Информация о документе

Цена 15000UZS
Размер 1.7MB
Покупки 0
Дата загрузки 26 Июнь 2024
Расширение docx
Раздел Курсовые работы
Предмет Информатика и ИТ

Продавец

Bohodir Jalolov

Jamiyatimizda kompyuter grafikasining qo’llanish sohalari va rivojlanish istiqbollari

Купить
Mavzu: Jamiyatimizda kompyuter grafikasining qo’llanish sohalari va rivojlanish istiqbollari MUNDARIJA KIRISH …………………………………………………………..…………. ……3 I.BOB KOMPYUTER GRAFIKASI ASOSLARI I.1 Kompyuter grafikasining asosiy tushunchalari va tamoyillari ………………....5 I.2 Kompyuter grafikasining jamiyatimizdagi ahamiyati va uning kelajakdagi rivojlanish imkoniyatlari. …………………………..…………………... ………….8 II BOB KOMPYUTER GRAFIKASINING RIVOJLANISH ISTIQBOLLARI II.1 Kompyuter grafikasining hozirgi tendentsiyalari va yutuqlarini tahlil qilish. ………………………………………………………………..……....…….16 II.2 Jamiyatimizda kompyuter grafikasi uchun qo’llaniladigan turli vositalar va dasturlar bilan tanishtirish ………………………………..…………. ……………19 XULOSA ………………………………………………….…..……...……. …….35 1 FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR ……………………..………………… 36 2 KIRISH Mavzuning dolzarbligi. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoev Konstitutsiyamiz qabul qilinganining 24 yilligiga bag’ishlangan tantanali marosimdagi ma’ruzasida pedagoglarning saviyasini oshirish, ta’lim-tarbiya tizimini kompleks rivojlantirish zarurligiga alohida e’tibor qaratdi. Ayni paytda xalq ta’limi tizimida pedagoglarning kasbiy va ma’naviy saviyasini yanada yuksaltirish borasida keng ko’lamli ishlar olib borilmoqda. Darhaqiqat, yosh avlodga zamon talablari asosida bilim berish uchun, tabiiyki, o’qituvchi-pedagoglar malakasi va mahorati yuksak bo’lmog’i lozim. Ayniqsa, bugun yoshlar juda ilg’or fikrlamoqda. Darslarni ularning talabiga mos, yuqori darajada tashkil etish uchun o’qituvchi muntazam ravishda har bir mashg’ulotga alohida tayyorgarlik ko’rishi zarur. Shu nuqtai nazardan, xalq ta’limi tizimiga yangi va zamonaviy ta’lim texnologiyalarini, o’quv dasturlarini joriy etish bilan birga, pedagoglarning kasbiy mahoratini izchil oshirib borish maqsadga muvofiqdir. 2017 yil 14 yanvarida bo’lib o’tgan Vazirlar Mahkamasining kengaytirilgan majlisida davlatimiz rahbari O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoev ta’lim-tarbiya tizimida o’quv reja va dasturlarni tubdan qayta ko’rib chiqish zarurligini qayd etdi. Bu boradagi vazifalar ijrosini ta’minlash bo’yicha ta’lim muassasalarida darslarni samarali tashkil etishda, yuqorida ta’kidlab o’tganimizdek, etuk kadrlar bilan bir qatorda ta’limga doir me’yoriy hujjatlar, o’quv-metodik ta’minotning o’rni ham benihoyat ahamiyatlidir. Prezidentimiz tomonidan o’qitishning zamonaviy metodologiyasini yaratish va amaliyotga joriy etish, o’quvchilarning ongli ravishda kasb-hunar tanlash ishtiyoqini kuchaytirish, darsliklarni yaratishga butunlay yangicha yondashish kabi dolzarb vazifalar aynan shu maqsaddan kelib chiqilgan holda qo’yilmoqda. Haqiqatan ham, globallashuv jarayonining jadallashuvi o’quv dasturlarimizni tubdan qayta ko’rib chiqishni, keng bilimga ega bo’lgan, mantiqiy fikrlay oladigan yoshlarni voyaga 3 etkazishga xizmat qiladigan, takomillashgan me’yoriy hujjatlar, o’quv-metodik majmualarni yaratishni taqozo etmoqda. Kurs ishing maqsadi: kompyuterlarni grafikasi yordamida tasvirlash, model qilish, animatsiya yaratish, chizish va dizayn qilishni o’rganish, ijodiy xizmatlarni rivojlantirish va boshqalar kabi turli sohalarda foydalanishga tayyorgarlantirishdir. Bu sohadagi rivojlanish istiqbollari esa, rivojlanayotgan texnologiyalar, algoritmlar va grafik oddiyliklarining yanada kuchayish, uylantirish, 3D dizayn, virtual va augmental realitiyani integrlash, ko’rsatkich yonuvchi dizayn va matrlar, tasvirlashda avtomatlashtirish va ko’p yilgacha ushbu sohadagi yangiliklarni kengaytirishdir Kurs ishining ob’ekti: Ilm-fan va ta'lim sohalaridagi kompyuter grafikasining qo llanishi va o zgartirilishi. ʻ ʻ Kurs ishining predmeti: Bunda kimyo, fizika, biologiya va boshqa ilm-fan sohalarida kompyuter grafikasi texnikalarini qo llashni o’rganish ʻ bilan bog’liq mavzular o’qitadi. Shuningdek ta'lim sohasida kompyuter grafikasini o qitish metodikalari va talabalarga kompyuter grafikasi o qitish ʻ ʻ usullari ham o’rganiladi. Kurs ishing vazifasi: Kompyuter grafikasi jamiyatimizda katta ahamiyatga ega bo’lgan sohalardan biridir. Ushbu sohada kurs ishi uchun quyidagi vazifalar o’zlashtirilishi mumkin:  Kompyuter grafikasining asosiy qo’llanish sohalari haqida tushunchani oshirish:  Grafik vositalarni va dasturlarni o’rganish:  Asosiy chizish, rang, kompozitsiya, tasvir bilan ishlash, havo va yorug’lik efektlaridan foydalanishni o’rgatish:  Sozlovlarni, harflarni va belgilarni dizayn qilishni o’rganish:  Grafik dizaynda rivojlanish istiqbollari haqida tushuncha berish: Kurs ishi mundarija, kirish, 2 bob, 4 ta paragraf, xulosa va foydalanilgan adabiyotlardan tashkil topgan. 4 I.BOB KOMPYUTER GRAFIKASI ASOSLARI I.1 Kompyuter grafikasining asosiy tushunchalari va tamoyillari Kompyuter grafikasi — grafik displey (monitor) ekranida tasviriy informatsiyani vizuallash (ko’rinadigan qilish) jarayonidir. Tasvirni qog’ozda, fotoplyonkada, kinolenta va boshqalarda aks ettirish usulidan farqli ravishda kompyuter grafikasida kompyuterda hosil qilingan tasvirni darhol o’chirib tashlash, unga tuzatish kiritish, istalgan yo’nalishda toraytirish yoki cho’zish, yaqinlashtirish va uzoqlashtirish, burish, harakatlantirish, rangini o’zgartirish va boshqa amallarni bajarish mumkin. Kitoblarni bezash, rasm va chizmalarni tayyorlashda buyumlarni loyihalash va modellarini yasashda, telereklamalar yaratishda, multfilmlarni yaratishda, kinofilmlarda qiziqarli kadrlar hosil qilish va boshqa ko’p sohalarda qo’llaniladi. Kompyuter grafikasi bilan ishlovchi dasturlar qatoriga bir qancha dasturlarni sanab o’tish mumkin. Jumladan, Microsoft Paint, Adobe Photoshop, Adobe Illustrator, Corel Draw, Adobe Freehand, Adobe InDesign, Adobe ImageReady, Adobe Flash, Discreet, Cinema 4d, Alias, Autodesk Maya, LightWave, Adobe Brush va hokazolardir. Ushbu dasturlarda kompyuter grafikasiga oid ishlarni amalga oshirish mumkin. Ba’zilarida oddiy rasm chizish mumkin bo’lsa, ba’zilarida uylar proyektlari, ba’zilarida esa uch o’lchamli modellashtirish va hattoki to’rt o’lchamli modellashtirish mumkin bo’ladi. Inson tashqi dunyo haqidagi axborotning asosiy qismini ko’zlari yordamida qabul qiladi. Ko’rish tizimi turli obyektlarning tasvirini qabul qilib oladi. Ular yordamida insonda tashqi muhit va undagi obyektlar haqida tasavvur paydo bo’ladi. Obyektlarning tasvirini yaratish, ularni saqlash, qayta ishlash va tasvirlash qurilmalarida tasvirlab berish kompyuterning eng qiyin va asosiy masalalaridan biridir. Kompyuterga hech qanday topshiriq berilmaganda, ya’ni bekor turganida ham ekranida ko’rinishi kerak bo’lgan tasvirni sekundiga o’nlab marta qayta ishlab ko’rsatadi. Kompyuterning ekranida paydo bo’ladigan tasvirlar uning videokarta deb ataluvchi 5 qurilmasi yordamida yaratiladi va ekranga chiqariladi. Videokartalar uchun maxsus videoprotsessorlar ishlab chiqariladi. 