• Всего документов: 5844
  • Число пользователей: 15251

Информация о документе

Цена 15000UZS
Размер 2.4MB
Покупки 0
Дата загрузки 01 Июнь 2025
Расширение pptx
Категория Архитектура

Продавец

Mirkamol

Дата регистрации 01 Июнь 2025

0 Продаж

Markazlashgan issiqlik ta’minoti

Markazlashgan issiqlik ta’minoti. Issiqlik punkti uskunalari B A J A R D I : T E K S H I R D I : RE J A : KIRISH. 1. SUVLI ISSIQLIK BILAN TA’MINLASH TIZIMLARI 2. BUGʻLI ISSIQLIK BILAN TA’MINLASH TIZIMLARI 3. ISSIQLIK BILAN TA’MINLASH TIZIMLARINI TASHQI TARMOQLARIGA, MAHALLIY ISITISH TIZIMLARINI ULASH 4. ISSIQLIK BILAN TA’MINLASH TIZIMLARINI TASHQI TARMOQLARIGA, MAHALLIY ISITISH TIZIMLARINI ULASH Suvli issiqlik bilan ta’minlash tizimlari quvurlar soniga koʻra bir, ikki, uch, toʻrt va koʻp quvurli boʻlib, bu quvurlar ichida issiqlik tashuvchi sifatida suv xizmat qiladi. Ochiq va yopiq suv tizimlari farq qilinadi. Yopiq tizimlarda issiqlik tarmogʻidagi suvdan faqat issiqlikni tashuvchi muhit sifatida foydalaniladi. 12 Ochiq tizimlarda issiqlik tarmogʻidagi suv iste'molchilar tomonidan qisman yoki toʻlaligicha ishlatiladi. Quvurlar soni ochiq va yopiq tizimlarda ikkita boʻladi. Koʻp xollarda shaharni issiqlik suv bilan ta'minlash uchun ikki quvurli suvli tizimlardan foydalaniladi. Issiqlik tizimlarida quvurlar uzatish va qaytish quvurlariga boʻlinadi. Uzatish quvurlari yordamida issiq suv stansiyadan iste'molchilarga yetkazib beriladi, qaytish quvurlari orqali esa sovugan suv yana stansiyaga qaytariladi. Texnologik issiqlik yuklamasi mavjud boʻlgan sanoat tumanlarida uch quvurli tizimlarni qoʻllash mumkin (ikkita uzatish quvuri va bitta qaytish quvuri). Ayrim hollarda koʻp quvurli tizimlardan ham foydalaniladi. Ular eng koʻp kapital mablagʻ talab qiladigan va ishlatilishi murakkab boʻlgan tizimlar hisoblanadi. Yopiq tizimlarda nazariy jihatdan issiqlik manbaidan kelayotgan suv miqdori qaytib ketayotgan suv miqdoriga teng boʻladi. Lekin amalda bir oz farq qiladi, chunki koʻpincha suv kameralardan, armatura va nasoslardan oqib ketishi mumkin. Yopiq tizimlarda quvurlar soni ikkita boʻlib, issiq suv oʻz issiqligini qurilmalarga berganidan soʻng stansiyaga qaytarilishi lozim. Yopiq tizimlarda iste'molchilarning issiqlik qurilmalariga berilayotgan suvni, tarmoq suvi issitish vazifasini bajaradi. Natijada, iste'molchilarga voʻdoprovod stansiyasidan kelayotgan yuqori sifatli issiq suv berilishi ta'minlanadi. Likin bu usulning kamchiliklardan biri alohida isitgich oʻrnatilishi natijasida issiqlik bilan ta’minlash tizimi murakkablashib ketadi. Isitgichlarda va issiqlik qurilmalarida suv tarkibidagi tuz choʻkmalari oʻtirib qoladi. Issiq suv issiqlik bilan ta’minlashning mahalliy qurilmalarida uskunalarni zang bosadi. Yuklama grafigini tekislash maqsadida issiq suv toʻplagich (akkumulyator) oʻrnatiladi. 2.1.