Документ

Всего документов: 5844
Число пользователей: 15251

Информация о документе

Цена	10000UZS
Размер	5.7MB
Покупки	0
Дата загрузки	26 Сентябрь 2024
Расширение	pptx
Категория	Физика

Fazo va vaqt

F I Z I K A
M AVZU : FAZO VA VAQT

Eng yaqin yulduzgacha bo‘lgan masofa
Berilgan :
t ?????? = 300 000 ???????????? / ??????
Topish kerak:
s - ? Formulasi :
?????? =
??????
??????
s t
Yechilishi :
s
37 869 120 000 000 km
Javob : s = 37 869 120 000 000 km

FAZO CHEKSIZ
Bepoyon fazoda 100 dan
200 milliardgacha gallaktikalar
mavjud.
Eng uzoqda topilgan
gallaktikaning yuborilgan nuri
bizga deyarli 10 milliard yildan
keyin yetib keladi.

Vaqt bir o‘lchamli koordinata
Vaqt bir o‘lchamli koordinatada
o‘lchanadi.
Har qanday jarayon, voqea,
hodisa ma’lum bir makon va
zamonda sodir bo‘ladi. Jism
harakatlanadi, ya’ni o‘z vaziyatini
nafaqat fazoda, balki vaqt
bo‘yicha ham o‘zgartiradi.

Koordinatalarda tasvirlash
Qush yoki samolyotning
yerdagi harakatini ikki
o‘lchamli, osmondagi harakatini
esa uch o‘lchamli koordinatada
ifodalash qulay.
Dengizdagi hayvonlarning
harakatini ifodalash uchun ham
uch o‘lchamli koordinatalar
sistemasi kerak.

BIZNING GALLAKTIKAMIZ

Koordinatalarda tasvirlash
To‘g‘ri yo‘lda ketayotgan avtomobil
chorrahaga kelganida chapga yoki
o‘ngga burilishi, ya’ni to‘g‘ri chiziqli
harakatidan chetlashi mumkin. Yer
sirtini katta bo‘lmagan masofalarda
tekislik deb olsak, shu tekislikda
odam, velosiped, avtomobillarning
harakatini tasvirlash uchun ikki
o‘lchamli koordinatalar kerak bo‘ladi.

Eslab qoling!
Vaqt hodisalarning ketma-ket o‘zgarish tartibini va
jarayonlarning davomiyligini ifodalaydigan fizik
kattalikdir.
Xalqaro birliklar sistemasida vaqtni sekundlarda
o‘lchanadi.
t - harfi bilan belgilanadi.
Vaqtning o‘lchov birliklari: sekund, daqiqa,
soat, kun, hafta, oy, yil..

BU QIZIQ!
Agar yogug‘lik tezligida harakat qilinsa,
gallaktikamizning bir chetidan ikkinchi chetiga
borish uchun 100 ming yil kerak bo‘lar ekan.

Fazoning asosiy xossalari:
Haqiqattan
ham
mavjudligi, materiya
bilan
ajrajmasligi, cheksizligi, uch
o‘lchamlili
gi
Barcha fizik obyektlarning bo‘yi, eni va
balandligi mavjud.

Koordinatalarda tasvirlash
Tekis to‘g‘ri yo‘lda ketayotgan
avtomobil, poyezdning
harakatini ifodalashda bir
o‘lchamli koordinataning o‘zi
yetarli.

Vaqt bir o‘lchamli koordinatada o‘lchanadi.
Yerning Quyosh atrofida bir marta aylanish vaqtini bir
yil deb olishga kelishib olingan. Bir yil 31 556 926
sekundga teng.
Hozirda, vaqtni katta aniqlikda o‘lchaydigan kvars va
molekulyar soatlar ishlatiladi.
O‘tmish Hozir Kelajak
t

E’TIBOR BERING!
=1000km/h
t

Vaqtni bir o‘lchamli
koordinatada tasvirlash1
2
3 ASOSIY TUSHUNCHALAR:
4 Fazoning cheksizligi
Bir, ikki va uch o‘lchamli
koordinatalar Gallaktika

Aziz o‘quvchilar,
Shaxsiy gigiyena qoidalariga amal qiling
va qo‘lingizni tez-tez sovunlab yuvishni
unutmang!

Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar:
1. Faraz qilgan holda darslikdagi 99- betdagi
ma’lumotlardan foydalanib, samolyotda
yerdan Oyga va Quyoshga borish uchun
qancha vaqt uchish kerakligini hisoblang.

Fazo cheksiz va chegarasizdir

Takrorlash
Abu Ali ibn Sino o‘z asarlarida “ sabab ”
va “ oqibat ” deb, nimani nazarda
tutgan edi?
Sabab
OqibatKuch
Tezlik

Vaqt bir o‘lchamli koordinatada o‘lchanadi.
Vaqtni o‘lchash uchun takrorlanib turuvchi hodisaning
takrorlanish davomiyligidan foydalaniladi.

Fazo va vaqt

Купить