1.1-rasm: Videoprotsessor Videoprotsessorlar kompyuterning asosiy protsessorini murakkabligi va hisoblash ishlarini bajarish tezligi bo’yicha ortda qoldirib ketgan. Kompyuterning ma’lumotlarni elektron ko’rinishda tasvirlash qurilmasi monitor (monitor - kuzatish, nazorat) deb ataladi. Kompyuterda bo’layotgan jarayonlarni monitor orqali kuzatish mumkin. Monitorning tasvirlar ko’rsatiladigan qismi, ya’ni ekrani displey (display - tasvirlamoq) deb ataladi. Hozirgi paytda alohida korpusda yig’ilgan tasvirlash qurilmalari kompyuter monitori, kompyuter bilan birga joylangan tasvirlash qurilmalari (masalan, noutbuk, planshet hamda telefonlarda) displey deb atalmoqda. 1.2-rasm: Displey Displey to’g’ri to’rtburchak ko’rinishida bo’lib, uning tomonlari nisbati odatda 16 ga 9 kabi bo’ladi. Bundan tashqari, displey tomonlari nisbati 16 ga 10, 4 ga 3, 5 ga 4 kabi bo’lishi ham mumkin. So’nggi paytda 21 ga 9 nisbatdagi displeylar ishlab chiqarila boshlandi. 16x9 va 16x10 nisbatli displeylar keng, 21x9 nisbatlilari o’ta keng, 5x4 nisbatlilari kvadrat displeylar deb ataladi. 6 Displey ekrani satrlarga va ustunlarga ajratib chiqilgan bo’lib, har bir qator va ustun kesishgan joyda piksel deb ataluvchi juda kichik tasvir bo’laklari joylashgan. Piksellarning har biri alohida manzilga ega va mustaqil boshqarilishi mumkin. Har bir piksel uchun xotirada bir baytdan to’rt baytgacha joy ajratilishi mumkin. Demak, har bir piksel 256 tadan 4 milliardgacha bo’lgan ranglardan birida bo’lishi mumkin. Ekrandagi har bir pikselning o’zi uchga bo’linadi. Ulardan biri qizil, ikkinchisi yashil, uchinchisi ko’k rangda porlaydi. Bu ranglar asosiy ranglar deb ataladi va turli nisbatda qo’shilib, tabiatda uchraydigan ranglarning deyarli barchasini yarata oladi. Kompyuter grafikasi faoliyatning shunday turiki, unda kompyuter va maxsus yaratilgan dasturlardan foydalanib, tasvirlar yaratiladi, mavjudlari raqamli ko’rinishga o’tkaziladi, qayta ishlanadi, saqlanadi va qulay ko’rinishda tasvirlanadi. Kompyuter grafikasi o’tgan asrning 70-80-yillaridan boshlab ommaviylasha boshladi. Hozirgi kunda kompyuter grafikasi shu qadar rivojlanganki, uning ehtiyojlarini qondirish kompyuter texnikasining jadal rivojlanishining asosiy sabablaridan biri bo’lib qolmoqda. Kompyuter grafikasi ilm-fanga, tijoratga, san`at va sportga ham tegishli bo’lib, barcha sohalarda keng qo’llaniladi. Kompyuter grafikasi bo’yicha har yili ko’plab konferensiyalar o’tkaziladi, ilmiy jurallar va o’quv qo’llanmalar chop etiladi, dissertatsiyalar himoya qilinadi. Har yili bir necha yuz milliard dollarlik kompyuter grafikasi mahsulotlari ishlab chiqariladi va sotiladi. San`at durdonalari yaratiladi. Kompyuter grafikasi asosida yaratilgan elektron o’yinlar bo’yicha jahon birinchiliklari o’tkaziladi va ularda millionlab qatnashchilar ishtirok etadilar. Kompyuter grafikasi nimaning tasviri yaratilishiga qarab quyidagi sinflarga ajratiladi: 1) statsionar (o’zgarmas) yoki oddiy grafika; 2) kompyuter animatsiyasi; 3) multimedia. Oddiy grafika vaqt o’tishi bilan o’zgarmaydigan tasvirlarni yaratish bilan shug’ullanadi. Ularga misol sifatida rasmlar, fotosuratlar, chizmalarni keltirish 7 mumkin. Kompyuter animatsiyasi vaqt o’tishi bilan o’zgaradigan tasvirlar yaratadi. Masalan, multfilmlar, videoklip va videoroliklar. Multimedia mahsulotlari rasmlar va animatsiya bilan birga boshqa turdagi axborotlarni, masalan, ovoz va matnni ham o’z ichiga oladi. Multimedianing o’ziga xos jihati uning interfaolligi bo’lib, unda bir joy dan ikkinchi joyga o’tish imkoniyati ko’zda tutilgan bo’ladi. Multimediaga yorqin misol sifatida butun olam to’ri – www ni, undagi www-saytlar va www-sahifalarni keltirish mumkin. [1] 1.2 Kompyuter grafikasining jamiyatimizdagi ahamiyati va uning kelajakdagi rivojlanish imkoniyatlari. Zamonaviy shaxsiy kompyuterlarda h osil q ilinadigan grafikalar amaliy ji h atdan q araganda h ammasi interaktivdir. Bu q urilmalar yordamida h osil q ilina digan tasvirga bevosita ta`sir q ilib b o’ lmaydi. Monitor q urilmasi da tasvir hosil qilish jarayonini sich q oncha, klaviatura, skaner q urilmalari yordamida istagancha bosh q arish mumkin. Yu q orida k o’ rib o’ tilgan h amma tasvir h osil q ilish usullarining umumiy tomoni shundaki, bu erda tasvir ra q amli protcessor yordamida h osil q ilinadi. Grafik tasvirni h osil q ilishni zamonaviy usullari bilan yaxshiro q tanishish uchun kompyuter grafikasining uch turda – rastrli (nuqtali yoki pikselli), vektorli (ob`ektli), fraktal h osil q ilinishini k o’ rib chi q amiz. . Ular bir-biridan monitor ekranida tasvirlanishi va qog’ozda bosib chiqarilishi bilan farqlanadi. Rastli grafika. Rastli grafika da tasvir nu q talar (ko g’ ozda), piksellar (nu q talar ekranda shunday deb ataladi) yordamida h osil q ilinadi. Tabiiyki, nu q talar soni q ancha k o’ p b o’ lsa (ular zich q ilib joylashtirilsa), unga asoslangan rasm, shakl, grafik va h okazolar shuncha ani q k o’ rinib turadi. Shu munosabat bilan ekranning ruxsat etish q obiliyati tushunchasi kiritilgan b o’ lib, unda 8 piksellar gorizontal va vertikal y o’ nalishlardagi nu q talar soni mu h im ahamiyatga ega va u ekranning ruxsat etish imkoniyati deyiladi. I.3-rasm Rastrli grafikada qilingan barg tasviri Odatda, bunday k o’ rsatkich 640x480, 800x600, 1024x768 yoki bulardan yu q ori piksellarda beriladi. Tasvir o’ lchovi ruxsat etish q obiliyati bilan bo g’ li q dir. Bu parametr dpi (dots per inch-nu q talar soni zichligi) bilan o’ lchanadi. Ekran