Gidravlik pressning ishlash printsipining tavsifi - Mashinasozlik - Kurs ishlari

Dokument ma'lumotlari

Narxi	9000UZS
Hajmi	1.1MB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	11 Sentyabr 2023
Kengaytma	docx
Bo'lim	Kurs ishlari
Fan	Mashinasozlik

Gidravlik pressning ishlash printsipining tavsifi

Sotib olish

2O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
ISLOM KARIMOV NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT TEXNIKA UNIVERSITETI
“______________________________________________” fakulteti
“______________________________________________” kafedrasi
"_____________________________________________" fanidan
Mavzu: Gidravlik pressning ishlash printsipining tavsifi
Bajardi: ___________________
Guruh: ________
Tekshirdi: _________________
TOSHKENT-2023KURS LOYIHASI

3Mundarija
Kirish
Asosiy qism
Gidromashinalarning turlari va ishlash printsiplari
Hajmiy nasoslar, turlari va ishlash printsiplari
Gidravlik pressning ishlash printsipi
Gidropresslarning tasnifi
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar

4Kirish
Mavzuning dolzarbligi va masalaning qo’yilishi. Odamlar bizning
eramizgacha bulgan vaqtlarda ham nasoslardan fakat sugorish maqsadlarida
foydalanib kelgan. Eramizdan oldingi II asrda ikki tsilindrli-porshenli nassolar
yaratilgan. Birinchi marta 1631 yilda Rossiya suv ta’minoti maqsadlarida
nasoslardan foydalanilgan. 1718 yilda Petr 1 Yozgi bog’ni sug’orish ucbhun nasos
qurilmalarini kurishga buyruq berilgan. Shundan 36 yildan keyin Petrburg fanlar
akademiyasining a’zosi Leonard Eyler markazdan qochma nasoslarning
nazariyasini yaratdi.
Suyuqliklarni surib ma’lum masofaga va balandlikka quvurlar orqali bosim
ostida haydaydigan mashinalarga gidromashinalar deyiladi. Gidromashinalarga
nasoslar kiradi. Nasoslarning kupgina turlari mavjud. Nasoslarning ishlash
printsiplari, tuzilishlari, kattaliklari va qaysi sohada ishlashiga qarab turlarga
bulinadi.
Buyuk rus olimi M. V. Lomonosov uzining ilmiy ishlarida har xil
nasoslarning konstruktsiyalarini keltirdi.
A. A. Sabulkov 1835 yilda Markazdan qochma nasosni ihtiro qildi. Shu
vaqtdan boshlab Eyler tenglamalari markazdan qochma nasoslarni va gidravlik
turbinalarni loyihalashda qullanila boshland i.
Akademik V, G. SHuxov neftni qazib olishga qullaniladigan porshenli
nasoslarning bir necha konstruktsiyalarini ishlab chiqdi va bunga ishlaydigan
porshenli nasoslarning nazariyasini yaratdi.
Olimlardan N. Ye. Jkuoviskiy va S. A. CHaplgin oqimining qanotda oqish
nazariyasini yaratib, bu nazariya parrakli mashinalarning loyihalashga asos bulib
xizmat qiladi.
Professor I. I. Kukolevskiy laboratoriya tadqiqotlari natijalaridan foydalanib,
markazdan qochma nasoslarni loyihalashga uxshashlik qonuniyatlarini qulladi.
Akademik G.F. Proskura, professor I.I. Kukolevskiy, professor I.N. Voznesenskiy
Moskva shahridagi Moskva kanali uchun eng yirik propellar nasoslardan
foydalaniladilar.

5Gidromashinalar qurilishida professorlardan, N.M. izapov, S.S. Rudnev, V.S.
Kvdtkovskiy, T.M. Bashta, B.B. Nekrasov, R.I. SHishenko va boshqalarning
xizmatlari katta.
Nasoslar uzoq muddat davomida gidravlik mashinalar sifatida faqatgina suvni
haydash maksadlarida ishlatilib keladi. Hozirgi vaktda nasoslar qishilik
faoliyatining kupgina sohalarida kullaniladi (kommunal va sanoat suv ta’minoti,
transport, kanalizatsiya va boshkalar). Bundan tashqari nasoslar neft, neft kimyosi,
kurilish, issiqlik elektr stantsiyasi va sanoatning boshqa sohalarida keng
foydalaniladi.

