Kelajak soati darsining 5-8 sinflar uchun ssenariysi

“Kelajak soati” 1-mavzu
“Kelajak soati” darsining 5-8 sinflar uchun mashg‘ulot ssenariysi:
1-mavzu: “Vatan uchun, millat uchun, xalq uchun”  
Dars maqsadi :  Umumiy maqsad:
Annotatsiya:   “Vatan uchun, millat uchun, xalq uchun” g‘oyasi (shiori), 1-
sentabr   Davlat   mustaqilligi   kuni,   Yangi   O‘zbekiston   islohotlari,
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti. 
Boshlang‘ich  sinf   o‘quvchilarida  Vatan,   millat   va  xalq  haqidagi  dastlabki
ijtimoiy-ma’naviy   tasavvurlarni   shakllantirish,   o‘z   oilasi,   maktabi   va
mahallasi   orqali   Vatanga   muhabbat,   elga   hurmat,   xalqga   foydali   bo‘lish
hissini uyg‘otish. Prezident Shavkat Mirziyoyevning vatan, millat va xalq
haqidagi fikrlarini bola tilida tushuntirish. 
 Aniq maqsadlar:?????? Oʻquvchilarga milliy mustaqillikning ahamiyatini tushuntirish;
Oʻquvchilarda xalqimizning mustamlakalik yillaridagi hayoti haqida
tasavvur paydo qilish;
Oʻquvchilarga mustaqillikning mohiyatini, qadrini uqtirish; 
Mustaqillikni   mustahkamlash  uchun   mamlakatimiz   Prezidenti   olib
borayotgan   siyosatning  ahamiyati   haqida  bilimlar   berish   va   zarur
koʻnikmalarni shakllantirish.
 Darsdan keyin kutiladigan natijalar:✅
- oʻquvchilar   mustamlaka va mustaqillik farqini anglaydi;
-  mustaqillikning qadrini tushunadi;
-   mustaqillikni   kundalik   amaliy   ishlar,   fidoyilik,   masʼuliyat   bilan
mustahkamlash zaruratini uqib oladi;
-   Prezidentimizning   Yangi   Oʻzbekistonni   bunyod   etish   yoʻlidagi
xalqparvar siyosati toʻgʻrisida maʼlumot va bilimlar oladi; 
- islohotlarga daxldorlik, Vatan va millat taqdiri uchun javobgarlik,
faol fuqarolik pozitsiyasini namoyon qilish koʻnikmasi shakllanadi.
  Metapredmet:	
??????   bu   taʼlimda   o‘quvchilarning   faqat   bir   fan   doirasida
emas,   turli  fanlar,   hayotiy  vaziyatlar   va  ijtimoiy   muhitda  qo‘llay  oladigan
umumiy ko‘nikmalarini shakllantirishga qaratilgan yondashuvdir.
Masalan, “Vatan uchun, xalq uchun, millat uchun” darsida:
Bola Vatan haqida  qo‘shiq va maqol aytadi  (adabiyot fani),
Film tomosha qilib,  taassurotini aytadi  (san’at),
So‘ngra   bu   harakatlar   haqida   fikr   bildiradi   (muloqot),
— bu esa  metapredmet yondashuvining namunasidir .
 Dars davomiyligi: 
??????️ 45 daqiqa. Tavsiya   etilgan   mashg‘ulot   shakli:  ??????‍?????? bilim   beruvchi   suhbat,   video
parchalar,   zamona   qahramoni   yoki   mashhur   kishilar   intervyulari,   o‘yin
elementlari va qo‘shimcha materiallardan foydalanishni nazarda tutadi.
Materiallar to‘plami:
??????
-   ssenariy;
-   uslubiy tavsiyalar;
-   videomateriallar;
-   interaktiv topshiriqlar;
-   taqdimot.
 Dars tuzilishi 	
?????? 1 qism. Motivatsion
Darsning   birinchi   qismining   maqsadi   –   o‘quvchilarning   mavzu
muhokamasida   faol   ishtirok   etishlari   uchun   sharoit   yaratishdir.
Boshlang‘ich   sinf   o‘quvchilarining   kelgusi   faoliyatiga   bo‘lgan
motivatsiya mashg‘ulot mavzusini aks ettiruvchi materialni ko‘rish va
muhokama qilishga asoslanadi.
 