dioganali 15 dyuymli (1dyuym=2,54 sm) monitorda tasvir o’ lchovi 28x21 sm ni tashkil q iladi. Buni hi sobga olsak, 800x600 pikselli monitor ekran ining tasvirlash q obiliyati 72 dpi ga teng b o’ ladi. Demak, kompyuter xotirasida gi rangli tasvir k o’ p joy olinishini tushunish q iyin emas. Misol uchun 10x15 sm li rasm taxminan 1000x1500 piksellardan iborat b o’ ladi. Agar h ar bir rangli nu q tani tasvirlash uchun 3 bayt xotira ishlatilishini hisobga ol sa k , bitta o’ rtacha kattalikdagi rasmning o’ zi xotirada taxminan 4 mln. bayt joyni egallaydi. Bunday ma`lumot, xususan, Internet sa h ifalarini yaratishda e`tiborga olinishi zarur. Shuning uchun h am hozir gi kun da yaxshi multimedia dasturlarini, videorolikni yaratish uchun operativ xotirasi 128 Mbaytdan kam b o’ lmagan va mos ravishda, tezligi katta b o’ lgan kompyuterlardan foydalanish m aqsadga muvofiq . Demak, rastli grafika bilan ishlash uchun yu q ori unumli kompyuter talab q ilinadi. Rastli grafikaning kamchiligi sifatida shuni aytish mumkinki, tasvirni mashtablashtirish (kattalashtirish, kichiklashtirish) jarayoni natijasida nu q talar o’ lchovi kattalashishi bilan tasvir ani q ligi yomonlashishi mumkin va h atto, tasvir tanib b o’ lmaydigan daraja d a o’zgarishi mumkin. Rastli grafika elektron (multimedia) va matbaa nashrlarida keng qo’ llaniladi. Nashrlarda turli illyustratciyalarni yaratishda, odatda, skaner or q ali olingan ra q amli foto yoki videokamera ( h ozirda bunday fotoapparat va videokameralar keng tar q al gan ) yoki rassom, loyi h achi tomonidan tayyorlangan tasvirlardan foydalaniladi. Shuning uchun h am rastli grafikada ta h rir q iluvchi 9 dastur vositalaridan keng foydalaniladi. Bu dasturlar, odatda, tasvirlarning ani q ro q k o’ rini sh da b o’ lishini ta`minlaydi. Vektorli grafika. Vektorli grafikada tasvirning asosiy elementi sifatida chizi q q araladi. Chizi q sifatida t o’g’ ri chizi q yoki egri chiziq o li ni shi mumkin. Rastli grafikada bunday chizi q lar nu q talar (piksellar) yordamida yaratilsa, vektorli grafikada esa tasvirlarni yaratishda nu q taga nisbatan umumiyro q b o’ lgan chizi q lardan foydalaniladi va shuning h isobiga tasvirlar ani q ro q ko’rinishga b o’ ladi. I.4-rasm Vektorli grafikada qilingan barg tasviri Vektorli grafikaning afzallik tomoni tasvirning xotirada kamroq joy olishidir, chunki bu holda xotirada joy chiziq o’lchoviga bog’liq bo’lmagan ravishda bo’ladi. Buning sababi xotirada chizi qning o’zi emas balki uni ifodalovchi formula yoki parametrlar saqlanishida dir. Vektor grafikaning ixtiyoriy tasviri chizi q lardan tashkil https://iht.uz/download/slides/2kurs/informationaltechnologies/ituz/ 001dars.pdftopadi va oddiy chizi q lardan murakkablari h osil q ilinadi. K o’ pincha vektorli grafikani ob`ektga m o’ ljallangan grafika deyish mumkin. Chunki bunda, masalan, uchburchak h osil q ilish uchun 3 ta chizi q (kesma)dan foydalanilsa, p i r a m id a h osil q ilish uchun uni uchburchakdan foydalanibgina hosil q ilish mumkin. Vektorli grafikani h isoblanadigan grafika deb h am atash 10 chiziqlar mumkin , ch unki tasvirni (ob`ektni) ekranga chi q arishdan avval uning koordinatalari h isoblanadi va mos nu q talar h osil q ilinadi. Vektorli grafikaning matematik asosini geometrik figuralarning xosslarini o’ rganish tashkil et adi. Ma`lumki, nu q ta tekislikda 2 ta (x,y) koordinatasi bilan , t o’g’ ri chizi q uning kanonik k o’ rinishi y=kx+b (bunda k va b ixtiyoriy sonlar) da, kesma esa mos ravishda boshlan g’ ich va oxirgi nu q tasini berish bilan tasvirlanadi. Egri chizi q lar h am mos ravishda o’ z tenglamalariga ega. Vektorli grafika asosan illyustratciyalar yaratish uchun y o’ naltirilgan dir . Vektorli grafika reklama agentliklarida, loyixalash byurolarida, nashriyotlarida va bosh q a joylarda keng qo’ llaniladi. Vektorli grafika bilan ishlaydigan dasturlarga misol sifatida Adobe Illustrator 7.0, Macromedia Freehand 8.0 va Corel Draw 5.0 larni keltirish mumkin. Fraktal grafika . Fraktal grafika h am h isoblanuvchi grafika b o’ lib, uning vektor grafikadan far q i shundaki, unda h ech q anday ob`ektlar kompyuter xotirasida sa q lanmaydi. Chunki tasvirlar tenglamalar yoki ularni ng tizimlarida h osil q ilinadi. Shuning uchun h am xotirada tenglamalargina sa q lanadi. Tenglamalarga oid parametrlar o’zgartirilishi natijasida turli tasvirlar hosil qilinadi. I.5-rasm Rastrli grafikada qilingan tasvir Fraktal grafika matematik hisoblashlar asosida tasvirlarni avtomatik yaratish uchun qo’llaniladi. Shuning uchun ham uning asosi sifatida rasm, shakl, tasvir hosil qilishning dasturlash usuli tanlangan. 11 Bu grafika, odatda, turli jarayonlarni modellashtirish, tahlil qilish, turli qiziqtiruvchi dasturlar yaratishda keng qo’llaniladi.[2] Kompyuter grafikasining quyidagi tur kum larini ajratib k o’ rsatish mumkin:  tijoratga oid  namoyishlarga oid  muhandislikka oid  ilmiy  k o’ rgazmaviy  animatcion Tijoratga oid grafika elektron jadvallarda yoki berilganlar bazasidagi axborotlarni aks ettirish uchun xizmat qiladi. Bu axborotlar Sh E H M monitor ekranida graf i k, gistogramma, diagramma va xoxlagan boshqa ko’rinishlarda aks ettirilishi mumkin. Bunda grafiklar matn izo h lari va ma`lum joylarda shartli belgili izo h lar bilan ta`minlanadi. I.6-rasm. Tijorat uchun foydalaniladigan grafika Tijorat grafikasiga tegishli b o’ lgan amaliy dasturlar paketi tasvirni ekranda tezda va q ulay ifodalashga qaratilgan, chunki tijorat - chining asosiy maqsadi axborotlarni qayta ishlash jarayonida gi o’ zgarishlarni tezda mu h okama qilib, tegishli qarorlar qabul qilish dan iboratdir. Tasavvurni yanada oshirish uchun ushbu paketlarda tasvirni turli xildagi grafika shaklida tasvirlash imkoniyati kiritilgan. Bu esa o’z navbatida barcha turdagi tasvirlarni ekranda birgalikda ko’rib, tahlil qilish imkoniyatini oshiradi. Bu paketlarning eng ahamiyatli tomoni shundaki, ular tasvirlarni turli xil shaklda berishdan tashqari aks 12 ettirilgan grafikalarni tahlil qilish imkoniyatini ham beradi. Shu sababli bu paketlarga turli xil matematik tahlil usullari, jumladan statistik tahlil, ehtimollar nazariyasi, iqtisodiy jarayonlar bashorati kabi usullar kiritilganki, ular berilgan axborot to’plamini tahlil qilish imkonini beradi. Namoyish qilish grafikasi - matn, sxema, eskiz kabi hujjatlarni