6Asosiy qism
Gidromashinalarning turlari va ishlash printsiplari
Suyuqlik energiyasi va mexanik energiyani bir turdan ikkinchi turga
aylantiruvchi qurilmalar gidromashinalar deb ataladi. Gidromashinalar vazifasiga
kura quyidagilarga bulinadi:
1) gidrostatik mashinalar suyuklikning muvozanat holatidan foydalanib,
mexanik kuchni suyuqlikning potentsial energiyasiga aylantirish usuli bilan
kuchaytirib yoki susaytirib beradi. Bulardan gidropress, gidroakkumulyator,
gidromultinlikatorlar kiradi;
2) nasoslar mexanik energiyani suyuqlik energiyasiga aylantirib beradi
3) gidrodvigatellar suyuklik energiyasini mexanik energiyaga aylantirib
beradi;
4) gidroyuritgich mexanik energiyani suyuqlik vositasida bir xarakatlanuvchi
qismdan ikkinchi xarakatlanuvchi qismga uzatishga xizmat qiladi.
Gidroyuritgichlarni unumlashtirib, gidrostatik mashinalar deb ham yuritish
mumkin.
Quyida biz nasoslar haqida tuxtalib utamiz.
3.Dinamik nasoslar, turlari va ishlash printsiplari
Nasoslarning tuzilishi, turli parametrlar, suyuqlikka energiya berish usuli va
boshkalarga karab turlicha klassifikatsiyalash usullari mavjud.
Eng kup tarkalgan usul ularni ishlash printsipiga qarab klassifikatsiyalashdir.
Bunda nasoslar asosan ikkita katta gruppaga: kurakli va hajmiy nasoslarga
bulinadi. Bu ikki tur nasoslar deyarli barcha nasoslarni uz ichiga oladi, lekin bir
kancha boshkacha printsipda ishlaydigan nasoslar bu ikki turga kirmaydi. Bularga
oqimchali nasoslar (uchinchi tur sifatida ajratish mumkin) va boshqa kutargichlar
kiradi.
Kurakli nasoslar yana markazdan qochma ukiy propellerli uyurma nasoslarga
bulinadi. Tuzilish va ishlash printsipi bir xil bulgani uchun ventilyatorlarning ham
markazdan kochma uqiy propellerli turlari mavjud. Kurakli nasoslarni ularning bir
valida bitta yoki bir necha ish gildiragi urnatilishiga qarab bir pog’onali va kup

