Inflyatsiya va aksilinflyatsiya siyosati - Iqtisodiyot - Slaydlar

Dokument ma'lumotlari

Narxi	10000UZS
Hajmi	6.0MB
Xaridlar	2
Yuklab olingan sana	25 Aprel 2024
Kengaytma	ppt
Bo'lim	Slaydlar
Fan	Iqtisodiyot

Sotuvchi

Dilshod

Ro'yxatga olish sanasi 25 Aprel 2024

4 Sotish

Inflyatsiya va aksilinflyatsiya siyosati

Sotib olish

M avzu. INFLYATSIYA VA
AKSILINFLYATSIYA SIYOSATI
1

1. Inflyatsiya tushunchasi, k o’ rsatkichlari va
o’ lchanishi
2. O’sish sur’atlariga ko’ra inflyatsiya
turlari
3. Inflyatsiya sabablari
4. Inflyatsiyaning ijtimoiy-iqtisodiy
oqibatlari va inflyatsiyaga qarshi siyosat
REJA:
2

Inflyatsiya ( lotincha inflatio - shishish, bo’rtish,
taranglashish) – ma’lum davr mobaynida
mamlakatda narxlar o’rtacha (umumiy) darajasining
barqaror o’sishi, pulning xarid qobiliyatini uzoq
muddatli pasayishi. Inflyatsiya bozor iqtisodiyotining
asosiy izdan chiqaruvchi omillari jumlasiga kiradi,
uning sur’ati qanchalik yuqori bo’lsa, iqtisodiyotga
xavfli ta’siri shunchalik katta bo’ladi.
Ammo inflyatsiya davrida barcha tovarlarning
narxlari ham oshavermaydi: ayrimlariniki barqaror
bo’lib tursa, ba’zilariniki esa tushishi mumkin.
“ Inflyatsiya” atamasi ilk bor Shimoliy Amerikada
1861-1865 yillardagi Fuqarolar urushi davrida
qo’llanildi. Inflyatsiyaning atamasi muomaladagi
qog’oz pul massasining tovarlarning real taklifiga
nisbatan haddan ziyod ko’payib ketishi holatini
izohlangan.
3

Keynschlar maktabi namoyondalari bunday nomutanosiblikning
sababi to’liq bandlik sharoitida talabning haddan ziyod bo’lishida
deb bilishadi. Shu sababli ular ishlab chiqarish quvvatlaridan
foydalanish darajasi past bo’lsa byudjet taqchilligi va qo’shimcha
pul chiqarish yo’li bilan xarid qobiliyatini, boshqacha aytganda
yalpi talabni ko’paytirish inflyatsiyaga olib kelmaydi deb
hisoblashishadi.
4

Neoklassik yondoshuv tarafdorlari inflyatsiyaning manbai ishlab
chiqarishning haddan ziyod o’sishida, ishlab chiqarish
xarajatlarining ko’payishida deb bilishadi. Demak keynschilar
inflyatsiyaga talab tomonidan, neoklassiklar esa taklif tomonidan
yondoshishadi.
5

Inflyatsiya nafaqat pul muomalasining izdan chiqishi, balki butun takror
ishlab chiqarish mexanizmining kasali, makroiqtisodiy buzilishlar natijasidir.
Narxlarning o’sishi, pul birligi xarid qobiliyatining pasayishidan tashqari
inflyatsiya namoyon bo’lishining quyidagi uch belgisi ham bor. Bular:
valyuta kururslarining o’zgarishi;
kredit berish shartlarining qimmatlashuv va muddatlarining qisqarishi tomon
o’zgarishi;
kundalik ehtiyoj mollaridan iborat iste’mol savati narxsining o’sishi.
6

INFLYATSIYA
13 дан 7
слайдInfl y at siy a –
Narxlar o’rtacha (umumiy) darajasining nisbiy
o’zgarishi (o’sishi)
Defl y at siy a –
Narxlar o’rtacha (umumiy) darajasining
pasayishi
Agar iqtisodiyotda tovarlar va xizmatlar massasi yalpi
talabga nisbatan sekinroq o’ssa, yoki yalpi talab
ko’paygani holda o’zgarmasdan tursa, bu nomutanosiblik
narxlar darajasining ko’tarilishi orqali bartaraf etiladi.
Oqibatda pul birligining xarid qobiliyati pasayadi va milliy
iqtisodiyotning qo’shimcha pul massasiga ehtiyoji paydo
bo’ladi.

