashrif buyuruvchilarni o zining tarixiy markazining tosh
ʻ ʻ
toshli ko chalarini kezib o tishga chorlaydi, shu bilan birga Motsart va
ʻ ʻ
Straussning musiqiy notalari havoda jimirlab turadi. Motsartning tug ilgan
ʻ
joyi va “Musiqa sadosi” fonida joylashgan Zalsburgda barokko me morchiligi va
ʻ
Alp tog larining jozibasi uyg un uyg unligi sehrli afsungarlik qiladi. Yil bo yi
ʻ ʻ ʻ ʻ
taqvimni bezab turgan madaniy tadbirlar va festivallar bilan Avstriyaning madaniy
landshafti jonli va doimiy ravishda rivojlanib bormoqda.
15
www.sourcesecurity.com/news/siemens-advanced-integrated-technology-solutions-secure-salzburg-festival
27

Media san atiga qiziqqan tashrif buyuruvchilar uchun Linsda Ars Electronicaʼ
markazi mavjud. 1979-yildan buyon ushbu markaz Ars Electronica festivalini
uyushtirib keladi va media san ati uchun jahon bo ylab eng yuqori darajadagi Prix
ʼ ʻ
Ars Electronica mukofotini taqdim etdi
Tabiat bilan muloqot qilishni istaganlar uchun Avstriyaning alp manzaralari
misli ko rilmagan go zallik tasvirini chizadi. Tirolning changli yonbag irlaridan
ʻ ʻ ʻ
tortib SalzkammYergutning zumradli ko llarigacha mamlakatning tabiiy
ʻ
ulug vorligi ochiq havoda ishqibozlar uchun pastoral fonni taqdim etadi. Chang i,
ʻ ʻ
piyoda sayr qilish va tog da velosiped haydash imkoniyatlari ko p bo lib,
ʻ ʻ ʻ
sarguzashtchilarni qo pol Yerlarni o rganishga va Alp tog larining ulug vorligi
ʻ ʻ ʻ ʻ
orasida osoyishtalik lahzalaridan bahramand bo lishga taklif qiladi.
ʻ
Alp tog laridagi Avstriyaning chang i, piyoda sayr qilish va alpinizm
ʻ ʻ
kurortlari, shuningdek, oilaviy dam olish joylari (masalan, Tiroldagi Witches s
ʻ
Water) katta turistik ahamiyatga ega. Xuddi shu narsa Avstriyaning ko plab ko llar
ʻ ʻ
(masalan Zalsburg yoki Wörthersee sharqida Salzkammergutdagi Wolfgangsee va
boshqa ko llar) va qal alariga ham tegishli. Vorarlberg va Tirol bo ylab cho zilgan
ʻ ʻ ʻ ʻ
Ski Arlberg Avstriyadagi eng katta chang i hududi va dunyodagi eng katta beshta
ʻ
chang i kurortidan biri hisoblanadi.
ʻ
Atrof-muhitning saqlovchisi sifatida Avstriya o zining tabiiy boyliklarini
ʻ
kelajak avlodlar uchun saqlab turuvchi barqaror turizm amaliyotlarini qo llab-
ʻ
quvvatlashga sodiqdir. Tabiat qo ynida joylashgan ekologik toza turar-joylardan
ʻ
tortib mas uliyatli sayohat va tabiatni muhofaza qilish bo yicha sa y-harakatlarni
ʻ ʻ ʻ
rag batlantiruvchi tashabbuslargacha, mamlakat barqarorlikka yaxlit yondashuvni
ʻ
qabul qiladi. Yer yuzida yengil qadam tashlab, yashil tashabbuslarni qo llab-
ʻ
quvvatlagan holda, Avstriya butun dunyo bo ylab ekologik ongli sayohatchilar
ʻ
uchun yorqin namunadir.
Raqamli asrda Avstriya tashrif buyuruvchilar tajribasini yaxshilash va ko plab
ʻ
diqqatga sazovor joylarini namoyish qilish uchun texnologiya kuchidan
foydalanadi. Tarixiy diqqatga sazovor joylarga virtual sayohatlardan tortib, ilg or
ʻ
platformalar orqali yetkaziladigan chuqur madaniy tajribalargacha, mamlakat
28