mashinaviy tasvirini hosil qilib uni namoyish etishga tayyorlash uchun xizmat qiladi. Bu erda eng asosiy vazifa - yuqori sifatli va chiroyli ko’rinishdagi tasvirlar hosil qilishdan iborat. Bu turdagi grafikalarning eng afzal tomoni shundaki, undagi tasvirlar to’plami va ko’rinishini tezda o’zgartirish mumkin. Injenerlik grafikasi - bunday grafika chizmachilik, loyihalash va konstruktorlik ishlarini avtomatlashtirishda keng qo’llaniladi. Injener-lik grafikasi analiz, sintez, modellashtirish, chizmachilik, boshqarish va shu kabi loyixalashni ishlarini avtomatlashtirishning hamma bosqichlarini o’z ichiga oladi. I.7-rasm. Injenerlik uchun foydalaniladigan grafika Ilmiy grafika - ilmiy izlanishlar uchun xizmat qiladi va geografik, fizik, biologik va boshqa jarayonlarni tadqiq qilishda qo’llaniladi. Ilmiy grafikaning eng asosiy maqsadi ilmiy izlanishlarda hosil bo’ladigan axborotlarni vizuallashtirish - ko’zga ko’rinarli shaklda ifodalashdir. Ayniqsa bu yo’nalish atom energiyasi manbalarini tadqiq qilishda, kosmonavtika, samolyotsozlikda, geografiyada va okeanologiyada - xulas qamrovi katta bo’lgan, tez kechadigan 13 jarayonlarni o’rganishda juda keng qo’llaniladi. Shuningdek, ilmiy izlanishlar natijalarini kerakli shaklda diagrammalar, xaritalar, jadvallar va turli matematik formulalar shaklida tasvirlashdaishlatilishi mumkin. I .8 -rasm. I lmiy izlanishlarning visual ko’rinishi Ko’rgazmaviy grafika - namoyish va tijorat grafikalarining rivoji bo’lib, shu ikkala grafika imkoniyatlarini yig’indisi integratciyasini tashkil etadi. Bu grafika ayrim grafikalarini slaydlar ketma-ketligidan iborat slaydfilm qilib yaratib, so’ngra uni ma`lum vaqt ichida ekranda ketma-ket ko’rgazma shaklida namoyish etadi. Har bir slaydning ekrandagi tasviri ovoz va vizual effektlar bilan qo’shib olib borilishi mumkin. Undan tashqari, tayyor grafikni tahrir qilish imkoniyat ham mavjud. Animatsion grafika - rang bilan ishlashdagi muvaffaqiyatlarni injenerlik grafikasidagi uch o’chovli ob`ektlarni modellashtirishdagi yutuqlar bilan (masalan reklama e`lonlari va teleko’rsatuvdagi bir tasvirni ichiga ikkinchisini kiritish) qo’shib uyg’unlashtirilgan. I.9-rasm. 3 o’lchovli ob’ektlar orqali animatsiya yaratish Mashina grafikasi - bu kompyuter yordamida ob`ekt shakllari, uning modelini yaratish va saqlash uchun xizmat qiluvchi kompyuter grafiksining bir bo’limi. Kompyuterda turli grafik tasvirlarni hosil qilish mumkin, biroq ular bir – biridan farqlanadi, chunki hozirgi zamon kompyuterlari o’tgan asrning 90- 14 yillardagi tizimlarga nisbatan shakllarni aniq tasvirlash imkoniyatiga ega bo’lgan va maxsus dastur bilan kengaytirilagan tizimlar yaratildi. I.10-rasm . Mashina modelini yaratish bosqichlari Interfaol garafika - kompyuter grafikasining eng asosiy bo’limlari-dan biri bo’lib, unda foydalanuvchi tasvirni dinamik boshqarish imkoniga ega bo’ladi, ya`ni tasvirning shakli, o’lchamlari va monitor yuzasidagi ranglarni o’zaro ta`sir qiluvchi moslama (klaviatura yoki sichqon) yordamida boshqaradi. Kompyuter grafikasida aniq va mavhum ob`ektlar tasvirini yaratish mumkin va bu tasvirlarni ikki ko’rinishda kuzutish mumkin:  Kuzatuvchi qo’zg’almas bo’lib oldidagi ob`ektni xohlaganicha aylantirib kuzatishi mumkin - bu panorama effekti;  Ob`ekt qo’zg’almas bo’lib kuzatuvchi uning atrofida aylanib tomosha qilishi mumkin - bu kamera effekti. Interaktiv grafika yaratilgandan keyin, televidenie va fotografiyada tasvirni yaratish va tayyorlashdagi eng asosiy texnik moslamalardan biri bo’lib qoldi. Uning yutuqlaridan biri sintezlangan abstrakt ob`ektlarini, tasvirlarni EHM yordamida hosil qilishdir. Inson mashina grafikasidan foydalanish vaqtida juda ko’p zerikarli va har xil mayda ishlardan (juda ko’p mikdorda tekstli varaqalar va sonli materiallarini ko’rib chiqishdan) qutildi.[3] 15 II BOB KOMPYUTER GRAFIKASINING RIVOJLANISH ISTIQBOLLARI II.1 Kompyuter grafikasining hozirgi tendentsiyalari va yutuqlarini tahlil qilish Butun dunyo bo’ylab kompyuter grafikasi bozori 2022 yildan 2030 yilgacha bo’lgan davrda CAGR ko’rsatkichi 7,0% ga, 2021 yilda 197,5 milliard AQSH dollaridan boshlanadigan kengayishi kutilmoqda. Jahon bozorida yangi va innovatsion texnologiyalarga bo’lgan talab eng muhim hisoblanadi. kompyuter grafikasi bozorini boshqaradigan jihat. Kompyuter grafikasi - bu monitor yoki ekranda ko’rsatilgan ma'lumotlarning vizual tasviri. Shunday qilib, ular kompyuterlar va foydalanuvchilar o’rtasidagi aloqa rejimini kuchaytirdilar. Bundan tashqari, korporativda raqamlashtirishga bo’lgan talabning ortishi va buning uchun imtiyozlar haqida xabardorlikning oshishi bozordagi talabni qo’llab-quvvatlaydi. Shunday qilib, biz taxmin qilamizki, kompyuter grafikasi bozori prognoz davrida sezilarli o’sishni ko’rsatadi. O’tgan yili global kompyuter grafikasi bozori amaliy va apparat kichik segmentlariga bo’lingan. Uskunalar kompyuter grafikasining turli ilovalarini tegishli vositalar va texnologiyalar bilan birlashtirishga imkon beradi. Uskuna grafik kartalar, grafik ishlov berish bloklari, xotira, operativ xotira, 3D skanerlar va boshqalar kabi turli muhim komponentlarni o’z ichiga oladi. Ushbu muhim komponentlarning qimmatligi bilan ta'minlangan holda, apparat kichik segmenti kompyuter grafikasi bozorida etakchilik qilishda davom etadi. Shunday qilib, biz 2022-2030 yillarga mo’ljallangan prognoz davrida apparat segmenti ustunlik qilishini kutmoqdamiz. 16 2021 yilda Shimoliy Amerika kompyuter grafikasi bozorida yetakchilik qildi. Shimoliy Amerika 2020-yilda bozor ulushining 2/5 qismidan ko’prog’iga to’g’ri keladi. Osiyo Tinch okeani smartfonlar, planshetlar va boshqa aqlli qurilmalar uchun eng yirik ishlab chiqarish markazi tufayli ustunlikka ega. Turli mahalliy va mintaqaviy ishlab chiqaruvchilar va dasturiy ta'minot va texnik vositalarni ishlab chiquvchilar mavjudligi sababli, kompyuter grafikasi bozori Osiyo Tinch okeani mintaqasida gullab-yashnaydi. Bundan tashqari, Shimoliy Amerikadan autsorsing qilingan ish Hindiston va Xitoyning rivojlanayotgan iqtisodiyotlarida kompyuter grafikasi bozorining o’sishini qo’llab-quvvatlaydi. Natijada, biz Osiyo-Tinch okeani mintaqasi prognoz davrida sezilarli darajada o’sishini kutamiz. Kompyuter grafikasi bozorida ishlaydigan taniqli o’yinchilar: Microsoft korporatsiyasi, Intel korporatsiyasi, Advanced Micro Devices (AMD), Inc., ARM Ltd., Adobe Systems Ltd., Imagination Technologies Limited, Sony Corporation, Nvidia Corporation, Siemens PLM Software , Autodesk Inc. va Dassault Systemes SA. Tarixiy va prognoz davri. 