Banklar faoliyatining huquqiy maqomi - Юриспруденция - Образовательные программы

Информация о документе

Цена	10000UZS
Размер	1.8MB
Покупки	0
Дата загрузки	24 Февраль 2025
Расширение	docx
Раздел	Образовательные программы
Предмет	Юриспруденция

Продавец

G'ayrat Ziyayev

Дата регистрации 14 Февраль 2025

81 Продаж

Banklar faoliyatining huquqiy maqomi

Купить

B anklar faoliyatining huquqiy maqomi
Reja:
Kirish
Asosiy qism
3. Bank faoliyatining asosiy tamoyillari va huquqiy tartibga solish
4. Banklarning tashkil etilishi va huquqiy maqomini belgilovchi hujjatlar
5. Bank faoliyatining asosiy turlari va ularning huquqiy tartibi
6. Banklarning javobgarligi va nazorat tizimi
7. Bank tizimidagi islohotlar va rivojlanish tendensiyalari
Xulosa va foydalanilgan manbalar

Banklar faoliyatining huquqiy maqomi
Kirish
Bank tizimi har qanday davlat iqtisodiyotining muhim tarkibiy qismi bo‘lib,
moliyaviy barqarorlikni ta’minlash, investitsion muhitni yaxshilash va aholiga
moliyaviy xizmatlar ko‘rsatish kabi funksiyalarni bajaradi. Banklarning faoliyati
tegishli qonun hujjatlari bilan tartibga solinadi va ularning huquqiy maqomi aniq
belgilangan bo‘lishi zarur. Har bir mamlakatda banklar faoliyatini tartibga soluvchi
maxsus qonunchilik bazasi mavjud bo‘lib, ularning huquqiy maqomi ushbu hujjatlar
asosida shakllanadi.
Ushbu maqolada bank tushunchasi, uning iqtisodiyotdagi o‘rni hamda banklarning
huquqiy maqomi va ularni tartibga soluvchi asosiy qonuniy hujjatlar tahlil qilinadi.
Bank tushunchasi va uning iqtisodiyotdagi o‘rni
Bank tushunchasi
Bank – bu yuridik shaxs maqomiga ega bo‘lgan, moliyaviy xizmatlarni ko‘rsatishga
ixtisoslashgan muassasa bo‘lib, asosiy faoliyat yo‘nalishlari mijozlardan mablag‘ qabul
qilish, kredit ajratish, hisob-kitoblarni amalga oshirish va boshqa moliyaviy
operatsiyalarni bajarishdan iborat.
Banklarning huquqiy maqomi davlatning iqtisodiy siyosati, moliyaviy qonunchilik
tizimi va xalqaro moliyaviy normalarga bog‘liq holda shakllanadi. Masalan,
O‘zbekiston Respublikasida bank faoliyatini tartibga soluvchi asosiy hujjatlar qatoriga
“Banklar va bank faoliyati to‘g‘risida”gi Qonun, Markaziy bank to‘g‘risidagi Qonun,
Soliq kodeksi hamda boshqa normativ-huquqiy hujjatlar kiradi.
Banklarning iqtisodiyotdagi o‘rni
Banklar mamlakat iqtisodiyotining barqarorligi va rivojlanishida asosiy omillardan biri
hisoblanadi. Ularning asosiy iqtisodiy funksiyalari quyidagilardan iborat:
 Pul-kredit tizimini boshqarish : Markaziy bank orqali inflyatsiyani nazorat
qilish, pul massasi harakatini boshqarish va milliy valyuta barqarorligini
ta’minlash.
 Mablag‘larni to‘plash va taqsimlash : Banklar jamg‘armalarni aholi va yuridik
shaxslardan jalb qilib, kredit sifatida iqtisodiy faoliyatga yo‘naltiradi.

 Investitsion faoliyatni rag‘batlantirish : Banklar kichik va o‘rta biznesni
moliyalashtirish orqali iqtisodiyotning real sektoriga ta’sir ko‘rsatadi.
 Xalqaro moliyaviy operatsiyalarni amalga oshirish : Banklar xalqaro to‘lov
tizimlarida ishtirok etib, savdo-sotiq va investitsiya jarayonlarini yengillashtiradi.
Masalan, O‘zbekistonning tijorat banklari tomonidan qishloq xo‘jaligi, sanoat va xizmat
ko‘rsatish sohalariga ajratilayotgan kreditlar iqtisodiyotning barqaror rivojlanishiga
sezilarli ta’sir ko‘rsatmoqda.
Banklarning huquqiy maqomi va huquqiy asoslari
Banklarning huquqiy maqomi
Banklarning huquqiy maqomi ularning huquq va majburiyatlari, tashkil etish tartibi,
faoliyat yuritish prinsiplari va davlat nazorati ostida qanday ishlashini belgilaydi.
Banklarning huquqiy maqomi quyidagi asosiy jihatlar bilan belgilanadi:
1. Banklar yuridik shaxs maqomiga ega va o‘z nomidan shartnomalar tuzish,
mol-mulkka egalik qilish, sudda da’vogar yoki javobgar sifatida ishtirok etish
huquqiga ega.
2. Banklarning tashkil etilishi va faoliyat yuritishi tegishli litsenziyaga ega
bo‘lishni talab qiladi. Bu litsenziya Markaziy bank tomonidan beriladi va u
bankning qaysi turdagi moliyaviy operatsiyalarni amalga oshirishini aniqlab
beradi.
3. Banklarning kapitali va aktivlari qonuniy tartibda shakllantiriladi va davlat
tomonidan nazorat qilinadi.
4. Banklar majburiyatlarini bajarishi uchun tartibga soluvchi normalarga
rioya qilishi lozim. Masalan, minimal ustav kapitali, likvidlik ko‘rsatkichlari va
kapital yetarliligi talablari belgilangan bo‘ladi.
O‘zbekistonda Markaziy bank tomonidan banklarning faoliyatiga oid qoidalar va
talablar muntazam yangilanib boriladi. Xususan, tijorat banklari uchun majburiy rezerv
talablarining oshirilishi bank tizimining barqarorligini ta’minlashga qaratilgan.
Banklarning huquqiy asoslari
Banklarning faoliyati quyidagi asosiy qonun hujjatlari bilan tartibga solinadi:

