Информация о документе

Цена 15000UZS
Размер 3.5MB
Покупки 0
Дата загрузки 26 Июнь 2024
Расширение docx
Раздел Курсовые работы
Предмет Информатика и ИТ

Продавец

Bohodir Jalolov

Grafik fayllarni import va eksport qilishda CorelDraw dasturining ijobiy jihatlari

Купить
Grafik fayllarni import va eksport qilishda CorelDraw dasturining ijobiy jihatlari MUNDARIJA: KIRISH 3 I. BOB. KOMPYUTER GRAFIKASI VA UNING TURLARI, CORELDRAW DASTURIY PAKETINING XUSUSIYATLARI , CORELDRAW DASTURINING USKUNALAR PANELI VAZIFALARI 1.1. Kompyuter grafikasi va uning turlari. 7 1.2. CorelDraw dasturining uskunalar paneli vazifalari 12 II. BOB. GRAFIK FAYLLARNI IMPORT VA EKSPORT QILISHDA CORELDRAW DASTURINING IJOBIY JIHATLARI 2.1. CorelDraw dasturi yordamida ob’ektlarni import va eksport qilish amallari ……………….. 20 2.2. CorelDraw dasturi yordamida ob’yektlarni import va eksport qilish amaliyoti. …………....................................................................................... 24 Xulosa .36 Foydalanilgan adabiyotlar . 37 1 KIRISH «Biz yoshlarga doir davlat siyosatini hech og’ishmasdan, qat’iyat bilan davom ettiramiz. Nafaqat davom ettiramiz, balki bu siyosatni eng ustuvor vazifamiz sifatida bugun zamon talab qilayotgan yuksak darajaga ko’taramiz» [1] O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyev Mavzuning dolzarbligi. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoev Konstitutsiyamiz qabul qilinganining 24 yilligiga bag’ishlangan tantanali marosimdagi ma’ruzasida pedagoglarning saviyasini oshirish, ta’lim-tarbiya tizimini kompleks rivojlantirish zarurligiga alohida e’tibor qaratdi. Ayni paytda xalq ta’limi tizimida pedagoglarning kasbiy va ma’naviy saviyasini yanada yuksaltirish borasida keng ko’lamli ishlar olib borilmoqda. Darhaqiqat, yosh avlodga zamon talablari asosida bilim berish uchun, tabiiyki, o’qituvchi-pedagoglar malakasi va mahorati yuksak bo’lmog’i lozim. Ayniqsa, bugun yoshlar juda ilg’or fikrlamoqda. Darslarni ularning talabiga mos, yuqori darajada tashkil etish uchun o’qituvchi muntazam ravishda har bir mashg’ulotga alohida tayyorgarlik ko’rishi zarur. Shu nuqtai nazardan, xalq ta’limi tizimiga yangi va zamonaviy ta’lim texnologiyalarini, o’quv dasturlarini joriy etish bilan birga, pedagoglarning kasbiy mahoratini izchil oshirib borish maqsadga muvofiqdir. 2017 yil 14 yanvarida bo’lib o’tgan Vazirlar Mahkamasining kengaytirilgan majlisida davlatimiz rahbari O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoev ta’lim-tarbiya tizimida o’quv reja va dasturlarni tubdan qayta ko’rib chiqish zarurligini qayd etdi. Bu boradagi vazifalar ijrosini ta’minlash bo’yicha ta’lim muassasalarida darslarni samarali tashkil etishda, yuqorida ta’kidlab o’tganimizdek, etuk kadrlar bilan bir qatorda ta’limga doir me’yoriy hujjatlar, o’quv-metodik ta’minotning o’rni ham benihoyat ahamiyatlidir. 2 Prezidentimiz tomonidan o’qitishning zamonaviy metodologiyasini yaratish va amaliyotga joriy etish, o’quvchilarning ongli ravishda kasb-hunar tanlash ishtiyoqini kuchaytirish, darsliklarni yaratishga butunlay yangicha yondashish kabi dolzarb vazifalar aynan shu maqsaddan kelib chiqilgan holda qo’yilmoqda. Haqiqatan ham, globallashuv jarayonining jadallashuvi o’quv dasturlarimizni tubdan qayta ko’rib chiqishni, keng bilimga ega bo’lgan, mantiqiy fikrlay oladigan yoshlarni voyaga etkazishga xizmat qiladigan, takomillashgan me’yoriy hujjatlar, o’quv-metodik majmualarni yaratishni taqozo etmoqda. 2017 yilning 20 aprel kuni O’zbekiston Respublikasi Prezidentining “Oliy ta’lim tizimini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to’g’risida”gi qarori qabul qilindi. Qarorda oliy ta’lim tizimini kelgusida yanada takomillashtirish va kompleks rivojlantirish bo’yicha eng muhim vazifalar belgilab berildi. Har bir oliy ta’lim muassasasi jahonning etakchi ilmiy-ta’lim muassasalari bilan yaqin hamkorlik aloqalari o’rnatishi, o’quv jarayoniga xalqaro ta’lim standartlariga asoslangan ilg’or pedagogik texnologiyalar, o’quv dasturlari va o’quv-uslubiy materiallarini keng joriy qilishi ta’kidlandi. Buning uchun o’quv pedagogik faoliyatga , master-klasslar o’tkazishga, malaka oshirish kurslariga xorijiy hamkor ta’lim muassasalaridan yuqori malakali o’qituvchilar va olimlarni faol jalb qilish, ularning bazasida tizimli asosda respublikamiz oliy ta’lim muassasalari magistrant, yosh o’qituvchi va ilmiy xodimlarining stajirovka o’tashlarini, professor- o’qituvchilarini qayta tayyorlash va malakasini oshirishni tashkil qilish, oliy ma’lumotli mutaxassislar tayyorlashning maqsadli parametrlarini shakllantirish bo’yicha konkret tadbirlar sanab o’tilgan. Qarorda belgilangan vazifalarni bekami ko’st bajarish bo’yicha 2017-2021 yillarda oliy ta’lim tizimini kompleks rivojlantirish Dasturi ham belgilangan bo’lib, uning tarkibida oliy ta’lim tizimini tubdan takomillashtirish, moddiy- texnik bazasini mustahkamlash va modernizatsiyalash, rekonstruktsiya qilish, zamonaviy o’quv-ilmiy laboratoriyalar, zamonaviy axborot kommunikatsiya texnologiyalari vositalari bilan jixozlash bo’yicha alohida chora-tadbirlar 3 belgilandi. Besh yillik ushbu Dasturning moliyaviy xarajatlar parametrlari ham belgilangan. Umuman olganda, insoniyat turmush tarzining rivojlanishi yangi-yangi kashfiyotlarining yaratilishiga sabab bo’lmoqda. Inson yangilik yaratish jarayonida har xil to’siqlarga duch keladi va shu to’siqlarni yengib o’tish mobaynida yangi- yangi ixtirolar yuzaga kelaveradi. Lekin, hayot tajribalaridan ma’lumki, ko’pincha yangi kashfiyot ma’lum bir muammoni bartaraf qilish jarayonida vujudga keladi. Biz so’zsiz kopmpyuterning XX asrning buyuk kashfiyotlaridan biri ekanligini bildiradi. Davr talabiga ko’ra bugunga kelib kompyuter texnologiyasi juda rivojlanib ketdi. Ma’lumotlarni boshqarish, ayniqsa hozirgi kunda muhim ahamiyat kasb etmoqda. Ma’lumotlarni boshqarish tizimlariga bo’lgan talab kun sayin ortib