Информация о документе

Цена 150000UZS
Размер 356.1KB
Покупки 0
Дата загрузки 09 Июль 2024
Расширение docx
Раздел Курсовые работы
Предмет Информатика и ИТ

Продавец

Aslanbek

Дата регистрации 23 Май 2024

1 Продаж

IPX va SPX protokollari. Dasturlash tillari

Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.Mundarija Kirish …………………………………………………………………... ………… 1.1 Kurs ishining tarkibi va hajmi…………………………………………..….. 1.2. Kurs ishini rasmiylashtirish talablari…………………………………........ 1.3. Kurs ishining strukturaviy rasmiylashtirish……………………………..… 2. IPX va SPX protokollari 2.1 IPX va SPX protokollari haqida umumiy tushuncha..................................... 2.2 IPX va SPX Tarmoq protokollarini o'rnatish va sozlash............................... 3. Dasturlash tillari 3.1 Python dasturlash tili...................................................................................... 3.2 C++ dasturlash tili …………………………………………………………. 3.3 Java script dasturlash tili ............................................................................... 4. Hisobiy qism 4.1 Ethernet va FastEthernet asosidagi kompyuter tarmog'i va uning samaradorligini hisoblash tartibi.......................................................................... Ilova A ……………………………………………………………………………. Xulosa ……………………………………………………………………….. …… Foydalanilgan adabiyotlar ……………………………………………….. …….. Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA. Kirish Bugungi kunda zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini jamiyat va davlat boshqaruvi faoliyatining barcha sohalariga keng joriy etish hamda ulardan samarali foydalanish, fuqarolarning axborot olishga doir konstitutsiyaviy huquqlarini ro'yobga chiqarish, davlat boshqaruvi organlari faoliyatining ochiqligini ta'minlash, ―elektron hukumat tizimini jadal tatbiq‖ etish, telekommunikatsiya infratuzilmasi, ma'lumotlarni uzatish tarmoqlarini modernizatsiya qilish borasida mamlakatimiz barcha hududida keng ko'lamli ishlar amalga oshirilmoqda. Davlatimiz rahbarining 2015 yil 4 fevraldagi ―O'zbekiston Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligini tashkil etish to'g‘risida gi farmoni ushbu yo'nalishdagi sa'y-harakatlarni yangi bosqichga ‖ ko'tarishga qaratilgani bilan nihoyatda ahamiyatlidir. Binobarin, mamlakatimizda mustaqillikning ilk yillaridanoq, axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini har tomonlama ravnaq toptirish, uning huquqiy-tashkiliy hamda moddiy-tehnik bazasini izchil takomillashtirishga alohida e'tibor qaratib kelinayapti. Axborot- kommunikatsiya texnologiyalari zamonamiz uchun dolzarbligiga monand sur'atda boshqa sohalarga nisbatan jadal rivojlanayotganini alohida ta'kidlash joiz. Ushbu xizmatlar hajmi so'nggi besh yilda 3,3 barobar, o'tgan yili esa 24,5 foiz o'sgani buning amaliy tasdig‘idir. Bularning barchasi axborot - kommunikatsiya texnologiyalarini rivojlantirish borasida ko'rilayotgan izchil chora-tadbirlar samarasi, desak, aslo mubolag‘a bo'lmaydi. Istiqbolda internetning milliy segmenti yanada shakllantirilishini hamda unga keng polosali ulanishni kengaytirish, telefon aloqasi, televidenie va radioeshittirishning raqamli tizimlariga to'liq o'tishni ta'minlash, aholining, xususan, yosh avlodning axborotga bo'lgan hamda intellektual talab va ehtiyojlarini qondirish maqsadida tarmoq resurslarini rivojlantirish uchun zarur texnik hamda qulay shart-sharoitlarni yaratish ayni muddaodir. Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.1. 1. Kurs ishining tarkibi va hajmi Kurs ishi tarkib qismlariga, chizmalar, diagrammalarga joylashtirilgan tasviriy grafik materiallar bilan hisob-kitob va tushuntirish yozuvidan (TY) iborat. Qo'lda yozilgan matnning hajmi 25-35 jami sahifadan iborat bo'lib, hisob-kitob va tushuntirish yozuvidan iborat bo’ladi: sarlavha sahifasi; mundarija kirish asosiy qism (bo'limlarga bo'lingan) hisobiy qism xulosa; foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati (adabiyotlar); ilovalar (rasmlar, diagrammalar, dastur ro'yxatlari Kirish qismida muammoni hal qilishning dolzarbligini ko'rsatish kerak, agar kerak bo'lsa, mavjud tizimlarni vazifalarni kamchiliklarini yoki ularni samarasiz ishlarini isbotlash uchun ko'rib chiqish kerak. Asosiy qismning bo'limida muddatli ish mavzusi bo'yicha materiallar ko'rib chiqiladi: qisqacha tarixiy ma'lumot (agar kerak bo'lsa); asosiy tushunchalar va ishlanmalar to’g’risida ma’lumot beriladi. Xulosa qilib, olingan natijalar haqida qisqacha ma'lumot berish, ish natijalarini umumlashtirish va barcha kurs ishlari bo'yicha xulosalar chiqarish kerak. 1.2. Kurs ishini rasmiylashtirish talablari Kurs ishi kompyuterda A4 (297x210 mm) oq varaqning bir tomonida bir yarim qator oralig'ida bosilishi kerak. Birinchi satrning hoshiyasi 1,25 sm. Matn 30-35 qatordan iborat bo'lishi kerak, 60 ta belgidan iborat bo'lishi kerak (so'zlar va tinish belgilarining orasidagi bo'shliqlarni hisoblash) va varaqning butun kengligi bo'ylab tekislanadi. Har bir varoq standart: chapdan - 3 sm, o'ngdan - 1,5 sm, Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.yuqori va pastdan - har biri 1,5 sm, harflar Times New Roman 14 o'lchamda bo’lishi kerak. Shaxsiy fikrlarni, formulalarni, belgilarni kiritishga, shuningdek kurs ishning matniga qora kapillyar (geliy) ruchka bilan diagramma va chizmalar kiritishga ruxsat beriladi. Kurs ishlari hajmi kamida 25 sahifadan iborat bo'lishi va 35 varaqdan oshmasligi lozim. Ishning matni sarlavha sahifasidan boshlanadi (A ilovaga qarang). Keyingi sahifada bo'limlar, paragraflar, ilovalar va sahifalar yozilgan tarkibiy qismlar jadvali (B ilovasiga qarang). Tarkiblar jadvalida ishda mavjud bo'lgan barcha sarlavhalar bo'lishi kerak. Ularning matni ish mazmuniga to'liq mos kelishi, aniq, ravshan, izchil va uning ichki mantig'ini aniq aks ettirishi kerak. Kirish varaqasidan boshlab barcha ish varaqalari raqamlanadi. Raqamlash boshidan oxirigacha bo'lishi kerak. Ilova va bibliografiya o'zaro tartib raqamlashga kiritilishi kerak. Raqamlar varaqning pastki qismida, o'rtadan tekislanadi. Matndagi har bir bo'lim bir-biridan ajratilgan bo’lishi kerak. Tegishli bo'lim (qism) yoki kichik bo'limning raqami sarlavha boshiga qo'yiladi. Kurs ishida turli xil grafik rasmlar (xaritalar, diagrammalar, chizmalar, fotosuratlar va boshqalar) bo'lishi mumkin. loyihada joylashtirilgan rasmlar soni uning mazmuniga qarab belgilanadi va matnga tartibli va aniqlik berish uchun etarli bo'lishi kerak. Ular ish matnida ularga murojaat qilingandan so'ng darhol joylashtiriladi. Yozuv varaqning o'rtasiga tekislanadi, kursiv bilan yozilgan va rasm ostida joylashgan. Kurs ishiga joylashtirilgan raqamli material, jadval ko'rinishida chiqarish tavsiya etiladi. Jadvallar varaqqa rasmlar singari joylashtirilishi kerak. Har bir jadvalga o'tish raqami va imzo qo'shiladi. Jadval sarlavhasi birinchi satrni ko'rsatmasdan varaqning chap chetiga tekislanadi, kursiv bilan yoziladi va jadvalning tepasida joylashgan. No.,%, +, -, <,>, = va hokazo belgilar faqat sonli qiymatlar uchun ishlatilishi kerak. Matnda bu belgilar so'zlar bilan yozilishi kerak. Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.Hisob birliklari va fizik kattaliklarni o'lchash birliklarining harf belgilari matnda faqat bo'sh joy bilan ajratilgan sonli qiymatlar bilan qo'llaniladi (masalan: 5 dona, 10 MB). Matematik belgilarning belgilari +, -, <,>, =,  ,:, / ikkala tomondan bo'sh joylar bilan ajratilgan. Masalan: a + b = c, d <c, a  b. Axborot manbalariga havolalar arabcha raqamlar bilan raqamlangan va tirnoqli matn oxirida kvadrat qavslarga joylashtirilgan (havolalar soni kamida beshta bo'lishi kerak). Raqamlarga, formulalarga, jadvallarga va ilovalarga havolalar kurs ishlarining matni davomida doimiy ravishda raqamlanishga ega bo'lishi kerak, ular qavs ichida berilgan, masalan: (1-rasm), (3-jadval), formulalar (1) - (3), (Ilova) .) A). Matnda keltirilgan manbalar va adabiyotlar havolalari orqali murojaat qilinadi. Ishoratlar nafaqat to'g'ridan-to'g'ri iqtibos keltirganda, balki kurs ishining muallifi hujjat yoki bayonotning matnidan iqtibos keltirganda, shuningdek, yangi faktlar, raqamli materiallar va o'z so'zlaringiz bilan aytilgan boshqa ma'lumotlar keltirilganda ham amalga oshiriladi. Ma'lumotlar ro'yxatining namunasi B ilovasida keltirilgan. Dars ishi alohida papkada papka bilan birga beriladi. Varaqlar fayllarga joylashtiriladi yoki to'ldiriladi. 1.3. Kurs ishining strukturaviy rasmiylashtirish Tushuntirish yozuvida bo'limlar, kichik bo'limlar, paragraflar, paragraflar va paragraflar mavjud. Bo'lim - bo'linishning birinchi bosqichi, seriya raqami va sarlavhasi bor. Kichik bo'lim - bo'limning bir qismi, bo'lim raqami va pastki qismning seriya raqami va sarlavhadan iborat seriya raqamiga ega. Band - bo'lim yoki pastki qismning pastki qismi raqami va buyumning seriya raqamidan iborat seriya raqami. Sarlavha bo'lishi mumkin. Paragraf - paragrafning qismi, paragraf raqami va kichik bandning seriya raqamidan iborat seriya raqamiga ega. Sarlavha bo'lishi mumkin. Paragraf - bu raqam va sarlavha bo'lmagan matnning mantiqiy tanlangan qismi. Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.Bo'lim nomlari CAPITAL (bosh harf) bilan ajratiladi va bo'lim nomlari kichik harflar bilan yoziladi. Matn va bo'limlar (kichik bo'limlar) nomi o'rtasida bitta qator oralig'i (bitta bo'sh satr) bo'lishi kerak. Bo'lim sarlavhalarini va kichik bo'limlarni qalin qilib belgilashingiz mumkin. Kursiv shriftdan foydalanish mumkin emas. Har bir dastur yangi sahifadan arab raqamlarida ko'rsatilgan raqam bilan boshlanishi kerak. Raqam sarlavhasi bosh harf bilan yozilgan. Bitta ilova raqamlanmagan. Ilovada tematik sarlavha bo'lishi kerak, unda kichik harflar bilan yoziladi (birinchi bosh harf), o'rtada joylashgan, raqamlash sarlavhasidan bo'sh chiziq bilan ajratilgan. Kurs ishining matni barcha dasturlarga havolalarni o'z ichiga olishi kerak. Ular arizalarni matnda ularga murojaat qilish tartibida tartibga soladilar. Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.2. IPX VA SPX PROTOKOLLARI 2.1. IPX va SPX protokollari haqida umumiy tushuncha IPX/SPX protokollari to'plami (ingl. internetwork packet exchange / sequenced packet exchange tarmoqlararo paketlar almashinuvi / ketma — ket paketlar almashinuvi) Novell NetWare tarmoqlarida ishlatiladigan protokollar to'plami. IPX protokoli Osi modelining tarmoq darajasida ishlaydi, paketlarni etkazib berishni ta'minlaydi (TCP/IP stekidan ip analog). SPX protokoli transport va sessiya darajalarida ishlaydi, aloqa seansini saqlashni va ma'lumotlarni kafolatlangan etkazib berishni ta'minlaydi (TCP analogi). IPX/SPX protokollar to'plami 1983 yildan beri Novell tomonidan taqdim etilgan NetWare tarmoq operatsion tizimi uchun amalga oshirilgan va Xerox Network Services protokollar to'plamining rivojlanishi hisoblanadi. IPX / SPX mahalliy kompyuter tarmoqlarida qo'llash uchun maqbul deb hisoblangan, TCP / IP esa global tarmoqlar uchun samaraliroq deb hisoblangan. 1990-yillarning oxiriga kelib, internetning umumiy qabul qilingan to'plami bo'lgan TCP/IP aslida IPX/SPX-ni mahalliy hisoblash muhitidan chiqarib yubordi. IPX/SPX Stack hech qachon global tarmoqlarda qo'llanilmagan. Amalga oshirish bosqichi. IPX / SPX Stack mashhurligining eng yuqori cho'qqisi 1980-yillarning oxiri va 1990 — yillarning o'rtalarida, Novell NetWare tarmoq operatsion tizimlari bozorida deyarli raqobatchi bo'lmagan paytda sodir bo'ldi. Shu munosabat bilan protokollarni amalga oshirish mijoz kutubxonalari va operatsion tizimlar uchun ramkalardan tortib o'rnatilgan tizimlargacha bo'lgan ko'plab uchinchi tomon mahsulotlarida mavjud edi. DOS DOS uchun IPX/SPX protokollar to'plami mijozi Novell tomonidan ishlab chiqilgan va korporativ tarmoqlarda ham, tarmoq o'yinlarida ham rezident dastur Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.sifatida keng qo'llanilgan. Birinchi dasturlar har bir tarmoq kartasi uchun bajariladigan faylni yaratishni talab qildi, ammo keyinchalik sozlash tartibi soddalashtirildi va tayyor bajariladigan modullardan foydalanish mumkin bo'ldi. IPX / SPX DOS uchun kompyuter o'yinlarining tarmoq aloqasi uchun de- fakto standartga aylandi, uni qo'llab-quvvatlash tarmoq orqali o'ynashga imkon beradigan deyarli barcha DOS o'yinlarida uchraydi. Protokollar to'plamini qo'llab-quvvatlash to'xtatilganidan so'ng, zamonaviy operatsion tizimlarda mijozlar o'rtasida IPX/SPX trafigini tunnel qilish imkonini beradigan dasturlar (masalan, Kali yoki Kahn) paydo bo'ldi, bu esa nafaqat mahalliy tarmoqda, balki Internet orqali ham o'ynashga imkon beradi. Mashhur DOSBOX emulyatori UDP tepasida IPX protokolini qamrab oladi. Windows: IPX / SPX protokollarining keng tarqalishi tufayli 1990-yillarda Microsoft kompaniyasi Windows for Workgroups va Windows NT uchun o'zining NWLink implementatsiyasini amalga oshirdi. Shunga qaramay, NWLink sukut bo'yicha faqat SMB/NetBIOS uchun transport sifatida ishlatilgan va NetWare serverlari bilan aloqa qilish uchun alohida ncp mijozini o'rnatish kerak edi. Windows 95 va undan keyingi versiyalarida asosiy NetWare mijozi yoqilgan, ammo sukut bo'yicha u o'rnatilmagan va NetWare tarmog'ida ishlash cheklovlari mavjud edi. IPX/SPX-ni qo'llab-quvvatlash Windows Vista / Windows Server 2008-dan boshlab Windows Protocol Stack-dan olib tashlandi. 32-bitli Novell mijozini amalga oshirish NWLink-dan foydalanmadi, garchi u NWLink mijozlari bilan o'zaro aloqada bo'lishga imkon bergan bo'lsa ham (mumkin bo'lgan nomuvofiqlik haqida ogohlantirish bilan). Boshqa operatsion tizimlar Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.Novell shuningdek, OS/2 uchun NetWare mijozini (DOS uchun amalga oshirish bilan ko'p o'xshashliklarga ega) va Mac OS (MacIPX deb nomlangan) uchun qo'llab-quvvatladi[1]. Protokollarni amalga oshirish Unix va Linuxning turli versiyalari uchun ham Novell, ham uchinchi tomon ishlab chiquvchilari tomonidan yozilgan. Novell UnixWare IPX/SPX-ni asosiy protokol sifatida qo'llab-quvvatladi, garchi u faqat NetWare serverlari muhitida mijoz sifatida ishlashi mumkin edi, fayllar va printerlarni nashr etish esa qo'shimcha dasturlarni o'rnatishni talab qildi. Open Enterprise Server-Linux-dan boshlab protokollarni qo'llab-quvvatlash o'chirildi[2]. Linux yadrosida qo'llab-quvvatlash 2018 yilda ham butunlay olib tashlandi[3]. FreeBSD IPX/SPX-ni NetWare mijoz va server darajasida qo'llab-quvvatlaydi[4] [5]. OpenBSD 4.2 versiyasidan boshlab protokollarni qo'llab-quvvatlashni to'xtatdi[6][7]. Marshrutlash protokollari 1. IPX / SPX uchun quyidagi protokollar mavjud: 2. RIP; 3. EIGRP (Cisco Systems tomonidan ishlab chiqilgan); 4. NLSP (Netware Link Services Protocol) — IS-IS tarmoq protokolining IPX uchun moslashtirilgan versiyasi[8]. 