 O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi – iqtisodiyotning barqaror
rivojlanishi va mulk daxlsizligini kafolatlaydi.
 “Banklar va bank faoliyati to‘g‘risida”gi Qonun – banklarning tashkil etilishi,
faoliyat yuritishi, mijozlar bilan munosabatlari va nazorat tizimini belgilaydi.
 Markaziy bank to‘g‘risidagi Qonun – Markaziy bankning vakolatlarini, tijorat
banklari bilan munosabatlarini va pul-kredit siyosatini tartibga solish tizimini
belgilaydi.
 Fuqarolik kodeksi – banklar va mijozlar o‘rtasidagi munosabatlar, shartnomalar
tuzish, kredit shartlari va boshqa moliyaviy huquqiy masalalarni tartibga soladi.
 Soliq kodeksi – banklar faoliyati bilan bog‘liq soliq yuklamalari va soliq
imtiyozlarini belgilaydi.
Masalan, 2019-yilda qabul qilingan “Markaziy bank to‘g‘risida”gi yangi tahrirdagi
qonun bank tizimining shaffofligini oshirish va bank faoliyatini xalqaro standartlarga
moslashtirishga qaratilgan muhim qadam bo‘ldi.
Shuningdek, xalqaro miqyosda Bazel qo‘mitalari tomonidan ishlab chiqilgan “Bazel
III” standartlari bank kapitalining yetarliligini ta’minlash, likvidlik talablarini oshirish
va moliyaviy tavakkalchiliklarni boshqarish bo‘yicha muhim huquqiy asos bo‘lib
xizmat qiladi.Banklarning huquqiy maqomi ularning faoliyat yuritish tartibi, mijozlar
bilan munosabatlari va davlat nazorati bilan bog‘liq muhim huquqiy normalarga
asoslanadi. O‘zbekiston Respublikasida banklarning huquqiy maqomi mamlakat
iqtisodiyotining rivojlanishiga mos ravishda takomillashtirib borilmoqda.
Mamlakatda bank tizimining samaradorligini oshirish uchun:
 Huquqiy asoslarni xalqaro standartlarga moslashtirish;
 Bank xizmatlarining shaffofligini ta’minlash;
 Markaziy bankning tartibga solish rolini mustahkamlash lozim.
Banklarning huquqiy maqomi davlat iqtisodiyotining muhim tarkibiy qismi bo‘lib, u
mamlakat moliyaviy barqarorligini ta’minlashda muhim rol o‘ynaydi. Shu boisdan,
bank faoliyatini tartibga soluvchi qonunchilik doimiy ravishda takomillashtirib borilishi
lozim.

Bank Faoliyatining Asosiy Tamoyillari va Huquqiy Tartibga Solish
Bank tizimi har qanday davlatning iqtisodiy barqarorligi va moliyaviy tizimini
mustahkamlashda muhim rol o‘ynaydi. Bank faoliyatining samaradorligi moliyaviy
institutlar o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlar, milliy va xalqaro qonunchilik asoslari,
shuningdek, Markaziy bank tomonidan amalga oshiriladigan tartibga solish
mexanizmlariga bog‘liq. Ushbu maqolada bank faoliyatining asosiy tamoyillari, ularni
tartibga solish masalalari, xalqaro tajribalar va Markaziy bank bilan tijorat banklari
o‘rtasidagi munosabatlar tahlil qilinadi.
1. Bank Faoliyatining Asosiy Tamoyillari
Bank tizimi o‘z faoliyatini amalga oshirish jarayonida quyidagi asosiy tamoyillarga
tayanadi:
1. Barqarorlik va ishonchlilik tamoyili – Banklarning barqaror faoliyat yuritishi
mamlakat iqtisodiyotining mustahkamligini ta’minlashda muhim omil
hisoblanadi. Moliyaviy risklarning oldini olish, bank tizimining barqaror ishlashi
uchun likvidlik darajasini ta’minlash talab qilinadi.
2. Shaffoflik tamoyili – Bank operatsiyalarining ochiqligi va moliyaviy
hisobotlarning aniq yuritilishi investorlar va mijozlar ishonchini mustahkamlaydi.
Xalqaro moliyaviy standartlarga muvofiq ravishda hisobot berish majburiyati
mavjud.
3. Xavflarni boshqarish tamoyili – Tijorat banklari va Markaziy bank tomonidan
kredit xavflari, likvidlik xavfi, foiz stavkalariga oid xavflarni oldindan bashorat
qilish va minimallashtirish choralari ko‘riladi.
4. Mijoz manfaatlarini himoya qilish tamoyili – Bank xizmatlaridan
foydalanuvchilarning huquqlarini himoya qilish maqsadida mamlakat
qonunchiligida turli kafolatlar belgilangan.
5. Raqobat muhitini ta’minlash tamoyili – Banklar o‘rtasida sog‘lom raqobat
muhiti yaratilishi uchun monopoliyaga qarshi choralar ko‘riladi va bozor
iqtisodiyotining tamoyillariga amal qilinadi.
Milliy Qonunchilik va Xalqaro Tajriba
O‘zbekiston Respublikasida Bank Faoliyatini Tartibga Solish

O‘zbekiston Respublikasida bank faoliyati "Banklar va bank faoliyati to‘g‘risida" gi
Qonun hamda Markaziy bank tomonidan qabul qilingan normativ hujjatlar asosida
tartibga solinadi. Ushbu huquqiy asoslar quyidagi maqsadlarni ko‘zda tutadi:
 Bank tizimi barqarorligini ta’minlash;
 Mijozlarning depozitlarini himoya qilish;
 Kreditlash va foiz stavkalarining nazoratini yo‘lga qo‘yish;
 Tijorat banklarining Markaziy bank bilan hamkorligini tartibga solish.
Xalqaro Tajriba
Jahon tajribasida bank faoliyatini tartibga solishning bir qancha model va yondashuvlari
mavjud. Masalan, Yevropa Ittifoqida bank nazorati Evropa Markaziy banki (ECB) va
Bazel qo‘mitasi tavsiyalari asosida amalga oshiriladi. AQShda esa Federal Rezerv
Tizimi (Federal Reserve System) banklarni tartibga soluvchi asosiy organ hisoblanadi.
Ushbu tizimlarda banklarning kapital yetarliligi, likvidlik darajasi va tavakkalchilik
boshqaruvi bo‘yicha qoidalar ishlab chiqilgan.
Xalqaro amaliyotda Bazel III me’yorlari asosiy tartibga solish tamoyillaridan biri
hisoblanib, u banklarning kapital yetarliligi va likvidligini ta’minlashga qaratilgan.
3. Markaziy Bank va Tijorat Banklari O‘rtasidagi Munosabatlar
3.1. Markaziy Bankning Nazorat va Tartibga Solish Vazifalari
Markaziy bank mamlakat moliyaviy tizimining bosh nazoratchisi bo‘lib, quyidagi
asosiy vazifalarni bajaradi:
 Pul-kredit siyosatini olib borish;
 Tijorat banklari faoliyatini nazorat qilish va tartibga solish;
 Inflyatsiyani nazorat qilish va milliy valyutaning barqarorligini ta’minlash;
 Rezerv normativlarini belgilash va pul massasini boshqarish.
O‘zbekiston Respublikasida Markaziy bank mamlakatdagi barcha tijorat banklari
faoliyatini nazorat qiladi va ularning moliyaviy barqarorligini ta’minlash bo‘yicha
tegishli me’yoriy hujjatlarni ishlab chiqadi.
Tijorat Banklarining Faoliyati
Tijorat banklari Markaziy bank tomonidan belgilangan me’yorlarga asoslanib ishlaydi.
Ularning asosiy faoliyat yo‘nalishlari quyidagilardan iborat:

 Jismoniy va yuridik shaxslarga kredit berish;
 Depozit mablag‘larini jalb qilish va ularga foiz to‘lash;
 Pul o‘tkazmalari va hisob-kitob operatsiyalarini amalga oshirish;
 Investitsiya loyihalarini moliyalashtirish va biznesga kredit ajratish.
Tijorat banklari Markaziy bank tomonidan belgilangan tartib-qoidalarga rioya qilishi
lozim, aks holda ularning faoliyati cheklanishi yoki litsenziyasi bekor qilinishi mumkin.
Bank tizimi iqtisodiyotning ajralmas qismi bo‘lib, uning barqaror faoliyat yuritishi
mamlakatning moliyaviy holatini yaxshilashga xizmat qiladi. O‘zbekiston
Respublikasida bank tizimi milliy qonunchilik asosida tartibga solinib, xalqaro tajribalar
inobatga olingan holda rivojlanmoqda. Markaziy bank va tijorat banklari o‘rtasidagi
munosabatlar moliyaviy tartibga solish mexanizmlariga bog‘liq bo‘lib, ular orqali
iqtisodiy barqarorlik ta’minlanadi.
Bank tizimining samarali faoliyat yuritishi uchun shaffoflik, xavflarni boshqarish, mijoz
manfaatlarini himoya qilish va raqobatbardoshlik tamoyillari muhim ahamiyatga ega.
Shu sababli, bank faoliyatini tartibga soluvchi qonunchilikni yanada takomillashtirish
va xalqaro standartlarga moslashtirish bank tizimining samaradorligini oshirishga
yordam beradi.
Banklarning tashkil etilishi va huquqiy maqomini belgilovchi hujjatlar
Banklarning tashkil etilishi va ularning huquqiy maqomini belgilovchi asosiy hujjatlar
har bir davlatning bank tizimini tartibga soluvchi qonunchilik me'yorlari asosida
shakllanadi. Banklarning huquqiy maqomini belgilovchi asosiy huquqiy hujjatlar
quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
1. Banklar va bank faoliyati to‘g‘risidagi qonun – ushbu qonun banklarning
tashkil etilishi, faoliyat yuritishi, majburiyatlari va huquqlarini belgilaydi.
O‘zbekiston Respublikasida bu sohada "O‘zbekiston Respublikasi Markaziy
banki to‘g‘risida"gi hamda "Banklar va bank faoliyati to‘g‘risida"gi qonunlar
asosiy huquqiy asos bo‘lib xizmat qiladi.
2. Markaziy bank nizomi va me'yoriy hujjatlari – mamlakatdagi barcha
banklarning faoliyatini nazorat qiluvchi Markaziy bank tomonidan ishlab

chiqiladi. Bu hujjatlar banklarning kapitali, likvidligi va hisob-kitob
operatsiyalariga oid talablarni belgilaydi.
3. Bankning ustavi – har bir bank o‘z ustavini ishlab chiqib, u orqali o‘z
faoliyatining asosiy qoidalarini belgilaydi. Ustavda bankning tashkiliy tuzilmasi,
boshqaruv organlari, kapitalining tarkibi va boshqa muhim jihatlar ko‘rsatiladi.
4. Litsenziyalash va bank faoliyatiga ruxsat beruvchi hujjatlar – har qanday
bank faoliyatini boshlash uchun Markaziy bank tomonidan litsenziya olishi talab
etiladi. Litsenziyada bankning bajarishi mumkin bo‘lgan operatsiyalar,
shuningdek, cheklovlar va majburiyatlar qayd etiladi.
Banklarning ro‘yxatdan o‘tishi va litsenziyalash tartibi
Banklarni ro‘yxatdan o‘tkazish va litsenziyalash mamlakatning bank tizimini
mustahkamlash va nazorat qilishga qaratilgan tartiblarni o‘z ichiga oladi. O‘zbekistonda
banklarni ro‘yxatdan o‘tkazish va litsenziyalash quyidagi bosqichlarni o‘z ichiga oladi:
1. Tashkil etuvchi hujjatlarni tayyorlash – bank tashkil etmoqchi bo‘lgan
tadbirkorlar yoki investorlar dastlab bankning huquqiy maqomini belgilovchi
hujjatlarni (ustav, ta’sis shartnomasi, boshqaruv tarkibi bo‘yicha qaror) ishlab
chiqishlari lozim.
2. Markaziy bankga ariza topshirish – bank tashkilotchilari O‘zbekiston
Respublikasi Markaziy bankiga litsenziya olish uchun ariza topshiradilar. Ariza
bilan birga bankning biznes-rejasi, moliyaviy holati, boshqaruv tarkibi va ustav
kapitali haqida ma’lumotlar taqdim etiladi.
3. Ustav kapitalining shakllantirilishi – bank tashkil etilishidan oldin uning ustav
kapitali shakllantirilishi shart. Bu mablag‘ Markaziy bank tomonidan belgilangan
minimal miqdordan kam bo‘lmasligi lozim. O‘zbekistonda banklarning minimal
ustav kapitali miqdori muntazam ravishda belgilab boriladi.
4. Moliyaviy tekshiruv va baholash – Markaziy bank bank tashkilotchilarining
moliyaviy imkoniyatlari va qonuniyligi yuzasidan chuqur tahlil o‘tkazadi. Agar
bank ustav kapitali yetarli bo‘lsa va moliyaviy holati barqaror deb topilsa, keyingi
bosqichga o‘tiladi.