- rasm, g da yashash joylarida ikki xil issiqlik yuklanmasi, ya'ni isitish va issiq suv issiqlik bilan ta’minlash tasvirlangan. Bu sxemaga muvoflq ikkala yuklama, bir-biriga bogʻliq boʻlmagan xolda, alohida sozlanishi mumkin. Isitish qurilmalarini issiqlik tarmogʻiga mustaqil ulash (g sxema) bilan berilayotgan suv sarfini tejash imkonini beradi. • Issiqlik bilan ta’minlashning ochiq suv tizimlari, asosan, ikki quvurli boʻladi. Issiq suv iste'molchilarga stansiyadan uzatish quvuri orqali beriladi. Suvni stansiyaga kaytarish uchun qaytish quvuri xizmat qiladi. Iste'molchilar bevosita issiqlik tarmogʻidagi issiq suv bilan ta'minlanadi. Ochiq suv tizimlarining yopiq suv tizimlariga nisbatan afzalliklari quyidagilar: • elektr stansiyasi va sanoat korxonalarida ishlatilgan past haroratli suvni issiq suv bilan ta'minlash maqsadida foydalanish mumkin; • mahalliy issiq suv issiqlik bilan ta’minlash qurilmalarining konstruksiyasi sodda va arzon boʻladi, ularda ish muddati ancha uzun; kamchiliklari quyidagilar; • stansiyada issiq suvni tayyorlash murakkab va qimmatga tushadi; • iste'molchilarga berilayotgan suvning sifati sanitariya jihat- dan talabga javob bermaydi; • issiqlik bilan ta’minlash tizimi ustidan sanitariya nazoratini oʻtkazish murakkab; 15 • issiqlik tarmogʻining suv qaytish quvurida suv sarfming doimo oʻzgarib turishi va tarmoqning gidravlik xolati barqaror boʻlishi oqibatida foydalanishning murakkabligi; • issiqlik bilan ta’minlash tizimi zichligini nazorat qilishning murakkabligi. Markazlashgan issiqlik bilan ta’minlash tizimi, asosan, isiqlik manbai, issiqlik tarmogʻi, iste'molchiga kirish joyi (wwod) va mahalliy issiqlik iste'mol tizimlaridan iborat boʻladi. Issiqlik manbalarining iste'molchilarga nisbatan joylashishiga qarab, issiqlik bilan ta’minlash tizimlari markazlashtirilgan va markazlashti- riljnagan boʻladi. Markazlashmagan tizimlarda issiqlik manbalari bilan iste'molchilarning issiqlikni qabul qiluvchi moslamalari yagona bir qurilmaga birlashtirilgan boʻladi. Markazlashtitilgan issiqlik bilan ta’minlash tizimlarida issiqlik manbai va iste'molchilarning issiqlikni qabul qiluvchi moslamalari bir-biriga nisbatan alohida, koʻpincha uzoq maso- fada joylashgan boʻladi va manbaidan issiqlikning iste'molchilarga uzatilishi issiqlik tarmoqlari orqali amalga oshiriladi. Markazlashtirish darajasi boʻyicha issiqlik bilan ta’minlash tizimlarini quyidagi guruhlarga boʻlish mumkin: guruhli — bir nechta guruh binolarini issiqlik bilan ta'min- lash; tuman — bir necha binolar guruhini issiqlik bilan ta'minlash; shahar — bir necha rayonning issiqlik bilan ta’minlash; shaharlararo — bir necha shaharning issiqlik bilan ta’minlash. Markazlasgan issiqlik bilan ta’minlash tizimlari issiqlik tashuvchi- ning turiga qarab suvli va bugʻli boʻladi. Issiqlik bilan ta’minlashning samaradorligi issiqlikning