2021 yilni asosiy yil sifatida hisobga olgan holda 2020 yildan 2030 yilgacha bo’lgan har bir segmentning tahlilini aks ettiradi. 2022 yildan 2030 yilgacha bo’lgan prognoz davri uchun hisoblangan tegishli segmentlarning har biri uchun yillik yillik o’sish sur'ati (CAGR). Joriy hisobot har bir geografik mintaqa uchun har bir mikro bozor uchun miqdoriy bozor taxminlarini va mikro va makro muhit tahlili, bozor tendentsiyalari, raqobatbardosh razvedka, segment tahlili, porter besh kuch modeli, eng yaxshi g’alaba qozonish strategiyalari, eng yaxshi investitsiya bozorlari kabi sifatli bozor tahlillarini o’z ichiga oladi. rivojlanayotgan tendentsiyalar va texnologik tahlillar, amaliy tadqiqotlar, strategik xulosalar va tavsiyalar va boshqa asosiy bozor tushunchalari. 17 Tadqiqot metodologiyasi To’liq tadqiqot tadqiqoti uch bosqichda o’tkazildi, ya'ni: ikkilamchi tadqiqot, birlamchi tadqiqot va ekspertlar guruhining tekshiruvi. Kompyuter grafikasi bozorini baholashga imkon beradigan asosiy ma'lumotlar quyidagilardan iborat:  Ishlab chiqaruvchilarning tadqiqot va ishlanmalar byudjetlari va davlat xarajatlari  Bozor segmentidagi asosiy kompaniyalarning daromadlari  Yakuniy foydalanuvchilar soni va iste'mol hajmi, narxi va qiymati.  Hisobotda ko’rib chiqilgan mamlakatlar tomonidan ishlab chiqarilgan geografik daromadlar  Hozirgi vaqtda kompyuter grafikasi bozoriga ta'sir ko’rsatuvchi mikro va makro muhit omillari va ularning prognoz davrida kutilayotgan ta'siri. Bozor prognozi turli xil sifat va miqdoriy omillarni tahlil qiluvchi xususiy dasturiy ta'minot orqali amalga oshirildi. O’sish sur'ati va CAGR intensiv ikkilamchi va birlamchi tadqiqotlar orqali baholandi. Turli ma'lumotlar nuqtalari bo’yicha ma'lumotlar triangulyatsiyasi hisobotda tahlil qilingan turli bozor segmentlarida aniqlikni ta'minlaydi. Bozor bahosini tasdiqlashda yuqoridan pastga va pastdan yuqoriga yondashuvni qo’llash miqdoriy ma'lumotlarning mantiqiy, uslubiy va matematik izchilligini ta'minlaydi. Kompyuter grafikasi va animatsiya bo’yicha malakali mutaxassislarga bo’lgan talab bugungi raqamli landshaftda tobora ortib bormoqda. Ko’ngilochar industriya animatorlar, 3D modelerlar, tekstura rassomlari, riggerlar va vizual effektlar bo’yicha mutaxassislar uchun ko’plab imkoniyatlarni taklif etadi. Bundan tashqari, o’yin sanoati doimiy ravishda kengayib bormoqda, bu iste'dodli shaxslardan jonli belgilar, immersiv muhitlar va jozibali vizual effektlarni yaratishni talab qiladi. Reklama agentliklari, shuningdek, tomoshabinlarni jalb qilish uchun ko’zni qamashtiruvchi vizual kontent ishlab chiqaradigan mutaxassislarni qidiradi. An'anaviy sektorlardan tashqari, kengaytirilgan haqiqat (AR), virtual haqiqat (VR) va aralash haqiqat (MR) kabi rivojlanayotgan 18 texnologiyalar kompyuter grafikasi va animatsiya mutaxassislari uchun yangi imkoniyatlar yaratmoqda. Ushbu texnologiyalar arxitektura, tibbiyot, o’quv simulyatsiyasi va mahsulot dizaynida qo’llanilib, ushbu sohadagi martaba imkoniyatlari ko’lamini yanada kengaytirmoqda.[4] Muvaffaqiyat uchun zarur bo’lgan eng yaxshi ko’nikmalar. Kompyuter grafikasi va animatsiya   sohasida muvaffaqiyat qozonish uchun ma'lum asosiy ko’nikmalar zarur. Adobe Creative Suite, Autodesk Maya, Cinema 4D va Unity kabi dasturiy vositalarni bilish juda muhimdir. Chizmachilik, kompozitsiya va ranglar nazariyasi kabi an'anaviy san'at ko’nikmalarida mustahkam poydevor vizual jozibali dizayn va animatsiyalarni yaratish uchun ham qimmatlidir. Bundan tashqari, qiziqarli hikoyalar yaratish va tomoshabinlarni samarali jalb qilish uchun hikoya qilish, xarakter rivojlanishi va vizual estetikani chuqur tushunish juda muhimdir. Kuchli muloqot va hamkorlik qobiliyatlari bir xil darajada muhimdir, chunki kompyuter grafikalari va animatsiya mutaxassislari loyihalarni hayotga tatbiq etish uchun jamoalarda ishlaydi. Bundan tashqari, eng so’nggi sanoat tendentsiyalari, texnikasi va texnologik yutuqlaridan xabardor bo’lish ushbu jadal rivojlanayotgan sohada raqobatbardosh bo’lib qolish uchun juda muhimdir. Doimiy o’rganish va ijodkorlikka bo’lgan ishtiyoq ushbu qiziqarli martaba yo’lida muvaffaqiyatga erishish uchun juda muhimdir.[5] II.2 Jamiyatimizda kompyuter grafikasi uchun qo’llaniladigan turli vositalar va dasturlar bilan ishlash 1-amaliy ish: AdobePhotoshopda Tasvirlarni kattalashtirish va panorama Masshtablash xususiyati sizga rasmni o’lchamini o’zgartirmasdan yaqinroq ko’rish va kattalashtirish imkonini beradi. Bu sizning tasviringizga mikroskop orqali qarashga o’xshaydi. Kattalashtirganingizda, siz kiritgan o’zgarishlarni yaxshiroq ko’rishingiz mumkin. 19 Quyidagi ikkita rasmda biz kattalashtirishdan oldin va keyin tasvir ko’rsatilgan. Oldindan Keyin II.1-rasm II.2- rasm Tasvirni kattalashtirish uchun asboblar panelining pastki qismida joylashgan Masshtablash vositasidan foydalanasiz. Bu shunday ko’rinadi: Kattalashtirish vositasini bosing, so’ng rasmingizni bosing. Shuningdek, Ko’rish. Kattalashtirishga o’tishingiz mumkin. Siz ichida (+) belgisi bo’lgan kattalashtiruvchi oynani ko’rasiz. Har safar rasm ustiga bosganingizda, Masshtablash vositasi uni 100% ga kattalashtiradi. Masshtabdan foydalanish tasvir hajmini o’zgartirmasligini yodda tutish kerak. Tasvirni panorama qilish tasvirni kattalashtirishdan farq qiladi. Tasvirni panorama qilish turli tomonlarini yaxshiroq ko’rish uchun tasvirni siljitish demakdir. Bu, ayniqsa, katta hajmdagi rasm fayllari uchun foydalidir. Tasvirni panorama qilish uchun asboblar panelining pastki qismidagi Qo’l asbobini bosing. Tasvir ustida panorama qilish uchun sichqonchani torting. Agar siz boshqa vositadan foydalanayotgan bo’lsangiz, lekin uni ishlatayotganda tasvirni o’zgartirishingiz kerak bo’lsa, sichqonchani sudrab olib borganingizda bo’sh joyni bosing va ushlab turing. Photoshop bilan ishlaganda, grafiklarni tekislash, tasvir faylining ayrim tomonlarini o’lchash yoki grafikga mos ravishda matn kiritish kerak bo’lgan paytlar bo’lishi mumkin. Bu ishlarni faqat tegishli asbob yordamida 20 bajarishingiz mumkin bo lsa-da, Photoshop