5. Ruxsat berish va davlat ro‘yxatidan o‘tkazish – barcha talablar bajarilgandan
so‘ng, bank davlat ro‘yxatidan o‘tkaziladi va unga bank faoliyatini amalga
oshirish uchun Markaziy bank tomonidan litsenziya beriladi.
Ustav kapitali va aksiyadorlik boshqaruvi
Banklarning moliyaviy barqarorligi va mustahkam boshqaruv tizimi ustav kapitalining
shakllanishi va aksiyadorlik boshqaruvi bilan chambarchas bog‘liq. Ushbu tizimning
asosiy jihatlari quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
1. Ustav kapitali miqdori – bankning ustav kapitali bank faoliyatining xavfsizligi
va barqarorligini ta’minlash uchun yetarli miqdorda bo‘lishi lozim. Ustav
kapitalining minimal miqdori davlat tomonidan belgilab beriladi. Masalan,
O‘zbekiston Respublikasida tijorat banklari uchun minimal ustav kapitali
Markaziy bank qarorlariga muvofiq belgilanadi.
2. Aksiyadorlik boshqaruvi va mulkdorlik tarkibi – bank aksiyadorlik jamiyati
shaklida tashkil etilgan taqdirda, uning boshqaruvi aksiyadorlar umumiy
yig‘ilishi, Kuzatuv kengashi va Boshqaruv organlari tomonidan amalga
oshiriladi. Aksiyadorlar bankning asosiy moliyaviy qarorlarini qabul qiladi va
kapital miqdorini oshirish bo‘yicha strategiyalar ishlab chiqadi.
3. Bank kapitalining oshirilishi va moliyaviy barqarorlik – banklar faoliyati
davomida o‘z kapitalini oshirish zaruratiga duch keladi. Bu aksiyadorlik
jamiyatlari orqali qo‘shimcha aksiyalar chiqarish yoki tashqi investorlarni jalb
qilish yo‘li bilan amalga oshiriladi.
4. Divident siyosati va aksiyadorlar huquqlari – bank aksiyadorlari o‘z
ulushlariga nisbatan divident olish huquqiga ega. Bankning foydasi va moliyaviy
natijalariga qarab, aksiyadorlar uchun to‘lanadigan dividentlar hajmi belgilanadi.
5. Banklar faoliyatining shaffofligi – aksiyadorlik boshqaruvi ostidagi banklar o‘z
moliyaviy hisob-kitoblarini muntazam ravishda e’lon qilib borishi shart. Bu
aksiyadorlarning huquqlarini himoya qilish va investorlar ishonchini oshirishga
xizmat qiladi.
Banklarning tashkil etilishi, ro‘yxatdan o‘tishi va boshqaruvi davlat tomonidan qat’iy
tartibga solinadi. Bu jarayonda asosiy huquqiy hujjatlar, litsenziyalash tizimi va

aksiyadorlik boshqaruvi muhim rol o‘ynaydi. Banklarning barqarorligi, moliyaviy holati
va rivojlanishi davlat iqtisodiyoti va moliyaviy tizimi mustahkamligini ta’minlash
uchun zarur omillardan biridir. Shu sababli, bank tizimining samarali boshqarilishi va
nazorat qilinishi davlat va jamiyat manfaatlariga xizmat qiladi.
Bank faoliyatining asosiy turlari va ularning huquqiy tartibi
Banklar zamonaviy iqtisodiyotning ajralmas qismi bo‘lib, ular moliyaviy vositachilik
xizmatlarini taqdim etish orqali iqtisodiy barqarorlikni ta’minlashda muhim rol
o‘ynaydi. Bank faoliyati turli xil moliyaviy operatsiyalarni o‘z ichiga oladi va ushbu
operatsiyalar milliy va xalqaro huquqiy me’yorlar bilan tartibga solinadi. Mazkur
maqolada bank faoliyatining asosiy yo‘nalishlari, jumladan, kredit operatsiyalari,
depozit operatsiyalari, investitsion faoliyat hamda xalqaro bank operatsiyalari va
ularning huquqiy asoslari ko‘rib chiqiladi.
Kredit operatsiyalari va ularning huquqiy tartibi Kredit operatsiyalari banklarning
asosiy xizmat turlaridan biri hisoblanadi. Banklar jismoniy va yuridik shaxslarga kredit
mablag‘lari ajratish orqali iqtisodiy faollikni rag‘batlantiradi. Kredit operatsiyalarining
quyidagi turlari mavjud:
 Iste’mol krediti – jismoniy shaxslarga uy-joy, avtomobil va boshqa tovarlarni
sotib olish uchun beriladigan kreditlar.
 Tadbirkorlik krediti – biznes subyektlariga ishlab chiqarish va xizmat ko‘rsatish
faoliyatini moliyalashtirish maqsadida ajratiladigan kreditlar.
 Ipoteka krediti – ko‘chmas mulk garovga qo‘yilib ajratiladigan uzoq muddatli
kredit turi.
 Lizing krediti – asbob-uskunalar va texnikalar uchun uzoq muddatli moliyaviy
qo‘llab-quvvatlash shakli.
O‘zbekiston Respublikasi bank tizimidagi kredit operatsiyalari O‘zbekiston
Respublikasi Markaziy banki tomonidan qabul qilingan me’yoriy hujjatlar bilan tartibga
solinadi. Kredit operatsiyalarining asosiy huquqiy asoslarini quyidagi hujjatlar tashkil
etadi:
 "Banklar va bank faoliyati to‘g‘risida"gi qonun;
 "Kreditlash tartibi to‘g‘risida"gi normativ hujjatlar;

