• Всего документов: 5844
  • Число пользователей: 15251

Информация о документе

Цена 25000UZS
Размер 159.0KB
Покупки 0
Дата загрузки 14 Февраль 2025
Расширение doc
Категория История

Продавец

G'ayrat Ziyayev

Дата регистрации 14 Февраль 2025

105 Продаж

Habibullo Qodiriyning «otam haqida» nomli esdaliklari

bo‘lgan hurmat, balki butun jamiyatda to‘g‘ri va adolatli munosabatlarni mustahkamlashga bo‘lgan ehtiyojni bildiradi. Minnatdorchilik hissi, muallifning otasiga bo‘lgan hurmatini va sevgisini ifodalashda juda katta o‘rin tutadi. Qodiriy, otasining uni hayotga o‘rgatgan barcha qadriyatlari, sabr-toqat, mehnatsevarlik, adolat, axloq va yuksak ma’naviyatga bo‘lgan ta’limotlaridan minnatdor. Otasining o‘rgatgan barcha hayotiy saboqlari, uning ishlari, sabr-bardoshli yondashuvi muallifni hamon yanada rivojlantirgan va uni mustahkam bir inson qilib shakllantirgan. Qodiriy o‘zining asarlarida otasiga bo‘lgan bu minnatdorchilikni izhor etib, otasining jamiyatdagi o‘rnini, mehnatini va shaxsiy g‘amxo‘rligini unutmaganligini ta’kidlaydi. Muallifning otasiga bo‘lgan minnatdorchiligi uning asarida shunday ifodalanadiki, otasi unga nafaqat hayot yo‘lini, balki qanday qilib inson sifatida to‘g‘ri va adolatli bo‘lishni o‘rgatgan. Bu o‘rnaklarni va ta’limotlarni muallif o‘z hayotida ham, yozgan asarlarida ham amalda qo‘llashga harakat qilgan. Qodiriy, otasiga bo‘lgan minnatdorchilikni o‘zining asarlarida hamisha yodda tutgan va bu hissiyotlarni har bir so‘zida namoyon qilgan. Otasining vafoti muallifning ichki dunyosiga katta ta’sir ko‘rsatgan. Otasining yo‘qligi, uning shaxsiyatini, mehnatini, sevgisini his qilmaslik muallif uchun katta yo‘qotishdir. Qodiriy otasining yo‘qotilishidan kelib chiqqan alamni va iztiroblarni his etadi, bu holat uning ichki dunyosida chuqur iz qoldiradi. Otasining nafaqat fizikal shaklda, balki ma’naviy jihatdan ham yo‘qligi, muallifning hayotiga katta ta’sir qiladi, lekin ayni paytda, otasining barcha o‘rgatgan qadriyatlari, hayotdagi yo‘l-yo‘riq va xulq-atvorini yodga olib, o‘zining kelajakdagi faoliyatida otasiga bo‘lgan minnatdorchilikni izhor etadi. Otasining yo‘qolishi, muallifning eslash va xotiralar orqali otasi bilan bo‘lgan aloqalarini tiklashga bo‘lgan ehtiyojini oshiradi. Qodiriy xotiralar orqali otasining qadriyatlari va hayotdagi o‘rnini yana bir bor yodga oladi. Xotiralar orqali u otasining o‘rgatgan barcha narsalarini hayotga tatbiq etishga, o‘zining axloqiy va ma’naviy yo‘lini davom ettirishga harakat qiladi. 19 I.BOB. HABIBULLO QODIRIYNING «OTAM HAQIDA» ASARIDA ABDULLO QODIRIY HAYOT YILLARINING YORITILISHI Habibullo Qodiriyning «Otam haqida» asaridagi xotiralar ham adabiy, ham shaxsiy jihatdan katta ahamiyatga ega. Xotiralar muallifning otasi haqidagi shaxsiy tajribalarini aks ettirish bilan birga, universal insoniy qadriyatlarni ham ifodalaydi. Quyida xotiralarning adabiy va shaxsiy ahamiyati tahlil qilinadi: Xotiralar muallifning otasi bilan bo‘lgan shaxsiy aloqalarini, ularning oilaviy munosabatlari va birga o‘tkazgan paytlarini aks ettiradi. Bu orqali muallif otasiga bo‘lgan muhabbat, hurmat va minnatdorchilik hislarini ifodalaydi. Xotiralar orqali muallif otasining uning shaxsiyati, dunyoqarashi va hayotiy qarashlariga qanday ta’sir ko‘rsatganini ko‘rsatadi. Otasining mehnatkashligi, halolligi va oilaviy qadriyatlari muallifning hayotida chuqur iz qoldirgan. Otasini yo‘qotish bilan bog‘liq alam va iztiroblar xotiralarga kuchli hissiyotlarni olib kelgan. Muallif uchun xotiralar otasining xotirasini abadiylashtirish va uning merosini saqlab qolish vositasi bo‘lgan. Xotiralar orqali muallif o‘zining shaxsiy tarixi va oilaviy ildizlarini anglash imkoniyatiga ega bo‘lgan. Bu uning o‘ziga xosligini shakllantirishga yordam bergan. Xotiralar adabiyotning muhim janrlaridan biri hisoblanadi. Habibullo Qodiriyning ushbu asari xotira janridagi namunalardan biri sifatida adabiy qimmatga ega. Bu janr orqali muallif o‘z tajribalarini badiiy uslubda ifodalaydi. Xotiralar orqali muallif nafaqat shaxsiy tajribalarni, balki ota-o‘g‘il munosabati, oilaviy qadriyatlar, mehnatsevarlik, halollik kabi universal mavzularni ham yoritadi. Bu asarni keng o‘quvchilar uchun qiziqarli va o‘quvchan qiladi. Muallif xotiralarni badiiy uslubda ifodalash orqali o‘quvchilarga hissiy ta’sir ko‘rsatadi. Tasvirlash, dialoglar, hissiyotlarning chuqurligi kabi adabiy uslublar asarning badiiy qimmatini oshiradi. Xotiralar orqali muallif otasining hayotidan olingan ma’naviy va axloqiy darslarni ulashadi. Bu orqali o‘quvchilar ham hayotiy qadriyatlar haqida fikr yuritish imkoniyatiga ega bo‘ladi. Xotiralar muayyan davrning hayoti, odatlar va madaniy jihatlarini aks ettirishi mumkin. Bu orqali asar 6 va jasur inson bo‘lgan, balki u ma’naviy va axloqiy qadriyatlarni o‘z hayotida yuqori darajada qadrlagan. Bu qadriyatlar, Qodiriy uchun hayotiy yo‘l-yo‘riq bo‘lgan, chunki muallifning barcha g‘oyalari va ijodi ko‘pincha otasining o‘rgatgan ma’naviy va axloqiy tamoyillariga asoslangan. Otasining haqqoniylik va adolat qadriyatlariga bo‘lgan sadoqati, uning hayotidagi eng muhim tamoyillardan biri bo‘lgan. U har doim to‘g‘ridan-to‘g‘ri va adolatli yo‘ldan borgan, jamiyatda har bir insonga teng munosabatda bo‘lishga harakat qilgan. Otasi bolalariga ham adolatni o‘rgatgan, ular bilan munosabatda bo‘lganida doimo haqqoniy va adolatli bo‘lishni talab qilgan. Bu qadriyatlar muallifning ijodiga ham ta’sir ko‘rsatgan, uning asarlarida har doim insonlarning haqqini himoya qilish, adolatni ta’minlash g‘oyalari yoritilgan. Otasining mehnatsevarligi va fidoyiligi muallif uchun o‘zining ma’naviy ta’limoti bo‘lgan. Otasi hayotida mehnatni va mas’uliyatni yuqori qadrlagan. U o‘z oilasini boqish uchun barcha kuchini sarflagan, tinimsiz ishlagan, lekin har doim oilasiga mehr va g‘amxo‘rlik ko‘rsatgan. Bu mehnatsevarlik muallifga hayotda muvaffaqiyatga erishish uchun tinimsiz mehnat qilish zarurligini o‘rgatgan. Ota, mehnat qilish orqali faqat moddiy farovonlikka erishish mumkin emas, balki o‘z ma’naviy o‘sishiga ham hissa qo‘shish mumkinligini ko‘rsatgan. Otasining sabr-toqat va qat’iyatliligi muallif uchun juda katta ta’sir o‘tkazgan. Hayotning turli sinovlari va qiyinchiliklariga qarshi otasi hech qachon bosh egmagan, doim sabr bilan yondashgan. U bolalariga hayotda to‘g‘ri yo‘lni topish uchun sabr-toqat va qat’iyatlilik zarurligini o‘rgatgan. Bu qadriyatlar, Qodiriyning o‘z hayotida ham, ijodiy faoliyatida ham katta rol o‘ynagan. O‘zi ham shunday sabr-toqat bilan, qat’iyatlilik bilan yozgan va ijod qilgan. Otasining halollik va sadoqat kabi ma’naviy qadriyatlari ham uning shaxsiyatini shakllantirishda katta o‘rin tutgan. Otasi har doim haqiqatni gapirishni va adolatni ta’minlashni o‘zining asosiy prinsiplaridan biri sifatida qabul qilgan. Ota o‘z oilasiga va jamiyatga sodiq bo‘lib, har doim halol va to‘g‘ri yo‘lni tanlashni afzal ko‘rgan. U, ayniqsa, o‘z oilasiga bo‘lgan sadoqatini juda yuqori 16 va ijodiy faoliyatida iz qoldirgan. Bu xotiralar orqali, muallif otasining merosini, uning o‘rgatgan fazilatlarini yangi avlodlarga yetkazishga