binolarga kirish joyida tashqi issiqlik tarmoqlari bilan mahalliy issiqlik iste'molchilariga ulanish sxemalari boʻyicha aniqlanadi. Mahalliy isitish sistemalari issiqlik tarmoqlariga bogʻliq boʻlgan va bogʻliq boʻlmagan sxemalarida ulanadi. Bogʻliq boʻlgan sxemalarda issiqlik tashuvchi isitish uskunalariga issiqlik tarmoqlaridan toʻgʻridan-toʻgʻri keladi. Issiqlik tarmogʻi va isitish uskunalarida faqat shu issiqlik tashuvchi sirkulatsiya qiladi. Shuning uchun mahalliy isitish siste- malaridagi bosim tashqi issiqlik tarmoqlaridagi bosim bilan aniqlanadi. Bogʻliq boʻlmagan sistemalarda issiqlik tarmogʻidan kelayotgan suv isitgichga keladi va shu issiqlik sovuq suvni isitib, mahalliy isitish sistemalarini toʻldiradi. Tarmoqdagi suv va mahalliy isitish sistemasidagi suv isitish yuzalari bilan ajratilgan boʻlib, tarmoq va isitish sistemasi bir-biriga bogʻliq boʻlmagan holda boʻlinadi. Issiqlik tarmogʻiga bogʻliq boʻlmagan sxemada issiqlik tashuvchi binolarga kirish joyida mahalliy isitish uskunalarini issiqlik tarmoqlaridagi bosimning oshib yoki kamayib ketishidan himoya qiladi. Bosimning oʻzgarishi isitish asboblarining ishdan chiqishiga yoki mahalliy isitish tizimlarining suvsiz qolishiga sabab boʻladi. Isitish asboblarining tashqi tarmoqqa bogʻliq boʻlgan sxema boʻyicha ulanishi 2.5 - rasm, a, b, d- da koʻrsatilgan. Binolarga kirish joyida mahalliy uskunalarning bogʻliq boʻlgan sxemalar boʻyicha ulanishi oddiy va arzon uskunalarni talab qiladi. Iste'molchilarga bogʻliq boʻlgan sxemalar boyicha ulashning asosiy kamchiligi shundan iboratki, bunda issiqlik tashuvchining bosimi mahalliy isitish asboblariga ta'sir qiladi. Shuning uchun bogʻliq boʻlgan sxemalar boʻyicha mahalliy isitish asboblarining chidamlilik bosimidan oshib ketmaslik shartlari bajarilgandagina qoʻllaniladi. 19 Choʻyan radiatorlar 0,6 MPa gacha bosimga bardosh beradigan qilib ishlab chiqariladi. Poʻlatdan yasalgan kollektorlar 1,0 MPa gacha bosimga chidaydi. 2.5- rasm, a sxemada ishlab chiqarish korxonalarining issiqlik bilan ta’minlash isitish asboblariga bogʻliq sxemasi boʻyicha ulanishi tasvirlangan. Agar tarmoq suvining harorati 95-105°S dan oshmasa bu suv turar joy va jamoat binolari uchun qoʻllaniladi. Bu sxema boʻyicha tarmoq suvi isitish asboblariga, sovugan suv esa qaytish quvuri orqali issiqlik tarmogʻiga keladi. Agar tarmoq suvning uzatish quvuridagi harorati 95-105°S dan yuqori boʻlib, uzatish va qaytish quvurlari bosimlarining farqi elevatorning islashi uchun yetarli (0,08-0,15 MPa) boʻlsa и holda isitish asboblari 2.5- rasm, b sxema boʻyicha ulanadi. Turar joy va jamoat binolandagi isitish sistemalari ana shu sxema boʻyicha ulanadi. Agar sxema v da elevatorning ishlashi uchun yetarlicha bosim boʻlmasa, u holda elevatorlar oʻrniga nasoslar oʻrnatiladi. Ishlaganda shovqin chiqarish nasoslarining kamchiligi