7pog’onali nasoslarga ajratish mumkin. Markazdan kochma nasoslar surish usuliga
qarab bir tomonlama suruvchi va ikki tomonlama suruvchi nasoslarga bulinadi.
Hajmiy nasoslar ikki gruppaga porshenli va rotorli nasoslarga bulinadi. Bular
yana bir qancha kichik gruppachalarga bulinadi (ular tugrisida tegishli bulimda
tuxtalib utamiz.). Oqimchali nasoslar esa ejektor, injektor va gidroelevatorlarni uz
ichiga oladi. Nasoslarni bunday klassifikatsiyalashga ishlab chikarishda eng kup
tarqalgan ikki tur (markazdan kochma va porshenli) nasoslar atrofida barcha
nasoslarni gruppalashga intilish asos bulgan bulsa kerak.
Nasoslarni suyuqlikka bergan bosimning miqdoriga qarab past bosimli
(bosimi 20 m suv ust. gacha) urtacha bosimli (bosimi 20…60 m suv ust. ga teng),
yuqori bosimli (60 suv ust. yuqori) nasoslarga ajratish mumkin. Ularni bergan
sarfiga qarab past, urta va yuqori sarfli nasoslarga gruppalash mumkin.
Nasoslarni energiyaning nasosga qanday berilishiga qarab
klassifikatsiyalashga intilish ham bulgan. Bu aytilgan oxirgi uch tur
klassifikatsiyalashning har biriga ham barcha mavjud nasoslarni kiritish mumkin
bulgani bilan bu uch usul juda katta kamchilikka ega, chunki bu usullarga bir
gruppaga porshenli, markazdan kochma rotorli propellerli va ishlash printsipi
tamoman bir biridan farqlanuvchi boshka nasoslar kirishi mumkin. Suyuqlikka
berilgan energiya turiga qarab klassifikatsiyalash ancha qulaydir. Nasosdan
utayotgan suyuqlikka berilgan energimya uch xil bulishi mumkin: holat
energiyasi bosim energiyasi
Faqat holat energiyasini beruvchi mashinalarga suv kutargichlar deyiladi.
Agar kutarilayotgan suyuqlik faqat suv emas, balki neft turli moylar va boshqa xil
suyuqliklar ham bulishi mumkinligini hisobga olsak, bu mashinalarni suyuqlik
kutargichlari deyish kerak buladi. Bu gruppaga suv kutarish uchun ishlatiladigan
barcha kadimgi kurilmalar: charxpalak, chigir arximed vinti va boshqalar kiradi.
Zamonaviy qurilmalardan bu gruppaga kiradiganlari katoriga kam debitli
quduklardan neft chiqaruvchi tortuv kurilmalari chuqur qurilmalardan gaz va havo
yordamida suyuqlik (suv neft) kutaruvchi kutargichlar kiradi.

8Ikkinchi guruhga suyuqlikka bosimni orttirish yuli bilan energiya beruvchi
nasoslar kiradi. Suyuqlikni porshen bosimi (porshenli nasoslar) aylanuvchi jismlar
(rotorli nasoslar) siqilgan xavo gaz yoki bug’ (pnevmatik suv kursatgichlar, Gemfri
nasosi va b). yordamida chiqarish mumkin. Bularga suyuqlikka gidravlik zarb
orqali beruvchi mexanizmlar (gidravlik taran) ham kiradi.
Uchinchi guruhga nasoslarda suyuqlikka kinetik energiya berilib, sungra u
bosim energiyasiga aylantiriladi. Bularga birinchi galda kurakli (markazdan
qochma parrakli uqiy) nasoslar kiradi (ularda ish kismi valda aylanuvchi kurakli
gildiraklardir). Ikkinchidan oqimchali nasoslar (ejektorlar, injektorlar gidravlik
elekvatorlar) kiradi (ular suyuqlikka energiya beruvchi boshka suyuqlik gaz yoki
bugdir).
Hajmiy nasoslar, turlari va ishlash printsiplari
Porshenli nasos qurilmasining eng sodda sxemasi 1-rasmda keltirilgan. bu
nasoslarda suyuqlikning surilishi va haydalishi porshenning tsilindrda ilgarilanma
qaytma xarakat qilishiga assolangan. Bunda porshen 3 (2-rasm) tarkibidagi shtok 2
bulgan krivoship-shatunli mexanizmi 1 yordamida xarakatga keladi. Porshen
tsilindrichida qaytma orqaga) xarakat qilganida uning oldidagi ish bushlig’ining
hajmi ortib siyraklanish hosil buladi. Bu siyraklanish ma’lum bir chegaraga
yetganida ish bushlig’idagi bosim рс bilan tovonli klapan 7 ostidagi xrapovikda
bulgan bosim orasidagi farq surish klapani 4 ni ochadi va suyuqlik surish trubasi 6
orkali ish bushlig’iga kiradi. Nassolarda suyuqlik qaysi tipdagi kuchlardan
(dinamik kuchlar yoki statik kuchlar) foydalanib surilishiga qarab ular dinamik
yoki hajmiy nasoslarga bulinadi. Bunda yuqoridagi klassifikatsiyaga kirgan
nasolarning porshenli va rotoli turlari hajmi nassolarga qolganlari esa dinamik
nasoslarga kiradi. Surili protsessi porshen uzining eng chekka surilishi chegarasiga
yetguncha davom etadi. Bunda surilish trubasidagi siyraklanishni surish klapani
oldiga joylashtirilgan vakuummetr yordamida ulchash mumkin. Ta’minlovchi
idishdagi suyuqlik sathidan nasos tsilindrining eng yuqori sathigacha bulgan
balandlikka surish balandligi Нс deyiladi.