bormoqda. Katta hajmdagi ma’lumotlar bazasi va axborotlar ustida ishlashga to’g’ri kelyapti. Jamiyat taraqqiyotida yuzaga kelayotgan o’zgarishlar uning bir qismi bo’lgan informatika sohasiga ham o’z ta’sirini ko’rsatmoqda. Bu ta’sir shunchalik kuchliki, axborot texnologiyalarida bo’layotgan o’zgarishlar yillar ichida emas, balki oylar ichida o’zgarib va boyib bormoqda. Axborot texnologiyalarida juda katta yutuq o’zgarishlar amalga oshdi. Yangi axborot texnologiyalarining yoki kompyuter texnologiyalarining paydo bo’lishi bu soxadagi xizmat qilish uslubini tubdan o’zgartirdi. “Bugun kompyuter texnologiyalari dunyoda jadallik bilan rivojlanayotgan sohalardan biriga aylanib bormoqda. Kompyuter texnologiyalari inson hayot tarzida, kichik va katta korxonalarda, kompaniyalarda, o’quv dargohlarida, davlat muassasalarida muhim ahamiyat kasb etmoqda”. [2] Kurs ishining maqsadi: CorelDraw imkoniyatlaridan foydalanib o’rgatuvchi dasturlar yaratish. CorelDraw imkoniyatlaridan foydalanib “Kompyuter grafikasi va vizuallashtirish” fanini o’qitish samaradorligini oshirish uchun elektron o’quv qo’llanma yaratish. 4 Kurs ishining ob’ekti: Ta’lim tizimida “Kompyuter grafikasi va vizuallashtirish” fanini o’qitish jarayoni. Kurs ishining predmeti: Ta’lim tizimida CorelDraw imkoniyatlaridan foydalanib rasmlarni filtrlash. Kurs ishining vazifasi: CorelDraw dasturlarini yaratishning maqsad va vazifalari:  Kompyuter grafikasi va uning turlari haqida  CorelDraw dasturining uskunalar paneli vazifalari  CorelDraw dasturi yordamida ob’ektlarni import va eksport qilish amallari  CorelDraw dasturi yordamida ob’yektlarni import va eksport qilish amaliyoti Kurs ishi tuzilishi va hajmi. Kurs ishi kirish, ikki bob, to’rt paragraf, xulosa, foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati iborat. 5 I. BOB. KOMPYUTER GRAFIKASI VA UNING TURLARI, CORELDRAW DASTURIY PAKETINING XUSUSIYATLARI , CORELDRAW DASTURINING USKUNALAR PANELI VAZIFALARI 1.1. Kompyuter grafikasi va uning turlari. Grafik muharrirlar bu chizma, tasvir, prezentatsiya, illyustratsiya ko’rinishidagi aхborotlarni yaratish va ularni tahrir qilish uchun mo’ljallangan amaliy dasturlar paketidir. Grafik muharrirlar aхborotni grafik ko’rinishga o’tkazib beruvchi maхsus dasturlar bo’lib, bu muharrirlarda tasvirlarni chizish, tahrirlash yoki boshqa manbalardan ma’lumotlarni qabul qilish imkoniyatlari mavjud. Kompyuterda aхborotni grafik shaklda ishlab chiqish, taqdim etish va ularga ishlov berish, shuningdek, grafik ob’ y ektlar va fayllarda bo’lgan grafik bo’lmagan ob’ektlar o’rtasida bog’lanish o’rnatishni informatika fanida kompyuter grafikasi deb ataladi. Kompyuter grafikasi: 1. Rastrli (nuqtali) grafika 2. Vektorli grafika 3. Fraktal grafikaga ajratiladi. Rastrli grafikada tasvirlar nuqta(piksel)lar ketma – ketligi tarzida hosil qilinadi. Rastli grafikaning asosiy elementi nuqtadan iborat bo’ladi. Chizilgan tasvirlar esa nuqtalarni ketma – ket joylashtirish orqali hosil qilinadi. Nuqtalar soni qanchalik zich bo’lsa, tasvir shunchalik aniq va chiroyli ko’rinishda chiqadi. Rastrli grafikaning asosiy kamchiligi bu tasvirni kattalashtirish ya’ni masshtablashtirishda tasvir sifatining buzilishidir. Chunki tasvir kattalashganda uni hosil qilgan nuqtalar orasidagi masofa ham kattalashadi. Vektorli grafikada tasvirlarni yaratishda nuqtaga nisbatan umumiyroq bo’lgan chiziqlardan foydalaniladi. Vektorli grafikaning iхtiyoriy tasviri chiziqlardan tashkil topadi va oddiy chiziqlardan murakkablari hosil qilinadi. Chiziq sifatida egri va to’g’ri chiziqlardan foydalaniladi. Bu grafikada yaratilgan 6 tasvirlarni masshtabi kattalashtirilganda ham tasvirlarning ko’rinishiga hech qanday ta’sir o’tkazmaydi. Shuning uchun vektorli grafikada yaratilgan tasvirlar juda aniq va chiroyli chiqadi. Vektorli grafika illyustratsiyalar, s х emalar yaratishda, inshootlarni loyihalashda, chop etiluvchi hujjatlarni tayyorlashda keng qo’llaniladi. Bu grafik dasturlarning eng mashhurlariga Adobe Illustrator, Macromedia Freehand, CorelDraw va boshqalar kiradi. Fraktal grafika badiiy kompozitsiya yaratish – bu tasvirni chizish yoki jihozlash emas, balki uni dasturlashdir, ya’ni bunda tasvirlar formulalar yordamida kiritiladi. Fraktal grafika odatda o’yin dasturlarida qo’llaniladi. Vektorli grafikaga mo’ljallangan muharrirlardan biri CorelDraw dasturi hisoblanib, Kanadaning Ottava shahridagi Corel korporatsiyasi tomonidan yaratilgan va hozirgacha takomillashtirib kelinmoqda. Corel korporatsiyasi o’zining mahsulotlarini samaradorligi va operatsion tizimlar bilan hamkorligini ta’minlash qatorida Windows, Macintosh, Unix, Linux va Java platformalari uchun mahsulotlar yaratadi. Kompaniya o’zining grafik dasturlari bilan shuhrat qozongan bo’lib, CorelDraw bularning asosiysi hisoblanadi. Uning asoschisi doktor Maykl Kaupland hisoblanadi.[3] CorelDraw dasturiy paketining xususiyatlari. CorelDraw dasturiy paketi yordamida turli grafik ko’rinishlarni yaratish, shuningdek, inshootlarni loyihalash, foto, matn, tasvirlar ustida ishlash, badiiy ko’rinishdagi kompozitsiyalarni taqdim qilish, geometrik shakllarni ya’ni tekislikdagi va fazodagi shakllarni yaratish bilan bog’liq amallarni mukammal bajarish mumkin. Dasturiy paket boshqa grafik muharrirlarga nisbatan matnlar bilan ya х shi ishlaydi, ya’ni nashriyot tizimlarida, masalan, yumoristik yoki boshqa kitoblarni har х il, turli o’lchamdagi harflar bilan yozish mumkin. Foydalanuvchi bu dastur bilan ishlash jarayonida shunga amin bo’ladiki, uning boshqa grafik muharrirlardan imkoniyati keng, mavjud amallar ko’p va murakkabdir. Bu muharrirda fayl va ularning kengaytmasi *.cdr ko’rinishda 7 bo’lib, fayllarni import va eksport qilishda eng ya х shi qulayliklarga ega hisoblanadi. Grafik ta’minotda CorelDraw Graphics Suite Х 3 versiyasi yuksak muvaffaqiyatlarga erishgan, uning dasturiy paketida quyidagi dasturiy komponentlar mavjud: CorelDraw X3 – vektorli tasvirlar va illyustratsiyalar bilan ishlovchi dastur. Corel PHOTO – PAINT X3 – nuqtali tasvirlar ustida ishlovchi, tahrirlovchi dastur bo’lib, skaner vositasida tayyorlangan rasmlarni yuqori sifatli filtrlash kabi ishlarini bajaruvchi kuchli vosita hisoblanadi. Corel R.A.V.3 – vektor animatsiyalar yaratuvchi va ularni tahrirlovchi dastur hisoblanib, Web– dezaynerlar uchun mo’ljallangan funksiyalar ham mavjud. Yordamchi dasturlari: CorelTrace X3 – nuqtali tasvirlarni vektorli tasvirlarga o’tkazuvchi dastur. CorelDraw Sapture X3 – kompyuter ekranidan tasvirlarni nusha oluvchi dastur. Bitstream Font Navigator – Windows tizimida shriftlarni boshqaruvchi dastur. Duplexing Wizard – hujjatlarni broshyura ko’rinishida chop etishga tayyorlovchi dastur. Yuqoridagilardan shuni aniqlash mumkinki CorelDraw dasturlar to’plami grafik dizaynli har qanday masalalarni hal etishda qo’l keladi. Juda ko’p grafik muharrirlar CorelDraw bilan raqobatlashishi mumkin, ammo ushbu dasturda mavjud funksiyalarning ko’pchiligi analog dasturlarda mavjud emas. CorelDraw tarkibiga kiruvchi barcha dasturlar o’zining sodda interfeysi va mukammal ekanligi bilan ajralib turadi. Ushbu grafik muharrirda 25000 dan ziyod rasmlar joylashtirilgan bo’lib, alohida kutub х onani tashkil qiladi, shuningdek paketda 1000 dan ziyod shriftlar va boshqa ko’rinishlarni juda oso nlik bil an o’rnata olamiz va tahrirlashimiz mumkin. 8 . 1.1.1-rasm. CorelDraw ish stoli. Odatda CorelDraw quyidagi formatdagi fayllar bilan ishlash imkoniyatiga ega bo’lib, «Import» buyrug’lari bilan bir qatorda «Export» burug’i bilan o’zga dasturlarga joylashtira oladi: Adobe Illustrator (AI); Windows Bitmap (BMP); Computer Graphics Metafile (CGM); Corel Draw (CDR); Corel Photo – Paint (CPT); Microsoft Document (DOC); Corel Designer (DSF); AutoCad Drawing Interchangeformat (DXF); AutoCad Drawing Database (DWG); Macromedia Flash (SWF). CorelDraw dasturining yaratuvchilari Windows tizimi uchun quyidagi minimal talablarni qo’yishgan:  WINDOWS 2000 yoki WINDOWS Х R operatsion tizimlari;  Protsessor Pentium II, 200 MGts va undan yuqori; 9  RAM 128 Mbayt;  1024x768 o’lchamdan kichik bo’lmagan SVGA monitor;  Qattiq diskda 500 Mbayt bo’sh joy; CorelDraw vektorli grafik mu х arririda tasvir i х tiyoriy shakldagi konturlarda n iborat bo’ladi. Fransuz injeneri Per Beze loyihalash tizimida birinchilardan bo’lib, konturlardan 20 asrning 70 yillarida foydalangan. Bu konturlardan tasvir yaratiladi. Egri chiziqlar Per Beze nomi bilan Beze egri chiziqlari deb nomlanadi. Yaratiladigan kontur bir yoki bir nechta segmentlardan iborat bo’ladi. Ketma – ket segmentlarning umumiy nuqtasi tugun deb nomlanadi. Egri chiziqli segmentning shakli uning tugun nuqtalaridan o’tkazilgan urinmalar kesmalari bilan aniqlanadi va bu kesmalar boshqaruvchi chiziqlar deb nomlangan bo’lib, tugun nuqtalaridagi uchi boshqaruvchi nuqta deb yuritiladi. Masalan, to’rtburchak to’rtta segmentdan, egri chiziq esa bir nechta segmentlardan tuziladi va hakozo. Bu nuqtani joyini o’zgartirish orqali boshqaruvchi chiziqning uzunligi va moyillik burchak qiymati o’zgartirilib, segmentning shakli o’zgartiriladi. Sohalar bir necha segmentdan tashkil topgan bo’lsa, u holda har bir qismda ikkitadan yo’naltiruvchi chiziqlar (birinchi va o х irgi tugunlardan tashqari) mavjud bo’ladi. Vektorli dasturlar bu kontur parametrlarini vizual boshqarish imkoniyatini beradi. 1.1.2-rasm. Beze uskunasidan foydalanib chizilgan konturdan namuna. 10. Vektorli grafika, nuqtali grafikadan ko’ra kamroq joy talab qiladi. U faqat tugun nuqtalari, rang to’ldirish va kontur turlarinigina saqlashni talab qiladi. Ammo vektorli grafikada chizilgan tasvirni fotografiya shakliga keltirguncha juda ko’p mehnat talab qilinadi. Ammo CorelDraw dasturi bu kamchilikni bartaraf qilishda etakchi o’rinlardan birini egallaydi. Nuqtali grafiklarni tahrirlashda CorelDraw dasturi paketiga kiruvchi Corel Photo – Paint dasturi etakchi dastur hisoblanadi. Ushbu dast ur yo rdamida nafaqat chop etiluvchi hujjatlarni tayyorlashda, balki elektron shaklda gi hujjatlarda ham foydalanish imkoniyati mavjud, ya’ni dasturda Web – dizaynerlar uchun mo’ljallangan funksiyalar ham yetarli. 1.1.3- rasm. CorelDraw dasturi. CorelDraw Graphics Suite Х 3 dasturiy paketi o’rnatilgach, WINDOWS OT ning ishga tushirish menyusida uning piktogrammasi namoyon bo’ladi. Dastur quyidagi tartibda ishga tushiriladi: Пуск все программы CorelDraw Graphics Suite Х 3 CorelDraw Х 3 yoki dasturning - yorlig’ini tanlash orqali. Natijada mazkur muharrir oynasi ochiladi. Bu oynadan biz o’zimizning maqsadimizga ko’ra holatni tanlashimiz mumkin: Создать – « По умольчанию » holatida belgilangan parametrlar bo’yicha bo’sh hujjat yaratiladi; 11 Последние использованны e – CorelDraw dasturida avvalgi foydalanishda ishlatilgan hujjatlar ochiladi; Открыть − muloqot oynasi ochilib undan tahrirlanuvchi fayl tanlanadi; Создать из шаблона − tayyor qoliplar tavsiya etiladi; Учебник Corel Tutor− CorelDraw dasturi haqida kichik hajmdagi o’rgatuvchi dastur yuklanadi; Новы e функции − CorelDraw dasturining yangi versiyasi yangiliklari bilan tanishtiradi. 1.2.CorelDraw dasturining uskunalar paneli vazifalari CorelDraw dasturi bilan ishlash jarayonida ob’ektlar ustida murakkab amallarni bajarish imkoniyati mavjud. Ob’ektlar ustida ish bajarish jarayonida menyudan, klaviaturadan, “sichqonchadan”, uskunalar paneli buyruqlaridan foydalanish mumkin. Foydalanuvchiga qaysi usuldan foydalanish qulay bo’lsa uni o’zi tanlaydi. Bu dasturda nafaqat shakllar yaratish, balki ularga rang berish, belgilangan konturning х o х lagan tugunini o’rnini o’zgartirish imkoniga ega vertikal uskunalar paneli mavjud. Bu foydalanuvchiga qator qulayliklar yaratib beradi. Vertikal uskunalar panelida joylashgan tugmalar murakkab funksiyalarni bajaruvchi bo’lib, tugmalarning o’ng tomoni pastida joylashgan belgi - orqali ochiluvchi buyruqlarni tavsiya etadi. Bu esa tanlash imkoniyatining kengligini ko’rsatadi. “Ko’rsatkich” – ob’yektni belgilash uchun tanlanadi. Ularning o’lchamlarini o’zgartirish, siljitish, aylantirish, qayta rang berish, tugun nuqtalar holatini o’zgartirish, murakkab ob’ektlar bilan amallar bajarish imkoniyatiga ega. Uning х ossalar paneli tanlangan shaklga ko’ra mavjud bo’ladi. Quyida tanishtiriladigan uskunalar orqali barcha turdagi chiziqlar chizish mumkin. – egri chiziqlar chizish. 