innovatsiyalarni Avstriyaning ruhiga kirish eshigi sifatida qabul qiladi. Vena
shahrining gavjum ko chalarida sayr qilish yoki Burgenland uzumzorlari bo ylabʻ ʻ
virtual sayohatni boshlashdan qat i nazar, texnologiya tasavvur va haqiqat
ʻ
o rtasidagi tafovutni yo qotadi va sayohatchilarni kashfiyot sayohatiga taklif
ʻ ʻ
qiladi.
Markaziy joylashuvi va ajoyib aloqasi bilan Avstriya Y evropa mo jizalariga
ʻ
kirish eshigi bo lib xizmat qiladi. Samarali transport tarmoqlari, jumladan tezyurar
ʻ
poyezdlar va zamonaviy aeroportlar mamlakat ichida va uning chegaralaridan
tashqarida uzluksiz sayohat qilish imkonini beradi. Venetsiyaning romantik
kanallaridan tortib Praganing o rta asr jozibasigacha Avstriyaning strategik mavqei
ʻ
Y evropa sarguzashtlari xazinasini ochadi va sayohatchilarni qit aning turli xil
ʻ
madaniyatlari va landshaftlarini o rganishga jalb qiladi.
ʻ
Quyidagi jadvalda Avstriyaga har yili ro yxatga olingan sayyohlar soni
ʻ
ko rsatilgan. Mamlakatda kamida bir kecha-kunduz o tkazgan, lekin u yerda 12
ʻ ʻ
oydan ortiq yashamagan har bir kishi sayyoh hisoblanadi.
TOURMIS-Tourism Marketing Intelligence Systemni taklif qilish orqali
sayyohlik sohasidagi dam olish tendensiyalarini tahlil qilish va Avstriya taklif
qiladigan potentsial imkoniyatlarni o rganishda bebaho yordam beradi.
ʻ
Avstriyaning jahon darajasidagi tog -chang i kurortlari, jumladan, Tirol,
ʻ ʻ
Salzburg va Vorarlberg mintaqalaridagi kurortlar mamlakatni qishki sport
ixlosmandlari uchun yetakchi yo nalish sifatida joylashtirgan. Chang i
ʻ ʻ
infratuzilmasi, qor yasash texnologiyalari va tog -chang i uchun qulayliklarga
ʻ ʻ
sarmoya kiritilishi Avstriyaning qishki sport turlari bo yicha nufuzini oshirdi.
ʻ
Mazali taomlari, qandolat mahsulotlari va kofe madaniyati bilan mashhur
Avstriya oshxonasi pazandalik tajribalarini izlayotgan sayyohlar orasida tobora
ommalashib bormoqda. Avstriya o zining pazandalik an analarini oziq-ovqat
ʻ ʻ
festivallari, pazandalik sayohatlari va pazandalik mintaqalarini belgilash orqali
targ ib qildi va butun dunyodan oziq-ovqat ishqibozlarini jalb qildi.
ʻ
Avstriya turizmdan manfaatdor tomonlar, jumladan, davlat idoralari, turizm
kengashlari, korxonalar va mahalliy hamjamiyatlar bilan hamkorlik va hamkorlikni
29

rivojlantirdi. Davlat-xususiy sheriklik, destinatsiyalarni boshqarish tashkilotlari va
sanoat birlashmalari Avstriyani sayyohlik destinatsiyasi sifatida ilgari surish va
barqaror o sishni ta minlash bo yicha muvofiqlashtirilgan sa y-harakatlargaʻ ʻ ʻ ʻ
yordam berdi.
Avstriya tashrif buyuruvchilar tajribasini yaxshilash va sayyohlik
operatsiyalarini soddalashtirish uchun raqamli innovatsiyalarni qabul qildi.
Sayyohlik veb-saytlari, mobil ilovalar, onlayn bron qilish platformalari va raqamli
marketing kampaniyalarining rivojlanishi sayohatchilar uchun ma lumotlarga
ʻ
kirish, bron qilish qulayligi va shaxsiy tajribalarni osonlashtirdi.
Avstriya qat iy qoidalar, sertifikatlar va sifatni ta minlash dasturlari bilan
ʻ ʻ
qo llab-quvvatlanadigan sayyohlik takliflarida sifat va xizmat ko rsatishning
ʻ ʻ
yuqori standartlarini saqlab qoladi. Masalan, Avstriyaning turistik sifat muhri turar
joy, restoranlar va diqqatga sazovor joylarning belgilangan mukammallik
mezonlariga javob berishini ta minlaydi va tashrif buyuruvchilarning qoniqishi va
ʻ
ishonchini oshiradi.
30