CS6 taqdim etgan chizg ichlar,ʻ ʻ qo llanmalar va to rlardan foydalanganda professional tasvirlar va grafiklarni ʻ ʻ yaratish ancha osonlashadi. Bu xususiyatlar, masalan, veb-sahifaning tomonlarini tekislashni yoki grafik bilan to’liq mos keladigan matnni qo’shishni osonlashtiradi. Biz har bir xususiyatni alohida o’rganamiz. Ulardan foydalanish juda oddiy ekanligini va Photoshop bilan ishlashni yanada osonlashtirishini bilib olasiz. Hukmdorlar Hujjat oynasining yuqori va chap tomonida yoki rasmingiz ko’rinadigan joyda o’lchagichlar paydo bo’ladi. Chizgichlardan foydalanish uchun Ko’rish. Rulerlarga o’ting. Ular shunday ko’rinadi: II.3- rasm Ushbu o’lchagichlar tasvirlarni, joylashuv grafiklarini va joylashuvni tanlashni o’lchashga yordam beradi. Ular, ayniqsa, siz fotosurat bilan (masalan, tabrik kartasi bilan) matn qo’yganingizda va matnni tasvir bilan to’liq moslashtirganingizga ishonch hosil qilishni istasangiz foydali bo’ladi. Ular ikkita rasmni bitta hujjatga (masalan, veb-sahifada) joylashtirganingizda ham foydali bo’lishi mumkin. Rasmlarni bir xil vertikal yoki gorizontal tekislikda joylashtirish uchun o’lchagichlardan foydalaning. Misol uchun, ikkalasi ham vertikal (yuqoriga/pastga) o’lchagichdagi 2 dyuymli chiziqqa to’g’ri kelishi mumkin. 21 Hukmdor birliklari noldan boshlanadi va chapdan o’ngga, so’ngra yuqoridan pastga ikki o’lchagich kesishgan joyda ko’tariladi. Tasvirni yoki rasmdagi istalgan maydonni o’lchash uchun siz nol nuqtasini o’lchamoqchi bo’lgan maydonga ko’chirishingiz kerak. Quyidagi misolda biz karahindibani o’lchamoqchimiz. II .4- rasm Nolinchi nuqtani siljitish uchun, avvalo, ko’rsatgichni o’lchagichlar kesishgan joyning yuqori chap burchagidagi kesishgan chiziq ustiga qo’ying. Ular shunday ko’rinadi: Nol nuqtasini yangi nol nuqtasi boshlanishi kerak bo’lgan joyga torting. Rasm bo’ylab chiziq paydo bo’ladi, bu sizga kerakli joyni aniq belgilashga yordam beradi. II.5- rasm Yangi nol nuqtasini o’rnatish uchun qo’yib yuboring. 22 O’lchov birliklarini yoki boshqa afzalliklarni o’zgartirish uchun Tahrirlash > Afzalliklar > Birliklar va o’lchagichlarga o’ting. II .6- rasm Biz ushbu o’lchovdan qo’shimcha grafiklar, matn hajmini aniqlash yoki joylashtirish va/yoki tekislash uchun foydalanishimiz mumkin. Qo’llanmalar Gidlar hukmdorlarga juda o’xshaydi. Katta farq shundaki, siz ularni o’lchash uchun ishlatmaysiz. Buning o’rniga siz ularni tasviringizning matn, qatlamlar va boshqalar kabi turli tomonlarini tekislash uchun ishlatasiz. Qo’llanmalardan foydalanish uchun Ko’rish > Ko’rsatish > Qo’llanmalarga o’ting. Hujjat maydonining chap tomonida yoki tasvir paydo bo’ladigan maydonda vertikal qo’llanmani ko’rasiz. Bu och ko’k rangli chiziq bo’lib, u quyidagicha ko’rinadi: Ko’proq o’rganishga qiziqasizmi? 23 Siz chiziqni bosishingiz, so’ngra uni rasmingiz ustiga sudrab tashlashingiz mumkin. II .7- rasm Yuqoridagi rasmda siz vertikal qo’llanmani ko’rishingiz mumkin. Qo’llanma bir necha qator matnlarni joylashtirishda foydalidir. Uning mukammal hizalanganligiga ishonch hosil qilish uchun qo’llanmadan foydalanishingiz mumkin. Gorizontal yo’riqnoma yaratish uchun gorizontal o’lchagichdan sudrab olib tashlang. II.8- rasm Grafiklarni joylashtirish uchun gorizontal va vertikal qo’llanmalarning kesishmalaridan ham foydalanishingiz mumkin. Aytaylik, siz to’g’ridan-to’g’ri karahindiba ustiga boshlanadigan matnni joylashtirmoqchi bo’ldingiz. Qo’llanmalar buni amalga oshirishga yordam beradi. 24 Qo’llanmani olib tashlash uchun uni rasmdan tortib olib tashlang yoki Ko’rish> Ko’rsatish> Qo’llanmalar-ga o’ting va parametr yonidagi belgini olib tashlang. To’rlarni chop qilib bo’lmaydi, ya’ni siz to’rdan foydalanishingiz mumkin, uni rasmingizda qoldirishingiz mumkin, lekin rasmni chop etganingizda yoki saqlaganingizda, u Photoshop-dan tashqarida ko’rganlarga ko’rinmaydi. U qoplama sifatida ko’rinadi. Siz elementlarni joylashtirish yoki dizayndagi simmetriyani saqlash uchun panjaradan foydalanasiz. To’rdan foydalanish uchun Ko’rish > Ko’rsatish > To’rga o’ting. Quyida rasmdagi panjaraning oniy tasviri keltirilgan. II .9- rasm To’rda yoki boshqa afzalliklarda foydalanilgan o’lchovlarni o’zgartirish uchun Tahrirlash> Afzalliklar> Grid-ga o’ting. Endi siz simmetriya va dizaynni saqlagan holda tasvirga tomonlar qo’shish, boshqa rasm yoki grafikni joylashtirish yoki tasvirga nima qilish kerak bo’lsa, hozir panjaradan foydalanishingiz mumkin. Yuqoridagi rasmda siz yomg’ir tomchilarini qo’shishingiz mumkin. To’rdan foydalanib, siz tomchilarni tasvirda bir xil masofada saqlashingiz mumkin. Tarix bilan qadamlarni bekor qilish Tasvir yoki grafikga kiritilgan har qanday tahrir yoki o’zgartirishlar Photoshop CS6 da osongina qaytarilishi mumkin. Buni amalga oshirishning ikkita usuli bor. Birinchi usul - Tahrirlash> Orqaga qadam bo’limiga o’tish. Buni tanlash orqali Photoshop siz qilgan eng oxirgi amalni bekor qiladi. Masalan, agar siz 25 oxirgi marta rasm rangini o’zgartirgan bo’lsangiz, Photoshop siz kiritgan o’zgarishlarni bekor qiladi. Orqaga qadam tugmasini xohlagancha bosishingiz mumkin va Photoshop grafik yoki tasvirni tahrirlash yoki o’zgartirish uchun qilgan barcha qadamlaringizni bekor qiladi. Biroq, aytaylik, siz qilgan oxirgi besh qadam, birinchisi eng oxirgisi:  Rangni o’zgartirish  Rasm hajmini o’zgartirish  Qatlam yarating  Rasmni kesish Siz rang o’zgarishlarini saqlab qolishni va hatto yangi tasvir hajmini saqlashni xohlashingiz mumkin, lekin siz yangi qatlam va kesilgan versiyadan xalos bo’lishingiz mumkin. Agar buning uchun oddiygina "Orqaga qadam" dan foydalansangiz, avval rang va tasvir hajmini bekor qilishingiz kerak bo’ladi. Bu shuni anglatadiki, siz buni keyinroq takrorlashingiz kerak bo’ladi. Bu qiyinchilik bo’lishi mumkin! Buning o’rniga, tasvirga kiritilgan har qanday o’zgarishlarni bekor qilish uchun Tarix panelidan foydalanishingiz mumkin. Tarix panelini ko’rish uchun Oyna>Tarix-ga o’ting. II.10- rasm Tarix panelida siz rasmingizning barcha holatini ko’rishingiz mumkin. Tasviringizga qilgan har bir o’zgartirishingiz yangi holatni yaratdi. Yuqoridagi rasmda "Tasvir hajmi" - bu holat. O’chirmoqchi bo’lgan holatni bosing, shunda u quyida ko’rsatilganidek tanlanadi. 