 "Ipoteka krediti to‘g‘risida"gi qonun.
2. Depozit operatsiyalari va ularning huquqiy tartibi Depozit operatsiyalari bank
mijozlaridan mablag‘larni jalb qilish va ular hisobiga foiz to‘lash shaklida amalga
oshiriladi. Banklar quyidagi asosiy depozit xizmatlarini taklif etadi:
 Muddatli depozitlar – muayyan muddatga mablag‘larni saqlash va belgilangan
foiz olish imkoniyatini beradi.
 Talab qilib olinadigan depozitlar – mijoz istalgan vaqtda o‘z mablag‘larini
bankdan olish imkoniyatiga ega bo‘lgan omonatlar.
 Jamg‘arma depozitlari – uzoq muddatli saqlashga mo‘ljallangan va yuqori foiz
stavkasi bilan ajratiladigan mablag‘lar.
Depozit operatsiyalarining huquqiy asoslari quyidagi me’yoriy hujjatlar bilan tartibga
solinadi:
 "Banklarda omonatlar himoyasi to‘g‘risida"gi qonun;
 "Depozit siyosati va omonatlar sug‘urtasi to‘g‘risida"gi normativ hujjatlar.
Depozit operatsiyalarining huquqiy tartibi fuqarolarning bank tizimiga bo‘lgan
ishonchini mustahkamlash va ularning omonatlarini himoya qilishga qaratilgan. Bank
omonatlari sug‘urtalash tizimi orqali mijozlarning depozit mablag‘larini yo‘qotish
xavfini kamaytirish mexanizmlari ishlab chiqilgan.
Investitsion faoliyat va uning huquqiy tartibi Banklarning investitsion faoliyati
moliyaviy resurslarni uzoq muddatli loyihalarga yo‘naltirish orqali iqtisodiy o‘sishni
qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan. Banklarning investitsion faoliyatining asosiy
yo‘nalishlari quyidagilardan iborat:
 Qimmatli qog‘ozlar bozorida ishtirok etish – aksiyalar va obligatsiyalar sotib
olish orqali kapital kiritish.
 Venchur investitsiyalar – yuqori risk darajasiga ega bo‘lgan startap loyihalarni
moliyalashtirish.
 Davlat investitsion loyihalarida ishtirok etish – strategik ahamiyatga ega
bo‘lgan infratuzilma va sanoat loyihalarini moliyalashtirish.
Investitsion faoliyatni tartibga soluvchi asosiy huquqiy hujjatlar:
 "Qimmatli qog‘ozlar bozori to‘g‘risida"gi qonun;

 "Investitsiyalarni himoya qilish to‘g‘risida"gi normativ hujjatlar.
Mazkur huquqiy me’yorlar investitsion muhitni barqarorlashtirish va sarmoyadorlarning
huquqlarini himoya qilishga qaratilgan.
Xalqaro bank operatsiyalari va ularning huquqiy tartibi Zamonaviy bank tizimi
xalqaro moliyaviy operatsiyalar bilan chambarchas bog‘liq. Xalqaro bank operatsiyalari
quyidagi yo‘nalishlarda amalga oshiriladi:
 Valyuta operatsiyalari – milliy va xorijiy valyutalar bilan savdo qilish,
konvertatsiya va xalqaro to‘lov tizimlarida ishtirok etish.
 Xalqaro kredit operatsiyalari – xorijiy davlatlar va xalqaro tashkilotlar bilan
kredit munosabatlari o‘rnatish.
 Xorijiy investitsiyalarni jalb qilish – chet el kapitalini mamlakat iqtisodiyotiga
jalb qilish va rivojlantirish.
Xalqaro bank operatsiyalarining huquqiy asoslari quyidagi xalqaro va milliy hujjatlar
orqali tartibga solinadi:
 "Xalqaro valyuta fondi va jahon banki bitimlari";
 "Valyuta operatsiyalarini tartibga solish to‘g‘risida"gi qonun;
 "Xalqaro moliyaviy tashkilotlar bilan hamkorlik to‘g‘risida"gi qonun.
Mazkur huquqiy tartiblar xalqaro bank faoliyatining shaffof va qonuniy yuritilishini
ta’minlashga xizmat qiladi.Bank faoliyati moliyaviy tizimning asosiy elementlaridan
biri bo‘lib, iqtisodiy barqarorlik va taraqqiyotga bevosita ta’sir ko‘rsatadi. Kredit,
depozit, investitsion va xalqaro bank operatsiyalarining huquqiy tartibga solinishi bank
tizimining samarali ishlashini ta’minlashda muhim rol o‘ynaydi. Shu boisdan, bank
faoliyatini tartibga soluvchi milliy va xalqaro huquqiy normalar doimiy ravishda
takomillashtirilishi lozim.Bank tizimi har qanday mamlakat iqtisodiy barqarorligining
asosiy elementlaridan biri hisoblanadi. Banklar moliyaviy xizmatlarni taqdim etish bilan
birga, iqtisodiyotga kapital oqimini ta’minlaydi va pul-kredit siyosatini amalga
oshirishda muhim rol o‘ynaydi. Shu sababli, banklarning faoliyati qat’iy nazorat
qilinishi va muayyan javobgarlik choralariga tortilishi lozim. Ushbu hujjatda
banklarning moliyaviy monitoringi, hisobot berish majburiyatlari hamda ularga nisbatan
qo‘llaniladigan sanksiyalar va javobgarlik choralari tahlil qilinadi.

Banklarning moliyaviy monitoringi va hisobot berish majburiyatlari
Banklar faoliyatining shaffofligini ta’minlash va moliyaviy risklarni minimallashtirish
maqsadida, hukumat va markaziy bank tomonidan qat’iy moliyaviy monitoring amalga
oshiriladi. Moliyaviy monitoringning asosiy maqsadi quyidagilardan iborat:
1. Likvidlik va to‘lov qobiliyatini baholash – Banklar yetarli miqdorda likvid
aktivlarga ega bo‘lishi shart. Bu ularning mijozlar oldidagi majburiyatlarini o‘z
vaqtida bajarish imkoniyatini ta’minlaydi.
2. Kredit xavflarini boshqarish – Banklar ajratayotgan kreditlarining xavflilik
darajasini baholash va ularga tegishli zaxiralarni yaratish majburiyatiga ega.
3. Pul yuvish va terrorizmni moliyalashtirishga qarshi kurash – Banklar
shubhali tranzaksiyalarni aniqlash va tegishli idoralarga xabar berish bo‘yicha
qattiq talablarni bajarishi lozim.
4. Kapital yetarliligi – Banklarning umumiy kapitali va risklarni qoplash uchun
ajratilgan mablag‘lari belgilangan normativlarga mos kelishi shart.
Hisobot Berish Majburiyatlari
Banklar o‘z faoliyati yuzasidan muntazam ravishda turli idoralarga hisobot taqdim
etadi. Ushbu hisobotlar quyidagi asosiy turlarga bo‘linadi:
1. Moliyaviy hisobotlar – Banklar har chorakda va yil yakunida daromad va
zararlar to‘g‘risidagi hisobot, balans hamda pul oqimi hisobotini taqdim etadi.
2. Regulyator hisobotlari – Markaziy bank yoki moliyaviy nazorat organlariga
kredit portfeli, kapital yetarliligi va likvidlik bo‘yicha hisobotlar taqdim qilinadi.
3. Shubhali operatsiyalar bo‘yicha hisobotlar – Pul yuvish va jinoyat yo‘li bilan
topilgan daromadlarni legallashtirishga qarshi kurash doirasida maxsus idoralarga
tegishli hisobotlar jo‘natiladi.
4. Soliq va buxgalteriya hisobotlari – Soliq organlariga daromad, xarajatlar va
foyda to‘g‘risidagi hisobotlar topshiriladi.
Yuqoridagi majburiyatlarning bajarilishini ta’minlash maqsadida, banklarga mustaqil
auditorlik tekshiruvlaridan o‘tish talabi qo‘yiladi. Masalan, Xalqaro moliyaviy hisobot
standartlari (IFRS) asosida yillik auditorlik xulosasi taqdim etilishi lozim.
Banklarga Nisbatan Qo‘llaniladigan Sanksiyalar va Javobgarlik Choralari