harakat qilgan. Asar ota va bola o‘rtasidagi muhim aloqaning ahamiyatini yanada yoritadi. Ota va bola o‘rtasidagi sevgi, hurmat va o‘zaro ishonch, hayotdagi eng kuchli va doimiy aloqalardan biri bo‘lib, bu aloqalar jamiyatdagi yaxshilik va adolatni shakllantirishga hissa qo‘shadi. Qodiriy, otasining bo‘lgan ta’sirini o‘zining yuksak axloqiy qadriyatlari orqali o‘zgalariga ham o‘rgatishga intiladi. Bu, nafaqat shaxsiy, balki jamiyatdagi o‘zgarishlarga, ijtimoiy va ma’naviy yuksalishga ham katta ta’sir ko‘rsatadi. «Otam haqida» asari, otaning bola hayotidagi o‘rnini, uning axloqiy va ma’naviy ta’sirini, ota-ona tarbiyasining muhimligini yoritadi. Asarda otasining mehnatsevarligi, adolatga sodiqligi, oilaviy qadriyatlar va insonga bo‘lgan hurmatning abadiy ahamiyati ko‘rsatiladi. Bu asar, faqat shaxsiy xotiralar sifatida emas, balki otaning hayotidagi yuksak fazilatlarning jamiyat uchun qanday muhimligini tushuntiruvchi asar sifatida ham katta ahamiyatga ega. Ota o‘rgatgan saboqlar, uning ma’naviy va axloqiy merosi, Qodiriyning ijodida davom etgan va jamiyatga ta’sir ko‘rsatgan. Asar, ota va bola o‘rtasidagi sevgi va hurmatning, hamda uning ijtimoiy ahamiyatining abadiyligini ta’kidlab, hozirgi kunda ham ota- ona tarbiyasining muhimligini namoyish etadi. 28 nafaqat shaxsiy, balki tarixiy va madaniy jihatdan ham qimmatli manba sifatida qadrlanadi. 1 Habibullo Qodiriyning «Otam haqida» asaridagi xotiralar shaxsiy va adabiy jihatdan katta ahamiyatga ega. Shaxsiy jihatdan ular muallifning otasiga bo‘lgan hurmati, muhabbati va minnatdorchilik hissini ifodalaydi. Adabiy jihatdan esa xotiralar universal mavzularni yoritish, badiiy ifoda vositalaridan foydalanish va ma’naviy qadriyatlarni targ‘ib qilish orqali asarning adabiy qimmatini oshiradi. Xotiralar orqali muallif nafaqat o‘z otasining xotirasini abadiylashtiradi, balki o‘quvchilarga ham hayotiy saboqlar yetkazadi. Habibullo Qodiriyning »Otam haqida» asarida otasining tavsifi uning tashqi ko‘rinishi, xulq-atvori va xarakteri haqida batafsil ma’lumotlar beradi. Muallif otasini nafaqat tashqi jihatdan, balki uning ichki dunyosi, xulq-atvori va xarakteri bilan ham chuqur tasvirlaydi. Bu tasvirlar orqali o‘quvchilar otasining shaxsiy fazilatlari va muallifga qanday ta’sir ko‘rsatganini tushunishlari mumkin. Quyida otasining tavsifi tahlil qilinadi: Muallif otasining tashqi ko‘rinishini aniq va jonli tasvirlaydi. Uning qiyofasi, yuz ifodasi, kiyimi va umuman tashqi holati haqida ma’lumotlar beradi. Otasining tashqi ko‘rinishi uning mehnatkashligi, soddaligi va halolligini aks ettirishi mumkin. Masalan, qo‘lasi qattiq ishdan qo‘pol bo‘lgan, yuzida mehnat izlari ko‘rinishi kabi detallar tasvirlangan. Otasining tashqi ko‘rinishi uning ichki dunyosiga mos keladi, ya’ni u tashqi jihatdan ham ichki fazilatlarini aks ettiruvchi odam sifatida tasvirlanadi. Otasining xulq-atvori uning oila va jamiyatdagi munosabatlarini ko‘rsatadi. U mehribon, g‘amxo‘r va oilasiga mas’uliyatli yondashadigan shaxs sifatida tasvirlanadi. Otasi bolalarga nisbatan mehrli, lekin tarbiyada qat’iyatli bo‘lgan. U bolalarni to‘g‘ri yo‘lga yo‘llashga harakat qilgan va ularga yaxshi namuna bo‘lishga intilgan. Otasining xulq-atvori uning odamlarga nisbatan halol va samimiy munosabatini ko‘rsatadi. U hech kimni aldamas, har doim to‘g‘ri gapirgan va harakat qilgan. 1 https://ziyouz.uz/ozbek-nasri/habibullo-qodiriy/abibullo-odirij-otam-a-ida/? lng=lat&ysclid=m6r8dkmu9m796955417 7 shaxsiy rivojlanishida, balki jamiyatda o‘zgarishlarga olib kelishdagi ahamiyatini ko‘rsatadi. Hozirgi kunda ota-ona tarbiyasining, oiladagi axloqiy qadriyatlarning va ularni yangi avlodga o‘rgatishning ahamiyati hali ham juda dolzarbdir. Yangi avlodni to‘g‘ri tarbiyalash, ularni yuksak ma’naviy qadriyatlar asosida o‘stirish, kelajakdagi jamiyatning mustahkam asoslarini yaratadi. Asar, otaning shaxsiy fazilatlari va uning o‘g‘liga bo‘lgan ta’sirini yoritgan holda, ota va bola o‘rtasidagi o‘zaro bog‘lanishning jamiyatdagi muhimligini ko‘rsatadi. Bugungi jamiyatda ota va bola o‘rtasidagi munosabatlar, ularning o‘zaro hurmatiga asoslangan aloqalari, nafaqat oila ichidagi, balki jamiyatdagi ijtimoiy barqarorlikni ham ta’minlashda muhim omil hisoblanadi. «Otam haqida» asarining mavzusi dolzarb bo‘lib, ota-ona tarbiyasi, axloqiy qadriyatlar, va ota o‘rgatgan saboqlarning jamiyatdagi roli va ahamiyatini yana bir bor eslatadi. Bu asar, bugungi jamiyatda oilaviy munosabatlarning, ma’naviyat va axloqning, yosh avlodni to‘g‘ri tarbiyalashning naqadar muhim ekanligini anglatadi. Otaning o‘g‘liga bo‘lgan ta’siri, o‘zining hayotidagi izlari, uning mehnatsevarligi va yuksak qadriyatlari orqali, har bir avlodga ota-ona tarbiyasining ahamiyatini tushuntirish zarurligini ta’kidlaydi. Mavzuning maqsadi va vazifalari . Asar orqali jamiyat va shaxsiyatga ta’sir etuvchi muhim ijtimoiy va ma’naviy qadriyatlarni yoritishdir. Habibullo Qodiriyning «Otam haqida» asari, muallifning o‘zining otasi bilan bo‘lgan aloqalarini va uning ta’sirini taqdim etib, ota-ona tarbiyasining, axloqiy qadriyatlar va ma’naviyatning jamiyatdagi o‘rni haqida o‘ylashga undaydi. Mavzu orqali, muallif o‘zining shaxsiy xotiralari orqali o‘tgan davrda ota va bola o‘rtasidagi munosabatlar, oilaning tarbiyasi va yuksak axloqiy fazilatlarning ahamiyatini ko‘rsatib beradi. Mavzuning asosiy maqsadi — ota va bola o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarni, ota-ona tarbiyasining, oiladagi axloqiy qadriyatlarning shaxsiy rivojlanishga va jamiyatga ta’sirini tahlil qilishdir. Bu orqali o‘quvchilar, ota-ona tarbiyasining nafaqat bolalarga, balki jamiyatning barqaror va yuksak axloqiy qadriyatlar asosida rivojlanishiga hissa qo‘shishini tushunishadi. 3 baholagan. Bu qadriyatlar muallifga ham o‘z hayotida va ijodida halollik va sadoqatni eng muhim tamoyil sifatida belgilashga yordam bergan. Otasining insoniylik va boshqalarga yordam berishga bo‘lgan hurmati muallifga o‘rgatgan eng katta qadriyatlaridan biri bo‘lgan. Otasi, odamlar orasida yordamga muhtojlarga yordam berishni, ehtiyojmandlarga g‘amxo‘rlik qilishni doimiy ravishda o‘rgatgan. U, faqat o‘z oilasiga emas, balki jamiyatga ham foyda keltirishni muhim deb bilgan. Bu qadriyat, muallifning o‘zining ijodida va hayotida boshqalarga yordam berishga, jamiyatga foydali bo‘lishga bo‘lgan intilishiga ta’sir qilgan. 