26 II.11- rasm Keyin pastki o’ng burchakdagi kichik axlat qutisini bosing. Davlatni o’chirishni xohlayotganingizga ishonchingiz komilmi yoki yo’qligini so’rab dialog oynasi paydo bo’ladi. Agar u to’g’ri holat bo’lsa, Ha ni bosing. II.12- rasm Rangni sozlash paneli yordamida sozlash Sozlash paneli rasmlaringizdagi rangni sozlashni osonlashtiradi. Sozlash paneli sukut bo’yicha Panel Dock-da ochiq. Bu shunday ko’rinadi: II.13- rasm Rangni sozlash uchun sozlash belgisini bosishingiz mumkin. Agar sichqonchani piktogramma ustiga olib kelsangiz, u sizga ushbu belgi nima qilishini aniq aytib beradi. Quyida ko’rib turganingizdek, birinchi belgi Yorqinlik va Kontrastni sozlaydi. 27 II.14- rasm Belgini bosganingizda, Panel Dockning chap tomonida Xususiyatlar paneli paydo bo’ladi. Unda biz Yorqinlik va Kontrastni sozlash imkonini beruvchi slayderlarni ko’ramiz. Shunchaki slayder ustiga sichqonchani bosib ushlab turing va uni kerakli joyga sudrab boring. II.15- rasm Endi siz yorqinlik va kontrastni sozlashingiz mumkin. Misol sifatida Yorqinlik/Kontrastdan foydalanamiz. Biz uni quyidagi rasmga qo’llaymiz. II .16- rasm Endi biz Yorqinlik / Shartnoma xususiyatlari panelidagi slayderlarni sozlaymiz . Endi bizning rasmimiz quyidagicha ko’rinadi: 28 II.17- rasm Xususiyatlar paneli uchun boshqa variantlar:  Sozlashning ko’rinishini bosish orqali almashtiring .  Dastlabki sozlash sozlamalariga qaytish uchun bosing  Sozlamani o chirish uchun ni bosingʻ . Xususiyatlar panelini yopish uchun panelning yuqori o’ng burchagidagi tugmani bosing. Sozlamalar panelida tasvir rangiga turli xil sozlashlarni o’rganishga vaqt ajrating. Tajriba qiling va ularning rasmlaringizga qanday ta'sir qilishini ko’ring. Eslatma vositasi Eslatma vositasi tasviringizga eslatma qo’shish imkonini beradi. Siz xohlagancha ko’p eslatma qo’shishingiz mumkin. Har bir eslatma eslatma belgisi bilan belgilanadi . Eslatma qo’shish uchun asboblar paneliga o’ting. Eslatma vositasi Asboblar panelining tanlash bo’limidagi Damlatish vositasi bilan guruhlangan . Pastga o’qni o’ng tugmasini bosing va Eslatma vositasi-ni tanlang . Eslatma qo’shish uchun rasmdagi eslatma qo’shmoqchi bo’lgan joyni bosing, so’ngra paydo bo’lgan matn maydoniga o’z eslatmangizni yozing (quyida ko’rsatilgan). 29 II .18- rasm Qaydlarni joylashtirgan joyingizda qayd piktogrammalari rasmingizda paydo bo’ladi. II.19- rasm Tasvirni saqlaganingizda yoki chop etganingizda bu eslatmalar ko’rinmaydi. 2-amaliy ish: CorelDRAW dasturida gulli naqshlar hosil qilish. 1. Birinchi navbatda Файл > Создать yoki Ctrl+N tugmalarini bosamiz. Instrumentlar orasidan Эллинс yoki F7 tugmasini tanlab ikkita bir xil aylana chizib olamiz. So’ng Прямоугольник yoki F6 tugmasini tanlab rasmdagi ko’rinishda chizib olamiz. Инструментов выбора bo’limini tanlab hamma shaklni belgilab olamiz. II.19-rasm. Shakllarni chizish 30 2. Инструментов выбора bo’limini tanlab hamma shaklni belgilab olamiz. II.20-rasm. Shakllarni belgilash Uskunalar satridan Объединение bo’limini tanlaymiz. II.21-rasm. Shakllarni birlashtirish Quyidagi ko’rinishda hosil bo’ladi. II.22-rasm. Shakllarni birlashtirilgan holati 3. Hosil bo’lgan shakldan yana ikki nusxa olamiz. Buning uchun shakl belgilangan vaqtda klaviaturadan “+” belgisini tanlab, yoki Ctrl+C va Ctrl+V bilan nusxa olamiz. 1 2 3 II.23-rasm. Shakllarni nusxalash 4. Shaklni 90 0 gradusga burish uchun uskunalar satrida joylashgan Угол поворота bo’limiga gradus soni kiritiladi. II.24-rasm. Shakllarni burish 31 5. Shartli ravishda belgilangan 1 va 2 shaklni belgilab, uskunalar satridan Исключение bo’limini tanlaymiz. II.25-rasm. Shakllarni ajratish 6. 1 shaklni belgilab, klaviaturadan Delete tugmasini tanlaymiz. II.26-rasm. Belgilangan shaklni o’chirish 7. Shartli ravishda belgilangan 2 va 3 shaklni belgilab, uskunalar satridan Исключение bo’limini tanlaymiz. 2 shaklni belgilab, quyidagi ko’rinishda joylashtirib, shakllarni belgilab uskunalar satridan Исключение bo’limini tanlaymiz. II.27 -rasm. Shakllarni belgilash, 8. Klaviaturadan Delete tugmasini tanlaymiz. Quyida berilgan rasmdagi ko’rinishda shakl hosil bo’ladi. II.28-rasm. Shaklni qolgan qismi 32 9. Hosil bo’lgan shaklni -90 0 gradusga burib quyidagi ko’rinishga keltiramiz. Buning uchun uskunalar satrida joylashgan Угол поворота bo’limiga -90 sonini kiritiladi. II .2 9 -rasm. Shaklni burish 10. So ’ ng ushbu shakldan nusxa bir necha marta nusxa olib ( klaviaturadan “+” yoki Ctrl + C ) quyidagi ko ’ rinishda joylashtirib olamiz . Shakl bir xilda hosil bo ’ lishi uchun uskunalar satrida joylashgan Двухточечная линия yoki F 5 tugmasini bosib to ’ g ’ ri chiziq chizib olamiz . II.30-rasm. Shaklni to’g’ri chiziq bo’ylab nusxalash Mana shunday ko’rinishda shakl to’lgunicha ishni davom ettiramiz. Shaklni to’g’ri chiziq bo’ylab tekislash uchun SHIFT tugmasini bosib turgan holda, shaklni o’rta nuqtasidan ushlab kichraytiramiz. Rasmda berilgan ko’rinishda hosil qilamiz. 33 II.31-rasm. To’g’ri chiziq bo’ylab to’ldirilgan holati 11. Hosil bo’lgan shaklni belgilab, uskunalar satridan Инструментов выбора bo’limini tanlab hamma shaklni belgilab olamiz. Menyudan Объект > Группа > Сгруппировать yoki Ctrl+G tugmasini tanlaymiz. 12. Endi shaklni burish bilan shug’ullanamiz. Buning uchun menyudan Окно > Окно настройки > Преобразования bo’limini yoki Alt+F8 tugmasini tanlaymiz. II.32- rasm Ushbu oynadan Угол поворота bo’limiga 20 sonini Копии bo’limiga 1 raqamini kiritamiz, tekislanishga Внизу справа buyruqlarini tanlab, Применить tugmasini bosamiz. II.33 -rasm. Shaklni nusxalash 13. Endi hosil bo’lgan shaklni ustiga sichqoncha o’ng tugmasini bosib, kontekst menyudan Порядок > На задний план страницы yoki Ctrl+G tugmasini tanlaymiz. 14. Har bir shaklni tanlab Палитра bo ’ limidan kerakli rang ustiga sichqoncha o ’ ng tugmasini bosib rang tanlaymiz , agar sichqoncha chap tugmasi bosilsa , shakl ichiga to ’ lib rang beradi . 