Sanksiyalar va Jazolar
Banklar tomonidan yuqoridagi talablar buzilganda yoki noqonuniy faoliyat yuritilganda
ularga nisbatan turli xil sanksiyalar va javobgarlik choralari qo‘llaniladi. Bunday
choralar quyidagi shakllarda bo‘lishi mumkin:
1. Jarimalar – Bank tomonidan qoidalar buzilgan taqdirda, ularning miqdoriga
qarab, moliyaviy jarimalar belgilanishi mumkin. Masalan, O‘zbekiston
Respublikasi Markaziy banki tomonidan qo‘yilgan kapital yetarliligi talablarini
bajarmagan banklarga yirik miqdorda jarima solinishi mumkin.
2. Litsenziyani vaqtincha to‘xtatish yoki bekor qilish – Agar bank xavfli
operatsiyalarni amalga oshirsa yoki noqonuniy moliyaviy operatsiyalarda ishtirok
etsa, Markaziy bank tomonidan uning litsenziyasi to‘xtatilishi yoki butunlay
bekor qilinishi mumkin.
3. Rahbariyatni ishdan chetlashtirish – Bank rahbariyati moliyaviy
huquqbuzarliklarga yo‘l qo‘yganda, ularning lavozimdan chetlatilishi mumkin.
Bu, ayniqsa, katta miqdorda firibgarlik yoki korrupsiya hollari aniq langanda
qo‘llaniladi.
4. Jinoiy javobgarlik – Bank xodimlari yoki rahbariyati moliyaviy jinoyatlar sodir
etsa, ularga nisbatan jinoiy ish qo‘zg‘atilishi mumkin. Masalan, kredit
mablag‘larini noqonuniy ravishda o‘zlashtirish yoki moliyaviy hujjatlarni
qalbakilashtirish jazoga tortilishiga sabab bo‘ladi.
Amaliy Misollar
Dunyo miqyosida banklarga qo‘llanilgan sanksiyalarga bir qancha misollarni keltirish
mumkin:
 2014-yilda Fransiyaning BNP Paribas banki AQSh sanksiyalariga rioya
qilmagani uchun 8,9 milliard AQSh dollari miqdorida jarimaga tortilgan.
 Deutsche Bank 2020-yilda moliyaviy huquqbuzarliklar va pul yuvishga qarshi
choralar yetarlicha amalga oshirilmagani sababli yirik miqdorda jarima to‘lashga
majbur bo‘lgan.

 O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan ayrim tijorat banklariga
kredit siyosati va likvidlik talablarini buzganlik uchun ogohlantirish va jarimalar
qo‘llanilgan.
Banklar moliyaviy tizimning muhim qismi bo‘lib, ularning shaffof va ishonchli faoliyat
yuritishi mamlakat iqtisodiyotining barqarorligi uchun katta ahamiyatga ega. Moliyaviy
monitoring va hisobot berish majburiyatlari banklarning xavfsizligini ta’minlashga
xizmat qiladi. Shu bilan birga, huquqbuzarlik sodir etgan banklarga nisbatan qat’iy
sanksiyalar qo‘llanilishi zarur. Bank tizimining samarali ishlashi uchun regulyator
organlarning nazorati va tegishli choralar muhim ahamiyat kasb etadi. Bu esa, o‘z
navbatida, mijozlarning bank tizimiga bo‘lgan ishonchini oshiradi va mamlakat
moliyaviy barqarorligini ta’minlaydi.
Bank tizimidagi islohotlar va rivojlanish tendensiyalari
Mamlakat iqtisodiyotining barqaror rivojlanishi va aholi farovonligining oshishi ko‘p
jihatdan bank tizimining samarali faoliyatiga bog‘liqdir. Zamonaviy bank tizimi
iqtisodiyotning barcha jabhalarida muhim o‘rin tutib, moliyaviy resurslarni samarali
taqsimlash, tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash va investitsion jarayonlarni
rivojlantirishda hal qiluvchi omil hisoblanadi. Shu sababli, bank tizimidagi islohotlar va
zamonaviy innovatsiyalar muhim ahamiyatga ega bo‘lib, ushbu sohada yuzaga
keladigan muammolar va ularni bartaraf etish yo‘llarini tahlil qilish bugungi kunning
dolzarb masalalaridan biri hisoblanadi.
Bank faoliyatiga oid zamonaviy innovatsiyalar
Bugungi kunda bank sektori jadal raqamlashtirish jarayoniga guvoh bo‘lmoqda.
Zamonaviy bank tizimining asosiy yo‘nalishlaridan biri texnologik innovatsiyalarni
joriy etish bo‘lib, bu mijozlarga qulaylik yaratish va xizmat ko‘rsatish sifatini oshirishga
qaratilgan. Quyida bank sektorida qo‘llanilayotgan asosiy innovatsiyalarni ko‘rib
chiqamiz:
 Raqamli bank xizmatlari : Mobil ilovalar, internet-banking va QR-kod orqali
to‘lov tizimlari mijozlarga 24/7 rejimida xizmat ko‘rsatish imkoniyatini
yaratmoqda. Masalan, O‘zbekistonda Xalq Banki va Kapital Bank kabi tijorat