7 Otasi, ma’naviy ziyolilikni hamda ilmni qadrlagan. Ota o‘zining ko‘p yillik hayoti davomida bilim olish, o‘rganish va o‘zgarishlarga ochiq bo‘lishni maqsad qilgan. Bu qadriyatlar muallifning o‘z ijodiga ta’sir qilgan, chunki Qodiriy o‘z asarlarida ilm va bilimning jamiyatdagi ahamiyatini, insonni ma’naviy ravnaq topishi uchun ilm olish zarurligini yoritadi. Otasi har doim bolalariga ilm olishning ahamiyatini o‘rgatgan va ularni har tomonlama rivojlanishga intilgan shaxslar sifatida tarbiyalagan. Otasining ijtimoiy mas’uliyatga bo‘lgan yondashuvi ham muallifning shaxsiyatini shakllantirishda katta ahamiyatga ega. Ota har doim jamiyatdagi boshqalar bilan hamkorlik qilishni, o‘zining mas’uliyatini his qilishni va boshqalarga foyda keltirishni o‘rgatgan. Qodiriy, otasining bu qadriyatlarini o‘z hayotida ham amalga oshirgan, uning asarlarida ijtimoiy mas’uliyatni, adolat va tinchlikni ta’minlashga bo‘lgan ehtiyojni ko‘rsatib kelgan. Qodiriyning shaxsiyatiga otasining ma’naviy va axloqiy qadriyatlari katta ta’sir ko‘rsatgan. Otasi unga halollik, adolat, mehnatsevarlik, sabr-toqat va boshqalarga yordam berish kabi qadriyatlarni o‘rgatgan. Bu qadriyatlar muallifning hayotiga, uning shaxsiy va ijodiy rivojlanishiga, dunyoqarashiga ta’sir qilgan. Qodiriy, «Otam haqida» asarida, otasining bu qadriyatlarini yuksak qadrlashini va ular hayotidagi katta ahamiyatini ta’kidlaydi. Otasining o‘rgatgan ma’naviy va axloqiy tamoyillari, uning o‘zining hayoti va ijodida doimiy yo‘l-yo‘riq bo‘lgan. 7 https://n.ziyouz.com/portal-haqida/xarita/uzbek-nasri/habibullo-qodiriy-1919-1987/habibullo-qodiriy-otam- haqida?ysclid=m6r8fewbo1606644636 17 yetkazish maqsadida yozadi. Xotiralar, asarda ma’naviy va axloqiy qadriyatlarni davom ettirishning manbai sifatida aks etadi. 9 Shuningdek, asarda ota va bola o‘rtasidagi samimiy munosabatlarning ahamiyati va otaning ma’naviy o‘rni ta’kidlanadi. Bu xotiralar orqali, o‘tmishda bo‘lib o‘tgan insoniy aloqalar, o‘zgarishlar va saboqlar, jamiyatning ma’naviy o‘sishiga xizmat qiladi. Asar orqali Qodiriy o‘zining ota bilan bo‘lgan aloqalarini nafaqat shaxsiy ahamiyatga, balki umumiy axloqiy ma’naviyatga xizmat qiluvchi jihatlarni ko‘rsatishga harakat qiladi. Habibullo Qodiriyning «Otam haqida» asari, otaning bolaga bo‘lgan ma’naviy, axloqiy ta’sirini va ota bilan bo‘lgan aloqalarning jamiyat uchun ahamiyatini chuqur yoritadi. Asar, xotiralar orqali, otaning hayotdagi o‘rni, uning yuqori fazilatlari va bolaga bo‘lgan ta’siri haqida gapiradi. Xotiralar, muallifning otasiga bo‘lgan chuqur muhabbati va hurmatining izohidir. Shuningdek, asar orqali otaning ta’limotlari, o‘rgatgan qadriyatlari va ularning kelajakdagi avlodlarga etkazilishi zarurati haqida muhim g‘oyalar bildiriladi. Habibullo Qodiriyning «Otam haqida» asarida otaning merosi muallif uchun juda katta ahamiyatga ega. Otaning ta’siri, uning hayotidagi izi va o‘rgatgan saboqlari asarda markaziy o‘rin tutadi. Ota shaxsiy fazilatlari, axloqiy qadriyatlari va mehnatsevarligi bilan faqatgina o‘g‘ilning shaxsiyatiga emas, balki butun jamiyatga ta’sir ko‘rsatgan. Qodiriy, otasining merosini o‘zining hayotida davom ettirgan va uning yuksak axloqiy idealini o‘zining ijodida, shaxsiyatida saqlab qolgan. Otasining merosi asarda nafaqat o‘g‘ilning o‘ziga, balki jamiyatga ta’sir ko‘rsatgan meros sifatida taqdim etiladi. Ota o‘zining yashash tarzini, mehnatsevarligini, adolatga bo‘lgan sadoqatini, yuksak axloqiy fazilatlarini bolalariga o‘rgatgan. U o‘zining barcha hayotiy tajribalari orqali o‘g‘liga qanday yashash, qanday o‘rnak bo‘lishni, hayotga qarshi kurashishda qanday mehnat qilishni ko‘rsatgan. Otaning bu qadriyatlari va o‘rgatgan saboqlari, Qodiriyga 9 https://kun.uz/news/2019/01/04/abdulla-qodiriyning-otgan-kunlari-va-otkan-kunlari?ysclid=m6r8j47ryc481599969 24 olishda xizmat qiladi. Xotiralar, asarda nafaqat muallifning shaxsiy hissiyotlarini, balki umumiy ma’noda insoniyat uchun qanday axloqiy va ma’naviy saboqlarni o‘rgatishni ifodalaydi. Xotiralar orqali muallif, o‘zi uchun eng muhim bo‘lgan hayotiy qadriyatlarni qayta tiklaydi. U, otasining yo‘qligi bilan bog‘liq alam va iztiroblarini yodga olib, uni yanada qadrlaydi va o‘zida uning o‘rgatgan fazilatlarini davom ettirishga harakat qiladi. Xotiralar muallifga ota bilan o‘tgan hayotning yuksak fazilatlarini ko‘rish, uni yod etish, har bir xotirada otasining kuchli, sadoqatli, mehribon obrazini aks ettirish imkonini beradi. Shu tariqa, xotiralar asarda nafaqat o‘tmishdagi voqealarni eslab qolish, balki ulardan saboq olishning ham vositasiga aylanadi. Xotiralar orqali muallif o‘zining ota bilan o‘tkazgan vaqtini, uning yuksak insoniy fazilatlarini har bir so‘zida ta’kidladi. Asarda, ota va bola o‘rtasidagi aloqaning ahamiyati, faqat tashqi o‘rnak bo‘lishdan iborat emas, balki ichki, ma’naviy bog‘liqlikdan iborat ekani ko‘rsatiladi. Ota, bolaga nafaqat ko‘rsatmalar beradi, balki ularni ma’naviy jihatdan shakllantiradi. Otaning yuksak axloqiy qadriyatlari, bola uchun doimo o‘rnak bo‘lib qoladi va uning hayotdagi yo‘l-yo‘riqni belgilaydi. Muallif, o‘zining otasiga bo‘lgan muhabbatini va hurmatini yodga olib, otasining o‘rgatgan saboqlarini o‘zi hayotiga tatbiq etadi. Ota va bola o‘rtasidagi bu aloqaning ahamiyati, nafaqat shaxsiy, balki jamiyat uchun ham katta ahamiyatga ega. Jamiyatda haqiqiy o‘rnak insonlarni yaratish, ularning yuksak axloqiy fazilatlariga, mehr-muhabbatiga, adolatiga asoslanadi. Ota va bola o‘rtasidagi munosabatlar, jamiyatda o‘zaro hurmat va sadoqatni shakllantirishga yordam beradi. «Otam haqida» asari nafaqat muallifning shaxsiy hayotiga oid xotiralarning yig‘indisi, balki umumiy ma’naviy ta’limotning, insoniy qadriyatlarning ifodasi bo‘lib xizmat qiladi. Asar orqali Qodiriy, o‘zining ota bilan o‘tkazgan vaqtini, uning o‘rgatgan saboqlarini yuksak baholaydi va bu qadriyatlarni yangi avlodlarga 23 ham chuqur his qildi. Otasini yo‘qotish, Qodiriy uchun o‘ta murakkab va kechirilmas bir yo‘qotish bo‘ldi. Otasini yo‘qotishdan so‘ng Qodiriy, uni faqat xotiralar orqali eslay boshladi. Xotiralar, uning uchun ikki tomonlama bir tuyg‘u – bir tomondan, otasining mavjudligini, uning o‘rni va o‘rgatgan saboqlarini eslash orqali bir qism farovonlikni olib kelgan bo‘lsa, boshqa tomondan, bu xotiralar, doimiy iztiroblar va alamlarni uyg‘otgan. Muallif xotiralarida otasining kuchli, mehribon va o‘rgatgan saboqlari bilan birga, uning yo‘qligidan kelib chiqadigan bo‘shliqni his qilgan. Bu, uning ruhida o‘zgacha bir qayg‘u va alamni yaratdi. Xotiralar, muallifni ichki nizolar va iztiroblar bilan boshdan kechirishga undagan, shu sababli Qodiriy o‘zining ijodida otasining yo‘qligini va bu yo‘qotishning qayg‘usini yana bir bor ko‘rsatgan. Qodiriy uchun otasi faqatgina bir o‘g‘ilning otasi emas, balki barcha insonlar uchun bir o‘rnak, ma’naviy yo‘l-yo‘riqni ko‘rsatuvchi kishidir. Otasining yo‘qligi, nafaqat bir o‘g‘il uchun, balki butun jamiyat uchun katta yo‘qotish edi. Otasi o‘zining odob-axloqi, adolatga bo‘lgan sadoqati, mehnatkashligi, haqiqatni doimo himoya qilganligi bilan ko‘plab insonlarga o‘rnak bo‘lgan. Otasining yo‘qligi, shuningdek, Qodiriyni uning o‘rnini to‘ldirishga, uning yuksak qadriyatlarini davom ettirishga undagan. 