hisoblanadi. a va b sxemalar boʻyicha ulanganda, mahalliy isitish tizimida sirkulatsiya boʻlmay qolsa, tizim tarkibidagi isitish asboblari va quvurlar muzlab qolishi mumkin. Issiq suvni dushxonalar uchun tez tayyorlashda, bugʻni sovuq suv bilan aralashtirish maqsadida akkumulyator, oqimli isitgichlar va injektorlardan foydalaniladi (2.3- rasm, d). Bugʻli issiqlik bilan ta’minlash tizimlarida quvurlar soni korxona ish xarakteri, vazifasi va ishlab chiqarish quwatiga bogʻliq boʻladi. Qishloq xoʻjalik mahsulotlarini qayta ishlash, yogʻochlarni quritish, sanoat korxonalari uchun va mavsumiy issiqlik yuklanmalarining oʻzgarishi sezilarli darajada boʻlgan joylarda koʻp quvurli bugʻ tizimlaridan foydalanish mumkin. Bunda bitta bugʻ quvuri oʻrtacha bugʻ sarfi uchun hisoblanadi, qolgan quvurlar rezerv quvurlar boʻlib, ular korxonaga qoʻshim- cha minimal bugʻ yuklanmalarini yuborishda foydalaniladi. Kondensatning qaytishi, doimo issiqlik bilan ta'minlash tarmoqning iqtisodiyotiga katta ta'sir koʻrsatadi. Agar kondensatning qaytishi toʻxtab qolsa, issiqlik 17 manbaidan kelayotgan issiqlik kam boʻladi. Qaytayotgan kondensatda har xil mexaniq aralashmalar boʻlmasligi kerak. Kondensatlarning yigʻilishi va qaytishi ochiq va yopiq sxemalar boʻyicha keladi. Ochiq sxemalarda kondensat iste'molchilardan kondensatni ajratuvchi uskunadagi ortiqcha bosim hisobiga yigʻiladi. Bu kondensat kondensat yigʻish punktiga keladi va atmosfera bilan bogʻliq boʻlgan bakda yigʻiladi. Yigʻish punktiga kondensat umumiy kondensat quvuri yoki har xil iste'molchilardan kelayotgan alohida quvurlar orqali uzatiladi. Issiqlik bilan ta’minlashda bugʻii tizimlar: bir quvurli va koʻp quvurli, yuqori va kichik bosimli, qaytadigan va qaytmaydigan kondensatli boʻladi. Isitish asboblari bugʻ quvurlariga bogʻliq va bogʻliq boʻlmagan sxemalarda ulanadi. Issiq suv tizimidagi uskunalar bogʻliq boʻlmagan sxema, ya'ni isitkichlar yordamida ulanadi. Kondensat qaytadigan sistemalar turar joy, jamoat binolari va ishlab chiqarish korxonalari uchun xizmat qiladi. Bugʻ bilan isitish sistemasida, bugʻ sarfi sozlash joʻmragi orqali sozlanadi. Ventilatsiya, issiq suv issiqlik bilan ta’minlash va texnologik apparatlar uchun bugʻ sarfi avtomatik rostlagichlar, harorat rostlagichi va sarf rostlagichi yordamida sozlanadi. Isitish sistemasi va issiq suv issiqlik bilan ta’minlash sistemasidan keyin kondensat ajratuvchi, kondensat yiguvchi va kondensat nasoslar binolarga kiriladigan joyga oʻrnatiladi. Ventilatsiya va texnologik agregatlarda kondensat ajratuvchilar har bir uskunadan yoki bir guruh uskunadan keyin oʻrnatiladi. Kondensat bitta umumiy quvur boʻyicha qaytadi. Uning diametri uzatish quvurining diametriga nisbatan 3-5 marta kichik boʻladi. Issiqlik stansiyasiga qaytayotgan kondensatning bosimi yetarli boʻlsa, kondensat yigʻuvchilarda kondensat