Grafik fayllarni import va eksport qilishda Adobe Photoshop dasturining ijobiy jihatlari

Grafik fayllarni import va eksport qilishda Adobe
Photoshop dasturining ijobiy jihatlari 
KIRISH
I BOB.KOMPYUTER GRAFIKASI HAQIDA.
1.1 Kompyuter grafikasi tushunchasi.
1.2 Kompyuter grafikasida tasvirlarni qayta ishlas 13
II BOB. GRAFIK FAYILLARNI IMPORT VA EKSPORT QILISHDA 
ADOBE PHOTOSHOP DASTURINING IJOBIY JIXATLARI 21
2.1  AdobePhotoshop dasturida grafik fayillarni import qilish........................21 
2.2 AdobePhotoshop dasturida grafik fayillarni eksport qilish……………. 24
XULOSA………………………………………………………………………...29
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR…………………………………….…31 KIRISH
Mavzuning   dolzarbligi.   Kompyuter   grafikasi   tushunchasi   hozirgi   keng
qamrovli sohalarni o’zida birlashtirgan bo’lib, bunda oddiy grafik chizishdan toki
real borliqdagi turli tasvirlarni hosil qilish, ularga ko’rinish berish, dastur vositasi
yordamida   tasvirga   doir   yangi   loyihalarni   yaratishga   mo’ljallangan.   Bu   esa
multimedia   muhitida   ishlash   imkoniyatini   yaratadi.   Kompyuter   grafikasi
jamiyatning   barcha   sohalarida   keng   qo’llaniladigan   dastur   ta’minoti   bo’lib,   u
mavjud   va   yangi   yaratilayotgan   dasturlarga   asoslanadi.   Kompyuter   grafikasi
jarayonlarni   uch   o’lchovli   fazoda   qanday   kechishini   aniq   tasvirlash   imkoniyatini
yaratdi.   Shu   boisdan   hozirda   mavjud   amaliy   dastur   paketlari   orqali   ko’rilayotgan
masalaning   asosiy   qiymatlarini   kiritgan   holda   uning   natijasini   grafik   shaklda
olishimiz   mumkin.   Yurtimizda   ham   dasturlashga   bo’lgan   talab   va   e`tibor   oshib
bormoqda.   O’zbekiston   Respublikasi   Prezidenti   SH.M.   Mirziyoyevning   2020-yil
24-yanvardagi   Oliy   majlisga   qilgan   murojaatnomasida   ta`kidlangan   «Soha   uchun
yuqori   malakali   mutaxassislar   tayyorlash   maqsadida   xorijiy   hamkorlarimiz   bilan
birgalikda   1   million   dasturchi»   loyihasini   amalga   oshirilishi   dasturlashga   bo’lgan
e`tibordan   darak   beradi.   Bu   loyihadan   ko’zlangan   maqsad   kelgusida
jamiyatimizning qurilish, energetika, qishloq va suv xo’jaligi, transport, geologiya,
kadastr,   sog`liqni   saqlash,   ta`lim,   arxiv   sohalarini   raqamlashtirishdan   iborat.
Hozirda   kompyuter   grafikasi   ilmiy   xodimlar   uchungina   emas,   balki   rassomlar,
loyihachilar,   dizayn   va   reklama   bilan   shug`ullanadigan   mutaxassislar,   web   sayt
yaratuvchilar, o’qitish jarayoni va boshqa sohalarda keng qo’llanilmoqda. 
Kompyuter   grafirasi   tushunchasi   Kompyuter   grafikasi   —   grafik   displey
(monitor)   ekranida   tasviriy   informatsiyani   vizuallash   (ko’rinadigan   qilish)
jarayonidir.   Tasvirni   qog`ozda,   fotoplyonkada,   kinolenta   va   boshqalarda   aks
ettirish usulidan farqli ravishda kompyuter grafikasida kompyuterda hosil qilingan
tasvirni   darhol   o’chirib   tashlash,   unga   tuzatish   kiritish,   istalgan   yo’nalishda
toraytirish yoki cho’zish, yaqinlashtirish va uzoqlashtirish, burish, harakatlantirish,
rangini o’zgartirish va boshqa amallarni bajarish mumkin. Kitoblarni bezash, rasm
va   chizmalarni   tayyorlashda   buyumlarni   loyihalash   va   modellarini   yasashda,
2 telereklamalar yaratishda, multfilmlarni yaratishda, kinofilmlarda qiziqarli kadrlar
hosil qilish va boshqa ko’p sohalarda qo’llaniladi. 
Kompyuterga   hech   qanday   topshiriq   berilmaganda,   ya’ni   bekor   turganida
ham ekranida ko’rinishi kerak bo’lgan tasvirni sekundiga o’nlab marta qayta ishlab
ko’rsatadi.   Kompyuterning   ekranida   paydo   bo’ladigan   tasvirlar   uning   videokarta
deb ataluvchi qurilmasi yordamida yaratiladi va ekranga chiqariladi. Videokartalar
uchun   maxsus   videoprotsessorlar   ishlab   chiqariladi.   Videoprotsessorlar
kompyuterning   asosiy   protsessorini   murakkabligi   va   hisoblash   ishlarini   bajarish
tezligi   bo’yicha   ortda   qoldirib   ketgan.   Kompyuterning   ma’lumotlarni   elektron
ko’rinishda tasvirlash qurilmasi  monitor (monitor - kuzatish, nazorat) deb ataladi.
Kompyuterda   bo’layotgan   jarayonlarni   monitor   orqali   kuzatish   mumkin.
Monitorning   tasvirlar   ko’rsatiladigan   qismi,   ya’ni   ekrani   displey   (display   -
tasvirlamoq) deb ataladi. 
Piksellarning   har   biri   alohida   manzilga   ega   va   mustaqil   boshqarilishi
mumkin.   Har   12   bir   piksel   uchun   xotirada   bir   baytdan   to’rt   baytgacha   joy
ajratilishi   mumkin.   Demak,   har   bir   piksel   256   tadan   4   milliardgacha   bo’lgan
ranglardan   birida   bo’lishi   mumkin.   Ekrandagi   har   bir   pikselning   o’zi   uchga
bo’linadi. Ulardan biri qizil, ikkinchisi yashil, uchinchisi ko’k rangda porlaydi. Bu
ranglar asosiy ranglar deb ataladi va turli nisbatda qo’shilib, tabiatda uchraydigan
ranglarning   deyarli   barchasini   yarata   oladi.   Kompyuter   grafikasi   faoliyatning
shunday   turiki,   unda   kompyuter   va   maxsus   yaratilgan   dasturlardan   foydalanib,
tasvirlar   yaratiladi,   mavjudlari   raqamli   ko’rinishga   o’tkaziladi,   qayta   ishlanadi,
saqlanadi va qulay ko’rinishda tasvirlanadi.
 Kurs ishining maqsadi:  Grafik fayillarni import va eksport qilishda Adobe
Photoshop dasturining ijobiy jixatlarini o’rganish
 Kurs ishining obyekti:   Grafik fayillarni  import  va eksport  qilishda Adobe
Photoshop dasturining ijobiy jixatlarini o’rganish va o’rgatish
Kurs ishining predmeti:  Grafik fayillarni import va eksport qilishda Adobe
Photoshop dasturining ijobiy jixatlarini tahlil qilish
3 Kurs ishining vazifalari:
Mavzuga doir materiallar yig’ish va o’rganish
Grafik fayillarni import va eksport qilishda Adobe Photoshopning ahamiyati
Grafik   fayillarni   import   va   eksport   qilishda   Adobe   Photoshop   dasturining   ijobiy
jixatlarini tahlil qilish
Adobe Photoshop asosida o’qitish 
Kurs   ishi   tuzulishi:   Mundarija,   kirish,   2   bob,   4   ta   paragrif,   xulosa   va
foydalanilgan adabiyotlardan tashkil topgan .
4 I.BOB.   KOMPYUTER GRAFIKASI HAQIDA.
1.1.   Kompyuter grafikasi tushunchasi
Kompyuter   grafikasi   —   grafik   displey   (monitor)   ekranida   tasviriy
informatsiyani   vizuallash   (ko’rinadigan   qilish)   jarayonidir.   Tasvirni   qog`ozda,
fotoplyonkada,   kinolenta   va   boshqalarda   aks   ettirish   usulidan   farqli   ravishda
kompyuter   grafikasida   kompyuterda   hosil   qilingan   tasvirni   darhol   o’chirib
tashlash,   unga   tuzatish   kiritish,   istalgan   yo’nalishda   toraytirish   yoki   cho’zish,
yaqinlashtirish   va   uzoqlashtirish,   burish,   harakatlantirish,   rangini   o’zgartirish   va
boshqa   amallarni   bajarish   mumkin.   Kitoblarni   bezash,   rasm   va   chizmalarni
tayyorlashda   buyumlarni   loyihalash   va   modellarini   yasashda,   telereklamalar
yaratishda, multfilmlarni yaratishda, kinofilmlarda qiziqarli kadrlar hosil qilish va
boshqa  ko’p sohalarda  qo’llaniladi.  Kompyuter  grafikasi   bilan  ishlovchi   dasturlar
qatoriga   bir   qancha   dasturlarni   sanab   o’tish   mumkin.   Jumladan,   Microsoft   Paint,
Adobe   Photoshop,   Adobe   Illustrator,   Corel   Draw,   Adobe   Freehand,   Adobe
InDesign, Adobe ImageReady, Adobe Flash, Discreet, Cinema 4d, Alias, Autodesk
Maya, LightWave, Adobe Brush va hokazolardir. 