8 Qodiriy otasining yo‘qligini nafaqat shaxsiy qayg‘u sifatida, balki butun jamiyatning yo‘qotishi sifatida ham his etgan. Otasining ustozi sifatida qoldirgan o‘rin va qadriyatlar, muallifni o‘zining shaxsiy va adabiy faoliyatida yanada kuchliroq ishlashga undagan. Bu jarayonni o‘z asarlarida chuqur tasvirlaydi, otasining yo‘qligi uning ijodida doimiy iztirob va qayg‘u manbai bo‘lgan. Otasi vafot etganidan so‘ng, Qodiriy o‘zining ichki iztiroblari va alamlarini bartaraf etish uchun ijodga kirishgan. Ijod, uning otasini yodda tutishning eng yaxshi shakliga aylangan. Qodiriy, otasining hayotini, uning yuksak fazilatlarini asarida tasvirlayotganida, aslida, uning yo‘qotilishidan kelib chiqqan alamni engishga harakat qilgan. Otasi bilan bo‘lgan munosabatlar, uning ijodini yanada 8 https://cyberleninka.ru/article/n/abdulla-qodiriy-asarlarini-o-rganishda-interfaol-metodlardan-foydalanish? ysclid=m6r8g7vkae102898307 21 KIRISH Mavzuning dolzarbligi . Habibullo Qodiriyning «Otam haqida» asarining mavzusi dolzarb bo‘lib, ayniqsa bugungi kunda ota-ona va bola o‘rtasidagi munosabatlar, tarbiya va ma’naviyat masalalari jamiyatda keng muhokama qilinmoqda. Mavzuning dolzarbligi bir nechta jihatdan o‘z ifodasini topadi: Qodiriy asarida otaning bolaga ta’siri, uning tarbiyaviy roli va o‘rgatgan qadriyatlari haqida gapiradi. Bugungi kunda tarbiya masalasi jamiyatda dolzarb mavzu bo‘lib qolmoqda, chunki zamon o‘zgargani sari ota-ona va bola o‘rtasidagi munosabatlar, ularning tarbiyaviy roli, axloqiy me’yorlar qanday o‘zgarishi va zamon talablariga qanday moslashishi haqida ko‘plab savollar tug‘ilmoqda. Shuningdek, yosh avlodni yuksak ma’naviyatli, axloqan to‘g‘ri yo‘ldan borishga undash, ularni xalqning boy tarixi, an’analari, madaniyati bilan tanishtirish ayniqsa muhim bo‘lib bormoqda. Asar, otaning o‘g‘liga o‘rgatgan axloqiy va ma’naviy qadriyatlarining ahamiyatini yoritadi. Bu qadriyatlar, asar davomida o‘g‘il tomonidan hayotga tatbiq etilib, nafaqat shaxsiy, balki jamiyat uchun ham foydali meros bo‘lib qoladi. Bugungi kunda bu qadriyatlarni o‘z hayotida saqlash va jamiyatda tatbiq etish dolzarb masala sifatida qaraladi. Yuqori axloqiy qadriyatlarni tarbiyalash, yoshlarga adolat, mehnatsevarlik, sadoqat kabi fazilatlarni o‘rgatish jamiyatning mustahkamligini ta’minlashda muhim omil bo‘ladi. Asarda ota va bola o‘rtasidagi o‘zaro sevgining, hurmatning va ishonchning ahamiyati ta’kidlanadi. Bu bog‘lanish, insonning shaxsiy va ijtimoiy rivojlanishida katta rol o‘ynaydi. Hozirgi kunda, oilaviy munosabatlar, ota-ona va bola o‘rtasidagi hurmat va ishonch, jamiyatda ruhiy va ma’naviy barqarorlikni ta’minlash uchun juda muhimdir. Yosh avlodning sog‘lom rivojlanishi, avvalo oilada mustahkam asosga ega bo‘lishi kerak. Ota va bola o‘rtasidagi o‘zaro muloqot, ularning bir-biriga bo‘lgan munosabati jamiyatdagi ijtimoiy aloqalarni mustahkamlashga yordam beradi. Qodiriy asarida otasining mehnatsevarligi va axloqiy qadriyatlarini o‘zining hayotida davom ettirgani haqida so‘zlaydi. Bu, ota merosining, nafaqat o‘g‘ilning 2 XULOSA Habibullo Qodiriyning «Otam haqida» nomli esdaliklari, muallifning ota bilan bo‘lgan aloqalarini, uning hayotidagi o‘rni va ta’sirini chuqur anglashga yordam beradi. Asar, nafaqat shaxsiy xotiralar va kechinmalarni, balki otaning ma’naviy va axloqiy merosini, uning bolaga bo‘lgan ta’sirini va ota-ona tarbiyasining jamiyat uchun qanday ahamiyatga ega ekanini ko‘rsatadi. Qodiriy otasi bilan o‘tkazgan vaqtni, uning mehnatsevarligi, sadoqati va yuksak axloqiy qadriyatlarini hurmat bilan eslab, o‘zining shaxsiy hayotida va ijodida otasining saboqlarini davom ettirgan. Asar orqali, otaning bolaga ta’siri, uning nafaqat birinchi ustoz, balki insoniy fazilatlarning namoyish etuvchisi sifatidagi roli yoritiladi. Qodiriy, otasining mehnatga bo‘lgan yuksak hurmati, adolatga sodiqligi, oilaga bo‘lgan sevgisi va oilaviy qadriyatlarni o‘zining shaxsiy hayotida saqlagan. Bu saboqlar, asarda faqat bolaning shaxsiy rivojlanishi uchun emas, balki jamiyatdagi ahloqiy va ma’naviy o‘sishga hissa qo‘shish uchun ham muhimdir. Ota o‘rgatgan qadriyatlar, nafaqat o‘g‘ilning hayotiga, balki uning ijtimoiy faoliyatiga ham kuchli ta’sir ko‘rsatgan. Qodiriy otasining merosini o‘zining shaxsiyatida va ijodida davom ettirgan. Ota tomonidan berilgan axloqiy ta’lim, haqiqatni, adolatni qadrlash, mehnatsevarlik va sadoqat kabi yuksak fazilatlar, uning hayotiy tamoyillariga aylanib, muallifning ijodida ham o‘z ifodasini topgan. Asarda, otaning mehnatga bo‘lgan yuksak hurmati va jamiyatda o‘z o‘rnini topishda axloqiy yuksakliklarni saqlash zarurligi haqida so‘z boradi. Ota va bola o‘rtasidagi bog‘lanish, faqatgina biologik o‘zaro aloqada emas, balki ma’naviy va axloqiy o‘rgatish, hayotda izlanish va yuksak maqsadlar sari harakat qilishda ham ifodalanadi. Qodiriy uchun otasi bilan bo‘lgan xotiralar nafaqat o‘tmishdagi kechinmalar, balki o‘zining kelajagi va ma’naviy yo‘nalishini shakllantirishda muhim omil bo‘lgan. Xotiralar, muallifni otasining yuksak fazilatlarini yanada qadrlashga undagan va uni o‘z ijodida yuksak insoniy qadriyatlarni tarqatishga intilgan. Ota o‘rgatgan saboqlar muallifning butun hayotiga ta’sir ko‘rsatgan va uning shaxsiy 27 II.BOB. « OTAM HAQIDA » - QODIRIY IJODINI TADQIQ ETISHDA MUHIM MANBA Habibullo Qodiriyning «Otam haqida» asarida muallifning shaxsiyatiga otasining ta’siri o‘ta muhim o‘rin tutadi. Qodiriy, o‘zining hayotidagi eng muhim va ta’sirchan odam sifatida otasini ko‘rsatadi, chunki otasi uning shakllanishida, dunyoqarashi va shaxsiy axloqiy qadriyatlarining rivojlanishida asosiy o‘rinni egallagan. Asarda, otaning shaxsiga va uning ta’siriga alohida e’tibor qaratiladi, chunki muallifning otasi uning tarbiyasini shakllantirishda, hayotga nisbatan qarashlarini belgilashda muhim rol o‘ynagan. Qodiriy otasining axloqiy qadriyatlari, uning haqiqiy hayotiy prinsiplariga chuqur ta’sir qilgan. Otasi unga har doim to‘g‘ri yo‘lni ko‘rsatgan, mehnatsevarlik, adolat, samimiyat va boshqalarga yordam berish kabi qadriyatlarni o‘rgatgan. Muallifning fikricha, otasi nafaqat oilada, balki jamiyatda ham o‘zgalar bilan muloqotda axloqiy me’yorlarni yuqori qadrlagan. Bu qadriyatlar muallifning kelajakdagi hayotida va ijodida doimiy yo‘l-yo‘riq bo‘lgan. Qodiriyning shaxsiyatining shakllanishida otasining tarbiyaviy ta’siri juda katta. Otasi unga nafaqat bilim berish, mehnat qilishni o‘rgatish, balki hayotda to‘g‘ri axloqiy yo‘ldan borishning ahamiyatini ham tushuntirgan. Qodiriy o‘zining xotiralarida, otasining har bir so‘zi, har bir xulq-atvori, uni ma’naviy va axloqiy jihatdan tarbiyalashga qaratilganligini ta’kidlaydi. Bu tarbiya o‘zgalar bilan munosabatlarida ham o‘zining eng yaxshi fazilatlarini ko‘rsatishda muhim rol o‘ynagan. Muallifning otasining mehnatsevarligi va qat’iyati ham uning shaxsiyatiga katta ta’sir ko‘rsatgan. Otasi butun hayoti davomida tinimsiz mehnat qilib, o‘z oilasini boqish, ularni to‘laqonli yashashga imkon yaratish uchun harakat qilgan. Qodiriy bu holatni o‘zining o‘rnak sifatida qabul qilgan va hayotda muvaffaqiyatga erishish uchun mehnat qilish, qat’iyatli bo‘lish va oldinga intilish zarurligini tushunib yetgan. Otasining mehnatga bo‘lgan sadoqati, shaxsiy prinsiplariga bo‘lgan ishonchi muallifning o‘z hayotida katta rol o‘ynagan. 