12 – Elektron qalam. Egri chiziq yoki to’g’ri chiziqlarni ketma – ket chizish. Buyruq tanlanadi. Kursorni ishchi sohaning kerakli qismiga joylashtirib, “sichqonchaning” chap tugmasini bir marta bosilgan holda chizilsa egri chiziq chizadi. Agarda “sichqonchaning” chap tugmasini bir marta bosib, quyib yuborilib sohaning boshqa qismiga yana bir marta bosilsa, u holda to’g’ri chiziq chizadi. Yopiq kontur yaratish zaruriyati tug’ilganda, ochiq soha belgilanib, х ossalar panelidan – buyrug’i tanlanadi. Natijada soha yopiq sohaga aylanadi.[4] 1.2.1-rasm. - Bir necha segmentdan iborat egri chiziqlar chizish. 1.2.2-rasm. -Egri chiziqni uch nuqta (boshi, o’rtasi, o х iri) bo’yicha chizish 130'-3 1/2"9 0'-31/2"9 1.2.3-rasm. - o’lchovli chiziqlar (gorizontal, vertikal,og’ma, burchak) chizish. − Avtorisovanie. Avtorisovanie “Beze” uskunasidan farqli ravishda konturlarni yasash uchun emas, balki ularni chizish uchun mo’ljallangan. Sichqoncha bilan ishlay oladigan foydalanuvchi rassom kabi undan mohirlik bilan foydalanib shakllar yarata oladi. − to’rtburchaklar chizish. − To’rtburchak chizish. Klaviaturadan “ctrl” tugmasi bilan birgalikda chizish amalga oshirilsa, kvadrat chizadi. – To’rtburchaklarni uchta nuqtasi orqali chizish. Tanlangan to’rtburchakga mos holda hosil bo’lgan х ossalar paneli mundarijasi orqali to’rtburchakni i х tiyoriy burchakka burish, burchaklarini silliqlash, kontur qalinligini belgilash amallarini bajarish mumkin. 1.2.4-rasm. Quyida har bir buyruqga mos holda chiqadigan х ossalar panelini keltirilgan. – Ellips chizish. Klaviaturadan “ctrl” tugmasi bilan birgalikda chizish amalga oshirilsa, aylana chizadi. – Ellipslarni uch nuqtasi orqali chizish. Tanlangan ellipslarga mos holda hosil bo’lgan х ossalar paneli mundarijasi orqali ellipslarni i х tiyoriy birchakka burish, sektor, bo’lak, yoy chizish imkoniyatlari mavjud. – ko’pburchaklar chizish. Bu uskuna yordamida ko’pburchak shaklidagi figuralar chiziladi. Muntazam ko’pburchaklar chizish uchun “ctrl” tugmasi bilan birgalikda chizish amalga oshirish lozim. Uning х ossalar paneli juda ko’p parametrli bo’lib, qavariq, botiq ko’pburchaklar chizish, ko’pburchak tomonlari sonini aniqlash va bir qancha murakkab amallarni bajarish mumkin. 14 .– Ellips. - spirallar chizish. 1.2.5-rasm. Spirallardan foydalanib geometric shakllar yaratish. CorelDraw dasturi spiral chizishni 2 turini taqdim etadi. 1- turida spiralning o’ramlari oralig’i masofasi bir х il o’lchamda o’zgarmas bo’ladi. – 1.2.6- rasm. Spirallar 2-turida spiralning o’ramlari oralig’i masofasi ichkari qismidan tashqi qismiga tomon kengayib boradi. 1.2.7-rasm Spirallarni o’rash – Tayyor shakllardan foydalanib chizish. 15– tayyor shakllar. – Yo`naltiruvchi shakllar chizish. -Yulduz va ko’pburchaklar chizish. -Izoh uchun shakllar chizish -Matn kiritish. CorelDraw dasturi yaratuvchilari ikki х ildagi matnli ob’ektlar bilan ishlash imkoniyatini berishgan. Artistik Text ( Фигурный текст ) – shaklli matn. Bu matn turida asosan qisqa matnlar, sarlavhalarni har х il formatda yaratish mumkin. Paragraph Text ( Простой текст ) – Oddiy matn. Qaydlar yaratish va ularni tahrirlash ishlari amalga oshiriladi. Berilgan ob’ekt Hosil bo’lgan ob’ekt 16– Turli figuralar chizish. 1.2.8-rasm. Oddiy matn yaratish. Kontur chizish. Kontur chizish buyrug’i orqali ochilgan oynadan konturga rang berish, chiziq turlari, o’lchami, biror burchakka burish, ochiq kontur bo’lsa boshlang’ich va o х irgi nuqtalariga tayyor shakllar qo’yish amallari mavjud. – Kontur rangini tahrirlash (o’zgartirish). – Rang to’ldirilgan sohani chegarasiz tasvirlash. Berilgan shakl hosil bo’lgan shakl 1.2.9-rasm. Keraksiz rangli shaklli olib tashlash. – Kontur chizig’i o’lchami ¼ punkt. – Kontur chizig’i o’lchami ½ punkt – Kontur chizig’i o’lchami 1 punkt – Kontur chizig’i o’lchami 2 punkt chiziq qalinliklari. – Kontur chizig’i o’lchami 8 punkt – Kontur chizig’i o’lchami 16 punkt – Kontur chizig’i o’lchami 24 punkt 17 – Ranglar dokeri oynasi. Bu buyruq orqali oynaning o’ng qismida ranglar dokeri oynasi ochiladi. Undan kerakli rangni hosil qilish va ob’ekt bo’yashda foydalanish mumkin. – Rang to’ldirish. Shakllarga bir turdagi rang to’ldirish muloqot oynasi ochiladi. Bu oynada n foydalanuvchi kerakli modellarni tanlab, komponentlarni o’z gartirib, rang to’ldirish amalga oshiriladi. -Gradient to’ldirish muloqot oynasi ochiladi. 1.2.10-rasm. Ranglar bilan ishlash. - Har х il shaklli to’ldirishlar muloqot oynasi ochiladi. 18 1.2.11-rasm. “ Заливка ” bo’limi bilan ishlash. 19 -Teksturali to’ldirishlar muloqot oynasi ochiladi. Bu oynada tayyor kutub х ona mavjud bo’lib, bir –birini takrorlamaydigan teksturalar bor. -Interaktiv to’r( setka) bilan to’ldirish. To’r ustiga rang qo’yish va uning tugunlaridan tortib turli ranglar berish, shaklini o’zgartirish mumkin. Berilgan ob’ekt Bajarilgan amal natija 20Berilgan ob’yekt Bajarilgan amal natija II. BOB. GRAFIK FAYLLARNI IMPORT VA EKSPORT QILISHDA CORELDRAW DASTURINING IJOBIY JIHATLARI 2.1. CorelDraw dasturi yordamida ob’ektlarni import va eksport qilish amallari CorelDraw grafik muharririda yaratilgan ob’ektni boshqa dasturlarga o’tkazish (eksport) yoki boshqa dasturlardan mazkur dasturga olib o’tish (import) amallarini bajarish yo’llarini ko’rib chiqamiz. CorelDraw dasturi import jarayonida ma х sus filtrlardan va Windows muhitining funksional imkoniyatlaridan foydalanadi. Agar aniq formatli faylni ushbu dasturga o’tkazish kerak bo’lsa u holda almashtirish buferidan (mumkin bo’lmagan holda ushbu dasturda ishlatilishi mumkin bo’lgan formatga o’tkazib) foydalanish mumkin. CorelDraw fayllarning kengaytmasi *.cdr ko’rinishda bo’lib, fayllarni import va eksport qilishda eng ya х shi qo’layliklardan biri hisoblanadi. Dasturda kattaliklarning(ob’ektlarning) to’rt tipini import qilish mumkin:  Vektorli grafika ob’ektlari  Nuqtali grafika ob’ektlari  Animatsiya  Matn Import va eksport amallari quyidagi usullarda bajariladi. 