2-qism. Asosiy
Asosiy   qismda   o‘quvchilar   darsning   asosiy   ma’nolarini   tushunish
va ochib berishga yo‘naltiriladi. Shu maqsadda o‘quvchilarga tasviriy
materialni   tahlil   qilish,   videolarni   ko‘rish   va   bilishga   qaratilgan
savollar taklif etiladi.
3-qism. Yakuniy
Dars g‘oyalarini umumlashtirish, mashg‘ulotga yakun yasash.  
Dars ssenariysi
 Dastlabki 10 daqiqada mavzuning siyosiy-ijtimoiy ahamiyati, Davlat rahbari tomonidan
ayni mavzuga oid amalga oshirilayotgan sa’y-harakatlar bayon etiladi (prezentatsiya).   1. ?????? KIRISH. Motivatsion qism(10 daqiqa)
Oʻqituvchi:   Aziz   oʻquvchilar!   Hammamiz   oʻz   uylarimizda   yashaymiz.
Uyimizda   ota-onamiz   bor,   ular   bizga   mehr   beradi,   bizni   avaylab-
asraydilar.   Biz   oʻz   uyimizda   tinch,   erkin,   xursand   yashaymiz.   Endi   bir
tasavvur   qilib   koʻraylik:   bir   kuni   uyimizga   begona   odamlar   soʻramasdan
kirib   kelib,   “Endi   bu   uy   bizniki.   Biz   sizlarga   xoʻjayinmiz.   Bundan   keyin
sizlar biz aytgandek yashaysiz, biz nima desak, shuni qilasiz”, deyishsa,
siz qanday ahvolga tushasiz?
Mana   shu   holat,   yaʼni   birovning   yurtini   zoʻrlik   bilan   bosib   olish
mustamlakalik   deganidir.   Bir   davlat   boshqa   bir   davlatni   bosib   olib,   u
yerda   yashaydigan   odamlarga   oʻz   qonunlarini,   oʻz   tilini,   oʻz   urf-odatini
majburan oʻrgatadi. Bechora xalq oʻzini erkin his qilmaydi. Doim azobda,
qiynalib,   xoʻrlanib   yashaydi.   Mustamlakachilar   sizga   oʻz   tilingizda
gapirishga, oʻz bayramlaringizni nishonlashga ruxsat berishmaydi. 
Bizning   Oʻzbekistonimiz   ham   bir   paytlar   ana   shunday   mustamlaka
boʻlgan.   Oʻsha   paytlarda   oʻzbek   tili,   milliy   qadriyatlarimiz,   bayramlarimiz
taqiqlandi. Xalqimiz oʻz yeriga, oʻz uyiga, oʻzining boyliklariga ega emas
edi. Qani aytinglarchi, shunday xalqni baxtli, desa boʻladimi?
Oʻquvchilar:  Yoʻ-oʻ-q.
Oʻqituvchi:   Shuning   uchun   ota-bobolarimiz   qadim-qadimdan   oʻz
yurtini   dushmanlardan,   bosqinchilardan   himoya   qilish   uchun
kurashganlar. Bugun Oʻzbekitonimiz mustaqil davlat!
Qani,   aytinglarchi,   “Mustaqillik   nima?   Bu   soʻzni   sizlar   qanday
tushunasiz?”	
(3-4 nafar oʻquvchi oʻz fikrlarini aytishadi).
Oʻqituvchi:   Javoblar juda yaxshi. Biri-birini toʻldirdi. Rahmat. 
Mustaqillik   –   bu   oʻz   yurtimizda   oʻzimiz   xoʻjayin   boʻlishimiz.   Oʻzimiz
xohlagandek   yashashimiz.   Oʻz   tilimizda   bemalol   gaplashishimiz.
Qonunlarimizni   oʻzimiz   ishlab   chiqishimiz.   Milliy   bayramlarimizda   zavq bilan,   yayrab,   oʻzimizning   chiroyli   urf-odatlarimizni   erkin   amalga
oshirishimiz ekan. Mustaqillikning yana bir nomi Istiqloldir!
 