14 Qodiriyning «Otam haqida» asarida, otasiga bo‘lgan muhabbat, hurmat va minnatdorchilik hissi nafaqat shaxsiy, balki ma’naviy jihatdan ham muhim o‘rin tutadi. Muallif otasining mehnatsevarligi, axloqi, sadoqati va o‘ziga xos qadriyatlarini chuqur sevib, hurmat qilgan va uning hayotidagi ahamiyatini yuksak qadrlagan. Otasi bo‘lgan hissiyotlarni izhor etish orqali Qodiriy, o‘zining shaxsiy tajribalari va xotiralari orqali o‘quvchiga ham otaning ahamiyatini, uning oiladagi va jamiyatdagi o‘rnini eslatib o‘tadi. Habibullo Qodiriyning «Otam haqida» asarida otasini yo‘qotish muallif uchun chuqur alam va iztiroblarga sabab bo‘lgan, bu voqea uning ichki dunyosida katta iz qoldirgan. Otaning yo‘qligi, nafaqat uning shaxsiy hayotiga, balki adabiy ijodiga ham ta’sir ko‘rsatgan. Muallifning otasini yo‘qotishdan kelib chiqqan alam va iztiroblari, asarda shunday ifodalanadiki, bu tuyg‘ular uning ham ruhiy, ham ma’naviy holatiga jiddiy ta’sir qilgan. Otasining vafoti, Qodiriy uchun eng katta yo‘qotishlardan biri bo‘lgan. Uning otasiga bo‘lgan chuqur muhabbati va hurmatini hisobga olgan holda, otaning yo‘qligi muallifning hayotida keng tarqalgan bo‘shliqni yaratdi. Otasining yo‘qolishi nafaqat muallifni ruhiy jihatdan charchatdi, balki uning ichki dunyosini chuqur o‘zgartirdi. Ota – bu nafaqat bola uchun jismoniy va moliyaviy qo‘llab- quvvatlash, balki ruhiy qo‘llov va maslahatchi hamdir. Otaning yo‘qligi esa, bu barcha narsalarni yo‘qotish, bolaning o‘zini yakkalanib, yolg‘iz his qilishiga olib keldi. Qodiriy, otasining vafotidan so‘ng uning hayotiga to‘siqlar va qiyinchiliklar kirdi, bu esa o‘z navbatida uning ijodiga va shaxsiyatiga jiddiy ta’sir ko‘rsatgan. Otasining yo‘qolishi, Qodiriyda nafaqat jismoniy, balki chuqur ma’naviy alamni keltirib chiqardi. Muallif, otasining har bir harakatini, so‘zlarini, xulq- atvorini eslab, uni doimiy ravishda yodda tutgan. Biroq, u endi ota bilan bevosita aloqada bo‘lish imkoniyatiga ega emasdi. Bu g‘oyatda og‘ir iztirob edi. Otasi vafotidan keyin Qodiriy, uning hayotidagi barcha saboqlarini, yuksak axloqiy tamoyillarini yanada chuqurroq anglab yetgan. Otasining yo‘qolishi, uning ma’naviy va axloqiy asoslarini, o‘zining shaxsiy qadriyatlarini yanada mustahkamlashga olib keldi, lekin shu bilan birga, otasiz yashashning og‘irligini 20 yengilmas ruhi haqida yozadi. Otasi bolalarini faqat moddiy jihatdan emas, balki ruhiy, ma’naviy jihatdan ham ta’minlashga intilgan. Bu esa, bolalarga hayotda o‘z joyini topish, mehnat qilish va boshqalarga hurmat ko‘rsatish kabi qadriyatlarni o‘rgatgan. Ota oila ichida tarbiya beruvchi, axloqiy qoidalarni o‘rgatadigan va o‘z xulq- atvori bilan bolalariga namuna bo‘ladigan shaxsdir. Qodiriyning otasi oilaning tarbiyaviy markazi sifatida o‘z o‘rnini topgan. Bolalariga faqat bilim emas, balki yaxshi xulq-atvorni, shaxsiy qadriyatlarni ham o‘rgatgan. U o‘zining eng katta vazifasi oila a’zolarini baxtli, tinch, mehnatsevar va axloqiy qoidalarga amal qiladigan qilib tarbiyalash deb bilgan. Jamiyatdagi o‘rni borasida, Qodiriy otasini oddiy, ammo jiddiy va o‘z ishini vijdonan bajaradigan shaxs sifatida tasvirlaydi. Jamiyatda uning mehnatkashligi, samimiyligi va haqiqiy adolatni anglashga bo‘lgan intilishi qadrlanadi. Otaning jamiyatdagi roli faqat o‘z oilasi bilan bog‘lanmagan, balki uning jamiyatga bo‘lgan ta’siri va o‘z mehnati orqali o‘zgarishlar kiritganligi muhimdir. Otasi o‘z hayotida davomli va samarali mehnatni qadrlagan. Jamiyatda o‘z o‘rnini mehnati, axloqiy nuqtai nazari va burchini aniq anglash orqali topgan. Ota mehnat qilgan sohada o‘z ustida ishlash, o‘z bilim va ko‘nikmalarini oshirishga harakat qilgan. Bu uning jamiyatdagi o‘rnini mustahkamlagan va o‘zi kabi mehnatkash, vijdonli insonlarga nisbatan hurmat uyg‘otgan. Ota jamiyatdagi axloqiy qadriyatlarni qadrlagan va ularni o‘z faoliyatida qo‘llagan. O‘z xulq-atvorida doimo to‘g‘rilikni, adolatni va mehnatga bo‘lgan sadoqatni o‘rnatgan. Bu uning jamiyatdagi o‘rnini kuchaytirgan. Otaning jamiyatdagi o‘rni shundaki, u nafaqat oila uchun, balki jamiyatdagi boshqalarga ham yaxshi xulq-atvori va mehnatsevarligi orqali o‘ziga nufuz topgan. Otaning jamiyatdagi mas’uliyatini anglash va o‘z burchini to‘g‘ri bajarishdagi qat’iyatliligi muhim rol o‘ynagan. U nafaqat oilasiga, balki jamiyatiga ham o‘z hissasini qo‘shishga harakat qilgan. Jamiyatda o‘zining adolatparvarligi, odob-axloqi va mehnatga bo‘lgan hurmati orqali mustahkam o‘rin egallagan. 5 5 https://kh-davron.uz/kutubxona/uzbek/memuarlar/habibulla-qodiriy-otam-haqida-kitobidan.html 12 Habibullo Qodiriyning «Otam haqida» asarida otasiga bo‘lgan muhabbat, hurmat va minnatdorchilik hissi alohida muhim o‘rin tutadi. Muallifning otasiga nisbatan tuyg‘ulari chuqur va samimiy bo‘lib, u o‘zining butun hayotida otasiga nisbatan keng muhabbat va rahmat hissi bilan yashagan. Bu hissiyotlar asarda juda aniq va ta’sirli tarzda ifodalangan, shuning uchun Qodiriy o‘zining otasi bilan bo‘lgan aloqalarini yozishda juda ehtiyotkor va hissiyotga boy yondashgan. Qodiriy otasiga nisbatan muhabbatini, uning shakllanishidagi eng muhim omil sifatida tasvirlaydi. Otasi unga bolaligidan boshlab mehr va g‘amxo‘rlik ko‘rsatgan, uning har bir harakati, so‘zi muallif uchun shunchaki ota sifatida emas, balki chin dildan sevgan, hurmat qilgan inson sifatida ahamiyatli bo‘lgan. Muallifning his-tuyg‘ularida otasining yordami va qo‘llab-quvvatlashi, uning hayotida doimiy ravishda yordamchi va maslahatchi sifatida turganligi sezilib turadi. Otasining mehnatsevarligi, sadoqati va adolatparvarligi, uning muhabbatini yanada mustahkamlagan. Qodiriy, otasining yuksak insoniy fazilatlarini juda chuqur qadrlagan va uning iltifotlarini, o‘ziga bo‘lgan sevgisini his qilgan. Ota uchun bolasi faqatgina shaxsiy o‘g‘li emas, balki o‘rnak olgan, ijobiy o‘zgarishlarni amalga oshirishi kerak bo‘lgan bir inson sifatida bo‘lgan. Bu sevgini muallif asarida juda yuksak darajada ifodalaydi. Otasiga bo‘lgan hurmat va ehtirom muallifning eng katta hissiyotlaridan biridir. Qodiriy, o‘zining otasini nafaqat o‘zi uchun, balki jamiyatdagi barcha insonlar uchun bir o‘rnak sifatida ko‘rgani aniq. Otasining mehnatsevarligi, axloqi, odob-axloqi va hayotga bo‘lgan yondashuvi, uning hurmatini yanada oshirgan. Otasi hamisha o‘zining eng yaxshi fazilatlari bilan muallifni o‘ziga qaratgan va unga hayotda to‘g‘ri yo‘lni ko‘rsatgan. Shu bois, Qodiriy otasiga bo‘lgan hurmatini chuqur his qilib, uning qo‘llab-quvvatlashi va maslahatlarini doimo yodda tutgan. Muallif, otasining o‘zi uchun qanday o‘rnak bo‘lganini, uning barcha qadriyatlari va ishlarini e’tirof etgan holda, uning yuqori darajadagi insoniy sifatlarini ta’kidlaydi. Hurmatning har bir ko‘rinishi, nafaqat o‘z ota-bobolariga 18 hayotidagi otasining izini saqlash, uning qadriyatlarini ulug‘lash va davom ettirishga qaratilgan edi. Otaning merosi faqatgina o‘g‘ilning shaxsiy hayotida emas, balki uning jamiyatdagi o‘rni va adabiyotdagi ro‘li orqali ham davom etadi. Qodiriy, otasining fazilatlarini jamiyatga yetkazish uchun o‘zining adabiy faoliyatini davom ettirgan. Asarlarida, otasining ma’naviy qadriyatlarini va uning o‘rgatgan saboqlarini aks ettirib, bu merosni yangi avlodlarga yetkazishga harakat qilgan. O‘zi bilan birga, otasining ruhini, uning yuqori axloqiy idealini ham yashatishga intilgan. 