nasoslar yordamida haydaladi. Bunday kondensat quvurlar bosim quvurlari deb ataladi. Kondensat qaytmaydigan sxemalar turar joy binolari va ishlab chiqarish korxonalaridagi isitish, ventilatsiya va issiq suv issiqlik bilan ta’minlashda juda kam qoʻllaniladi. Issiqlik iste'molchilari bu sistemalarga bogʻliq boʻlgan sxemalari 16 yordamida ulanadi. Isitish asboblarida hosil boʻlgan kondensat kerakli haroratgacha sovutilib, issiq suv bilan ta'minlashda ishlatiladi KIRISH E nergetika zamonaviy, industrial rivojlangan har qanday davlatning yetakchi tarmogʻidir. Energetika deganda elektr va issiqlik energiyasi, siqilgan gazlar va boshqa energiya tashuvchilarning energiyasini ishlab chiqarish va uzatish uchun xizmat qiladigan uskunalartushuniladi. Oʻzbekiston Respublikasida ishlab chiqariladigan energiyaning 25% dan ortiqrogʻi har xil iste'molchilarni issiqlik bilan ta'minlashga sarflanadi. Shaharlarda issiqlik energiyasining asosiy iste'molchilaridan biri sanoat korxonalaridir (- 70%). Sanoat korxonalarida issiqlik energiyasi texnologik jarayonlar, isitish, havo almashtirish (ventilatsiya) va issiq suv bilan ta'minlashga sarflanadi. Ishlab chiqarilayotgan issiqlik energiyasining qolgan qismi (30%) maishiy va turar joy binolarini isitishga sarflanadi. Shu issiqlikning 30-40% suvni isitish uchun sarflanadi. Oʻzbekistonning katta shaharlarida binolarni isitish uchun asosan markazlashtirilgan issiqlik bilan ta’minlash tizimlaridan foydalaniladi. Masalan, Toshkent shahri 11 ta yirik issiqlik manbaidan issiqlik bilan ta'minlanadi. Ular shaharning har xil tumanlarida joylashgan boʻlib, bir-biri bilan issiqlik tarmoqlari orqali bogʻlangan. Bunday birlashgan issiqlik bilan ta’minlash tizimi iste'molchilarni issiqlik bilan ta'minlash ishonchliligini oshiradi. Lekin, bunday katta tizimning oʻziga xos qiyinchiliklari ham mavjud. Bunda issiqlik tarmoqlarini toʻgʻri loyihalash, jihozlarni toʻgʻri tanlash, talab etilgan gidravlik va harorat tartiblarini ushlab turish, tarmoqlarda issiqlik isrofning oldini olish, yoqilgʻi energiyasini tejash, asbob-uskunalardan toʻgʻri foydalanish masalalariga alohida ahamiyat berish lozim. Keyingi vaqtlarda respublikamizda atrof-muhitni muhofaza qilish va energiyani tejash masalalariga katta ahamiyat berilmoqda. Oʻzbekiston sharoitida quyosh energiyasidan unumli foydalanish maqsadga muvoflqdir. Bu sohada olimlarimiz katta yutuqlarga erishganlar. Quyosh energiyasidan foydalanib issiq suv bilan ta'minlash uchun birinchi avlod asbobuskunalar, quyosh kollektorlari, tizimlar, eksperemental va namunaviy loyihalar yaratildi va qurilish me'yoriy hujjatlari ishlab chiqildi. Bunday boʻlmasligi uchun sirkulatsiya nasosi sxema boʻyicha ulanadi. Sirkulatsiya nasosi yordamida sirkulatsiya boʻlayotgan sarfni sozlab turish mumkin. Bu ishlar isitish mavsumining iliq vaqtlarida