2.2. IPX VA SPX Tarmoq protokollarini o'rnatish va sozlash. NetBEUI rivojlangan NetBIOS interfeysi. Dastlab NetBEUI va NetBIOS yaqindan bog'liq edi va bir protokol sifatida ko'rib chiqildi, keyin ishlab chiqaruvchilar ularni ajratib oldi va endi ular alohida ko'rib chiqiladi. NetBEUI barcha Microsoft tarmog'i mahsulotlari bilan birga keladigan kichik, tezkor va Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.samarali transport qatlami protokoli. NetBEUI imtiyozlari kichik hajmdagi ma'lumotlar, yuqori ma'lumotlar uzatish tezligi va barcha Microsoft tarmoqlari bilan mos kelishini o'z ichiga oladi. Asosiy kamchilik, u marshrutlashni qo'llab- quvvatlamaydi, chunki bu cheklash barcha Microsoft tarmoqlari uchun qo'llaniladi. Xerox Network System (XNS) Xerox tomonidan o’zining Ethernet tarmoqlari uchun ishlab chiqildi. Uning keng tarqalgan usuli 1980- yillarda boshlangan, biroq u asta-sekin TCP / IP protokoli bilan almashtirildi. XNS - bu katta va sekin protokoldir va u tarmoq trafigini oshiradigan ko'plab efir xabarlarini ham ishlatadi. OSI protokollar steki, bu yerda har bir protokol OSI modelining muayyan darajasiga to'g'ri keladi. Ushbu to'plam IEEE Project 802 protokollari, sessiya darajasidagi protokol, vakolatli qatlam va bir nechta ilova darajasidagi protokollarni o'z ichiga oladi. Tarmoqning barcha funktsiyalari, jumladan, faylga kirish, bosma va boshqalarni ta'minlaydi. Ayniqsa, IPX / SPX protokollari haqida to’xtalib o’tishimiz lozim. Ushbu ketma-ketlik 1980-yillarning boshida o'zining NetWare tarmoq operatsion tizimi uchun ishlab chiqilgan Novell protokolining asl protokoli. Yig'ma nomini bergan Internetwork Packet Exchange (IPX) va Sequenced Packet Exchange (SPX) protokollari IPX / SPXga qaraganda kamroq tarqalgan Xerox XNS protokollarini to'g'ridan-to'g'ri moslashtiradilar. O'rnatish soni bo'yicha IPX / SPX protokollari etakchilikda va NetWare OS operatsion tizimi 65% global miqyosda o'rnatish ulushi bilan etakchi mavqeiga ega bo'lishi bilan ko’rishimiz mumkin. Jismoniy va ma'lumotlar havolasi qatlamlarida Novell tarmoqlarida ushbu qatlamlarning barcha mashhur protokollari (Ethernet, Token Ring, FDDI va boshqalar) ishlatiladi. Novell to'plamidagi tarmoq darajasida, IPX protokoli va RIP va NLSP ma'lumot almashish protokollariga ishlaydi. IPX, Novell tarmoqlarida paketlarni yo'naltirish va yo'naltirish bilan shug'ullanadigan protokoldur. IPX marshrutizatsiya echimlari paketning sarlavhasidagi manzil maydonlariga va marshrutlash axborot almashuvi protokollaridan olingan Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.ma'lumotlarga asoslanadi. Misol uchun, IPX, maqsad kompyuterga yoki keyingi yo'riqnoma uchun paketlarni yuborish uchun RIP protokoli yoki NetWare Aloqa Davlat bayonnomasi (NLSP) tomonidan taqdim etilgan ma'lumotlardan foydalanadi. IPX protokoli faqat datagramli xabar usulini qo'llab-quvvatlaydi, buning natijasida hisoblash resurslarini iqtisodiy ravishda sarflaydi. IPX protokoli uch funktsiyani ta'minlaydi: manzilni belgilash, marshrutni o'rnatish va datagramlarni yuborish. Novell stoli OSI modelining transport qatlami SPX protokoliga mos keladi, bu xabarlarni aloqalarni o'rnatish bilan birga uzatadi. Yuqori ilova, vakil va sessiya saviyasidagi NCP va SAP protokollari ishlaydi. NetWare Core Protocol (NCP), NetWare server va ish stantsiyani qobig'i o'rtasidagi ta'sir o'tkazish protokoli. Ushbu dastur darajasi protokoli OSI modelining yuqori darajalarida mijoz-server arxitekturasini amalga oshiradi. Bu protokol ish to'lqinning vazifalari serverga ulanish ishlab chiqaradi bilan, server mahalliy haydovchi harfi bilan katalog ko'rsatadi, server fayl tizimi ko'rib o'chirilgan fayllarni nusxa, ularning xususiyatlari, o'zgartirish va shunga o'xshash, va ish stantsiyalari o'rtasida tarmoq printer ajratish amalga oshiradi. SAP (Service Advertising Protocol) xizmati reklama protokoli RIP protokoliga kontseptual o'xshaydi. RIP routerlarga marshrutizatsiya ma'lumotlarini almashishga imkon berganidek, SAP tarmoq qurilmalariga mavjud tarmoq xizmatlari haqida ma'lumot almashish imkonini beradi. Serverlar va marshrutizatorlar o'z xizmatlarini va tarmoq manzillarini reklama qilish uchun SAP dan foydalanadilar. Dastani protokoli tarmoq qurilmalariga tarmoqdagi xizmatlarning mavjudligi haqidagi ma'lumotlarni doimiy ravishda o'zgartirish imkonini beradi. Dastlab, serverlar tarmoqning qolgan qismini o'z xizmatlari haqida ogohlantirish uchun SAP dan foydalanadilar. Server tugatilsa, tarmoq xizmatlarini to'xtatish haqida xabar berish uchun SAP dan foydalanadi. Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.Novell tarmoqlarida NetWare 3.x serverlari har daqiqada SAP adabiyotlarini yuboradilar. SAP paketlari tarmoqni tubdan yopishtirmoqda, shuning uchun global ulanishlarga yo'naltirilgan ruterlarning asosiy vazifalaridan biri SAP paketlari va RIP paketlarini trafikni filtrlashdir. IPX / SPX stektsiyasining xususiyatlari NetWare OS tizimining o'ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqadi, ya'ni o'zining dastlabki versiyalarining oddiy mahalliy tarmoqlarda ishlaydigan oddiy tarmoqlardagi shaxsiy kompyuterlardan iborat bo'lgan yo'nalishlariga yo'naltirilgan. Shunday ekan, Novell protokollari kerak edi, uni amalga oshirish zarur bo'lgan minimal RAM miqdorini talab qildi va tezda kichik hisoblash quvvatini qayta ishlovchi protsessorlarga ishlaydi. Natijada IPX / SPX to'plamlari protokoli yaqin vaqtgacha mahalliy tarmoqlarda va katta korporativ tarmoqlarda juda yaxshi ishladi, chunki ular bu stackning bir nechta protokollari (misol uchun, mijozlar o'rtasida muloqot o'rnatish) uchun keng tarqalgan bo'lib foydalaniladigan adabiyot paketlari bilan asta-sekin global aloqa orqali haddan tashqari yuklangan. va serverlar). Bu haqiqat, va IPX / SPX suyakka Novell mulki hisoblanadi, va uni amalga oshirish uchun uzoq vaqt davomida uning litsenziya olish kerak, aslida, u faqat NetWare tarmoqlari tarqalishini chegaralaydi. Biroq, NetWare 4.0ni chiqarish vaqtida, Novell korporativ tarmoqlarda ishlashga moslashishga qaratilgan protokollariga katta o'zgarishlar kiritdi va davom etmoqda. ShHT UNIX, Sun Solaris, Microsoft Windows NT - Endi IPX / SPX to'p NetWare, balki bir necha boshqa mashhur tarmoq operatsion tizimlarida nafaqat amalga oshirilmoqda. Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.3. DASTURLASH TILLARI 3.1 Python dasturlash tili Python ( [ p θ (ə)n]ˈ ʌɪ — payton , piton ) — turli sohalar uchun yuqori darajadagi umumiy maqsadli dasturlash tili . Uning dizayn falsafasi muhim chekinishdan foydalangan holda kodning o qilishiga urg u beradi. Uning til konstruksiyalari va obyektga yo naltirilgan ʻ ʻ ʻ yondashuvi dasturchilarga kichik va yirik loyihalar uchun aniq, mantiqiy kod yozishda yordam berishga qaratilgan [4] . Shuningdek Python sun iy intellekt hamda ma lumotlar ʼ ʼ muhandisiligi sohalarining tili hisoblanadi. Python deyarli barcha platformalarda ishlay oladi, xususan Windows , Linux , Mac OS X , Palm OS , Mac OS va boshqalar shular jumlasidandir. X Python Microsoft.NET platformasi uchun yozilgan realizatsiyasi ham mavjud bo lib, ʻ uning nomi — IronPython dasturlash muhitidir. Guido van Rossum 1980- yillarning oxirida ABC dasturlash tilining davomchisi sifatida Python ustida ishlay boshladi va birinchi marta 1991- yilda Python 0.9.0 versiyasini ommaga e ʼ lon qildi [5] . Python dasturlash tiliga bo ʻ lgan talab yildan yilga oshib bormoqda . CodingDojo [6] portalining tadqiqotlariga ko ʻ ra , 2020—2021- yillarda aynan Python tilida dasturlovchi mutaxassislarga eng ko ʻ p talab bo ʻ lgan [7] . X Sintaksisi Unda   Lua   t iliga o ʻ xshab , bir v aqt ning o ʻ zida bir necht a o ʻ zgaruv chiga qiy mat berish mumk in . Shuningdek , y angi o ʻ zgaruv chi k irit masdan t urib , ik k it a o ʻ zgaruv chining qiy mat larini almasht irish mumk in : x , y = y , x Va uni funksiyalaridan ham shunday turda qaytarishingiz mumkin: def function (): x = "Jimbo" y = "Wales" return x , y Salom, dunyo seni men sevaman! # -*- coding: utf-8 -*- print ( "Salom, dunyo seni men sevaman!" ) Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.Ishlat ilishi Web dasturlash  Zope — CMS yaratish uchun server va veb dasturlar qilish uchun dastur.  Django — web dasturlash muhiti.  Turbogears — web yaratish qilish uchun dastur.  CherryPy — web yaratish qilish uchun dastur.  Plone — saytni muhofaza qilish uchun dastur.  Mailman — „Rassilka“ yaratish uchun dastur  MoinMoin — viki — dvijok internet va intranet uchun  PlanetPlanet — RSS oqimini sindikatsiyalash Grafika  Skencil — Vektor grafikasi uchun dastur Pythonni ishlatadigan dasturlar  Wikipedia — botlarni yozish uchun ishlatadi.  Civilization IV — Yaxshi strategiya o yin.ʻ Pythonni ishlatadigan kompaniyalar  Kosmik teleskop instituti  NASA  Google  DreamWorks  Industrial Light & Magic  Firaxis Games  Apple Computer  CCP Python dasturlash tili sodda va o’qilishi oddiy bo’lgan dasturlash tili bo’lib u inglizcha so’zlarni qo’llab quvvatlaydi kalit so’zlar o’rnida shuning uchun bu boshqacha ko’rinishga ega. Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA. Python Interpretori: Bu tarjimon tomonidan ish vaqtida qayta ishlanganligini va uni bajarishdan oldin dasturni kompilyatsiya qilishning hojati yo’qligini bildiradi. Bu PERL va PHP ga o’xshaydi.  Python Interaktiv: Bu siz aslida Python buyrug’ida o’tirib, dasturlarni yozish uchun to’g’ridan-to’g’ri tarjimon bilan aloqa o’rnatishingiz mumkin degan ma’noni anglatadi.  Python Ob’ektga Yo’naltirilgan: Python Ob’ektga yo’naltirish uslubini yoki dasturiy texnikasini qo’llab-quvvatlaydi.  Python Boshlovchilar tili: Python – boshlang’ich dasturchilar uchun ajoyib til bo’lib, oddiy matnni ishlashdan WWW brauzerlariga o’yinlarga keng ko’lamdagi ilovalarni ishlab chiqishni qo’llab-quvvatlaydi. Python xususiyatlari: Pythonning xususiyati quyidagilarni o’z ichiga oladi:  O’qish oson: Python nisbatan kam kalit so’zlar, oddiy tuzilish va aniq belgilangan sintaksisga ega. Bu o’rganuvchini qisqa vaqt ichida yodlab olish imkonini beradi.  O’qish oson: Python kodi juda aniq va ko’zga ko’rinadigan bo’ladi.  Oson ishlash: Pythonning muvaffaqiyati – manba kodi juda oson.  Keng standart kutubxona: Pythonning eng qudratli jihatlaridan biri kutubxonaning asosiy qismi juda portativ va UNIX, Windows va Macintosh-da o’zaro faoliyat platformalar bilan mos keladi.  Interaktiv usul: Pythonda ishlashda terminalda ishlash uchun juda qulay terminalda test qilib ko’rsa bo’ladi.  Portativ: Python keng apparat platformalarida ishlaydi va barcha platformalarda bir xil interfeysga ega. Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA. Kengaytirilgan: Python tarjimoniga past darajadagi modullarni qo’shishingiz mumkin. Ushbu modullar dasturchilarni o’zlarining vositalarini samaraliroq bo’lishiga qo’shish yoki sozlash imkonini beradi.  Ma’lumotlar bazasi: Python barcha ma’lumotlar bazasini qo’llab quvvatlaydi.  GUI dasturlash: Python Windows MFC, Unix, X Window kabi platformalarga GUI dasturlar tuzishni qo’llab quvvatlaydi.  Moslashuvchan: Python, qobiq buyruq fayliga qaraganda katta dasturlarga yanada yaxshi tuzilish va qo’llab-quvvatlash imkonini beradi. Yuqorida aytib o’tilgan xususiyatlardan tashqari, Pythonda yaxshi xususiyatlarining katta ro’yxati bor, ularning ko’pi quyida keltirilgan:  Funktsional va tuzilgan dasturiy usullarni va OOP ni qo’llab-quvvatlash.  Ushbu buyruq fayli sifatida ishlatilishi mumkin yoki katta ilovalar yaratish uchun byte-kodga to’planishi mumkin.  Juda yuqori darajadagi dinamik ma’lumotlar turlari va dinamik turdagi tekshiruvlarni qo’llab-quvvatlaydi.  Avtomatik chiqindilarni to’plashni qo’llab-quvvatlaydi.  C, C ++, MAQOMOTI, ActiveX, CORBA va Java bilan osonlik bilan bog’lanishi mumkin. 3.2 C++ dasturlash tili C++ yuqori darajadagi dasturlash tili bo'lib, u Bjarne Stroustrup tomonidan C tilining kengaytirilgan varianti sifatida yaratiladi. Bu tilning ustuvor tomoni unda Obyektga yo'naltirilgan dasturlashning mavjud bo'lganida deb qarash mumkin. C++ tili turli yo'nalishdagi mahsulotlar yaralishida ahamiyatli va mashhur bo'lgan, jumladan video o'yinlar, desktop dasturlari, serverlar, turli aloqa vositalarini misol sifatida ko'rish mumkin. C++ da yaratilgan mashhur dasturlar va platformalar  Windows;  Facebook (server) Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA. Adobe Photoshop, Illustrator, Premiere Pro;  Mozilla Firefox;  MySQL server;  AutoDesk Maya; Nima uchun C ++ dan foydalanish kerak  C++ dasturlash tili dunyo bo'yicha keng foydalanib kelinayotgan dasturlash tili hisoblanadi.  C++ Barcha Grafik Interfeys ga ega Operatsion Sistemalarda uchratish mumkin.  C++ Bu obyektga yo'naltirilgan dasturlash tili hisoblanib. Tuzilgan dasturni osonlik bilan o'zgartirish imkoniyati mavjud.  C++ - Qiziqarli va o'rganishga juda oson.  C++ - Ko'chma va bir nechta platformaga moshlashtirilishi mumkin bo'lgan dasturlar yaratsangiz bo'ladi.  C++ - C# va Java dasturlash tiliga yaqin bo'lgan dasturlash tili bo'lganligi sababli almashtirish juda oson.  C++ dasturlash tili 1985 - yilda Bjarne Stroustrup tamonidan asos solingan. C dasturlash oilasiga mansub hisoblanadi. Fayl kengaytmalari: .cc , .cpp , .cxx , .c ++, .h , .hh , .hpp , .hxx , .h ++ Website: isocpp.org Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.C++ Dasturlash tilida yozilgan Dasturchilarni eng sevimli so'zi "Hello World" yozishni ko'ramiz. C ++ nima? C++ - bu yuqori samarali dasturlarni yaratish uchun ishlatilishi mumkin bo'lgan o'zaro faoliyat platforma tili hisoblanadi. C++ - bu C tilining kengaytmasi sifatida Bjarne Stroustrup tamonidan ishlab chiqilgan. C++ - Dasturchi uchun xotirani boshqarish. Unumli foydalanish imkoniyatini beradi! # include <iostream> using namespace std; int main () { cout << "Hello World!" ; return 0 ; } Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.3.3. JavaScript dasturlash tili JavaScript- bu 1995 yilda Netscape firmasi tomonidan ishlab chiqilgan va skriptlar tuzish Uchun mo‘ljallangan yangi dasturlash tilidir. Uning yordamida interaktiv Web- saxifalar yaratish mumkin. Quyida siz JavaScript yordamida qanday ishlar qilish mumkinligini ko‘rib chiqamiz. JavaScript- bu dasturlash texnologiyasi bo‘lib, HTMLxujjatlarni yaratishda ishlatiladi. Unda makrobuyruq texnologiyasi, ya’ni bir necha buyruqni birmakrobuyruq shaklida tasvirlash keng qo‘llanilgan. Bu makrobuyruq matnlari maxsus qoidalar asosida yoziladi. Va u HTML xujjatga kiritiladi . JavaScriptning boshqa versiyalari