11 Habibullo Qodiriyning «Otam haqida» asarida otasining merosi, uning boladagi ta’siri va o‘rgatgan saboqlari yuksak ahamiyatga ega. Otaning hayotidagi izlari, shaxsiy va ma’naviy qadriyatlari, muallifning shaxsiyatiga, ijodiga va hayotiga kuchli ta’sir ko‘rsatgan. Otaning mehnatsevarligi, adolatga sodiqligi, oilaga bo‘lgan sadoqati Qodiriyning shaxsiy va ijodiy rivojlanishida markaziy rol o‘ynagan. Otasining merosi, uning hayotidagi izidan kelajak avlodlarga uzatiladigan yuksak axloqiy va ma’naviy qadriyatlar sifatida o‘z ifodasini topgan. 11 https://fanvatalim.uz/uz/article/112/ 26 HABIBULLO QODIRIYNING «OTAM HAQIDA»NOMLI ESDALIKLARI MUNDARIJA KIRISH ............................................................................................................................................ 2 I.BOB. HABIBULLO QODIRIYNING «OTAM HAQIDA» ASARIDA ABDULLO QODIRIY HAYOT YILLARINING YORITILISHI ........................................................................................ 6 II.BOB. «OTAM HAQIDA» - QODIRIY IJODINI TADQIQ ETISHDA MUHIM MANBA .... 14 XULOSA ....................................................................................................................................... 27 FOYDALANILGAN MANBA VA ADABIYOTLAR RO‘YXATI ............................................ 29 Otasining dunyoqarashi va qadriyatlari muallifning qarashlarini shakllantirishda katta ahamiyatga ega bo‘lgan. Otasi qanday qilib adolat, haqqoniylik, va insoniylikni qadrlashni o‘rgatgan bo‘lsa, Qodiriy ham bu qadriyatlarni hayotida amalda qo‘llashga harakat qilgan. Otasining o‘rgatgan yo‘llari, muallifning o‘zining adabiy asarlari va hayotiga, shuningdek, uning insoniyatga bo‘lgan qarashlariga ham ta’sir ko‘rsatgan. Qodiriy, otasining misolida, har bir insonning o‘z prinsiplariga, axloqiy me’yorlariga sodiq bo‘lishi kerakligini anglagan. Muallifning otasi har doim o‘z xulqi va ishiga vijdonan yondashgan odam sifatida ko‘rsatiladi. Otasining shaxsiy o‘rnakligi, uning xarakteri, mehnatsevarligi va odob-axloqi Qodiriy uchun hayotining barcha sohalarida yo‘l-yo‘riq bo‘lgan. Ota uning uchun faqat ota emas, balki bir vaqtning o‘zida o‘rnak, maslahatgo‘y va kuchli yo‘l ko‘rsatuvchi shaxs bo‘lgan. Bu ta’sir, muallifning dunyoqarashiga va hayotiga nisbatan yondashuviga ham sezilarli darajada ta’sir qilgan. Otasining vafot etishi muallif uchun chuqur qayg‘u va yo‘qotish hissini keltirib chiqargan. Biroq, otasining o‘rgatgan barcha qadriyatlari, uning hayotdagi izlari va shaxsiy tajribasi muallifga hamon ta’sir ko‘rsatishda davom etgan. Otasining yo‘qligi, muallifning o‘ziga bo‘lgan ishonchini va hayotga bo‘lgan qarashini yanada mustahkamladi. O‘ta chuqur bo‘lgan hurmat va muhabbat, otasining o‘rgatgan qadriyatlariga bo‘lgan sodiqlik, muallifning ruhiy va ma’naviy holatiga doimiy ta’sir o‘tkazgan. Qodiriyning shaxsiyatiga otasining ta’siri juda katta bo‘lgan. Otasining mehnatsevarligi, axloqiy qadriyatlari, qat’iyatliligi va o‘z prinsiplariga sodiqligi muallifning dunyoqarashini shakllantirgan. Bu ta’sir, nafaqat muallifning hayotidagi qarorlarida, balki uning adabiy ijodida ham yaqqol namoyon bo‘ladi. «Otam haqida» asari orqali, Qodiriy otasining shaxsiyatini va uning o‘ziga qanday ta’sir ko‘rsatganini adabiy jihatdan mukammal tarzda taqdim etadi. Habibullo Qodiriyning «Otam haqida» asarida otasining ma’naviy va axloqiy qadriyatlari muallifning shaxsiyatining shakllanishida, uning dunyoqarashi va hayotga bo‘lgan yondashuvida muhim rol o‘ynaydi. Otasi nafaqat mehnatkash 15 tarbiyasining jamiyatda qanday ahamiyatga ega ekanligini anglatish va bu qadriyatlarni yangi avlodga yetkazishdan iborat. Bu asar, oiladagi axloqiy va ma’naviy qadriyatlarning shaxs va jamiyat hayotida qanday ta’sir ko‘rsatishini, ularning davomiyligini va ahamiyatini ko‘rsatib, dolzarb masalalarni o‘rtaga qo‘yadi.Kurs ishining tuzilishi . Kurs ishi kirish, ikkita bob, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro yxatidan iborat. ʻ 5 farovonligi uchun harakat qilgan. Uning oilaviy qadriyatlari bolalarning shaxsiyatini shakllantirishga yordam bergan. Otasi bolalarni to‘g‘ri tarbiyalashga alohida e’tibor bergan. U odob-axloq qoidalarini hurmat qilishni va ularga rioya qilishni o‘rgatgan. Otasining kasbi, mehnatkashligi va hayotiy qadriyatlari muallifning shaxsiyatiga katta ta’sir ko‘rsatgan. U otasining halolligi, mehnatsevarligi va ma’naviy qadriyatlari orqali hayotda to‘g‘ri yo‘l tutishni o‘rgangan. Otasining ta’siri nafaqat muallifning shaxsiy hayotida, balki uning ijodida ham namoyon bo‘lgan. Muallif otasining qadriyatlari va fazilatlarini asarlarida aks ettirgan. Habibullo Qodiriyning otasining kasbi, mehnatkashligi va hayotiy qadriyatlari uning shaxsiyati va oilaviy munosabatlarini shakllantirishda muhim rol o‘ynagan. Otasi halol, mehnatkash, ma’naviy qadriyatlarga ega bo‘lgan inson sifatida tasvirlanadi. Uning kasbi va mehnatkashligi oilasini boqish, bolalarni tarbiyalash va ularga yaxshi namuna bo‘lish uchun asos bo‘lgan. Otasining hayotiy qadriyatlari muallifning shaxsiyatiga chuqur ta’sir ko‘rsatgan va uning hayotida muhim iz qoldirgan. Bu jihatlar asarning asosiy mavzularidan biri bo‘lib, muallifning otasiga bo‘lgan hurmati va minnatdorchiligini ko‘rsatadi. Habibullo Qodiriyning «Otam haqida» asarida otaning oila va jamiyatdagi o‘rni yanada chuqurroq tahlil etilgan. Muallif, otasining oila ichidagi rolini va jamiyatdagi maqomini shaxsiy xotiralar asosida tasvirlab, uning hayotidagi ta’sirini chuqur yoritadi. Keling, bu mavzuni yanada kengroq ko‘rib chiqaylik: Otasi oila boshlig‘i sifatida oilaning farovonligini ta’minlash uchun tinimsiz mehnat qilgan. Oila a’zolari uchun nafaqat moddiy ta’minot yaratgan, balki ularning ma’naviy va ruhiy ehtiyojlarini ham doimiy ravishda qondirishga intilgan. Ota bolalariga tarbiya berish, ularga to‘g‘ri yo‘lni ko‘rsatish, axloqiy qadriyatlarni o‘rgatish, o‘z xulq-atvorlari bilan ularga namunali bo‘lishga harakat qilgan. Bu oila ichidagi yetakchi va ishonchli shaxsning o‘rnini bildiradi. Otasi o‘zining mehnatiga, o‘z hayotidagi qadriyatlarga bo‘lgan ishtiyoqini bolalariga singdirgan. Qodiriy xotiralarda otasining sabr-toqatli, jiddiy, lekin 11 Qodiriy otasining jamiyatdagi o‘rnini nafaqat uning kasbi yoki ijtimoiy mavqeyida, balki uning axloqiy xulq-atvoridagi kuchli jihatlar orqali ham ko‘rsatadi. Jamiyatda yaxshi inson sifatida qadr-topgan, u doimo adolatni, yaxshilikni va mehnatni qadrlagan. Bu orqali muallif, o‘zining o‘quvchilariga, jamiyatda qanday qilib yaxshi odam bo‘lishni, haqiqiy mehnat va sadoqat orqali qanday hurmatga erishish mumkinligini o‘rgatadi. Otaning jamiyatdagi o‘rni uning muvaffaqiyatga erishishidagi prinsiplaridan kelib chiqadi. Muallifning otasi hamma narsani mehnat, sabr va adolat asosida qurishga intilgan. Uning muvaffaqiyati o‘zida kuchli ma’naviy va axloqiy qadriyatlarni mujassam etgan, bu qadriyatlar otaning jamiyatdagi o‘rnini mustahkamlagan. Jamiyatdagi bu muvaffaqiyat, nafaqat moliyaviy yutuqlar, balki ko‘plab insonlar orasida hurmat va ishonch hosil qilishga imkon yaratgan. 