9Porshen (plunjer) ilgarilanma (oldinga) xarakat qilganda esa ish bushlig’idagi
bosim ortib surish klapani yopiladi. Bushlikdagi bosim ortishda davom etib uning
miqdori suyuklikni haydash bosimi Рх ga yotganda haydash klapani ochilib
suyuqlik xaydash trubasi 9 ga uta boshlaydi.
Suyuqlikning haydash porshenning eng chekka haydash chegarasiga
yotguncha davom etadi. Nasosni ishga tushurganimizda u avval suri trubasidagi
havoni tortadi va suyuqlik hosil bulgan bosimda farqi ta’sirida surish trubasiga
kutariladi. Nasos bir oz vaqt ishlagandan sung surish trubasi va tsilindrdagi havo
haydab chiqarilib, suyuqlik tsilindrni tuldiradi. Shundan keyin nasos moslangan
tartibda ishlay boshlaydi. Natijada ta’minlovchi idishdagi suyuqlik qabul qiluvchi
idish ga utadi. Tsilindrdagi yukori sath bilan suyuqlik kutarilgan eng yuqori
sathning farkiga xaydash balandligi Нх deyiladi. Surish balandligi bilan haydash
balandligining yigindisi Нс + НХ nasosining tortish balandligi yoki tuliq statik
bosimni beradi. Porshenli nasoslarning turli loyixalari bilan kurilgan turlari ishlab
chiqarishning kup sohalarida qullaniladi.
1-rasm Porshenli nasos

10Surish balandligi chegaraviy surish balandligi Ηс ≤ Нчс dan katta bulmasligi
kerak.
Yuqorida aytganimizdik, porshenli nasoslar yuqori bosim kerak bulgandagina
ishlatiladi. Amalda kup xollarda porshenli nasoslardan markazdan qochma
nasoslar urnida foydalaniladi. Xajmiy gidrouzatmalar sostavida ishlayotgan
nasoslar asosan porshenli nasoslar turiga kiradi. Bu aitilganlardan tashqari,
porshenli nasoslarning yana bir ustunligi ularning foydali ish koeffitsientining
yukoriligidir. Porshenli nasoslarning markazdan qochma nasoslardan yana bir farki
shundaki, uning surish ni xaydash trubasiga urnatilgan zadvijka oldida bosim orta
boradi. Agar zadvijka butunlay berkitib kuyilsa, bosim juda kattalashib ketishi
natijasida yo nasos buziladi, yoki truba yoriladi, yoxud zurikishning ortib ketishi
natijasida dvegatil tuxtab koladi. Shuning uchun porshenli nasoslardan yukori
bosymda uzgarmas surish mikdori zarur buligan hollarda foydalaniladi.
Porshenli nasoslarning markazdan qochma nasoslarga taqqoslangandagi
asosiy kamchiligi ularning qupolligi, qimmat turishi, ishlatish murakkabligidir. Bu
nasoslarni markazdan qochma nasoslarga nisbatan kuproq kuzatib turish talab
qilinadi, chunki porshenli nasoslarning klapanlari tez-tez ifloslanib turadi.
Ifloslanish nasosning boshqa qismlarida ham buladi.
Gidravlik press haqli ravishda insoniyatning eng buyuk ixtirolaridan biriga
tegishli. Ushbu turdagi birinchi patentlangan qurilma (1795 yilda) ingliz ixtirochi
Jozef Brumning pressi edi. Dastlab, press yuk ko'tarish uchun va qishloq
xo'jaligida - pichan bosish va yog'lar va sharbatlarni siqish uchun ishlatilgan.
Dizayn doimiy ravishda takomillashtirildi, bu bir muncha vaqt o'tgach, pressni
metallga ishlov berish sanoatida va harakatlanuvchi tripod va stendlar bilan
jihozlangan bo'lsa, armiyada foydalanishga imkon berdi. Va bugungi kunda
gidravlik presslar o'z ahamiyatini yo'qotmadi va ko'plab sohalarda, xalq xo'jaligida
va ichki ehtiyojlar uchun qo'llaniladi.
Bu nima?