Xulosa va takliflar
Avstriyada turizm rivojlanmoqda, chunki mamlakat turli xil madaniy diqqatga
sazovor joylar va tabiiy landshaftlarni taklif etadi. Alp manzaralari, tarixiy
shaharlar va keng madaniy takliflar har yili millionlab sayyohlarni hayratda
qoldiradi. Mamlakatning poytaxti Vena o’zining ajoyib me’morchiligi, klassik
musiqa merosi va jonli san’at sahnasi bilan mashhur. Mehmonlar imperator
saroylarini kashf qilishlari, jahon darajasidagi muzeylarga tashrif buyurishlari va
mashhur qahvaxona madaniyatini his qilishlari mumkin. Motsartning tug’ilgan joyi
Salzburg barokko me’morchiligi va musiqiy merosning jozibali aralashmasini
taklif etadi.
Avstriyaning Alp tog’lari ochiq havoda ishqibozlar va tabiatni sevuvchilar
uchun katta qiziqish uyg’otadi. Avstriya Alp tog’lari chang’i, snoubord, piyoda va
alpinizm uchun imkoniyatlarni taqdim etadi, sokin ko’llar va go’zal landshaftlar
esa dam olish va ochiq havoda dam olish uchun tinch fon yaratadi. Mamlakatdagi
madaniy tadbirlar va festivallar ham diqqatga sazovor. Har yili o’tkaziladigan
Zalsburg festivalida jahon darajasidagi opera, teatr va klassik musiqa spektakllari
namoyish etiladi. Insbrukning Rojdestvo bozorlari va Vena to’p mavsumi butun
dunyodan tashrif buyuruvchilarni jalb qiladi.
Barqarorlik tashabbuslari, yashil amaliyotlar va eko-sertifikatlash dasturlarini
o’rganish mas’uliyatli turizm xatti-harakatlarini ilgari surish, uglerod chiqindilarini
kamaytirish va biologik xilma-xillikni saqlashga yordam beradi. Turizmning
ekologik oqibatlarini tushunish manfaatdor tomonlarga iqtisodiy rivojlanish va
atrof-muhitni muhofaza qilish muvozanatini ta’minlovchi chora-tadbirlarni amalga
oshirish imkonini beradi. Madaniy merosni saqlash va boshqarish: Avstriyaning
madaniy merosini himoya qilish va madaniy turizm tajribasini targ’ib qilish turizm
dinamikasining muhim jihatlaridir. Bu tarixiy obidalar, yodgorliklar, urf-odatlar va
nomoddiy madaniy merosni muhofaza qilish va ulardan turistik maqsadlarda
barqaror foydalanishni ta’minlashni o’z ichiga oladi. Merosni boshqarish
strategiyalari, madaniy turizm tendensiyalari va jamoatchilikni jalb qilish
31

tashabbuslarini o’rganish Avstriyaning boy madaniy o’ziga xosligini saqlashga va
tashrif buyuruvchilarning haqiqiy tajribasini targ’ib qilishga yordam beradi.
Avstriya turizmini tartibga soluvchi siyosat va me’yoriy-huquqiy bazalarni tahlil
qilish boshqaruv tuzilmasi, tartibga solish muhiti va sanoatni shakllantiruvchi
siyosat aralashuvi haqida tushuncha beradi. Bu milliy, mintaqaviy va mahalliy
darajadagi turizm siyosati, qoidalari, standartlari va institutsional tartiblarini
o’rganishni o’z ichiga oladi. Siyosat landshaftini tushunish kamchiliklarni
aniqlash, muammolarni hal qilish va barqaror turizmni rivojlantirish uchun qulay
muhitni yaratishga yordam beradi. Avstriya turizmi dinamikasining ushbu muhim
jihatlarini o’rganish orqali tadqiqotchilar, siyosatchilar, sanoat manfaatdor
tomonlari va hamjamiyatlari sanoat imkoniyatlari, muammolari va potensial
ta’sirlari haqida to’liq tushunchaga ega bo’lishlari mumkin. Ushbu bilim
Avstriyada barqaror, inklyuziv va mas’uliyatli turizm amaliyotini targ’ib qiluvchi
strategiya va tashabbuslarni shakllantirish uchun asos bo’lib xizmat qiladi.
Madaniy merosni qamrab olish: Avstriyaning tarix va boylikka boy
shaharlari madaniyatni biluvchilar uchun magnit bo’lib xizmat qiladi. Imperator
saroylari va ulug’vorligi bilan Vena tashrif buyuruvchilarni o’zining tarixiy
markazining tosh toshli ko’chalarini kezib o’tishga chorlaydi, shu bilan birga
Motsart va Straussning musiqiy notalari havoda jimirlab turadi. Madaniy tadbirlar
va festivallar bilan Avstriyaning madaniy landshafti jonli va doimiy ravishda
rivojlanib bormoqda.
Avstriya turizm sohasida innovatsion tajribalarni amalga oshiradi va ekologik
toza turar-joylardan mas’uliyatli sayohat va tabiatni muhofaza qilish bo’yicha sa’y-
harakatlarni rag’batlantiradi. Ushbu mamlakat ekologik ongli sayohatchilar uchun
yorqin namunadir. Raqamli asrda Avstriya tashrif buyuruvchilar tajribasini
yaxshilash va ko’plab diqqatga sazovor joylarini namoyish qilish uchun
texnologiya kuchidan foydalanadi. Barqaror boshqaruv tashabbuslari mamlakatni
ekologik toza turar-joylar uchun rag’batlantiradi va turizm sohasida
innovatsiyalarga imkoniyat yaratadi.
32