Ba’zilarida oddiy rasm chizish mumkin bo’lsa, ba’zilarida uylar proyektlari,
ba’zilarida   esa   uch   o’lchamli   modellashtirish   va   hattoki   to’rt   o’lchamli
modellashtirish   mumkin   bo’ladi.   Inson   tashqi   dunyo   haqidagi   axborotning   asosiy
qismini ko’zlari yordamida qabul qiladi. Ko’rish tizimi turli obyektlarning tasvirini
qabul qilib oladi. Ular yordamida insonda tashqi muhit va undagi obyektlar haqida
tasavvur   paydo   bo’ladi.   Obyektlarning   tasvirini   yaratish,   ularni   saqlash,   qayta
ishlash   va   tasvirlash   qurilmalarida   tasvirlab   berish   kompyuterning   eng   qiyin   va
asosiy   masalalaridan   biridir.   Kompyuterga   hech   qanday   topshiriq   berilmaganda,
ya’ni   bekor   turganida   ham   ekranida   ko’rinishi   kerak   bo’lgan   tasvirni   sekundiga
o’nlab   marta   qayta   ishlab   ko’rsatadi.   Kompyuterning   ekranida   paydo   bo’ladigan
tasvirlar uning videokarta deb ataluvchi qurilmasi yordamida yaratiladi va ekranga
chiqariladi.   Videokartalar   uchun   maxsus   videoprotsessorlar   ishlab   chiqariladi.
Videoprotsessorlar   kompyuterning  asosiy   protsessorini  murakkabligi   va  hisoblash
ishlarini   bajarish   tezligi   bo’yicha   ortda   qoldirib   ketgan.   Kompyuterning
5 ma’lumotlarni   elektron   ko’rinishda   tasvirlash   qurilmasi   monitor   (monitor   -
kuzatish,   nazorat)   deb   ataladi.   Kompyuterda   bo’layotgan   jarayonlarni   monitor
orqali  kuzatish mumkin. Monitorning tasvirlar  ko’rsatiladigan qismi, ya’ni  ekrani
displey   (display   -   tasvirlamoq)   deb   ataladi.   Hozirgi   paytda   alohida   korpusda
yig`ilgan   tasvirlash   qurilmalari   kompyuter   monitori,   kompyuter   bilan   birga
joylangan   tasvirlash   qurilmalari   (masalan,   noutbuk,   planshet   hamda   telefonlarda)
displey deb atalmoqda. 
Displey   to’g`ri   to’rtburchak   ko’rinishida   bo’lib,   uning   tomonlari   nisbati
odatda 16 ga 9 kabi bo’ladi. Bundan tashqari, displey tomonlari nisbati 16 ga 10, 4
ga   3,   5   ga   4   kabi   bo’lishi   ham   mumkin.   So’nggi   paytda   21   ga   9   nisbatdagi
displeylar ishlab chiqarila boshlandi. 16x9 va 16x10 nisbatli displeylar keng, 21x9
nisbatlilari o’ta keng, 5x4 nisbatlilari kvadrat displeylar deb ataladi. Piksellar soni
bo’yicha   displeylardan   keng   tarqalganlari   va   ularning   nomlari   quyida   keltirilgan:
320x240   CGA  (Color   Graphic  Adapter   -   rangli   grafik   qurilma);   640x480   VGA
(Video   Graphic  Adapter   -   video   grafik   qurilma);   800x600   SVGA  (Super   VGA);
1024x768   XVGA  (extended   VGA  -   kengaytirilgan   VGA);   1280x720   HD   (High
Definition   -   yuqori   aniqlik);   1280x800   HD+   (HD   dan   ko’proq);   1366x768
WXVGA   (Wide   XVGA   -   keng   XVGA);   1440x900   HD++   (HD   dan   yanada
ko’proq); 1600x900 HD+++ (HD dan yanada ko’proq); 1920x1080 FHD (Full HD
- to’liq HD);  2560x1440 QHD (Quadra HD - to’rtlangan HD); 3840x2160 4K (4
kilo - to’rt ming ustun) yoki UHD (Ultra HD - o’ta HD) Displey ekrani satrlarga va
ustunlarga   ajratib   chiqilgan   bo’lib,   har   bir   qator   va   ustun   kesishgan   joyda   piksel
deb   ataluvchi   juda   kichik   tasvir   bo’laklari   joylashgan.   Piksellarning   har   biri
alohida manzilga ega va mustaqil  boshqarilishi mumkin. Har 12 bir  piksel  uchun
xotirada bir baytdan to’rt baytgacha joy ajratilishi mumkin.
  Demak, har bir piksel 256 tadan 4 milliardgacha bo’lgan ranglardan birida
bo’lishi   mumkin.   Ekrandagi   har   bir   pikselning   o’zi   uchga   bo’linadi.   Ulardan   biri
qizil, ikkinchisi yashil, uchinchisi ko’k rangda porlaydi. Bu ranglar asosiy ranglar
deb   ataladi   va   turli   nisbatda   qo’shilib,   tabiatda   uchraydigan   ranglarning   deyarli
barchasini   yarata   oladi.   Kompyuter   grafikasi   faoliyatning   shunday   turiki,   unda
6 kompyuter   va   maxsus   yaratilgan   dasturlardan   foydalanib,   tasvirlar   yaratiladi,
mavjudlari   raqamli   ko’rinishga   o’tkaziladi,   qayta   ishlanadi,   saqlanadi   va   qulay
ko’rinishda tasvirlanadi.
Kompyuter grafikasi o’tgan asrning 70-80-yillaridan boshlab ommaviylasha
boshladi.   Hozirgi   kunda   kompyuter   grafikasi   shu   qadar   rivojlanganki,   uning
ehtiyojlarini   qondirish   kompyuter   texnikasining   jadal   rivojlanishining   asosiy
sabablaridan biri bo’lib qolmoqda. Kompyuter grafikasi ilm-fanga, tijoratga, san`at
va   sportga   ham   tegishli   bo’lib,   barcha   sohalarda   keng   qo’llaniladi.   Kompyuter
grafikasi   bo’yicha   har   yili   ko’plab   konferensiyalar   o’tkaziladi,   ilmiy   jumallar   va
o’quv qo’llanmalar chop etiladi, dissertatsiyalar himoya qilinadi. Har yili bir necha
yuz   milliard   dollarlik   kompyuter   grafikasi   mahsulotlari   ishlab   chiqariladi   va
sotiladi.   San`at   durdonalari   yaratiladi.   Kompyuter   grafikasi   asosida   yaratilgan
elektron   o’yinlar   bo’yicha   jahon   birinchiliklari   o’tkaziladi   va   ularda   millionlab
qatnashchilar ishtirok etadilar. 
Kompyuter  grafikasi  nimaning tasviri  yaratilishiga qarab quyidagi  sinflarga
ajratiladi:
 1) statsionar (o’zgarmas) yoki oddiy grafika;
 2) kompyuter animatsiyasi;
 3) multimedia. 
Yaratish usuliga ko’ra kompyuter grafikasi ikki guruhga ajratiladi:
 ► 2D (inglizcha two dimension - ikki o’lchamli jumlasidan olingan).
 ► 3D (inglizcha three dimension - uch o’lchamli jumlasidan olingan). 
  Ikki   o’lchamli   grafika   yassi   va   tekis   sirtlarda   yaratilgan   tasvirlar   bo’lib,
ularga misol sifatida printerda qog`ozga chop etilgan fotosurat, rassom tomonidan
xolst   (maxsus   matoda)   chizilgan   rasmlarni   keltirish   mumkin.   Uch   o’lchamli
grafika   yordamida   hajmga   ega   jismlar   tasvirlanadi.   Bunda   jismning   fazoda
egallagan   o’rni   mayda   kublar   bilan   to’ldiriladi.  Agar   bu   kublar   yetarlicha   kichik
bo’lsa,   inson   ko’zi   ularni   ilg`amaydi   va   kublar   yaxlit   bir   jism   sifatida   ko’z
o’ngimizda   gavdalanadi.   Uch   o’lchamli   grafikadan   animatsiya,   kompyuter
o’yinlari   va   virtual   (xayoliy)   borliq   yaratishda   keng   foydalaniladi.  Virtual   borliq,
7 asosan,   maxsus   bosh   kiyim   –   shlemlarda   tasvirlanadi.   Oddiy   grafika   vaqt   o’tishi
bilan o’zgarmaydigan tasvirlarni yaratish bilan shug`ullanadi. Ularga misol sifatida
rasmlar,   fotosuratlar,   chizmalarni   keltirish   mumkin.   Kompyuter   animatsiyasi   vaqt
o’tishi   bilan   o’zgaradigan   tasvirlar   yaratadi.   Masalan,   multfilmlar,   videoklip   va
videoroliklar.   Multimedia   mahsulotlari   rasmlar   va   animatsiya   bilan   birga   boshqa
turdagi   axborotlarni,   masalan,   ovoz   va   matnni   ham   o’z   ichiga   oladi.
Multimedianing   o’ziga   xos   jihati   uning   interfaolligi   bo’lib,   unda   bir   joy   dan
ikkinchi   joyga   o’tish   imkoniyati   ko’zda   tutilgan   bo’ladi.   Multimediaga   yorqin
misol sifatida butun olam to’ri - wwwni, undagi www-saytlar va www-sahifalarni
keltirish mumkin.
      Kompyuter   monitoridagi   tasvir   (rasm)   bilan   bog’liq   bo’lgan   axborotni   qayta
ishlashda   uchta   asosiy   yo’nalishni   ajratishadi:   tasvirni   tanlash   (aniqlash),   tasvirni
qayta   ishlash   va   kompyuter   (mashina)   grafikasi.   Tasvirni   tanlashning   asosiy
vazifasi   bu   mavjud   bulgan   tasvirni   (obrazni)   formal,   tushunarli   (aniq)   bulgan
belgilar   tiliga   o’tkazish.   Bu   holda   qaralayotgan   tasvir   abstrakt   tassavurga
aynaltiriladi,   yani   sonlarga,   maxsus   belgilar   yoki   graflar   to’plamiga   o’tkaziladi.