11Shlangi press ishlov beriladigan materialga yoki ish qismiga statik ta'sir
ko'rsatadi. Bu siqish, siqish va bosim bilan ishlov berish bo'lishi mumkin. Suyuqlik
kinematik aloqa vazifasini bajaradi - hozirgi vaqtda maxsus moy ko'pincha
ishlatiladi.
Matbuotning ishi Paskal qonuniga asoslanadi, unda suyuqlikka qo'llaniladigan
bosim uning barcha nuqtalariga teng ravishda uzatiladi va gidravlik tutqich
printsipi.
Eng oddiy gidravlik press turli diametrli ikkita pistondan iborat bo'lib, ular
nazorat klapanlari bilan jihozlangan aloqa silindrli idishlarga o'rnatiladi. Ularning
orasida suyuqlik bor. Kichikroq diametrli pistonli silindr ishlaydigan silindr,
kattaroq diametrli esa asosiy hisoblanadi. Piston qo'l bilan boshqariladi. U
ko'tarilganda, suyuqlik ishlaydigan silindrga so'riladi. Piston tushirilganda,
kichikroq silindrdagi valf yopiladi va suyuqlik asosiy tsilindrga o'tib, undagi
pistonni ko'taradi. Shunday qilib, ishlaydigan tsilindrdagi pistonning har qanday
tebranishlari pistonning asosiy qismida harakatlanishiga olib keladi.
Daromad to'g'ridan-to'g'ri bu pistonlarning maydonlarining nisbatiga bog'liq.
Asosiy tsilindrdagi pistonning o'lchami qanchalik katta bo'lsa va ishlayotganida
qanchalik kichik bo'lsa, koeffitsientni olish mumkin. Harakatni oshirish uchun
ishchi suyuqlik bilan qo'shimcha tank mavjudligiga imkon beradi. Suyuqlik bosimi
va oqimi, shuningdek, gaz kelebekler, bosimni
pasaytiruvchi va xavfsizlik klapanlari va oqim regulyatorlari tomonidan
boshqariladi.

122.-rasm. Bir tomonlama ishlaydigan krivoship-shatunli nasos:
1-krivoship shatunli mexanizm, 2-shtok, 3-porshen (plunjer), 4-surish klapani,
5-haydash klapani, 6-surish trubasi, 7-tirgak (tovon) klapan, 8-filtr, 9-xaydash
trubasi.
Gidravlik press - bu yuqori bosim olish, moddani siqish, suyuqliklarni
almashtirish, mahsulot shaklini o'zgartirish, og'ir yuklarni ko'tarish va
harakatlantirish uchun mo'ljallangan qurilma. 18-asr oxirida paydo bo'lgan

