Ijtimoiy ta’minot - Iqtisodiyot - Infografika

Dokument ma'lumotlari

Narxi	12000UZS
Hajmi	989.9KB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	24 Fevral 2025
Kengaytma	pptx
Bo'lim	Infografika
Fan	Iqtisodiyot

Sotuvchi

Rustamov Orifjon

Ro'yxatga olish sanasi 25 Aprel 2024

52 Sotish

Ijtimoiy ta’minot

Sotib olish

IJTIMOIY
TA’MINOT

REJA: 1. IJTIMOIY TA’MINOT HAQIDA TUSHUNCHA
2. IJTIMOIY TA’MINOT TIZIMINING MOLIYAVIY
MANBALARI
3. IJTIMOIY TA’MINOT XARAJATLARINI DAVLAT BUDJET
MABLAG’I BILAN TA’MINLASH

Ijtimoiy ta minotʼ - keksaygan, mehnatga
layoqatsiz
bo lgan va boquvchisini yo qotgan ʻ ʻ
fuqarolarga
moddiy, tibbiy va ijtimoiy yordam
ko rsatish
bo yicha davlat tomonidan ʻ ʻ
belgilangan
ijtimoiy-iqtisodiy tadbirlar tizimi.
Ijtimoiy
himoyaning muhim tarmog i. ʻ
Ijtimoiy
ta'minot to g ridan-to g ri davlat ʻ ʻ ʻ ʻ
byudjetidgn
ajratiladigan mablag lari, ʻ
homiylar
(turli jamg arma va tashkilotlar, ʻ
yuridik
va jismoniy shaxslar) mablag lari ʻ
hisobidan
amalga oshiriladi. Ijtimoiy ta’mimot
miqdori
va taqdim etish tartibi milliy urf-
odatlar
va xalqaro me yorlarga asosan ishlab ʼ
chiqilgan
qonunchilik hamda davlatning
iqtisodiy
imkoniyati doirasida amalga
oshiriladi

Pensiyalar (keksalik bo yicha, nogironlik bo yicha, boquvchisini yo qotganlik bo yicha ʻ ʻ ʻ ʻ
va
ijtimoiy nafaqaxo r (nogiron bolalarga, bolalikdan nogironlarga, ishlamagan yolg iz ʻ ʻ
nogiron
va keksalarga) to lovlari Ijtimoiy ta’minotning eng muhim turlari hisoblanadi. ʻ
Ijtimoiy
ta’minot xizmatlariga quyidagilar kiradi:

barcha
turdagi pensiyalar;

ijtimoiy
nafaqalar;

turli
kompensatsion to‘lovlar;

fuqarolarning
alohida toifalariga tibbiy yordam va davolash xizmatlari;

fuqarolarning
alohida toifalariga imtiyozlar;

uy-internatlarda
keksa va mehnatga layoqatsiz fuqarolarga qarash va xizmat
ko‘rsatish;

nogironlarni
ortopediya-protez buyumlar va harakatlanish vositalari bilan ta’minlash;

bolalar
uylari, internatlar va boshqa muassasalarda bolalarga qarash va ularni
tarbiyalash;

nogironlarni
ishlab chiqarish va kasbiy reabilitatsiya qilish;

aholiga
sanatoriya-kurort xizmatlari ko‘rsatish;

imtiyozli
aholi qatlamlarini dori-darmonlar bilan ta’minlash;

uyda
ijtimoiy xizmat ko‘rsatish va boshqalar.

Bu xizmatlarning ayrimlari byudjetdan
tashqari
Pensiya jamg‘armasi hisobidan
moliyalashtirilsa
(masalan: yoshga doir,
boquvchisini
yo‘qotganlik va nogironlik
pensiyalari,
bola tug‘ilganda beriladigan bir
martalik
nafaqa, dafn marosimlari uchun
nafaqa
kabi), ayrimlari (masalan: qariyalar va
nogironlar
uylarini saqlash, bepul ortopediya-
protezlash
vositalari bilan ta’minlash, uyda
ijtimoiy
yordam ko‘rsatish kabi) davlat
byudjeti
(respublika byudjeti va mahalliy
byudjetlar)
hisobidan, boshqa birlari (masalan,
aholiga
sanatoriya-kurort xizmatlari
ko‘rsatish)
kasaba uyushmalari hisobidan
mablag‘
bilan ta’minlanadi.

Ijtimoiy ta’minot tizimining zarurligi va
ahamiyati
uning funktsiyalarida namoyon
bo‘ladi.
Iqtisodiy va huquqiy adabiyotlarda
ijtimoiy
ta’minotning quyidagi funktsiyalarni
bajarishi
ko‘rsatilgan: iqtisodiy, siyosiy,
demografik, ijtimoiy-reabilitatsion
funktsiyalar.
Ijtimoiy ta’minotning iqtisodiy funktsiyasi
fuqarolarning
qiyin hayotiy holatlarda moddiy
qo‘llab-quvvatlanishida,
fuqarolarga mehnat
qobiliyatini
qayta tiklab olish uchun moddiy
yordam
berilishi natijasida mehnat
unumdorligining
oshishi va ishlab
chiqarishning
rivojlanishiga turtki berishda
namoyon
bo‘ladi.
Ijtimoiy ta’minotning siyosiy funktsiyasi
aholining
turli ijtimoiy qatlamlari ijtimoiy
holati
darajasini bir-biriga yaqinlashtirish, har
bir
insonga munosib hayot kechirish uchun
sharoit
yaratish, aholini ijtimoiy himoya qilish
borasida ijtimoiy
munosabatlarni
barqarorlashtirishga
qaratilgan.