bajariladi. Issiqlik tarmogʻidagi issiqlik tashuvchining bosimi yuqori boʻlsa, mahalliy isitish tizimi bogʻliq boʻlmagan tizim g sxemasi boʻyicha ulanadi. Bu tizim mavzeda alohida qurilgan koʻp qavatli binolarni ulashda, yuqori qavatlardagi xonadonlar isitish asboblari suv bilan toʻlmaganda, issiqlik tarmogʻidagi issiqlik tashuvchining bosimi yetarli boʻlmaganda qoʻl keladi. Mahalliy isitish tizimida tashqi tarmoqqa bogʻliq boʻlmagan oʻzining mustaqil gidrostatik bosimiga ega boʻlgan kengayish idishi boʻlishi kerak. Isitish uskunalarining bogʻliq boʻlmagan tizimini ulanishi bogʻliq boʻlgan tizimiga nisbatan qiyinroq, bundan tashqari issiqlik punktlaridagi uskunalarning narxi ancha yuqori boʻladi. Mahalliy issiq suv issiqlik bilan ta’minlash tizimlari, issiqlik bilan ta’minlashning ochiq tizimlari tarmoqqa toʻgʻridan-toʻgʻri ulanadi. Yopiq tizimlar isitkichlar yordamida ulanadi. Ochiq tizimlar keng tarqalgan boʻlib, 2.3- rasmdagi d, e sxemalarda akkumulyator bilan va ularsiz ulanishlar koʻrsatilgan uskunalar yordamida amalga oshiriladi. Issiqlik bilan ta’minlashdagi yopiq tizimlarning mahalliy issiq suv tizimi tashqi tarmoq bosimiga bogʻliq boʻlmaydi. Issiq suv issiqlik bilan ta’minlashning isitgichi parallel ulanganda (a sxema), isitilayotgan tarmoq suvining isitgichlardan oʻtayotgandagi sarfi haroratni sozlagich orqali sozlab turiladi. Issiq suv uchun yuklanma hisobiy yuklanma boʻladi va isitish yuklanmasiga bogʻliq emas. 22 Bir bosqichli isitkich tarmoq suvini toʻla sovuta olmaydi. Bundan tashqari bu sxema boʻyicha isitishdan kelayotgan suvning harorati yuqori (40-70°S) boʻlib, issiq suv yuklanmasining bir qismini qoplaydi xolos, vodoprovod suvini 60°S gacha isitish mumkin boʻlsa ham, bu issiqlikdan foydalanilmaydi. Issiq suv issiqlik bilan ta’minlashdagi isitgich, oldindan ulangan sxema boʻyicha, uzatish quvuriga isitish tizimidan oldin ulanadi. Bunday ulanganda issiq suvga boʻlgan yuklanma koʻpayib ketsa ham, isitishga boʻlgan issiqlik sarfi ancha kamayib ketishi mumkin. Ikki bosqichli sxema b da, isitgichlar ketma-ket ulanganda, isitgichning ikkinchi bosqichi uzatish quvuriga oldindan ulangan sxema boʻyicha, birinchi bosqichi esa qaytish quvuriga ulanadi. Tarmoq suvi uzatish quvuridan haroratni sozlagich va sarf sozlagichdan oʻtib ikkinchi bosqichga boʻlinadi. Tarmoq suvi sarf sozlagichdan keyin ikkinchi bosqichdan oʻtib suv oqimi bilan aralashib elevatorga ketadi. Isitish tizimidan keyin issiqlik tashuvchi yana birinchi bosqichga boradi, u yerda vodoprovod suvini isitib, issiq suv tizimiga ketadi. Vodoprovod suvi oldin birinchi bosqichda, keyin isitgichning ikkinchi bosqichida (60°S) isitiladi. Ikki bosqichli aralash v sxemaning afzalligi shundan iboratki, isitishga boʻlgan yuklama issiq suvga boʻlgan yuklamaga bogʻliq boʻlmaydi va bu sarf sozlagich orqali rostlab turiladi.

.

Купить