13gidravlik press asosan pichanni o'rash, uzum sharbatini siqish, moyni bosish va
boshqalar, kukunli materiallarni bosish, kabellarni metall qobiq bilan qoplash va
boshqalar uchun ishlatilgan. Hozirgi vaqtda gidravlik presslar deyarli har bir
sanoat korxonasida qo'llaniladi. Uskunalar plastmassa, kauchuk, kontrplak, olmos
va tekstolitdan tayyorlangan mahsulotlarni ishlab chiqarishda ajralmas hisoblanadi.
Gidravlik pressning ishlash printsipi
Shlangi press - bu bir joyda ozgina kuch sarflash va boshqa joyda ko'p
narsalarni olish imkonini beruvchi mashina. Uning dizayni suv, moy yoki boshqa
suyuqlik bilan to'ldirilgan turli diametrli ikkita bog'langan tsilindrga (pistonlar
bilan) asoslangan. Gidrostatika qonunlariga ko'ra, suyuqlikning (yoki gazning)
tinch holatda bo'lgan har qanday joyidagi bosim (birlik maydoniga ta'sir qiluvchi
kuch) barcha yo'nalishlarda bir xil bo'ladi va butun hajm bo'ylab teng ravishda
uzatiladi.
Bu fransuz faylasufi va olimi B. Paskal nomi bilan atalgan Paskal qonunidir.
Agar kichik pistonga F1 kuchi qo'llanilsa, suyuqlikdagi bosim F1/S1 ga oshadi, bu
erda S1 - kichik pistonning maydoni. Bu bosim katta pistonga o'tkaziladi, ya'ni:
F1 / S1 = F2 / S2, bu erdan F2 = (A2 / A1) F1. Agar S2 maydoni S1 maydonidan
ancha katta bo'lsa, u holda F2 kuchi F1 kuchidan ancha katta bo'ladi.
Shlangi pressning ishlash printsipi texnikada keng qo'llaniladi. Shuni yodda
tutish kerakki, F1 kuchi tomonidan bajarilgan ish (ishqalanishni e'tiborsiz qoldirib)
F2 kuchiga nisbatan bajarilgan ish bilan teng bo'lishi kerak. Agar l pistonning
siljishini bildirsa, u holda buni F1l1 = F2l2 deb yozish mumkin, bu erdan l2 =
(F1/F2) l1, ya'ni katta porshenning siljishi kichikdan ancha kichik.
Gidropresslarning tasnifi
Texnologik maqsadiga ko'ra, gidravlik presslar bir-biridan asosiy
agregatlarning konstruktsiyasi, ularning joylashishi va soni, shuningdek Pn, Z, H,
A asosiy parametrlarining qiymati bo'yicha farqlanadi? B (Z - qolip bo'shlig'ining

14ochiq balandligi; H - harakatlanuvchi barning to'liq sayohati; A ? B - stol
o'lchamlari).
Texnologik maqsadga ko'ra, gidravlik presslar metall va metall bo'lmagan
materiallar uchun presslarga bo'linadi. O'z navbatida, metall uchun presslar besh
guruhga bo'linadi:
zarb qilish va shtamplash uchun;
ekstruziya uchun;
varaqni shtamplash uchun;
to'g'ri va montaj ishlari uchun;
metall chiqindilarini qayta ishlash uchun.
Gidravlik presslarning xilma-xilligi tufayli biz eng keng tarqalgan PH
nominal kuchlarini taqdim etamiz.
Birinchi guruh presslardan quyidagilarni aytib o'tish mumkin: zarb qilish -
tayanch qoliplarida shtamplash bilan erkin zarb qilish, Pn = 5-120 MN; shtamplash
- magniy va alyuminiy qotishmalaridan tayyorlangan qismlarni issiq qolipda zarb
qilish, Rn = 10-700 MN; pirsing - yopiq matritsadagi po'lat blankalarni chuqur
issiq pirsing, Pn = 1,5-30 MN; kengaytirilgan - halqalar orqali po'lat zarblarni
tortib olish, Pn = 0,75-15 MN.
Ko'rgazmalarning ikkinchi guruhidan quvur rodlari va profil panjaralarining
presslarini qayd etish mumkin - rangli qotishmalar va po'latdan bosish, Pn = 0,4-
120 MN.
Uchinchi guruhdan quyidagi presslarni nomlaymiz: bir tasirli varaq zarb
presslari, Rn = 0,5-10 MN; egzoz - silindrsimon qismlarni chuqur chizish, Pn =
0,3-4 MN, rezina bilan shtamplash uchun Rn = 20-200 MN, qalin qatlamli
materialdan taxta, flanes, zarb va presslash uskunalari uchun, Rn = 3-45 MN;
moslashuvchan - qalin qatlamli materialni issiq holatda bükme, Pn = 3-200 MN.
Beshinchi guruhdan metall chiplari va metall parchalari kabi chiqindilarni
bosish uchun gidravlik to'plash va briketlash presslarini qayd etamiz, Rn = 1-6