Buni quyidagicha yozish mumkin: COMPUTER VISION: Input – tasvir; Output –
belgilar   (matn)   va   ularning   tahlili   (analizi).   Tasvirni   qayta   ishlashda   kiruvchi   va
chiquvchi   ma lumotlar   –   tasvirlar.   Masalan:   tasvirdagi   ayrim   elementlarni   olib‟
tashlash (ovoz, rang, ...) yoki qo’shish, uning hajmini o’zgartirish va hakazo. Yani
uni  quyidagicha yozish  mumkin:  IMAGE  PROCESSING input  – tasvir;  output  –
tasvir   (o’zgartirilgan).   Kompyuter   (mashina)   grafikasi   dastlabki,   yani   kiruvchi
axborotni (nomalum tabiatga ega) tasvir ko’rinishiga olib keladi. Masalan: ekspert
ma’lumotlarni grafik, diagramma yoki boshqa shakllarga vizuallashtirish. Bundan
tashqari shakllarni almashtirish, harakatlantirish, virtual tasavvurga yaqinlashtirish.
Kompyuter grafikasini kuyidagicha tasvirlash mumkin: COMPUTER GRAPHICS:
input – belgilar, output – tasvir. Ularning o’rtasida keskin chegara yo’q va umumiy
sxemada   quyidagicha   tasvirlash   mumkin:   Tasvirni   (dastlab   matn,   formula   so’ng
oddiy   rasm)   shaxsiy   kompyuter   ekranida   chiqarish   kompyuter   grafikasining
rivojlanishida   birinchi   qadam   bo’ldi.   Qiska   vaqt   (50-yillardan   boshlab)   ichida
8 kompyuter grafikasi tezkor rivojlandi va o’zining etiborini ikki asosiy yo’nalishga
qaratdi:   tasvirga   yetarlicha   tasavvur   (reallik)   va   harakat   (dinamika)   berish,   va
ularni   birlashtirish.   Yuqoridi   aytilganlarni   hisobga   olgan   holda   tasvirni
kompyuterda hosil qilish quyidagi bosqichlardan iborat:
1. Tasvirni ifodalash (poligonal setka, splayn funksiyalar). 
2. Geometrik proeksiyalash (3D -> 2D) 
3. Rastr algoritmlari.
4. Kurinmas chizik va sirtilarni olib tashlash. 
5. Buyash tekislikda va fazoda (Rendering). 
6. Dinamika (Geometrik almashtirishlar). 
7. Grafik dizayn asosiy tushunchalari.    
Shaxsiy kompyuterlardan foydalanishda eng ko’p tarqalgan yo’nalishlardan
biri   bu   kompyuter   grafikasidan   foydalanishdir.   Bu   yo’nalishda   faqatgina
professional   dizayner   yoki   rassomlar   emas,   balki   oddiy   foydalanuvchilar   ham
ishlashi   mumkin.   Buning   uchun   maxsus   kompyuter   grafikasi   programmalari
bo’lishi zarurdir. Ma’lumki, har qanday korxona yoki firma o’z faoliyatida gazeta
yoki   jurnalda   reklama   e’lonlar   berishi,   buklet   chiqarish   zaruriyati   paydo   bo’ladi.
Yirik   firma   va   kompaniyalar   bunday   ishlarni   prfessionallar   qo’liga   topshiradilar.
Zamonaviy   multimedia   programmalari   kompyuter   grafikasisiz   ishlay   olmaydilar.
Ommaviy holda qo’llaniladigan programmalar ishlab chiqarishning 90% vaqti shu
programmalarni   bezash   uchun   sarflanadi.   Kompyuter   grafikasi   programmalari   3
turga bo’linadi:
1.Rastrli grafika       2. Vektorli
grafika       3. Fraktal  grafika
  
Bu   programmalar   bir-birlaridan   tasvirlarni   aks   ettirish   usullari   bilan   farq
qiladi. Rastr grafikasi asosan elektron va poligraf nashriyotlarda qo’llaniladi. Rastr
grafikasining   asosiy   elementi   sifatida   nuqta   qabul   qilingan.  Agar   tasvir   ekranda
ko’rilsa, bu nuqta  «piksel» deb aytiladi. Kompyuterda qo’llaniladigan  operatsion
tizimlarning imkonitiyaga ko’ra, 480x640, 800x600, 1024x768 va undan ko’proq
9 pikselga   ega   bo’lgan   tasvirlar   joylashuvi   mumkin.   Tasvirning   o’lchamiga   ko’ra
uning  imkoniyati   ham   oshib   boradi.  Ekranning   imkoniyati   parametrik   bo’lib,   bir
dyuymdagi   nuqtalar   soni   bilan   belgilanadi.   Rastr   grafikasi   uchun   kamdan-kam
hollarda   grafik   programmalar   yordamida   qo’lda   bajarilgan   tasvirlar   ishlatiladi.
Professional   rasm   yoki   fotosuratni   rastr   grafikasida   ko’proq   qo’llash   kuzatiladi.
Oxirgi   paytda   rastr   tasvirlarni   ekranga   kiritish   uchun   raqamli   foto   va
videokameralar   qo’llanilmoqda.   Shu   sababli   rastr   grafikasini   asosiy   maqsadi
tasvirni yaratish emas, balki mavjud tasvirni qayta ishlashdir. Ammo rastrli grafika
kamchilardan ham holi emas. Masalan, 1. Har bir tasvirni aks ettirish va kodlash
uchun katta hajmdagi xotira maydonlari talab etiladi. 2. Mayda detallarni ko’rish
uchun   tasvirni   kattalashtirib   bo’lmaydi.   Vektorli   grafika-uning   tasvirni   aks
ettirishda   asosiy   elementi   chiziq   bo’lib   hisoblanadi.   Kompyuter   xotirasida   bu
chiziq   juda   katta   joy   egallaydi,   chunki   xotirada   chiziqning   pa   rametrlari
ko’rsatiladi   yoki   formula   orqali   beriladi.   Unda   sodda   obektlar   murakkab
obektlarga   birlashtiriladi,   shu   sababli   vektor   grafikasini   obektga   yo’naltirilgan
grafika deb ham aytiladi. Kompyuter xotirasida vektor grafikasi chiziqlar sifatida
saqlanib   turishiga   qaramasdan,   tasvir   ekranga   nuqtalar   sifatida   chiqariladi.
Tasvirni   ekranga   chiqarishdan   oldin   har   bir   parametrni   hisoblab   chiqadi.   Shu
sababli   vektor   grafikasini   hisoblanuvchi   grafika   deb   aytiladi.   Vektor   grafikasi
yordamida sodda turdagi bezash ishlarini olib borish mumkin. Fraktal grafika-bu
matematik   tenglamalar   yordamida   tashkil   etiladigan   tasvirdir.   Eng   sodda   fraktal
obekt   sifatida   qor   uchqunlarini,   yoki   paporotnik   bargini   keltirish   mumkin.
SHuning   uchun   ham   fraktal   obekt   chizish   yoki   bezash   asosida   emas,   balki
programmalashtirish   asosida   hosil   bo’ladi.   Kompyuterda   tashkil   qilingan   turli
o’yinlarda   ham   fraktal   grafikasidan   foydalaniladi.   Fraktal   grafikasi   kompyuter
xotirasida   saqlanib   turmaydi.   Har   bir   tasvir   tenglama   yoki   tenglamalar   sistemasi
asosida quriladi. Fraktal grafikadagi tenglamaning biror koeffitsientini o’zgartirish
orqali   butunlay   boshqa   tasvirni   hosil   qilish   mumkin.   Sanab   otilgan   kompyuter
grafikasi turlarini tashkil qilish va ularni boshqarish uchun bir qator programmalar
ishlab   chiqilgan.   Kompyuter   grafikasi   programmasida   ishlashda   talabalarni
10 grafika   bilan   ishlashga   qiziqtirish   lozim.   Mustaqil   ish   sifatida   aloxida,   xar   bir
talabaga   topshiriqlar   ya ni   xisob-grafik   ishlar   tayorlash   lozim.   Amaliy‟
mashgulotda talabalr o’z varianti asosida turli grafikalar yaratishi lozim. Ma’ruza
mashg’ulotida   odatda   barcha   asosiy   tushunchalar,   umumiy   ma’lumotlar   beriladi.
Xulosa   kilib   aytganda,   «Kompyuter   grafikasining   o’qitish   uslubiyati»   mavzusi
juda   qiziqarli   mavzulardan   biri   va   talabalar   katta   qiziqish   bilan   programmaning
imkoniyatlarini   o’rganadilar.   Bunda   yangi   pedagogik   texnologiyalardan
foydalanish   darsning   samaradorligini   oshiradi.   Tasvirlarni   saqlash   uchun
mo’ljallangan   asosiy   fayllar   formati:   BMP-qisq,   Bit   MaP,   Bit   kartasi,   BMP
formati.   Rastrli   grafik   tasvirlarni   ifodalash   uchun   mo’ljallangan   oddiy   format.
GIF-qisqacha,   Graphics   Interchange   Format,   Grafik   axborot   almashish   formati,
GIF   formati.   Internetda   eng   keng   tarqalgan   grafik   format:   Joint   Photographic
Experts   Group,   Fotografiya   sohasidagi   ekspertlar   guruhi   birlashmasi,   JPEG
guruhi,   JPEG   algoritmi.   Shu   nomli   guruh   tomonidan   ishlab   chiqilgan   tasvirlarni
zichlash   algoritmi.   Internetda   ommaviyligi   bo’yicha   (GIF   dan   so’ng)   ikkinchi
o’rinni egallaydigan grafik formatdir. Saqlash uchun yo’qotishli zichlash usulidan
foydalanadi,   shu   tufayli,   fantastik   pogonadagi   zichlash   pogonasiga   erishilgan.