6 Umuman olganda, Qodiriy «Otam haqida» asarida otasining oila va jamiyatdagi o‘rnini alohida ajratib ko‘rsatadi. Ota oiladagi yetakchi, shaxsiy namunali rolini o‘ynagan va jamiyatda o‘zining mehnatga bo‘lgan sadoqati, axloqiy qadriyatlari va adolati bilan hurmat qozongan. Bu asar orqali muallif o‘zining otasining jamiyatdagi roli va oila ichidagi o‘rni haqida chuqur mulohazalar olib boradi va uning oilaga bo‘lgan ta’sirini adabiy tarzda tasvirlaydi. 6 https://n.ziyouz.com/portal-haqida/xarita/uzbek-nasri/habibullo-qodiriy-1919-1987/habibullo-qodiriy-otam- haqida?ysclid=m6r8fewbo1606644636 13 Otasining xarakteri uning hayotiy qarashlari, qadriyatlari va munosabatlarini aks ettiruvchi asosiy jihatdir. Uning xarakteri quyidagi fazilatlar bilan tavsiflangan: Otasi juda mehnatkash va tirishqoq odam bo‘lgan. U har qanday ishni halol va to‘liq mas’uliyat bilan bajargan. Otasi har doim to‘g‘ri yo‘ldan yurgan va hech qachon yolg‘on gapirmagan. Uning halolligi uning shaxsiyati va munosabatlarida namoyon bo‘lgan. Otasi oilasiga va yaqinlariga nisbatan juda mehribon va g‘amxo‘r bo‘lgan. U har doim oilasining farovonligi uchun kurashgan. Otasi bolalarni to‘g‘ri tarbiyalashga alohida e’tibor bergan. U bolalarni qat’iyatli, lekin mehr bilan tarbiyalagan. Otasining xarakterida diniy va ma’naviy qadriyatlar katta o‘rin tutgan. U taqvodor va Allohdan qo‘rqadigan inson sifatida tasvirlangan. 2 Habibullo Qodiriyning otasining tavsifi uning tashqi ko‘rinishi, xulq-atvori va xarakteri orqali chuqur va jonli tasvirlangan. Otasi mehnatkash, halol, mehribon, g‘amxo‘r va ma’naviy qadriyatlarga ega bo‘lgan inson sifatida tasvirlanadi. Bu fazilatlar nafaqat uning shaxsiy hayotida, balki oilasiga va jamiyatga nisbatan munosabatida ham namoyon bo‘lgan. Muallif otasining xarakteri va xulq-atvorini tasvirlash orqali uning o‘ziga qanday ta’sir ko‘rsatganini va uning hayotida qanday iz qoldirganini ko‘rsatadi. Bu tasvirlar orqali o‘quvchilar ham otasining shaxsiy fazilatlaridan ilhom olishlari mumkin. Habibullo Qodiriyning »Otam haqida» asarida otasining oiladagi roli va munosabati asarning muhim mavzularidan biridir. Muallif otasini nafaqat oilaning boshlig‘i, balki oila a’zolariga mehr, g‘amxo‘rlik va mas’uliyat bilan qaraydigan inson sifatida tasvirlaydi. Otasining oiladagi roli va munosabati quyidagi jihatlarda namoyon bo‘ladi: Otasi oilaning boshlig‘i bo‘lib, u oilaning farovonligi va tinchligi uchun mas’uliyatni o‘z zimmasiga olgan. U oila a’zolarining ehtiyojlarini qondirish va ularni himoya qilish uchun harakat qilgan. Otasi oiladagi qarorlarni adolatli va halol qabul qilgan, oila a’zolarining fikrlariga hurmat ko‘rsatgan. Otasi bolalarga nisbatan juda mehribon va g‘amxo‘r bo‘lgan. U bolalarning farovonligi, sog‘lig‘i va ta’limi uchun har qanday qurbonlikka tayyor bo‘lgan. 2 https://ziyouz.uz/ozbek-nasri/habibullo-qodiriy/abibullo-odirij-otam-a-ida/? lng=lat&ysclid=m6r8dkmu9m796955417 8 Habibullo Qodiriyning «Otam haqida» asarida otasining kasbi, mehnatkashligi va hayotiy qadriyatlari muallifning otasini tushunish va uning ta’sirini anglash uchun muhim jihatlardir. Otasining kasbi va mehnatkashligi uning shaxsiyati, xarakteri va oilaviy qadriyatlarini shakllantirishda asosiy rol o‘ynagan. Quyida bu jihatlar batafsil tahlil qilinadi: Otasining kasbi uning hayotida muhim o‘rin tutgan. Muallif otasining qanday kasb bilan shug‘ullanganligini aniq va batafsil tasvirlaydi. Masalan, otasi dehqonlik, hunarmandchilik yoki boshqa amaliy kasb bilan shug‘ullangan bo‘lishi mumkin. Otasining kasbi uning oilasini boqish, farovonlik va barqarorlikni ta’minlash uchun asosiy manba bo‘lgan. Uning kasbi nafaqat moddiy, balki ma’naviy jihatdan ham oila a’zolariga ta’sir ko‘rsatgan. Otasining kasbi uning mehnatkashligi, halolligi va mas’uliyatini ko‘rsatuvchi misol bo‘lgan. U kasbini hurmat bilan qilgan va buni oilasiga qarashning asosiy vositasi deb bilgan. Otasining mehnatkashligi uning eng muhim fazilatlaridan biri sifatida tasvirlanadi. U har qanday ishni halol va to‘liq mas’uliyat bilan bajargan, hech qachon ishdan qochmagan. Otasi mehnatni hurmat qilgan va uni hayotning muhim qismi deb bilgan. Uning mehnatkashligi nafaqat oilasini boqish, balki bolalarga mehnatning qadrini o‘rgatish uchun ham namuna bo‘lgan. Muallif otasining mehnatkashligini ko‘plab misollar orqali tasvirlaydi. Masalan, otasi kun bo‘yi qattiq mehnat qilgan, lekin hech qachon shikoyat qilmagan yoki charchoqni ko‘rsatmagan. 4 Otasining hayotiy qadriyatlari uning shaxsiyati va munosabatlarini shakllantirgan asosiy tamoyillar bo‘lgan. Uning qadriyatlari quyidagilardan iborat: Otasi har doim to‘g‘ri yo‘ldan yurgan va hech qachon yolg‘on gapirmagan. Uning halolligi uning shaxsiyati va munosabatlarida namoyon bo‘lgan.Otasi mehnatni hayotning eng muhim qismi deb bilgan va uni hurmat qilgan. Uning mehnatsevarligi bolalarga ham ta’sir ko‘rsatgan.Otasi diniy va ma’naviy qadriyatlarni hurmat qilgan. Uning taqvodorligi va Allohdan qo‘rqishi uning hayotida katta o‘rin tutgan. Otasi oila va yaqinlarini hurmat qilgan, ularning 4 https://kh-davron.uz/kutubxona/uzbek/memuarlar/habibulla-qodiriy-otam-haqida-kitobidan.html 10 Muallif otasining mehrini ko‘plab misollar orqali tasvirlaydi. Masalan, otasi bolalarni qo‘llab-quvvatlagan, ularning muvaffaqiyatlari bilan faxrlanib, ularga doimo yordam bergan. Otasi bolalarni to‘g‘ri tarbiyalashga alohida e’tibor bergan. U bolalarni halol, mehnatkash, odobli va ma’naviy qadriyatlarga ega bo‘lishga undagan. Tarbiyada otasi qat’iyatli, lekin mehr bilan harakat qilgan. U bolalarni jazolashdan ko‘ra, ularga tushunarli tushuntirish va yaxshi namuna bo‘lish orqali tarbiyalashni afzal ko‘rgan. Otasi oiladagi har bir a’zoga nisbatan mas’uliyatli munosabatda bo‘lgan. U har doim oila a’zolarining ehtiyojlarini ko‘zlab, ularga yordam berishga harakat qilgan. Otasi oiladagi tinchlik va totuvlikni saqlash uchun harakat qilgan. U oila a’zolari o‘rtasidagi kelishmovchiliklarni hal qilishda adolatli va dono yondashuvni namoyon qilgan. 3 Otasi oila a’zolari uchun ma’naviy va axloqiy namuna bo‘lgan. Uning halolligi, mehnatkashligi, mehr-muhabbati va odobli xulq-atvori bolalarga yaxshi ta’sir ko‘rsatgan. Otasi oilada ma’naviy qadriyatlarni mustahkamlashga harakat qilgan. U bolalarni diniy va axloqiy qadriyatlar asosida tarbiyalagan. Otasi oilaviy qadriyatlarni saqlash va ularni keyingi avlodlarga yetkazishga harakat qilgan. U oilaning an’analari, urf-odatlari va qadriyatlarini hurmat qilgan. Otasi oila a’zolarini birlashtiruvchi va ularning o‘rtasida hamjihatlikni mustahkamlovchi inson sifatida tasvirlanadi. Habibullo Qodiriyning otasi oilada muhim rol o‘ynagan va oila a’zolariga nisbatan mehr, g‘amxo‘rlik, mas’uliyat va adolat bilan munosabatda bo‘lgan. Uning oiladagi roli nafaqat boshliq, balki mehribon ota, tarbiyachi, ma’naviy namuna va oilaviy qadriyatlarni himoya qiluvchi sifatida namoyon bo‘lgan. Otasining oiladagi munosabati va roli muallifning shaxsiyati va hayotiy qarashlariga katta ta’sir ko‘rsatgan, shuning uchun u bu mavzuni chuqur va hissiyotli tarzda yoritgan. 