Avstriya Yevropa mo’jizalariga kirish eshigi bo’lib xizmat qiladi. Samarali
transport tarmoqlari mamlakat ichida va tashqarida uzluksiz sayohat qilish
imkonini beradi. Avstriyaning strategik mavqei YYevropa sarguzashtlari
xazinasini ochadi va sayohatchilarni qit’aning turli xil madaniyatlari va
landshaftlarini o’rganishga jalb qiladi.
Turizmni boshqarish va moliyalashtirish sohasida Avstriya mustaqil ravishda
turizm sohasining barcha asosiy jihatlari uchun keng katta diqqatga ega. Avstriya
Federal Konstitutsiyasiga muvofiq, turizm masalalari uchun to’qqizta shtat (federal
viloyat) o’zlariga xos qonun chiqaruvchi va ijro etuvchi organlarga ega. Turizm
sohasida ishlov berish uchun federal va Yevropa qonunlari ham qo’llaniladi, bu esa
turizm sohasini muammolarni hal qilish va rivojlantirish uchun optimal sharoit
yaratishga yordam beradi.
Avstriya, turizm siyosati va dasturlari belgilashda amaliy masalalar va
strategik yo’nalishlar uchun katta e’tibor beradigan Turizm bo’yicha parlament
qo’mitasi hamda milliy va mintaqaviy darajadagi boshqaruv organlarini o’z ichiga
olgan turizm boshqaruv organlari orqali turizm sohasini kengaytirishga harakat
qilmoqda.
Turizmni moliyalashtirishni ko’zda tutib, Avstriya Federal Iqtisodiyot
Palatasi, Avstriya Milliy sayyohlik idorasi (ANTO) bilan hamkorlikda milliy
turizm marketingini boshqarishda katta rol o’ynaydi. ANTO, turizmni yaratish,
markaziy turizm innovatsiyalari, brendni boshqarish, va turizm tarmog’ini
rivojlantirish bilan shug’ullanadi. Bu esa turizm sohasida markaziy va innovatsion
yangiliklarni kuzatish, turizmni moliyalashtirish va o’zaro hamkorlikni
kuchaytirishda muhim muhit yaratishga qaratilgan.
33

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati
1. Margit Leuthold. “The Potentials of Ecotourism in Austria”, Integral turizm
va dam olish tadqiqot institute, Vena, 2001-yil avgust.
2. Yvette Reisinger. International tourism cultures and behavior. Elsevier 2009,
450-bet
3. Экономика и организация туризма: международный туризм. Под.ред.
4. И.А. Рябова, Ю.А. Забаева, Е.А. Драчевой. Учебное пособие. Издание
второе.
5. М.: КНОРУС, 2006.
6. MamatqulovX.M. Xizmat ko‘rsatish sohasiga oid atamalar va iboralar
7. izohli lug‘ati.Toshkent., 2010 y.. 397bet.
8. Сенин В.С. Организация международного туризма. Учебник, Москва
9. 2004., 397 стр.
10. Щербакова С.А. Международный туризм: экономика и география.
11. Учебное пособие. М.: 2007, 144 стр.
12. www.tourism-review.com “Avstriya turizm industriyasi oxirgi
muvaffaqiyatlarga qaramay o'zgarishi kerak”, 25 Sentabr 2017-yil.
13. www.worlddata.info - bu turli mavzular bo'yicha vaqt seriyalari ma'lumotlari
to'plamini o'z ichiga olgan tahlil va vizualizatsiya qilishga yordam beradigan
sayt.
14. www.foreignpolicy.com – Xalqaro tashqi siyosat jurnali.
15. Ziyonet.uz - jamoat ta'lim tarmog'i.
16. Dr. Martin Polaschek. “Avstriya tadqiqot va texnologiya hisoboti”
hisobotnoma, Vena 2023-yil, 115-bet.
34

Xalqaro turizm fanidan Avstriya turizmining dinamikasi mavzusida kurs ishi

Sotib olish