Asosan   yuqori   sifatli   fotosuratlarni   saqlash   uchun   ishlatiladi.   TIFF   qisq,   Tag
Image   File  Format. Tasvirni  saqlash  uchun  belgilovchiga   ega  bo’lgan   fayl,  TIFF
formati.  Rastr  grafikasini  saqlash  uchun   fayl  formati.   Hozirgi  vaqtda   yaratish   va
qayta   ishlash   uchun   mo’ljallangan   juda   ko’p   sonli   kompyuter   dasturlari   mavjud
grafik ma'lumotlar. AdobePhotoshop - bu grafik muharrirlar dengizidagi eng katta
kit.   Bu   sizga   yuqori   professional   darajada   fotosuratlarni   qayta   ishlash,   kitob   va
jurnal illyustratsiyasini yaratish imkonini beradi.
AdobePhotoshop   asosan   rastrli   grafikalar   bilan   ishlaydi ,   garchi   u   vektor
tasvirlarni   ham   ishlay   oladi.   Ko’pincha   bunday   tasvirlar   raqamli   kamera
yordamida,   tasvirni   skanerlash   yoki   videoning   ramkasini   "qo’lga   olish"   orqali
olinadi.   Rastr   tasvir   -   bu   ko’p   rangli   nuqtalar   matritsasi.   Bitmaplarni   saqlash
uchun   katta   hajmdagi   xotira   talab   qilinadi.   Bunday   tasvirlarni   masshtablash   va
tahrirlash qiyin. Bitmapning asosiy parametrlari:
11 1. Tasvir hajmi (dyuym, santimetr, nuqta, tepalik va boshqalar)  
2. Rezolyutsiya (o’lcham birligida gipiksellar soni)
3. Rang chuqurligi (bir piksel uchun bitlar soni ).
1.2 Kompyuter grafikasida tasvirlarni qayta ishlash
    Tasvirlarni qayta ishlash va tahlil qilishning asosiy bosqichlari .  Tasvirlarni qayta
ishlash ko’plab sohasi xususiyatlarini o’zida birlashtirish tabiatiga ega bo’lgan fan
yo’nalishidir. Avvalo tasvirlarni qayta ishlash turli fan tushunchalarini birlashtirdi.
Tasvirli   obyektni   belgilari   bilan   raqamli   signallarning   qanday   bogliqligini   bilish
zarur.   Bu   erda   rang-barang   fizik   jarayonlarni   oz   ichiga   olgan   bolib,   tasvirni
yorugligini geometrik tarqalishidan tortib, toki radiometrik shakllantirishlarigacha
borib taqaladi.  Tasvirni  hosil  qiluvchi  datchiklar  yoruglik energiyasini  u yoki  bu
elektrik   signallar   orqali   ifodalaydi.   Bu   signallar   esa   diskret   sonlar   orqali   va
axborot   qiymatlarini   kompyuterlarda   raqamli   shaklda   qayta   ishlandi.   Tasvirlarga
raqamli ishlov berish fizika, kompyuter bilimlari, informatika, matematika, optika,
algoritmlash nazariyasi va h.k., kabi ko’plab soha amallarini ketma – ket amalga
oshirish jarayonlaridan iborat.(1.1-rasm)  
.
1.1-rasm:   Tasvirlarga raqamli ishlov berish masalasining ierarxik tuzilmasi
12 Bu jarayonni muxandislik nuqtaiy – nazaridan qaraydigan bolsak,  nazariy, optiko
elektrotexnik  va  dasturiy ta’minotni  loyihalashdan  tashkil  topgan.  Yuqorida  aytib
o’tilganidek tasvirlarga raqamli ishlov berish natijalari  boshqa fan yo’nalishlarida
keng   foydalaniladi   yoki   turli   fan   yo’nalishlari   bilan   kesishadi.   Masalan:
metrologiya   fanini   qismi   o’lchash   masalasi,   tovushli   axborotni   qayta   ishlash
masalasida, shaxsni tanib olish masalasi va boshqalar. Albatta bular suniy intellekt
va   Data   Mining   usullari   orqali   turli   fan   yo’nalishlarini   avtomatlashtirish
masalalarini hal etiladi.      Dastlabki   yillarda   tasvirlarni   qayta   ishlash
usullaridan faqatgina ilmiy maqsadlardagina foydalanilgan edi. Bu olimlar asosan
fazoviy   tadqiqotlar   va   harbiy   sohalarda   ishlovchi   olimlar   bolishgan   edi.   Fazoviy
tadqiqotlar   bizga   juda   qop   tasvirlarni   tadqiq   qilish   usullarini   taqdim   etdi.   Bu
usullar   bizning   quyosh   tizimini   tadqiq   qilish   boyicha   tadqiqotlarimizning
muvaffaqiyatli   bolishiga   juda   katta   hissa   qoshdi.   Yillar   davomida   NASA
agentligida juda kop tasvirlarni qayta ishlashga togri kelgan. Reynjer fazo kemasi
oy sirtining minglab tasvirlarini yerga uzatdi. Syorveyer 7 fazo kemasi esa ozining
oyga qonish nuqtasidan  turib 21038 ta televizion tasvirlarni  yerga uzatgan. 1964-
yili uchirilgan Mariner fazo kemasi esa Marsning 22 ta raqamli tasvirlarini uzatdi.
Viking loyihasi  esa 1975-yili boshlandi  va bu loyiha boyicha Mars sayyorasining
100   mingdan   ziyod   tasvirlari   olindi.   Voyajer   loyihasi   boyicha   1977-yili   ikki
fazoviy   kema   uchirildi   va   ular   Saturn,   Uran,   Neptun   va   Yupiter   sayyoralarining
juda   kop   tasvirlarini   uzatdilar.   Mana   shu   fazoviy   loyihalar   ma’lumotlar   oqimlari
sifatida fazoviy tasvirlarni  erga uzatdilar. Ma’lumotlarni  uzatish kopincha doimiy
va   quyosh   uchqunlari   orqali   uzilib   qolar   va   natijada   tasvirlar   buzilar   edi.
Tasvirlarni qayta tiklash va filtrlash usullari shoaqinlarni yo’qotar va tasvirlarning
buzilgan   qismlarini   tiklar   edi.   Ushbu   usullardan   ayrimlaridan   avvallari   hech
qachon foydalanilmagan va hozirda ulardan elektron mikroskopiya, seysmografiya
va tibbiy tashhis kabi juda kop sohalarda foydalaniladi.                           
Garchi   Golivudda   kompyuterlardan   umumiy   effektlarni   hosil   qilish   uchun   doimo
foydalanib   kelinayotgan   bolsada,   kino   sanoatida   kompyuterlardan   foydalanish
songgi  bir necha yillar davomida nihoyatda ortib ketdi. Hattoki  so’nggi  vaqtlarda
13 to’laligicha kompyuterda ishlangan kino asarlari hamda multfilmlar ham yaratildi.
Kompyuterlar   bir   tasvirni   ikkinchisiga   qorishtiradi,   tavirlar   freymidan   keraksiz
bo’lgan   obyektlarni   olib   tashlaydi   va   freymlarning   qismlaridan   yangi   freymlarni
hosil   qiladi.   Kino   asarlarida   yana   qahramonlar   qiyofalarini   o’zgartirish,   ularni
yoshartirish, yuzlariga ajinlar tushirish kabilardan ham keng foydalaniladi. Bunday
usul   tasvirlarni   qiyshaytirish   (Image   warping)   deb   ataladi.   Bu   usuldan   dastlab
fazoviy tasvirlardagi buzilgan joylarni qayta tiklash maqsadida foydalanilgan edi.
Hozirda   u   yo’qolganlarni   qidirishda   ham   keng   qo’llanilmoqda.   Bunda   yo’qolgan
odamlarning   bir   necha   yillar   avval   olingan   tasvirlari   asosida   hozirgi   qiyofalari
tiklanadi (1.2-rasm)
   (1.2-rasm). Bolaning haqiqiy vaqtdagi va bir necha yillardan keying rasmi
  Rastrli  tasvirlarni qayta ishlash  usullari   Tasvirlar  shakllantirish usullaridan
bog’liq holda 3 turga bo’linadi:  1)  rastrli  tasvirlar;  2)  vektorli  tasvirlar;  3)  fraktal
tasvirlar. Ular bir-birlaridan tasvir ko’rinishdagi axborotlarni hosil qilish va qayta
ishlash  texnologiyalari  bilan farq qiladi. Rastrli  tasvir  asosan  elektron va poligraf
nashriyotlarda   qollaniladi.   Rastrli   tasvir   ikki   olchovli   massiv   (matritsa)
ko’rinishdagi   nuqtalar   toplamidan   iborat   bo’lib,   ular   piksellar   deb   ataladi.   Rastrli
tasvirning   eng   kichik   peksildan   iborat.   Uning   atributlari   boshqa   piksellarning
atributlaridan   bog’liq   emas.   Kompyuterda   qo’llaniladigan   operatsion   tizimlarning
imkoniyatiga   ko’ra,   480x640,   800x600,   1024x768   va   undan   koproq   pikselga   ega
bo’lgan tasvirlar joylashuvi mumkin. Tasvirning olchamiga ko’ra uning imkoniyati
14 ham oshib boradi. Ekranning imkoniyati parametrik bo’lib, bir dyuymdagi nuqtalar
soni   bilan   belgilanadi.   Rastrli   tasvirlar   juda   kam   hollardagina   Kompyuter
dasturlaridan   foydalanib   ishlab   chiqiladi.   Bu   maqsadda   professional   rassom
chizgan   rasm   yoki   fotografiya   texnik   vositalar   yordamida   kompyuterga   kiritiladi.