xam mavjud bo‘lib, ular Icript, VB Script(Virsual Basic Script) va boshqalar. HTMLning JavaScript kiritilgan joyda quyidagicha ko‘rsatiladi: <Script Language= «Java Script»> <Script Language= «J Script»> <Script Language= « VB Script»> JavaScript - bu Java emas! Ko‘pgina foydalanuvchilar JavaScript dasturlash tilini bu Java tilining o‘zginasi deb xisoblashadi (bu ikki tilning nomida o‘xshashlik borligi uchun). Lekin bu unday emas. Biz bu darsda JavaScript va Java ning barcha farqlarini ko‘rib o‘tmaymiz, faqat shuni yodda tutingki bu ikki til umuman boshqa- boshqadir. Agar bu ikki tilning farqi va o‘xshash tomonlarini bilmoqchi bulsangiz Netscape firmasining saytiga yoki ushbu mavzuga tegishli saytlarga murojaat qilishingiz mumkin. JavaScript - bu interaktiv va dinamik veb-saytlarni yaratish uchun keng qo'llaniladigan dasturlash tili. U birinchi marta 1995 yilda Brendan Eich tomonidan ishlab chiqilgan va hozirda ECMAScript standartlari organi tomonidan qo'llab-quvvatlanadi. JavaScript barcha asosiy veb-brauzerlar tomonidan qo'llab- quvvatlanadigan yuqori darajali, talqin qilingan dasturlash tilidir. Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.JavaScript asosan veb-brauzerda ishlaydigan mijoz tomoni skriptlarini yaratish uchun ishlatiladi. Bu shuni anglatadiki, u serverda emas, balki foydalanuvchining kompyuterida bajariladi. Bu foydalanuvchi tajribasini tezroq va sezgirroq qilish imkonini beradi, chunki kod to'g'ridan-to'g'ri brauzerda serverga borishni talab qilmasdan ishlashi mumkin. Bundan tashqari, JavaScript-dan Node.js kabi texnologiyalar yordamida server tomonidagi skriptlarni yaratish uchun foydalanish mumkin. javaScript-ning eng mashhur qo'llanilishidan biri bu interaktiv veb-sahifalarni yaratishdir. Masalan, JavaScript-dan ochiladigan menyular, tasvir slayderlarini yaratish va shaklni tekshirish uchun foydalanish mumkin. Bundan tashqari, animatsiyalar, qalqib chiquvchi oynalar va modal oynalar kabi dinamik effektlarni yaratish uchun ham foydalanish mumkin. Bundan tashqari, JavaScript vazifalar ro'yxati va kalendarlar kabi veb-ilovalarni yaratish uchun ishlatilishi mumkin. JavaScript odatda HTML va CSS kabi boshqa veb-texnologiyalar bilan birgalikda ishlatiladi. HTML veb-sahifaning tuzilishini ta'minlaydi, CSS esa maket va dizaynni yaratish uchun ishlatiladi. JavaScript veb-sahifaga interaktivlik va dinamik xatti-harakatlarini qo’shish uchun ishlatilishi mumkin. DHTML tushunchasi. HTML tili vaqt o‘tishi bilan mukammalashib bormoqda va uning imkoniyatlari oshib boraveradi. DHTML (Dynamic HTML)- HTML xujjatning yangi ko‘rinishidir. U quyidagi yangiliklarni amalga oshiradi: - HTML –xujjatni ko‘rishda mumkin bo‘lgan xodisalar sonini kengaytirish. - HTML- xujjatga uning mos elementining parametri bo‘lgan formatlash stilini, ya’ni harf o‘lchovi, matn rangi, abzas cheknishilari va h.k. imkoniyatini kiritish. Stilli formatlash, HTML xujjat ichida matnni rasmiylashtirish, variantlarini tasvirlash uchun xizamat qiladi. Bu esa HTML ichida mustaqil ravishda shriftlarni o‘lchamini, abzas cheknishlarini, elementlarning ramkasi, ranglarini va boshqalarni berish imkoniyatlarini tug‘diradi. Brauzer dastur ko‘rib chiqadigan hodisalar sonini Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.ko‘paytirish xujjat dizaynini yaxshilashga olib keladi. Bunday ikoniyatlar, ya’ni DHTML andozani qo‘llash faqat MS Internet Exploler 4.0 dan boshlab amalga oshirildi. Oldingi brauzerlar DHTML ni qo‘llab-quvatlamasligini esda saqlash lozim. JavaScript xam dasturlash tiliga o‘xshab ketadi. U o‘z tashkil etuvchilarigaega. Uning tashkil etuvchilari o‘zgaruvchilar, massivlar,operatorlar, ob’ektlar, funksiyalar, hodisalar, komentariyalar va h.k. JavaScript da kichik va katta harflar farqlanadi. Bundan tashqari interpretator dasturi bo‘shliqlarni inobatga olmaydi, har bir operator « ; » bilan tugashi talab qilinadi . Agarda yangi satrdan yozilgan bo‘lmasa. O‘zgaruvchilar . O‘zgaruvchilar nomlari albatta harflardan yoki chizish belgisi bilan boshlanishi lozim. O‘zgaruvchilar tasvirlanishi tavsiya etiladi. Bunda o‘zgaruvchilar butun, haqiqiy, satriy, mantiqiy qiymatlar ko‘rinishida bo‘lishi mumkin. O‘zgaruvchilar son, so‘z, belgilar ketma-ketligi yoki ularning kombinatsiyalari. O‘zgaruvchilarni belgilash uchun maxsus kalitli so‘zlar mavjud. Masalan: var : var x=3.14159;var y=2; var z=3; Bu yerda x o‘zgaruvchisining qiymati 3.14159, u= 2 va z = 3. Masalan, x = y + z ; // bu yerda x=5 JavaScript da satrli o‘zgaruvchilar . Ular belgilar yig‘indisi, belgilar va raqamlardan iborat. Satrli o‘zgaruvchilar “ qo‘shtirnoq ichida berildai. Masalan: var str1="Magistr 1-kurs "; var str2="Magistr 2-kurs "; Qo‘shtirnoq ichida satrli o‘zgaruvchilarda "\" belgisini ishlatish xam mumkin. Masalan: var str3="Magistr\'s Ok!": Ushbu belgi yordamida maxsus belgilarni o‘rnatish mumkin. Masalan. \r – orqaga qaytish \n – yangi satrga o‘tish \t - tabulyatsiya Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.Nomlash tartibi . O‘zgaruvchilar nomi va JavaScript funksiyalari "A"-"Z", "a"-"z") belgilaridan boshlanadi va ("_") chiziq yordamida . O‘zgaruvchilar turlari . O‘zgaruvchilarni skript larda qo‘llashning 2 xil ko‘rinishi mavjud. Global o‘zgaruvchi: Ixtiyoriy joyda qo‘llash mumkin. Lokal: Mavjud funksi yada qo‘llash mumk i n. Lokal o‘zgaruvchini funksiyani ichida e’lon qilishda va qo‘llashda xizmatchi so‘z var qo‘llaniladi. Masalan. Lokal o‘zgaruvchilarni e’lon qilish var total=0 . Global o‘zgaruvchilarni e’lon qilish esa. total = 0 Butun son (Integer) . B utun sonlar 1, 164, 102390 ko‘rinishda bo‘ladi. Ular berilishiga ko‘ra 8, 10, 16 lik sanoq sistemasida beriladi. 0-9 sonlar va a-f va A-F h arflar bilan belgilanadi. JavaScript da yozilishi 0x yoki 0X ko‘rinishda bo‘ladi. Masalan: O‘n oltilik sanoq sistemada 0x17 sakizlik sanoq sistemasida 027 ko‘rinishda yoziladi. Suzuvchi vergulli o‘zgaruvchi  3.1415927  31415927e-7  .31415927E1 Mantiqiy o‘zgaruvchilar . Mantiqiy ifodalar faqat ikkita qiymatni qabul qiladi. Rost (true) yoki yolg‘on (false) . JavaScript ba’zi bir xollarda 0 (false) va 1 (true) larni qo‘llab bo‘lmaydi. Satrli o‘zgaruvchilar . Sa tr li o‘zgaruvchilar bitta va bir necha simvollar dan tashkil topishi mumkin. Ular (") yoki bittalik (') qo‘shtirnoq ichida yozilishi mumkin. Masalan: • "Blah" • 'Blah' • "1234" • "one line \n another line" Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.Massivlar . Massivlar nom va indeksga ega bo‘ladi. Massivni tasvirlash quyidagicha bo‘ladi. arr Massiv nomi:indekslar ro‘yxati.Masalan: arr Magistr [i] [j] Operatorlar . JavaScript da arifmetik, mantiqiy, bit, satr ko‘rinishdagi operatorlar mavjud. Bundan tashqari operatorlar bloki, shartli va sikl operatorlari ishlatiladi. Funksiyalar . JavaScript da funksiyalarquyidagi ko‘rinishda bo‘ladi: Function funksiya nomi ((argument 1), (argument 2). .