Demografik funktsiyasi mamlakat aholisining son jihatdan
o‘sishini
rag‘batlantirish, sog‘lom avlodni etishtirish, fuqarolarning
umr
ko‘rish davomiyligini oshirish kabilarga qaratilgan.
Ijtimoiy ta’minotning ijtimoiy-reabilitatsion funktsiyasi keksa
va
mehnat
qobiliyati bo‘lmagan fuqarolarning o‘ziga xos spetsifik
ehtiyojlarini
qondirish bilan bog‘liq bo‘lib, ularning huquqiy
maqomini
saqlash va sog‘lig‘ini muhofaza qilish uchun qulay
sharoitlarni
yaratishda namoyon bo‘ladi. Amalda bu funktsiyaning
namoyon
bo‘lishini fuqarolarning ayrim toifalarini qariyalar uylarida
saqlash,
boshqa bir toifadagilarni ortopediya-protezlash vositalari
bilan
ta’minlash, uchinchilariga uyda ijtimoiy yordam ko‘rsatishda
ko‘rish
mumkin.

I jtimoiy ta’minot tizimining moliyaviy manbalari
-
davlat byudjeti (respublika byudjeti va mahalliy byudjetlar);
-
byudjetdan
tashqari Pensiya jamg‘armasi;
-
Bandlikka
ko‘maklashish davlat jamg‘armasi;
-
O‘zbekiston
kasaba uyushmalari Federatsiyasi Kengashining ijtimoiy sug‘urta byudjeti mablag‘lari.
Davlat
byudjetidan an’anaviy ravishda ijtimoiy ta’minotning quyidagi shakllari va turlari
moliyalashtiriladi:
respublika byudjetidan:
-
respublika
tasarrufidagi bolalar uylarini saqlab turish xarajatlari;
-
respublika
vazirliklari va idoralari tasarrufidagi urush hamda mehnat faxriylari uchun pansionatlar
va
sanatoriylarni, aholini ijtimoiy muhofaza qilish muassasalarini saqlab turish, shuningdek aholini
ijtimoiy
muhofaza qilishga doir maqsadli tadbirlar xarajatlari;
-
bolalikdan
nogironlarga va bola tug‘ilganda beriladigan nafaqalarni, qonun hujjatlarida ayrim
toifadagi
shaxslarga belgilangan kompensatsiyalarni to‘lash uchun vakolatli organga mablag‘lar
ajratish
xarajatlari;
-
Chernobil
AES halokati oqibatlarini tugatishda ishtirok etgan shaxslarni va radiatsiya-yadro
ob’ektlarida
harbiy xizmatni o‘tagan pensiya yoshidagi shaxslarni ijtimoiy qo‘llab-quvvatlash,
ayrim
toifadagi shaxslarga qonun hujjatlarida belgilangan imtiyozlar va kompensatsiyalarni to‘lash
xarajatlari
va b.

mahalliy byudjetlardan:
-
mahalliy hokimiyatlar tasarrufidagi
bolalar
uylari, davlat bolalar
shaharchalarini
saqlab turish xarajatlari;
-
mahalliy
hokimiyatlar tasarrufidagi
qariyalar
va nogironlarning internat-
uylari,
pansionatlari va sanatoriylari,
nogironlarni
reabilitatsiya qilish
markazlarini,
boshqa muassasalarni
saqlab
turish xarajatlari, shuningdek
aholini
ijtimoiy muhofaza qilishga doir
maqsadli
tadbirlar xarajatlari;
-
uyda
ijtimoiy yordam ko‘rsatish
xarajatlari;
-
shahar
yo‘lovchilar transporti
tashuvchilarining
yo‘lovchilarni va
bagajni
cheklangan tariflar bo‘yicha
tashish,
shuningdek alohida toifadagi
fuqarolarni
imtiyozli tashish xizmatlarini
ko‘rsatish
bilan bog‘liq zararlarning
o‘rnini
qoplash xarajatlari va b.