(1.3-rasm)
 
            1.3-rasm. Rastrli grafika
      Oxirgi   paytda   rastrli   tasvirlarni   Kompyuterga   kiritish   uchun   raqamli   foto   va
videokameralardan foydalanilmoqda. Shu sababli  rastr grafikasini  asosiy  maqsadi
tasvirni   yaratish   emas,   balki   mavjud   tasvirni   qayta   ishlashdir.   Rastr   tasvirlar
quyidagi tiplarga bolinadi: binar, kulrang, palitrali, toliq kulrang. Bunda tasvirning
elementlari   faqat   ikki   qiymatni   (0   yoki   1)   qabul   qilish   mumkin.   Bu   tasvirlar
turlicha   paydo   bolishi   mumkin.   Ammo   ko’p   hollarda   kulrang,   palitrali   va   turli
rangli   tasvirlarni   ozgarmas   yoki   adektiv   chegaraviy   son   bilan   binar   tasvirga
almashtirish   natijasida   paydo   boladi.   Binar   tasvirlarni   saqlash   uchun   juda   ham
katta joy talab qilinmaydi. Ularning har bir elementi uchun 1 bit joy kerak boladi.
Kulrang tasvirni elementlari malum bir rang intensivligining turli xil qiymatlarini
qabul   qiladi.   Odatda   bu   tasvirlarning   har   bir   elementini   saqlash   uchun   bit
ishlatiladi.   Kulrang   tasvirlar   turli   xil   amaliy   masalalarini   hal   qilishda   eng   kop
qollaniladigan   tasvirlardan   biri   hisoblanadi.   Palitirali   tasvirlarning   har   bir
elementiga  ranglar   kartasining  (palitrasini)   bir   yacheykasidagi   rang  mos  qoyiladi.
Palitra   –   bu   ikki   o’lchovli   massiv   bo’lib,   uning   satrlariga   turli   ranglar,   har   bir
15 ustunlariga   esa   ma’lum   bir   rangning   intensivligi   joylashtiriladi.   To’liq   rangli
tasvirlar   elementlari  rangni  tashkil  etuvchi   yorqinliklari   haqidagi   axborotni  o’zini
saqlaydi. Shu bilan u palitrali tasvirlardan farq qiladi. Amaliy masalalar yechishda
qaysi   tipdagi   tasvirni   tanlas   masalasining   oziga   xos   xususiyatlaridan   foydalanib,
tasvirdagi   zarur   axborotni   qanchalik   to’liq   ifodalanishi   bilan   xarakterlanadi.
Bundan   tashqari   to’liq   rangli   tasvirlardan   foydalanish   katta   hajmdagi   hisoblash
resurslarini talab qilishini e’tiborga olish kerak. Rastrli tasvirning ijobiy tomonlari
sifatida quyidagilarni  ko’rsatish mumkin: 1.Universalligi  (bu formada har qanday
tasvirni   taqdim   etish   mumkin);   2.   Shakllantirshning   soddaligi;   3.Rang   jilolarini
berish   aniqligining   yuqoriligi.   Ushbu   usulda   shakillantirilgan   tasvirning   salbiy
tomonlari   sifatida   quyidagilarni   korsatish   mumkin:   1.Ularning   hajmining   juda
kattaligi; 2.Ularning masshtabi o’zgarganda tasvir sifatining pasayishi.Shu sababli
har   bir   tasvirni   kodlash   va   saqlash   uchun   katta   hajmdagi   xotira   talab   etiladi.
Tasvirdagi   juda   kichik   obyektlarni   korish   uchun   uning   masshtabini   kattalashtirib
bolmaydi.   Bu   rastrli   tasvirlarni   qayta   ishlash   jarayonida   ba’zi   bir   muammolarni
paydo bo’lishiga olib keladi. 
AdobePhotoshopdan Adobe Illustratorga rasmlar va yo’llarni import qilish haqida
ko’proq bilib oling. Illyustratsiyalar AdobePhotoshop (PSD) fayllaridan Illustrator
dasturiga   Ochish,   Joylashtirish   va   Qo’shish   buyruqlari,   shuningdek   sudrab   olib
tashlash   orqali   import   qilinishi   mumkin.Illustrator   Photoshop   ma'lumotlarining
ko’p   qismini   qo’llab-quvvatlaydi,   jumladan   qatlam   kompozisiyalari,   qatlamlar,
tahrirlanadigan   matn   va   yo’llar.   Shunday   qilib,   rasmlaringizni   tahrirlash
imkoniyatini   yo’qotmasdan,   AdobePhotoshop   va   Illustrator   o’rtasida   fayllarni
uzatishingiz   mumkin.  Ikki   ilova   o’rtasida   fayllarni   uzatishni   osonlashtirish   uchun
ko’rinishi o’chirilgan sozlash  qatlamlari Illustratorga import qilinadi (hali mavjud
bo’lmasa   ham)   va   Photoshopga   qayta   eksport   qilinganda   tiklanadi.   Spot   ranglar
(har bir fayl uchun 31 tagacha spot kanal) jarayon rangli tasviri ustida joylashgan
yagona N-kanal bitmapi sifatida import qilinadi. Spot ranglar namunalar palitrasiga
AdobePhotoshopdagi kabi nomlar bilan maxsus ranglar sifatida qo’shiladi. Import
qilingan   nuqta   ranglari   to’g’ri   ajratilgan.Duotone   PSD   fayllari   256   rangli
16 indekslangan rang maydoni va barcha duoton siyohlarni o’z ichiga olgan N-kanal
rang   maydoni   bilan   bitta   rangli   bitmaplar   sifatida   import   qilinadi.   Illustrator   N-
channeldan foydalanganligi sababli, siz AdobePhotoshopda o’rnatgan aralashtirish
rejimi   Illustratorda   boshqacha   ko’rinishi   mumkin.   Eski   ranglar   kutubxonalaridagi
bo yoq ranglari kul rangga o rnatiladi. Illustrator AdobePhotoshop ma'lumotlariniʻ ʻ
aylantirishi   kerak   bo’lgan   hollarda   ogohlantirish   paydo   bo’ladi.   Masalan,
Illustrator   dasturiga   16   bitli   Photoshop   faylini   import   qilganingizda,   tasvir   8   bitli
bir   qatlamli   kompozit   sifatida  import   qilinishi   haqida  ogohlantiriladi.  Bog’langan
AdobePhotoshop   hujjatlarini   joylashtirish.To’g’ridan-to’g’ri   Illustrator   ish
taxtasida   yaratilgan   AdobePhotoshop   rasmlarini   jo ylashtirish   uchun   quyidagi
amallarni   bajaring:   1.Fayl   >   Joy   ni   tanlang.   Kompyuteringizdan   yoki   bulutli
hujjatlardan   fayl   tanlash   imkonini   beruvchi   dialog   oynasi   paydo   bo’ladi.2.Cloud
Documentni   ochish   tugmasini   bosing.3.   Ochish   uchun   fayllaringizdan   bulutli
hujjatni tanlang.4.Bulutli PSD hujjatini tanlang va Post tugmasini bosing. 
Bog langan fayl haqidagi ma lumotlarni hususiyatlar panelidagi bog’langan	
ʻ ʻ
faylni bosish orqali ko rishingiz mumkin. AdobePhotoshop fayllarini import qilish	
ʻ
imkoniyatlari   bir   nechta   qatlamlarni   o’z   ichiga   olgan.   AdobePhotoshop   faylini
ochganingizda   yoki   joylashtirganingizda   quyidagi   parametrlarni   o’rnatishingiz
mumkin.   Agar   AdobePhotoshop   faylida   qatlam   kompozisiyalari   mavjud   bolsa,
ushbu   parametr   tasvirning   qaysi   versiyasini   import   qilish   kerakligini   aniqlaydi.
Tanlangan   atlam   tarkibini   oldindan   ko’rishni   ko’rsatish   uchun   Eskizni   ko’rsatish
variantini   tanlang.   Sharhlar   matn   maydoni.   AdobePhotoshop   faylidagi   sharhlarni
ko’rsatadi.Havolani   yangilashda.Qatlam   kompozisiyalarini   o’z   ichiga   olgan
bog’langan   AdobePhotoshop   faylini   yangilashda   ko’rinish   sozlamalari   qanday
ishlashini   belgilaydi.Qatlam   ko’rinishidagi   o’zgarishlarni   saqlang.Fayl   dastlab
joylashtirilgan paytda qatlam kompozisiyasidagi qatlamning ko rinuvchanlik holati	
ʻ
asosida   bog langan   tasvirni   yangilaydi.   AdobePhotoshopdagi   kabi   qatlam	
ʻ
ko’rinishidan   foydalaning.   Bog’langan   tasvirni   AdobePhotoshop   faylidagi
qatlamning   joriy   ko’rinish   holatiga   asoslanib   yangilaydi.   AdobePhotoshop
qatlamlarini   ob'ektlarga   aylantiring   va   matnni   tahrirlash   qobiliyatini   saqlang.