(argument n)) {operatorlar}. Kerak b o‘ lsa funksiya nomiga biror qiymat berilishi mumkin va buning uchun: Return ( operatorlar ). Ob’ekt . Ob’ektning xossalari deb ataluvchi ba’zi bir berilganlarning (xujjat, oy-yillar, ko‘rinishlar va b.) majmuidir. Masalan. Xujjatning ob’ekt quyidagi xossalarga ega: matn rangi, fon rangi, oxirgi o‘zgartirish sanasi, xujjat o‘tgan URL va shunga o‘xshash masalalar. Xodisalar . Hodisalar JavaScript elementi bo‘lib, ular kerakli amallarni ma’lum vaqtlarda ishlatish imkoniyatini beradi. Masalan. Ob’ekt ustida bajariladigan hodisalar majmui. JavaScript ni ishga tushirish . JavaScript tilida yozilgan skriptlarni ishga tushirish uchun nima qilish kerak? Buning uchun sizga JavaScript bilan ishlay oladigan brauzer kerak bo‘ladi. Masalan Netscape Navigator (2.0 versiyasi va undan yuqori) yoki Microsoft Internet Explorer (MSIE - 3.0 versiyasidan boshlab). Ushbu ikki brauzerning keng tarqalishi foydalanuvchilarga JavaScript tilida yozilgan skriptlar bilan ishlash imkoniyati paydo bo‘ldi. HTML-saxifada JavaScript ni joylashtirish . JavaScript da yaratilgan saytlarni masalan, Netscape Navigator yoki Microsoft Internet Explorer (MSIE) qo‘llab quvvatlaydi. JavaScript ni qo‘llashda maxsus teg <SCRIPT> va uning juftligi </SCRIPT>: Masalan. <SCRIPT LANGUAGE="JavaScript"> ... JavaScript ning dastur qismi Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.... </SCRIPT> JavaScript skriptining kodi bevosita HTML- saxifada joylashtiriladi. Bu qanday amalga oshirilishini biz quyidagi misolda ko‘rib chiqamiz: <html> <body> <br> Bu oddiy HTML-xujjat. <br> <script language= “ JavaScript"> document.write("Buesa JavaScript!") </script> <br> Ushbujoydanyana HTML boshlanadi. </body> </html> JavaScript Date & Time Demo 14:37:34 Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.4 . HISOBIY QISM 4.1 Ethernet va FastEthernet asosidagi kompyuter tarmog'i va uning samaradorligini hisoblash tartibi Birinchi m а h а lliy t а rm о ql а r p а yd о bo‘lg а n v а qtd а n b е ri yuzl а b turli х il t а rm о q t ех n о l о giyal а ri yar а tildi, l е kin k е ng miqyosd а t а nilib, t а rq а lg а n t а rm о ql а r bir n е ch а gin а хо l о s. T а niqli firm а l а r bu t а rm о ql а rni q о ‘ll а b-quvv а tl а shl а rig а v а yuq о ri d а r а j а d а ul а rni ish f ао liyatini t а shkiliy t о m о nl а rini st а nd а rtl а shg а nig а nim а s а b а b bo‘ldi. Bu t а rm о q qurilm а v а uskun а l а rini ko‘p ishl а b chiq а rilishi v а ul а rning n а r х i p а stligi, b о shq а t а rm о ql а rg а q а r а g а nd а ustunligini t а ’minl а di. D а sturiy t а ’min о t v о sit а l а rini ishl а b chiq а ruvchil а r h а m а lb а tt а k е ng t а rq а lg а n qurilm а v а v о sit а l а rg а mo‘lj а ll а ng а n m ах sul о tl а rini ishl а b chiq а r а dil а r. Shuning uchun st а nd а rt t а rm о qni t а nl а g а n f о yd а l а nuvchi qurilm а v а d а sturl а rni bir-biri bil а n m о s tushishig а to‘liq k а f о l а t v а ish о nchg а eg а bo‘l а di. H о zirgi v а qtd а f о yd а l а nil а dig а n t а rm о q turl а rini k а m а ytirish t е nd е ntsiyasi kuch а ym о qd а . S а b а bl а rid а n bitt а si shund а n ib о r а tki, m а h а lliy t а rm о ql а rd а ах b о r о t uz а tish t е zligini 100 v а h а tt о 1000 Mbit/s g а y е tk а zish uchun eng yangi t ех n о l о giyal а rni ishl а tish v а jiddiy, ko‘p m а bl а g‘ t а l а b qil а dig а n ilmiy-t а dqiq о t ishl а rini а m а lg а о shirish k е r а k. T а biyki bund а y ishl а rni f а q а t k а tt а firm а l а r а m а lg а о shir а о l а dil а r v а ul а r o‘zi ishl а b chiq а r а dig а n st а nd а rt t а rm о ql а rni q о ‘ll а b- quvv а tl а ydil а r. Shuningd е k ko‘pchilik f о yd а l а nuvchil а rd а q а ysidir t а rm о ql а r o‘rn а tilg а n v а bu qurilm а l а rni bird а nig а , b а t а m о m b о shq а t а rm о q qurilm а l а rig а а lm а shtirishni h ох l а m а ydil а r. Shuning uchun yaqin k е l а j а kd а butkul yangi st а nd а rtl а r q а bul qilinishi kutilm а ydi а lb а td а . B о z о rd а st а nd а rt l о k а l t а rm о ql а rning turli t о p о l о giyali, turli ko‘rs а tgichlil а ri jud а ko‘p, f о yd а l а nuvchig а t а nl а sh imk о niyati k е ng miqyosd а m а vjud. L е kin u yoki bu t а rm о qni t а nl а sh mu а mm о si b а ribir q о lg а n. D а sturiy v о sit а l а rni o‘zg а rtirishg а q а r а g а nd а (ul а rni а lm а shtirish jud а о s о n) t а nl а ng а n qurilm а l а r ko‘p yil х izm а t qilishi k е r а k, chunki ul а rni а lm а shtirish n а f а q а t ko‘p m а bl а g‘ t а l а b qilishd а n t а shq а ri, k а b е ll а r yotqizilish v а k о mpyut е rl а rni o‘zg а rtirish, n а tij а d а butun t а rm о q tizimini o‘zg а rtirishg а to‘g‘ri Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.k е lishi mumkin. Shuning uchun tаrmоq qurilmаsini tаnlаshdа yo‘l quyilgаn хаtоlik, dаsturiy tаminоtni tаnlаshdа yo‘l qo‘yilgаn хаtоlikgа nisbаtаn аnchа qimmаtgа tushаdi.Biz bu bоbdа bа’zi bir stаndаrt tаrmоqlаrni ko‘rib o‘tаmiz, bu o‘quvchini tаrmоq tаnlаshigа аnchа yordаm bеrаdi dеgаn umiddаmiz. Stаndаrt tаrmоqlаr o‘rtаsidа eng ko‘p tаrqаlgаn tаrmоq bu Ethernet tаrmоg‘idir. U birinchi bo‘lib 1972 yildа Xerox firmаsi tоmоnidаn yarаtilib, ishlаb chiqаrilа bоshlаndi. Tаrmоq lоyiхаsi аnchа muvоfаqiyatli bo‘lgаnligi uchun 1980 yili uni kаttа firmаlаrdаn DEC vа Intel qо‘llаdilаr (Ethernet tаrmоg‘ini birgаlikdа qо‘llаgаn firmаlаrni bоsh hаriflаri bilаn DIX dеb yuritilа bоshlаndi). Bu uchtа firmаning hаrаkаti vа qо‘llаshi nаtijаsidа 1985 yili Ethernet hаlqаrо stаndаrti bo‘lib qоldi, uni kаttа hаlqаrо stаndаrtlаr tаshkilоtlаri stаndаrt sifаtidа qаbul qilаdilаr: 802 IEEE qо‘mitаsi (Institute of Electrical and Electronic Engineers) vа ECMA (European Computer Manufactures Association). Bu stаndаrt IEEE 802.03 nоmini оldi (inglizchа «eight oh two dot three») IEEE 802.03 stаndаrtining аsоsiy ko‘rsаtgichlаri quyidаgilаr: Tоpоlоgyasi – shinа; uzаtish muхiti – kоаksiаl kаbеl; uzаtish tеzligi – 10 Mbit/s; mаksimаl uzunligi – 5 km; аbоnеntlаrning mаksimаl sоni – 1024 tаgаchаn; tаrmоq qismining uzunligi – 500 m; tаrmоqning bir qismidаgi mаksimаl аbоnеntlаr soni – 100 tаgаchа; tаrmоqgа egа bo‘lish usuli CSMA/CD, uzаtish mоdulyatsiyasiz (mоnоkаnаl). Jiddiy qаrаlgаndа IEEE 802.03 vа Ethernet оrаsidа оz fаrq mаvjud, lеkin ulаr hаqidа оdаtdа eslаnmаydi. Ethernet hоzir dunyodа eng tаnilgаn tаrmоq vа shubhа yо‘q аlbаttа u yaqin kеlаjаkdа hаm shundаy bo‘lib qоlаdi. Bundаy bo‘lishigа аsоsiy sаbаb, uning yarаtilishidаn bоshlаb hаmmа ko‘rsаtgichlаri, tаrmоq prоtоkоli hаmmа uchun оchiq bo‘lgаnligi, shundаy bo‘lgаnligi uchun dunyodаgi judа ko‘p ishlаb chiqаruvchilаr Ethernet qurilmа vа uskunаlаrini ishlаb chiqаrа bоshlаdilаr. Ulаr o‘zаrо bir-birigа to‘liq mоslаngаn rаvishdа ishlаb chiqilаdi аlbаttа. Dаstlаbki Ethernet tаrmоqlаridа 50 Оmli ikki turdаgi (yug‘оn vа ingichkа) kоаksiаl kаbеllаr ishlаtilаr edi. Lеkin kеyingi vаqtlаrdа (1990 yil bоshlаridаn) Ethernet tаrmоg‘ining аlоqа kаnаli uchun o‘rаlgаn juftlik kаbеllаridаn Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.fоydаlаnilgаn vеrsiyalаri kеng tаrqаldi. Shuningdеk оptik tоlаli kаbеllаr ishlаtilаdigаn stаndаrt hаm qаbul qilindi vа stаndаrtlаrgа tеgishli o‘zgаrtirishlаr kiritildi. 1995 yili Ethernet tаrmоg‘ining tеz ishlоvchi vеrsiyasigа stаndаrt qаbul qilindi, u 100 Mbit/s tеzlikdа ishlаydi (Fast Ethernet dеb nоm bеrildi, IEEE 802.03 u stаndаrti), аlоqа muхitidа fgаn juftlik yoki оptik tоlа ishlаtilаdi. 