15MN. Metall bo'lmagan materiallar uchun gidravlik presslarga kukunlar,
plastmassalar va zarrachalar va taxtalarni bosish uchun presslar kiradi.
Gidropressning texnologik maqsadi yotoq konstruksiyasini (ustunli, ikki
ustunli, bir ustunli, maxsus), silindrlarning turini, konstruktsiyasini va sonini
(plunger, differentsial-plunger, piston va boshqalar) belgilaydi.
Plunger va differensial piston tipidagi tsilindrlar bitta ta'sirli silindrlardir.
Differensial piston tipidagi ishchi tsilindr, masalan, igna ishlaydigan pistondan
o'tishi kerak bo'lganda ishlatiladi. Yog 'ishchi suyuqlik sifatida ishlatilganda piston
tipidagi tsilindrlar ko'proq ishlatiladi. Bunday holda, piston halqalari pistonning
o'zini muhrlash elementi bo'ladi. Piston tipidagi silindr ikki tomonlama ta'sirli
silindrdir.
Ishchi tsilindrning pastki joylashuvi va mahkamlangan ramkaga ega bo'lgan
gidravlik pressda teskari silindrlardan ham foydalanish mumkin, bu holda
harakatlanuvchi qismlarning dastlabki holatiga qaytishi.
Shlangi pressning asosiy diagrammasi juda oddiy. Odatda ikkita ustunli ikkita
ustun o'rnatilgan taglikdan iborat. O'rtasi turli o'lchamdagi qismlar yoki materiallar
bilan ishlash uchun pozitsiyani o'zgartirishi mumkin. Yuqori qismi gidravlik
tsilindrni joylashtirish uchun mo'ljallangan. Bundan tashqari, dizaynga moyli
qo'shimcha idish, distribyutor, nasos, chiziq qo'shilishi mumkin. Matbuot ramkasi
kuchli va qalin po'latdan yoki yuqori quvvatli metall profildan qilingan.
Zamonaviy gidravlik presslar turli xil konfiguratsiyalar va jihozlarga ega, bu esa
keng ko'lamli vazifalarni hal qilish imkonini beradi.
Turlari
Shlangi presslarni tasniflash turli mezonlarga ko'ra amalga oshiriladi:
• ishlash usuli bo'yicha - avtomatik va qo'lda;
• ishlaydigan silindrlar soni bo'yicha - bitta, ikkita yoki undan ko'p;
• joylashuviga ko’ra — gorizontal, vertikal, yuqori, pastki, burchak;
• dizayni bo'yicha - ustunli, ramka va jag';
• qo'zg'alish turi bo'yicha - qo'lda, ichki yonuv dvigateli yoki elektr dvigatel
bilan boshqariladi;

16• o'lchamlari bo'yicha — pol, ish stoli;
• turi bo'yicha — universal va ixtisoslashtirilgan;
• ramka turi bo'yicha - ochiq va yopiq.
Gidravlik pressning afzalliklari va kamchiliklari
Har qanday uskuna singari, gidravlik presslar ham o'zlarining afzalliklari va
kamchiliklariga ega.
Imtiyozlarga quyidagilar kiradi:
• uskunaning yuqori ishonchliligi;
• kuchni tartibga solish va nazorat qilishning soddaligi;
• foydalanish qoidalariga rioya qilgan holda ish xavfsizligi;
• katta ishchi resurs;
• katta daromad;
• strukturaning harakatlanuvchi elementlarini ham energiya bilan ta'minlash
imkoniyati;
• amaliylik;
• turli manipulyatsiyalarni amalga oshirish qobiliyati;
• haydovchiga har qanday boshqa gidravlik qurilmalarni ulash uchun
qo'shimcha imkoniyat - dumaloq arralar, bolg'alar, chelaklar, tutqichlar va
boshqalar.
Ushbu turdagi uskunaning bir nechta kamchiliklari mavjud:
• mexanik presslar kabi yuqori unumdorlikka ega emas;
• sarf materiallari va butlovchi qismlarning yuqori narxi;
• ish joyiga yog'ning oqishi va uni qayta ishlangan materialga olish ehtimoli.
Tanlash bo'yicha maslahatlar
Shlangi pressni sotib olishdan oldin, uning yordami bilan hal qilinishi kerak
bo'lgan vazifalar haqida qaror qabul qilishingiz kerak. Agar siz uni kichik
qismlarga ishlov berish uchun ishlatmoqchi bo'lsangiz, ixcham modellar, shu
jumladan ish stoli modellari mos keladi. Kuchli bosimga ega bo'lgan katta qavat
uchun. Shuningdek, rivojlanish istiqbollarini hisobga olish kerak, shunda yaqin
kelajakda uskunalarni kuchliroqlari bilan almashtirish kerak bo'lmaydi.