Mustaqillik ne demak,
Ne demakdir istiqlol?
Buni bilmog‘ing kerak,
Ma’nosini dilga sol.
 
O‘z yurting – yer, samosi.
Shahri gulshan ma’vosi.
Tongda esgan sabosi,
Tog‘i, bog‘i, daryosi
Endi o‘z mol-u mulking,
O‘z qo‘lingda o‘z erking.
Yurting nurga belanib
Ko‘ringaydir ko‘zingga,
Barcha oltin-gavharing
Buyursin-a o‘zingga.
 
Endi o‘zingga bog‘liq,
Ne ekib, ne o‘rmog‘ing.
Olqishlar seni borliq,
Zarur erur bilmog‘ing.
 
G‘ururing solib dilga, Tezroq ulg‘ay, top kamol.
Erka farzandsan elga
Senikidir istiqbol.
Jumaniyoz Jabborov
 
Oʻzbekiston 1991-yil 31-avgust kuni oʻzining mustaqilligini eʼlon qildi.
1-sentyabr   –   Mustaqillik   bayrami   kuni   deb   nishonlana   boshlanadi.
Oʻzbek   tilimiz   –   Davlat   tili   boʻldi.   Endi   biz   oʻz   davlatimizga   egamiz.   Oʻz
ixtiyori oʻzida boʻlgan xalqmiz.
Shuning   uchun   har   yili   1-sentabrni   mustaqillik   bayramini   katta
tantanalar   bilan   nishonlaymiz.   Hurmatli   Prezidentimiz   Shavkat
Mirziyoyev   barchamizni   Mustaqillik   bayrami   bilan   tabriklaydilar.   Kuni
kecha   Yangi   Oʻzbekiston   bogʻida   boʻlib   oʻtgan   Mustaqillik   bayramini
koʻrdingizmi?   Mushaklar   otilganini   mazza   qilib   tomosha   qildingizmi?
Prezidentimiz   tabrigini   eshitdingizmi?   Prezidentimiz   aytganlaridek,
Mustaqillik – eng buyuk boyligimiz, uning qadriga yetishimiz shart.
Keling   hozir   biragalikda   Mustaqillik   bayrami   boʻlib   oʻtgan   Yangi
Oʻzbekiston bogʻiga ekran orqali sayohat qilamiz.Yangi   Oʻzbekiston   bogʻi   haqidagi   4   daqiqalik   videolavha   namoyish	
etiladi.   Videolavhada   nimalar   koʻrsatilgani   va   nimalar   yoqqani   haqida
bolalardan soʻraladi. 3 daqiqa.
https://youtu.be/sbR7d5aaDic?list=PLuL0Ge8zHbOBzP33av1E-rZ4pA0NkWCdd
 