17 Tasvirning   ko’rinishini   buzmasdan,   qatlam   tuzilishi   va   matnni   o’zgartirish
imkoniyatini maksimal darajada saqlaydi. Biroq, agar faylda Illustratorda qo’llab-
quvvatlanmaydigan   xususiyatlar   mavjud   bo’lsa,   qatlamlarni   birlashtirish   va
rasterlash orqali rasmning ko’rinishi saqlanib qoladi. Masalan: Eritish aralashtirish
rejimi   qo llaniladigan   qatlamlar   to plami,   qirqish   maskalaridagi   barcha   qatlamlarʻ ʻ
singari,   bitta   qatlamlarga   birlashtiriladi.   Niqoblash   opsiyasidan   foydalanadigan
sozlash qatlamlari va qatlamlar, shuningdek, shaffof piksellarni o’z ichiga olgan va
Dodge, Burn, Difference, Linear Burn va Linear, High Light, Lineer Light va Spot
Lightning   aralash   rejimlariga   ega   bo’lgan   qatlamlar   kabi   pastki   qatlamlar   bilan
birlashtiriladi   .Effektli   qatlamlarni   birlashtirish   mumkin,   lekin   birlashtirishning
maxsus variantlari qatlamning aralashtirish rejimiga, shaffof piksellar mavjudligiga
va   qatlamning   aralashtirish   sozlamalariga   bog’liq.Birlashtiriladigan   yashirin
qatlamlar   olib  tashlanadi.Fayl  bitta  bitmap  sifatida  import  qilinadi.  O’zgartirilgan
fayl   alohida   ob'ektlarni   saqlamaydi,   hujjatning   kesish   yo’li   (agar   mavjud   bo’lsa)
bundan   mustasno.   Shaffoflik   asosiy   tasvirning   bir   qismi   sifatida   saqlanadi,   lekin
uni   tahrirlab   bo’lmaydi.   Yashirin   qatlamlarni   import   qiling.   Photoshop   faylidagi
barcha   qatlamlar,   jumladan   yashirinlari   ham   import   qilinadi.   Photoshop   faylini
ulashda   ushbu   parametr   mavjud   emas.   AdobePhotoshop   faylidagi   barcha
fragmentlarni   saqlaydi.   Ushbu   parametr   faqat   parchalarni   o’z   ichiga   olgan   faylni
ochish   yoki   joylashtirishda   mavjud.   Rasmning   bir   qismini   AdobePhotoshopdan
Illustratorga   ko’chirish   AdobePhotoshopda   ko’chirmoqchi   bo’lgan   piksellarni
tanlang.   Quyidagi   amallardan   birini   bajaring.   Tanlovni   AdobePhotoshopga
nusxalash   va   Illustratorga   joylashtirish.   Nusxa   ko’chirish   buyrug’ini
tanlaganingizda   qatlam   niqobi   faol   bo’lsa,   Photoshop   asosiy   qatlamdan   ko’ra
niqobni   nusxalaydi.   AdobePhotoshopda   Move   Toolni   tanlang   va   tanlovni
Illustratorga   torting.   Illustrator   shaffof   piksellarni   oq   rang   bilan   to’ldiradi.
Yo’llarni   AdobePhotoshopdan   Illustratorga   o’tkazish   Photoshopda   siz
ko’chirmoqchi   bo’lgan   yo’llarni   tanlash   uchun   yo’lni   tanlash   vositasi   yoki
To’g’ridan-to’g’ri   tanlash   vositasidan   foydalanishingiz   kerak.   Yo llar   panelida	
ʻ
paydo   bo ladigan   har   qanday   yo l   yoki   yo l   segmentini,   jumladan   vektor   shakli	
ʻ ʻ ʻ
18 maskalari,   ish   yo llari   va   saqlangan   yo llarni   tanlashingiz   mumkin.  Nusxalash   vaʻ ʻ
joylashtirish   yoki   konturni   Illustrator-ga  sudrab   olib  boring.  Qo’yish   parametrlari
dialog   oynasida   yo’lni   qo’shma   shakl   yoki   qo’shma   yo’l   sifatida   joylashtirishni
tanlang.   Murakkab   yo’l   sifatida   kiritish   tezroq,   lekin   ba'zi   tahrirlash
imkoniyatlarini yo’qotishiga olib kelishi mumkin.
II BOB.Grafik fayillarni import va eksport qilishda Photoshop dasturining
ijobiy jixatlari
2.2 AdobePhotoshop dasturida grafik fayillarni import qilish
100 MB gacha bo’lgan fayllarini va 300 MB gacha bo’lgan PSD fayllarni import
qilishingiz   mumkin.   Siz   bitta   dizaynga   300   tagacha   artboardni   o’z   ichiga   olgan
Illustrator   dizaynlarini   import   qilishingiz   mumkin.   Agar   dizayningizda   300   dan
ortiq   artboard   mavjud   bo’lsa,   uni   maksimal   10   ta   dizaynga   (yoki   3000   sahifaga)
bo’lish mumkin. AdobePhotoshop dizaynlari uchun hech qanday cheklovlar yo’q.
Siz 100 tagacha shriftni import qilishingiz mumkin. Illustrator va Photoshop uchun
rasmlar har bir sahifaga 1200 ta rasm  bilan cheklangan. Qatlamlar, gradientlar va
niqobli   dizaynlar   qo’llab-quvvatlanadi,   ammo   ba'zi   elementlarni   rastr   formatiga
o’tkazish   kerak   bo’lishi   mumkin( 2.1-rasm) .   Siz   faqat   PDF-mos   fayllar   sifatida
saqlangan Illustrator dizaynlarini import qilishingiz mumkin.
 
       2.1-rasm. A4 formatli oyna 
19 Faylni   import   qilish.   1.Fayl   saqlanadigan   jildni   tanlang.2.Fayl   nomi   maydoni
yonidagi   ro yxatdan   PSD   –   Adobe   Photoshop   (*.psd;   *.pdd)   ni   tanlang.3.Faylʻ
nomini 4.Importni tanlang.5.Chizma sahifasini bosing.  
2.2-Rasm. Rasmni import qilish
Grafik dizayn - Bu dastur grafik dizaynerlarga va digital artistlarga grafik fayllarni
tezkor import qilish imkoniyatini beradi
AdobePhotoshop dasturidagi qulay import vositalari va ularning ishlatilishi
AdobePhotoshop   dasturida   qulay   import   vositalari   mavjud   bo’lib,   misol   uchun,
fayllarni   drag   &   drop   usuli   bilan   import   qilish   imkoniyati   mavjud.   Keyin,   faylni
ichki   va   tashqi   fayllarga   o’tkazish   imkoniyati   bor.  Adobe   Photoshop   dasturidagi
qulay import vositalari ishlatish oson va samarali.
AdobePhotoshop   dasturining   grafik   fayllarni   import   qilishda   samarali
xususiyatlari:   Import   qilish   jarayonini   tezlashtirish,   katta   hajmli   fayllarni   qabul
qilish, keshlash va optimallashtirish imkoniyatlari
Import   qilish   jarayonini   tezlashtirish   -  Adobe   Photoshop   dasturi   grafik   fayllarni
import   qilishda   juda   tez   ishlaydi.   Bu,   dizaynerlar   va   san'atkorlar   uchun   vaqt   va
energiyani tejashga yordam beradi.
Katta   hajmli   fayllarni   qabul   qilish   -  Adobe   Photoshop   dasturi   katta   hajmli   grafik
fayllarni qabul qilishda samarali bo’lib, kompaktdan katta fayllarni o’z ichiga oladi
va ulardan foydalanish imkoniyatini beradi.
20 Keshlash   va   optimallashtirish   imkoniyatlari   -   AdobePhotoshop   dasturi   grafik
fayllarni   import   qilishda   keshlash   va   optimallashtirish   imkoniyatlarini   taqdim
etadi.   Bu,   ishni   tezlashtiradi   va   fayllarni   saqlash   uchun   xavfsiz   yechimlar   taklif
qiladi.
AdobePhotoshop   dasturining   grafik   fayllarni   import   qilishda   foydali   vositalari:
Adobe   Photoshop   fayllarni   import   qilish,   Fayllarni   formatga   o’tkazish
imkoniyatlari, Qo’llanadigan asboblar va xususiyatlar.
AdobePhotoshop   fayllarni   import   qilish   -  Adobe   Photoshop   dasturi   orqali   grafik
fayllarni   import   qilish   oson   va   samarali   bo’ladi.   Bu   vosita   dizaynerlar   uchun
zamonaviy qo’llanma hisoblanadi.
Fayllarni   formatga   o’tkazish   imkoniyatlari   -   Adobe   Photoshop   dasturi   grafik
fayllarni   turli   formatlarga   o’tkazish   va   saqlash   imkoniyatlarini   taqdim   etadi.   Bu
yordam sizga zarur formatlarda fayllarni yaratishda yordam beradi.
Qo’llanadigan   asboblar   va   xususiyatlar   -   Adobe   Photoshop   dasturining   import
qilishda   foydali   vositalari   orasida   turli   asboblar   va   xususiyatlar   joylashadi.   Bu
imkoniyatlar dizaynerlarga ishlarini tez va aniq bajarishda yordam beradi.
Grafik fayllarni import qilishda AdobePhotoshop dasturining imkoniyatlari
1. Imkoniyatlar   -   Adobe   Photoshop   dasturi   grafik   fayllarni   import   qilishda
ko’rsatiladigan   imkoniyatlarga   ega,   shu   jumladan   qulay   interfeysi   va   turli
formatlarni qo’llay olganlik.
2.   Qulay Interfeys  -  Adobe Photoshop dasturining import qilishda qulay interfeysi,
fayllarni   oson   tanlash   va   moslashtirish   imkoniyatlarini   ta'minlaydi,   ishni   tez   va
samarali qiladi.
3.   Formatlarni   Qo’llash   -   Adobe   Photoshop   dasturi   import   qilishda   bir   nechta
formatlarni   qo’llay   oladi,   shundaylik   bilan   fayllarni   tez   o’zgartirish   va   saqlash
imkoniyatiga ega bo’ladi.
4.   Oson   Va   Samarali   -   Adobe   Photoshop   dasturi   grafik   fayllarni   import   qilishda
oson   va   samarali   yechimlar   taklif   qiladi,   shundaylik   bilan   dizaynerlar   va   digital
san'atkorlar uchun ideal dastur hisoblanadi.