INFLYATSIY O’LCHANISHI
8х100%
INI
I INI
ati sur' a Inflyatsiy 0 01
NI 
iste’mol narxlar indeksi y ordamida
IN I 0 – o’tgan yilning narxlar indeksi
IN I 1 – joriy yilning narxlar indeksi
«70-miqdor qoidasi» deb atalgan usuldan ham
foydalaniladi.70
inflyatsiya
darajasi
Infl y at si y a sur’at ini hisoblashda IN I k o’rsat k ichining
foy daliligi ist e’mol sav at ining t o’g’ri aniqlanishiga
bog’liq= Narxlar ikki martaga oshishi uchun zarur oshishi
uchun zarur

XALQARO AMALIYOTDA INFLYATSIYANING
NARXLARINI O’SISHI, YANI PULLARNING MIKDORI
O’SISHI JIXATIDAN ASOSAN UCH SHAKLINI
AJRATILADI:
9Sokin
inflyatsiya Sokin inflyatsiya giperinflyatsiyaN arx lar o’si sh sur’at lariga k o’ra
yiliga yiliga oy iga
10 % gacha 20 % дан 200 % gacha 50 % dan oshiq

10I nflyatsiya
Talab
inflyatsiyasi Taklif
inflyatsiyasi

TALAB INFLYATSIYASI
11Talab inflyatsiyasi - bu iqtisodiyotda talab keskin
oshib ketishi va uni ishlab chiqarishning real hajmi
bilan qondirish mumkin bo’lmay qolgan sharoitlarda
kelib chiqadi. P
A D0 A D1
A S
P1
P0
Q0 Q1 Q Talab inflyatsiyasini keltirib
chiqaruvchi asosiy sabablar
aholining ish bilan to’liq bandligi va
ish haqining oshib borishi
hisoblanadi. Demak, inflyatsiya
talab, taklif, ish bilan bandlik, narx,
ishlab chiqarish sur’atlari kabi
ko’pgina omillarga bog’liq.

TAKLIF INFLYATSIYASI
13 дан 12
слайд- bu mamlakat iqtisodiyotida tovar va xizmatlar
taklifining kamayishi natijasida tovar va xizmatlar
narxlarining oshishidan paydo bo’ladi.
P
A D A S 1
A S0
P1
P0
Q1 Q0 Q Taklif inflyatsiyasi - bu mamlakat
iqtisodiyotida tovar va xizmatlar taklifining
kamayishi natijasida tovar va xizmatlar
narxlarining oshishidan paydo bo’ladi.
Bunday hollarda ortiqcha talab bo’lmasa
ham tovarlarning narxlari oshib boradi.
Hatto ish bilan bandlik va Ya I M ishlab
chiqarish kamaygan yillari tovarlarning
narxsi oshadi. Jami taklif qisqarishining
asosiy sababi mahsulot birligiga sarflangan
xarajatlarning o’sishi hisoblanadi. Bunda
nominal ish haqi, xom ashyo va yoqilg’i
narxlarining oshishi natijasida ishlab
chiqarish tannarxi ham oshadi.

FILLIPS EGRI CHIZIG’I
13 дан 13
слайдinflyatsiya
U ишсиз л ик
        ) (
*
u u
e
Fillips egri chizig’i – ishsizlik darajasi bilan inflyatsiya
sur’atlari o’rtasidagi teskari bog’liqlikni aks ettiradigan
grafik ifoda :

Foydalanilgan adabiyot lar :
1. E.I.Ergashev, N.S.Kasimova, U.K.Muxtorova,
G.X.Nazarova Makroiqtisodiyot. O‘ quv q o‘ llanma . T.
Iqtisod - Moliya, 2018
2. Mankiw N . Gregori . Macroeconomics . 7- th edition .
Harvard University . NY .: Worth Publuthers, 2018. -602 b.
3. Ishmuhamedov A.E., Djumaev Z.A., Jumaev Q.X.
Makroiqtisodiyot. O‘quv q o‘ llanma. T.: O‘zbekiston
yozuvchilar uyushmasining Adabiyot jamg‘armasi
nashriyoti , 201 5 . - 192 b .
4. Axmedov D.Q., Ishmuhamedov A.E., Djumaev Z.A.
Makroiqtisodiyot. O‘ quv q o‘ llanma. T.: O‘zbekiston
yozuvchilar uyushmasining Adabiyot jamg‘armasi
nashriyoti, 2014. -240 b.
5. Menkyu N.G. Printsipi makroekonomiki: 5-e izd./Per.s
ang. - SPb.: Piter, 2018. - 544 s. 14

E’t iboringiz uchun E’t iboringiz uchun
rax mat !rax mat !
15

Inflyatsiya va aksilinflyatsiya siyosati

Sotib olish