Oʻqituvchi:   Bolajonlar, Yangi Oʻzbekiston bogʻi sizga yoqdimi? Ana shu
bogʻning   oʻrtasida   “Mustaqillik   monumenti”   degan   joy   bor.   U   yerdan
davlatimiz   tarixi,   buyuk   bobolarimiz   haqida   juda   koʻp   maʼlumotlar   o‘rin
olgan. Hozir   sizga   bir   videolavha   koʻrsataman,   unda   xalqimizning   buyuk
farzandlarining   qiyofasi   aks   etgan.   Lavhani   diqqat   bilan   tomosha   qilib,
ajdodlarimiz ismini birma bir aytamiz.Sunʼiy   intellekt   yordamida   Najmiddin   Kubro,   Jaloliddin   Manguberdi,	
Amir Temur kabi ajdodlarimiz siymosi ifodalangan 1 daqiqalik videolavha
namoyish etiladi. Lavha davomida ekranda koʻringan qahramonlar ismini
oʻquvchilar   aytib  boradi.   Undan   keyin   xuddi   shu   lavhaning  qahramonlar
ismi   yozilgan   varianti   oʻquvchilarga   qoʻyib   beriladi.   Oʻquvchilar   ismini
topolmagan   ajdodlarimiz   nomini   ikkinchi   videolavha   orqali   bilib   oladilar.
Videolavha ortida “Kim yurtidan yovni quvsa, mendirman oʻsha” qoʻshigʻi
yangrab turadi.
Ajdodlarimiz siymosi  
Oʻqituvchi:   Barakalla, bolajonlar, koʻplab buyuk ajdodlarimizni yaxshi
tanir   ekansiz.   Hammalarini   doim   esda   tuting.   Chunki   ular   yurtimiz
mustaqilligi   uchun,   vatanimiz   gullab-yashnashi   uchun   jonlarini
ayamaganlar.
ASOSIY QISM. Mustaqillikning qadrini tushuntirish. (25 daqiqa)
Oʻqituvchi:   Biz   har   bir   tinch-osuda   oʻtgan   kunimizni,   maktabimizni
qadriga   yetishimiz   kerak.   Chunki   yaqin   yillarda   ham   sentabr   oyida   siz
kabi   oʻquvchilar   bugungidek   sinfxonalarda   emas,   paxta   dalalarida   umr
oʻtkazganlar.   Ularning   boshidan   samolyotlar   zahar   sochib   ketgan.
Minglab bolalar kasal boʻlib qolganlar. Bu gaplar sizga ertakday tuyulishi
mumkin.   Lekin   bularning   hammasi   yuz   yillar   davomida   takrorlanib
kelgan.   Hurmatli   Prezidentimiz   Shavkat   Mirziyoyev   mana   shunday
yomon ishlarni toʻxtatdi. Keling bu haqida  Oʻzbekiston xalq artisti, sevimli
aktrisamiz Dilorom Karimovaning gaplarini tinglab tomosha qilamiz.	
Yangi Oʻzbekiston bogʻida Oʻzbekiston xalq artisti Dilorom Karimova	
mustaqillik   haqida,   paxta   zahmatlari,   bolalarning   dalalarda   oʻtgan   umri haqida, bu fojialarga hurmatli Prezidentimiz chek qoʻygani haqida gapirib
bergan videolavha namoyish etiladi. 3 daqiqa.  MUSTAQILLIK QADRI - DILOROM KARIMOVA BOLALAR
Oʻqituvchi:   Dilorom   opaning   xotiralarini   eshitdingiz,   qani   kimda
qanday   fikr   tugʻildi.   Biz   bugungi   kunlarni   qadriga   yetishimiz   uchun
nimalar qilishimiz kerak?	
Oʻquvchilar javobi.
Oʻqituvchi:   Toʻgʻri   aytdingiz,   mustaqillikni,   bugungi   kunlarni
qadrlashni   hozirdan   oʻrganib   borishingiz   kerak.   Sizlar   ham   oʻzingizni
“men kichik bolaman,  hali  oʻquvchiman. Katta boʻlsam,  oʻshanda yaxshi
ishlarni   boshlayman”   deb   oʻylamang.   Chunki   har   biringiz   –   Yangi
Oʻzbekiston   farzandisiz.   Shu   Vatanning   egalarisiz.   Buning   uchun
tirishqoqlik   bilan   oʻqib,   izlanib,   katta-katta   ishlar   qilishni   oʻrganib   boring.