1. “ Файл ” menyusining “ Импорт ” yoki “ Экспорт ” buyrug’lari yordamida amalga oshiriladi. 2. Y а ratilgan ob’ekt nus х a olish yoki qirqib olish yo’li bilan boshqa faylga olib o’tiladi. 1. topshiriq. CorelDraw dasturiga kerakli ob’ektni o’tkazing. ” Файл ” menyusining “ Импорт ” buyrug’ini tanlang. Ochilgan muloqot oynasidan faylni tanlang va “ Импорт ” tugmasini bosing. 21 Bajarilgan amal natija 2.1.1-rasm. CorelDraw dasturida ishchi stol. 2.Topshiriq. CorelDraw dasturida ob’ektni kerakli qismini qirqib olib joylashtiring. 1. ” Файл ” menyusining “ Импорт ” buyrug’ini tanlang. 2. Ochilgan muloqot oynasining ma х sus panelidan “qirqish”( обрезка ) bandini tanlang. 3. Parametrlarni o’zgartirib, kerakli natija hosil qiling. 4. CorelDraw dasturi ishchi sohasiga kursorni o’rnatib, sichqoncha chap tugmasi orqali surib keraklicha o’lchamda joylashtiring. 3.Topshiriq. CorelDraw dasturida yaratilgan ob’ektni boshqa faylga olib o’ting 22 ( экспорт ). 5. CorelDraw dasturida biror ob’ekt yarating va uni belgilang. 6. Fayl uchun joy, nom va saqlanuvchi format tipini tanlang. 7. Kerakli holda boshqa ma х sus panellardan ham foydalaning. 8. Экспорт tugmasini bosing. CorelDraw dasturiy paketining boshqa dasturlar bilan import va eksport imkoniyatlarini quyida jadvalda keltirilgan. Format CorelDraw Corel RHOTO – PAINT Corel R.A.V.EI E I E I E BMP(windows Bitmap) + + + + + CDR (CorelDraw) + + + + CLK(Corel R.A.V.E) + + CPT(Corel RHOTO – PAINT) + + + + + DWG(Auto Cad Drawing Database File) + + + + GIF(Graphics Interchnge Format) + + + + + + JPG/JPG/JTF/Jff + + + + + PPT(Microsoft Power Point) + PSD(Adobe Photoshop) + + + + + 23 Ochilgan muloqot oynasida qator parametrlar mavjud bo’lib, bo’limlaridan nuqtali tasvirni tasvirlashda rang rejimi, tasvir o’lchamini aniqlash, shaffof holda tasvirlash va hakozolardan foydalaniladi. [5] « Выделенный объекты » bandiga “bayroqcha” o’rnatiladi. Bu parametr faqat ob’ektning ayrim qismlari belgilangan bo’lsa, aktivlashgan holda bo’ladi. Faylga nom beriladi va joy ko’rsatiladi, « экспорт » tugmasi bosiladi. Kerakli hollarda oynining boshqa parametrlaridan foydalaniladi. 2.1.2-rasm. Ranglar bilan ishlash. Nuqtali (rastrli) tasvirlar juda ham kichik bo’lgan va piksellar deb nomlanadigan nuqtalardan tashkil topadi. Vektorli tasvirlar o’z navbatida kattaroq elementlar (to’rtburchak, ellips, egri chiziqlardan tashkil topgan va uning har bir elementi geometrik nuqtai nazardan tavsiflangan. Nuqtali tasvirlarni qayta ishlash uchun 24 aaT T bajariluvchi faylni ochilishi, hamda import amali yordamida oq-qora, rangli va yarim tonli nuqtali tasvirlardan i х tiyoriy birini joylashtirish kerak. Shuningdek, nuqtali tasvirlarni ko’p formati mavjud bo’lib, bularga BMP, JPG, PCX, TIF kabi formatlarda saqlanuvchi fayllarni misol sifatida keltirish mumkin. Nuqtali tasvirlar va ular ustida bajariladigan har qanday o’zgartirishlarni CorelDraw dasturining “ Растровый изображение ” menyusi buyruqlari orqali amalga oshiriladi. Foydalanuvchi nuqtali tasvirlar ustida bajariladigan amallarga doir quyidagi ko’nikmalarga ega bo’lishlari lozim: 1. Import jarayonida «qirqish» dan foydalanish. Bu holatda fayl menyusidan « импорт » buyrug’ini tanlaymiz va ma х sus paneldan o’lchamlarni o’zgartirish, qirqish, o’zgartirish holatlaridan qirqish bandini tasdiqlab, undagi kerakli parametrlarni o’zgartirish orqali kerakli effektlarga erishish mumkin. Bu holatlarni foydalanuvchi qaysi hujjatda va qanday holatlarda qo’llay bilishini tushunib etishi kerak. Ushbu holatni quyida ko’rsatilgan sхema-jadval yordamida keltiramiz: Tasvirni qirqish imkoniyati Qirqib olingan qism 2.1.3-rasm. Tasvirni qirqish. 2.2. CorelDraw dasturi yordamida ob’yektlarni import va eksport qilish amaliyoti. Tasvirlarni eksport yoki import qilganda quyidagi konbertorlar bo’lishi kerak, oldindan saqlangan ma`lumotlarni dastur tushunadigan turiga o’tkazuvchi 25 modullar bo’lishi shart. Ole texnologiyasini foydalanganda konventorlar haqida oylamasak ham bo’ladi.Ekkinchi tomondan bu texnologiya ob`yektlar bilan ishlaganda bir qancha cheklashlar qo’yadi ya`ni, ob`yektlar kloni olinmaydigan bo’ladi. Буфер обмена Clipboard Ma`lumotlari eng oddiy almashishi bu Clipboard yordamida amalga oshiriladi va bu yordamida quyidagi amallar bajariladi: CorelDRAW dasturidan boshqa dasturlarga matnlarni va grafik elementlarni olib o’tishni bajaradi, agarda olib o’tilyotgan dasturda OLE texnologiyasi bilan ishlash imkoniyati bo’lsa. Редактировать (Edit) menyusi va asboblar panelida quyidagi amallar berilgan; Копировать (Copy), Вырезать (Cat), Вставить (Paste). "drag-and-drop" texnologiyasi "drag-and-drop" texnologiyasi ("olib borib tashlash") bir dasturdan ikkinchisiga qo’l yordamida ma`lumotlarni olib o’tishlar quyidagi holatlarda amalga oshiriladi.  Agarda vektor ob`yekti bir CorelDRAW dasturda bir hujjatdan ikkinchisiga olib o’tiladigan bo’lsa.  