17Modellarning tavsifida ko'rsatilgan asosiy xususiyatlar quyidagilardir:
• o'lchamlar - millimetrda (mm) o'lchanadi;
• vazn - kilogramm (kg);
• gidravlik haydovchi moy bosimi — megapaskalda (MPa);
• haydovchi quvvati - kilovattda (kVt);
• ish zarbasi – santimetrda

18Xulosa
Yuqorida aytganimizdik, porshenli nasoslar yuqori bosim kerak bulgandagina
ishlatiladi. Amalda kup xollarda porshenli nasoslardan markazdan qochma
nasoslar urnida foydalaniladi. Xajmiy gidrouzatmalar sostavida ishlayotgan
nasoslar asosan porshenli nasoslar turiga kiradi. Bu aitilganlardan tashqari,
porshenli nasoslarning yana bir ustunligi ularning foydali ish koeffitsientining
yukoriligidir. Porshenli nasoslarning markazdan qochma nasoslardan yana bir farki
shundaki, uning surish ni xaydash trubasiga urnatilgan zadvijka oldida bosim orta
boradi. Agar zadvijka butunlay berkitib kuyilsa, bosim juda kattalashib ketishi
natijasida yo nasos buziladi, yoki truba yoriladi, yoxud zurikishning ortib ketishi
natijasida dvegatil tuxtab koladi. Shuning uchun porshenli nasoslardan yukori
bosymda uzgarmas surish mikdori zarur buligan hollarda foydalaniladi.
Gidropressning texnologik maqsadi yotoq konstruksiyasini (ustunli, ikki ustunli,
bir ustunli, maxsus), silindrlarning turini, konstruktsiyasini va sonini (plunger,
differentsial-plunger, piston va boshqalar) belgilaydi.
Plunger va differensial piston tipidagi tsilindrlar bitta ta'sirli silindrlardir.
Differensial piston tipidagi ishchi tsilindr, masalan, igna ishlaydigan pistondan
o'tishi kerak bo'lganda ishlatiladi. Yog 'ishchi suyuqlik sifatida ishlatilganda piston
tipidagi tsilindrlar ko'proq ishlatiladi. Bunday holda, piston halqalari pistonning
o'zini muhrlash elementi bo'ladi. Piston tipidagi silindr ikki tomonlama ta'sirli
silindrdir.

19АДАБИЁТЛАР РУЙХАТИ
1. Латипов К. Гидравлика, гидромашиналар ва гидропневмоюртгичлар.
Т.1992.
2.
Латипов К, Эргашев С. Гидравлика ва гидромашиналар. Т.1986.
3. Умаров
А.Ю. Гидравлика. Узбекистон, Т. 2002.
4.
Башта Т.М. Гидравлика, гидромашины игидроприводы. М. 1982.
5. Лабораторный
практикум и гидроприводу. М.1980.
6.
Бозоров Д.Р., Каримов Р.М. Гидравлика асослари. Т. 2004.
7. Лойцянский
А.Г. Механика жидкости и газа. М.1978.
8. Башта
Т.М. Гидропривод и гидропневмоавтоматика. М. 1972.

Gidravlik pressning ishlash printsipining tavsifi

Sotib olish