Ana shunda Oʻzbekiston sizlar bilan faxrlanadi.
Dunyoning   koʻp   joylarida   urushlar   boʻlayapti.   Qon   toʻkilayapti.
Bolalar,   keksalar   qurbon   boʻlayapti.   Hurmatli   Prezidentimiz   Shavkat
Mirziyoyevning tinchlikparvar siyosati sababli biz tinch yashayapmiz. Biz
buning   qadriga   yetishimiz   kerak.   Bu   qanday  boʻladi?  Masalan,   har   kuni
yangi   bilimlar   olishingiz,   “Yashil   makon”   loyihasida   qatnashib,   bitta   gul
yoki nihol ekishingiz, ekilgan daraxtlarga suv qoʻyishingiz, koʻcha-koʻyda
yoki   sinfxonada   yotgan   chiqindilarni   maxsus   joyga   tashlashingiz   ham
Vatanga xizmatingiz boʻladi.
Sizda   hozirdan   islohotlarga,   yaxshi   ishlarga   hissa   qoʻshish,   vatan,
millat   taqdiri   uchun   masʼuliyat,   faol   fuqarolik   tuygʻusi   bor   boʻlishi   kerak.
Nega? Kelinglar, birga bilamiz.
1
 .   Islohotlarga   daxldorlik   –   “Bu   ishlar   menga   ham   tegishli”   deb
qarash.   Bu   nima   degani?   Bu   –   mamlakatda   boʻlayotgan   yangilanish,
oʻzgarishlarga “mening ham aloqam bor” deb qarashdir. 2 . Vatan va millat taqdiri uchun javobgarlik nima? –  “Mengayam koʻp
narsa   bogʻliq”   deb   oʻylash.   Bu   nima   degani?Bu   –   faqat   davlat,   faqat
Prezident   emas,   har   bir   fuqaro   –   yaʼni   siz   ham   Vatan   taqdiri   uchun
masʼul ekanligingizni anglatadi. Darsda yaxshi oʻqish ham shunga kiradi.
Chunki kelajakdagi shifokor, muhandis, muallimlar boʻlib el-yurtga xizmat
qilasiz?
3
 . Faol fuqarolik pozitsiyasi – “Men shunchaki kuzatuvchi emasman,
men   ishtirokchiman!”   Nima   degani   bu?   Bu   –   mamlakatda   nima
boʻlayotganini kuzatish, tushunish va unga nisbatan munosabat bildirish,
oʻz hissangizni qoʻshish degani.
Oʻqituvchi:   Endi oʻzingga 3 ta savol beramiz:
Vatan uchun kerakli bola boʻlishga intilayapmanmi?
Oʻquvchilar:  Ha-a-a
Oʻqituvchi:   Maktabim, sinfim hayotida faolmanmi?
Oʻquvchilar:  Ha-a-a
Oʻqituvchi:   Boshqalar bilan ahilmanmi?
Oʻquvchilar:  Ha-a-a
Oʻqituvchi:   Agar   hamma   javoblar   “ha”   boʻlsa   –   demak   siz   Yangi
Oʻzbekistonning munosib farzandisiz!
Siz   hali   yoshsiz,   ammo   sizni   katta   maqsad   kutyapti!   Demak,   siz
oʻzgarishlar   ishtirokchisi,  Vatan  himoyachisi,  masʼul  farzand,  faol  fuqaro
boʻlishingiz shart!
Shunda   yurtimiz   nomini   butun   dunyoga   yoyayotgan   aka-opalaringiz
kabi   zoʻr   insonlar   boʻlib   kamolga   yetasiz.   Xalqimiz   faxrlanadigan
yurtdoshlarimiz   orasida   tezkor   shaxmat   boʻyicha   jahon   chempioni
Nodirbek   Abdusattorov   ham   bor.   Keling   hozir   ularning   olamshumul
muvaffaqiyatlarga qanday erishgani haqida oʻzlaridan eshitamiz.
O‘quvchilarga Nodirbek Abdusattorovning fikrlari qoʻyib beriladi.   Nodirbek Abdusattorov (5-8 sinf)
Oʻqituvchi:  Qadrli oʻquvchilar, Nodirbekning siz hozir tinglab tomosha
qilgan   gaplarini   aeroportda   yozib   olishibdi,   Nodirbek   Dubaydagi
musobaqadan   qaytib,   AQSHga   yana   bir   katta   musobaqaga   uchib
ketayotgan ekan. Unga havasingiz keldimi?
Oʻquvchilar:  Ha-a-a
 