3 https://ziyouz.uz/ozbek-nasri/habibullo-qodiriy/abibullo-odirij-otam-a-ida/? lng=lat&ysclid=m6r8dkmu9m796955417 9 FOYDALANILGAN MANBA VA ADABIYOTLAR RO‘YXATI Internet manbalari 1. https://kh-davron.uz/kutubxona/uzbek/memuarlar/habibulla-qodiriy-otam- haqida-kitobidan.html 2. https://ziyouz.uz/ozbek-nasri/habibullo-qodiriy/abibullo-odirij-otam-a-ida/? lng=lat&ysclid=m6r8dkmu9m796955417 3. https://n.ziyouz.com/portal-haqida/xarita/uzbek-nasri/habibullo-qodiriy-1919- 1987/habibullo-qodiriy-otam-haqida?ysclid=m6r8fewbo1606644636 4. https://cyberleninka.ru/article/n/abdulla-qodiriy-asarlarini-o-rganishda- interfaol-metodlardan-foydalanish?ysclid=m6r8g7vkae102898307 5. https://kun.uz/news/2019/01/04/abdulla-qodiriyning-otgan-kunlari-va-otkan- kunlari?ysclid=m6r8j47ryc481599969 6. https://fanvatalim.uz/uz/article/112/ 29 Asarda ota tomonidan o‘rgatilgan ma’naviy qadriyatlar, mehnatsevarlik, adolat, sadoqat kabi fazilatlarning shaxsiy va jamiyatdagi muhim o‘rni ta’kidlanadi. Bu qadriyatlarning avlodlar davomida qanday saqlanib qolishi va ularning jamiyatga ta’siri yoritiladi.  Mavzu orqali, ota va bola o‘rtasidagi hurmat, ishonch, sevgi va o‘zaro aloqaning ahamiyati ta’kidlanadi. Bu asar, ota-ona va bola o‘rtasidagi mustahkam aloqalar orqali, sog‘lom va ma’naviy kuchli jamiyat yaratishga bo‘lgan ehtiyojni namoyish etadi.  Qodiriy o‘zining shaxsiy xotiralarini o‘rtoqlashish orqali, o‘quvchilarni ma’naviy o‘sishga, axloqiy qadriyatlar bilan yashashga va o‘zining hayotiy tamoyillarini shakllantirishga undaydi.  Asarning asosiy vazifalaridan biri — otaning bolaga bo‘lgan ta’siri, uning tarbiyaviy roli va bu munosabatlarning jamiyatdagi o‘rni haqida xulosa chiqarishdir. Ota va bola o‘rtasidagi aloqalar, ularning o‘zaro sevgi, hurmat, ishonch asosida qurilishi lozim.  Asar davomida, o‘quvchilarga ota o‘rgatgan mehnatsevarlik, adolat, sadoqat kabi axloqiy qadriyatlar va ularning shaxsiyat va jamiyatdagi roli haqida tushuncha berish zarur.  Ota-ona tarbiyasining ta’siri orqali yosh avlodni axloqiy va ma’naviy yuksalishga undash. Asarda, bola qanday qilib ota tomonidan o‘rgatilgan qadriyatlar asosida, jamiyatda yaxshi inson bo‘lib shakllanishi mumkinligi ko‘rsatiladi.  O‘quvchilarga o‘zining shaxsiy xotiralari orqali ota o‘rgatgan saboqlarni, uning ma’naviy va axloqiy fazilatlarini yodga olishga yordam berish.  Mavzu orqali jamiyatda ota-ona tarbiyasining, ma’naviyatning va yuqori axloqiy qadriyatlarning qanday yuksak rol o‘ynashini ko‘rsatish va bu qadriyatlarni jamiyatda targ‘ib qilishni maqsad qilish. Qodiriyning «Otam haqida» asari, shaxsiy xotiralar orqali ota va bola o‘rtasidagi o‘zgarmas aloqaning, ota-ona tarbiyasining ahamiyatini yoritadi. Mavzuning maqsadi va vazifalari jamiyatni ma’naviy yuksalishga undash, ota-ona 4 chuqurlashtirgan va u otasining qadriyatlarini o‘z asarlarida aks ettirishga, uning ruhi bilan yashashga intilgan. Qodiriy uchun otasini yo‘qotish, nafaqat shaxsiy alam va iztirob, balki ma’naviy yuksalishning muhim davri bo‘lgan. Otasining yo‘qligi, muallifni ichki iztiroblar va qayg‘ularga olib kelgan, lekin shu bilan birga, uning mehnatlari va qadriyatlarini unutmaslikka undagan. Bu tuyg‘ular, asarda otasining hayoti va fazilatlarini e’zozlash orqali yanada kuchaygan. Qodiriy, otasining yo‘qligini doimo xotiralarida yashatgan va bu xotiralar orqali otasining ruhi bilan bog‘lanishga intilgan. Habibullo Qodiriyning «Otam haqida» asarining asosiy g‘oyasi, inson hayotidagi ota obrazining ahamiyatini, otaning boladagi ma’naviy va axloqiy ta’sirini, shuningdek, ota-ona sevgisi va o‘rgatgan saboqlarining abadiy ahamiyatini ifodalashga qaratilgan. Asarda xotiralar va shaxsiy tajribalar asosida otaning yuqori fazilatlari va uning jamiyatdagi o‘rni yoritilgan. Bu asar, nafaqat shaxsiy kechinmalar, balki ota va bola o‘rtasidagi aloqaning, insoniyat uchun qanday muhim bo‘lishini tushunishga yordam beradi. «Otam haqida» asarining asosiy g‘oyasi, otaning nafaqat shaxsiy, balki ma’naviy ustoz sifatidagi roli haqida so‘z yuritadi. Muallif, otasi bilan o‘tgan vaqtni eslarkan, otasining o‘rgatgan saboqlari, hayotga bo‘lgan qarashlari, axloqiy me’yorlari haqida batafsil hikoya qiladi. Bu asar orqali muallif otaning o‘zi uchun nafaqat ota, balki hayotdagi eng katta o‘rnak bo‘lgan inson sifatida ko‘rsatiladi. Otasining ma’naviy va axloqiy ta’siri, uning barqaror qadriyatlarini bolaga singdirishga, yuksak insoniy fazilatlarni shakllantirishga yordam beradi. Asar orqali muallif shunday g‘oya bildiradi: har bir insonning hayotida ota kabi mustahkam asos bo‘lishi kerak. Ota, nafaqat biologik ota sifatida, balki ma’naviy yo‘ldosh, shaxsiyat shakllantiruvchisi sifatida bolaga ta’sir qiladi. Ota bolaga o‘zining eng yaxshi fazilatlarini o‘rgatadi va uni haqiqat, adolat, mehnatsevarlik, muhabbat kabi qadriyatlar bilan tarbiyalaydi. Xotiralar, asar davomida muallifning ota bilan bog‘liq barcha o‘tmishdagi voqealarini, uning fazilatlarini, mehnatsevarligini, o‘rgatgan saboqlarini yodga 22 o‘zining shaxsiy va adabiy faoliyatida kuchli ma’naviy asos yaratgan. Uning ijodida otasining shaxsiy fazilatlari va hayotga qarashlari aks etadi. Asarda, otaning yuksak axloqiy me’yorlari, uning hayotdagi o‘rni va jamiyatdagi vazifalari hamda adolatni, haqiqatni ta’minlashdagi roli, bolaga ta’sir etgan merosi ta’kidlanadi. Muallif o‘zining ota-ona tomonidan berilgan ta’limni davom ettirgan holda, otaning mehnatkashligini, sadoqatini va insoniylikni o‘z hayotining asosiy tamoyillariga aylantirgan. Otasining hayotdagi izi muallifning shaxsiy hayotiga chuqur ta’sir qilgan. Qodiriy, otasining vafotidan so‘ng, uning saboqlarini va o‘rgatgan qadriyatlarini o‘z shaxsiyatida saqlagan. Otaning shaxsiy fazilatlari — mehnatsevarlik, adolat, haqiqatga sodiqlik va oilaga bo‘lgan mehr — muallifni hayotda qanday pozitsiyada turish, qanday qarorlar qabul qilishni belgilagan. Qodiriy, otasining orzu va istaklarini amalga oshirishga, uning orzularini amalga oshirishga harakat qilgan. Otasining yuksak ma’naviy qadriyatlari, Qodiriyga hayotiy yo‘lni tanlashda kuchli ta’sir ko‘rsatgan. Ota, bolaga nafaqat zarur bilimlarni, balki hayotning yuksak maqsadlarini, ma’naviy va axloqiy ustunliklarni o‘rgatgan. Muallif, otasining izidan borib, uning merosini o‘zining ijodida davom ettirgan. O‘zining asarlarida, hayotdagi adolatni, samimiylikni, insoniylikni va ma’naviy fazilatlarni ta’kidlashga intilgan. 10 Otasining o‘rgatgan qadriyatlari va fazilatlari, Qodiriyning hayotidagi ko‘plab muhim qarorlarni shakllantirishda asosiy omil bo‘lgan. Asar orqali muallif, otasining nafaqat shaxsiy, balki ma’naviy izini ham kuzatgan. Qodiriy, otasining mehnatsevarligi va sadoqatini o‘zining shaxsiy hayotiga tatbiq etishga harakat qilgan. Otaning davom ettirilgan merosi, Qodiriyni adabiyotga va ijtimoiy faoliyatga yo‘naltirdi. Otaning vafotidan so‘ng, Qodiriy, o‘zining ijodida otasining qadriyatlarini davom ettirishga intildi. Uning ijodida otasining idealari va hayotiy qadriyatlari aks etgan. Qodiriy otasining izini turli asarlarda o‘ziga qo‘llanma sifatida foydalanib, uning merosini yangi avlodlarga yetkazishga harakat qilgan. Bu, uning 10 https://fanvatalim.uz/uz/article/112/ 25

HABIBULLO QODIRIYNING «OTAM HAQIDA»NOMLI ESDALIKLARI

Купить