banklari mobil ilovalari orqali kredit olish va onlayn hisob-kitoblarni amalga
oshirish imkonini bermoqda.
 Blokcheyn texnologiyasi : Blokcheyn asosida amalga oshirilayotgan
tranzaksiyalar xavfsizlik va shaffoflikni oshirishga xizmat qilmoqda. Ushbu
texnologiya banklararo o‘zaro hisob-kitoblarni tezlashtirish va firibgarlikning
oldini olishga yordam beradi.
 Sun’iy intellekt va Big Data : Banklar mijozlarning moliyaviy xatti-harakatlarini
o‘rganish va individual xizmatlar ko‘rsatish maqsadida sun’iy intellekt va katta
ma’lumotlar tahlilidan foydalanmoqda. Masalan, AI orqali mijozning kredit
tarixini tahlil qilish va avtomatlashtirilgan kredit ajratish tizimlari rivojlanmoqda.
 Kontaktiz to‘lov tizimlari : NFC va RFID texnologiyalari orqali plastik
kartalarsiz to‘lov qilish imkoniyatlari kengaymoqda. Apple Pay, Google Pay kabi
tizimlarning joriy etilishi xalqaro miqyosda keng tarqalgan.
Bank tizimidagi muammolar va ularni bartaraf etish yo‘llari
Bank tizimining rivojlanishi jarayonida qator muammolar ham yuzaga kelmoqda.
Quyida ushbu muammolar va ularni hal etish bo‘yicha yechimlar tahlil qilinadi:
 Likvidlik muammosi : Banklarning yetarli miqdorda likvidlik zaxirasiga ega
bo‘lmaganligi kredit ajratish jarayonida qiyinchiliklarni keltirib chiqaradi. Ushbu
muammoni hal etish uchun Markaziy bank tomonidan moliyaviy tartibga solish
choralari, jumladan, refinanslashtirish stavkalarini tartibga solish amalga
oshirilmoqda.
 Bank xizmatlaridan foydalanishdagi cheklovlar : Ayrim hududlarda bank
infratuzilmasining yetarli darajada rivojlanmaganligi sababli aholining moliyaviy
xizmatlardan foydalanish imkoniyati cheklanmoqda. Bu muammoni hal etish
maqsadida mobil bank xizmatlari va fintech kompaniyalar bilan hamkorlik qilish
zarur.
 Bank tizimidagi korruptsiya va shaffoflik masalalari : Banklarda korrupsiyaviy
holatlarning oldini olish maqsadida ichki nazorat tizimlari kuchaytirilib, ochiq
ma’lumotlar bazalari orqali shaffoflikni ta’minlash choralari ko‘rilishi lozim.

 Kiberxavfsizlik masalasi : Bank tizimidagi raqamlashtirish jarayonining
jadallashuvi kiberxavfsizlik xavf-xatarlarini oshirmoqda. Xususan, fishing va
firibgarlik holatlari ortib bormoqda. Bu borada banklar axborot xavfsizligini
mustahkamlash, kuchli autentifikatsiya tizimlarini joriy etish hamda mijozlarni
xabardor qilish choralarini kuchaytirish lozim.
 Bank xizmatlarining qimmatligi : Ko‘plab mijozlar uchun bank xizmatlari,
xususan, kredit foiz stavkalari yuqori bo‘lib qolmoqda. Markaziy bank tomonidan
kredit bozoridagi raqobatni kuchaytirish, foiz stavkalarini kamaytirish bo‘yicha
chora-tadbirlar ko‘rilmoqda.
Bank tizimidagi islohotlar va rivojlanish tendensiyalari mamlakat iqtisodiyotining
o‘sishi va barqarorligida muhim o‘rin tutadi. Zamonaviy innovatsiyalar bank
xizmatlarini qulay va tezkor qilayotgan bo‘lsa-da, tizimda qator muammolar ham
mavjud. Bu muammolarni bartaraf etish uchun bank sektorini yanada raqamlashtirish,
shaffoflikni ta’minlash va kiberxavfsizlikni mustahkamlash muhim ahamiyat kasb etadi.
Shuningdek, bank xizmatlarining ommabopligini oshirish uchun aholiga moliyaviy
savodxonlik bo‘yicha tushuntirish ishlarini olib borish, kredit foiz stavkalarini
optimallashtirish va innovatsion bank xizmatlarini kengaytirish dolzarb vazifalar
qatorida turadi. Kelgusida bank sektori texnologik innovatsiyalar va islohotlar orqali
yanada barqaror rivojlanib, mijozlarga yanada qulay moliyaviy xizmatlar taqdim etishi
kutilmoqda.

Xulosa
Bank tizimi mamlakat iqtisodiyotining muhim tarkibiy qismi bo‘lib, uning huquqiy maqomi barqaror
rivojlanish va moliyaviy xavfsizlikni ta’minlashda hal qiluvchi rol o‘ynaydi. Banklarning huquqiy
maqomini takomillashtirish moliyaviy barqarorlikni oshirish, mijozlar huquqlarini himoya qilish va
investitsion muhitni yaxshilashga xizmat qiladi. Shu sababli, bank faoliyatini tartibga soluvchi
qonunchilikni doimiy ravishda takomillashtirish zarur.
1. Banklarning huquqiy maqomini takomillashtirish bo‘yicha tavsiyalar
Banklar faoliyatining huquqiy maqomini yanada takomillashtirish uchun quyidagi chora-tadbirlarni
amalga oshirish tavsiya etiladi:
 Normativ-huquqiy bazani takomillashtirish : Banklar faoliyatini tartibga soluvchi qonunlar
xalqaro standartlarga mos kelishi lozim. Jumladan, bank tizimini raqamlashtirish, moliyaviy
texnologiyalarni joriy etish hamda yangi bank xizmatlarini tartibga soluvchi qonunchilik
asoslarini yaratish muhim ahamiyat kasb etadi.
 Bank nazoratining kuchaytirilishi : Markaziy bank yoki moliya regulyatorlari tomonidan
nazoratning oshirilishi, xususan, banklarning kapitallashuvi, likvidligi va risklarni boshqarish
tizimlarini baholash bo‘yicha normativ talablarni yanada kuchaytirish lozim.
 Mijozlar huquqlarini himoya qilish : Banklar tomonidan taqdim etiladigan xizmatlarning
shaffofligini ta’minlash, kredit olish va depozit joylashtirish jarayonlarida fuqarolarning
huquqiy manfaatlarini himoya qiluvchi mexanizmlarni joriy etish kerak.
 Bank tizimida korrupsiyaga qarshi kurash : Bank faoliyatining shaffofligini ta’minlash
maqsadida korrupsiyaga qarshi qat’iy choralar ko‘rilishi va ichki audit tizimlari
mustahkamlanishi kerak.
 Xalqaro tajribadan foydalanish : Rivojlangan mamlakatlarning bank sektorini boshqarish
amaliyoti o‘rganilib, milliy qonunchilikka implementatsiya qilinishi lozim.
2. Banklarning huquqiy jihatdan mustahkamligini oshirishning ahamiyati
Banklarning huquqiy jihatdan mustahkamligini oshirish bir qator muhim natijalarga olib keladi:
 Moliyaviy barqarorlik : Banklarning huquqiy asoslarining mustahkamligi ularning likvidligi
va to‘lov qobiliyatini ta’minlashga yordam beradi. Bu esa, o‘z navbatida, bank tizimining
barqaror ishlashiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi.