Fuqarolar ijtimoiy ta’minotining ayrim shakllari va turlari
Bandlikka ko‘maklashish davlat jamg‘armasi
tomonidan
moliyalashtiriladi,
ular jumlasiga quyidagilar kiradi:
-
ishsiz
deb topilgan shaxslarni kasbiy tayyorlash, ularning
malakasini
oshirish va ularni qayta tayyorlash xarajatlari;
-
ishsizlik
bo‘yicha nafaqalar, bandlikka ko‘maklashish va
aholini
ijtimoiy muhofaza qilish markazlari taklifiga binoan
ishlash
uchun boshqa joyga ixtiyoriy ravishda ko‘chib o‘tish
munosabati
bilan kompensatsiyalar to‘lash hamda ishsizlarga
moddiy
yordam berish;
-
ishsiz
deb topilgan shaxslarga muddatidan ilgari pensiya
tayinlanishi
munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasi
Moliya
vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya
jamg‘armasi
xarajatlarining o‘rnini qoplash;
-
nogironlar,
fuqarolarning ijtimoiy himoyaga muhtoj bo‘lgan
boshqa
toifalari mehnatidan foydalanish uchun
ixtisoslashtirilgan
ish o‘rinlarini va ishlab chiqarishlarni
tashkil
etishga doir tadbirlarni qisman moliyalashtirish;

O‘zbekiston kasaba uyushmalari Federatsiyasi Kengashining ijtimoiy
sug‘urta byudjeti quyidagi manbalar hisobiga shakllantiriladi:
-
O‘zbekiston
Respublikasining qonun hujjatlari bilan belgilanadigan,
O‘zbekiston
kasaba uyushmalari Federatsiyasi Kengashiga xodimlar va
ularning
oila a’zolarini sog‘lomlashtirish uchun yagona ijtimoiy to‘lovdan
yo‘naltirilgan
ajratmalar hisobiga;
-
belgilangan
tartibda xodimlarga davolanish va dam olish uchun berilgan
yo‘llanmalar
uchun ulardan olingan mablag‘lar hisobiga;
-
qonun
hujjatlari bilan taqiqlanmagan boshqa mablag‘lar hisobiga.
Kasaba
uyushmalari Federatsiyasi Kengashining mablag‘lari tegishli
kasaba
uyushmalari organlarining qarorlari bilan tasdiqlanadigan byudjet va
smetalarida
belgilangan maqsadlarga muvofiq xodimlar va ularning oila
a’zolarini
sog‘lomlashtirish uchun quyidagilarga sarflanadi:
sanatoriy-kurortlarda
davolanish, pansionat va dam olish uylariga
yo‘llanmalar
olishga;

Davlat byudjetidan moliyalashtiriladigan
ijtimoiy
xizmatlar ko‘rsatuvchi davlat
tashkilotlariga
bir qator ijtimoiy ta’minot
muassasalari
kiradi, ular quyidagilardan iborat:
-
“ Saxovat”
keksalar va nogironlar uchun
internat
uylari;
-
“ Muruvvat”
nogironlar uchun internat
uylari;
-
“ Muruvvat”
nogiron bolalar uchun internat
uylari;
-
Keksalar
va nogironlar, urush va mehnat
faxriylari
uchun sanatoriylar;
-
Urush
va mehnat faxriylari uchun
respublika
pansionati.IJTIMOIY TA’MINOT XARA JATLARINI DAVLAT
BUDJET MABLAG’I BILAN TA’MINLASH

“ Saxovat” keksalar va nogironlar uchun internat uylari O‘zbekiston
Respublikasida
doimiy yashaydigan, O‘zbekiston Respublikasining Oila kodeksiga
muvofiq
ularni parvarish qilishi shart bo‘lgan qarindoshlari yoki boshqa shaxslar
bo‘lmagan
yolg‘iz keksalar hamda 18 yoshidan boshlab I va II guruhlar nogironlari
(vasiylikka
olinuvchilar) uchun davlat tibbiy-ijtimoiy muassasalari hisoblanadi.
“ Muruvvat” nogironlar uchun internat uylari
O‘zbekiston Respublikasida
doimiy
yashaydigan, ruhiyatida sezilarli yoki ancha sezilarli nuqsonlar bor bo‘lgan,
18
yoshidan boshlab I va II guruhlar nogironlari (vasiylikka olinuvchilar) uchun
davlat
tibbiy-ijtimoiy muassasalari hisoblanadi.
“ Muruvvat” nogiron bolalar uchun internat uylari
O‘zbekiston Respublikasida
doimiy
yashaydigan, ruhiyatida sezilarli yoki ancha sezilarli nuqsonlar bor bo‘lgan,
4
yoshdan 18 yoshgacha nogiron bolalar uchun davlat tibbiy-ijtimoiy muassasalari
hisoblanadi.

Keksalar va nogironlar, urush va
mehnat faxriylari uchun sanatoriylar
keksalar va nogironlar, urush va mehnat
faxriylarini
(dam oluvchilar)
sog‘lomlashtirish
va ularning dam olishi
uchun
mo‘ljallangan davlat davolash-
profilaktika
muassasalari hisoblanadi.
Urush va mehnat faxriylari uchun
respublika pansionati O‘zbekiston

Respublikasida
doimiy yashaydigan I va II
guruhlar
nogironlari hisoblangan hamda
O‘zbekiston
Respublikasining Oila
kodeksiga
muvofiq ularni ta’minlashga
majbur
bo‘lgan qarindoshlar yoki boshqa
shaxslarga
ega bo‘lmagan yolg‘iz urush va
mehnat
faxriylari (vasiylikka olinganlar)
uchun
davlat tibbiy-ijtimoiy muassasasi
hisoblanadi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT

Sotib olish