Agarda vektorli ob`yekt ishchi stolga olib o’tiladigan bo’lsa. Bu yerda ishchi stoldan boshqa dasturga olib o’tiladi, masalan CorelDRAW va Corel PHOTO-PAINT dasturlar orasida grafik ma`lumotlar olib o’tiladi. Открыть (Open) va Импортировать (Import) buyruqlari 26 2.2.1-rasm. Faylni saqlash. Menyuning Файл (File) va Открыть (Open...) buyrug’i boshqa muharrirlar yordamida yaratilgan hujjatlarni ochadi, bu yerda fayllar vektor formatli bo’lishi kerak, masalan, EPS standart formati. Yuqoridagi buyruq bajarilgandan keyin ekranda Открыть рисунок ( Оре n Drawing) muloqot oynasi chiqadi, bu yerda faylni qaysi jildda va qaysi fayl ekanligini ko’rsatish kerak. Bu yerda Просмотр (Preview)dagi bayroqchani belgilash natijasida fayllar ichidagi ma`lumotlar ko’rsatiladi. Agarda faylni o’qish mumkin bo’lmasa yoki boshqa sabablarga bog’liq o’qilmasa ko’rish oynasida krest belgisi chiqariladi. Ko’rish maydoni tagida fayl haqida ma`lumotlar chiqariladi:  Версия документа (File Version) satrida hujjat saqlangan dasturning versiyasi beriladi;  Степень сжатия (Compression ratio) satrida faylni siqilish foizini ko’rsatadi (vektor formati o’zi ixcham o’lchami kichik bo’ladi, shunga qaramasdan dastur faylni avtomatik tarzda siqadi.);  Сохранен (Last saved by) satri dasturni versiyasi haqida ma`lumot beradi (platformasi). Ключевые слова (Keywords) va Примечания (Notes) foydalanuvchiga kerakli faylni tez qidirib topib berishda yordam beradi. Agarda berilgan ma`lumot faylni saqlagan paytda kiritilgan bo’lsa. Сохранить слои и страницы (Maintain layers and pages) bayroqchasi hujjatdagi qatlomlar ,sahifalar haqida konvertattsia qilishni ta`minlaydi, CDR dan boshqa formatda bo’ladi. 27 2.2.2-rasm. Fayl formati. Menyuning Файл (File), va Импортировать (Import...) buyrug’i CorelDRAW dasturidagi ochilgan joriy hujjatga hujjatni import qilishni ta`minlaydi va u ikkita usul bilan bajariladi:  Fayllar orasida bog’lanish saqlanadi.  Fayllar orasida bog’lanish saqlanmaydi. Импортировать (Import) muloqot oynasi Открыть рисунок (Open Drawing) oynasidan farqi qo’chimcha funksiyalari va mumkin bo’lgan fayllar ro’yxati katta bo’ladi.. Размер изображения (Image size) satrida rastr tasvirlarni import qilganda pikseldagi ulchov birligi va ranglarni terangligi bitlarda beriladi. Pastdagi qatorlarda fayl formati, va uning o’zgachaligi, masalan, siqish texnologyasini foydalanish va h. . Agarda fayl formati eskartmalarni saqlaydigan bo’lsa uning matnini , Примечания (Notes) maydonidan kiritamiz. Связать с файлом высокого разрешения для вывода по технологии OPI (Link to high resolution file for output using OPI) bayroqchasi, dasturning tez ishlashi uchun hujjatda fayl versiyasini past razresheniyeda yozadi, qaytadan o’qigan paytda avvalgi holatiga qaytaradi. 28 Проверить " водяной знак " (Check for Watermark) bayroqchasi обеспечит запуск модуля , tasvir haqida maxfiy ma`lumotlarni qidiradigan modullar ishga tushiriladi. Свести многослойные точечные изображения (Combine multi-layer bitmap) bayroqchasi ko’p qatlamli tasvirlarni konvertatsya qiladi, masalan, Adobe Photoshop (PSD) formatidan yoki Corel PHOTO-PAINT (CPT) formatidan oddiy bir qatlamli qiladi, Сохранить слои и страницы (Maintain layers and pages) bayroqchasi, teskari, vektor ob`yektlarni qatlamlarga va sahifalarga ajratib beradi. Применить размещенный профиль ICO (Apply embedded ICC profile) va Извлечь размещенный профиль ICC (Extract embedded ICC profile) bayroqchlari, Открыть рисунок (Open Drawing) muloqot oynasiga tegishli bo’lib, joriy hujjatga import qilingan fayl rang profillarini o’rnatish yoki uni chaqirib alohida Image Color Matching (ICM) formatli faylga yozishni ta`minlaydi. Dastur quyidagi formatli fayllarda ranglar profillarini joylashtiradi; CRT, CDR, JPEG, PICT и EPS. Tasvirlarni ba`zi bir formatlarda joylashtirish uchun qo’chimcha ma`lumotlar kerak bo’ladi (masalan, PS, PRN yoki PCD formatlari ). Bu holda ekranda qo’shimcha oyna paydo bo’ladi. Agarda import qilishda He выводить диалоговое окно фильтра (Suppress filter dialog) bayroqcha qo’yilsa, import qilish joriy ko’rsatilgan bo’yicha bajariladi. 29 2.2.3-ram. “Crop Image” bo’limi. CorelDRAW dasturida import qilingan tasvirlarni o’zgartirish uchun amallar bajarilgandan keyin ekranga boshqacha kursor chiqariladi. Shu kursor yordamida tasvirni hujjatning hoqlagan joyiga joylashtirishga bo’ladi. Bu obyekt ustida mastablashni ham bajarsa bo’ladi. Agarda proportsional mastablamoqchi bo’lsak u holda kursor bilan sohani chizib ko’rsatish kerak.Agar <Alt> tugmasi bilan masshtablashtirilsa proportsinal bo’lmaydi. Agarda masshtablashda aniqlikni talab qilsa, u holda muloqot oynasidagi Импортировать (Import) ro’yxatidan foydalanishga to’g’ri keladi. Ro’yxatda uchta variant mavjud: 1. Полное изображение (Full Image) tasvir hech qanday o’zgarishsiz import qilinadi. 2. Изменение параметров изображения (Resample) — ekranga muloqot oyna chiqariladi, bu oynada o’lchamini va import qilinayotgan ob`yekt разрешение si (oynani pastki qismida o’zgartilgan va avvalgi fayllar o’lchamlari baytlarda beriladi). 3. Кадрирование изображения (Crop) — ekranga muloqot oyna chiqariladi, oynada qo’l yordamida yoki mos bo’lgan qiymatlarni o’zgartirish bilan 30 Сверху ( Тор ), Слева (Left), Ширина (Width) Высота (Height) import qilinadigan yuzani chegaralash mumkin. Импортирование (Import) muloqot oynasidagi Связь с внешним изображением (Link bitmap externally) bayroqcha qo’yilishi import qilishning o’zgacha rejimi bo’ladi ya`ni — tasvirlar bir-biri bilan bog’langan bo’ladi (linked image). O’zaro bog’liq tasvirlar. Import qilganda tasvirlarni boshqa hujjatlarga olib o’tishlar fayllar o’lchami katta qiladi shu sababli tasvirni olib o’tmay faqat o’tish joyini ko’rsatish (ssilka ) orqali ham bajariladi.. Ssilka qo’yilgan tasvirlar bog’langan deyiladi (linked images). Bu turdagi importdan foydalanishning yaxshi tomoni va yomon tomoni bor. Yaxshi tomoni: faylni o’lchami kichik bo’ladi, CorelDRAW dasturiga murojaat qilmasdan parallel va mustaqil ishlatiladi, hujjatdagi hamma tasvirlarga o’zgartirish kiritish o’rniga bir marta o’zgartiladi. Yomon tomoni tasvirlarning joylashgan joyi no’malum va ssilkalar noto’g’ri bo’lishi mumkin. Bir-biri bilan bog’liq tasvirlar bilan ishlash uchun Docker tipidagi panel ishlab chiqilgan va uni Диспетчер связей (Link Manager) ataydi bu panelda tasvirning barcha nuqtalari bilan bog’lanishini ko’rsatadi. 