 Investitsion jozibadorlik : Chet el investorlari va mahalliy tadbirkorlar huquqiy jihatdan
himoyalangan bank tizimiga ko‘proq ishonch bildiradilar, bu esa kapital oqimini oshirish
imkonini yaratadi.
 Mijozlar ishonchini oshirish : Fuqarolar va tadbirkorlar bank tizimiga ko‘proq ishonch
bildiradi, bu esa depozitlar hajmining oshishiga, iqtisodiy faollikning rivojlanishiga zamin
yaratadi.
 Risklarni kamaytirish : Banklarning huquqiy jihatdan mustahkamligi moliyaviy va operatsion
risklarni minimallashtirishga xizmat qiladi.
 Xalqaro reytinglarda o‘sish : Huquqiy jihatdan mustahkam va barqaror bank tizimi
mamlakatning xalqaro kredit reytinglarini oshiradi hamda moliyaviy hamkorlik imkoniyatlarini
kengaytiradi.
Yuqorida keltirilgan tavsiyalarni amalga oshirish banklarning huquqiy maqomini mustahkamlashga,
ularning samarali faoliyat yuritishiga va mamlakat iqtisodiyotini yanada barqarorlashtirishga xizmat
qiladi. Shu sababli, bank sektoridagi islohotlarni doimiy ravishda davom ettirish va zamonaviy talablar
asosida takomillashtirish zarur.

qtisodiy va moliya huquqi fanidan foydalanishingiz mumkin bo‘lgan adabiyotlar,
kitoblar, maqolalar va boshqa manbalar ro‘yxati
Darsliklar va monografiyalar:
1. Ashurov H., Xakimov S., Jo‘raev A. – Moliya va moliyaviy nazorat – Toshkent:
"Iqtisod-moliya", 2022.
2. Mirzakarimov I. – Moliya tizimi va davlat byudjeti – Toshkent: “Fan va
texnologiya”, 2021.
3. Abduqahhorov A., Nazarov O. – Moliya huquqi – Toshkent: "Adolat", 2020.
4. Yo‘ldoshev Q., Karimov B. – Bank huquqi asoslari – Toshkent: "Iqtisod-
moliya", 2019.
5. Musayev O. – Iqtisodiyot nazariyasi – Toshkent: "Sharq", 2018.
6. Xolbo‘tayev O., Soliyev T. – Moliya va byudjet huquqi – Toshkent: "Iqtisod-
moliya", 2023.
7. Soliev T. – Moliyaviy-huquqiy javobgarlik va uning dolzarb masalalari –
Toshkent: "Iqtisod-moliya", 2022.
8. Kadirov Sh., Jo‘raqulov A. – Sug‘urta huquqi – Toshkent: "Adolat", 2017.
9. Babayev A. – Kredit va moliyaviy operatsiyalar huquqiy asoslari – Toshkent:
"O‘zbekiston", 2018.
10. Ibodov T. – Bank tizimi va uning huquqiy asoslari – Toshkent: "Fan va
texnologiya", 2020.
Ilmiy maqolalar va jurnallar:
11. “Moliya va soliq” jurnali – O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi
tomonidan nashr etiladi.
12. “Bank ishi va moliya bozori” – Markaziy bank huzuridagi ilmiy-amaliy jurnal.
13. “Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” jurnali – O‘zbekiston Respublikasi
Iqtisodiyot va moliya vazirligi nashri.
14. “Iqtisodiyot va huquq” – O‘zbek Milliy Universiteti iqtisodiyot fakulteti jurnali.

15. Nurmatov B. – O‘zbekistonda moliyaviy nazorat tizimining rivojlanish
tendensiyalari // “Moliya va soliq” jurnali, 2021.
16. To‘xtamurodov I. – Davlat moliyaviy nazoratining asosiy yo‘nalishlari //
“Iqtisodiyot va huquq” jurnali, 2022.
17. Jalolov A. – Byudjet tizimi va uning huquqiy asoslari // “Iqtisodiy tadqiqotlar”
jurnali, 2021.
18. Shodmonov S. – Moliyaviy huquqbuzarliklarning huquqiy oqibatlari // “Adolat”
jurnali, 2023.
19. Xamdamov I. – Sug‘urta tizimi va uning iqtisodiyotdagi roli // “Bank ishi va
moliya bozori” jurnali, 2020.
20. Karimov Sh. – Byudjet mablag‘laridan samarali foydalanish muammolari //
“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” jurnali, 2021.
Rasmiy hujjatlar va qonunchilik bazasi:
21. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi – 2023-yilgi tahriri.
22. O‘zbekiston Respublikasining “Byudjet kodeksi” – 2022-yilgi tahriri.
23. O‘zbekiston Respublikasi “Banklar va bank faoliyati to‘g‘risida”gi Qonuni –
2019-yilgi tahriri.
24. O‘zbekiston Respublikasi “Sug‘urta to‘g‘risida”gi Qonuni – 2021-yilgi
tahriri.
25. O‘zbekiston Respublikasi “Moliyaviy nazorat to‘g‘risida”gi Qonuni – 2020-
yil.
26. O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi, Markaziy bank va Davlat soliq
qo‘mitasi rasmiy saytlaridagi hisobot va statistik ma’lumotlar .

Banklar faoliyatining huquqiy maqomi

Купить