2.2 AdobePhotoshop dasturida grafik fayillarni eksport qilish
21 AdobePhotoshop faylini eksport qilish uchun quyidagi ketma-ketlik bajariladi:
1. Fayl eksportini tanlang.   
2. Faylni saqlamoqchi bo’lgan jildni tanlang.   
3. Fayl turi ro yxatidan PSD - Adobe Photoshop ni tanlang.ʻ   
4. Boshqacha saqlash maydoniga fayl nomini kiriting.  
5. Eksport tugmasini bosing.    
6. Bitmapga aylantirish dialog oynasida kenglik, balandlik, piksellar sonini, 
3.2-rasm. Fotosuratni eksport qilish
      Tez   eksport   qilish   Tez   eksport   sozlamalari   oynasida   ko’rsatilgan   sozlamalar
yordamida   ishingizni   tezda   eksport   qilmoqchi   bo’lsangiz,   Tez   eksport   qilish
xususiyatidan   foydalaning.   Tez   eksport   qilish   xususiyatiga   kirish   uchun
quyidagilardan   birini   bajaring:   Fayl   >   Eksport   >   [Tasvir   formati]   ga   tez   eksport
qilish-ni   tanlang.   Qatlamlar   panelini   oching.   Eksport   qilmoqchi   bo’lgan
qatlamlarni,   qatlam   guruhlarini   yoki   artboardlarni   tanlang.   Tanlangan   ob'ektlarni
sichqonchaning   o’ng   tugmasi   bilan   bosing   va   kontekst   menyusidan   [Image
Format] ga tez eksport qilishni tanlang.   Tez eksport sozlamalari   Format, joylashuv,
metadata   va   rang   maydoni   uchun   tezkor   eksport   sozlamalari   odatiy   bo’lib,   tez
eksport   jarayoni   shaffoflik   bilan   PNG   aktivlarini   yaratadi   va   har   safar   qayerga
eksport qilishni tanlashni taklif qiladi. Tez eksport sozlamalarini o’zgartirish uchun
quyidagilardan   birini   bajaring:   Fayl   >   Eksport   >   Eksport   sozlamalarini   tanlang.
PSD faylni rasm sifatida tezda eksport qiling
22 3.1-rasm . Adobe Photoshopda eksport parametrlarini sozlash
Tez eksport formati : Eksport qilish uchun rasm fayl formatini tanlang - PNG, JPG
yoki   GIF.   Keyinchalik,   ma'lum   bir   formatga   tegishli   parametrlarni   o’rnatishingiz
mumkin.   Masalan,   PNG   uchun   siz   shaffoflik   yoqilgan   (32-bit)   aktivlarni   eksport
qilishni   yoki   kichikroq   hajmdagi   (8-bit)   tasvirlarni   eksport   qilishni   belgilashingiz
mumkin. JPG uchun siz eksport sifatini o’rnatishingiz mumkin. 
3.2-rasm. Fotosuratni eksport qilish
  Tez eksport joylashuvi : Tez eksport yordamida eksport qilinadigan tasvirlar uchun
joyni   belgilash   uchun   ushbu   parametrni   tanlanadi.   Har   safar   qayerga   eksport
qilishni   so’rang:   Har   safar   aktivlarni   eksport   qilganingizda   sizdan   joy   tanlash
so’raladi.
  Fayllarni   joriy   hujjat   yonidagi   Assets   jildiga   eksport   qilish:   Grafik   aktivni   asl
AdobePhotoshop   hujjati   joylashgan   papkaning   Assets   pastki   jildiga   joylashtiradi.
Rang maydonini tezkor eksport qilish: aktivlarni RGB rang maydoniga aylantirish
yoki o’zgartirishni tanlash kerak.
23 3.2-rasm.Fotosuratni eksport qilish oynasi
AdobePhotoshop   dasturi   bilan   grafik   fayllarni   eksport   qilishning   texnikaviy
yondashuvlari:
Import   sozlash   usullari   -   Adobe   Photoshop   dasturida   rasm   fayllarini   eksport
qilishning   eng   yaxshi   usullarini   o’rganish   uchun   Import   qilishning   texnikaviy
imkoniyatlari ko’rsatilgan.
Fayl   formatlari   tanlash   -   Grafik   fayllarni   eksport   qilishda   muhim   bo’lgan   fayl
formatlari tanlashning ahamiyati va ulardan foydalanish texnikaviy yondashuvlari.
Qadriyatlilik   va   tezlik   -   AdobePhotoshop   dasturini   ishlatishda   grafik   fayllarni
eksport qilishda qadriyatlilik va tezlikni ta'minlash texnikaviy yondashuvlari.
AdobePhotoshop dasturi orqali grafik fayllarni eksport qilishning samarador qilish
texnologiyalari
Adobe  Photoshop  dasturi  orqali   grafik  fayllarni  eksport   qilishda  PNG,  JPG,  PSD
kabi   turli   formatlarda   saqlash   imkoniyatiga   ega.   Shuningdek,   kompressiya,
transparensiya   va   sifatni   saqlash,   rasmni   optimallashtirish   hamda   saqlash
osonliklari mavjud.
AdobePhotoshop   dasturi   bilan   grafik   fayllarni   eksport   qilishning   dizayn   va
xavfsizlik asoslari
24 Dizaynning   kuchli   algoritmik   qo’llab-quvvati   -  Adobe   Photoshop   dasturi,   grafik
fayllarni   eksport   qilishda   dizaynning   kuchli   va   innovatsion   algoritmik   qo’llab-
quvvatini taqdim etadi.
Xavfsizlik so’rovlarini bartaraf qilish - Bu dastur grafik fayllarni eksport qilishda
xavfsizlik   so’rovlarini   bartaraf   qilish   uchun   muhim   xavfsizlikni   ta'minlaydi   va
ma'lumotlar muhofazasini ta'minlaydi
Qulay   va   sodda   interfeys   -   Adobe   Photoshop,   grafik   fayllarni   eksport   qilishda
foydalanuvchilarga qulay va sodda interfeysni taqdim etadi, shuningdek, qulay va
tez ishlovchi amaliyotlar.
Grafik fayllarni eksport qilishda AdobePhotoshop dasturining qulayliklari
Adobe Photoshop dasturi grafik fayllarni eksport qilishda qulayliklar taqdim etadi.
Foydalanuvchilar   uchun   tezlik   va   samarali   bo’lish   imkoniyatiga   ega.   Keyingi
joylarda,   bu   dastur   orqali   fayllarni   eksport   qilishning   eng   yaxshi   usullarini
ko’ramiz.
AdobePhotoshop dasturi bilan fayllarni import va eksport qilishning samimiyati
Adobe   Photoshop   Fayllarni   Import   Qilish   -   Adobe   Photoshop   dasturi   bilan
fayllarni   import   qilish   oson   va   samarali   bo’ladi.   Bu   dastur   orqali   bir   necha
bosqichda fayllarni import qilish imkoniyati mavjud.
Adobe   Photoshop   Fayllarni   Eksport   Qilish   -  Adobe   Photoshop   dasturi   fayllarni
eksport   qilishda   yaxshi   imkoniyatlar   taqdim   etadi.   Fayllarni   kerakli   formatga
o’tkazish va olib ketish samarali va sodda bo’ladi
Qulay   Va   Samimiy   -  Adobe   Photoshop   dasturi   bilan   fayllarni   import   va   eksport
qilishning   samimiyati   foydali   va   qulaydir.   Bu   dastur   orqali   dizaynerlar   va
san'atkorlar uchun ishni osonlashtiradi
25 XULOSA
Adobe   Photoshop   dasturi   grafik   fayllarni   import   qilish   va   eksport   qilishda   eng
muhim va samarali asosiy imkoniyatlarga ega. Adobe Photoshop dasturidagi qulay
import vositalari grafik fayllarni tezkor va sodda shaklda dasturga kirish imkonini
beradi.                               
Adobe   Photoshop   dasturi   bilan   grafik   fayllarni   eksport   qilishda   texnikaviy
yondashuvlar   va   samarador   qilish   texnologiyalari   dizaynchi   va   xavfsizlik
muammosiz   fayllarni   yaratishga   yordam   beradi. Kompyuter   grafikasi   va
vizuallashuv   fani   hozirgi   zamonda   tinimsiz   rivojlanayotgan   fan   hisoblanadi,   turli
dasturlari va bu dasturlarning imkoniyatlari ham yetarlicha. Shunday dasturlardan
biri   Adobe   Photoshop   dasturidir.   Ushbu   kurs   ishimda   Adobe   phoshop   dasturiy
paketining amaliy darslardagi imkoniyatlarini ko’rsatib o’tishga va bu kurs ishidan
foydalanganda   foydalanuvchiga   tushunarli   bo’lishi   uchun   amaliy   ishlar   bilan
ko’rsatib berishga harakat qildim.       
2026-yili   O’zbekistonda   Xalqaro   informatika   olimpiadasi   o’tkaziladi   Prezident
2026-yilda   Xalqaro   informatika   olimpiadasi   ilk   bor   O’zbekistonda   o’tkazilishini
rejalashtirilgan .   Amaliy   darslarda   uning   imkoniyatlarini   ko’rsatish   maqsadida
filtrlar   bilan   ishlash,   qatlamlar   bilan   ishlash,   ranglar   bilan   ishlash,   peroning
vazifasi,   shtampning   vazifasi,   turli   geometrik   shakllar   shakllardan   foydalanish
ularni ishlatishning ahamiyatilarini yoritib berishga harakat qildim. Kurs   ishimda
4 ta vazifani o’z oldimda maqsad qilib qo’ydim. Adobe Photoshopda tasvirlar bilan
ishlashda filtrlar va effektlardan foydalanish juda muhim, chunki u turli xil ijodiy
va   amaliy   ilovalarga   imkon   beradi.   Filtrlar   va   effektlar   tasvirning   vizual   ta'sirini
sezilarli   darajada   oshirishi,   yakuniy   natijaga   chuqurlik,   uslub   va   o’ziga   xoslikni
qo’shishi   mumkin.   Ushbu   kurs   ishida   men   Adobe   Photoshopda   filtrlar   va
effektlardan foydalanishning asosiy sabablarini muhokama qilaman.