34 II .34- rasm . Shakllarga rang berish Har bir shaklni belgilab , alohida - alohida Преобразования bo ’ limini yana boshqadan sozlab olamiz . Угол поворота bo ’ limiga 40 sonini Копии bo ’ limiga 1 raqamini kiritamiz , tekislanishga Внизу справа buyruqlarini tanlab , Применить tugmasini toki shakl aylana bo ’ lib to ’ lgunicha davom ettiramiz . Shundan so’ng quyidagi shakl hosil bo’ladi. II.35-rasm. Naqshning umumiy ko’rinishi 35 XULOSA Kompyuter grafikasi jamiyatimizning ajralmas qismiga aylanib, turli soha va tarmoqlarga kirib bordi. Uning ilovalari xilma-xil bo’lib, turli sohalarni qamrab oladi va bir nechta domenlarning rivojlanishi va rivojlanishiga hissa qo’shadi. Ushbu inshoda biz jamiyatimizda kompyuter grafikasini qo’llash sohalarini o’rganamiz va ularning rivojlanish istiqbollarini muhokama qilamiz. Kompyuter grafikasining mashhur qo’llanilishi ko’ngilochar sanoatdir. Vizual jihatdan ajoyib filmlar, teleko’rsatuvlar va video o’yinlarni yaratishda hal qiluvchi rol o’ynaydi. Kuchli dasturiy ta'minot va apparat vositalaridan foydalangan holda, kompyuter grafikasi real virtual olamlarni, jonli belgilarni va hayratlanarli maxsus effektlarni yaratishga imkon beradi. Ushbu jozibali vizual tajriba bizning o’yin-kulgimizni oshiradi va ijodiy hikoya qilish uchun cheksiz imkoniyatlarni taqdim etadi. Kompyuter grafikasi arxitektura va dizayn sohasida ham keng qo’llaniladi. Bu me'morlarga o’z g'oyalarini vizualizatsiya qilishda yordam beradi va ularga binolar va landshaftlarning batafsil 3D modellarini yaratishga imkon beradi. Ushbu modellar mijozlar va manfaatdor tomonlarga har qanday qurilish boshlanishidan oldin loyihaning yakuniy natijasini tasavvur qilishda yordam beradi. Bundan tashqari, kompyuter grafikasi interyer dizaynini osonlashtiradi, bu esa dizaynerlarga turli xil sxemalar, materiallar va yorug'lik sharoitlari bilan tajriba o’tkazish imkonini beradi, natijada yanada samarali va estetik jihatdan yoqimli joylarni yaratadi. Muhandislik va ishlab chiqarish sohasida kompyuter grafikasi mahsulotni loyihalash va prototiplashda hal qiluvchi rol o’ynaydi. SAPR (Kompyuter Yordamidagi Dizayn) dasturidan foydalangan holda muhandislar mahsulotlarning funksionalligi va ishlashini taqlid qilib, murakkab 3D modellarini yaratishi mumkin. Kompyuter grafikasi, shuningdek, virtual sinov va tahlil qilish imkonini beradi, jismoniy prototiplarga bo’lgan ehtiyojni kamaytiradi va mahsulotni ishlab chiqish jarayonini soddalashtiradi. Kompyuter grafikasining ushbu ilovasi nafaqat samaradorlikni oshiradi, balki innovatsiyalar va tez takrorlash imkonini beradi. Kompyuter grafikasi muhim hissa qo’shgan yana bir soha tibbiy tasvir va sog'liqni saqlashdir. Bu ichki organlar va tuzilmalarning batafsil vizual tasvirlarini yaratishga imkon beradi, diagnostika, jarrohlik rejalashtirish va tibbiy tadqiqotlarda yordam beradi. Kompyuter grafikasi tibbiyot mutaxassislariga murakkab anatomik tuzilmalar bo’ylab harakat qilish, anormalliklarni aniqlash va bemorlarning yaxshi natijalari uchun jarrohlik muolajalarini simulyatsiya qilish imkonini beradi. Kelajakka qarab, kompyuter grafikasining rivojlanish istiqbollari nihoyatda istiqbolli. Texnologiya taraqqiyotda davom etar ekan, biz yanada real va immersiv virtual muhitlarni kutishimiz mumkin. Kompyuter grafikasining virtual haqiqat (VR) va kengaytirilgan haqiqat (AR) kabi rivojlanayotgan texnologiyalar bilan integratsiyasi interaktiv tajribamizni yanada oshiradi va turli sohalarni o’zgartiradi. Immersiv ta'lim simulyatsiyalarini yaratishdan tortib, masofaviy hamkorlikni inqilob qilishgacha, kompyuter grafikasi bizning yashash, ishlash va o’ynash uslubimizni shakllantirishda davom etadi. Bundan tashqari, kompyuter grafikasi sohasi sun'iy intellekt (AI) sohasidagi yutuqlar bilan chambarchas bog'liq. Sun'iy intellektga asoslangan algoritmlar real grafiklarni yaratish jarayonini avtomatlashtirishi va yaxshilashi, qo’lda yaratish uchun zarur bo’lgan vaqt va kuchni kamaytirishi mumkin. Kompyuter grafikasi va sun'iy intellekt o’rtasidagi bu sinergiya avtonom transport vositalari, robototexnika va virtual yordamchilar kabi aqlli va avtonom tizimlarni rivojlantirish uchun katta imkoniyatlarga ega. Xulosa qilib aytganda, kompyuter grafikasi ko’plab sohalarda, jumladan, o’yin-kulgi, arxitektura, muhandislik va sog'liqni saqlash sohalarida keng tarqalgan ilovalarni topdi. Uning rivojlanish istiqbollari yorqin, texnologiya yutuqlari va sun'iy intellektning integratsiyasi bilan yanada qiziqarli imkoniyatlarga eshik ochadi. Oldinga nazar tashlaydigan bo’lsak, kompyuter grafikasi, shubhasiz, jamiyatimizni o’zgartirishda davom etadi va bizga ilgari tasavvur qilib ~ 37 ~ bo’lmaydigan usullarni tasavvur qilish, yaratish va innovatsiya qilish imkonini beradi. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR: 1. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining “ O’zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim tizimini 2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash to’g’risida”gi 2019- yil 8-oktabrdagi PF-5847-son farmoni 2.O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Umumiy o’rta va o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limining davlat ta’lim standartlarini tasdiqlash to’g’risida”gi 187-sonli qarori.2017-yil,6-aprel. 3 .O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Umumiy o’rta talim to’g’risida ”gi 140-son qarori,2017-yil,15-mart. 4. Sh.Mirziyoyev “Erkin va farovon ,demokratik O’zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz”. “O’zbekiston” nashriyoti,2016-yil. 5.Sh.Mirziyoyev “Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz”,”O’zbekiston”nashriyoti,2017-yil. ASOSIY ADABIYOTLAR. 1. Mamarajabov М . Е ., Tursunov S.Q., Nabiulina L. “Kompyuter grafikasi va web- dizayn”. Darslik. – Toshkent: Cho lpon nomidagi NMIU, 2013. – 376 b.ʻ 2. Yo’ldoshev U., Mamarajabov M., Tursunov S.Q. Pedagogik Web-dizayn. Oliy ta’lim muassasalari uchun qo’llanma. – T.: “Voris” nashriyoti, 2013. 3.Rixsiboyev T., Rixsiboyeva X., Tursunov S. Kompyuter grafikasi. Darslik. – Toshkent: “Tafakkur qanoti”, 2018. – 304 b. 4. Mamarajabov М . Е ., Nabiulina L., Tursunov S.Q., Nabiulina L. Kompyuter grafikasi va web-dizayn. Darslik. – Toshkent: “Cho lpon”, 2013. – 376 b. ʻ 5. Yo’ldoshev U., Mamarajabov M., Tursunov S.Q. Pedagogik Web-dizayn. Oliy ta’lim muassasalari uchun qo’llanma. – Toshkent: “Voris”, 2013. – 232 b ~ 38 ~ 6. F.Alimov, Sh. Razzoqov, Sh. Yo’ldoshyev, U. Ibragimov. Kompyuter grafikasi asoslari. O’quv qo’llanma. Noshir nashriyoti. Toshkent -2014 yil 7. Кузнецов М. В. «РНР 5 на примерах» БХВ-Петербург, 2005. — 577 с 8. Мазуркевич А. М. «PHP настольная книга программиста» Минск 000 ~ 39 ~

Jamiyatimizda kompyuter grafikasining qo’llanish sohalari va rivojlanish istiqbollari

Купить