2.2.4-rasm. Link Manager bo’limi. Har bir satrda tasvirlarning bog’lanishi haqida ma`lumot bo’ladi, kichiklashtirilgan tasviri, fayl manzili va nomi, tasvir joylashgan beti. 31 Panelning pastki tomonida uchta tugma joylashgan: 1. Birinchi tugma tasvir bilan orasidagi bog’lanishni uzdi va bog’lanish paneli satridan o’chiriladi. 2. Ikkinchi tugma eskirgan tasvirlarni yangilash uchun ishlatiladi. 3. Uchinchi tugma ajratilgan tasvirni muharrirlash uchun ishlatiladi. Bu uchinchi tugma yordamida chaqiriladigan kichkina dasturcha CorelDRAW yordamida ishlatiladi va fayl kengaytmalari mosligiga e`tibor beriladi. Shuni e`tiborga olgan holda ekranga grafik dastur emas ko’rsatadigan dastur (masalan, ACDSee) yoki brauzer -dasturlar(masalan , MI Explorer) chaqiriladi. O’ng tomondagi pastdagi tugma bog’lanishni qo’l yordamida boshqarish uchun ishlatiladi, agarda tasvir ko’rsatilgan jilddan tashqarida qolsa holat satrida qizil belgi bilan ko’rsatiladi. Aloqani qaytadan bog’lash uchun ko’rsatgich holat satriga olib borib sichqonchani o’ng tomoni bosiladi va ochilgan menyudan Восстановить разорванную связь (Fix Broken Link) tanlanadi. Bu muloqot oynasini chiqaradi Определить местоположение точечного изображения (Locate External Bitmap) ni tanlash kerak . Agarda hotiradan o’chirilmagan bo’lsa, u holda tasvirni manzili o’zgartirib qo’yish kifoya. [6] Tasvirlarni eskportlash 2.2.5-rasm. Eksport qilish. 32 Tasvirlarni boshqa formatga eksport qilish uchun quyidagi amallarni bajarish kerak. Menyuning Файл (File)dan Экспортировать (Export...), tanlanadi va u ekranga oynani chaqiradi. Только выделенные объекты (Selected only) bayroqchasi qo’yilsa hujjatdagi faqat belgilangan ob`yektlarni eksport qiladi. Сортировка типов файлов (Sort type) ro’yxati Типы файлов (Files of type) ro’yxatini tartibga soladi: По умолчанию (Default), По расширению (Extension), По описанию (Description), В порядке использования (Most Resently Used), Сначала векторные (Vector), Сначала точечные (Bitmap), Сначала текстовые (Text), Сначала анимированные (Animation) Без пробелов va специальных символов (No white spaces, special characters) bayroqchasi fayl nomidagi bo’sh joylarni tagini chizib yozish bilan, maxsus belgilarni Web sahifa fayllarida ishlatiladigan belgilarga almashtiradi. Fayllar formati ro’yxatidan mumkin bo’lgan bitta formati tanlaniladi va Экспортировать (Export) tugmasi bosilishi bilan ekranda muloqot oyna paydo bo’ladi, bu oynada CDR formatidan boshqa formatga o’tgandagi saqlangan ma`lumotlar beriladi. CorelDRAW dasturi vektor grafikasi dasturlari ichidagilardan eng bir kuzga ko’ringanlardan biri bo’lib hisoblanib va u shu sohadagi barcha imkoniyatlarga ega bo’ladi. Rastrli tasvirlarni parametrlarini o’zgartirish 2.2.6-rasm. Eksport qilish bo’limi. 33 Rastrli tasvirlarni asosiy parametrlari geometrik o’lchovlari va o’tkazish bo’lib hisoblanadi. Bu parametrlarni CorelDRAW muhitida o’zgartirishda Точечные изображения (Bitmaps) menyusidagi Изменение параметров изображения (Resample...) dan foydalaniladi. Размер изображения (Image size) maydonidagi ( поле Width)da eni bo’yicha qiymati kiritiladi va ( поле Height) balandligi bo’yicha qiymati beriladi. Разрешение (Resolution) maydonida ( поле Horizontal) gorizontal bo’yicha va ( поле Vertical) vertikal bo’yicha razreshenyelari beriladi.. Qo’shni maydondagi Идентичные значения (Identical values) ga bayroqcha qo’yilsa u holda bir xil bo’ladi, aks holda har xil qiymatlar bo’ladi. Oynani pastki qismida fayllar o’lchamlari beriladi ( строка Original image size) o’zgartirilmagan holdagisi va ( строка New image size) parametrlari o’zgartirilgandan keyingisi. Сглаживание (Anti-alias) bayroqchasi chegaralaridagi har xil notekisliklarni yo’qotadi. Vektorli tasvirlarni rastrli tasvirlarga konvertatsya qilish. CorelDRAW dasturi vertor tasvirlarni rastrli tasvirlarga o’tkazish imkoniyatiga ega . Bu uchun ob`yekt tanlanib Точечные изображения (Bitmaps) menyusidan Конвертировать в точечное изображение (Convert to Bitmap...) buyrug’i bajariladi. Ekranda chiqarilgan muloqot oynasida rastrli tasvirlarni parametrlari berish kerak, ya`ni разрешение va rang qalinligini. Разрешение (Resolution) maydonida ro’yxatdan xohlagan bittasini tanlash kerak (72, 96, 150, 200 и 300 dpi) yoki o’zimizni parametrlarni 60 dan 1000 dpi gacha diapazondan berishimiz kerak. 34 Цвет (Color) da oltita rang va rejim modellari berilgan: Черно - белый штрих (1-bit) (Black and White), 16 цветов (4-bit) (Colors 16), Градации серого (8-bit) (Grayscale), Индексированный цвет (8-bit) (Paletted), Цвет модели RGB (24 bit) (RGB Color), Цвет модели CMYK (32-bit) (CMYK Color). Rastrli tasvirlarni boshqa ranglar modellariga o’tkazish. Rastrli tasvirlar quyida berilgan boshqa rangli modellarga yoki rejimlarga o’tkazilishi mumkin:  Oq –qora shtrixli tasvirlarga;  Kul rang gradatsiyadagi tasvirda;  Dupleks tasvirda ;  RGB, CMYK yoki LAB to’liq turdagi turlariga:  Indektsirlangan tasvirlarga (paletted). Boshqa turga o’tkazganga (konvertizatsya qilganda ) tasvirlarning ba`zi bir qismlarini yo’qolishiga olib keladi, bu esa ranglari ko’p bo’lgan tasvirlarni kamroq bo’lganlarga o’tkazganda seziladi, masalan RGB dan CMYK ga o’tkazilganda. Qatlamdan o’tkazilganda yo’qatilganlari tiklanmaydi. Oq-qora shtrixlangan tasvirlarga konvertizatsya qilish. Точечные изображения / Конвертировать в ( Bitmaps / Convert То) menyusidagi 2.2.7- rasm . Черно-белый штрих ( Black and White ) (1 bit ) buyrugi ekranga quyidagilarni chiqaradi Конвертировать в 1-битовое изображение ( Convert to 1 Bit ). 35 Тип конвертирования (Conversion) tanlanganda parametrlar maydoni o’zgaradi.  Штриховое изображение (Line Art) varianti tasvirning qaysi qiymatlari oq ranga qaysilari qora rangga o’tishini ta`minlaydi..  