Birinchidan,   filtrlar   va   effektlar   badiiy   imkoniyatlarning   keng   doirasini
taqdim   etadi.   Photoshopning   keng   qamrovli   filtr   kutubxonasi   bilan
foydalanuvchilar   turli   xil   rasmlar,   akvarel   va   ko’mir   kabi   turli   xil   badiiy
texnikalarni taqlid qilishlari mumkin. Ushbu filtrlar oddiy fotosuratni ajoyib san'at
26 asariga   aylantirishi   mumkin,   bu   esa   foydalanuvchilarga   o’z   ijodini   ifodalash   va
turli uslublar bilan tajriba o’tkazish imkonini beradi.
Bundan   tashqari,   filtrlar   va   effektlar   tasvir   sifatini   yaxshilash   va
kamchiliklarni tuzatish uchun ishlatilishi  mumkin. Masalan, shovqinni pasaytirish
filtri zarrachalik va raqamli shovqinni yo’q qilishi mumkin, natijada tasvir yanada
toza va professional ko’rinishga ega bo’ladi. Xuddi shunday, aniqlashtiruvchi filtr
tasvirning   ravshanligi   va   tafsilotlarini   oshirishi   mumkin,   loyqalik   filtri   esa
yumshoq va orzuli effekt yaratish uchun ishlatilishi mumkin. Ushbu vositalar  o’z
ishlarining   umumiy   sifatini   oshirishi   kerak   bo’lgan   fotosuratchilar   va   dizaynerlar
uchun juda muhimdir.
  Bundan   tashqari,   vizual   illyuziyalarni   yaratish   va   tasvirning   hissiy   ta'sirini
kuchaytirish  uchun filtrlar  va effektlardan  foydalanish  mumkin. Rangli  filtrlardan
foydalanish,   masalan,   fotosuratning   kayfiyatini   va   atmosferasini   keskin
o’zgartirishi   mumkin.   Issiq   ohangli   filtr   nostalji   yoki   romantika   tuyg’usini
uyg’otishi   mumkin,   sovuq   ohangli   filtr   esa   sokin   yoki   sirli   muhit   yaratishi
mumkin.   Ranglarni   manipulyatsiya   qilish   orqali   foydalanuvchilar   o’zlarining
tasvirlari orqali muayyan his-tuyg’ularni yoki xabarlarni etkazishlari mumkin.
  Bundan   tashqari,   filtrlar   va   effektlar   diqqatni   jamlashga   va   tasvirni   ajralib
turishga   yordam   beradi.   Vizual   jihatdan   to’yingan   bugungi   dunyoda   tomoshabin
e'tiborini   tezda   jalb   qilish   juda   muhimdir.   Harakatni   xiralashtirish   yoki   buzilish
kabi   dinamik   effektlardan   foydalanish   tasvirga   harakat   va   energiya   tuyg’usini
qo’shib, uni yanada jozibali va ko’zni qamashtirishi mumkin.
Natijada,   Photoshopda   filtrlar   va   effektlarni   qo’llash   foydalanuvchilarga
ma'lum sozlashlarni avtomatlashtirish orqali vaqt va kuchni tejash imkonini beradi.
Oldindan   o’rnatilgan   filtrlardan   foydalanish   yoki   maxsus   filtrlarni   yaratish   orqali
foydalanuvchilar   bir   nechta   rasm   yoki   loyihalarda   izchil   effektlarni   qo’llashlari,
ularning   ish   jarayonini   soddalashtirishlari   va   vizual   uyg’unlikni   ta'minlashlari
mumkin.
  Xulosa   qilib   aytganda,  Adobe   Photoshop   dasturida   tasvirlar   bilan   ishlashda
filtr   va   effektlardan   foydalanishning   ahamiyatini   oshirib   bo’lmaydi.   Ular   cheksiz
27 badiiy imkoniyatlarni  taklif qiladi, tasvir sifatini yaxshilaydi, vizual  illyuziyalarni
yaratadi,   diqqatni   jalb   qiladi,   vaqt   va   kuchni   tejaydi.   Photoshopda   filtrlar   va
effektlardan   foydalanishni   o’zlashtirish   rasmlaringizni   keyingi   bosqichga   olib
chiqish   uchun   zarurdir   va   bu   dastur   eng   qulay   va   ahamiyatli.   Chunki   xozirgi
fotosuratchilar  ham  bu dasturdan  keng foydalanishmoqda. Rasmlar, videoroliklar,
suratlarini rangli va ancha chiroyliroq qilib ishlashda foydalanishmoqda. Men ham
bu mavzudan o’z rasmlarimni rangli tasvirlarda ishlashni o’rganyapman. To’g’ri bu
dastur boshqa dasturlarga qaraganda ancha murakkab lekin uning juda ko’p qulay
tomonlari   bor.  Bu  dasturda  siz  ranglar   bilan ishlashni,  tasvirlar  bilan  ishlashni   va
rasmlarga turli xil bezak berishni, qora tasvirdagi rasmlarga rang berib undagi yuz
chehralarni   chiroyli   holatga   keltirishingiz   mumkin.   Bu   dastur   eng   qulay   va
foydalanuvchilar uchun keraklidir. 
28 FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI
F О YD А L А NILG А N  А D А BIYOTL А R RO’Y ХА TI
I . O’zbekiston Respublikasi Davlat Qonunlari
O’zbekiston   Respublikasi   Prezidentining   2020-yil   6-noyabrdagi
“O’zbekistonning yangi  taraqqiyot davrida ta’lim-tarbiya va ilm-fan sohalarini
rivojlantirish chora-tadbirlari to’g’risida”gi PF-6108-son Farmoni
1. O’zbekiston   Respublikasi   Prezidentining   4-fevraldagi   “O’zbekiston
Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish
vazirligini tashkil etish to’g’risida”gi PF-4702-son Farmoni.
2. O’zbekiston   Respublikasining   «Ta’lim   to’g’risida»gi   qonuni//   Barkamol
avlod   –   O’zbekiston   taraqqiyotining   poydevori.–   T.:   «Sharq»   nashriyot–
matbaa konserni, 1997. – B. 20–29.
3. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2002 yil 6 iyundagi 200-
sonli   «Kompyuterlashtirishni   yanada   rivojlantirish   va   axborot
kommunikasiya   texnologiyalarini   joriy   etish   chora–tadbirlari   to’g’risida»gi
qarori.
4. O’zbekiston   Respublikasi   Vazirlar   mahkamasining1999-yil   fevral   oyidagi
“Milliy   tarmoqni   yaratish   va   dunyo   axborot   tarmoqlaridan   foydalanishni
tartiblash to’g’risidagi”gi qonuni.
5. 2002   yil   iyunidagi   “Kompyuterlashtirishni   yanada   rivojlantirish   va   axborot
komunikasiya   texnologiyalarni   joriy   etish   chora   tadbirlari   to’g’risida”gi
qarori.
6. O’zbekiston   Respublikasi   Prezidentining   Farmoni.   O’zbekiston
respublikasini   yanada   rivojlantirish   bo’yicha   harakatlar   strategiyasi
to’g’risida. (O’zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to’plami, 2017 y., 6-
son, 70-modda)
 Asosiy adabiyotlar
29 1.   Mamarajabov   М.Е.,   Tursunov   S.Q. ,   Nabiulina   L.   “Kompyuter   grafikasi   va
web-dizayn”. Darslik. – Toshkent: Cho lpon nomidagi NMIU, 2013.ʻ   –   376 b.
2. Yo’ldoshev U., Mamarajabov M., Tursunov S.Q. Pedagogik Web-dizayn. Oliy
ta’lim muassasalari uchun qo’llanma. – T. : “Voris” nashriyoti, 2013.
3.Rixsiboyev   T.,   Rixsiboyeva   X.,   Tursunov   S.   Kompyuter   grafikasi.   Darslik.   –
Toshkent: “Tafakkur qanoti”, 2018. – 304 b.
4.   Mamarajabov   М.Е.,   Nabiulina   L.,   Tursunov   S.Q. ,   Nabiulina   L.   Kompyuter
grafikasi va web-dizayn. Darslik. – Toshkent: “Cho lpon”, 2013.	
ʻ   –   376 b.
5. Yo’ldoshev U., Mamarajabov M., Tursunov S.Q. Pedagogik Web-dizayn. Oliy 
ta’lim muassasalari uchun qo’llanma. – Toshkent : “Voris”, 2013. – 232 b
6. Randi L. Derakhshani, Dariush Derakhshani. Autodesk 3DS MAX 2015. 
 EssEntials. Sybex. Indiana. 2014. 400 -pages.
8. Tursunov S. Nazarov I. Ta’limda axborot texnologiyalari. Darslik. – Toshkent:
“Adabiyot uchqunlari”, 2019. 2-tom, – 300 b.
9 .   Razzoqov   Sh.I.   ,   Yo’ldoshev   Sh.S.   ,   Ibragimov   U.M.   “Kompyuter   grafikasi”
Kasb- hunar kollejlari uchun “NOSHIR”- TOSHKENT-2023 yil.
10. Дуванов А.А.  Web -дизайн. - М.: 2004.
11. Web-mastering.  Электронный  on-line  учебник  HTML  и  CSS.
Axborot manbalari:
1. www.gov. uz  – O’zbekiston Respublikasi hukumat portali.
2. www.lex.uz – O’zbekiston Respublikasi Qonun hujjatlari milliy bazasi. 
3. www.ziyonet.uz – Axborot ta’lim portali.
4. www.edu.uz – Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi portali.
  5 .www.uz
  6. ziyoNET
  7.Google.com
30