Oʻqituvchi:   Bugun  Nodirbekka  faqat  biz  emas,  butun  dunyo  yoshlari
havas   qiladi.   U   bilan   butun   Oʻzbekiston   faxrlanadi.   Ana   shunday
yutuqlarga   erishish   uchun   bugundan   tinimsiz   oʻqish,   izlanish   kerak.
Qaysi   sohani   tanlashingizdan   qatʼiy   nazar   oʻz   ustingizda   boshqalardan
koʻproq   ishlamasangiz   kutilgan   natijaga   erisholmaysiz.   Yangi
Oʻzbekiston farzandlari nimalarga qodir ekanligini Nodirbek Abdusattorov
kabi chempionlarimiz jahonga namoyon etishyapti.
Siz yana qaysi chempionlarimizni bilasiz?
 
Oʻquvchilar javobi.
 
Oʻqituvchi:   Barakalla,   kelgusida   bu   chempionlar   safida   sizning   ham
nomingiz   boʻlishini   tilaymiz.   Ana   shunda   Vatanimiz,   millatimiz,   xalqimiz
siz bilan faxrlanadi. 
Aziz   oʻquvchilar,   mustaqilligimizning   34   yillik   bayrami   yurtimizda
Prezidentimiz taklifi bilan  “Vatan uchun, millat uchun, xalq uchun!” degan
ezgu shior ostida nishonlandi.
  Bu   soʻzlar   faqat   bayramda   aytiluvchi   balandparvoz   soʻzlar   emas.
Vatan   –   siz   yashayotgan   yurt,   uning   tarixi,   tabiati,   bayrogʻi,   madhiyasi.
Millat  – oʻzbek xalqining tili, dini, urf-odati, anʼanalari.  Xalq  – sizning ota- onang,   qoʻshnilaringiz,   mahallangiz,   maktabdosh   doʻstlaringiz   va
yurtimizdagi turli millat vakillari demakdir.
Hamisha   Vatan,   millat,   xalq   degan   tushunchalar   yoniga
vatanparvarlik, hamjihatlik, fidoyilik degan soʻzlarni qoʻshib aytamiz.
Vatanparvarlik   bu   –   Vatanni   sevish,   asrash,   uning   ravnaqi   uchun
harakat qilish.
  2. Mehr-oqibat va hamjihatlik  bu –   millatning birdam boʻlishi demak.
Masalan, sinfxonangizga yangi kelgan bola oʻzini yolgʻiz his qilayotganini
koʻrdingiz.   Siz   uni   boshqalarga   tanishtirdingiz,   oʻyinga   qoʻshdingiz   –   siz
bolalarni birlashtirdingiz!
Fidoyilik va masʼuliyat bu -  xalq uchun foyda keltiradigan ishlarni qila
bilish.   Oddiy   misol,   yoʻldan   oʻtishga   qinalayotgan   bir   keksaga   yordam
berdingiz, bu sizning xalq uchun xizmatingizdir.
Ana shunda siz  –  “Vatan uchun, millat uchun, xalq uchun!” yashayotgan 
Yangi Oʻzbekistonning munosib farzandi boʻlasiz.
Bu nima uchun muhim?!: 
Bunday farzandlar koʻp boʻlsa – Vatanimiz qudratli boʻladi!
“Vatan uchun, millat uchun, xalq uchun”  shiori sizni harakat qilishga  
chorlaydi.  
3. YAKUNIY QISM
Bundan   yuz   yillar   oldin   yurtimiz   farzandlari   hammadan   zoʻr   boʻlib
ulgʻayishini   istagan   jadid   bobolarimiz   ham   barchamizni   tinimsiz
harakatga,   ilm   olishga   chaqirgan.   Qadrli   oʻquvchilar,   keling   endi
hammamiz hozir jadid bobolarimiz yod etilgan mashhur qoʻshiqni tinglab,
birgalikda kuylaymiz.O‘quvchilarga Jahongir Poziljonov ijrosidagi “Jadidlar” qo‘shig‘i qoʻyib	
beriladi va karaoke tarzida birga kulanadi.
  Bojalar - Jadidlarim (karaoke) Qadrli   oʻquvchilar   “kelajak   soati”   darsimizni   jadid   bobomiz  Abdurauf
Fitratning quyidagi gaplari bilan yakunlaymiz: 	
Turma – yugur,
Tinma – tirish,
Bukilma – yuksal,
Hurkma – kurash,
Qoʻrqma – yopish,
Yorilma – qoʻzgʻal.
  
Kim   bu   gaplarni   hayotining   shioriga   aylantirsa,   albatta   oilasiga,
Vataniga,   millatiga,   xalqiga   munosib   xizmat   qiladigan   inson   boʻlib
kamolga yetadi!

5-8 sinf o'quvchilari uchun 'Kelajak Soati' darsini o'tkazish uchun mashg'ulot ssenariysi. Dars maqsadi va akademik jihatlarini o'z ichiga olgan material. O'quvchilarga mustaqillik va vatan tushunchalarini rivojlantirishga qaratilgan.