1000 Mbit/s tеzlikdа ishlаydigаn vеrsiyasi hаm ishlаb chiqаrilа bоshlаndi (Gigabit Ethernet, IEEE 802.03 z stаndаrti). Stаndаrt bo‘yichа «shinа» tоpоlоgiyasidаn tаshqаri shuningdеk «pаssiv yulduz» vа «pаssiv dаrахt» tоpоlоgiyali tаrmоqlаr hаm qо‘llаnilаdi. Bu tаqdirdа tаrmоqning turli qisimlаrini o‘zаrо ulаsh uchun rеpitеr vа pаssiv kоntsеntrаtоrlаrdаn fоydаlаnish ko‘zdа tutilаdi (7–rаsm). Tаrmоqning bir qismi (sеgmеnt) bo‘lib shuningdеk bittа аbоnеnt hаm sеgmеnt bo‘lishi mumkin. Kоаksiаl kаbеllаr shinа sеgmеntlаrigа ishlаtilаdi, to’qilgаn juftlik vа оptik tоlаli kаbеllаr esа pаssiv yulduz nurlаri uchun ishlаtilаdi (bittаli аbоnеntlаrni kоnsеntrаtоrgа ulаsh uchun). Аsоsiysi hоsil qilingаn tоpоlоgiyadа yopiq yo‘llаr (pеtlya) bo‘lmаsligi kеrаk. Nаtijаdа jismоniy shinа hоsil bo‘lаdi, chunki signаl ulаrning hаr biridаn turli tоmоnlаrgа tаrqаlib yanа shu jоygа qаytib kеlmаydi (hаlqаdаgi kаbi). Butun tаrmоq kаbеlining mаksimаl uzunligi nаzаriy jiхаtdаn 6,5 km gа еtishi mumkin, lеkin аmаldа esа 2,5 km dаn оshmаydi. Bu hоldа signаlning bittа qiymаti nоlgа, bоshqаsi mаnfiy qiymаtgа egа, ya’ni signаlni dоimiy tаshkil qiluvchi qiymаti nоlgа tеng emаs. Gаlvаnik аjrаtish аdаptеr, rеpitеr vа kоntsеntrаtоr qurilmаlri yordаmidа аmаlgа оshirilаdi. Tаrmоqning uzаtish vа qаbul qilish qurilmаlаri bоshqа qurilmаlаrdаn gаlvаnik аjrаlishi trаnsfоrmаtоr оrqаli vа аlоhidа elеktr mаnbаi yordаmidа аmаlgа оshirilgаn, tаrmоq bilаn kаbеl to‘g‘ri ulаngаn. Ethernet tаrmоg‘igа ахbоrоt uzаtish uchun egа bo‘lish аbоnеntlаrgа to‘liq tеnglik huquqini bеruvchi CSMA/CD tаsоdifiy usul yordаmidа аmаlgа оshirilаdi. Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.7-rаsm. Ethernet tаrmоq tоpоlоgiyasi Fast Ethernet tаrmоg‘idа jismоniy «shinа» tоpоlоgiyasidаn fоydаlаnish ko‘zdа tutilmаgаn, fаqаt «pаssiv yulduz» yoki «pаssiv dаrахt» tоpоlоgiyasi ishlаtilаdi. Shuningdеk Fast Ethernet tаrmоg‘idа tаrmоq uzunligigа qаttiq tаlаblаr vа chеgаrа qo‘yilgаn. Pаkеt fоrmаtini sаqlаb qоlib, tаrmоq tеzligini 10 bаrаvаr оshirilgаnligi tufаyli tаrmоqning minimаl uzunligi 10 bаrаvаr kаmаyadi (Ethernet dаgi 51,2 mks o‘rnigа 5,12 mks). Signаlni tаrmоqdаn o‘tishining ikki хissаlik vаqt kаttаligi esа 10 mаrоtаbа kаmаyadi. Ethernet tаrmоg‘idаn ахbоrоt uzаtish uchun stаndаrt kоd Mаnchеstеr – II ishlаtilаdi. Tаrmоqdа 8 – rаsmdа ko‘rsаtilgаndеk o‘zgаruvchаn uzunlikkа egа bo‘luvchi strukturаli pаkеt ishlаtilаdi. 8- rаsm. Ethernet tаrmоq pаkеtining tuzulishi (rаqаmlаr bаytlаr sоnini ko‘rsаtаdi). Ethernet kаdr uznligi (ya’ni priаmbulаsiz pаkеt) 512 bitli оrаliqdаn kаm bo‘lmаsligi kеrаk, yoki 51,2 mks (хuddi shu kаttаlik signаlni tаrmоqdаn bоrib Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.kеlish vаqtigа tеngdir). Mаnzillаshning shахsiy, guruhli vа kеng tаrqаtish usullаri ko‘zdа tutilgаn. Ethernet pаkеti quyidаgi mаydоnlаrni o‘z ichigа оlgаn: 8 bitni priаmbulа tаshkil qilаdi, ulаrdаn birinchi еttitаsini 1010101 kоdi tаshkil qilаdi, охirgi sаkkizinchisini 10101011 kоdi tаshkil qilаdi. IEEE 802.03 stаndаrtidа bu охirgi bаyt kаdr bоshlаnish bеlgisi dеb yurutilаdi (SFD – Start of Frame Delimiter) vа pаkеtni аlоhidа mаydоnini tаshkil qilаdi. Qаbul qiluvchi mаnzili vа jo‘nаtuvchi mаnzili 6 bаytdаn tаshkil tоpgаn bo‘lib 3.2 bоbdа yozilgаn stаndаrt ko‘rinishdа bo‘lаdi. Bu mаnzil mаydоnlаri аbоnеnt qurilmаsi tоmоnidаn ishlаv bеrilаdi. Bоshqаrish mаydоnidа (L/T-Length/Type) ахbоrоt mаydоnining uzunligi hаqidаgi mа’lumоt jоylаshtirilаdi. U yanа fоydаlаnаyotgаn prоtоkоl turini bеlgilаshi mumkin. Аgаrdа bu mаydоn qiymаti 1500 dаn kаm bo‘lsа u hоldа ахbоrоtlаr mаydоnining uzunligini ko‘rsаtаdi. Аgаrdа 1500 dаn kаttа bo‘lsа u hоldа kаdr turini ko‘rsаtаdi. Bоshqаrish mаydоni dаstur tоmоnidаn ishlоv bеrilаdi. Ахbоrоtlаr mаydоnigа 46 bаytdаn 1500 bаytgаchа ахbоrоt kirishi mumkin. Аgаrdа pаkеtdа 46 bаytdаn kаm ахbоrоt bo‘lsа, ахbоrоtlаr mаydоnining qоlgаn qismini to‘ldiruvchi bаytlаr egаllаydi. IEEE 802.3 stаndаrtigа ko‘rа pаkеt tаrkibidа mахsus to‘ldiruvchi mаydоn аjrаtilgаn (pad data), аgаrdа ахbоrоt 46 bаytdаn uzun bo‘lsа to‘ldiruvchi mаydоn 0 uzunlikkа egа bo‘lаdi. Nаzоrаt bitlаr yig‘indisining mаydоni (FCS – Frame Chech Segvence) pаkеtning 32 rаzryadli dаvriy nаzоrаt yigindisidаn ibоrаt (CRC) vа u pаkеtning to‘g‘ri uzаtilgаnligini аniqlаsh uchun ishlаtilаdi. Shundаy qilib, kаdrning minimаl uzunligi 64 bаytni (512 bit) tаshkil qilаdi (priаmbulаsiz pаkеt). Аynаn shu kаttаlik tаrmоqdаn signаl tаrqаlishini ikki хissа ushlаnish mаksimаl qiymаtini 512 bit оrаlig‘idа аniqlаb bеrаdi (Ethernet uchun 51,2mks, Fast Ethernet uchun 5,12mks). Turli tаrmоq qurilmаlаridаn pаkеtning o‘tishi nаtijаsidа priаmbulа kаmаyishi mumkinligini stаndаrt nаzаrdа tutаdi vа shuning uchun uni хisоbgа оlinmаydi. Kаdrning mаksimаl uzunligi 1518 bаyt (12144 bit, ya’ni 1214,4 mks Ethernet uchun, Fast Ethernet uchun esа 121,44 mks). Bu kаttаlik muhim bo‘lib, uni tаrmоq qurilmаlаrining bufеr хоtirа qurilmаlаrining sig‘imini хisоblаsh uchun vа Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.tаrmоqning umumiy yuklаmаsini bахоlаshdа fоydаlаnilаdi. 10 Mbit /s tеzlikdа ishlоvchi Ethernet tаrmоg‘i uchun stаndаrt to‘rttа ахbоrоt uzаtish muхitini аniqlаb bеrgаn: 10 BASE 5 (qаlin kоаksiаl kаbеl); 10 BASE 2 (ingichkа kоаksiаl kаbеl); 10 BASE-T (о‘rаlgаn juftlik); 10 BASE-FL (оptik tоlаli kаbеl); Uzаtish muхitini rusumlаsh 3 elеmеntdаn tаshkil tоpgаn bo‘lib: «10» rаqаmi, 10 Mbit/s uzаtish tеzligini bildirаdi, BASE so‘zi yuqоri chаstоtаli signаlni mоdulyatsiya qilmаsdаn uzаtishni bildirаdi, охirgi elеmеnt tаrmоq qismini (sеgmеntini) ruхsаt etilgаn uzunligini аnglаtаdi: «5» -500 mеtrni, «2» - 200 mеtrni (аniqrоgi, 185 mеtrni) yoki аlоqа yo‘lining turini: «T» – о‘rаlgаn juftlik (twisted pair, vitаya pаrа), «F» – оptik tоlаli kаbеl (fiber optic, оptоvоlоkоpniy kаbеl). Хuddi shuningdеk 100 Mbit/s tеzlik bilаn ishlоvchi Fast Ethernet uchun hаm stаndаrt uch turdаgi uzаtish muхitini bеlgilаb bеrgаn: 100 BASE – T4 (to‘rttаli о‘rаlgаn juftlik); 100 BASE – Tx (ikkitаli о‘rаlgаn juftlik); 100 BASE – Fx (оptik tоlаli kаbеl). Bu еrdа «100» sоni uzаtish tеzligini bildirаdi (100 Mbit/s), «T» - hаrfi о‘rаlgаn juftlik ekаnini ko‘rsаtаdi, «F» - hаrfi оptik tоlаli kаbеl ekаnini аnglаtаdi. 100BASE–Tx vа 100BASE–Fx rusumidаgi kаbеllаrni birlаshtirib 100BASE–Х nоm bilаn yuritilаdi, 100BASE-TХ lаrni esа 100BASE–T dеb bеlgilаnаdi. Bu yеrdа biz аytib o‘tishimiz kеrаkki Ethernet tаrmоg‘i оptimаl аlgоritmi bilаn hаm, yuqоri ko‘rsаtkichlаri bilаn hаm bоshqа stаndаrt tаrmоq ko‘rsаtkichlаridаn аjrаlib turmаydi. Lеkin yuqоri stаndаrtlаshtirilgаnlik dаrаjаsi bilаn, tехnik vоsitаlаrini judа ko‘p miqdоrdа ishlаb chiqаrilishi bilаn, ishlаb chiqаruvchilаr tоmоnidаn kuchli qullаnishi shаrоfаti tufаyli bоshkа stаndаrt tаrmоqlаrdаn Ethernet tаrmоg‘i kеskin аjrаlib turаdi vа shuning uchun hаm hаr qаndаy bоshqа tаrmоq tехnоlоgiyasini аynаn Ethernet tаrmоg‘i bilаn sоlishtirilаdi. Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.2-jadval Ethernet tarmog'ining fizik qatlami spesifikatsiyasining parametrlari Parametrlar 10Bas e-5 10B ase- 2 10 В азе - Т 10Base - F Maksimal segment uzunligi, m 500 185 100 2000 Tarmoq tugunlari orasidagi maksimal masofa (takroriy qurilmalar yordamida), m 2500 925 500 2500 (10BaseFB uchun 2740) Segmentdagi maksimal stantsiyalar soni 100 30 102 4 1024 Har qanday tarmoqda stantsiya orasidagi repeterlarning maksimal soni 4 4 4 4(10BaseFB uchun 5 ) Jadval-3 PDV (umumiy qiymati barcha baza o’zgaruvchi orta qoluvchi segmentlar soni) ni hisoblash uchun jadval Segment turi Chap baza segmentini hisoblash Oraliq baza segmentini hisoblash O’ng baza segmentini hisoblash 1m kadrlarni ushlanish vaqti Segmentning maksimal uzunligi 10Base-5 11.8 46.5 169.5 0.0866 500 10Base-2 11.8 46.5 169.5 0.1026 185 10Base-T 15.3 42.0 165.0 0.113 100 10Base-FB - 24.0 - 0.1 2000 10Base-FL 12.3 33.5 156.5 0.1 2000 FOIRL 7.8 29 152.0 0.1 1000 AUI(>2m) 0 0 0 0.1026 48+2 PVV (Kadrlar orasidagi intervallar soni) ni hisoblash uchun Segment turi Oldingi segment Oraliq segment 10Base-5 или 10Base-2 16 11 Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.10Base-FB - 2 10Base-FL 10.5 8 10Base-T-- 10.5 8 Ko’pincha segmentining uzunligi, shuningdek, takrorlagichning soni va tarmoqning umumiy uzunligi va ularning bilan bog'liq cheklovlarni tekshirish kerak bo’ladi. "5-4-3" qoidasi (5 ta segmentgacha ulanishda 4 tadan ortiq takrorlash qurilmasi, faqatgina 3tagacha tarmoq tugunlarni ulash mumkin), qolgan (bog'lanishlar segmentlari) uzaytiruvchi kabellar sifatida ishlatiladi). Koaksiyal va "4ta Hub" standarti optik tolali va eshilgan juftlik kabellaridan tashkil topgan tarmoqlar uchun malumotlar uzatishda foydalanish tavsiya etilmaydi. Turli xil jismoniy tabaqalardan iborat bo'lgan chekka tarmoqlari to'g'ri ishlashi uchun, uchta asosiy shart bajarilishi kerak: - Tarmoqdagi stantsiyalar soni 1024dan oshmasligi (koaksiyal segmentlar uchun cheklovlarni hisobga olgan holda). - Tarmoqning ikkita eng uzoq stansiyalari orasidagi signalni tarqatishning ikki marta kechikishi (Path kechiktirish qiymati, PDV) 575 bitlik oraliqlardan oshmaydi. - Kadrlar orasidagi masofa 49 sekunddan ortiq intervalgacha ko'paytiriladi. (Ramkalarni yuborish vaqtida stantsiya 96 bitli intervalgacha dastlabki interfeysni ta'minlaydi). Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA. 16-variant Segment 1 10Base-5 1 00 Segment 2 10Base-2 5 0 Segment 3 10Base- T 100 Segment 4 10Base-FB 1 0 0 0 Segment 5 10Base-FL 4 0 Segment 6 36 FOIRL 30 0 Segment 7 10Base-5 30 0 Segment 8 10Base-2 10 5 Segment 9 10Base- T 75 Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.1- va 2-tarmoq uchun PDV qiymatini hisoblaymiz: Chap baza segment 3: 15,3 + 100∙0,113 =26,6 Oraliq segment 2: 11.8 + 50∙0,1026 =16,93. Oraliq segment 1: 11,8 + 100∙0,0866 = 20,46 Oraliq segment 4: 1000∙0,1 = 100 Oraliq segment 5: 12,3 + 40∙0,1 = 16,3 O’ng baza segment 6: 7,8 + 300∙0,1 = 37,1 1- va 2-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 217,39 ga teng. PDV qiymati 575 maksimal ruxsat etilgan qiymatdan kichik bo'lgani uchun bu tarmoq ikkita signalning qaytishi vaqtining mezoni talabiga javob beradi. 1-va 2- tarmoq PVV qiymatini hisoblaymiz: 1-Chap segment, 10Base-T: 10,5 bt ga qisqaradi. 2-oraliq segment, 10Base- 2: 11 bt ga qisqaradi. Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.3-oraliq segment, 10Base-5: 11 bt ga qisqaradi. 4-oraliq segment, 10Base-FB: 2 bt ga qisqaradi. 5-oraliq segment, 10Base- FL: 8 bt ga qisqaradi. 1-va 2-tarmoq PVV o’lchamlarni hisoblash natijasida jami qiymati 42,5 ga teng bo’ladi, bu esa 49 bit oraliqdagi chegara qiymatidan kamroq ya’ni qo’yilgan talablarga javob beradi. 1- va 3-tarmoq uchun PDV qiymatini hisoblaymiz: Chap baza segment 3: 15,3 + 100∙0,113 =26,6 Oraliq segment 2: 11.8 + 50∙0,1026 =16,93. Oraliq segment 1: 11,8 + 100∙0,0866 = 20,46 Oraliq segment 7: 11,8 + 300∙0,0866 = 37,78 Oraliq segment 8: 11,8 + 105∙0,1026 = 22,573 O’ng baza segment 9: 15,3 + 75∙0,113 = 23,775 1-va 3-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 148,118 ga teng. PDV qiymati 575 maksimal ruxsat etilgan qiymatdan kichik bo'lgani uchun bu tarmoq ikkita signalning qaytishi vaqtining mezoni talabiga javob beradi. 1-va 3- tarmoq PVV qiymatini hisoblaymiz: 1-Chap segment, 10Base-T: 10,5 bt ga qisqaradi. 2-oraliq segment, 10Base- 2: 11 bt ga qisqaradi. Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.3-oraliq segment, 10Base-5: 11 bt ga qisqaradi. 4-oraliq segment, 10Base-5: 11 bt ga qisqaradi. 5-oraliq segment, 10Base- 2: 11 bt ga qisqaradi. 1-va 3-tarmoq PVV o’lchamlarni hisoblash natijasida jami qiymati 54,5 ga teng bo’ladi, bu esa 49 bit oraliqdagi chegara qiymatidan ortiq ya’ni qo’yilgan talablarga javob bermaydi. 2- va 3-tarmoq uchun PDV qiymatini hisoblaymiz: Chap baza segment 6: 7,8 + 300∙0,1 = 37,1 Oraliq segment 5: 12,3 + 40∙0,1 = 16,3 Oraliq segment 4: 1000∙0,1 = 100 Oraliq segment 7: 11,8 + 300∙0,0866 = 37,78 Oraliq segment 8: 11,8 + 105∙0,1026 = 22,573 O’ng baza segment 9: 15,3 + 75∙0,113 = 23,775 2-va 3-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 237,528 ga teng. PDV qiymati 575 maksimal ruxsat etilgan qiymatdan kichik bo'lgani uchun bu tarmoq ikkita signalning qaytishi vaqtining mezoni talabiga javob beradi. 2-va 3- tarmoq PVV qiymatini hisoblaymiz: 1-Chap segment, FOIRL: 0 bt ga qisqaradi. 2-oraliq segment, 10Base- FL: 8 bt ga qisqaradi. Изм. Лист № документа Подпись Дата Лист 17KURS ISHI 60711400 41sE-22 TJA.3-oraliq segment, 10Base-FB: 2 bt ga qisqaradi. 4-oraliq segment, 10Base-5: 11 bt ga qisqaradi. 5-oraliq segment, 10Base- 2: 11 bt ga qisqaradi. 2-va 3-tarmoq PVV o’lchamlarni hisoblash natijasida jami qiymati 32 ga teng bo’ladi, bu esa 49 bit oraliqdagi chegara qiymatidan kamroq ya’ni qo’yilgan talablarga javob beradi. Xulosa 1-va 3-; 2-va 3-; 1-va 2-komponentlarning PDV qiymati 575 maksimal ruxsat etilgan qiymatdan kamroq bo'lgani uchun bu tarmoq ikkita signalning qaytishi vaqtining mezoni talabiga javob beradi. 1-va 2-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 217,39 ga teng. 1-va 3-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 148,118 ga teng 2-va 3-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 237,528 ga teng. 1-va 2-tarmoq PVV o’lchamlarni jami qiymati 42,5 ga teng bo’ladi 1-va 3-tarmoq PVV o’lchamlarni jami qiymati 54,5 ga teng bo’ladi. 2-va 3-tarmoq PVV o’lchamlarni jami qiymati 32 ga teng bo’ladi. 1-va 2-; 2-va 3-tarmoq PVV o’lchamlarni hisoblash natijasida jami qiymati 49 bit oraliqdagi chegara qiymatidan kamroq ya’ni qo’yilgan talablarga javob beradi. 1-va 3-tarmoq PVV o’lchamini hisoblash natijasida jami qiymati 49 bit oraliqdagi chegara qiymatidan ortiq ya’ni qo’yilgan talablarga javob bermaydi. Kurs ishimni bajarish davomida PDV va PVV o’lchamlarni hisob kitob qilib chiqdim va hamma hisob ishlarim barcha talablarga javob berdi. Barcha tarmoqlar berilgan standartlarga javob beradi.
Mundarija
Kirish…………………………………………………………………...…………
1.1 Kurs ishining tarkibi va hajmi…………………………………………..…..
1.2. Kurs ishini rasmiylashtirish talablari…………………………………........
1.3. Kurs ishining strukturaviy rasmiylashtirish……………………………..…
2. IPX va SPX protokollari

2.1 IPX va SPX protokollari haqida umumiy tushuncha.....................................

2.2 IPX va SPX Tarmoq protokollarini o'rnatish va sozlash...............................

3. Dasturlash tillari
3.1 Python dasturlash tili......................................................................................

3.2 C++ dasturlash tili ………………………………………………………….

3.3 Java script dasturlash tili ...............................................................................

4. Hisobiy qism
4.1 Ethernet va FastEthernet asosidagi kompyuter tarmog'i va uning samaradorligini hisoblash tartibi..........................................................................
Ilova A…………………………………………………………………………….
Xulosa………………………………………………………………………..……
Foydalanilgan adabiyotlar………………………………………………..……..
Купить