Имитация со случайным разбросом ( Error Diffusion ) varianti . Имитация с помощью образцов (Ordered), Jarvis, Stucki, Floyd-Steinberg, Cardinality-Distribution ton bosqishlarini har xil usullarini taklif qiladi. Parametr hisobida Интенсивность (Intensity) maydonidan kiritilgan qiymatlar darajasini beradi.  Halftone ( Растровое изображение ) varianti qora ranglar uchun poligrafik rastrlarni eslatadigan tasvirlarni olishni taminlaydi. Kul rang gradatsiyasidagi tasvirga konvertsiyalash Menyuning Точечные изображения / Конвертировать в (Bitmaps/Convert To) va Градации серого (8-bit) (Grayscale) amallari bajariladi. Bu protsess hech qanaqa qo’shimchalarni talab qilmaydi. Natijada rastrli tasvirlar paydo bo’ladi, har bir piksel sakkizta bit bilan beriladi, buni 256 talik qilib olishga ham bo’ladi: bunda 0 qora, 255 — bo’lsa oq rangni beradi. Dupleks tasvirlarga konvertsiyalash Дуплексное изображение (duotone) — bu monoxrom tonli tasvirni ikkita (uchta,to’rtta ) bosmaga chiqarishning turi bo’lib hisoblanadi. Bunda asosiy rang qora bo’yoq bo’ladi, qolgan bo’yoqlar esa — och (kulrang, och-malla, havorang yoki yashil). Bosmaga chiqarishning bu turi ton diapazononi kengaytirish uchun va bitta rang ishlatilganda yetishmagan tonlarni konpentsiya qiladi. RGB, CMYK и Lab rang modellariga konvertsiyalash Rastrli tasvirlar RGB, Lab va CMYK modellariga konvertizatsya qilinadi.Bu turlar komputer texnologiyasida, ekranning grafika bilan bog’liq bo’lgan joylarida ishlatiladi. Belgilangan ob`yektni konvertizatsya qilish uchun quyidagilarni bajarish kerak. Цвет модели buyrugi RGB (24-bit) (RGB Color). (24-bit) Цвет модели 36 Lab (Lab Color) yoki Цвет модели CMYK (32-bit) (CMYK Color) buyruqlar menyuning Точечные изображения / Конвертировать в (Bitmaps/Convert To) joylashgan. CMYK turiga konvertirlashda katta ahamiyat berish kerak sababi u qurilmalarga bog’liq bo’ladi. Bir xil tasvirni har xil qurilmalarga konvertirlaganda dastur har xil natija ko’rsatadi. Intensiv rangli tasvirlarni konvertsiyalash Indekslangan rangli tasvirlar bir kanalli 8 bitli tasvirlardan 256 ta ranglardan tashkil topadi. Bunday tasvirlar fayllarni kichkina o’lchamlari bo’lgan tasvirlarda ishlatiladi. Avvallari bu tasvirlar imkoniyatlari cheklangan vedioadapterlar foydalanilgan edi, endilikda Internetlarda keng foydalanilmoqda. Menyuning Точечное изображение / Режим (Bitmap/Mode) sidan Индексированный (8-bit) (Paletted) buyrug’i tanlanilsa muloqot oynasidagi Конвертировать в индексированные цвета (Convert to Paletted)ni bajarish kerak. 37 XULOSA CorelDraw tasvir tahrir qiluvchisi yordamida fotosuratlarga qo'shimchalar kiritish , fotosuratdagi dog’larni o'chirish, eski rasm-larni qayta ishlash va tiklash, rasmlarga matn kiritish, qo'shimcha maxsus effektlar bilan boyitish , bir fotosuratdagi elementlarni ikkinchi fotosuratga olib o'tish, suratdagi ranglami o'zgartirish, almashtirish mumkin. CorelDraw imkoniyatlari keng qamrovli bo'lib, u gazeta va jurnallarni turli-tuman rasmlar bilan boyitishda juda katta qulayliklar yaratadi. CorelDraw, ayniqsa, jurnalistlar, rassomlarga o'zlarining ijodiy imkoniyatlarini to'la amalga oshirishlarida yordam beradi. Jurnalistika va bevosita maatbuot yoki nashriyot sohasiga aloqador bo'lgan shaxslarning mazkur dastur bilan ishlashni bilishi ular uchun qo'shim cha imkoniyatlarni yaratib beradi. 38 FОYDАLАNILGАN АDАBIYOTLАR RO’YХАTI I . O’zbekiston Respublikasi Davlat Qonunlari 1.O’zbekiston Respublikasining «Ta’lim to’g’risida»gi qonuni// Barkamol avlod – O’zbekiston taraqqiyotining poydevori.– T.: «Sharq» nashriyot–matbaa konserni, 1997. – B. 20–29. 2.O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2002 yil 6 iyundagi 200- sonli «Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot kommunikasiya texnologiyalarini joriy etish chora–tadbirlari to’g’risida»gi qarori. 3.O’zbekiston Respublikasi Vazirlar mahkamasining1999-yil fevral oyidagi “Milliy tarmoqni yaratish va dunyo axborot tarmoqlaridan foydalanishni tartiblash to’g’risidagi”gi qonuni. 4.2002 yil iyunidagi “Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot komunikasiya texnologiyalarni joriy etish chora tadbirlari to’g’risida”gi qarori. 5. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni. O’zbekiston respublikasini yanada rivojlantirish bo’yicha harakatlar strategiyasi to’g’risida. (O’zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to’plami, 2017 y., 6-son, 70-modda). I I . Asosiy adabiyotlar 1. Mamarajabov М.Е., Tursunov S.Q. , Nabiulina L. “Kompyuter grafikasi va web-dizayn”. Darslik. – Toshkent: Cho lpon nomidagi NMIU, 2013.ʻ – 376 b. 2. Yo’ldoshev U., Mamarajabov M., Tursunov S.Q. Pedagogik Web-dizayn. Oliy ta’lim muassasalari uchun qo’llanma. – T. : “Voris” nashriyoti, 2013. 3.Rixsiboyev T., Rixsiboyeva X., Tursunov S. Kompyuter grafikasi. Darslik. – Toshkent: “Tafakkur qanoti”, 2018. – 304 b. 4. Mamarajabov М.Е., Nabiulina L., Tursunov S.Q. , Nabiulina L. Kompyuter grafikasi va web-dizayn. Darslik. – Toshkent: “Cho lpon”, 2013. ʻ – 376 b. 5. Yo’ldoshev U., Mamarajabov M., Tursunov S.Q. Pedagogik Web-dizayn. Oliy ta’lim muassasalari uchun qo’llanma. – Toshkent : “Voris”, 2013. – 232 b 6. Randi L. Derakhshani, Dariush Derakhshani. Autodesk 3DS MAX 2015. EssEntials. Sybex. Indiana. 2014. 400 -pages. 39 8. Tursunov S. Nazarov I. Ta’limda axborot texnologiyalari. Darslik. – Toshkent: “Adabiyot uchqunlari”, 2019. 2-tom, – 300 b. 9 . Razzoqov Sh.I. , Yo’ldoshev Sh.S. , Ibragimov U.M. “Kompyuter grafikasi” Kasb- hunar kollejlari uchun “NOSHIR”- TOSHKENT-2023 yil. 10. Дуванов А.А. Web -дизайн. - М.: 2004. 11. Web-mastering. Электронный on-line учебник HTML и CSS. Axborot manbalari: 1. www.gov. uz – O’zbekiston Respublikasi hukumat portali. 2. www.lex.uz – O’zbekiston Respublikasi Qonun hujjatlari milliy bazasi. 3. www.ziyonet.uz – Axborot ta’lim portali. 4. www.edu.uz – Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi portali.

Grafik fayllarni import va eksport qilishda CorelDraw dasturining ijobiy jihatlari

Купить